Ανασκόπηση Review

PSYCHIATRIKI 18 (1), 2007 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ 23νουν τη συναπτογένεση και προλαμβάνουν την απόπτωση,με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παθοφυσιολογίατων ψυχιατρικών διαταραχών. 22–26Επίσης, νέα αποτελέσματα δημοσιεύονται σχετικάμε το ρόλο των ανδρογόνων στο ΚΝΣ. Τα προκύπτονταστοιχεία συνηγορούν υπέρ της εμπλοκής τωνανδρογόνων τόσο στη γνωστική λειτουργία όσο καιστη ρύθμιση της διάθεσης, πιθανά λόγω της νευροπλαστικήςτους δράσης στον ιππόκαμπο. Η ειδικήαυτή δράση φαίνεται να επιτυγχάνεται μέσω διαφορετικώνμηχανισμών από τους μέχρι τώρα γνωστούςως αρρενοποιητικούς μηχανισμούς σε μη νευρωνικούςστόχους και πιθανά χωρίς περιφερικές ανεπιθύμητεςενέργειες. Έτσι, η χρήση 5α-διυδροτεστοστερόνηςή διυδροεπιανδροστερόνης σε συνδυασμό μεφλουταμίδη προκαλεί μεγάλη συναπτική πυκνότηταστον ιππόκαμπο πειραματοζώων. Η ίδια αγωγή δενφαίνεται να επιδρά στο βάρος του προστάτη. 27 Σε πιλοτικέςμελέτες, οι ουσίες αυτές έχουν ήδη χρησιμοποιηθείθεραπευτικά για την άνοια τύπου Alzheimerκαι την πολλαπλή σκλήρυνση. 28Οι ωοθηκικές ορμόνες διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικόφραγμό παθητικά (είναι λιπόφιλα μόριαχαμηλού μοριακού βάρους) 29 και οι συγκεντρώσειςτους στο ΚΝΣ είναι μεγαλύτερες κατά την αναπαραγωγικήπερίοδο, ενώ μειώνονται μετά την εμμηνόπαυση.30,31Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη μπορούν ναεπιδρούν στο νευρικό ιστό με τρεις τρόπους: (α) μέσωσύνδεσής τους σε ειδικούς υποδοχείς με στόχο τηγονιδιακή έκφραση, (β) επηρεάζοντας τη σύνδεσηυποδοχέα με το σύστημα δεύτερων αγγελιοφόρωνή (γ) ρυθμίζοντας ιοντικούς διαύλους. 32,33 Έχουν βρεθείδύο τύποι υποδοχέων οιστρογόνων, ERα και ERβ,με ευρεία κατανομή στο ΚΝΣ και στόχο τη γονιδιακήέκφραση μετά τη σύνδεσή τους με οιστρογόνα. 34–37Τα οιστρογόνα επιδρούν σε πληθώρα νευρομεταβιβαστικώνσυστημάτων (πίνακας 1): (α) Στο σεροτονινεργικόσύστημα αυξάνουν τη σύνθεση 5ΗΤμέσω τρυπτοφάνης-υδροξυλάσης, 38 επηρεάζουν τηνεπαναπρόσληψη της 5ΗΤ καθώς επιδρούν στην παραγωγήτου SERT (Serotonin Reuptake Transporter)και επηρεάζουν την αποδόμηση 5HT μέσω MAO. 38–41(β) Στο νοραδρενεργικό σύστημα έχουν βρεθεί ετεροϋποδοχείςERα και Erβ, σε α1, α2 και α6 νευρώνεςσε πειραματόζωα. 42 Η παραγωγή νοραδρεναλίνηςφαίνεται ότι επηρεάζεται από τα οιστρογόνα, καθώςαυτά επιδρούν στην τυροσίνη-υδροξυλάση. 43 (γ) Στογλουταμινεργικό σύστημα, η χρόνια έκθεση σε οιστραδιόληαυξάνει τον αριθμό των γλουταμινικώνδενδριτικών απολήξεων μέσω αποκλεισμού GABAκαι άρσης αναστολής του BDNF. 44–46 Τα οιστρογόναεπίσης αυξάνουν την παραγωγή της R υποομάδας τουNMDA σε νευρώνες του ιπποκάμπου μέσω ευόδωσηςτης γονιδιακής έκφρασης. 47 (δ) Στο GABAεργικόσύστημα, τα οιστρογόνα αυξάνουν την έκλυση GABAκαι μεταβάλλουν τον αριθμό των GABA υποδοχέων. 48Επιπλέον, μέσω της αλλοπρεγνανολόνης, που είναιμεταβολίτης της προγεστερόνης, αυξάνουν το χρόνοΠίνακας 1. Δράσεις οιστρογόνων σε νευρομεταβιβαστικά συστήματα.Σύστημα-στόχοςΤρόπος δράσης οιστρογόνωνΣεροτονινεργικό σύστημαΝοραδρενεργικό σύστημαΓλουταμινεργικό σύστημαGΑΒΑεργικό σύστημαΧολινεργικό σύστημαΣύστημα ενδογενών οπιοειδών• Επίδραση σε σύνθεση-αποδόμηση-επαναπρόσληψη 5ΗΤ• Ετεροϋποδοχείς οιστρογόνων σε α1, α2 και α6 νευρώνες• Επιδράσεις στην παραγωγή νοραδρεναλίνης• Αύξηση γλουταμινικών δενδριτικών απολήξεων• Αύξηση παραγωγής R υποομάδας των NMDA υποδοχέωνστον ιππόκαμπο• Αύξηση έκλυσης GABA• Μεταβολές στον αριθμό GABA υποδοχέων• Αύξηση του χρόνου που οι GABA υποδοχείς παραμένουν διαπερατοί• Έκλυση νευροπλαστικών παραγόντων• Βελτίωση χολινεργικής μεταβίβασης μέσω παραγωγήςενζύμων και υποδοχέων• Επιδράσεις σε μ και κ υποδοχείς οπιοειδών• Αύξηση εγκεφαλινών που έχουν υψηλή συγγένεια με μ και δ υποδοχείςοπιοειδών