Dùthchas na Mara Dúchas na Mara Belonging to the Sea
Dùthchas na Mara Dúchas na Mara Belonging to the Sea
Dùthchas na Mara Dúchas na Mara Belonging to the Sea
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
dèa<strong>na</strong>mh cinnteach gum bi iad a’ dol deiseilnuair a bhios eathar ga tionndadh aca.A’ cur ris an ainmeachadhSan dà chuid ann an Arainn Mhòr agusann am Barraigh, thathar fhathast a’ curri ainmeachadh àiteachan anns a’ mhuir,ged a tha <strong>na</strong> h-ainmean ùra seo buailteacha bhith car falbha<strong>na</strong>ch, air <strong>na</strong>ch eil achtaghadh beag de dhaoine eòlach le càilàbhachdaislàidir <strong>na</strong>n lùib - a’ <strong>to</strong>irt tarraingaig aman<strong>na</strong>n air clibist a dh’èirich doneach sònraichte. Rud eile a tha cumantasan dà eilean, ‘s e an clao<strong>na</strong>dh a th’ anngun a bhith a’ meas <strong>na</strong>n ainmean seo marainmean ‘ceart’. Thathar a’ gabhail ris arèir choltais <strong>na</strong>ch seas <strong>na</strong> h-ainmean ùraseo fada. Tha seo a’ leigeil fhaicinn mar atha spèis do <strong>na</strong> h-ainmean as sine ach thae cuideachd a’ <strong>to</strong>gail <strong>na</strong> ceiste an deachfeadhainn de <strong>na</strong> seann ainmean stèidhichtea chruthachadh leis an aon fhaireachdainnde dh’fhalbha<strong>na</strong>chd.Ann an Arainn Mhòr, chaidh a ràdh muaon ainm “<strong>na</strong>ch robh e fìor” seach gu bheile mar chuimhneachan air nuair a chaidheathar air <strong>na</strong> creagan, agus chan eil achbuidheann bheag dhaoine aig a bheil fiosair an t-seanchas ga chleachdadh. Chaidha ràdh mun ainm seo gu bheil e “mar fharainm,aon uair ‘s gu bheilear air a thoirtseachad….”Ann am Barraigh, chaidh innse dhuinn lefear de <strong>na</strong> h-iasgairean gu bheil sgeirbhàthteair a bheil dà ainm. Thuirt e gunrobh “ainm ceart” air, a tha a’ <strong>to</strong>irt tarraingair fear de <strong>na</strong> comharraidhean-stiùiridh athathar air a bhith a’ cleachdadh bho sheangus a shuidheachadh, agus cuideachd ainma bhios buidheann bheag de dh’iasgairean a’sealgaireacht, iascaireacht, cur an tsíl ismar sin ar aghaidh. I nGaeilic <strong>na</strong> hAlba<strong>na</strong>,tá oiread tábhachta ag baint leis an ghnáthseo is go mbíonn duine ag rá, fiú sa lá atáinniu ann go bhfuil siad réidh le chun tús achur ar rud inteacht: “Tha mi deiseil” [Tá méullamh]. Féachann cuid de <strong>na</strong> seaniascairíchuige fós go ngabhann siad deiseal nuair abhíonn an bád á tiontú acu.Ag leanstan ar aghaidh leisan ainmniúIn Árainn Mhór is Oileán Bharra beirt,leantar den nós a bheith ag ainmniú réimsíis comharthaí ar farraige inniu, cé gurbéas leis <strong>na</strong> hainmneacha úra seo a bheithsealadach, gan a bheith ar eolas ach agscaifte rogh<strong>na</strong>i<strong>the</strong> daoine agus le féithan ghrinn go láidir mar fhoinse leofa - i<strong>na</strong>man<strong>na</strong>í ag tagairt do bhamba a déirighdo dhuine inteacht.. Rud eile atá comóntasa dá oileán an nós gan <strong>na</strong> hainmneachaseo a mheas mar ainmneacha ‘cearta’. Deréir chosúlachta, déantar talamh slán de<strong>na</strong>ch bhfuil <strong>na</strong> hainmneacha is úire achsealadach. Nochtann sé seo an-mheasar <strong>na</strong> sea<strong>na</strong>inmneacha ach cuireann séan cheist fosta ar múnlaíodh cuid de <strong>na</strong>sea<strong>na</strong>inmneacha bu<strong>na</strong>i<strong>the</strong> leis an talamhslán céan<strong>na</strong> fá dtaobh de shealadacht..In Árainn Mhór, cuireadh síos ar ainmamháin “gan a bheith fíor” ós rud é gobhfuil sé mar chuimhneachán ar eachtranuair a chuaigh bád ar <strong>na</strong> clocha ann, agusní bhaintear feidhm as ach le díorma beagdaoine a bhfuil fios an scéil acu. Cuireadhsíos ar an ainm seo a bheith “mar leasainm,chomh luath is a thugtar é….”[I am ready]. Some of <strong>the</strong> old fishermenstill make sure <strong>the</strong>y go sunwise when<strong>the</strong>y are turning <strong>the</strong> boat.Continuing <strong>the</strong> tradition of<strong>na</strong>mingIn both Arranmore and Barra <strong>the</strong>tradition of <strong>na</strong>ming areas of <strong>the</strong> seaand features in it continues <strong>to</strong>day,although <strong>the</strong>se newer <strong>na</strong>mes tend <strong>to</strong> betransient in <strong>na</strong>ture, known <strong>to</strong> a selectgroup of people and with a strong senseof humour underlying <strong>the</strong>ir creation— sometimes referring <strong>to</strong> a particularcharacter’s misadventures. Also common<strong>to</strong> both islands is <strong>the</strong> tendency <strong>to</strong> regard<strong>the</strong>se <strong>na</strong>mes as not ‘real’ <strong>na</strong>mes. Thereseems <strong>to</strong> be an assumption that <strong>the</strong>recent <strong>na</strong>mes are transient in <strong>na</strong>ture.This reveals a real respect for <strong>the</strong> older<strong>na</strong>mes but also begs <strong>the</strong> question as <strong>to</strong>whe<strong>the</strong>r some of <strong>the</strong> older, established<strong>na</strong>mes were formed with a similarassumption of transience.On Arranmore one <strong>na</strong>me was describedas “not true” because it commemoratesan incident where a boat ran agroundon <strong>the</strong> rocks <strong>the</strong>re, and is only used by asmall group of people who are ‘in’ on <strong>the</strong>joke. This <strong>na</strong>me was described as being“like a nick<strong>na</strong>me, once it’s given….”On Barra we were <strong>to</strong>ld by one of <strong>the</strong>fishermen that <strong>the</strong>re is a reef whichhas two <strong>na</strong>mes. He said <strong>the</strong>re was a“proper <strong>na</strong>me” for it, which refers <strong>to</strong> oneof <strong>the</strong> geographical landmarks that hastraditio<strong>na</strong>lly been used <strong>to</strong> locate it, and21