Ouderen, dementie en ondervoeding - StudieArena

25-11-2009
Ouderen, dementie en ondervoeding
Ouderen in Nederland
CBS 2009: 2,47 miljoen 65 + / 15 % van de bevolking
circa 5% in institutioneel huishouden
Lisette CPGM de Groot
Wageningen Universiteit – Afdeling Humane Voeding
Ouderen in tehuizen
naar leeftijd en
geslacht (CBS,
2009)
Cognitieve achteruitgang
Wat is ondervoeding?
Een lichamelijke toestand voortkomend uit een
tekort aan voedingsstoffen, gepaard gaand met
gewichtsverlies en verminderde biologische
functie
Multidisciplinaire richtlijn…, 2001
A: difference in level; B: difference in onset
of decline; C: difference in rate of decline
A state of nutrition in which a deficiency of
energy, protein or other nutrients causes
measurable adverse effects on tissue/body form
and function, and clinical outcome
Stratton, 2003
Dik 2002
1

25-11-2009
Prevalentie van ondervoeding
Verstoring van de energiebalans
acute zorg: 1 op 4 (6)*; thuiszorg: 1 op 5;
chronische zorg: 1 op 4
* LPZ 2007
Gewichtsverlies: meerdere oorzaken
cachexie: ziekte + voeding
M
E
A
L
S
edications
motional causes (depression)
Lcoholism
ate life paranoia
wallowing problems
sarcopenie:
beweging
+ voeding (eiwit/D)
anorexia of ageing:
voeding
+ sociaal/psychologisch/medisch
O
N
ral problems
o money (poverty)
W
H
E
E
L
S
andering and other dementia related problems
hyperthyroidism
nteric problems (malabsorption)
ating problems (tremor)
ow salt, low cholesterol diet (in general therapeutic diets)
hopping and meal preparation problems
Rolland 2006: + dehydration
Triggers/ Reversibele oorzaken gewichtsverlies
2

25-11-2009
Gevolgen van gewichtsverlies
Richtlijnen Goede Voeding 2006
gewichtsverlies HR studie ref
mortaliteit > 5 kg/ 5 jaar 2,2 HALE Knoops 2007
mobilititeit
2-5 kg/ 5 jaar 1,3 HALE Knoops 2007
> 5 pounds/yr
unintentional, BMI < 25
> 5 pounds/yr
unintentional, BMI ≥ 35
2,5 Health ABC Sun 2005
3,8 Health ABC Sun 2005
opname VPH ≥ 5 kg/yr 1,7 Canadian Payette, 2000
- Voeding & bewegen
- Vetzuursamenstelling beter
- Meer groente en fruit
- Beperking suikers, alcohol en zout
- Nadruk op totale voedingspatroon!!
Ook voor ouderen ! ?
Ziektepreventie (CVD, DM ..metabool syndroom)
adjusted for age,education, MI, stroke, diabetes, cancer,
smoking, baseline BMI, prelim. data HALE, Knoops in prep
Voedselpyramide voor ouderen
Mediterraan; ook voor het brein .. in New York ?
Scarmeas et al 2006
4 year follow-up of 2258 non-demented subjects; 262
incident cases
MeDi: HR 0.91 (0.83-0.98 95% CI)
Reduction in AD risk
Scarmeas et al 2007
4.4 yr mortality follow-up of 192 AD pts
MeDi: HR 0.76 (0.65-0.89 95% CI)
Reduction in mortality
Tufts, 2008
3

25-11-2009
Omega-3 FA
Mechanismen
Fatty acids
Membrane fluidity, membrane function, activity of blood brain
barrier….
Manders, de Groot, van Staveren et al, J Gerontol Biol Sc Med Sc 2004
OmegAD Study - RCT
6 mo Placebo – 6 mo ω-3
6 mo -3 – 6 mo ω-3
• 204 patients with AD
• 6 mo EPA/DHA or placebo
• all EPA/DHA for 6 mo more
• no effect (n=174) on
MMSE, ADAScog, CDR
• subgroup (n=32) MMSE >27
slower decline in cognition
Omega 3 fatty acids
for the prevention of dementia
Cochrane Database of Systematic Reviews
WS Lim, JK Gammack, JK Niekerk, AD Dangour
subjects aged 60 years and above
cognitively intact
EPA/ DHA/ ALA
at least 6 months
Ongoing studies
- UK: OPAL
- NL: MEMO (Am J Clin Nutr, 2008)
- USA: MIDAS
Freund-Levi, Arch Neurol 2006
4

25-11-2009
Voedingsinname: energie-inneming
Tussenmaaltijd/ drinkvoeding
“Protein energy supplementation in adults: a systematic
review”
49 reports/ 4790
randomized subjects
Mean weight gain 2.3 %
Benefit in mortality RR
0.74 (95% CI 0.59-0.92)
Few trials were able to
suggest any functional
benefit
Mortality – relative risks
Ref. 9,3 MJ/d (m), Voedingsnormen, 2003
Milne, 2009
Enriched drinks in frail/ institutionalized elderly people
Gewicht (kg) Vitamine D deficientie (%)
24 wk RCT in homes for the elderly
Ages > 60 years, BMI ≤ 30 km 2 , MMSE > 10
Intervention: 2 times daily a complete food
Outcome measures
nutritional status
physical and cognitive performance
Verhoging thcy (%)
Verbetering
- voedingstoestand
- cognitie (BMI < 24 kg/
m 2 )
Wouters-Wesseling, 2002; Manders, 2006
Manders, JNHA 2009
5

25-11-2009
Effect on physical and mental functioning
In general, no effect on
grip strength, Barthel Index, FEFA-score,
Berkhout index score
ADAS-cog, verbal fluency and GDS
But ..in those with low BMI (

25-11-2009
Ambiance ‘op maat’
In het kort
Energie (MJ/d)
Ondervoeding dreigt
Aandacht voor
voeding
ook in relatie tot
cognitie
Maatwerk voor de
dementie-patient
Dank U voor Uw aandacht
Met dank aan alle ouderen die geparticipeerd
hebben in het gepresenteerde onderzoek
7