11.08.2015 Views

ÍNDICE - AURKIBIDEA

Itsasoko historiak - Etor-Ostoa

Itsasoko historiak - Etor-Ostoa

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Benjamín TuterakoaBarcelona y Gerona para internarse en el Rosellón y Provenza.Embarca en Marsella rumbo a Génova, de allí aPisa, Luca y Roma, bordea la costa hasta Salerno, cruza lapenínsula Itálica hasta el Adriático y embarca en Otrantohasta Corfú y Arta. Ya en territorio bizantino se llega aConstantinopla, visita las islas egeas y entra en Asia porCoricos. Bordeando las costas turco-sirias arriba a TierraSanta —dominada por los Cruzados— visitando Naplus,la santa ciudad de Jerusalén y otros lugares de interés paraun ilustrado rabino. Llega a Damasco y por el desiertosirio describe un arco pasando por Jama, Alepo, Racca y,en Mosul, conecta con el valle del río Tigris para descenderhacia Bagdad. En esta ciudad debió residir largo tiempoal amparo de su opulenta comunidad hebrea y atraídopor el señuelo de los pingües beneficios que podría obteneren tan importante centro mercantil y cultural. Bagdadsería el centro de sus viajes menores por los aledaños, quizáshasta Basora, en la Baja Mesopotamia.Bartzelonara eta Gironara jarraitu zuen, handik Rosello etaProventzara sartzeko. Marseillan ontziratu zen Genoara joatekoeta handik Pisa, Lucca eta Erromara; Salernoko kostaldetik,Italia penintsula zeharkatuta iritsi zen Adriatikorainoeta ontziratu egin zen berriro Otranton, Korfu eta Artarainojoateko.Bizantzioko lurretara iritsita, Konstantinoplara joanzen, Egeoko Irlak bisitatu eta Coricostik barrena sartu zenAsian. Turkia eta Siriako itsasertzak inguratuz Gurutzatuenmende zegoen Lur Santuan lehorreratu zen eta han bisitatuzituen Naplus, Jerusalemeko hiri santua eta beste zenbaitleku, errabino ikasi batentzat interesgarriak. Damaskora iritsieta basamortu siriarrean zehar arku bat deskribatzen duJama, Alepo eta Raccatik igaroz, eta Mosul-en Tigris ibaiarenibarrari lotzen zaio Bagdad-erantz jaisteko. Luzez bizituaizango zen hiri horretan bere komunitate hebrear aberatsarenbabesean eta halako merkataritza- eta kultura-gunegarrantzizko batean lortu zitzakeen irabazi oparoen amuakerakarrita. Bagdad izango zen inguru haietatik, agian, MesopotamiaBehereko Basoraraino egiten zituen bidaia txikiagoenerdigunea.Centros y rutas comercialesSon los centros de comercio más importantes los puertosmediterráneos: Barcelona, Marsella, Amalfi, Egrippo,Armiro, Constantinopla, en el ámbito cristiano europeo,Tiro y Asquelón en Palestina, Alejandría en el Egipto fatimita.El esquema general de este periplo —aun excluyendo lospretendidos viajes a India, China, Arabia y centro deEuropa—es del todo razonable para las posibilidades yambiciones de un culto y observador comerciante itinerantedel siglo XII, como es el caso de Benjamín de Tudela.La geografía en el Séfer-Masa c otAlgunos de los mares en que se subdivide tradicionalmenteel Mediterráneo (mar Último) son el Egeo (mar de España),el Jónico (mar del país de Grecia), el de Mármara(insinuado tan sólo al describir Constantinopla) y el Negro(mar de Rusia), cuyas aguas surcara Benjamín de Tudela,quien asimismo cita el de la India y el legendariomar Helado de la China, aunque seguramente no los conociesemás que por referencias. En Tierra Santa mencionalos bíblicos de Tiberiades y de Sodoma, pequeñoslagos (de agua dulce el primero y con grandes concentracionessalinas el segundo) conectados al sistema hidrográficodel río Jordán y considerados en el país como verdaderosmares. Los accidentes costeros que señala son losbrazos de mar (golfos o ensenadas), pero también se fija, ymucho, en los puertos, construcciones artificiales que facilitanel comercio marítimo, destacando el de Tiro, consus dos torres de seguridad y el de Alejandría, con sumaravilloso faro y el largo espigón de una milla de distanciadentro del mar, al decir de nuestro viajero.Las islas mediterráneas que enumera son: Sicilia, Corfú,las egeas de Mitilene (Lesbos), Chíos, Samos, Rodas, Cretay Chipre. En el mar de la India está la de Quish, grancentro comercial, y en latitudes casi ecuatoriales, la de Berig(Ceylán).Merkataritza-guneak eta -bideakMediterraneoko portuak ziren merkataritza-gunerik nagusienak:Bartzelona, Marseilla, Amalfi, Egrippo, Armiro eta Konstantinoplakristau europarren eremuan; Tiro eta AsquelonPalestinan, eta Alexandria, Egipto fatimiarrean.Guztiz arrazoizkoa da ibilbide horren eskema orokorra —nahiz eta India, Txina, Arabia eta Europa erdira egin nahizituen bidaiak bazter utzita ere— Benjamin Tuterakoak, XII.mendeko merkatari ibiltari jantzi eta behatzaile batek, zituenaukera eta anbizioak ikusita.Séfer-Masa c ot-eko geografiaTradizionalki Mediterraneo itsasoa (Azken itsasoa) hainbatitsasotan zatiturik zegoen: Egeoa (Espainiako itsasoa), itsasoJonikoa (Grezia herriko itsasoa), Marmarakoa (zeharbidezKonstantinopla deskribatzerakoan baizik aipatzen ez dena)eta Itsaso Beltza (Errusiako itsasoa). Ur horiek ildaskatuzituen Benjamin Tuterakoak, baina beste batzuk ere aipatzenditu, hain zuzen ere, Indiakoa eta elezaharretako Txinakoitsaso Izoztua, baina ziur asko ez zituen erreferentziezbaino ezagutzen.Lurralde Santuan laku txikiak aipatzen ditu, besteak beste,Tiberiades eta Sodoma biblikoak (ur geza duena lehena etagatz-kontzentrazio handiak dituena bigarrena): Jordan ibaiarensistema hidrografikoari lotuak eta herri hartan benetakoitsasotzat hartzen zirenak.Markatzen dituen gorabeherak kostako itsasoaren adarrakdira (golkoak eta badiak), baina portuak, itsasoko merkataritzaerrazten zuten eraikin artifizialak ere begiratzen zituen,asko gainera, batez ere, bi segurtasun-dorre zituen Tirokoaeta, gure bidaztiaren arabera, itsasoan milia bat sartzen zenkai-mutur luzea eta faro zoragarri bat zuen Alexandriakoa.Izendatzen dituen Mediterraneoko irlak hauek dira: Sizilia,Korfu, Egeoko Mitilene (Lesbos), Chios, Samos, Rodas,Kreta eta Zipre. Indiako itsasoan Quish, merkataritza-gunehandia zuena, eta Berig (Zeilan) latitude ia ekuatorialetan.Euskal itsas espazioko historia — 177

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!