Hardwerken 02

In Harderwijk tekent h ij een kontra
k t als soldaat voor de duur van
zes jaar en wordt ingescheept op
de Prins van Oranje. Eenmaal in
'Insulinde' deserteert h ij al na
een paar weken. In december is h ij
alweer in Charleville. En het voorjaa
r daarop is h ij weer 'on the
road', ditmaal in Duitsland, Keulen,
waar h ij op z ijn beurt soldaten
ronselt voor het K.N.I.L. Het
geld dat h ij daarmee verdient
verspeelt h ij aan de roulette
in Hamburg. Hij voegt zich b ij
een circus dat op toernee gaat’
naar Kopenhagen en Stockholm.
Maar het k ille klimaat van Skandinavië
d r i j f t hem naar zu id e lijke r
streken. Via Charleville tre kt h ij
te voet naar Marseille met het
plan naar Alexandrië,te gaan. Aan
boord wordt h ij ziek en moet i'n
een ziekenhuis worden opgenomen.
Nauwelijks h erstelt loopt h ij naar
Rome en keert voor de winter naar
Charleville terug. Tegen z ijn gewoonte
in brengt h ij daar ook de
zomer door en studeert er de vakken
die h ij op school veracht had:
algebra, meetkunde, mechanica. Hij
tre k t opnieuw over de Zwitserse
Alpen, komt in Alexandrië aan, en
gaat vandaar naar Cyprus. Op Cyprus
wordt h ij voorman over een
groep grondwerkers. Gedurende een
h a lf jaar brengt h ij op een onbegroeide,
gloeiende vlakte onder de
prim itie fste omstandigheden door.
In z ijn brieven, die h ij op al
z ijn reizen aan z ijn moeder (La
Mother, zoals h ij haar noemde)
s c h r ijft, is er van dan af geen
spoor meer van de dichter te bekennen;
zakelijke brieven, waarin
h ij zich met de opvoeding van zijn
broer bemoeit, verzoekt om popula
ire wetenschappelijke boeken met
het doel kennis omtrent handel en
techniek te vergaren. Hij wordt
slachtoffer van de typhus en moet
voor herstel naar Frankrijk terug.
In Charleville wordt h ij door z ijn
vrienden nauwe!ijk herkend: gebruind
en vermagerd, sterk verg
rijs d , ingevallen wangen en een
toonloze, zware stem.
1880 - 1890
Geen van z ijn vrienden zou hem
nog terugzien. Hersteld van de
typhus gaat h ij opnieuw naar Cyprus,
wordt er voorman over een
groep konstruktiewerkers. Hij
maakt een tocht langs de haven van
de Rode Zee en vindt tenslo'tte in
Aden een vaste betrekking b ij de
firma Bardey, koffie-exporteurs.
Deze firma zendt Rimbaud naar
Harrar, Abessinië, om er een f i ­
lia a l te leiden. Vandaaruit maakt
h ij lange tochten naar onbekende
gebieden met het doel de markt te
exploiteren. Maar het leven in
Harrar is eenzaam; h ij l i j d t aan
syphilus, heeft geen kontakt met
de buitenwereld. Een b rie f van
Verlaine wordt door hem niet beantwoord
(ze hadden elkaar in Europa
nog een paar keer ontmoet).
Verlaine denkt dat h ij dood is en
verzorgt een uitgave van z ijn gedichten
(1886).
Un
Door de konflikten tussen Egypte
en Abessinië moet Rimbaud Harrar
verlaten. Samen met een vrouw van
de Harari-stam, met wie h ij een
jaar samenwoonde, gaat h ij naar
Aden. Na een ruzie met Bardey verlaat
h ij deze firma en besluit h ij
fo rtuin te maken in de wapenhandel
In oktober 1886, na maanden van
wachten en voorbereiding, vertrekt
h ij met een karavaan voor een gevaarlijke
tocht van Tajoura naar
Ankobor, waar h ij in februari 1887
aankomt. Maar de handel loopt op
niets u it; koning Menelek van Sjoa
voor wie de wapens bestemd z ijn ,
maakt gebruik van z ijn onervarenheid
in deze handel en Rimbaud kan
naar de winst flu ite n . Een verslag
van deze tocht verschijnt in een
krant in Cairo. Een poging om voor
Le Temps oorlogscorrespondent te
worden in Abessinië, dat in
s tr ijd gewikkeld^ is met de I t a l i ­
anen, mislukt. Een vroegere klasgenoot
van hem te C harleville, die
h ij daarvoor om bemiddeling ge­
vraagd had, s c h rijft hem n ie t zonder
ironie terug dat zich in Par
ijs een groepje jonge dichters
gevormd heeft rond de legendarische
Rimbaud. In Harrar probeert
h ij opnieuw als compagnon van een
wapen- slavenhandelaar fo rtuin te
maken; h ij le e ft er samen met z ijn
bediende, Djami. Hij verzoekt z ijr
moeder wetenschappelijke boeken
en instrumenten te sturen. In een
andere b rie f speelt h ij met de gedachte
naar Frankrijk terug te keren
om er een vrouw te vinden en
'een zoon te krijgen waaraan ik
mijn leven kan wijden en mijn
ideeën kan overbrengen, hem de
meest komplete opleiding geven en
h ij zal een beroemd ingenieur
worden, een r ijk man en machtig in
de wetenschappen.'
1891
Als h ij op 2 april 1891 Harrar
verlaat, l i j d t Rimbaud al geruime
t ijd aan een gezwel in z ijn rechterbeen.
Een v e r b lijf in een ziekenhuis
in Aden brengt geen genezing.
Hij neemt afscheid van Djami
en gaat naar Frankrijk. Opname
in een ziekenhuis in Marseille is
noodzakelijk; z ijn been moet worden
geamputeerd. Na een afwezigheid
van twaalf jaar komt h ij, op
krukken op de boerderij in Roche
aan, waar z ijn zuster Isabelle hem
lie fd e rijk opvangt en met zorgen
omgeeft: 'Vrouwen verzorgen deze
woeste gebrekkige,"-te rug van de
warme landen. Maar al gauw verlangt
h ij naar de warme zon van
het Oosten. Isabelle vergezelt
hem naar Marseille. Zijn ziekte
heeft zich uitgebreid en h ij moet
weer in een ziekenhuis worden opgenomen.
In het hospitaal waakt
zijn zuster aan z ijn doodsbed. In
z ijn d iliriu m praat h ij steeds
over harrar en Djami, over zaken
die h ij nog moet regelen, . . .Terug
van de warme klimaten, s te rft
Arthur Rimbaud in de vroege uren
van 10 november 1891.
EEN SEIZOEN IN DE HEL
Vroeger, als ik mij goed herinner, was mijn
leven een feest waarop a lle harten zich openden,
waarop a lle wijnen r ijk e lijk stroomden.
Op een avond zat ik met de Schoonheid op
mijn knieën. En ik vond haar b itte r. En ik heb
haar uitgescholden.
Ik wapende m ijz e lf tegen de gerechtigheid.
Ik vluchtte. 0 Tovenaressen, 0 Ellende, 0
Haat, aan ju llie heb ik mijn schat toevertrouwd.
Het lukte mij al de menselijke hoop u it
mijn geest te laten verdwijnen. En met grote
vreugde, om haar te worgen, viel ik aan met de
doffe sprong van een verscheurend dier.
Ik riep de beulen- om, te gronde gaand, in
'hun geweerkolven te b ijte n . Ik riep de plagen
aan om mij te laten stikken in het zand en het
bloed. Het ongeluk was mijn God. Ik strekte
mij u it in de modder. Ik droogde m ijz e lf in de
lucht van de misdaad. En met de waanzin haalde
ik fraaie streken u it.
En de lente bracht me de afschuwelijke lach
van de idio ot.
Wel, toen ik onlangs op het punt stond de
laatste schreeuw te géven, kwam ik op het idee
de sleutel van het vervlogen feest op te sporen,
waar ik misschien weer levenslust zou
krijgen.
De barmhartigheid is die sleutel. Deze in ­
geving bewijst dat ik heb gedroomd!
" J ij zal a lt ijd een hyena b lijv e n ..." enz.,
protesteerde de duivel die mij me zulke beminnelijke
papavers kroonde. "Jij~verdient de
dood met al je lusten, je egoTsme en alle
hoofdzonden."
Ach! Ik heb er genoeg van : - Maar, beste
Satan, een minder vurig oog, smeek ik u! En in
afwachting van de enkele achterstallige lafheden,
u die van de afwezigheid van beschrijvende
en belerende talenten in een schrijver
houdt, voor u scheur ik deze paar afschuwelijk
e bladzijden u it mijn agenda van verdoemde
M u s é e R i m b o u d - C h a r i e v t f i e - M é 2 t è r e s — - R i m b a u d a H a r r a r e n 1883