شماره 62 ، حمل 1392
شماره 62 ، حمل 1392
شماره 62 ، حمل 1392
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
52<br />
سردار سلطان محمد خان<strong>،</strong> چي په وطن پلورلو کي تر شاه شجاع کم<br />
نه وو<strong>،</strong> او د ډیر لږ قدرت تر السه کولو په بدل کي خپل هر دښمن ته<br />
د هر ډول ناروا امتیاز ورکولو ته حاضر وو<strong>،</strong> په دغه وخت کي هم د<br />
خپل ورور امیردوست محمد خان تر څنګ ونه دریدی او لږه موده<br />
وروسته د رنجیټ سینګه په دربارکي حاضر شو.<br />
امیردوست محمد خان ته له رنجیټ سینګه سره له جنګه پرته بله هیڅ<br />
الره باته نه سوه. د دې جنګ لپاره هغه د جهاد اعالنولو ته مجبور<br />
وو. د جهاد د اعالنولو لپاره یوازي د سرداری لقب کافي نه وو او د<br />
دې مقدسي جګړې د پیل لپاره د امیرالموءمنین صالحیت الزم وو.<br />
هغه د دې مقصد لپاره ځان امیرالمومنین اعالن کړ. د جهاد لپاره یې<br />
د کابل او شاخوا سیمو له صرافانو او شته منو کسانو څخه په زور او<br />
رضا پیسې ټولي کړې او د یوه مجهز لښکر سره یې د پیښور پر لور<br />
حرکت وکړ. سیکهانو د خیبر د سیمي ملکانو او خانانو ته ډیري زیاتي<br />
پیسې ورکړې او ډیرو زیاتو کسانو ته یې تنخواګاني وټاکلې. خو هغه<br />
ملکان د امیر د غزا د تبلیغ په وجه بیرته له امیردوست محمد خان سره<br />
ملګري شول. امیر د خیبر له درې څخه تر تیریدلو وروسته د شیخان<br />
په سیمه کي خیمې ووهلې. رنجیټ سینګه تر دغه وخته پوري فکر<br />
نه کاوه چي امیر به عمالً د هغه جنګ ته راووزي<strong>،</strong> ځکه یې نو ځان<br />
په ډیر تلوار د پیښور میدانونو ته ورساوه؛ او د ده د رسیدلو سره یې<br />
په عسکرو کي نوې ساه وچلیده. رنجیټ سینګه نه غوښتل چي د امیر<br />
او د هغه له مسلمانو غازیانو سره سمدستي مقابله وکړي<strong>،</strong> بلکه غوښتل<br />
یې چي د امیر په کمپ کي بې اتفاقي جوړه او بیا نو هغه ته بشپړه<br />
ماته ورکړي. امیر دوست محمد خان له خپله لوري خپل ورور نواب<br />
عبدالجبار خان وټاکی<strong>،</strong> خو څرنګه چي پر خپل ورور یې هم بشپړ باور<br />
نه درلود نو د هغه د کنټرولولو لپاره یې د آغا حسین په نوم یو بل تن<br />
هم ورسره روان کړ. خو له بده مرغه چي آغاحسین هم صادق نه وو؛<br />
له سیکهانو څخه یې ډیري زیاتي پیسې په رشوت کي واخیستلې او له<br />
هغوی سره یې ژمنه وکړه چي امیر دوست محمد خان به بیله جنګه<br />
بیرته ستنیدلو ته تشویق کړي. رنجیټ سینګه له دې فرصت څخه ګټه<br />
واخیستله او خپلي قواوي او توپخانه یې د امیر د پوځونو پر شاخوا<br />
را وګرځول. په همدغه وخت کي یې خپل طبیب او سالکار فقیر<br />
عزیزالدین او جوسیا هارالن<strong>،</strong> چي تر دې وخته یې د رنجیټ سینګه په<br />
دربارکي ډیر اعتبار ترالسه کړی وو<strong>،</strong> د امیر کمپ ته ولیږل او هغوی<br />
ته یې هدایت ورکړ چي امیر بیرته پرشا تللو ته وهڅوي. رنجیټ<br />
سینګه سردارسلطان محمد خان ته هم وظیفه ورکړه چي د هیات سره<br />
په مذاکراتو کي برخه واخلي. خبري ال رواني وې چي امیر ته اطالع<br />
ورسیده چي قواوي یې شاوخوا د سیکهانو پوځونو محاصره کړي<br />
دي. امیر ته یوازي د پر شا کیدلو الره پاته وه؛ ځکه چي د سیکهانو<br />
سره د جنګ د پیل کولو په صورت کي له بشپړي تباهی سره مخامخ<br />
کیدی. له خپل وزیر میرزا سمیع خان سره یې سال وکړه او هغه ورته<br />
وویل چي فقیر عزیزالدین او جوسیا هارالن د یرغمل په توګه ونیسي<br />
او رنجیټ سینګه د پیښور پریښودلو او د زیاتو پیسو ورکولو ته مجبور<br />
کړي. څرنګه چي د سفیرانو بندي کول د ټولو بین المللی اصولو په<br />
خالف کاروو نو امیر فیصله وکړه چي په یوه غشي دوه نښانه وولي.<br />
هم ځان له مسولیته خالص کړي او هم د سیکهانو او سلطان محمد<br />
خان ترمنځ دښمني او بې اعتمادي منځته راوړي. امیر دوست محمد<br />
خان<strong>،</strong> خپل ورور سردار سلطان محمد خان خپل کمپ ته وباله. هغه<br />
ته یې ډیر سخت سوګندونه ورکړل چي راز به نه وایو او د رنجیټ<br />
سینګه استازي به ستا له کمپ سره یوځای<strong>،</strong> د یرغمل په توګه<strong>،</strong> کابل<br />
ته بوزو. سلطان محمد خان سمدستي د امیرپه چل پوه شو خو هغه<br />
یې په ځان پوه نه کړ؛ سو ګند یې ورسره یاد کړ چي ستا له غوښتني<br />
او نقشې سره سم به عمل کوو. امیردوست محمد خان وروسته فقیر<br />
عزیزالدین او جوسیا هاالرن خپل کمپ ته وروبلل<strong>،</strong> داوړه یې ښه<br />
تهدید کړل او هغوی ته یې وویل چي تاسي دواړه به تر هغه وخته<br />
پوري د افغانانو په کمپ کي د یرغمل په توګه ساتلي یاست<strong>،</strong> چي<br />
تر څو پوري رنجیټ سینګه سم نیمایی پیښور سلطان محمد خان ته<br />
پرې ایښی نه وي او د ده د پوځي لګښت د جبران لپاره یې څو لکه<br />
روپۍ ورکړي نه وي.<br />
جوسیا هارالن او فقیر عزیزالدین که امیردوست محمد خان ته هرڅه<br />
زارۍ وکړې چي د استازي یرغمل کول د ټولو اصولو په خالف<br />
عمل دی. خو دوست محمد خان پر خپله خبره ټینګ والړ وو او ویل<br />
یې چي سیکهان کافران دي او پخپله پر هیڅ قول او سوګند والړ نه<br />
دي<strong>،</strong> نو ستاسي سره د عادي استازو په څیر چلند نه شي کیدالی. د<br />
سیکهانو استازي یې سلطان محمد خان ته وسپارل خو هغه د سیکهانو<br />
دواړه استازي په ډیر عزت د رنجیټ سینګه کمپ ته واستول. امیر<br />
د کابل پر لور حرکت وکړ. غیرمنظمو غازیانو یې کمپ چورکړ<strong>،</strong><br />
وسلې او مهمات یې یوړل. امیر او میرزاسمیع خان خوشاله وه چي<br />
د رنجیت سینګه سفیران یې یرغمل نیولي دي<strong>،</strong> او رنجیټ سینګه به<br />
پر خپل عمل پښیمانه شي. امیر ایله د خیبر د درې په پای کي خپلي<br />
اشتباه ته متوجه شو او اطالع ورته ورسیده چي سلطان محمد خان د<br />
سیکهانو له استازو سره د رنجیټ سینګه کمپ ته ورغلی او ورسره<br />
یو ځای شوی دی. )۱۶(<br />
جوسیا هارالن غوښتل چي رنجیټ سینګه به یې د دې وروستي<br />
خدمت په بدل کي د پیښور ګورنر وټاکي<strong>،</strong> خو رنجیټ سینګه د ده<br />
پر ځاي خپل جنرال هري سینګه نلوه د پیښور ګورنر کړ. لږه موده<br />
وروسته رنجیټ سینګه<strong>،</strong> چي په شرابو او عیاشیو کي افراط له کاره<br />
غورځولی وو<strong>،</strong> د ۱۸۳۶ کال په سر کي مغزي سکته وکړه. هارالن یې<br />
د تداوي او طبي مشورو لپاره ور غوښت. داسي ښکاري چي هارالن<br />
رنجیټ سینګه ته د برقي جټکې د ورکولو او تداوي کولو په بدل<br />
کي د یو لک روپیو غوښتنه کړې وه<strong>،</strong> او رنجیټ سینګه یې غوښتنه
Change language