Puur wit Pure white - Ann Van Hoey - Ceramics

—Frank Huygens
Puur wit
Wit is wit
Wit is geen echte kleur meer, toch niet sinds Isaac Newton
er zich in 1670 mee bemoeide. Hoewel Newton gelijk heeft,
ervaren velen wit toch als een kleur, maar dan als de meest
‘minimale’ van alle. Het lijkt wel alsof wit nog niet is ingekleurd,
als een onbeschreven blad dat wacht op een ingreep die alles
zal veranderen. Gemakshalve beschouw ik wit hier als een
volwaardige kleur, een zeer bijzondere overigens. Net als andere
kleuren, bestaat wit in vele tinten. Elke schakering van hagelwit,
sneeuwwit, melkwit tot crèmewit en gebroken wit kent een eigen
gebruik en gevoelswaarde.
22 Kwintessens / 2009 – 03
Pure white
White is white
White is no longer a real colour, well not since Isaac Newton
got himself involved in the issue in 1670. Though Newton is
right, many people think of white as a colour, but the most
“minimal” colour of all. It is as if white has not yet been
coloured in, like a blank page waiting for something to happen
that will change everything. For the sake of simplicity, I will
consider white as a true colour here, and a very special one at
that. Like all other colours, white exists in many shades. Each
gradation from pearly white, snow white, milk white to cream
and off-white has its own use and emotive value.

Wit is in de West-Europese cultuur al eeuwen beladen
met een edele inhoud. In de christelijke beeldtaal staat wit voor
zuiverheid en maagdelijkheid, bij uitbreiding ook voor vrede en
vrijheid. In de alledaagse ervaring wordt wit vaak geassocieerd
met hygiëne en netheid. Wit blijft de aangewezen kleur voor
badkuip, wasbak en toiletpot. Bij de aankoop van vaatwasser en
wasmachine is wit eveneens de standaardkleur en ook de propere
witte onderbroek blijft een klassieker.
In de wereld van 20ste-eeuws design heeft wit slechts
moeizaam een plaats weten te veroveren. Huishoudelijk textiel,
serviezen en het zogenaamde hotelporselein hebben het altijd
goed gedaan in wit, niet zelden opgeluisterd door een kleurig
biesje of motiefje. Maar het is wachten tot ongeveer 1900,
wanneer de Wiener Werkstätte wit combineert met zwart om
interieurs, meubels en serviesgoed een strakke, tweekleurige
moderniteit mee te geven. De modernistische architecten uit het
interbellum bouwen hierop verder. Wit deemstert echter weer
weg in de kleurige overdaad na de Tweede Wereldoorlog.
In Vlaanderen is het de keramist Piet Stockmans die het
zuivere wit opnieuw introduceert in de wereld van het design. In
samenspel met een al even helder en krachtig blauw creëert hij
serviezen die als geometrische composities op tafel verschijnen.
Wit is terug van weg geweest. De suggestie van netheid is bij
Stockmans vervangen door puurheid van vorm en kleur.
Ann Demeulemeester, Table Blanche voor/for Bulo (Carte Blanche)
Foto/photo: Patrick Robyn
23 Puur wit
In West European culture, white has for centuries been
associated with nobleness. In Christian imagery, white stands
for purity and virginity and by extension peace and freedom
too. In our everyday experience, white is often associated with
hygiene and respectability. White is still the ideal colour for
bathtubs, sinks and toilet bowls. White is also the standard
colour when buying a dishwasher or washing machine, and
clean white underwear remains a classic to this day.
In the world of 20th century design, white has only
gradually gained a place for itself. Domestic textiles, service
sets and so-called hotel crockery have always been popular in
white, not infrequently adorned by a colourful border or motif.
But we had to wait until about 1900, when Wiener Werkstätte
combined white with black to give interiors, furniture and
service sets a bold, two-tone modernity. The modernist
architects developed this further in the intervening years
between the Wars. However, white gets shaded out in the
colourful excesses after the Second World War.
In Flanders, it is the potter Piet Stockmans who
reintroduces pure white to the world of design. He uses this,
in interplay with an equally clear and powerful blue, to create
service sets which appear as geometric compositions on the
table. White is back after a long absence. Stockmans replaces
the suggestion of neatness with purity of form and colour.

24 Kwintessens / 2009 – 03
Anja Meeusen/PTZE Porselein Atelier
One of the white icons in recent Flemish design is the
Table blanche designed by Ann Demeulemeester in 1996
for the office furniture manufacturer Bulo. The wooden
structure—legs included—is covered in white canvas, which
is nailed to the frame. The table reveals its preference for
simplicity, as in its simple silhouettes. On the subject of the
table, she says the following: “This table has the purity of
an unpainted canvas. I wanted to get back to the essential
shape of a table, in the way a child would draw it. Obviously,
this object can only be made in pure white. The virgin canvas
offers a clean and equally open work surface for its inspired
user. If using a coloured and therefore painted canvas, the
user is no longer able to start from this slim table with
a clean slate. A colour other than white pushes him in a
particular direction, whether consciously or not.”
In this article, I go in search of Flemish designers who
preferred to work in monochromic white. Some of them work
towards creating an almost completely white piece. Are there
enough reasons to confine themselves to white? Or is there no
other way of doing it?
Restful simplicity
In her workshop in Westmalle, potter Anja Meeusen makes
simple service sets, vases and washbasins. Almost all of the
objects are made in white porcelain with a transparent glaze.
She turns all of her pots herself. Under the name PTZE, she
custom-makes services for restaurants and hotels. This year,
she is designing her first industrially produced service for the
Flemish decoration wholesaler D&M depot. She is making
moulds for this thirty-piece collection and the objects will be
cast in porcelain in a little factory in China. This enables her
to devise more complex shapes than would be possible using
the labour-intensive turntable. Also new is the combination
of porcelain with bamboo and cork, and yet, in this Orientalinspired
collection she remains faithful to her own style of
sober simplicity: “I love natural shapes.”
It was not by coincidence that her service set was taken up
by the Hotel Julien in Antwerp’s city centre. This intimate city
hotel made a conscious decision to retain its original 19th century
interiors, with marble fireplaces and wooden floors. Owner,
Mouche Van Hool, is fed up with loudness and obtrusiveness:
“I was looking for a restful simplicity. The bedrooms are
dominated by white and light grey on the walls, and on limed
oak furniture, softly contrasting with a white wooden floor. Anja
Meeusen’s service set fits in wonderfully well with this mix of
old and new. The sober design, softly rounded form and clear
white colour of the porcelain make her plates, cups and beakers
timeless objects. The clearly visible turning rings give each
object the extra cachet of genuinely handmade work.”
As a potter, Anja finds that the material determines the
colour. It seems obvious to her that if you choose deliberately
for porcelain, the “transparency” of the material is protected
from the decorative patterns or colourful additions. As a lover
of fine eating, she can do nothing else than choose pure white.
For the designer, white is the only possible colour for service
sets, because the meal is best presented against white, in all
its shades of colour.

Eén van de witte iconen van het recente design in Vlaanderen
is wel de Table blanche die Ann Demeulemeester in 1996 ontwerpt
voor de kantoormeubelfabrikant Bulo. De houten structuur—
poten inbegrepen—is bekleed met wit canvasdoek, genageld op het
frame. De tafel verraadt haar voorkeur voor eenvoud, zoals bij haar
simpele silhouetten. Over de tafel zegt ze het volgende: “Deze tafel
heeft het pure van onbeschilderd schilderdoek. Ik wou teruggaan
naar de essentiële vorm van een tafel, zoals een kind die zou
tekenen. Uiteraard kan dit object enkel maar in zuiver wit worden
uitgevoerd. De maagdelijke schildersdoek biedt een zuiver en al
even onbevangen werkoppervlak voor zijn geïnspireerde gebruiker.
Met een gekleurd en dus beschilderd doek start de gebruiker van
de slanke tafel niet langer met een propere lei. Een andere kleur
dan wit duwt hem in een bepaalde richting, al of niet bewust.”
In dit artikel ga ik op zoek naar Vlaamse designers die bij
voorkeur in monochroom wit werken. Enkele van hen werken
naar een bijna volledig wit oeuvre. Zijn er afdoende redenen om
zich te beperken tot wit? Of kunnen ze niet anders?
Rustgevende eenvoud
Keramiste Anja Meeusen maakt in haar atelier in Westmalle
eenvoudige serviezen, vaasjes en waskommen. Vrijwel alle
voorwerpen zijn uitgevoerd in wit porselein voorzien van een
transparante glazuur. Ze draait alle keramiek eigenhandig.
Onder de naam PTZE maakt ze serviesgoed op maat voor
restaurants en hotels. Dit jaar ontwerpt zij haar eerste industrieel
geproduceerde servies voor de Vlaamse decoratiegroothandel
D&M depot. Voor deze collectie van dertig stuks maakt zij
mallen waarmee in een Chinees fabriekje de voorwerpen in
porselein worden gegoten. Dit laat haar toe complexere vormen
te bedenken die met het arbeidsintensieve draaiwerk slechts
moeilijk te realiseren zijn. Ook nieuw is de combinatie van
porselein met bamboehout en kurk. Toch blijft ze in deze Oosters
geïnspireerde collectie dicht bij haar eigen stijl van sobere
eenvoud: “Ik houd van natuurlijke vormen.”
Niet toevallig komt haar servies terecht in het Hotel Julien
in het centrum van Antwerpen. Dit intimistische stadshotel
koos bewust voor het behoud van de oorspronkelijke 19e-eeuwse
interieurs met marmeren schouwen en houten vloeren.
Eigenares Mouche Van Hool baalt van schreeuwerigheid en
opdringerigheid: “Ik beoogde een rustgevende eenvoud. In de
slaapkamers overheersen de tinten wit en lichtgrijs in muren,
bedlinnen en in de geceruseerde [behandeld met (namaak)loodwit,
nvdr] eikenhouten meubels, zacht contrasterend met
een blanke houten plankenvloer. Het servies van Anja Meeusen
past hier wonderwel in de mix van oud en nieuw. De sobere
vormgeving met zachte rondingen en de helder witte kleur van
het porselein maken haar borden, kommen en bekers tot tijdloze
objecten. De duidelijk zichtbare draairingen verlenen ieder
voorwerp een extra cachet van oprechte handenarbeid.”
Als keramiste vindt Anja dat het materiaal de kleur bepaalt.
Als je bewust kiest voor porselein, lijkt het haar evident dat de
‘transparantie’ van het materiaal wordt gevrijwaard van decoratieve
patronen of kleurige ingrepen. Als liefhebster van fijn eten kan ze
ook al niet anders dan voor het zuivere wit kiezen. Wit is voor de
ontwerpster de enige mogelijke kleur voor serviezen, omdat het
gerecht er het best in presenteert, in al zijn kleurschakeringen.
25 Puur wit
Evelien De Winter, In & Out
Foto/photo: Sven Balboa

Neutraal wit
Ann Van Hoey, Folded
Foto/photo: Dries Van den brande
Sinds haar studiejaren springt de jonge keramiste Evelien De
Winter zuinig om met kleuren. In haar afstudeerproject (2000)
toont ze tweekleurige keramische objecten in grijs, mat wit
en mat zwart. De toon is gezet. Tijdens haar weloverwogen
zoektocht naar een pure vormgeving beperkt ze zich al snel tot
wit. De serviezen, schalen en vazen worden gegoten in zacht
steengoed (gebakken op 1150°) met een semi-transparante,
hoogglanzende witte glazuur. Bewust voorziet Evelien de klei van
een stevige witte glazuur om de beige bakkende klei te maskeren.
Dit vale beige herinnert haar te veel aan een wat oudbollige
pottenbakkerskunst. Evelien streeft immers naar eigentijds
design waarbij wit perfect gestalte geeft aan de vorm.
Door het hoogglansglazuur wordt de omgeving
weerspiegeld in het object, wat meteen een relatie tussen
voorwerp en ruimte tot stand brengt. En daar is het de
ontwerpster precies om te doen. Door de dubbelwandige
schaal en kom te voorzien van een precies gesneden profiel met
uitspringende rand, krijgt deze vorm een sculpturale waarde.
Het object situeert zich manifest in de ruimte, de opwaartse
rand is de grens waar vorm en omgeving elkaar ontmoeten. De
dik aangebrachte glazuur zorgt ervoor dat die scherpe snede nog
eens extra oplicht, als een wit accent.
Voor Evelien is wit de meest geschikte kleur omdat het
een neutrale kleur is die de vorm accentueert zonder deze te
vervormen. Haar sculpturale objecten behouden hun identiteit,
meer nog, ze stáán er. Recent experimenteert ze met porselein,
waarbij ze haar uitgekiende ontwerpen vormt in dit stralend
witte materiaal.
26 Kwintessens / 2009 – 03
Neutral white
Since her student days, the young potter Evelien De Winter
has been using colour sparingly. For her final project (2000),
she revealed two-tone ceramic objects in grey, matte white
and matte black. The tone is set. During her conscious search
for a pure design, she quickly confined herself to white. The
service sets, dishes and vases were cast in soft stoneware
(fired at 1150°) with a semi-transparent, high-gloss white glaze.
Evelien deliberately gives the clay a firm white glaze to mask
the beigeness of the fired clay. This pale beige reminds her
too much of the rather passé art of pot firing. This is because
Evelien strives for contemporary design in which white lends
perfect form to the shape.
The high-gloss glaze reflects the surroundings in the
object, which immediately reveals the relationship between the
object and the space. And that is precisely what the designer is
after. By giving the double-walled dish and bowl a precisely cut
profile with a protruding edge, this shape takes on its cultural
value. The object manifests itself in space, the elevated edge
is the boundary at which form and environment meet. The
thickly applied glaze lifts that sharp cut a little more, like a
white accent.
Evelien finds white the most suitable colour because it is
a neutral colour which accentuates shape without distorting it.
Her sculptural objects retain their identity, and beyond that,
they have presence. She has recently begun experimenting
with porcelain, and she is able to recreate her clever designs
in this radiant white material.
Ann Van Hoey, Thé dansant
Foto/photo: Dries Van den brande

Hugo Meert, Terrarist Vase
voor/for Attese Edizioni, Albisola
Van wit en bruin
Van bij haar eerste stappen in de wereld van keramiek aan het
begin van de jaren ’80 wordt Ann Van Hoey gefascineerd door
de eenvoud van geometrische vormen. Ze werkt met de zuivere
figuren van kegel, bol en kubus. Enkele jaren geleden leert ze
de Japanse techniek van het plooien van vellen klei kennen.
Gewapend met deze kennis ontwerpt ze in 2006 en 2007
gebruiksvoorwerpen die twee ruimtelijke figuren combineren. In
het silhouet van tassen en melkkannetjes tekenen zich de kubus
en de bol af. Op basis van deze eerste geslaagde resultaten zet
Ann Van Hoey haar zoektocht verder. Dit levert in 2008 de reeks
kommen Etude géométrique op. Kubus en bol smelten hier samen
in lichtjes uitdeinende kommen waarbij in de scharnierpunten
van het vouwwerk nog de hoeken van een kubus doorschemeren.
27 Puur wit
Of white and brown
Since she took her first steps into the world of pottery in
the early 1980s, Ann Van Hoey has been fascinated by the
simplicity of geometric shapes. She employs the pure figures
of cone, sphere and cube. A few years ago, she learned the
Japanese technique of folding leaves of clay. In 2006 and 2007,
armed with this knowledge, she designed objects for everyday
use which combine two spatial figures. Thus, the silhouettes of
cups and milk jugs have the cube and the sphere as intrinsic
elements. Having had these early successes, Ann Van Hoey
took her quest further. In 2008, this resulted in the Etude
géométrique series of bowls. Here, cube and sphere meld
together in slightly undulating bowls, in which the angles of the
cube still shine through the pivotal points of the folding.
For this new creation, Ann left the white glazed porcelain
to the side in favour of a chocolate brown clay (Ceradel
CF441N, faience noire), deliberately left unglazed. However,
this colour does not constitute a break from the fragile white
service sets. Here too, the potter has opted for monochrome
so as not to divert attention from the interplay of geometric
lines. The glaze too has been left to the side, because this
gives greater emphasis to the sharp folds of the profile. A
transparent glaze would give the subdued brown a shine and
make it look something like hot chocolate sauce. The bowl
would no longer be a bowl, but a piece of virtuoso chocolate
work. For Ann Van Hoey, the clay determines the object’s final
colour. She finds that in the realm of coloured clay, coloured
glazes or engobes would be superfluous. Simplicity in material
and technique sets the tone. The shape follows, as it were, of
its own accord.
Ann chooses not to glaze the objects, preferring to allow
the material to keep its own character. The object becomes
more tactile as a result. The mild resistance of unglazed
pottery gets lost in the smoothness of a glazed surface: “I like
to see the material itself, the unprocessed clay, preferably
in its leather-hard state, but of course this is not technically
feasible.”
Stripped of all ornament, but not minimal
Industrial designer Alain Monnens shares with Ann Van Hoey
the same preference for spatial, basic, geometric shapes.
Since his student days at the Media & Design Academy in
Genk, he has confined his designs to the strictly necessary. In
all his professional designs since 1995, he has worked on the
basis of a well-conceived concept in which material and colour
emerge through logic. One of the most striking examples of
this conceptual methodology is the Cone lamp (2006), designed
for the Belgian lighting manufacturer TossB. For the initial
design of the lamp, Monnens started out with the image of the
cone-shaped shaft of light which the object emits. This cone
then becomes the shape of the object’s “mantle”.
The designer sees Cone ideally as a completely white
lamp mounted directly against the ceiling, without wires or
other fixtures. However, once finally produced, the polyester
lamp was available in all RAL colours, even with a variety
of colours for the inside and outside of the shade. Needless

Met deze nieuwe creatie verlaat Ann het witte geglazuurde
porselein ten voordele van een chocoladebruine klei (Ceradel
CF441N, faience noire), bewust ongeglazuurd gelaten. Deze
kleur vormt echter geen breuk met het fragiele witte serviesgoed.
Ook deze keer kiest de keramiste voor een monochromie die de
aandacht niet afleidt van het geometrische lijnenspel. Ook het
glazuur wordt achterwege gelaten omdat daardoor de scherpe
vouwen des te sterker geprofileerd zijn. Een transparante glazuur
zou het gedempte bruin trouwens laten glanzen als warme
chocoladesaus. De kom zou geen kom meer zijn, maar virtuoos
chocolatierwerk. Voor Ann Van Hoey bepaalt de klei de definitieve
kleur van het object. In de materie gekleurde klei, gekleurde
glazuren of engobes zijn voor haar overbodig. Eenvoud in materiaal
en techniek zetten de toon. De vorm volgt als het ware vanzelf.
Ann wil de objecten niet glazuren om het materiaal zijn
eigenheid te laten behouden. De tactiliteit van het voorwerp
wordt er groter door. De zachte weerstand van ongeglazuurde
keramiek gaat verloren in het gladde van een geglazuurd
oppervlak: “Ik zie graag de materie zelf, de klei zonder
behandeling, en zo mogelijk zelfs in leerharde toestand, wat
technisch natuurlijk niet haalbaar is.”
Uitgepuurd, maar niet minimaal
Industrieel ontwerper Alain Monnens deelt met Ann Van Hoey
eenzelfde voorliefde voor ruimtelijke, geometrische basisvormen.
Sinds zijn studiejaren aan de Media & Design Academie in Genk
beperkt hij zijn ontwerpen tot het strikt noodzakelijke. In zijn
professionele ontwerpen sinds 1995 vertrekt hij steevast van een
doordacht concept waaruit materiaal en kleur vervolgens logisch
voortvloeien. Eén van de meest sprekende voorbeelden van deze
conceptuele methodiek is wel de lamp Cone (2006), voor de Belgische
verlichtingsfabrikant TossB. Bij het initiële ontwerp van
de lamp gaat Monnens aan de slag met het beeld van de kegelvormige
lichtbundel die het voorwerp uitstraalt. Deze kegel of conus
wordt vervolgens ook de vorm voor de ‘mantel’ van het object.
De ontwerper ziet Cone idealiter als een volledig witte lamp
die meteen tegen het plafond wordt gemonteerd, zonder draad
of ander bevestigingselement. Bij de uiteindelijke productie is
de polyester lamp echter verkrijgbaar in alle RAL-kleuren en
zelfs met een verschillende kleur voor de binnen- en buitenzijde
van de kap. De brede kleurenwaaier en de verschillende versies
komen uiteraard tegemoet aan commerciële overwegingen. Dit
toont meteen de spanning tussen het originele ontwerp op de
tekentafel en het definitieve product op de markt.
Net als de andere designers beschouwt Alain het zwart
als een tweede voorbeeldige kleur waarin hij zijn ontwerpen
het best gestalte kan geven. Met deze twee kleuren, al dan niet
gecombineerd, verschijnen zijn uitgepuurde ontwerpen op hun
best. ‘Grafisch’ komen de voorwerpen veel mooier uit, het ziet er
veel strakker uit in wit en zwart. Bij alle andere kleuren gaat de
kleur al snel overheersen, meent de ontwerper. Rood ziet hij als
de meest geschikte accentkleur om zijn wit-zwarte objecten in
een interieur te ondersteunen.
Een zeer geslaagde realisatie van die wit-zwarte stilering
van Monnens is zijn meest recente ontwerp, de stoere fauteuil
Bertus (2009) voor Durlet. De ontwerper besteedde veel zorg
aan een precieze belijning van de zetel, zowel in profiel als van
28 Kwintessens / 2009 – 03
Hugo Meert, Triple Lait
to say, the broad range of colours and various versions are
there to satisfy commercial considerations. This makes readily
apparent the tension between the original design on the draft
table and the final product on the market.
Like the other designers, Alain sees black as a second
exemplary colour in which he is best able to lend form to his
designs. In these two colours, possibly combined, his strippeddown
designs appear at their best. Graphically, they come out
in much more beauty, and look bolder in black-and-white. In
all other colours, the colour quickly dominates, so the designer
believes. He sees red as the most suitable colour for accents to
help integrate his white-black objects in an interior.
One extremely successful realisation of this white-black
styling of Monnens is his most recent design, the sturdy Bertus
(2009) armchair for Durlet. The designer took great care in
getting the lines of this chair exactly right, both in profile or
viewed from the front and back. What is striking is the supple
lines of the metal support structure which encompasses the
armchair in a single movement, from the front leg, over the
armrest, to the back rest and rear leg, and then back to the
second front leg. This structure is—as is always the case with
Monnens’ designs—a functional element which also describes
the graphic structure and illustrates the way in which the

voor of achter bekeken. Treffend is de soepel lopende metalen
draagstructuur die de fauteuil in één beweging omvat, van
voorpoot over armleuning tot ruggensteun naar achterpoot, en
vervolgens terug naar de tweede voorpoot. Die structuur is—
zoals steeds in Monnens’ ontwerpen—een functioneel element
dat meteen ook een grafische structuur tekent en de ‘werking’ van
het voorwerp verbeeldt. Hier is het subtiele samenspel van wit
en zwart, van lijn en ondergrond, in volmaakt evenwicht. Beide
kleuren hebben een eigen functie en vullen elkaar mooi aan.
Wit is de enig mogelijke kleur
Een andere witte raaf die ook flink nadenkt voor hij een object op
de wereld loslaat, is keramist Hugo Meert. In de beginjaren maakte
hij organische vormen in monochroom gepolijst roodbakkend
aardewerk. Glazuur is hier niet nodig. Het polijsten geeft het voorwerp
een natuurlijke en zachte glans waarbij het aardewerk zichtbaar
blijft. Sinds een tiental jaren kiest Hugo echter resoluut voor
wit. Wit is voor de keramist de meest geschikte kleur omdat ze blijvend
mooi is en het voorwerp neutraal laat zijn: “Als je kleur toont,
beken je kleur”, zo stelt hij onomwonden. Na enig aandringen ziet
Hugo ook zwart als een kleur waarmee hij zou kunnen werken, om
dezelfde reden als het wit. Andere kleuren gaan de omgang met het
keramische object inkleuren en uiteindelijk verkleuren.
Op mijn vraag ‘Waarom wit?’ antwoordt hij het volgende:
“Er bestaat gewoonweg geen andere kleur die me blijft boeien. Als
ik, vooral vroeger, kleur gebruikte, was dit steeds de natuurlijke
kleur van het materiaal zelf, zoals terracottarood aardewerk,
ofwel een zuivere en harde basiskleur, erg gepigmenteerd. Ik kan
nochtans erg genieten van kleuren, vooral zoals ze in de natuur
voorkomen. Menselijk kleurgebruik lijkt me echter steeds onnodig
… een soort ‘imitatie van’. Wit staat volgens mij een beetje boven
alle kleuren. Als ik met kleur werk, heb ik het gevoel ‘kleur te
bekennen’ en een soort ‘smaak’ te tonen. Het gebruik van wit
ontwijkt dit. Wit toont zich zeer open en is open voor invulling.
Keramiek leent zich erg tot ‘wit-exploratie’.
Goed gevormd en een gave huid
Wit is blijkbaar dé kleur voor ontwerpen met een sobere vorm,
een grafische belijning en scherpe contouren. Wit wordt dan
weer minder geschikt bevonden voor grillig bewegend design.
De voornoemde ontwerpers tekenen gebruiksvoorwerpen in een
scherp afgelijnd silhouet met precies beschreven onderdelen.
Details doen ertoe en worden minutieus in beeld gebracht. Strakke
silhouetten maken dat de objecten zich loepzuiver profileren in een
interieur. Monochroom wit of zwart of een combinatie van beide
visualiseren dergelijk gestileerd design het best.
Al even opvallend in de ontwerpen is de uitgesproken
liefde voor gladde oppervlakken met een fijne textuur. Hier is
geen plaats voor bobbels en bulten, scheuren of rafelige randen.
Geheel onverwacht krijgt het klinische wit of het strenge zwart
een aaibare sensualiteit. Ann Van Hoey ziet het zo: “Wit laat
geen fouten toe.” Ook Hugo Meert houdt bewust rekening
met de touch van zijn objecten: “Wit kan men erg verschillend
aanvoelen, bijvoorbeeld via de afwerking (mat of gepolijst
glanzend) of via de tint en het timbre (melkwit, hagelwit, enz.).”
29 Puur wit
Alain Monnens, Cone
voor/for TossB
object “works”. Here, the subtle interplay of black and white,
line and background, are in total balance. Each colour has its
own function and complements the other beautifully.
White is the only possible colour
Another white raven (odd man out) who also thinks twice
before unleashing an object on the world is potter Hugo Meert.
In the early years, he made organic shapes in monochromic,
polished, red-baked earthenware. Here, there is no need for
glazing. The object takes on a natural and soft sheen when
polished, so that the earthenware remains visible. For ten
years or so, though, Hugo has switched resolutely to white.
White is the most suitable colour for the potter because it is
forever beautiful and shows the object off in a neutral way: “If
you show colour, you admit colour,” he says straightforwardly.
When pressed, Hugo also sees black as a colour he could work
with, for the same reasons as white. Other hues colour the
interaction with a ceramic object, and ultimately discolour it.
To my question “Why white?” he answers as follows:
“There is simply no other colour that holds my attention.
When, in the past in particular, I used colour, it was always
the natural colour of the material itself, such as terracotta
red earthenware, or a pure and solid basic colour, highly
pigmented. I can really enjoy colours actually, especially
if they occur in nature. It seems to me that the human use
of colour is always unnecessary … a sort of ‘imitation of ‘.
To my mind, white stands just a little above other colours.
When I work with colour, I have the feeling of ‘confessing
colour’, revealing a sort of ‘personal taste’. Using white gets
me around this. White shows itself as extremely open and is
open to interpretation. Pottery is extremely well-suited to this
‘exploration of white’.”

Is wit puur?
Vertoont deze bende ‘monochrome’ designers een
gelijkgestemdheid in hun liefde voor wit? Ieder van hen ervaart
wit alvast als een ‘pure’ kleur die zeer geschikt is voor hun
uitgepuurde ontwerpen. De term ‘minimalisme’ is misplaatst,
want die doet afbreuk aan de slechts schijnbare eenvoud van hun
ontwerpen. “Voor mij is design de kunst van het weglaten”, stelt
Alain Monnens. Zuivere ontwerpen vragen om een natuurlijke
kleur, een kleur die zich niet opdringt aan de toeschouwer. Wit
tast de vorm niet aan maar versterkt hem net.
Keramisten geven rechtstreeks vorm met de handen, zijn
tastbaar betrokken bij de creatie. Misschien ziet men daarom
het liefst dat het materiaal na het bakken zijn oorspronkelijkheid
behoudt. Voor Evelien De Winter versterkt het glazuur het
witte oppervlak; Ann Van Hoey zou het liefst de keramiek
ongeglazuurd laten. Naast esthetische spelen ook functionele
overwegingen een rol; voor Anja Meeusen vormt wit de meest
geschikte achtergrond om een gerecht smakelijk te presenteren.
Een industrieel ontwerper als Alain Monnens kiest misschien
nog bewuster voor een monochrome tint. Hij produceert zijn
ontwerpen niet eigenhandig en staat onafhankelijker tegenover
materialen als kunststof of metaal. Bij industriële toepassingen is
het evidenter om de kleurenwaaier open te trekken: voor elk wat
wils. Toch kiest hij bewust voor een monochrome uitvoering.
Maar ook zwart wordt best gewaardeerd. Ook zwart
werkt niet ‘verkleurend’; het laat toe om het voorwerp als een
loepzuiver gestileerd ontwerp te presenteren. De combinatie
van wit en zwart is het meest contrastrijke kleurenpalet en
laat toe om vormen, lijnen en delen tegen elkaar uit te spelen.
Ergens schemert ook rood door in dit wit-zwarte huwelijk. Zo
beginnen enkele keramisten hun carrière met monochroom
rood aardewerk. De onbehandelde materie primeert hier. Een
onvoorwaardelijke liefde voor wit of zwart was de volgende stap.
En alhoewel rood een dominante kleur is en blijft, laat het zich
wel goed harmoniëren met het onafscheidelijke duo zwart én wit.
Moet er nog kleur zijn?
30 Kwintessens / 2009 – 03
Well formed and clear skinned
White, it seems then, is the colour of choice for designs with a
sober form, graphic lines and sharp contours. But then again,
white is not seen as particularly suited to fanciful designs
which conjure up movement. The aforementioned designers
design objects for everyday use with sharp-lined silhouettes
and precisely described parts. Details add to the whole and are
meticulously drawn out. Tight-lined silhouettes give the objects a
flawless profile in an interior. Monochromic white or black, or a
combination of both, visualise these stylised designs best.
Just as noticeable in the designs is the marked love of
smooth surfaces and fine textures. There is no place here
for lumps and bumps, cracks, or frayed edges. Completely
unexpectedly, clinical white and stark black take on a touchable
sensuality. Ann Van Hoey sees it like this: “White allows for no
imperfections.” Hugo Meert is also conscious of the touch of his
objects: “White can be perceived in very different ways, through
the finish, for example, (matte or polished shine), or via hue and
timbre (milk white, snow white, etc.).”
Is white pure?
Is this band of “monochromic” designers in agreement over
the love of white? Each sees white as a “pure” colour which
is extremely well suited to their stripped-down designs. The
term “minimalism” is misplaced because it detracts from the
merely apparent simplicity of their designs. “For me, design
is the art of omission,” says Alain Monnens. Pure designs call
for natural colour, a colour which does not press itself on the
observer. White does not hurt shape, but actually accents it.
Potters create shape directly in their hands, are
physically involved in its creation. Perhaps this is why they
prefer the material to retain its originality after firing. For
Evelien De Winter the glaze accentuates the white surface;
Ann Van Hoey prefers to leave the pots unglazed. Besides
aesthetic considerations, considerations of functionality play a
role; for Anja Meeusen, white presents the ideal background
to present food in a tasteful way.
An industrial designer such as Alain Monnens chooses
perhaps more deliberately for a monochromic hue. He does
not produce his designs by his own hand and is farther
removed from his materials of plastic or metal. It makes
more sense to open up the full range of colours in industrial
applications: there is something for everyone. But he does
make a conscious choice for a monochromic finish.
Black too, it seems, is valued. Black does not have a
“discolouring” effect either; it enables an object to be presented
as a flawless, stylised design. The combination of white and
black is the most contrasting colour palette, allowing shapes,
lines and sections to play against each other. Somewhere
too, red gleams in this marriage of white and black. Some
potters start their careers in this way, with monochromic red
earthenware. The untreated material takes precedence here.
An unconditional love of white, or black, is the next step. And
though red is and will always be a dominant colour, it does
harmonise well with the inseparable duo of black and white.
Is there really any need for colour?