29.11.2014 Views

Установка стент-графта при острых и хронических забо ...

Установка стент-графта при острых и хронических забо ...

Установка стент-графта при острых и хронических забо ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях<br />

грудной аорты<br />

Ш. К<strong>и</strong>ше, И. Ак<strong>и</strong>н, Х. Инсе, Т.Л. Редерс, Х. Шнайдер, Я. Ортак, К.А. Н<strong>и</strong>набер<br />

Кард<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>ческое отделен<strong>и</strong>е ун<strong>и</strong>верс<strong>и</strong>тетской кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>к<strong>и</strong> Ростока,<br />

Мед<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>нская школа Ростока, Росток, Герман<strong>и</strong>я<br />

1 Адрес для переп<strong>и</strong>ск<strong>и</strong>:<br />

Christoph A. Nienaber, MD, PhD, FACC, FESC<br />

Division of Cardiology<br />

University Hospital Rostock<br />

Rostock School of Medicine<br />

Ernst-Heydemann-Str. 6<br />

18057 Rostock, Germany<br />

e-mail: christoph.nienaber@med.uni-rostock.de<br />

Телефон: +49 (0)381 494 7701<br />

Факс: +49 (0)381 494 7702<br />

Статья получена 12 января 2009 г.<br />

Пр<strong>и</strong>нята в печать 10 марта 2009 г.<br />

Введен<strong>и</strong>е<br />

Аневр<strong>и</strong>змы н<strong>и</strong>сходящего отдела грудной аорты<br />

представляют собой потенц<strong>и</strong>ально угрожающ<strong>и</strong>е<br />

ж<strong>и</strong>зн<strong>и</strong> состоян<strong>и</strong>я с р<strong>и</strong>ском разрыва, зав<strong>и</strong>сящ<strong>и</strong>м<br />

от д<strong>и</strong>аметра (1). Х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческая резекц<strong>и</strong>я <strong>и</strong> установка<br />

сосуд<strong>и</strong>стого протеза в течен<strong>и</strong>е дл<strong>и</strong>тельного<br />

времен<strong>и</strong> сч<strong>и</strong>тал<strong>и</strong>сь стандартным методом<br />

лечен<strong>и</strong>я, несмотря на существенный р<strong>и</strong>ск побочных<br />

явлен<strong>и</strong>й <strong>и</strong> осложнен<strong>и</strong>й вследств<strong>и</strong>е х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой<br />

травмы (2). Несмотря на последн<strong>и</strong>е<br />

дост<strong>и</strong>жен<strong>и</strong>я по улучшен<strong>и</strong>ю технолог<strong>и</strong>й <strong>и</strong> метод<strong>и</strong>к,<br />

<strong>забо</strong>леваемость <strong>и</strong> смертность <strong>пр<strong>и</strong></strong> проведен<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

операт<strong>и</strong>вных вмешательств остаются высок<strong>и</strong>м<strong>и</strong>.<br />

Вследств<strong>и</strong>е демограф<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>и</strong>зменен<strong>и</strong>й в<br />

западном м<strong>и</strong>ре популяц<strong>и</strong>я в целом стареет <strong>и</strong>, в<br />

связ<strong>и</strong> с эт<strong>и</strong>м, у пац<strong>и</strong>ентов наблюдаются разл<strong>и</strong>чные<br />

сопутствующ<strong>и</strong>е <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>я <strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong>сущ<strong>и</strong>е <strong>и</strong>м<br />

р<strong>и</strong>ск<strong>и</strong>, что част<strong>и</strong>чно объясняет неутеш<strong>и</strong>тельные<br />

результаты х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого лечен<strong>и</strong>я, осложнен<strong>и</strong>я<br />

в ходе операц<strong>и</strong><strong>и</strong>, <strong>пр<strong>и</strong></strong>водящ<strong>и</strong>е к удл<strong>и</strong>нен<strong>и</strong>ю<br />

сроков госп<strong>и</strong>тал<strong>и</strong>зац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> повышенным затратам<br />

(3). В качестве революц<strong>и</strong>онной альтернат<strong>и</strong>вы в<br />

прошлом десят<strong>и</strong>лет<strong>и</strong><strong>и</strong> появ<strong>и</strong>лось предложен<strong>и</strong>е<br />

<strong>и</strong>спользовать внутр<strong>и</strong>просветные <strong>стент</strong>-графты<br />

у пац<strong>и</strong>ентов с <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ям<strong>и</strong> грудной аорты.<br />

Использован<strong>и</strong>е нех<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого подхода позволяет<br />

<strong>и</strong>збежать р<strong>и</strong>ск х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х вмешательств,<br />

кроме того, эта метод<strong>и</strong>ка обеспеч<strong>и</strong>вает реконструкт<strong>и</strong>вное<br />

ремодел<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е патолог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong>змененной аорты путем <strong>и</strong>н<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>ац<strong>и</strong><strong>и</strong> натурального<br />

процесса заж<strong>и</strong>влен<strong>и</strong>я с <strong>и</strong>золяц<strong>и</strong>ей аневр<strong>и</strong>змат<strong>и</strong>ческого<br />

мешка (4-6). Хотя первые сообщен<strong>и</strong>я<br />

о проведен<strong>и</strong><strong>и</strong> операц<strong>и</strong><strong>и</strong> эндоваскулярного введен<strong>и</strong>я<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> разл<strong>и</strong>чных <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях<br />

был<strong>и</strong> обнадеж<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>м<strong>и</strong> (3,7-9), рандом<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рованные<br />

данные по-прежнему огран<strong>и</strong>чены, <strong>и</strong> кр<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е<br />

замечан<strong>и</strong>я не был<strong>и</strong> полностью опровергнуты<br />

вв<strong>и</strong>ду отсутств<strong>и</strong>я данных долгосрочного<br />

наблюден<strong>и</strong>я.<br />

Ранн<strong>и</strong>й кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>й опыт установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>графтов<br />

в грудную аорту основывался на <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

моделей кустарного про<strong>и</strong>зводства,<br />

которые был<strong>и</strong> р<strong>и</strong>г<strong>и</strong>дным<strong>и</strong> <strong>и</strong> требовал<strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>я<br />

с<strong>и</strong>стем доставк<strong>и</strong> больш<strong>и</strong>х размеров (4). В<br />

настоящее время некоторые компан<strong>и</strong><strong>и</strong> получ<strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />

разрешен<strong>и</strong>е на коммерческ<strong>и</strong>й выпуск эндопротезов<br />

в США <strong>и</strong> Западной Европе, <strong>и</strong>, вероятно, в<br />

дальнейшем на рынке появятся <strong>и</strong> друг<strong>и</strong>е модел<strong>и</strong><br />

(10-13). Хотя каждая модель <strong>и</strong>меет сво<strong>и</strong> ун<strong>и</strong>кальные<br />

свойства, <strong>и</strong>х базовая структура од<strong>и</strong>накова<br />

(р<strong>и</strong>с. 1). Как прав<strong>и</strong>ло, эндопротез состо<strong>и</strong>т<br />

<strong>и</strong>з <strong>стент</strong>а (н<strong>и</strong>т<strong>и</strong>нол <strong>и</strong>л<strong>и</strong> нержавеющая сталь),<br />

покрытого спец<strong>и</strong>альным матер<strong>и</strong>алом (пол<strong>и</strong>эф<strong>и</strong>р<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> ПТФЭ); существуют разл<strong>и</strong>чные модел<strong>и</strong><br />

для обеспечен<strong>и</strong>я внутр<strong>и</strong>просветной ф<strong>и</strong>ксац<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

(непокрытые/покрытые сп<strong>и</strong>рал<strong>и</strong> <strong>и</strong>л<strong>и</strong> зубцы).<br />

Прав<strong>и</strong>льный подбор устройства на основан<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

анатом<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х особенностей пац<strong>и</strong>ентов <strong>и</strong> с учетом<br />

патолог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>и</strong>зменен<strong>и</strong>й является ключом<br />

к успешному проведен<strong>и</strong>ю процедуры. Не у всех<br />

пац<strong>и</strong>ентов поврежден<strong>и</strong>я поддаются эндоваскулярной<br />

коррекц<strong>и</strong><strong>и</strong>, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом эндопротез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е<br />

грудной аорты является техн<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> сложной<br />

процедурой, которая осуществляется опытным<strong>и</strong><br />

спец<strong>и</strong>ал<strong>и</strong>стам<strong>и</strong> в спец<strong>и</strong>ал<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рованных учрежден<strong>и</strong>ях.<br />

Также не разрешены до конца так<strong>и</strong>е проблемы,<br />

как спаден<strong>и</strong>е <strong>стент</strong>а, смещен<strong>и</strong>е <strong>стент</strong>а<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> его неточная установка (14). В данной статье<br />

провод<strong>и</strong>тся обзор существующ<strong>и</strong>х в настоящее<br />

время показан<strong>и</strong>й <strong>и</strong> прогресс<strong>и</strong>вных разработок<br />

в област<strong>и</strong> эндоваскулярной коррекц<strong>и</strong><strong>и</strong> грудного<br />

отдела аорты.<br />

Эндоваскулярная реконструкц<strong>и</strong>я<br />

Д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> грудной аорты<br />

Использован<strong>и</strong>е <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> в качестве нового<br />

метода <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу B<br />

Опт<strong>и</strong>мальная стратег<strong>и</strong>я лечен<strong>и</strong>я пац<strong>и</strong>ентов с<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>ей аорты в пределах н<strong>и</strong>сходящего<br />

отдела (т<strong>и</strong>п B по Stanford) пока остается предметом<br />

д<strong>и</strong>скусс<strong>и</strong>й (15). Несмотря на дл<strong>и</strong>тельные<br />

попытк<strong>и</strong> усовершенствован<strong>и</strong>я, х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческая<br />

резекц<strong>и</strong>я <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по-прежнему <strong>пр<strong>и</strong></strong>вод<strong>и</strong>т<br />

к операц<strong>и</strong>онной смертност<strong>и</strong> в пределах 0-27%<br />

для плановых операц<strong>и</strong>й <strong>и</strong> превышает 50% <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

осложненной д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> выполнен<strong>и</strong>я экстренного<br />

вмешательства (16). С учетом так<strong>и</strong>х плох<strong>и</strong>х<br />

показателей <strong>пр<strong>и</strong></strong> открытых х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х вмешательствах<br />

можно сделать вывод о том, что<br />

пац<strong>и</strong>енты с д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>ей по т<strong>и</strong>пу B, прежде всего,<br />

должны получать мед<strong>и</strong>каментозное лечен<strong>и</strong>е в<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

19


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 1. Выбор доступных в настоящее время <strong>стент</strong>-графтов для внутр<strong>и</strong>просветной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> грудного отдела аорты. Zenith TX2 про<strong>и</strong>зводства<br />

Cook Medical (A), TAG про<strong>и</strong>зводства GORE (B); Valiant про<strong>и</strong>зводства Medtronic AVE (C); грудной <strong>стент</strong>-графт Relay про<strong>и</strong>зводства<br />

Bolton Medical (D); EndoFit про<strong>и</strong>зводства LeMaitre Vascular (E).<br />

услов<strong>и</strong>ях надлежащего контроля артер<strong>и</strong>ального<br />

давлен<strong>и</strong>я, а эндоваскулярные процедуры следует<br />

остав<strong>и</strong>ть в качестве резервного метода<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> разв<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>хся осложнен<strong>и</strong>ях (на<strong>пр<strong>и</strong></strong>мер,<br />

рец<strong>и</strong>д<strong>и</strong>в<strong>и</strong>рующая боль, прогресс<strong>и</strong>рующее расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>е<br />

ложного просвета, мальперфуз<strong>и</strong>я <strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />

угроза разрыва) (17). В недавно опубл<strong>и</strong>кованных<br />

сер<strong>и</strong>йных наблюден<strong>и</strong>ях 384 пац<strong>и</strong>ентов с<br />

острой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>ей по т<strong>и</strong>пу B <strong>и</strong>з IRAD (рег<strong>и</strong>ональный<br />

арх<strong>и</strong>в Илл<strong>и</strong>нойса), 73% пац<strong>и</strong>ентов<br />

получал<strong>и</strong> мед<strong>и</strong>каментозное лечен<strong>и</strong>е, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом<br />

внутр<strong>и</strong>больн<strong>и</strong>чная смертность состав<strong>и</strong>ла 10%<br />

(18). Однако даже <strong>пр<strong>и</strong></strong> отсутств<strong>и</strong><strong>и</strong> осложнен<strong>и</strong>й<br />

в острой стад<strong>и</strong><strong>и</strong>, дл<strong>и</strong>тельный прогноз <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу B был неутеш<strong>и</strong>тельным, <strong>и</strong><br />

смертность в течен<strong>и</strong>е 3 лет состав<strong>и</strong>ла 20-40%,<br />

несмотря на опт<strong>и</strong>мальное мед<strong>и</strong>каментозное <strong>и</strong><br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое лечен<strong>и</strong>е (19).<br />

В 1999 году процедура <strong>и</strong>мплантац<strong>и</strong><strong>и</strong> эндоваскулярного<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> была представлена в<br />

качестве нового метода лечен<strong>и</strong>я, <strong>и</strong>спользуемого<br />

с целью укреплен<strong>и</strong>я прокс<strong>и</strong>мальной част<strong>и</strong> разрыва,<br />

ремодел<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>я аорты <strong>и</strong> <strong>и</strong>збежан<strong>и</strong>я р<strong>и</strong>ска<br />

открытого х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого вмешательства. Эта<br />

<strong>и</strong>дея <strong>и</strong>значально основывалась на кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческом<br />

наблюден<strong>и</strong><strong>и</strong>, когда у пац<strong>и</strong>ентов со спонтанным<br />

тромбозом ложного просвета был более благо<strong>пр<strong>и</strong></strong>ятный<br />

дл<strong>и</strong>тельный прогноз (22). И, напрот<strong>и</strong>в,<br />

перфуз<strong>и</strong>я ложного просвета была определена,<br />

как незав<strong>и</strong>с<strong>и</strong>мый пред<strong>и</strong>ктор прогресс<strong>и</strong>рующего<br />

расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>я аорты <strong>и</strong> долгосрочных нежелательных<br />

<strong>и</strong>сходов (23). Некоторые сообщен<strong>и</strong>я <strong>и</strong>з<br />

отдельных центров <strong>и</strong> данные многонац<strong>и</strong>ональных<br />

рег<strong>и</strong>стров подтверд<strong>и</strong>л<strong>и</strong> практ<strong>и</strong>чность <strong>и</strong> кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческую<br />

безопасность внутр<strong>и</strong>просветной реконструкц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

грудной аорты <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу<br />

B, но окончательные данные рандом<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рованных<br />

<strong>и</strong>сследован<strong>и</strong>й еще не доступны (7-9).<br />

Техн<strong>и</strong>ка эндоваскулярной коррекц<strong>и</strong><strong>и</strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

аорты<br />

Обычно д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>я аорты характер<strong>и</strong>зуется прогресс<strong>и</strong>рующ<strong>и</strong>м<br />

расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>ем ложного просвета,<br />

что в дальнейшем влечет за собой р<strong>и</strong>ск разрыва<br />

(24). На<strong>и</strong>более эффект<strong>и</strong>вным методом прекращен<strong>и</strong>я<br />

увел<strong>и</strong>чен<strong>и</strong>я ложного просвета <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

по т<strong>и</strong>пу B является укреплен<strong>и</strong>е прокс<strong>и</strong>мальной<br />

част<strong>и</strong> разрыва с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем спец<strong>и</strong>ального<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> (20, 21). Сн<strong>и</strong>жен<strong>и</strong>е давлен<strong>и</strong>я<br />

в ложном просвете <strong>и</strong> уменьшен<strong>и</strong>е его размеров<br />

являются на<strong>и</strong>более благо<strong>пр<strong>и</strong></strong>ятным<strong>и</strong> результатам<strong>и</strong>,<br />

что, в <strong>и</strong>деале, сопровождается полным тромбозом<br />

ложного просвета <strong>и</strong> ремодел<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>ем<br />

аорты на участке д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> (25, 26). В случае<br />

20<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 2. Эндоваскулярное лечен<strong>и</strong>е острой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу Б с пер<strong>и</strong>фер<strong>и</strong>ческой мальперфуз<strong>и</strong>ей<br />

(А). Сер<strong>и</strong>я <strong>и</strong>зображен<strong>и</strong>й <strong>и</strong>ллюстр<strong>и</strong>рует концепц<strong>и</strong>ю PETTICOAT - дополн<strong>и</strong>тельную д<strong>и</strong>стальную<br />

установку непокрытого <strong>стент</strong>а после раскрыт<strong>и</strong>я <strong>стент</strong> <strong>графта</strong> в прокс<strong>и</strong>мальном отделе<br />

грудной аорты. Обрат<strong>и</strong>те вн<strong>и</strong>ман<strong>и</strong>е на то, что окклюз<strong>и</strong>я прокс<strong>и</strong>мальной част<strong>и</strong> места разрыва<br />

сопровождается последующ<strong>и</strong>м тромбозом ложного просвета в грудном отделе (C,<br />

D). Металл<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е распорк<strong>и</strong> предупреждают спаден<strong>и</strong>е <strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нного просвета <strong>и</strong> обеспеч<strong>и</strong>вает<br />

нормал<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ю д<strong>и</strong>стального тока (B).<br />

д<strong>и</strong>нам<strong>и</strong>чного коллапса <strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нного просвета с<strong>и</strong>ндром<br />

мальперфуз<strong>и</strong><strong>и</strong> также можно корр<strong>и</strong>г<strong>и</strong>ровать<br />

с помощью эндопротез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>я грудной аорты<br />

(27-20); у некоторых пац<strong>и</strong>ентов дополн<strong>и</strong>тельная<br />

д<strong>и</strong>стальная установка непокрытого <strong>стент</strong>а (концепц<strong>и</strong>я<br />

PETTICOAT) может знач<strong>и</strong>тельно улучш<strong>и</strong>ть<br />

процесс ремодел<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>я благодаря расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>ю<br />

<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нного просвета <strong>и</strong> восстановлен<strong>и</strong>ю д<strong>и</strong>стального<br />

кровотока. (р<strong>и</strong>с. 2) (30). По аналог<strong>и</strong><strong>и</strong> с<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong>нятым<strong>и</strong> ранее показан<strong>и</strong>ям<strong>и</strong> к х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческому<br />

вмешательству, так<strong>и</strong>е с<strong>и</strong>туац<strong>и</strong><strong>и</strong>, как хрон<strong>и</strong>ческая<br />

боль, быстро увел<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>йся ложный просвет,<br />

д<strong>и</strong>аметр более 55 мм <strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong>знак<strong>и</strong> угрозы разрыва<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> д<strong>и</strong>стальной мальперфуз<strong>и</strong><strong>и</strong> являются показан<strong>и</strong>ям<strong>и</strong><br />

для установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

по т<strong>и</strong>пу B (31-34). Предвар<strong>и</strong>тельные данные<br />

св<strong>и</strong>детельствуют о том, что эндопротез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е<br />

в случаях осложненной<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу B <strong>пр<strong>и</strong></strong>вод<strong>и</strong>т<br />

к лучш<strong>и</strong>м результатам<br />

по сравнен<strong>и</strong>ю с открытым<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м вмешательством<br />

с точк<strong>и</strong> зрен<strong>и</strong>я внутр<strong>и</strong>больн<strong>и</strong>чной<br />

<strong>забо</strong>леваемост<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> ранней смертност<strong>и</strong><br />

(35, 36). Параплег<strong>и</strong>я, как<br />

прав<strong>и</strong>ло, отмечается редко<br />

(0,8%), однако <strong>и</strong>звестно,<br />

что она может быть связана<br />

с вовлечен<strong>и</strong>ем участка<br />

аорты дл<strong>и</strong>ной > 20 см <strong>и</strong><br />

<strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем нескольк<strong>и</strong>х<br />

<strong>стент</strong>-графтов (7-9).<br />

Результаты краткосрочного<br />

наблюден<strong>и</strong>я превосходные:<br />

выж<strong>и</strong>ваемость в течен<strong>и</strong>е 1<br />

года превышает 90%; разрывы<br />

могут быть восстановлены,<br />

<strong>и</strong> д<strong>и</strong>аметр аорты,<br />

как прав<strong>и</strong>ло, уменьшается<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> полном тромбозе ложного<br />

просвета. Эт<strong>и</strong> данные<br />

подтверждают, что установка<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> может<br />

ст<strong>и</strong>мул<strong>и</strong>ровать заж<strong>и</strong>влен<strong>и</strong>е<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong>, а <strong>и</strong>ногда <strong>и</strong> всей<br />

аорты, включая брюшные<br />

сегменты (р<strong>и</strong>с. 3). Однако<br />

<strong>и</strong>ногда наблюдал<strong>и</strong>сь перв<strong>и</strong>чные<br />

подтекан<strong>и</strong>я <strong>и</strong> поздняя<br />

реперфуз<strong>и</strong>я ложного<br />

просвета, что св<strong>и</strong>детельствует<br />

о необход<strong>и</strong>мост<strong>и</strong><br />

строгого наблюден<strong>и</strong>я с<br />

<strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем в<strong>и</strong>зуальных<br />

методов <strong>и</strong> дополн<strong>и</strong>тельной<br />

установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>графтов<br />

у некоторых пац<strong>и</strong>ентов<br />

(37-39). Выяснен<strong>и</strong>ю<br />

рол<strong>и</strong> проф<strong>и</strong>лакт<strong>и</strong>ческой<br />

эндоваскулярной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong><br />

будут способствовать результаты рандом<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рованного<br />

<strong>и</strong>сследован<strong>и</strong>я INSTEAD, целью которого<br />

является сравнен<strong>и</strong>е <strong>и</strong>сходов лечен<strong>и</strong>я неосложненной<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу B с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> Talent в дополнен<strong>и</strong>е к лучшему<br />

возможному мед<strong>и</strong>каментозному лечен<strong>и</strong>ю с <strong>и</strong>зол<strong>и</strong>рованным<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>ем мед<strong>и</strong>каментозного<br />

лечен<strong>и</strong>я (40), поскольку промежуточный анал<strong>и</strong>з<br />

не предостав<strong>и</strong>л данных в пользу лучшей выж<strong>и</strong>ваемост<strong>и</strong><br />

в течен<strong>и</strong>е года <strong>пр<strong>и</strong></strong> лечен<strong>и</strong><strong>и</strong> с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong>. Результаты лечен<strong>и</strong>я<br />

с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> хрон<strong>и</strong>ческой<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу B заметно отл<strong>и</strong>чаются<br />

от результатов <strong>пр<strong>и</strong></strong> острой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу<br />

B вследств<strong>и</strong>е повышенной р<strong>и</strong>г<strong>и</strong>дност<strong>и</strong> расслоенной<br />

стенк<strong>и</strong> <strong>и</strong> прогресс<strong>и</strong>рующего расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>я<br />

ложного просвета. Целью установк<strong>и</strong> эндопротеза<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

21


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 3. Индуц<strong>и</strong>рованное введен<strong>и</strong>ем <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> ремодел<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е аорты <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу Б. Обрат<strong>и</strong>те вн<strong>и</strong>ман<strong>и</strong>е на коммун<strong>и</strong>кац<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

между <strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нным просветом <strong>и</strong> ложным просветом в грудных <strong>и</strong> брюшных отделах (A). После установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> в месте<br />

поврежден<strong>и</strong>я в прокс<strong>и</strong>мальном грудном отделе реконстру<strong>и</strong>рована вся аорта, включая брюшной сегмент (B). Со временем про<strong>и</strong>сход<strong>и</strong>т<br />

заж<strong>и</strong>влен<strong>и</strong>е расслоенной стенк<strong>и</strong> аорты за счет прогресс<strong>и</strong>рующего уменьшен<strong>и</strong>я тромб<strong>и</strong>рованного ложного просвета (С).<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> хрон<strong>и</strong>ческой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> не обязательно является<br />

расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>е <strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нного просвета; скорее,<br />

речь <strong>и</strong>дет о сн<strong>и</strong>жен<strong>и</strong><strong>и</strong> давлен<strong>и</strong>я в ложном просвете<br />

путем прогресс<strong>и</strong>рующего тромбоза. Процесс<br />

ремодел<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>я часто осложняется р<strong>и</strong>г<strong>и</strong>дностью<br />

расслоенной стенк<strong>и</strong>, о чем св<strong>и</strong>детельствует<br />

большее кол<strong>и</strong>чество неудачных операц<strong>и</strong>й <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

хрон<strong>и</strong>ческой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> (7). Более того, следует<br />

рассматр<strong>и</strong>вать каждый случай <strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуально,<br />

с учетом так<strong>и</strong>х сопутствующ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>й,<br />

как патолог<strong>и</strong>я соед<strong>и</strong>н<strong>и</strong>тельной ткан<strong>и</strong>, <strong>и</strong> общего<br />

состоян<strong>и</strong>я здоровья. На<strong>пр<strong>и</strong></strong>мер, у пац<strong>и</strong>ентов<br />

с болезнью Марфана эндоваскулярные методы<br />

могут быть оправданы только как способ обеспечен<strong>и</strong>я<br />

выж<strong>и</strong>ван<strong>и</strong>я больных до х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой<br />

коррекц<strong>и</strong><strong>и</strong>, но на ранн<strong>и</strong>е <strong>и</strong>сходы он<strong>и</strong> не вл<strong>и</strong>яют<br />

(41, 42). Более того, было продемонстр<strong>и</strong>ровано,<br />

что общее состоян<strong>и</strong>е здоровья перед проведен<strong>и</strong>ем<br />

эндоваскулярной терап<strong>и</strong><strong>и</strong> также вл<strong>и</strong>яет на<br />

результаты процедуры (43).<br />

Эндоваскулярный подход к лечен<strong>и</strong>ю патолог<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

прокс<strong>и</strong>мальных отделов аорты<br />

У двух третей пац<strong>и</strong>ентов, госп<strong>и</strong>тал<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рованных<br />

по поводу д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты, был установлен д<strong>и</strong>агноз<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу А по Stanford, характер<strong>и</strong>зующейся<br />

локал<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ей поражен<strong>и</strong>я в восходящем<br />

отделе аорты. Часто наблюдается вовлечен<strong>и</strong>е<br />

д<strong>и</strong>стальных отделов, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом расслоен<strong>и</strong>е<br />

стенк<strong>и</strong> распространяется на дугу аорты <strong>и</strong> н<strong>и</strong>сходящ<strong>и</strong>й<br />

отдел более чем в 70% случаев. Острая<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>я т<strong>и</strong>па А является неотложным состоян<strong>и</strong>-<br />

22<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 4. Нех<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое <strong>и</strong>сключен<strong>и</strong>е локал<strong>и</strong>зованного разрыва в<br />

восходящей аорте. Коротк<strong>и</strong>й <strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуально <strong>и</strong>зготовленный<br />

эндопротез продв<strong>и</strong>гал<strong>и</strong> ретроградно <strong>и</strong>з бедренной<br />

артер<strong>и</strong><strong>и</strong> для покрыт<strong>и</strong>я места поврежден<strong>и</strong>я.<br />

Р<strong>и</strong>с. 5. Иллюстр<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е одноэтапной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> острой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

по т<strong>и</strong>пу А, в которой сочетается введен<strong>и</strong>е трубчатого<br />

протеза с одновременной транспоз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>ей крупного<br />

сосуда <strong>и</strong> антеградным раскрыт<strong>и</strong>ем внутр<strong>и</strong>просветного<br />

протеза в просвете дуг<strong>и</strong> аорты <strong>и</strong> н<strong>и</strong>сходящей част<strong>и</strong> грудной<br />

аорты.<br />

ем <strong>и</strong> требует срочного х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого протез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>я<br />

восходящей аорты; только в некоторых случаях<br />

можно <strong>пр<strong>и</strong></strong>менять эндоваскулярную метод<strong>и</strong>ку<br />

в прокс<strong>и</strong>мальных отделах аорты (р<strong>и</strong>с. 4). Согласно<br />

данным IRAD, 92% пац<strong>и</strong>ентов подлежат протез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>ю<br />

восходящего отдела аорты; <strong>и</strong>з н<strong>и</strong>х 23%<br />

также нуждаются в част<strong>и</strong>чном, а 12% - в полном<br />

протез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong><strong>и</strong> дуг<strong>и</strong> аорты. В целом, у 91% пац<strong>и</strong>ентов<br />

провод<strong>и</strong>тся пласт<strong>и</strong>ка с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем ИК в<br />

услов<strong>и</strong>ях г<strong>и</strong>потерм<strong>и</strong>ческой остановк<strong>и</strong> кровообращен<strong>и</strong>я,<br />

тогда как у 52% <strong>и</strong>спользуется антеградная<br />

церебральная перфуз<strong>и</strong>я. Показатель внутр<strong>и</strong>больн<strong>и</strong>чной<br />

смертност<strong>и</strong> сред<strong>и</strong> пац<strong>и</strong>ентов, пролеченных<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м путем, дост<strong>и</strong>гает 25%; <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом<br />

проход<strong>и</strong>мый ложный просвет в дуге аорты остается<br />

почт<strong>и</strong> у 75% пац<strong>и</strong>ентов, что требует повторного<br />

проведен<strong>и</strong>я операц<strong>и</strong>й <strong>пр<strong>и</strong></strong>бл<strong>и</strong>з<strong>и</strong>тельно у четверт<strong>и</strong><br />

выж<strong>и</strong>вш<strong>и</strong>х пац<strong>и</strong>ентов (44). Вв<strong>и</strong>ду так<strong>и</strong>х обескураж<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>х<br />

данных, такт<strong>и</strong>ка <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> т<strong>и</strong>па<br />

А заслуж<strong>и</strong>вает пересмотра, особенно с учетом<br />

появ<strong>и</strong>вш<strong>и</strong>хся эндоваскулярных метод<strong>и</strong>к. Одн<strong>и</strong>м <strong>и</strong>з<br />

подходов может быть поэтапная комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованная<br />

метод<strong>и</strong>ка, <strong>пр<strong>и</strong></strong> которой вначале про<strong>и</strong>звод<strong>и</strong>тся<br />

протез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е восходящей аорты <strong>и</strong> одновременное<br />

наложен<strong>и</strong>е шунта между аортой <strong>и</strong> безымянной<br />

артер<strong>и</strong>ей без г<strong>и</strong>потерм<strong>и</strong>ческой остановк<strong>и</strong> кровообращен<strong>и</strong>я,<br />

а затем поэтапно выполняется левосторонн<strong>и</strong>й<br />

карот<strong>и</strong>дный шунт <strong>и</strong> трансфеморальная<br />

установка эндопротеза для <strong>и</strong>сключен<strong>и</strong>я перфуз<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

д<strong>и</strong>стального ложного просвета (45). Данный подход<br />

позволяет <strong>и</strong>збежать операц<strong>и</strong><strong>и</strong> на дуге аорты<br />

<strong>и</strong> связанных с ней проблем, а процедура завершается<br />

ретроградным введен<strong>и</strong>ем эндопротеза.<br />

Комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованная эндоваскулярная метод<strong>и</strong>ка не<br />

только свод<strong>и</strong>т к м<strong>и</strong>н<strong>и</strong>муму р<strong>и</strong>ск каждого этапа<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого лечен<strong>и</strong>я, но также позволяет тщательно<br />

оцен<strong>и</strong>ть д<strong>и</strong>стальный ложный просвет до<br />

установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong>. В данном случае вполне<br />

возможно <strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>е <strong>и</strong> одноэтапной метод<strong>и</strong>к<strong>и</strong>, в<br />

которой сочетается введен<strong>и</strong>е трубчатого протеза<br />

с одновременной транспоз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>ей маг<strong>и</strong>стрального<br />

сосуда <strong>и</strong> антеградной установкой внутр<strong>и</strong>просветного<br />

протеза по ходу дуг<strong>и</strong> аорты <strong>и</strong> н<strong>и</strong>сходящего<br />

отдела аорты (р<strong>и</strong>с. 5) (46). Эта требующая больш<strong>и</strong>х<br />

затрат с<strong>и</strong>л <strong>и</strong> времен<strong>и</strong> метод<strong>и</strong>ка требует также<br />

нал<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>я навыков в кард<strong>и</strong>о- <strong>и</strong> сосуд<strong>и</strong>стой х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong><strong>и</strong>,<br />

проведен<strong>и</strong>я <strong>и</strong>нтраоперац<strong>и</strong>онной флюороскоп<strong>и</strong><strong>и</strong>,<br />

<strong>и</strong> она менее точна по сравнен<strong>и</strong>ю с поэтапной процедурой<br />

(47). Кроме того, <strong>пр<strong>и</strong></strong> острой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

т<strong>и</strong>па А <strong>и</strong>меются некоторые огран<strong>и</strong>чен<strong>и</strong>я для проведен<strong>и</strong>я<br />

одноэтапной внутр<strong>и</strong>просветной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong>,<br />

поскольку врач<strong>и</strong> осведомлены о хрупкост<strong>и</strong> ткан<strong>и</strong> <strong>и</strong><br />

опасаются того, что ломкая расслоенная сосуд<strong>и</strong>стая<br />

стенка может быть повреждена <strong>и</strong>л<strong>и</strong> перфор<strong>и</strong>рована<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> антеградном введен<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong><br />

в услов<strong>и</strong>ях отсутств<strong>и</strong>я кровотока. В настоящее<br />

время не существует эндопротезов, созданных<br />

спец<strong>и</strong>ально для введен<strong>и</strong>я в восходящую аорту, а<br />

также для коррекц<strong>и</strong><strong>и</strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>й. В бл<strong>и</strong>жайшем<br />

будущем в сфере технолог<strong>и</strong>й про<strong>и</strong>зводства <strong>стент</strong>графтов<br />

непременно будут пред<strong>пр<strong>и</strong></strong>няты попытк<strong>и</strong><br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

23


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 6. Поэтапный комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованный подход <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> по т<strong>и</strong>пу B с начальным введен<strong>и</strong>е<br />

трубчатого протеза открытым путем <strong>и</strong> одновременным отсечен<strong>и</strong>ем ветвей головных сосудов.<br />

На втором этапе д<strong>и</strong>стальный ложный просвет <strong>и</strong>сключался за счет трансфеморальной<br />

установк<strong>и</strong> <strong>и</strong> раскрыт<strong>и</strong>я <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> в просвете дуг<strong>и</strong> аорты.<br />

создать так<strong>и</strong>е модел<strong>и</strong>. Тем не менее, метод<strong>и</strong>ка<br />

одноэтапной комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> с антеградным<br />

введен<strong>и</strong>ем <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> может стать<br />

частью терапевт<strong>и</strong>ческого арсенала <strong>пр<strong>и</strong></strong> д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>ях<br />

по т<strong>и</strong>пу А с угрожающей ж<strong>и</strong>зн<strong>и</strong> д<strong>и</strong>стальной<br />

мальперфуз<strong>и</strong>ей, тогда как поэтапная пласт<strong>и</strong>ка с<br />

ретроградной установкой <strong>стент</strong>а является лучш<strong>и</strong>м<br />

выбором в стаб<strong>и</strong>льных с<strong>и</strong>туац<strong>и</strong>ях (р<strong>и</strong>с. 6).<br />

Внутр<strong>и</strong>просветное лечен<strong>и</strong>е аневр<strong>и</strong>зм<br />

н<strong>и</strong>сходящего отдела грудной аорты<br />

Дегенерат<strong>и</strong>вные аневр<strong>и</strong>змы могут распространяться<br />

на од<strong>и</strong>н <strong>и</strong>л<strong>и</strong> более сегментов грудной<br />

аорты, <strong>и</strong> <strong>и</strong>х класс<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>руют в соответств<strong>и</strong><strong>и</strong> с<br />

эт<strong>и</strong>м. 60% аневр<strong>и</strong>зм грудной аорты поражают<br />

восходящую ее часть, 40% поражают только н<strong>и</strong>сходящую<br />

часть, тогда как в остальных 10% случаев<br />

поражается дуга аорты <strong>и</strong>л<strong>и</strong> процесс распространяется<br />

на брюшные отделы, соответственно.<br />

Эт<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я, про<strong>и</strong>схожден<strong>и</strong>е <strong>и</strong> методы лечен<strong>и</strong>я<br />

разл<strong>и</strong>чаются в зав<strong>и</strong>с<strong>и</strong>мост<strong>и</strong> от сегмента (48).<br />

Наблюдательные <strong>и</strong>сследован<strong>и</strong>я выяв<strong>и</strong>л<strong>и</strong>, что<br />

скорость распространен<strong>и</strong>я процесса составляет<br />

в среднем 0,1 см в год, однако рост был более<br />

знач<strong>и</strong>тельный <strong>пр<strong>и</strong></strong> аневр<strong>и</strong>змах, поражающ<strong>и</strong>х н<strong>и</strong>сходящ<strong>и</strong>й<br />

отдел по сравнен<strong>и</strong>ю с восходящ<strong>и</strong>м отделом,<br />

а также про<strong>и</strong>сход<strong>и</strong>л быстрее у пац<strong>и</strong>ентов<br />

с болезнью Марфана. Пр<strong>и</strong> аневр<strong>и</strong>змах, превышающ<strong>и</strong>х<br />

6 см в д<strong>и</strong>аметре, <strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуальный р<strong>и</strong>ск<br />

разрыва повышался до ежегодного показателя<br />

7% (49). В этом случае установка <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong><br />

является многообещающей<br />

терапевт<strong>и</strong>ческой альтернат<strong>и</strong>вой,<br />

нех<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой<br />

процедурой, <strong>пр<strong>и</strong></strong>водящей к<br />

потенц<strong>и</strong>альному сн<strong>и</strong>жен<strong>и</strong>ю<br />

послеоперац<strong>и</strong>онной <strong>забо</strong>леваемост<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> смертност<strong>и</strong><br />

(р<strong>и</strong>с. 7) (4, 50-52). Недавно<br />

в европейск<strong>и</strong>х многоцентровых<br />

рег<strong>и</strong>страх появ<strong>и</strong>л<strong>и</strong>сь<br />

сообщен<strong>и</strong>я о перв<strong>и</strong>чном<br />

техн<strong>и</strong>ческом успехе<br />

в 80-90% случаев внутр<strong>и</strong>просветного<br />

лечен<strong>и</strong>я аневр<strong>и</strong>зм<br />

н<strong>и</strong>сходящего отдела<br />

аорты (8,9). Связанные с<br />

обш<strong>и</strong>рным<strong>и</strong> процедурам<strong>и</strong><br />

невролог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е осложнен<strong>и</strong>я,<br />

включающ<strong>и</strong>е <strong>и</strong>нсульты<br />

<strong>и</strong> <strong>и</strong>шем<strong>и</strong>ю сп<strong>и</strong>нного мозга,<br />

разв<strong>и</strong>вал<strong>и</strong>сь почт<strong>и</strong> в 8%.<br />

Однако, по сравнен<strong>и</strong>ю со<br />

стандартным открытым<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м вмешательством,<br />

эндоваскулярный<br />

метод вдвое сн<strong>и</strong>з<strong>и</strong>л операц<strong>и</strong>онную<br />

смертность,<br />

показател<strong>и</strong> поздней выж<strong>и</strong>ваемост<strong>и</strong><br />

был<strong>и</strong> сходным<strong>и</strong>,<br />

почт<strong>и</strong> <strong>и</strong>дент<strong>и</strong>чным<strong>и</strong> был<strong>и</strong><br />

показател<strong>и</strong> частоты повторных вмешательств <strong>и</strong><br />

<strong>и</strong>шем<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х осложнен<strong>и</strong>й со стороны сп<strong>и</strong>нного<br />

мозга (53,54). У пац<strong>и</strong>ентов, которые сч<strong>и</strong>таются<br />

подходящ<strong>и</strong>м<strong>и</strong> для установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong>, прокс<strong>и</strong>мальный<br />

<strong>и</strong> д<strong>и</strong>стальный сегмент аорты должны<br />

быть в относ<strong>и</strong>тельно нормальном состоян<strong>и</strong><strong>и</strong> для<br />

ф<strong>и</strong>ксац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> удовлетвор<strong>и</strong>тельного укреплен<strong>и</strong>я.<br />

Так<strong>и</strong>е участк<strong>и</strong> часто называют «зоной <strong>пр<strong>и</strong></strong>креплен<strong>и</strong>я»<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> «шейкой аорты» <strong>и</strong>, в <strong>и</strong>деале, он<strong>и</strong> должны<br />

составлять более 20 мм стенк<strong>и</strong> аорты, свободной<br />

от атером <strong>и</strong>л<strong>и</strong> тромбов. Бл<strong>и</strong>зкое расположен<strong>и</strong>е к<br />

сосудам дуг<strong>и</strong> аорты может осложн<strong>и</strong>ть эндопротез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е<br />

аневр<strong>и</strong>зм грудной аорты, т.к. <strong>пр<strong>и</strong></strong>вод<strong>и</strong>т<br />

к необход<strong>и</strong>мост<strong>и</strong> намеренного вовлечен<strong>и</strong>я левой<br />

подключ<strong>и</strong>чной артер<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong>л<strong>и</strong> даже создан<strong>и</strong>я шунта<br />

в некоторых случаях (55, 56). В настоящее время<br />

эндоваскулярное лечен<strong>и</strong>е является на<strong>и</strong>лучш<strong>и</strong>м<br />

методом для л<strong>и</strong>ц с подходящ<strong>и</strong>м анатом<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м<br />

строен<strong>и</strong>ем <strong>и</strong>л<strong>и</strong> плох<strong>и</strong>м прогнозом х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого<br />

вмешательства (57). Для рут<strong>и</strong>нного <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>я<br />

эт<strong>и</strong>х протезов <strong>пр<strong>и</strong></strong> всех в<strong>и</strong>дах аневр<strong>и</strong>зм<br />

требуется <strong>и</strong>х техн<strong>и</strong>ческое усовершенствован<strong>и</strong>е <strong>и</strong><br />

м<strong>и</strong>н<strong>и</strong>атюр<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>я.<br />

Эндоваскулярный метод лечен<strong>и</strong>я <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

<strong>и</strong>нтрамуральных гематомах<br />

Пр<strong>и</strong>бл<strong>и</strong>з<strong>и</strong>тельно у 5% пац<strong>и</strong>ентов, поступающ<strong>и</strong>х в<br />

больн<strong>и</strong>цу с предполагаемым д<strong>и</strong>агнозом острой<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты, впоследств<strong>и</strong><strong>и</strong> устанавл<strong>и</strong>вают<br />

д<strong>и</strong>агноз <strong>и</strong>нтрамуральной гематомы (ИМГ)<br />

(58-60). ИМГ характер<strong>и</strong>зуется образован<strong>и</strong>ем<br />

24<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 7. Предоперац<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>ограф<strong>и</strong>я у 52-летнего пож<strong>и</strong>лого мужч<strong>и</strong>ны с аневр<strong>и</strong>змой н<strong>и</strong>сходящего отдела грудной аорты (A).<br />

Компьютерная томограф<strong>и</strong>я после успешной <strong>и</strong>золяц<strong>и</strong><strong>и</strong> аневр<strong>и</strong>змы с помощью <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> демонстр<strong>и</strong>рует уменьшен<strong>и</strong>е пер<strong>и</strong>протезных<br />

тромбот<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х масс с течен<strong>и</strong>ем времен<strong>и</strong> (1-4).<br />

гематомы между мед<strong>и</strong>альным<strong>и</strong> слоям<strong>и</strong> стенк<strong>и</strong><br />

аорты без сопутствующего разрыва <strong>и</strong>нт<strong>и</strong>мы,<br />

возможно, вследств<strong>и</strong>е спонтанного разрыва<br />

vasa vasorum в стенке аорты с распространен<strong>и</strong>ем<br />

суб<strong>и</strong>нт<strong>и</strong>мального крово<strong>и</strong>зл<strong>и</strong>ян<strong>и</strong>я (61, 62).<br />

В отл<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>е от класс<strong>и</strong>ческой д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты,<br />

<strong>и</strong>нтрамуральная гематома в н<strong>и</strong>сходящ<strong>и</strong>х сегментах<br />

наблюдается более часто, чем в восходящ<strong>и</strong>х,<br />

<strong>и</strong> встречается пре<strong>и</strong>мущественно у пож<strong>и</strong>лых<br />

пац<strong>и</strong>ентов (63). Мальперфуз<strong>и</strong>я <strong>и</strong> деф<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>т пульса<br />

бывают редко, хотя разв<strong>и</strong>т<strong>и</strong>е явной д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

аорты встречается у 16-36%. Недавн<strong>и</strong>е наблюдательные<br />

<strong>и</strong>сследован<strong>и</strong>я продемонстр<strong>и</strong>ровал<strong>и</strong>,<br />

что нормальный д<strong>и</strong>аметр аорты в острой фазе<br />

является ведущ<strong>и</strong>м пред<strong>и</strong>ктором выж<strong>и</strong>ваемост<strong>и</strong> с<br />

возвращен<strong>и</strong>ем к нормальной морфолог<strong>и</strong>ческой<br />

структуре у одной трет<strong>и</strong> пац<strong>и</strong>ентов (64, 65). В<br />

проспект<strong>и</strong>вном <strong>и</strong>сследован<strong>и</strong><strong>и</strong> у 68 последовательных<br />

пац<strong>и</strong>ентов с <strong>и</strong>нтрамуральной гематомой<br />

(12 т<strong>и</strong>па А, 56 т<strong>и</strong>па B) пред<strong>и</strong>кторам<strong>и</strong> ранней<br />

смертност<strong>и</strong> был<strong>и</strong> макс<strong>и</strong>мальный д<strong>и</strong>аметр, превышающ<strong>и</strong>й<br />

50 мм, <strong>и</strong> вовлечен<strong>и</strong>е восходящ<strong>и</strong>х<br />

отделов аорты (66). Подобно с<strong>и</strong>туац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> класс<strong>и</strong>ческой<br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты, раннее х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое<br />

введен<strong>и</strong>е протеза должно быть стандартным<br />

методом лечен<strong>и</strong>я ИМГ в восходящем отделе<br />

аорты. Напрот<strong>и</strong>в, пац<strong>и</strong>енты с отсутств<strong>и</strong>ем кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х<br />

проявлен<strong>и</strong>й с вовлечен<strong>и</strong>ем н<strong>и</strong>сходящего<br />

отдела аорты могут наход<strong>и</strong>ться под тщательным<br />

наблюден<strong>и</strong>ем в ходе мед<strong>и</strong>каментозного лечен<strong>и</strong>я<br />

(67), <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом эндоваскулярное вмешательство<br />

оставляют в качестве резервного метода для<br />

пац<strong>и</strong>ентов, у которых разв<strong>и</strong>л<strong>и</strong>сь так<strong>и</strong>е осложнен<strong>и</strong>я,<br />

как перс<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>рующая боль, пенетр<strong>и</strong>рующая<br />

атеросклерот<strong>и</strong>ческая язва, <strong>пр<strong>и</strong></strong>знак<strong>и</strong> угрозы<br />

разрыва <strong>и</strong>л<strong>и</strong> увел<strong>и</strong>чен<strong>и</strong>е д<strong>и</strong>аметра аорты. По<br />

последн<strong>и</strong>м данным, частота летальных <strong>и</strong>сходов<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong><strong>и</strong> нех<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х методов,<br />

так<strong>и</strong>х как эндоваскулярное введен<strong>и</strong>е <strong>стент</strong>графтов<br />

для охвата <strong>и</strong>нтрамуральной гематомы,<br />

колеблется в пределах от 0 до16%, т.е., этот<br />

показатель более благо<strong>пр<strong>и</strong></strong>ятен, чем <strong>пр<strong>и</strong></strong> открытом<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческом вмешательстве. В целом,<br />

ИМГ в н<strong>и</strong>сходящем отделе аорты сама по себе не<br />

является поводом для установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong>,<br />

однако в случае прогресс<strong>и</strong>рующ<strong>и</strong>х осложнен<strong>и</strong>й<br />

вследств<strong>и</strong>е ИМГ возможно <strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>е ряда<br />

эндоваскулярных метод<strong>и</strong>к: от закрыт<strong>и</strong>я област<strong>и</strong><br />

д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong><strong>и</strong> до <strong>и</strong>золяц<strong>и</strong><strong>и</strong> локальной аневр<strong>и</strong>змы<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> пенетр<strong>и</strong>рующей язвы.<br />

Эндоваскулярная КОРРЕКЦИЯ <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

пенетр<strong>и</strong>рующей язве <strong>и</strong> образован<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

псевдоаневр<strong>и</strong>змы<br />

Терм<strong>и</strong>н «пенетр<strong>и</strong>рующая атеросклерот<strong>и</strong>ческая<br />

язва» (ПАЯ) оп<strong>и</strong>сывает состоян<strong>и</strong>е, <strong>пр<strong>и</strong></strong> котором<br />

язвенный процесс в атеросклерот<strong>и</strong>ческой бляшке<br />

распространяется на внутреннюю эласт<strong>и</strong>ческую<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

25


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 8. Пенетр<strong>и</strong>рующая язва аорты, д<strong>и</strong>агност<strong>и</strong>рованная у пож<strong>и</strong>лого мужч<strong>и</strong>ны с острой загруд<strong>и</strong>нной болью (A). Пац<strong>и</strong>ент рассматр<strong>и</strong>вался,<br />

как <strong>и</strong>меющ<strong>и</strong>й высок<strong>и</strong>й р<strong>и</strong>ск разрыва. Экстренная установка <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> в грудном отделе аорты позволяет полностью укреп<strong>и</strong>ть<br />

это огран<strong>и</strong>ченное поврежден<strong>и</strong>е стенк<strong>и</strong> аорты (В).<br />

мембрану <strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong>вод<strong>и</strong>т к образован<strong>и</strong>ю гематомы<br />

в среднем слое стенк<strong>и</strong> аорты (68, 69). ПАЯ на<strong>и</strong>более<br />

часто локал<strong>и</strong>зуется в н<strong>и</strong>сходящем отделе<br />

грудной аорты <strong>и</strong> возн<strong>и</strong>кает у пож<strong>и</strong>лых пац<strong>и</strong>ентов<br />

с г<strong>и</strong>пертенз<strong>и</strong>ей в анамнезе, кур<strong>и</strong>льщ<strong>и</strong>ков, а<br />

также <strong>пр<strong>и</strong></strong> друг<strong>и</strong>х проявлен<strong>и</strong>ях атеросклероза,<br />

на<strong>пр<strong>и</strong></strong>мер, <strong>пр<strong>и</strong></strong> предшествующ<strong>и</strong>х аневр<strong>и</strong>змах в<br />

брюшном <strong>и</strong>л<strong>и</strong> грудном отделах аорты. В четверт<strong>и</strong><br />

случаев атеросклерот<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е язвы могут распространяться<br />

на средн<strong>и</strong>й слой с образован<strong>и</strong>ем<br />

мешков<strong>и</strong>дной псевдоаневр<strong>и</strong>змы аорты <strong>и</strong>л<strong>и</strong>,<br />

реже, перфор<strong>и</strong>ровать адвент<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>альную оболочку<br />

<strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong>вод<strong>и</strong>ть к трансмуральному разрыву аорты<br />

(40-43). Это явлен<strong>и</strong>е сочетается с локал<strong>и</strong>зованной<br />

<strong>и</strong>нтрамуральной гематомой разл<strong>и</strong>чной степен<strong>и</strong>,<br />

однако в редк<strong>и</strong>х случаях может разв<strong>и</strong>ться в<br />

класс<strong>и</strong>ческую д<strong>и</strong>ссекц<strong>и</strong>ю аорты (70, 71). В настоящее<br />

время нет определенной такт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> лечен<strong>и</strong>я<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> пенетр<strong>и</strong>рующ<strong>и</strong>х атеросклерот<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х язвах.<br />

Конечно, у нестаб<strong>и</strong>льных пац<strong>и</strong>ентов с <strong>пр<strong>и</strong></strong>знакам<strong>и</strong><br />

нал<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>я разрыва следует провод<strong>и</strong>ть коррекц<strong>и</strong>ю<br />

в ургентном порядке. Продолжающаяся <strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />

рец<strong>и</strong>д<strong>и</strong>в<strong>и</strong>рующая боль, д<strong>и</strong>стальная эмбол<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>я<br />

<strong>и</strong> прогресс<strong>и</strong>рующая д<strong>и</strong>латац<strong>и</strong>я также являются<br />

показан<strong>и</strong>ям<strong>и</strong> к х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческому вмешательству.<br />

Однако остается неясным, что более показано<br />

стаб<strong>и</strong>льным пац<strong>и</strong>ентам с ПАЯ – х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое<br />

вмешательство <strong>и</strong>л<strong>и</strong> мед<strong>и</strong>каментозное лечен<strong>и</strong>е<br />

(72). Растет уверенность в том, что транслюм<strong>и</strong>нальная<br />

установка <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> может стать<br />

альтернат<strong>и</strong>вой открытому х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческому вмешательству,<br />

поскольку огран<strong>и</strong>ченное поражен<strong>и</strong>е<br />

аорты представляет собой <strong>и</strong>деальное показан<strong>и</strong>е<br />

для эндоваскулярной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> (р<strong>и</strong>с. 8).<br />

Многоч<strong>и</strong>сленные сообщен<strong>и</strong>я об отдельных случаях<br />

<strong>и</strong> небольш<strong>и</strong>е сер<strong>и</strong><strong>и</strong> подтверждают краткосрочную<br />

безопасность установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> у<br />

пац<strong>и</strong>ентов (73, 74), однако для оценк<strong>и</strong> долгосрочной<br />

эффект<strong>и</strong>вност<strong>и</strong> требуется тщательное<br />

<strong>и</strong>зучен<strong>и</strong>е результатов эндоваскулярной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong><br />

с целью понять <strong>пр<strong>и</strong></strong>нц<strong>и</strong>пы отбора пац<strong>и</strong>ентов <strong>и</strong><br />

в<strong>и</strong>дов лечен<strong>и</strong>я.<br />

КОРРЕКЦИЯ травмат<strong>и</strong>ческой транссек<br />

ц<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты с помощью <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong><br />

Травмат<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>й разрыв аорты часто встречается<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> быстром торможен<strong>и</strong><strong>и</strong>, в частност<strong>и</strong>, <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

столкновен<strong>и</strong><strong>и</strong> автомоб<strong>и</strong>лей <strong>и</strong> мотоц<strong>и</strong>клов, <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

паден<strong>и</strong><strong>и</strong> с высоты <strong>и</strong>л<strong>и</strong> вследств<strong>и</strong>е поврежден<strong>и</strong>я<br />

ударной волной. Он является <strong>пр<strong>и</strong></strong>ч<strong>и</strong>ной 20%<br />

случаев смертей <strong>пр<strong>и</strong></strong> автомоб<strong>и</strong>льных авар<strong>и</strong>ях,<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> этом догосп<strong>и</strong>тальная смертность составляет<br />

80-90% (75-77). На<strong>и</strong>более подверженный<br />

натяжен<strong>и</strong>ю участок аорты – это ее перешеек,<br />

где относ<strong>и</strong>тельно подв<strong>и</strong>жная грудная часть<br />

аорты соед<strong>и</strong>няется с ф<strong>и</strong>кс<strong>и</strong>рованной дугой в<br />

месте <strong>пр<strong>и</strong></strong>креплен<strong>и</strong>я артер<strong>и</strong>альной связк<strong>и</strong>; по<br />

кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м <strong>и</strong> патологоанатом<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м данным.<br />

разрыв аорты возн<strong>и</strong>кает здесь в 90% случаев<br />

(75, 78, 79). Поврежден<strong>и</strong>е может огран<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>ваться<br />

<strong>и</strong>нт<strong>и</strong>мой, но может распространяться <strong>и</strong> на<br />

все сло<strong>и</strong> аорты, <strong>пр<strong>и</strong></strong>водя к разрыву средн<strong>и</strong>х<br />

слоев, форм<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>ю ложной аневр<strong>и</strong>змы <strong>и</strong> к<br />

пер<strong>и</strong>аортальному крово<strong>и</strong>зл<strong>и</strong>ян<strong>и</strong>ю (78). У пода-<br />

26<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

Р<strong>и</strong>с. 9. Травмат<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>й разрыв аорты (стрелка), д<strong>и</strong>агност<strong>и</strong>рованный<br />

у молодого человека после столкновен<strong>и</strong>я на<br />

мотоц<strong>и</strong>кле (А). У гемод<strong>и</strong>нам<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> стаб<strong>и</strong>льного пац<strong>и</strong>ента<br />

была заплан<strong>и</strong>рована отсроченная эндоваскулярная пласт<strong>и</strong>ка<br />

через 3 недел<strong>и</strong> после перв<strong>и</strong>чного травмат<strong>и</strong>ческого<br />

воздейств<strong>и</strong>я. Обрат<strong>и</strong>те вн<strong>и</strong>ман<strong>и</strong>е на полную ф<strong>и</strong>ксац<strong>и</strong>ю<br />

к участку поврежден<strong>и</strong>я <strong>и</strong>нт<strong>и</strong>мы после установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong><strong>графта</strong><br />

(В).<br />

вляющего больш<strong>и</strong>нства пац<strong>и</strong>ентов, выж<strong>и</strong>вш<strong>и</strong>х<br />

после первоначального травмат<strong>и</strong>ческого воздейств<strong>и</strong>я,<br />

поврежден<strong>и</strong>е внутреннего <strong>и</strong> среднего<br />

слоев <strong>пр<strong>и</strong></strong>вод<strong>и</strong>т к локал<strong>и</strong>зованному выпяч<strong>и</strong>ван<strong>и</strong>ю<br />

поврежденной стенк<strong>и</strong> аорты. Несмотря<br />

на дост<strong>и</strong>жен<strong>и</strong>я в техн<strong>и</strong>ке х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х вмешательств,<br />

смертность <strong>пр<strong>и</strong></strong> неотложных открытых<br />

восстанов<strong>и</strong>тельных операц<strong>и</strong>ях, по данным<br />

современной л<strong>и</strong>тературы, превышает 15%, в<br />

зав<strong>и</strong>с<strong>и</strong>мост<strong>и</strong> от тяжест<strong>и</strong> сопутствующ<strong>и</strong>х травмат<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х<br />

поврежден<strong>и</strong>й, степен<strong>и</strong> дооперац<strong>и</strong>онного<br />

шока <strong>и</strong> <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>я вспомогательного<br />

кровообращен<strong>и</strong>я (77, 80, 81). Знач<strong>и</strong>тельное сн<strong>и</strong>жен<strong>и</strong>е<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой смертност<strong>и</strong> было дост<strong>и</strong>гнуто<br />

за счет сознательной отсрочк<strong>и</strong> открытой<br />

пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> у гемод<strong>и</strong>нам<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> стаб<strong>и</strong>льных пац<strong>и</strong>ентов<br />

(82-84). Хотя такой подход оправдан объект<strong>и</strong>вным<strong>и</strong><br />

данным<strong>и</strong>, следует уч<strong>и</strong>тывать, что 4%<br />

пац<strong>и</strong>ентов, ож<strong>и</strong>дающ<strong>и</strong>х х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого вмешательства,<br />

ум<strong>и</strong>рают вследств<strong>и</strong>е разрыва аорты в<br />

течен<strong>и</strong>е одной недел<strong>и</strong> после получен<strong>и</strong>я травмы<br />

(85). С учетом дост<strong>и</strong>жен<strong>и</strong>й в метод<strong>и</strong>ке введен<strong>и</strong>я<br />

<strong>стент</strong>-графтов, этот менее травмат<strong>и</strong>чный подход<br />

к лечен<strong>и</strong>ю <strong>пр<strong>и</strong></strong>влекает все больш<strong>и</strong>й <strong>и</strong>нтерес,<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> этом нет необход<strong>и</strong>мост<strong>и</strong> в торакотом<strong>и</strong><strong>и</strong>,<br />

пережат<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты <strong>и</strong> сердечно-легочном шунт<strong>и</strong>рован<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

(86-88). Восстановлен<strong>и</strong>е целостност<strong>и</strong><br />

стенк<strong>и</strong> аорты, подтвержденное сер<strong>и</strong>йным<strong>и</strong><br />

сн<strong>и</strong>мкам<strong>и</strong>, может быть дост<strong>и</strong>гнуто после эндоваскулярного<br />

вмешательства практ<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> у всех<br />

пац<strong>и</strong>ентов, что делает установку <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong><br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong>емлемым методом лечен<strong>и</strong>я первого выбора<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> травмат<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х поврежден<strong>и</strong>ях аорты (р<strong>и</strong>с.<br />

9). Недавно был проведен мета-анал<strong>и</strong>з результатов,<br />

полученных у 699 пац<strong>и</strong>ентов, подвергш<strong>и</strong>хся<br />

эндоваскулярной <strong>и</strong>л<strong>и</strong> открытой пласт<strong>и</strong>ке<br />

после травмат<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х транссекц<strong>и</strong>й аорты.<br />

Частота техн<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> успешного выполнен<strong>и</strong>я операц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

не отл<strong>и</strong>чалась от таковой <strong>пр<strong>и</strong></strong> открытой<br />

пласт<strong>и</strong>ке (96,5% прот<strong>и</strong>в 98,5%, p=0,58), <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

этом эндоваскулярное вмешательство сопровождалось<br />

более н<strong>и</strong>зк<strong>и</strong>м уровнем летальност<strong>и</strong>,<br />

связанной с процедурой (7,6% прот<strong>и</strong>в 15,2%,<br />

P = 0,0076), <strong>и</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong>вело к <strong>и</strong>сключ<strong>и</strong>тельно н<strong>и</strong>зкой<br />

частоте параплег<strong>и</strong><strong>и</strong> (0% прот<strong>и</strong>в 5,6%, P < 0,0001)<br />

<strong>и</strong> <strong>и</strong>нсультов (0,85% прот<strong>и</strong>в 5,3%, P = 0,0028) (89).<br />

Поскольку большая часть поврежден<strong>и</strong>й возн<strong>и</strong>кала<br />

в перешейке аорты, возн<strong>и</strong>кл<strong>и</strong> опасен<strong>и</strong>я,<br />

связанные с веротяностью ятрогенного поражен<strong>и</strong>я<br />

<strong>и</strong> надежностью пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> у молодых пац<strong>и</strong>ентов<br />

после введен<strong>и</strong>я р<strong>и</strong>г<strong>и</strong>дных <strong>стент</strong>ов большого<br />

размера в месте <strong>и</strong>зг<strong>и</strong>ба. Однако, с разв<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ем<br />

технолог<strong>и</strong><strong>и</strong>, появляются новые, более г<strong>и</strong>бк<strong>и</strong>е<br />

<strong>стент</strong>ы меньшего размера. В настоящее время<br />

доступны стандартные грудные <strong>стент</strong>-графты,<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong>емлемые для эффект<strong>и</strong>вного <strong>и</strong>споьзован<strong>и</strong>я в<br />

экстренных с<strong>и</strong>туац<strong>и</strong>ях с целью предупрежден<strong>и</strong>я<br />

кровотечен<strong>и</strong>я <strong>и</strong>з места травмат<strong>и</strong>ческого разрыва<br />

аорты (80, 90-93).<br />

Эндоваскулярное лечен<strong>и</strong>е аортоброн<br />

х<strong>и</strong>альных <strong>и</strong> аортоп<strong>и</strong>щеводных св<strong>и</strong>щей<br />

Аортобронх<strong>и</strong>альные св<strong>и</strong>щ<strong>и</strong> (АБС) могут возн<strong>и</strong>кать<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> ряде патолог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х состоян<strong>и</strong>й н<strong>и</strong>сходящего<br />

отдела грудной аорты, включая дегенерат<strong>и</strong>вные<br />

<strong>и</strong> рассла<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>е аневр<strong>и</strong>змы, псевдоаневр<strong>и</strong>змы<br />

в местах анастомозов после открытых х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х<br />

вмешательств, эроз<strong>и</strong><strong>и</strong> стенк<strong>и</strong> аорты под<br />

воздейств<strong>и</strong>ем <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong>, <strong>и</strong> м<strong>и</strong>козные аневр<strong>и</strong>змы<br />

(94-96). Ургентное вмешательство <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

этом угрожающем ж<strong>и</strong>зн<strong>и</strong> состоян<strong>и</strong><strong>и</strong> обычно требует<br />

резекц<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> установк<strong>и</strong> протеза, однако это<br />

сопровождается р<strong>и</strong>ском смертельного <strong>и</strong>схода <strong>и</strong><br />

парал<strong>и</strong>ча, особенно у гемод<strong>и</strong>нам<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> нестаб<strong>и</strong>льных<br />

пац<strong>и</strong>ентов. Даже сегодня операц<strong>и</strong>онная<br />

смертность <strong>пр<strong>и</strong></strong> трад<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>онной открытой пласт<strong>и</strong>ке<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> АБС с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем техн<strong>и</strong>к<strong>и</strong> «пережат<strong>и</strong>я<br />

<strong>и</strong> наложен<strong>и</strong>я швов» составляет 20% (97). С 1996<br />

года аортальные <strong>стент</strong>-графты все чаще <strong>и</strong>спользуются<br />

для лечен<strong>и</strong>я АБС у пац<strong>и</strong>ентов, <strong>и</strong>меющ<strong>и</strong>х<br />

высок<strong>и</strong>й р<strong>и</strong>ск <strong>пр<strong>и</strong></strong> непосредственной х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой<br />

пласт<strong>и</strong>ке. Недавно проведенный метаанал<strong>и</strong>з<br />

показал, что показатель летальност<strong>и</strong> в<br />

первые 30 дней составляет всего 8,3%, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом<br />

в больш<strong>и</strong>нстве случаев отмечалась выж<strong>и</strong>ваемость<br />

в течен<strong>и</strong>е 1 года (98).<br />

Аортоп<strong>и</strong>щеводный св<strong>и</strong>щ (АПС) является друг<strong>и</strong>м<br />

нечастым, но <strong>пр<strong>и</strong></strong>водящ<strong>и</strong>м к высокой смертност<strong>и</strong><br />

состоян<strong>и</strong>ем, на<strong>и</strong>более часто возн<strong>и</strong>кающем<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> аневр<strong>и</strong>змах грудной аорты, проглатыван<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

<strong>и</strong>нородных тел, злокачественных опухолях<br />

п<strong>и</strong>щевода <strong>и</strong> травмат<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х поврежден<strong>и</strong>ях аорты<br />

(99). Кроме того, втор<strong>и</strong>чные АПС являются документально<br />

подтвержденным<strong>и</strong> последств<strong>и</strong>ям<strong>и</strong><br />

установк<strong>и</strong> протезов <strong>и</strong> эндоваскулярного лечен<strong>и</strong>я<br />

аневр<strong>и</strong>зм аорты. Ш<strong>и</strong>роко распространенным<br />

методом лечен<strong>и</strong>я АПС является торакотом<strong>и</strong>я с<br />

установкой протеза аорты <strong>и</strong> последующей х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой<br />

реконструкц<strong>и</strong>ей п<strong>и</strong>щевода (100, 101).<br />

Данная процедура связана с высокой летальностью<br />

<strong>и</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>д<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ей вследств<strong>и</strong>е тяжелого<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

27


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческого состоян<strong>и</strong>я пац<strong>и</strong>ентов на момент<br />

проведен<strong>и</strong>я х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого вмешательства.<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong> <strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> АПС <strong>и</strong>спользовалась<br />

в качестве менее <strong>и</strong>нваз<strong>и</strong>вного метода пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong><br />

сосуда у так<strong>и</strong>х пац<strong>и</strong>ентов с высок<strong>и</strong>м р<strong>и</strong>ском проведен<strong>и</strong>я<br />

процедуры (102). На сегодняшн<strong>и</strong>й день<br />

это подтверждено многоч<strong>и</strong>сленным<strong>и</strong> сообщен<strong>и</strong>ям<strong>и</strong><br />

о случаях, демонстр<strong>и</strong>рующ<strong>и</strong>х эффект<strong>и</strong>вный<br />

контроль кровотечен<strong>и</strong>я <strong>и</strong>з аорты <strong>и</strong> стаб<strong>и</strong>л<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ю<br />

состоян<strong>и</strong>я пац<strong>и</strong>ентов перед началом дальнейшего<br />

лечен<strong>и</strong>я (103-106). Несмотря на многообещающ<strong>и</strong>е<br />

краткосрочные результаты, остается неясным,<br />

является л<strong>и</strong> введен<strong>и</strong>е <strong>стент</strong>а в потенц<strong>и</strong>ально<br />

<strong>и</strong>нф<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>рованный участок аорты окончательным<br />

методом лечен<strong>и</strong>я <strong>и</strong>л<strong>и</strong> служ<strong>и</strong>т в качестве маневра<br />

с целью отлож<strong>и</strong>ть х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое вмешательство<br />

на аорте у пац<strong>и</strong>ентов с аортобронх<strong>и</strong>альным<strong>и</strong> <strong>и</strong><br />

аортоп<strong>и</strong>щеводным<strong>и</strong> св<strong>и</strong>щам<strong>и</strong>.<br />

Чрескожная эндоваскулярная<br />

КОРРЕКЦИЯ аневр<strong>и</strong>зм после<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого вмешательства<br />

по поводу коарктац<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

Коарктац<strong>и</strong>я аорты, встречающаяся почт<strong>и</strong> у 5%<br />

пац<strong>и</strong>ентов с врожденным<strong>и</strong> порокам<strong>и</strong> сердца,<br />

может <strong>пр<strong>и</strong></strong>вест<strong>и</strong> к разв<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ю цереброваскулярной<br />

патолог<strong>и</strong><strong>и</strong>, <strong>и</strong>нсультам <strong>и</strong> <strong>и</strong>нфарктам, что<br />

резко сн<strong>и</strong>жает продолж<strong>и</strong>тельность ж<strong>и</strong>зн<strong>и</strong> в<br />

нелеченных случаях (107). Вкачестве стандартного<br />

метода лечен<strong>и</strong>я <strong>пр<strong>и</strong></strong>нято открытое х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое<br />

вмешательство, <strong>и</strong> х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческая коррекц<strong>и</strong>я<br />

коарктац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong>значально сч<strong>и</strong>талась успешной<br />

<strong>и</strong> действенной (108-110). Однако было выяснено,<br />

что возн<strong>и</strong>кающ<strong>и</strong>е позже проблемы, так<strong>и</strong>е<br />

как рекоарктац<strong>и</strong>я, образован<strong>и</strong>е аневр<strong>и</strong>зм <strong>и</strong><br />

потенц<strong>и</strong>альный разрыв, могут встречаться спустя<br />

десят<strong>и</strong>лет<strong>и</strong>я даже после успешной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong><br />

аорты с<strong>и</strong>нтет<strong>и</strong>ческой «заплатой» <strong>и</strong>л<strong>и</strong> лоскутом<br />

подключ<strong>и</strong>чной артер<strong>и</strong><strong>и</strong> (111, 112). Сегодня аневр<strong>и</strong>змы,<br />

образовавш<strong>и</strong>еся после х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого<br />

вмешательства по поводу коарктац<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты,<br />

подлежат внутр<strong>и</strong>просветной пласт<strong>и</strong>ке, поскольку<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> локальном поврежден<strong>и</strong><strong>и</strong> часто <strong>и</strong>меются<br />

надлежащ<strong>и</strong>е зоны <strong>пр<strong>и</strong></strong>креплен<strong>и</strong>я, обеспеч<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>е<br />

хорошее <strong>пр<strong>и</strong></strong>леган<strong>и</strong>е <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> к стенке.<br />

Поскольку повторное открытое х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое<br />

вмешательство связано с определенным<br />

р<strong>и</strong>ском, эндоваскулярная пласт<strong>и</strong>ка может стать<br />

методом выбора. В настоящее время доступны<br />

<strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуально <strong>и</strong>зготовленные кон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е<br />

<strong>стент</strong>-графты от разных про<strong>и</strong>звод<strong>и</strong>телей, что<br />

позволяет подобрать соответствующую модель<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> несоответств<strong>и</strong><strong>и</strong> прокс<strong>и</strong>мальных <strong>и</strong> д<strong>и</strong>стальных<br />

д<strong>и</strong>аметров «шейк<strong>и</strong> аорты» в случае комплексных<br />

поврежден<strong>и</strong>ях (р<strong>и</strong>с. 10). Хотя предвар<strong>и</strong>тельные<br />

сер<strong>и</strong><strong>и</strong> наблюден<strong>и</strong>й демонстр<strong>и</strong>руют<br />

многообещающ<strong>и</strong>е результаты с точк<strong>и</strong> зрен<strong>и</strong>я<br />

предупрежден<strong>и</strong>я повторных х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х вмешательств<br />

на грудном отделе (113-115), надежность<br />

так<strong>и</strong>х устройств не доказана, поскольку не<br />

получены долгосрочные результаты.<br />

Р<strong>и</strong>с. 10. Пац<strong>и</strong>ент в возрасте 29 лет с большой псевдоаневр<strong>и</strong>змой<br />

после х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой коррекц<strong>и</strong><strong>и</strong> коарктац<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты<br />

(А). Аневр<strong>и</strong>зма была <strong>и</strong>сключена с помощью г<strong>и</strong>бкого<br />

эндопротеза третьего поколен<strong>и</strong>я после предшествующей<br />

транспоз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong><strong>и</strong> левой подключ<strong>и</strong>чной артер<strong>и</strong><strong>и</strong> (ЛПА).<br />

Вмешательство на суженном перешейке аорты не провод<strong>и</strong>лось,<br />

поскольку знач<strong>и</strong>тельный град<strong>и</strong>ент давлен<strong>и</strong>я<br />

не отмечался (B).<br />

Намеренная окклюз<strong>и</strong>я левой подклю<br />

ч<strong>и</strong>чной артер<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

Техн<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> успешное выполнен<strong>и</strong>е процедуры,<br />

а также долгосрочный успех эндоваскулярных<br />

метод<strong>и</strong>к зав<strong>и</strong>с<strong>и</strong>т от анатом<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х услов<strong>и</strong>й для<br />

опт<strong>и</strong>мальной ф<strong>и</strong>ксац<strong>и</strong><strong>и</strong> эндопротеза, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом<br />

зона <strong>пр<strong>и</strong></strong>креплен<strong>и</strong>я должна быть ≥2 см в дл<strong>и</strong>ну.<br />

Следует уч<strong>и</strong>тывать такой важный фактор, как<br />

бл<strong>и</strong>зость места отхожден<strong>и</strong>я левой подключ<strong>и</strong>чной<br />

артер<strong>и</strong><strong>и</strong> (ЛПА) к дегенерат<strong>и</strong>вной аневр<strong>и</strong>зме<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> месту перв<strong>и</strong>чного разрыва. По этой <strong>пр<strong>и</strong></strong>ч<strong>и</strong>не<br />

необход<strong>и</strong>мо осуществлять полный охват устья<br />

ЛПА для расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>я зоны наложен<strong>и</strong>я эндоваскулярных<br />

устройств на очаг<strong>и</strong> патолог<strong>и</strong>ческого<br />

поражен<strong>и</strong>я аорты, <strong>пр<strong>и</strong></strong>лежащ<strong>и</strong>е к ЛПА. В недавно<br />

опубл<strong>и</strong>кованном обзоре проанал<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рована необход<strong>и</strong>мость<br />

последующей транспоз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong><strong>и</strong> ЛПА у<br />

пац<strong>и</strong>ентов, которым был установлен <strong>стент</strong>-графт<br />

в грудном отделе аорты, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом было выяснено,<br />

что только у 4% появ<strong>и</strong>л<strong>и</strong>сь ранн<strong>и</strong>е <strong>и</strong>шем<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е<br />

с<strong>и</strong>мптомы в верхней левой конечност<strong>и</strong> после<br />

намеренной окклюз<strong>и</strong><strong>и</strong> ЛПА. У 84% пац<strong>и</strong>ентов полностью<br />

отсутствовал<strong>и</strong> кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е проявлен<strong>и</strong>я<br />

в пер<strong>и</strong>од наблюден<strong>и</strong>я, а у 3% <strong>пр<strong>и</strong></strong>шлось про<strong>и</strong>звест<strong>и</strong><br />

плановое карот<strong>и</strong>дно-подключ<strong>и</strong>чное шунт<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е<br />

вследств<strong>и</strong>е слабост<strong>и</strong> в левой руке (55).<br />

Поэтому мы не одобряем рут<strong>и</strong>нную проф<strong>и</strong>лакт<strong>и</strong>ческую<br />

транспоз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>ю <strong>и</strong>л<strong>и</strong> шунт<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>е ЛПА,<br />

рекомендованное друг<strong>и</strong>м<strong>и</strong> группам<strong>и</strong> (116-118).<br />

Наша поз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>я подтверждается тем фактом, что у<br />

больш<strong>и</strong>нства пац<strong>и</strong>ентов с подтвержденным ультразвуковым<strong>и</strong><br />

методам<strong>и</strong> «обкрадыван<strong>и</strong>ем» подключ<strong>и</strong>чной<br />

артер<strong>и</strong><strong>и</strong> не отмечаются как<strong>и</strong>е-л<strong>и</strong>бо<br />

с<strong>и</strong>мптомы (119). Кроме того, как явствует <strong>и</strong>з<br />

с<strong>и</strong>туац<strong>и</strong><strong>и</strong> с остановкой антеградного кровотока<br />

в ЛПА после х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого вмешательства по<br />

поводу коарктац<strong>и</strong><strong>и</strong> дуг<strong>и</strong> аорты, коллатеральная<br />

28<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

перфуз<strong>и</strong>я левой рук<strong>и</strong> является достаточной (120).<br />

Нельзя не упомянуть <strong>и</strong> о том, что х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е<br />

процедуры реваскуляр<strong>и</strong>зац<strong>и</strong><strong>и</strong> в подмышечной<br />

област<strong>и</strong> вносят дополн<strong>и</strong>тельный р<strong>и</strong>ск в процедуру<br />

эндоваскулярной реконструкц<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты <strong>и</strong><br />

должны рассматр<strong>и</strong>ваться как резервные методы<br />

для пац<strong>и</strong>ентов с ранее наложенным аортокоронарным<br />

шунтом с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем левой<br />

внутренней маммарной артер<strong>и</strong><strong>и</strong>, пац<strong>и</strong>ентов с<br />

кр<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> стеноз<strong>и</strong>рованной <strong>и</strong>л<strong>и</strong> г<strong>и</strong>поплаз<strong>и</strong>рованной<br />

правой позвоночной артер<strong>и</strong>ей, функц<strong>и</strong>онально<br />

неполноценным в<strong>и</strong>лл<strong>и</strong>з<strong>и</strong>евым кругом <strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong> нал<strong>и</strong>ч<strong>и</strong><strong>и</strong> так<strong>и</strong>х анатом<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х вар<strong>и</strong>антов,<br />

как аберрантная подключ<strong>и</strong>чная артер<strong>и</strong>я (лузор<strong>и</strong>я).<br />

Мы рекомендуем <strong>пр<strong>и</strong></strong>менять тщательный<br />

скр<strong>и</strong>н<strong>и</strong>нг супрааортальных артер<strong>и</strong>й до вмешательства<br />

с комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованным <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем<br />

допплеровского ультразвукового <strong>и</strong>сследован<strong>и</strong>я<br />

<strong>и</strong> трехмерной МРТ для подтвержден<strong>и</strong>я нал<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>я<br />

позвоночных артер<strong>и</strong>й нормального размера, без<br />

г<strong>и</strong>поплаз<strong>и</strong><strong>и</strong>, <strong>и</strong> надлежащего анатом<strong>и</strong>ческого соед<strong>и</strong>нен<strong>и</strong>я<br />

с баз<strong>и</strong>лярной артер<strong>и</strong>ей (121).<br />

Обш<strong>и</strong>рный охват сегментов аорты отмечен как<br />

знач<strong>и</strong>тельный фактор р<strong>и</strong>ска в разв<strong>и</strong>т<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong>шем<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

сп<strong>и</strong>нного мозга (122-126). В частност<strong>и</strong>, пац<strong>и</strong>енты,<br />

которым провод<strong>и</strong>лась пласт<strong>и</strong>ка брюшной<br />

аорты, находятся в группе р<strong>и</strong>ска вследств<strong>и</strong>е прекращен<strong>и</strong>я<br />

коллатерального кровообращен<strong>и</strong>я в<br />

сп<strong>и</strong>нном мозге после л<strong>и</strong>г<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>я поясн<strong>и</strong>чных<br />

артер<strong>и</strong>й <strong>пр<strong>и</strong></strong> предшествующем открытом х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческом<br />

вмешательстве 127-129). У так<strong>и</strong>х пац<strong>и</strong>ентов<br />

окклюз<strong>и</strong>я левой подключ<strong>и</strong>чной артер<strong>и</strong><strong>и</strong> без<br />

предшествующей реваскуляр<strong>и</strong>зац<strong>и</strong><strong>и</strong> может способствовать<br />

возн<strong>и</strong>кновен<strong>и</strong>ю непредсказуемого<br />

р<strong>и</strong>ска разв<strong>и</strong>т<strong>и</strong>я <strong>и</strong>шем<strong>и</strong><strong>и</strong> сп<strong>и</strong>нного мозга, поскольку<br />

прокс<strong>и</strong>мальное коллатеральное кровообращен<strong>и</strong>е<br />

через переднюю сп<strong>и</strong>нальную артер<strong>и</strong>ю, ветвь<br />

<strong>и</strong>пс<strong>и</strong>латеральной позвоночной артер<strong>и</strong><strong>и</strong>, может<br />

быть нарушено. Итак, данные наблюден<strong>и</strong>й подтверждают<br />

тот факт, что намеренная окклюз<strong>и</strong>я<br />

ЛПА может быть оправдана в случае, когда необход<strong>и</strong>мо<br />

закреп<strong>и</strong>ть <strong>стент</strong>-графт в прокс<strong>и</strong>мальном<br />

отделе <strong>пр<strong>и</strong></strong> отсутств<strong>и</strong><strong>и</strong> патолог<strong>и</strong><strong>и</strong> супрааортальных<br />

сосудов <strong>и</strong> предшествующей пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> аорты<br />

(130).<br />

Р<strong>и</strong>с. 11. Аневр<strong>и</strong>зма дуг<strong>и</strong> аорты у мужч<strong>и</strong>ны 67 лет, не подлежащая<br />

класс<strong>и</strong>ческому х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческому протез<strong>и</strong>рован<strong>и</strong>ю.<br />

Комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованный подход, включающ<strong>и</strong>й перемещен<strong>и</strong>е<br />

супрааортальных ветвей <strong>и</strong> поэтапную трансфеморальную<br />

<strong>и</strong>мплантац<strong>и</strong>ю эндоваскулярного <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> в просвет<br />

дуг<strong>и</strong> аорты. Наблюден<strong>и</strong>е через 6 месяцев выяв<strong>и</strong>ло<br />

неповрежденные шунты <strong>и</strong> полное <strong>и</strong>сключен<strong>и</strong>е патолог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х<br />

<strong>и</strong>зменен<strong>и</strong>й в дуге аорты (В).<br />

Комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованные процедуры <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

патолог<strong>и</strong><strong>и</strong> дуг<strong>и</strong> аорты<br />

Разв<strong>и</strong>т<strong>и</strong>е эндоваскулярной х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты<br />

характер<strong>и</strong>зуется разработкой процедур с возрастающей<br />

сложностью, которые позволяют<br />

<strong>и</strong>збежать обш<strong>и</strong>рной торакотом<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>я<br />

экстракорпорального кровообращен<strong>и</strong>я<br />

131, 132). Морфолог<strong>и</strong>я дуг<strong>и</strong> аорты является<br />

сложной вследств<strong>и</strong>е <strong>и</strong>зг<strong>и</strong>ба <strong>и</strong> бл<strong>и</strong>зкого расположен<strong>и</strong>я<br />

супрааортальных ветвей, которые<br />

следует сохран<strong>и</strong>ть. Пр<strong>и</strong> так<strong>и</strong>х крупных операт<strong>и</strong>вных<br />

вмешательствах, как открытая реконструкц<strong>и</strong>я<br />

дуг<strong>и</strong> аорты в услов<strong>и</strong>ях г<strong>и</strong>потерм<strong>и</strong>ческой<br />

остановк<strong>и</strong> кровообращен<strong>и</strong>я, экстракорпоральное<br />

кровообращен<strong>и</strong>е <strong>и</strong> селект<strong>и</strong>вная церебральная<br />

перфуз<strong>и</strong>я могут эффект<strong>и</strong>вно способствовать<br />

процессу. Однако открытые процедуры <strong>пр<strong>и</strong></strong><br />

любой патолог<strong>и</strong><strong>и</strong> дуг<strong>и</strong> несут в себе высок<strong>и</strong>й<br />

р<strong>и</strong>ск внутр<strong>и</strong>больн<strong>и</strong>чной смертност<strong>и</strong> (2-9%) <strong>и</strong><br />

невролог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х осложнен<strong>и</strong>й (4-13%) (133-135).<br />

Поэтому класс<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>е методы<br />

часто служат резервом для пац<strong>и</strong>ентов с н<strong>и</strong>зк<strong>и</strong>м<br />

р<strong>и</strong>ском. В качестве альтернат<strong>и</strong>вной стратег<strong>и</strong><strong>и</strong>,<br />

комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованные операц<strong>и</strong><strong>и</strong> на дуге аорты<br />

представляют собой <strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуальные решен<strong>и</strong>я<br />

для пац<strong>и</strong>ентов, сочетающ<strong>и</strong>е создан<strong>и</strong>е шунтов<br />

для ответвлен<strong>и</strong>й (для сохранен<strong>и</strong>я церебральной<br />

перфуз<strong>и</strong><strong>и</strong>) на первом этапе <strong>и</strong> эндоваскулярное<br />

<strong>и</strong>сключен<strong>и</strong>е пораженной дуг<strong>и</strong> <strong>и</strong>з кровотока<br />

на втором этапе. Комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованные операц<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

на дуге аорты обычно выполняются без г<strong>и</strong>потерм<strong>и</strong>ческой<br />

остановк<strong>и</strong> кровообращен<strong>и</strong>я <strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />

экстракорпорального кровообращен<strong>и</strong>я <strong>и</strong> могут<br />

быть <strong>пр<strong>и</strong></strong>менены у пац<strong>и</strong>ентов более старшего<br />

возраста с тяжелым<strong>и</strong> сопутствующ<strong>и</strong>м<strong>и</strong> <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ям<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> для повторной операц<strong>и</strong><strong>и</strong> у пац<strong>и</strong>ентов,<br />

которым не может быть проведено открытое<br />

х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое вмешательство. Существует два<br />

разл<strong>и</strong>чных комб<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рованных подхода с экстраанатом<strong>и</strong>ческой<br />

<strong>и</strong>л<strong>и</strong> внутр<strong>и</strong>грудной супрааортальной<br />

транспоз<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>ей сосудов. Для лечен<strong>и</strong>я<br />

д<strong>и</strong>стальных аневр<strong>и</strong>зм дуг<strong>и</strong> с вовлечен<strong>и</strong>ем левой<br />

подключ<strong>и</strong>чной <strong>и</strong> левой общей сонной артер<strong>и</strong><strong>и</strong>,<br />

эт<strong>и</strong> сосуды могут быть транслоц<strong>и</strong>рованы вверх<br />

по руслу к правой общей сонной артер<strong>и</strong><strong>и</strong> через<br />

шейный доступ (перемещен<strong>и</strong>е ветвей полов<strong>и</strong>ны<br />

дуг<strong>и</strong> аорты) (136, 137). Пр<strong>и</strong> аневр<strong>и</strong>змах дуг<strong>и</strong><br />

аорты, распространяющ<strong>и</strong>хся на безымянную<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

29


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

артер<strong>и</strong>ю, может <strong>и</strong>спользоваться восходящая<br />

часть аорты (доступом через стернотом<strong>и</strong>ю) в<br />

качестве места для перемещен<strong>и</strong>я шунтов ветвей<br />

аорты (полное перемещен<strong>и</strong>е ветвей), а также<br />

для закреплен<strong>и</strong>я прокс<strong>и</strong>мальной част<strong>и</strong> эндопротеза<br />

(р<strong>и</strong>с. 11) (138, 139).<br />

Пр<strong>и</strong>менен<strong>и</strong>е внутр<strong>и</strong>просветной мето<br />

д<strong>и</strong>к<strong>и</strong> «хобот слона» <strong>пр<strong>и</strong></strong> обш<strong>и</strong>рных<br />

поражен<strong>и</strong>ях аорты<br />

Аневр<strong>и</strong>змы грудного отдела аорты, поражающ<strong>и</strong>е<br />

дугу <strong>и</strong> прокс<strong>и</strong>мальные отделы н<strong>и</strong>сходящей<br />

аорты, по-прежнему представляют собой проблему<br />

для врачей. На сегодняшн<strong>и</strong>й день одноэтапные<br />

операц<strong>и</strong><strong>и</strong> ш<strong>и</strong>роко замещаются двухэтапным<br />

подходом, <strong>пр<strong>и</strong></strong> этом первоначально<br />

выполняется операц<strong>и</strong>я «хобот слона» в услов<strong>и</strong>ях<br />

г<strong>и</strong>потерм<strong>и</strong>ческой остановк<strong>и</strong> кровообращен<strong>и</strong>я,<br />

а затем следует второй этап процедуры,<br />

включающ<strong>и</strong>й х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое введен<strong>и</strong>е протеза в<br />

д<strong>и</strong>стальные отделы аорты (140). Недавно сообщалось<br />

о том, что показател<strong>и</strong> смертност<strong>и</strong> для<br />

двухэтапной процедуры составляют 4-6% (141-<br />

143). Ретроградное введен<strong>и</strong>е эндоваскулярных<br />

<strong>стент</strong>-графтов с <strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>ем бедренного<br />

доступа для выполнен<strong>и</strong>я процедуры в прокс<strong>и</strong>мальных<br />

отделах позволяет <strong>и</strong>збежать торакотом<strong>и</strong><strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> может улучш<strong>и</strong>ть показател<strong>и</strong> выж<strong>и</strong>ваемост<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> смертност<strong>и</strong> в популяц<strong>и</strong><strong>и</strong> пац<strong>и</strong>ентов <strong>и</strong>з группы<br />

р<strong>и</strong>ска. Как следует <strong>и</strong>з недавно опубл<strong>и</strong>кованных<br />

Greenberg <strong>и</strong> соавт. данных сер<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong>з 22 случаев,<br />

летальность, а также частота невролог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х<br />

осложнен<strong>и</strong>й, связанных с эндоваскулярным<strong>и</strong><br />

процедурам<strong>и</strong>, был<strong>и</strong> <strong>и</strong>сключ<strong>и</strong>тельно н<strong>и</strong>зк<strong>и</strong>м<strong>и</strong>, что<br />

подтверждает безопасность выполнен<strong>и</strong>я эндоваскулярной<br />

операц<strong>и</strong><strong>и</strong> «хобот слона» (144). С учетом<br />

сложной морфолог<strong>и</strong><strong>и</strong> аорты, желательно <strong>и</strong>меть<br />

возможность <strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуально <strong>и</strong>зготов<strong>и</strong>ть протезы<br />

с с<strong>и</strong>стемам<strong>и</strong> акт<strong>и</strong>вной ф<strong>и</strong>ксац<strong>и</strong><strong>и</strong>, что может<br />

реш<strong>и</strong>ть проблему разл<strong>и</strong>ч<strong>и</strong>й между прокс<strong>и</strong>мальным<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> д<strong>и</strong>стальным<strong>и</strong> д<strong>и</strong>аметрам<strong>и</strong>, а также сн<strong>и</strong>з<strong>и</strong>ть<br />

р<strong>и</strong>ск каудальной м<strong>и</strong>грац<strong>и</strong><strong>и</strong> под воздейств<strong>и</strong>ем<br />

пульсовой волны. Протез т<strong>и</strong>па «хобот слона»<br />

в целом обеспеч<strong>и</strong>вает соответствующ<strong>и</strong>й запас<br />

для введен<strong>и</strong>я <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong>, дл<strong>и</strong>ной м<strong>и</strong>н<strong>и</strong>мум 4<br />

см(144). Однако <strong>и</strong>збыточная дл<strong>и</strong>на <strong>и</strong> кр<strong>и</strong>в<strong>и</strong>зна<br />

протеза т<strong>и</strong>па «хобот слона» могут знач<strong>и</strong>тельно<br />

осложн<strong>и</strong>ть эндоваскулярный этап пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> <strong>и</strong>,<br />

вероятно, сделать ее менее надежной. Очев<strong>и</strong>дно,<br />

что задержка второго этапа процедуры повышает<br />

р<strong>и</strong>ск разрыва <strong>и</strong>, поэтому, следует <strong>пр<strong>и</strong></strong>лож<strong>и</strong>ть<br />

все ус<strong>и</strong>л<strong>и</strong>я для ускорен<strong>и</strong>я первого этапа пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> незамедл<strong>и</strong>тельно выполн<strong>и</strong>ть второй этап.<br />

Усовершенствован<strong>и</strong>е д<strong>и</strong>зайна <strong>и</strong>мплантатов <strong>и</strong><br />

с<strong>и</strong>стем доставк<strong>и</strong> в дальнейшем упрост<strong>и</strong>т второй<br />

этап такой комплексной пласт<strong>и</strong>к<strong>и</strong> аневр<strong>и</strong>змы.<br />

Выполнен<strong>и</strong>е эндоваскулярной операц<strong>и</strong><strong>и</strong> «хобот<br />

слона» может существенно уменьш<strong>и</strong>ть частоту<br />

осложнен<strong>и</strong>й <strong>пр<strong>и</strong></strong> обш<strong>и</strong>рной пласт<strong>и</strong>ке аорты,<br />

однако по-прежнему требуются данные о долгосрочных<br />

результатах.<br />

Выводы <strong>и</strong> дальнейш<strong>и</strong>е перспект<strong>и</strong>вы<br />

Появлен<strong>и</strong>е эндоваскулярных методов в качестве<br />

альтернат<strong>и</strong>вы открытому х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческому<br />

вмешательству сул<strong>и</strong>т множество <strong>и</strong>нтересных<br />

перспект<strong>и</strong>в в лечен<strong>и</strong><strong>и</strong> пац<strong>и</strong>ентов. Хотя целесообразность<br />

<strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>я данной метод<strong>и</strong>к<strong>и</strong> у<br />

пац<strong>и</strong>ентов с высок<strong>и</strong>м р<strong>и</strong>ском очев<strong>и</strong>дна, окончательная<br />

роль вмешательств с установкой<br />

<strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> все еще не определена, поскольку<br />

мы ож<strong>и</strong>даем накоплен<strong>и</strong>я данных о долгосрочных<br />

результатах по мере усовершенствован<strong>и</strong>я<br />

устройств <strong>и</strong> метод<strong>и</strong>к. Эндоваскулярная<br />

пласт<strong>и</strong>ка не замен<strong>и</strong>т трад<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>онное х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческое<br />

лечен<strong>и</strong>е, а, скорее, будет <strong>и</strong>грать роль<br />

дополн<strong>и</strong>тельного метода <strong>и</strong> представлять менее<br />

<strong>и</strong>нваз<strong>и</strong>вную процедуру в арсенале способов<br />

лечен<strong>и</strong>я. Очев<strong>и</strong>дно, что огран<strong>и</strong>чен<strong>и</strong>я для <strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>я<br />

обо<strong>и</strong>х подходов будут <strong>и</strong>зменяться,<br />

р<strong>и</strong>ск проведен<strong>и</strong>я открытого х<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческого<br />

вмешательства является в определенной степен<strong>и</strong><br />

субъект<strong>и</strong>вным (уч<strong>и</strong>тывая сопутствующ<strong>и</strong>е<br />

<strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>я <strong>и</strong> ф<strong>и</strong>з<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>й резерв), тогда<br />

как прот<strong>и</strong>вопоказан<strong>и</strong>я для эндоваскулярного<br />

лечен<strong>и</strong>я определяются, главным образом, анатом<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>м<strong>и</strong><br />

препятств<strong>и</strong>ям<strong>и</strong>. Существующ<strong>и</strong>е в<br />

настоящее время огран<strong>и</strong>чен<strong>и</strong>я для нех<strong>и</strong>рург<strong>и</strong>ческой<br />

реконструкц<strong>и</strong><strong>и</strong> могут быть сняты путем<br />

разработк<strong>и</strong> высоко <strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуальных н<strong>и</strong>зкопроф<strong>и</strong>льных<br />

устройств, предназначенных для расш<strong>и</strong>рен<strong>и</strong>я<br />

возможностей <strong>пр<strong>и</strong></strong>менен<strong>и</strong>я метод<strong>и</strong>к<strong>и</strong><br />

установк<strong>и</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> в грудном отделе<br />

аорты. Пр<strong>и</strong>мечательно, что как для открытых<br />

вмешательств, так <strong>и</strong> для эндоваскулярных метод<strong>и</strong>к<br />

во мног<strong>и</strong>х случаях нет ответа на эт<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>й<br />

вопрос об обоснованност<strong>и</strong> лечен<strong>и</strong>я, поскольку<br />

проспект<strong>и</strong>вных данных <strong>и</strong>з рандом<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рованных<br />

<strong>и</strong>сследован<strong>и</strong>й еще не получено, а стандарты<br />

операц<strong>и</strong>онных процедур <strong>и</strong>л<strong>и</strong> руководства<br />

не разработаны. Однако, есл<strong>и</strong> наста<strong>и</strong>вать на<br />

строгом эмп<strong>и</strong>р<strong>и</strong>ческом подтвержден<strong>и</strong><strong>и</strong> (<strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />

опровержен<strong>и</strong><strong>и</strong>) как<strong>и</strong>х-л<strong>и</strong>бо научных выводов,<br />

можно н<strong>и</strong>когда не получ<strong>и</strong>ть пользы от опыта <strong>и</strong><br />

не понять своей неправоты. Тем не менее, даже<br />

в сфере быстро разв<strong>и</strong>вающ<strong>и</strong>хся технолог<strong>и</strong>й, как<br />

это н<strong>и</strong> странно, по-прежнему существует необход<strong>и</strong>мость<br />

помн<strong>и</strong>ть о старых <strong>пр<strong>и</strong></strong>нц<strong>и</strong>пах ответственного<br />

<strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>я кл<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ческой оценк<strong>и</strong><br />

<strong>и</strong> опыта для благополуч<strong>и</strong>я наш<strong>и</strong>х пац<strong>и</strong>ентов.<br />

Возрастающее кол<strong>и</strong>чество пож<strong>и</strong>лых пац<strong>и</strong>ентов<br />

с сопутствующ<strong>и</strong>м<strong>и</strong> <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ям<strong>и</strong> мног<strong>и</strong>х органов<br />

требует целостного подхода, прав<strong>и</strong>льного<br />

<strong>и</strong>спользован<strong>и</strong>я прогност<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х кр<strong>и</strong>тер<strong>и</strong>ев <strong>и</strong><br />

тесного межд<strong>и</strong>сц<strong>и</strong>пл<strong>и</strong>нарного сотрудн<strong>и</strong>чества с<br />

учетом мед<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>нской эт<strong>и</strong>к<strong>и</strong>.<br />

Сп<strong>и</strong>сок л<strong>и</strong>тературы<br />

1. Davies R.R., Gallo A., Coady M.A. et al. Novel measurement<br />

of relative aortic size predicts rupture of thoracic aortic<br />

aneurysms. Ann. Thorac. Surg., 2006, Jan.,81(1), 169-77.<br />

30<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

2. Safi H.J., Taylor P.R. Open surgery for thoracic aortic<br />

disease. Heart, 2003, Aug., 89(8), 825-6.<br />

3. Aasland J., Lundbom J., Eide T.O. et al. Recovery following<br />

treatment of descending thoracic aortic disease. A<br />

comparison between endovascular repair and open surgery.<br />

Int. Angiol., 2005, Sep., 24(3), 231-7.<br />

4. Dake M.D., Miller D.C., Semba C.P. et al. Transluminal<br />

placement of endovascular stent-grafts for the treatment of<br />

descending thoracic aortic aneurysms. N.Engl.J.Med., 1994,<br />

Dec. 29, 331(26), 1729-34.<br />

5. Wheatley G.H., 3rd, McNutt R., Diethrich E.B. Introduction<br />

to thoracic endografting: imaging, guidewires, guiding<br />

catheters, and delivery sheaths. Ann. Thorac. Surg., 2007,<br />

Jan.83(1), 272-8.<br />

6. Koschyk D.H., Nienaber C.A., Knap M. et al. How to<br />

guide stent-graft implantation in type B aortic dissection?<br />

Comparison of angiography, transesophageal echocardiography,<br />

and intravascular ultrasound. Circulation, , 2005, Aug.,<br />

30, 112(9 Suppl), I260-4.<br />

7. Eggebrecht H., Nienaber C.A., Neuhauser M. et al.<br />

Endovascular stent-graft placement in aortic dissection: a<br />

meta-analysis. Eur. Heart J,. 2006, Feb., 27(4), 489-98.<br />

8. Leurs L.J., Bell R., Degrieck Y. et al. Endovascular treatment<br />

of thoracic aortic diseases: combined experience from<br />

the EUROSTAR and United Kingdom Thoracic Endograft registries.<br />

J. Vasc. Surg., 2004, Oct.40(4), 670-9; discussion 9-80.<br />

9. Fattori R., Nienaber C.A., Rousseau H.. Results of endovascular<br />

repair of the thoracic aorta with the Talent Thoracic<br />

stent graft: the Talent Thoracic Retrospective Registry. J.<br />

Thorac. Cardiovasc. Surg., 2006, Aug.132(2), 332-9.<br />

10. Hassoun H.T., Matsumura J.S. The COOK TX2 thoracic<br />

stent graft: preliminary experience and trial design. Semin.<br />

Vasc. Surg., 2006, Mar.,19(1), 32-9.<br />

11. Kwolek C.J., Fairman R. Update on thoracic aortic endovascular<br />

grafting using the medtronic talent device. Semin.<br />

Vasc. Surg., 2006, Mar., 19(1), 25-31.<br />

12. Makaroun M.S., Dillavou E.D., Kee S.T. et al. Endovascular<br />

treatment of thoracic aortic aneurysms: results of the phase II<br />

multicenter trial of the GORE TAG thoracic endoprosthesis. J.<br />

Vasc. Surg., 2005, Jan., 41(1), 1-9.<br />

13. Brooks M., Loftus I., Morgan R., Thompson M. The<br />

Valiant thoracic endograft. J .Cardiovasc. Surg. (Torino),<br />

2006, Jun., 47(3), 269-78.<br />

14. Sunder-Plassmann L, Orend K.H. Stentgrafting of the<br />

thoracic aorta-complications. J .Cardiovasc. Surg. (Torino),<br />

2005, Apr., 46(2), 121-30.<br />

15. Erbel R., Alfonso F., Boileau C. et al. Diagnosis and<br />

management of aortic dissection. Eur. Heart J., 2001, Sep.,<br />

22(18), 1642-81.<br />

16. Umana J.P., Miller D.C., Mitchell R.S. What is the best<br />

treatment for patients with acute type B aortic dissections -<br />

medical, surgical, or endovascular stent-grafting? Ann. Thorac.<br />

Surg., 2002, Nov., 74(5), S1840-3; discussion S57-63.<br />

17. Svensson L.G., Kouchoukos N.T., Miller D.C. et al. Expert<br />

consensus document on the treatment of descending thoracic<br />

aortic disease using endovascular stent-grafts. Ann. Thorac.<br />

Surg., 2008, Jan., 85(1 Suppl).,S1-41.<br />

18. Suzuki T., Mehta R.H., Ince H. et al. Clinical profiles and<br />

outcomes of acute type B aortic dissection in the current era:<br />

lessons from the International Registry of Aortic Dissection<br />

(IRAD). Circulation, , 2003, Sep., 9., 108. Suppl 1:II312-7.<br />

19. Tsai T.T., Fattori R., Trimarchi S. et al. Long-term survival<br />

in patients presenting with type B acute aortic dissection:<br />

insights from the International Registry of Acute Aortic<br />

Dissection. Circulation, 2006, Nov., 21, 114(21), 2226-31.<br />

20. Dake M.D., Kato N., Mitchell R.S. et al. Endovascular<br />

stent-graft placement for the treatment of acute aortic dissection.<br />

N.Engl.J.Med., 1999, May, 20, 340(20), 1546-52.<br />

21. Nienaber C.A., Fattori R., Lund G. et al. Nonsurgical reconstruction<br />

of thoracic aortic dissection by stent-graft placement.<br />

N.Engl.J.Med., 1999, May, 20, 340(20), 1539-45.<br />

22. Erbel R., Oelert H., Meyer J. et al. Effect of medical<br />

and surgical therapy on aortic dissection evaluated by<br />

transesophageal echocardiography. Implications for prognosis<br />

and therapy. The European Cooperative Study Group on<br />

Echocardiography. Circulation, 1993, May, 87(5), 1604-15.<br />

23. Bernard Y., Zimmermann H., Chocron S. et al. False<br />

lumen patency as a predictor of late outcome in aortic dissection.<br />

Am. J. Cardiol., 2001, Jun., 15, 87(12), 1378-82.<br />

24. Winnerkvist A., Lockowandt U., Rasmussen E. , Radegran<br />

K. A prospective study of medically treated acute type B aortic<br />

dissection. Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg., 2006, Oct., 32(4),<br />

349-55.<br />

25. Kusagawa H., Shimono T., Ishida M. et al. Changes in<br />

false lumen after transluminal stent-graft placement in aortic<br />

dissections: six years' experience. Circulation, 2005. Jun., 7,<br />

111(22), 2951-7.<br />

26. Resch T.A., Delle M., Falkenberg M. et al. Remodeling<br />

of the thoracic aorta after stent grafting of type B dissection:<br />

a Swedish multicenter study. J. Cardiovasc. Surg. (Torino),<br />

2006, Oct., 47(5), 503-8.<br />

27. Duebener L.F., Lorenzen P., Richardt G. et al. Emergency<br />

endovascular stent-grafting for life-threatening acute type<br />

B aortic dissections. Ann. Thorac. Surg., 2004, Oct., 78(4),<br />

1261-6; discussion 6-7.<br />

28. Criado F.J., Abul-Khoudoud O. Endograft repair of acute<br />

aortic dissection. Promises and challenges. J. Cardiovasc.<br />

Surg. (Torino), 2005, Apr., 46(2), 107-12.<br />

29. Szeto W.Y., McGarvey M., Pochettino A. et al. Results of a<br />

new surgical paradigm: endovascular repair for acute complicated<br />

type B aortic dissection. Ann. Thorac. Surg., 2008, Jul.,<br />

86(1), 87-93; discussion -4.<br />

30. Nienaber C.A., Kische S., Zeller T. et al. Provisional<br />

extension to induce complete attachment after stent-graft<br />

placement in type B aortic dissection: the PETTICOAT concept.<br />

J. Endovasc. Ther., 2006, Dec., 13(6), 738-46.<br />

31. Iannelli G., Piscione F., Di Tommaso L. et al. Thoracic<br />

aortic emergencies: impact of endovascular surgery. Ann.<br />

Thorac. Surg., 2004, Feb., 77(2), 591-6.<br />

32. Beregi J.P., Haulon S., Otal P. et al. Endovascular treatment<br />

of acute complications associated with aortic dissection:<br />

midterm results from a multicenter study. J. Endovasc. Ther.,<br />

2003, Jun., 10(3), 486-93.<br />

33. Nienaber C.A., Ince H., Weber F. et al. Emergency stentgraft<br />

placement in thoracic aortic dissection and evolving<br />

rupture. J. Card. Surg., 2003, Sep-Oct., 18(5), 464-70.<br />

34. Ince H., Nienaber C.A. [Management of acute aortic syndromes].<br />

Rev. Esp. Cardiol., 2007, May, 60(5), 526-41.<br />

35. Trimarchi S., Nienaber C.A., Rampoldi V. et al. Role and<br />

results of surgery in acute type B aortic dissection: insights<br />

from the International Registry of Acute Aortic Dissection<br />

(IRAD). Circulation, 2006, Jul., 4, 114(1 Suppl), I357-64.<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

31


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

36. Nienaber C.A., Eagle K.A. Aortic dissection: new frontiers<br />

in diagnosis and management: Part II: therapeutic management<br />

and follow-up. Circulation, 2003, Aug., 12, 108(6), 772-8.<br />

37. Schoder M., Czerny M., Cejna M. et al. Endovascular<br />

repair of acute type B aortic dissection: long-term follow-up<br />

of true and false lumen diameter changes. Ann. Thorac. Surg.,<br />

2007, Mar., 83(3), 1059-66.<br />

38. Piffaretti G., Tozzi M., Lomazzi C. et al. Complications<br />

after endovascular stent-grafting of thoracic aortic diseases.<br />

J. Cardiothorac. Surg., 2006, 1, 26.<br />

39. Won J.Y., Suh S.H., Ko H.K. et al. Problems encountered<br />

during and after stent-graft treatment of aortic dissection. J.<br />

Vasc. Interv. Radiol., 2006, Feb., 17(2 Pt 1), 271-81.<br />

40. Nienaber C.A., Zannetti S., Barbieri B. et al. INvestigation<br />

of STEnt grafts in patients with type B Aortic Dissection: design<br />

of the INSTEAD trial--a prospective, multicenter, European<br />

randomized trial. Am. Heart J., 2005, Apr., 149(4), 592-9.<br />

41. Ehrlich M.P., Nienaber C.A., Rousseau H. et al. Shortterm<br />

conversion to open surgery after endovascular stentgrafting<br />

of the thoracic aorta: the Talent thoracic registry. J.<br />

Thorac. Cardiovasc. Surg., 2008, Jun., 135(6), 1322-6.<br />

42. Ince H., Rehders T.C., Petzsch M. et al. Stent-grafts in<br />

patients with marfan syndrome. J. Endovasc. Ther., 2005,<br />

Feb., 12(1), 82-8.<br />

43. Eggebrecht H., Herold U., Kuhnt O. et al. Endovascular<br />

stent-graft treatment of aortic dissection: determinants of postinterventional<br />

outcome. Eur. Heart J., 2005, Mar., 26(5), 489-97.<br />

44. Trimarchi S., Nienaber C.A., Rampoldi V. et al.<br />

Contemporary results of surgery in acute type A aortic dissection:<br />

The International Registry of Acute Aortic Dissection<br />

experience. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2005, Jan., 129(1),<br />

112-22.<br />

45. Shah A., Coulon P., de Chaumaray T. et al. Novel technique:<br />

staged hybrid surgical and endovascular treatment of<br />

acute Type A aortic dissections with aortic arch involvement.<br />

J. Cardiovasc. Surg. (Torino), 2006, Oct., 47(5), 497-502.<br />

46. Diethrich E.B., Ghazoul M., Wheatley G.H. et al. Surgical<br />

correction of ascending type a thoracic aortic dissection:<br />

simultaneous endoluminal exclusion of the arch and distal<br />

aorta. J. Endovasc. Ther., 2005, Dec., 12(6), 660-6.<br />

47. Dobrilovic N., Elefteriades J.A. Stenting the descending<br />

aorta during repair of type A dissection: technology looking<br />

for an application? J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2006, Apr.,<br />

131(4), 777-8.<br />

48. Isselbacher E.M. Thoracic and abdominal aortic aneurysms.<br />

Circulation, 2005, Feb., 15, 111(6), 816-28.<br />

49. Davies R.R., Goldstein L.J., Coady M.A. et al. Yearly rupture<br />

or dissection rates for thoracic aortic aneurysms: simple<br />

prediction based on size. Ann. Thorac. Surg., 2002, Jan.,<br />

73(1)m 17-27; discussion -8.<br />

50. Czerny M., Grimm M., Zimpfer D. et al. Results after<br />

endovascular stent graft placement in atherosclerotic aneurysms<br />

involving the descending aorta. Ann. Thorac. Surg.,<br />

2007, Feb., 83(2), 450-5.<br />

51. Bergeron P., De Chaumaray T., Gay J., Douillez V.<br />

Endovascular treatment of thoracic aortic aneurysms. J.<br />

Cardiovasc. Surg. (Torino), 2003, Jun., 44(3), 349-61.<br />

52. Demers P., Miller D.C., Mitchell R.S. et al. Midterm results<br />

of endovascular repair of descending thoracic aortic aneurysms<br />

with first-generation stent grafts. J. Thorac. Cardiovasc.<br />

Surg., 2004, Mar., 127(3), 664-73.<br />

53. Stone D.H., Brewster D.C., Kwolek C.J. et al. Stent-graft<br />

versus open-surgical repair of the thoracic aorta: mid-term<br />

results. J. Vasc. Surg., 2006, Dec., 44(6), 1188-97.<br />

54. Bavaria J.E., Appoo J.J., Makaroun M.S. et al.<br />

Endovascular stent grafting versus open surgical repair of<br />

descending thoracic aortic aneurysms in low-risk patients: a<br />

multicenter comparative trial. J. Thorac. Cardiovasc. Surg.,<br />

2007, Feb., 133(2), 369-77.<br />

55. Rehders T.C., Petzsch M., Ince H. et al. Intentional occlusion<br />

of the left subclavian artery during stent-graft implantation<br />

in the thoracic aorta: risk and relevance. J. Endovasc.<br />

Ther., 2004, Dec., 11(6), 659-66.<br />

56. Peterson B.G., Eskandari M.K., Gleason T.G., Morasch<br />

M.D. Utility of left subclavian artery revascularization in association<br />

with endoluminal repair of acute and chronic thoracic<br />

aortic pathology. J. Vasc. Surg., 2006, Mar., 43(3), 433-9.<br />

57. Scharrer-Pamler R., Kotsis T., Kapfer X.et al.<br />

Complications after endovascular treatment of thoracic aortic<br />

aneurysms. J. Endovasc. Ther., 2003, Aug., 10(4), 711-8.<br />

58. Evangelista A., Mukherjee D., Mehta R.H. et al. Acute<br />

intramural hematoma of the aorta: a mystery in evolution.<br />

Circulation, 2005, Mar., 1, 111(8), 1063-70.<br />

59. Nienaber C.A., Eagle K.A. Aortic dissection: new frontiers<br />

in diagnosis and management: Part I: from etiology to<br />

diagnostic strategies. Circulation, 2003, Aug., 5, 108(5),<br />

628-35.<br />

60. Shimizu H., Yoshino H., Udagawa H. et al. Prognosis of<br />

aortic intramural hemorrhage compared with classic aortic<br />

dissection. Am. J. Cardiol., 2000, Mar. 15, 85(6), 792-5, A10.<br />

61. Nienaber C.A., von Kodolitsch Y., Petersen B. et al.<br />

Intramural hemorrhage of the thoracic aorta. Diagnostic and<br />

therapeutic implications. Circulation, 1995, Sep. 15, 92(6),<br />

1465-72.<br />

62. Castaner E., Andreu M., Gallardo X. et al. CT in nontraumatic<br />

acute thoracic aortic disease: typical and atypical features<br />

and complications. Radiographics, 2003, Oct.;23, Spec<br />

No:S93-110.<br />

63. Svensson L.G., Labib S.B., Eisenhauer A.C., Butterly<br />

J.R. Intimal tear without hematoma: an important variant of<br />

aortic dissection that can elude current imaging techniques.<br />

Circulation, 1999, Mar. 16, 99(10), 1331-6.<br />

64. Evangelista A., Dominguez R., Sebastia C. et al. Longterm<br />

follow-up of aortic intramural hematoma: predictors of<br />

outcome. Circulation, 2003, Aug. 5, 108(5), :583-9.<br />

65. Sueyoshi E., Imada T., Sakamoto I. et al. Analysis of<br />

predictive factors for progression of type B aortic intramural<br />

hematoma with computed tomography. J. Vasc. Surg., 2002,<br />

Jun., 35(6), 1179-83.<br />

66. Evangelista A., Dominguez R., Sebastia C. et al.<br />

Prognostic value of clinical and morphologic findings in shortterm<br />

evolution of aortic intramural haematoma. Therapeutic<br />

implications. Eur. Heart J., 2004, Jan., 25(1), 81-7.<br />

67. Sueyoshi E., Sakamoto I., Fukuda M. et al. Long-term<br />

outcome of type B aortic intramural hematoma: comparison<br />

with classic aortic dissection treated by the same therapeutic<br />

strategy. Ann. Thorac. Surg., 2004, Dec., 78(6),<br />

2112-7.<br />

68. Coady M.A., Rizzo J.A., Hammond G.L. et al. Penetrating<br />

ulcer of the thoracic aorta: what is it? How do we recognize<br />

it? How do we manage it? J. Vasc. Surg., 1998, Jun., 27(6),<br />

:1006-15; discussion 15-6.<br />

32<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

69. Stanson A.W., Kazmier F.J., Hollier L.H. et al. Penetrating<br />

atherosclerotic ulcers of the thoracic aorta: natural history and<br />

clinicopathologic correlations. Ann. Vasc. Surg., 1986, May.,<br />

1(1), 15-23.<br />

70. Hayashi H., Matsuoka Y., Sakamoto I. et al. Penetrating<br />

atherosclerotic ulcer of the aorta: imaging features and disease<br />

concept. Radiographics, 2000, Jul-Aug., 20(4), 995-1005.<br />

71. von Kodolitsch Y., Csosz S.K., Koschyk D.H. et al.<br />

Intramural hematoma of the aorta: predictors of progression<br />

to dissection and rupture. Circulation, 2003, Mar., 4, 107(8),<br />

1158-63.<br />

72. Tittle S.L., Lynch R.J., Cole P.E. et al. Midterm follow-up<br />

of penetrating ulcer and intramural hematoma of the aorta. J.<br />

Thorac. Cardiovasc. Surg., 2002, Jun., 123(6), 1051-9.<br />

73. Demers P., Miller D.C., Mitchell R.S. et al. Stent-graft<br />

repair of penetrating atherosclerotic ulcers in the descending<br />

thoracic aorta: mid-term results. Ann. Thorac. Surg., 2004,<br />

Jan., 7(1), 81-6.<br />

74. Ganaha F., Miller D.C., Sugimoto K. et al. Prognosis<br />

of aortic intramural hematoma with and without penetrating<br />

atherosclerotic ulcer: a clinical and radiological analysis.<br />

Circulation, 2002, Jul. 16, 106(3), 342-8.<br />

75. Kodali S., Jamieson W.R., Leia-Stephens M. et al.<br />

Traumatic rupture of the thoracic aorta. A 20-year review:<br />

1969-1989. Circulation, 1991, Nov., 84(5 Suppl), III40-6.<br />

76. Richens D., Kotidis K., Neale M. et al. Rupture of the<br />

aorta following road traffic accidents in the United Kingdom<br />

1992-1999. The results of the co-operative crash injury study.<br />

Eur J. Cardiothorac. Surg., 2003, Feb., 23(2), 143-8.<br />

77. Fabian T.C., Richardson J.D., Croce M.A. et al. Prospective<br />

study of blunt aortic injury: Multicenter Trial of the American<br />

Association for the Surgery of Trauma. J. Trauma, 1997, Mar.,<br />

42(3), 374-80; discussion 80-3.<br />

78. Parmley L.F., Mattingly T.W., Manion W.C., Jahnke E.J.,<br />

Jr. Nonpenetrating traumatic injury of the aorta. Circulation,<br />

1958, Jun., 17(6), 1086-101.<br />

79. Williams J.S., Graff J.A., Uku J.M., Steinig J.P. Aortic<br />

injury in vehicular trauma. Ann. Thorac. Surg., 1994, Mar.,<br />

57(3), 726-30.<br />

80. Jahromi A.S., Kazemi K., Safar H.A. et al. Traumatic rupture<br />

of the thoracic aorta: cohort study and systematic review.<br />

J. Vasc. Surg., 2001, Dec., 34(6) 1029-34.<br />

81. von Oppell U.O., Dunne T.T., De Groot M.K., Zilla P.<br />

Traumatic aortic rupture: twenty-year metaanalysis of mortality<br />

and risk of paraplegia. Ann. Thorac. Surg., 1994, Aug.,<br />

58(2), 585-93.<br />

82. Pacini D., Angeli E., Fattori R. et al. Traumatic rupture<br />

of the thoracic aorta: ten years of delayed management. J.<br />

Thorac. Cardiovasc. Surg., 2005, Apr., 129(4), 880-4.<br />

83. Kwon C.C., Gill I.S., Fallon W.F. et al. Delayed operative<br />

intervention in the management of traumatic descending<br />

thoracic aortic rupture. Ann. Thorac. Surg., 2002, Nov., 74(5),<br />

S1888-91; discussion S92-8.<br />

84. Maggisano R., Nathens A., Alexandrova N.A. et al.<br />

Traumatic rupture of the thoracic aorta: should one always<br />

operate immediately? Ann. Vasc. Surg., 1995, Jan., 9(1),<br />

44-52.<br />

85. Holmes J.H., Bloch R.D., Hall R.A. et al. Natural history<br />

of traumatic rupture of the thoracic aorta managed nonoperatively:<br />

a longitudinal analysis. Ann. Thorac. Surg., 2002, Apr.,<br />

73(4), 1149-54.<br />

86. Fattori R., Napoli G., Lovato L. et al. Indications for, timing<br />

of, and results of catheter-based treatment of traumatic injury<br />

to the aorta. Am. J. Roentgenol., 2002, Sep., 179(3), 603-9.<br />

87. Kato N., Dake M.D., Miller D.C. et al. Traumatic thoracic<br />

aortic aneurysm: treatment with endovascular stent-grafts.<br />

Radiology, 1997, Dec., 205(3), 657-62.<br />

88. Rousseau H., Dambrin C., Marcheix B. et al. Acute<br />

traumatic aortic rupture: a comparison of surgical and stentgraft<br />

repair. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2005, May, 129(5),<br />

1050-5.<br />

89. Tang G.L., Tehrani H.Y., Usman A. et al. Reduced mortality,<br />

paraplegia, and stroke with stent graft repair of blunt aortic<br />

transections: a modern meta-analysis. J. Vasc. Surg., 2008,<br />

Mar., 47(3), 671-5.<br />

90. Agostinelli A., Saccani S., Borrello B. et al. Immediate<br />

endovascular treatment of blunt aortic injury: our therapeutic<br />

strategy. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2006, May, 131(5),<br />

1053-7.<br />

91. Broux C., Thony F., Chavanon O. et al. Emergency endovascular<br />

stent graft repair for acute blunt thoracic aortic injury:<br />

a retrospective case control study. Intensive Care Med., 2006,<br />

May, 32(5), 770-4.<br />

92. Georghiou G.P., Vidne B.A., Sharoni E. Immediate endovascular<br />

stent graft repair of acute thoracic aortic rupture<br />

caused by blunt trauma. Heart, 2005, Jan., 91(1), 98.<br />

93. Scheinert D., Krankenberg H., Schmidt A. et al.<br />

Endoluminal stent-graft placement for acute rupture of the<br />

descending thoracic aorta. Eur. Heart J., 2004, Apr., 25(8),<br />

694-700.<br />

94. Piciche M., De Paulis R., Fabbri A., Chiariello L.<br />

Postoperative aortic fistulas into the airways: etiology, pathogenesis,<br />

presentation, diagnosis, and management. Ann.<br />

Thorac. Surg., 2003, Jun., 75(6), 1998-2006.<br />

95. Karmy-Jones R., Hoffer E., Meissner M.H. et al.<br />

Endovascular stent grafts and aortic rupture: a case series. J.<br />

Trauma, 2003, Nov., 55(5), 805-10.<br />

96. Thompson C.S., Ramaiah V.G., Rodriquez-Lopez J.A. et<br />

al. Endoluminal stent graft repair of aortobronchial fistulas. J.<br />

Vasc. Surg., 2002, Feb., 35(2), 387-91.<br />

97. Eren E., Keles C., Toker M.E. et al. Surgical treatment of<br />

aortobronchial and aortoesophageal fistulae due to thoracic<br />

aortic aneurysm. Tex. Heart Inst. J., 2005, 32(4), 522-8.<br />

98. Wheatley G.H., 3rd, Nunez A,. Preventza O. et al. Have<br />

we gone too far? Endovascular stent-graft repair of aortobronchial<br />

fistulas. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2007, May,<br />

133(5), 1277-85.<br />

99. Hollander J.E., Quick G. Aortoesophageal fistula: a comprehensive<br />

review of the literature. Am. J. Med., 1991, Sep.,<br />

91(3), 279-87.<br />

100. da Silva E.S., Tozzi F.L., Otochi J.P. et al. Aortoesophageal<br />

fistula caused by aneurysm of the thoracic aorta: successful<br />

surgical treatment, case report, and literature review. J. Vasc.<br />

Surg., 1999, Dec., 30(6), 1150-7.<br />

101. Flores J., Shiiya N., Kunihara T. et al. Aortoesophageal<br />

fistula: alternatives of treatment case report and literature<br />

review. Ann. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2004, Aug., 10(4),<br />

241-6.<br />

102. Kato N., Tadanori H., Tanaka K. et al. Aortoesophageal<br />

fistula-relief of massive hematemesis with an endovascular<br />

stent-graft. Eur. J. Radiol., 2000 Apr., 34(1), 63-6.<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

33


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

103. Marone E.M., Baccari P., Brioschi C.et al . Surgical and<br />

endovascular treatment of secondary aortoesophageal fistula.<br />

J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2006, Jun., 131(6), 1409-10.<br />

104. Assink J., Vierhout B.P., Snellen J.P. et al. Emergency<br />

endovascular repair of an aortoesophageal fistula caused by a<br />

foreign body. J. Endovasc. Ther., 2005, Feb., 12(1), 129-33.<br />

105. Ikeda Y., Morita N., Kurihara H. et al. A primary aortoesophageal<br />

fistula due to esophageal carcinoma successfully<br />

treated with endoluminal aortic stent grafting. J. Thorac.<br />

Cardiovasc. Surg., 2006, Feb., 131(2), 486-7.<br />

106. Metz R., Kimmings A.N., Verhagen H.J. et al .<br />

Aortoesophageal fistula successfully treated by endovascular<br />

stent-graft. Ann. Thorac. Surg., 2006, Sep., 82(3), 1117-9.<br />

107. Campbell M. Natural history of coarctation of the aorta.<br />

Br. Heart J., 1970, Sep., 32(5), 633-40.<br />

108. Aris A., Subirana M.T., Ferres P., Torner-Soler M. Repair<br />

of aortic coarctation in patients more than 50 years of age.<br />

Ann. Thorac. Surg., 1999, May, 67(5), 1376-9.<br />

109. Cohen M., Fuster V., Steele P.M. et al. Coarctation of the<br />

aorta. Long-term follow-up and prediction of outcome after<br />

surgical correction. Circulation, 1989, Oct., 80(4), 840-5.<br />

110. Presbitero P., Demarie D., Villani M. et al. Long term<br />

results (15-30 years) of surgical repair of aortic coarctation.<br />

Br. Heart J., 1987, May, 57(5), 462-7.<br />

111. Napoleone C.P., Gabbieri D., Gargiulo G. Coarctation<br />

repair with prosthetic material: surgical experience with aneurysm<br />

formation. Ital/ Heart J., 2003, Jun., 4(6), 404-7.<br />

112. von Kodolitsch Y., Aydin M.A., Koschyk D.H. et al.<br />

Predictors of aneurysmal formation after surgical correction<br />

of aortic coarctation. J. Am. Coll. Cardiol., 2002, Feb., 20,<br />

39(4):617-24.<br />

113. Bell R.E., Taylor P.R., Aukett M.et al. Endoluminal repair<br />

of aneurysms associated with coarctation. Ann. Thorac. Surg.,<br />

2003, Feb., 75(2), 530-3.<br />

114. Gawenda M., Aleksic M., Heckenkamp J., et al.<br />

Endovascular repair of aneurysm after previous surgical<br />

coarctation repair. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2005, Oct.,<br />

130(4), 1039-43.<br />

115. Ince H., Petzsch M., Rehders T. et al. Percutaneous<br />

endovascular repair of aneurysm after previous coarctation<br />

surgery. Circulation, 2003, Dec. 16, 108(24)., 2967-70.<br />

116. Dake M.D., Miller D.C., Mitchell R.S. et al. The "first generation"<br />

of endovascular stent-grafts for patients with aneurysms<br />

of the descending thoracic aorta. J. Thorac. Cardiovasc. Surg.,<br />

1998, Nov., 116(5), 689-703; discussion -4.<br />

117. Ehrlich M., Grabenwoeger M., Cartes-Zumelzu F. et<br />

al. Endovascular stent graft repair for aneurysms on the<br />

descending thoracic aorta. Ann. Thorac. Surg., 1998, Jul.,<br />

66(1), 19-24; discussion -5.<br />

118. Grabenwoger M., Fleck T., Czerny M. et al. Endovascular<br />

stent graft placement in patients with acute thoracic aortic<br />

syndromes. Eur. J. Cardiothorac. Surg., 2003, May, 23(5),<br />

788-93; discussion 93.<br />

119. Hennerici M., Klemm C., Rautenberg W. The subclavian<br />

steal phenomenon: a common vascular disorder with rare<br />

neurologic deficits. Neurology, 1988, May, 38(5), 669-73.<br />

120. Rubay J.E., Sluysmans T., Alexandrescu V. et al. Surgical<br />

repair of coarctation of the aorta in infants under one year of<br />

age. Long-term results in 146 patients comparing subclavian<br />

flap angioplasty and modified end-to-end anastomosis. J.<br />

Cardiovasc. Surg. (Torino), 1992, Mar.-Apr., 33(2), 216-22.<br />

121. Rother J., Wentz K.U., Rautenberg W. et al . Magnetic<br />

resonance angiography in vertebrobasilar ischemia. Stroke,<br />

1993, Sep., 24(9), 1310-5.<br />

122. Gravereaux E.C., Faries P.L., Burks J.A. et al. Risk of<br />

spinal cord ischemia after endograft repair of thoracic aortic<br />

aneurysms. J. Vasc. Surg., 2001, Dec., 34(6), 997-1003.<br />

123. Baril D.T., Carroccio A., Palchik E. et al. Endovascular treatment<br />

of complicated aortic aneurysms in patients with underlying<br />

arteriopathies. Ann. Vasc. Surg., 2006, Jul., 20(4), 464-71.<br />

124. Baril D.T., Carroccio A., Ellozy S.H. et al. Endovascular<br />

thoracic aortic repair and previous or concomitant abdominal<br />

aortic repair: is the increased risk of spinal cord ischemia real?<br />

Ann. Vasc. Surg., 2006, Mar., 20(2), 188-94.<br />

125. Amabile P., Grisoli D., Giorgi R. et al.. Incidence and<br />

determinants of spinal cord ischaemia in stent-graft repair of<br />

the thoracic aorta. Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg., 2008, Apr.,<br />

35(4), 455-61.<br />

126. Buth J., Harris P.L., Hobo R. et al. Neurologic complications<br />

associated with endovascular repair of thoracic<br />

aortic pathology: Incidence and risk factors. a study from the<br />

European Collaborators on Stent/Graft Techniques for Aortic<br />

Aneurysm Repair (EUROSTAR) registry. J. Vasc. Surg., 2007,<br />

Dec., 46(6)., 1103-10; discussion 10-1.<br />

127. Chiesa R., Melissano G., Marrocco-Trischitta M.M. et<br />

al. Spinal cord ischemia after elective stent-graft repair of the<br />

thoracic aorta. J. Vasc. Surg., 2005, Jul., 42(1), 11-7.<br />

128. Cheung A.T., Pochettino A., McGarvey M.L. et al.<br />

Strategies to manage paraplegia risk after endovascular stent<br />

repair of descending thoracic aortic aneurysms. Ann. Thorac.<br />

Surg., 2005, Oct., 80(4), 1280-8; discussion 8-9.<br />

129. Mitchell R.S., Miller D.C., Dake M.D. Stent-graft repair<br />

of thoracic aortic aneurysms. Semin. Vasc. Surg., 1997, Dec.,<br />

10(4), 257-71.<br />

130. Dunning J., Martin J.E., Shennib H., Cheng D.C. Is it<br />

safe to cover the left subclavian artery when placing an endovascular<br />

stent in the descending thoracic aorta? Interact.<br />

Cardiovasc. Thorac. Surg., 2008, May 8.<br />

131. Bergeron P,, Mangialardi N., Costa P. et al. Great vessel<br />

management for endovascular exclusion of aortic arch aneurysms<br />

and dissections. Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg., 2006,<br />

Jul., 32(1), 38-45.<br />

132. Zhou W., Reardon M.E., Peden E.K. et al . Endovascular<br />

repair of a proximal aortic arch aneurysm: a novel approach of<br />

supra-aortic debranching with antegrade endograft deployment<br />

via an anterior thoracotomy approach. J. Vasc. Surg.,<br />

2006, May, 43(5), 1045-8.<br />

133. Kazui T., Washiyama N., Muhammad B.A. et al. Improved<br />

results of atherosclerotic arch aneurysm operations with a<br />

refined technique. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 2001, Mar.,<br />

121(3), 491-9.<br />

134. Spielvogel D., Halstead J.C., Meier M. et al. Aortic arch<br />

replacement using a trifurcated graft: simple, versatile, and safe.<br />

Ann. Thorac. Surg., 2005, Jul., 80(1), 90-5; discussion 5.<br />

135. Nakai M., Shimamoto M., Yamazaki F. et al. [Long-term<br />

results after surgery for aortic arch nondissection aneurysm].<br />

Kyobu Geka, 2002, Apr., 55(4), 280-4.<br />

136. Czerny M., Zimpfer D., Fleck T. et al. Initial results after<br />

combined repair of aortic arch aneurysms by sequential transposition<br />

of the supra-aortic branches and consecutive endovascular<br />

stent-graft placement. Ann. Thorac. Surg., 2004,<br />

Oct., 78(4), 1256-60.<br />

34<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты (№ 17, 2009)


Интервенц<strong>и</strong>онная анг<strong>и</strong>олог<strong>и</strong>я<br />

137. Schumacher H., Von Tengg-Kobligk H., Ostovic M. et al.<br />

Hybrid aortic procedures for endoluminal arch replacement<br />

in thoracic aneurysms and type B dissections. J. Cardiovasc.<br />

Surg. (Torino), 2006, Oct., 47(5), 509-17.<br />

138. Saleh H.M., Inglese L. Combined surgical and endovascular<br />

treatment of aortic arch aneurysms. J. Vasc. Surg., 2006,<br />

Sep., 44(3), 460-6.<br />

139. Czerny M., Gottardi R., Zimpfer D. et al. Transposition<br />

of the supraaortic branches for extended endovascular arch<br />

repair. Eur J. Cardiothorac. Surg., 2006, May, 29(5), 709-13.<br />

140. Svensson L.G., Kim K.H., Blackstone E.H. et al. Elephant<br />

trunk procedure: newer indications and uses. Ann. Thorac.<br />

Surg., 2004, Jul., 78(1), 109-16; discussion -16.<br />

141. Safi H.J., Miller C.C., 3rd, Estrera A.L. et al. Staged repair<br />

of extensive aortic aneurysms: long-term experience with the<br />

elephant trunk technique. Ann. Surg., 2004, Oct., 240(4),<br />

677-84; discussion 84-5.<br />

142. Schepens M.A., Dossche K.M., Morshuis W.J. et al. The<br />

elephant trunk technique: operative results in 100 consecutive<br />

patients. Eur J. Cardiothorac. Surg., 2002, Feb., 21(2), 276-<br />

81.<br />

143. LeMaire S.A., Carter S.A., Coselli J.S. The elephant trunk<br />

technique for staged repair of complex aneurysms of the entire<br />

thoracic aorta. Ann. Thorac. Surg., 2006, May, 81(5)., 1561-9;<br />

discussion 9.<br />

144. Greenberg R.K., Haddad F., Svensson L. et al. Hybrid<br />

approaches to thoracic aortic aneurysms: the role of endovascular<br />

elephant trunk completion. Circulation, 2005, Oct. 25,<br />

112(17)2619-26.<br />

<strong>Установка</strong> <strong>стент</strong>-<strong>графта</strong> <strong>пр<strong>и</strong></strong> <strong>острых</strong> <strong>и</strong> хрон<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong>х <strong>забо</strong>леван<strong>и</strong>ях грудной аорты<br />

35

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!