12.07.2015 Views

Dùthchas na Mara Dúchas na Mara Belonging to the Sea

Dùthchas na Mara Dúchas na Mara Belonging to the Sea

Dùthchas na Mara Dúchas na Mara Belonging to the Sea

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

dèa<strong>na</strong>mh cinnteach gum bi iad a’ dol deiseilnuair a bhios eathar ga tionndadh aca.A’ cur ris an ainmeachadhSan dà chuid ann an Arainn Mhòr agusann am Barraigh, thathar fhathast a’ curri ainmeachadh àiteachan anns a’ mhuir,ged a tha <strong>na</strong> h-ainmean ùra seo buailteacha bhith car falbha<strong>na</strong>ch, air <strong>na</strong>ch eil achtaghadh beag de dhaoine eòlach le càilàbhachdaislàidir <strong>na</strong>n lùib - a’ <strong>to</strong>irt tarraingaig aman<strong>na</strong>n air clibist a dh’èirich doneach sònraichte. Rud eile a tha cumantasan dà eilean, ‘s e an clao<strong>na</strong>dh a th’ anngun a bhith a’ meas <strong>na</strong>n ainmean seo marainmean ‘ceart’. Thathar a’ gabhail ris arèir choltais <strong>na</strong>ch seas <strong>na</strong> h-ainmean ùraseo fada. Tha seo a’ leigeil fhaicinn mar atha spèis do <strong>na</strong> h-ainmean as sine ach thae cuideachd a’ <strong>to</strong>gail <strong>na</strong> ceiste an deachfeadhainn de <strong>na</strong> seann ainmean stèidhichtea chruthachadh leis an aon fhaireachdainnde dh’fhalbha<strong>na</strong>chd.Ann an Arainn Mhòr, chaidh a ràdh muaon ainm “<strong>na</strong>ch robh e fìor” seach gu bheile mar chuimhneachan air nuair a chaidheathar air <strong>na</strong> creagan, agus chan eil achbuidheann bheag dhaoine aig a bheil fiosair an t-seanchas ga chleachdadh. Chaidha ràdh mun ainm seo gu bheil e “mar fharainm,aon uair ‘s gu bheilear air a thoirtseachad….”Ann am Barraigh, chaidh innse dhuinn lefear de <strong>na</strong> h-iasgairean gu bheil sgeirbhàthteair a bheil dà ainm. Thuirt e gunrobh “ainm ceart” air, a tha a’ <strong>to</strong>irt tarraingair fear de <strong>na</strong> comharraidhean-stiùiridh athathar air a bhith a’ cleachdadh bho sheangus a shuidheachadh, agus cuideachd ainma bhios buidheann bheag de dh’iasgairean a’sealgaireacht, iascaireacht, cur an tsíl ismar sin ar aghaidh. I nGaeilic <strong>na</strong> hAlba<strong>na</strong>,tá oiread tábhachta ag baint leis an ghnáthseo is go mbíonn duine ag rá, fiú sa lá atáinniu ann go bhfuil siad réidh le chun tús achur ar rud inteacht: “Tha mi deiseil” [Tá méullamh]. Féachann cuid de <strong>na</strong> seaniascairíchuige fós go ngabhann siad deiseal nuair abhíonn an bád á tiontú acu.Ag leanstan ar aghaidh leisan ainmniúIn Árainn Mhór is Oileán Bharra beirt,leantar den nós a bheith ag ainmniú réimsíis comharthaí ar farraige inniu, cé gurbéas leis <strong>na</strong> hainmneacha úra seo a bheithsealadach, gan a bheith ar eolas ach agscaifte rogh<strong>na</strong>i<strong>the</strong> daoine agus le féithan ghrinn go láidir mar fhoinse leofa - i<strong>na</strong>man<strong>na</strong>í ag tagairt do bhamba a déirighdo dhuine inteacht.. Rud eile atá comóntasa dá oileán an nós gan <strong>na</strong> hainmneachaseo a mheas mar ainmneacha ‘cearta’. Deréir chosúlachta, déantar talamh slán de<strong>na</strong>ch bhfuil <strong>na</strong> hainmneacha is úire achsealadach. Nochtann sé seo an-mheasar <strong>na</strong> sea<strong>na</strong>inmneacha ach cuireann séan cheist fosta ar múnlaíodh cuid de <strong>na</strong>sea<strong>na</strong>inmneacha bu<strong>na</strong>i<strong>the</strong> leis an talamhslán céan<strong>na</strong> fá dtaobh de shealadacht..In Árainn Mhór, cuireadh síos ar ainmamháin “gan a bheith fíor” ós rud é gobhfuil sé mar chuimhneachán ar eachtranuair a chuaigh bád ar <strong>na</strong> clocha ann, agusní bhaintear feidhm as ach le díorma beagdaoine a bhfuil fios an scéil acu. Cuireadhsíos ar an ainm seo a bheith “mar leasainm,chomh luath is a thugtar é….”[I am ready]. Some of <strong>the</strong> old fishermenstill make sure <strong>the</strong>y go sunwise when<strong>the</strong>y are turning <strong>the</strong> boat.Continuing <strong>the</strong> tradition of<strong>na</strong>mingIn both Arranmore and Barra <strong>the</strong>tradition of <strong>na</strong>ming areas of <strong>the</strong> seaand features in it continues <strong>to</strong>day,although <strong>the</strong>se newer <strong>na</strong>mes tend <strong>to</strong> betransient in <strong>na</strong>ture, known <strong>to</strong> a selectgroup of people and with a strong senseof humour underlying <strong>the</strong>ir creation— sometimes referring <strong>to</strong> a particularcharacter’s misadventures. Also common<strong>to</strong> both islands is <strong>the</strong> tendency <strong>to</strong> regard<strong>the</strong>se <strong>na</strong>mes as not ‘real’ <strong>na</strong>mes. Thereseems <strong>to</strong> be an assumption that <strong>the</strong>recent <strong>na</strong>mes are transient in <strong>na</strong>ture.This reveals a real respect for <strong>the</strong> older<strong>na</strong>mes but also begs <strong>the</strong> question as <strong>to</strong>whe<strong>the</strong>r some of <strong>the</strong> older, established<strong>na</strong>mes were formed with a similarassumption of transience.On Arranmore one <strong>na</strong>me was describedas “not true” because it commemoratesan incident where a boat ran agroundon <strong>the</strong> rocks <strong>the</strong>re, and is only used by asmall group of people who are ‘in’ on <strong>the</strong>joke. This <strong>na</strong>me was described as being“like a nick<strong>na</strong>me, once it’s given….”On Barra we were <strong>to</strong>ld by one of <strong>the</strong>fishermen that <strong>the</strong>re is a reef whichhas two <strong>na</strong>mes. He said <strong>the</strong>re was a“proper <strong>na</strong>me” for it, which refers <strong>to</strong> oneof <strong>the</strong> geographical landmarks that hastraditio<strong>na</strong>lly been used <strong>to</strong> locate it, and21

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!