It-Tnax -il Appostlu Is-Sena tal-Fidi A Martyr's Letter Extraordinary ...

g˙al tliet darbiet imma mal-ewwel nidem. G˙andna
Ωew© ittri kanoniçi minn tieg˙u. Huwa ppriedka fil-
Palestina, f’Antijokja tas-Sirja fejn kien l-ewwel
isqof ta’ din il-komunità, fl-Asja Minuri, fil-Greçja
u wara sar Isqof ta’ Ruma u l-ewwel Papa. Madwar
is-sena 64 W.K. ˙a l-martirju f’Ruma billi ©ie
msallab b’rasu ‘l isfel. Il-qabar tieg˙u jinsab ta˙t
l-artal tal-BaΩilika tal-Vatikan. Il-festa litur©ika
tieg˙u hija flimkien ma’ ta’ San Pawl l-Appostlu
tal-Ìnus, fid-29 ta’ Ìunju – l-Imnarja.
Sant’Andrija: Andrija jew Indrì kien ˙u Pietru,
kien ukoll sajjied u qabel ma’ ltaqa’ ma’ Kristu
kien dixxiplu ta’ Ìwanni l-Battista. Meqjus fi
Llvant b˙ala l-‘protoclete’, ji©ifieri l-ewwel wie˙ed
imsejja˙ minn Kristu. Infatti skond San Ìwann kien
huwa li introduça lil ˙uh Pietru ma’ Kristu: “Sibna
l-Messija” (Ìw 1, 41). Kien hu wkoll li ressaq lejn
Ìesù lit-tifel li kellu l-˙ames ˙obΩiet u Ωew© ˙utiet
g˙at-tkattir tal-˙obΩ (ara Ìw 6, 1-15). Ippriedka fl-
Asja Minuri u fl-Asja ta’ dak iΩ-Ωmien. Óa l-martirju
f’Patras fil-Greçja billi ©ie mislub fuq salib forma
ta’ ‘X’ (crux decussata), madwar is-sena 69 W.K.
Huwa meqjum ˙afna fil-Knisja ta’ Kostantinopli u
fil-Knejjes kollha tal-lvant, kif ukoll fl-Iskozja. Ilfesta
tieg˙u hija fit-30 ta’ Novembru.
San Ìakbu: Ìakbu, bin Ûebedew u ˙u San
Ìwann l-Evan©elista, hu meqjus b˙ala l-ewwel
appostlu li ˙a l-martirju. L-isem ©ej minn
‘Iakobos’ li huwa forma griega tal-isem ‘Ìakobb’
u hu msejja˙ ‘il-Kbir’ biex jag˙mlu differenza minn
Ìakbu l-ie˙or li kien appostlu wkoll. Dan kien
sajjied fl-G˙adira tal-Galileja li flimkien ma’ ˙uh
©ie msejja˙ minn Kristu b˙ala ‘Boanerges,’ ji©ifieri
Hajja Salesjana
‘ulied ir-rag˙ad’ (ara Mk 3, 17). Qabel dan kien
dixxiplu tal-Battista. Huwa kien ukoll wie˙ed minn
dawk preΩenti fil-Getsemani u fit-Trasfigurazzjoni.
Huwa ppriedka fil-Palestina u skond ittradizzjoni
anke fi Spanja. Óa l-martirju bil-qtug˙
tar-ras fis-sena 44 W.K. minn Erodi Agrippa I,
neputi ta’ Erodi l-Kbir (ara Atti 12 , 1-2). Il-fdalijiet
tieg˙u jinsabu fil-post ta’ pellegrina©©i kbar ta’
Santiago de Compostela ©ewwa Spanja. (Iago
tfisser Ìakobb bl-Ispanjol). Il-festa tieg˙u hija fil-
25 ta’ Lulju.
San Ìwann: Ìwanni ˙u Ìakbu, huwa meqjus
b˙ala d-dixxiplu l-ma˙bub ta’ Ìesù u dan g˙aliex
kien g˙adu Ωag˙Ωug˙ meta ©ie msejja˙ u g˙alhekk
kellu bΩonn attenzjoni partikulari. Kien sajjied
flimkien ma’ ˙uh u missieru. Kien imqabbad minn
Ìesù biex flimkien ma’ Pietru jipprepara g˙alla˙˙ar
çena. L-uniku wie˙ed mill-appostli kollha
li baqa’ preΩenti fil-©rajja tal-Passjoni fejn minn
fuq is-salib Ìesù fdalu lil-Marija b˙ala ommu (ara
Ìw 19-27). Flimkien ma’ Pietru mar ˙dejn il-qabar
ta’ Kristu. Kien appostlu prominenti fil-bidu tal-
Knisja. Huwa ppriedka fis-Samarija, fil-Greçja, u
fl-Asja Minuri. Kiteb ir-raba’ evan©elju, tlitt ittri
u l-ktieb tal-Apokalissi. Ìie me˙lus mill-martirju
meta tefg˙uh fiΩ-Ωejt jag˙li u ma ©ralu xejn u ©ie
eΩiljat ukoll fuq il-gΩira ta’ Patmos fil-Greçja. Miet
f’età avvanzata ˙afna ©ewwa Efesu fit-Turkija
madwar is-sena 100 W.K. Huwa çert li ma mietx
martri. Il-festa tieg˙u hija fis-27 ta’ Diçembru.
21