Het lief en leed van de woonwagenbewoners
Het lief en leed van de woonwagenbewoners - Bisdom 's ...
Het lief en leed van de woonwagenbewoners - Bisdom 's ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Het</strong> <strong>lief</strong> <strong>en</strong> <strong>leed</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners<br />
Ooit reisd<strong>en</strong> zij rond <strong>en</strong> stond<strong>en</strong> met hun wag<strong>en</strong>s<br />
tij<strong>de</strong>lijk hier, dan daar. Teg<strong>en</strong>woordig won<strong>en</strong> veel<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners in huiz<strong>en</strong> of in kleinere<br />
c<strong>en</strong>tra waar <strong>de</strong> wag<strong>en</strong>s tot huisjes zijn omgebouwd.<br />
Echt geïntegreerd zijn vel<strong>en</strong> <strong>van</strong> h<strong>en</strong> echter<br />
niet. De aandacht <strong>van</strong>uit zowel overheid als <strong>de</strong> kerk<br />
schiet tekort, me<strong>en</strong>t pater Jan <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Zandt. Reeds <strong>de</strong>rtig jaar is hij directeur<br />
<strong>van</strong> het pastoraat Woonwag<strong>en</strong>bewoners in Ne<strong>de</strong>rland (PWN) <strong>en</strong> komt<br />
hij op voor <strong>de</strong> zorg aan <strong>de</strong>ze groep m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>. “Zij verdi<strong>en</strong><strong>en</strong> beter.”<br />
Pater Jan <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Zandt m.s.c. is dui<strong>de</strong>lijk<br />
blij dat we hem vrag<strong>en</strong> naar het<br />
werk on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners.<br />
De betrokk<strong>en</strong>heid <strong>van</strong> <strong>de</strong> Kerk bij <strong>de</strong>ze<br />
reiz<strong>en</strong><strong>de</strong> groep<strong>en</strong>, zo blijkt uit zijn zeer<br />
betrokk<strong>en</strong> houding, heeft altijd sterk<br />
sam<strong>en</strong>gehang<strong>en</strong> met hun maatschappelijke<br />
positie <strong>en</strong> <strong>de</strong> manier waarop zij<br />
door <strong>de</strong> overheid zijn behan<strong>de</strong>ld. “<strong>Het</strong><br />
PWN heeft net <strong>de</strong> brochure ‘Van pater<br />
tot parochie’ uitgegev<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> eeuw<br />
woonwag<strong>en</strong>pastoraat in Ne<strong>de</strong>rland.<br />
Alle betrokk<strong>en</strong> parochies in Ne<strong>de</strong>rland<br />
hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> brochure ont<strong>van</strong>g<strong>en</strong>.” <strong>Het</strong><br />
doel er<strong>van</strong> klinkt e<strong>en</strong>voudiger dan het<br />
is geblek<strong>en</strong> afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong>. Namelijk<br />
parochies aanspor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> pastorale <strong>en</strong><br />
diaconale zorg op te bouw<strong>en</strong> waarbij <strong>de</strong><br />
woonwag<strong>en</strong>bewoners zich thuis voel<strong>en</strong>.<br />
Waar in <strong>de</strong> vorige eeuw <strong>de</strong> zorg vooral<br />
lag bij <strong>de</strong> aalmoez<strong>en</strong>iers, is die verschov<strong>en</strong><br />
naar <strong>de</strong> parochies. Meer dan<br />
nu het geval is, zoud<strong>en</strong> <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners,<br />
met behoud <strong>van</strong> eig<strong>en</strong>heid,<br />
volwaardig lid moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zijn <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> parochiegeme<strong>en</strong>schap.<br />
Van jongs af<br />
Dit vraagt toch <strong>en</strong>ige toelichting. Pater<br />
Jan gaat er nog e<strong>en</strong>s goed voor zitt<strong>en</strong>.<br />
Vol compassie, maar ook getek<strong>en</strong>d<br />
door jar<strong>en</strong> <strong>van</strong> moeizame bemid<strong>de</strong>ling,<br />
legt hij uit hoe het zit met <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners,<br />
<strong>de</strong> Sinti <strong>en</strong> <strong>de</strong> Roma<br />
in Ne<strong>de</strong>rland. Voor vel<strong>en</strong> is het begrip<br />
woonwag<strong>en</strong>bewoners niet dui<strong>de</strong>lijk. Er<br />
is namelijk niet e<strong>en</strong> homog<strong>en</strong>e groep,<br />
maar het gaat om meer<strong>de</strong>re on<strong>de</strong>rscheid<strong>en</strong><br />
groep<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die, gegroeid<br />
<strong>van</strong>uit het verled<strong>en</strong>, hun eig<strong>en</strong> cultuur,<br />
gewoont<strong>en</strong>, godsdi<strong>en</strong>stbeleving, norm<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> waard<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. <strong>Het</strong> meest<br />
gangbaar <strong>en</strong> ook correct is om te sprek<strong>en</strong><br />
over woonwag<strong>en</strong>bewoners, Sinti<br />
<strong>en</strong> Roma. “Ik b<strong>en</strong> al <strong>van</strong>af kind bek<strong>en</strong>d<br />
met woonwag<strong>en</strong>bewoners. Thuis op <strong>de</strong><br />
tuin<strong>de</strong>rij kwam<strong>en</strong> ze om oud ijzer vrag<strong>en</strong>.<br />
Moe<strong>de</strong>r nodig<strong>de</strong> altijd ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> uit<br />
voor e<strong>en</strong> bakje koffie <strong>en</strong> zo hoord<strong>en</strong> wij<br />
<strong>van</strong> h<strong>en</strong>- omdat ze to<strong>en</strong> nog wel veel<br />
rondreisd<strong>en</strong> <strong>en</strong> contact hadd<strong>en</strong> met<br />
familieled<strong>en</strong> die dat ook <strong>de</strong>d<strong>en</strong> – wat er<br />
el<strong>de</strong>rs in het land gebeur<strong>de</strong>.”<br />
Verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> groep<strong>en</strong><br />
Woonwag<strong>en</strong>bewoners stamm<strong>en</strong> af <strong>van</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlandse keuterboer<strong>en</strong>, landarbei<strong>de</strong>rs<br />
<strong>en</strong> turfstekers, die in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong><br />
helft <strong>van</strong> <strong>de</strong> neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> eeuw on<strong>de</strong>r<br />
an<strong>de</strong>re door <strong>de</strong> mechanisering niet<br />
meer aan <strong>de</strong> kost kom<strong>en</strong>. Zij beginn<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> plaats naar plaats te trekk<strong>en</strong>,<br />
in <strong>de</strong> hoop hier <strong>en</strong> daar wat te kunn<strong>en</strong><br />
verdi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel e<strong>en</strong> baan te vind<strong>en</strong>.<br />
Sinti <strong>en</strong> Roma zijn volk<strong>en</strong> die al<br />
hon<strong>de</strong>rd<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> trekk<strong>en</strong>d bestaan<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. “Hun oorsprong ligt zo’n 4 a<br />
500 jaar geled<strong>en</strong> in India. Daar waar<br />
tuss<strong>en</strong> India <strong>en</strong> Pakistan strijd was,<br />
kwam<strong>en</strong> christ<strong>en</strong><strong>en</strong> in <strong>de</strong> verdrukking.<br />
Vanwege <strong>de</strong> godsdi<strong>en</strong>stige on<strong>en</strong>ighed<strong>en</strong><br />
moest<strong>en</strong> zij vlucht<strong>en</strong>.” Families<br />
hebb<strong>en</strong> zich verspreid <strong>en</strong> er ontstond<strong>en</strong><br />
verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> volk<strong>en</strong>. On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Sinti<br />
bevond<strong>en</strong> zich vooral muzikant<strong>en</strong> die<br />
al eeuw<strong>en</strong>lang door Noord-Europa<br />
langs kermiss<strong>en</strong> <strong>en</strong> markt<strong>en</strong> trokk<strong>en</strong>.<br />
De Roma conc<strong>en</strong>treerd<strong>en</strong> zich in <strong>de</strong><br />
loop <strong>van</strong> <strong>de</strong> geschied<strong>en</strong>is in Oost-<br />
Europa, <strong>van</strong> waaruit in <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
perio<strong>de</strong>s ook diverse groep<strong>en</strong> Roma<br />
naar Ne<strong>de</strong>rland kwam<strong>en</strong>. “Dan moet<br />
je d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan Roma uit Joegoslavië of<br />
uit Kosovo <strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t uit on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re<br />
Roem<strong>en</strong>ië.”<br />
Eig<strong>en</strong>heid<br />
Ook al gaat het om verschill<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
groep<strong>en</strong>, “die lang niet altijd goed met<br />
elkaar kunn<strong>en</strong> opschiet<strong>en</strong>”, vind je<br />
wel <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> soort k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> terug,<br />
bij <strong>de</strong> e<strong>en</strong> wat sterker dan bij <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r.<br />
“Ze hecht<strong>en</strong> zeer sterk aan traditie,<br />
aan familie, aan hun eig<strong>en</strong> cultuur,<br />
aan gewoont<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet in <strong>de</strong> laatste<br />
plaats aan hun geloof. Juist dat geloof<br />
is voor h<strong>en</strong> door <strong>de</strong> eeuw<strong>en</strong> he<strong>en</strong> soms<br />
het <strong>en</strong>ige houvast geweest. <strong>Het</strong> conc<strong>en</strong>treert<br />
zich sterk rond hun eig<strong>en</strong><br />
lev<strong>en</strong>. Je ziet dat heel concreet aan<br />
hun wag<strong>en</strong>: die is als het ware hun<br />
heiligdom, hun huiskerk. Hun wag<strong>en</strong><br />
beschermt h<strong>en</strong>. Er staan dan ook altijd<br />
wel kaars<strong>en</strong>, beeldjes <strong>en</strong> <strong>de</strong>rgelijke. <strong>Het</strong><br />
verbindt h<strong>en</strong> ook met elkaar, omdat<br />
ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> dat zo doet. Hun verzekering<br />
is dat God h<strong>en</strong> on<strong>de</strong>rweg op reis<br />
beschermt. Als je altijd op pad b<strong>en</strong>t,<br />
betek<strong>en</strong>t dat ook dat je je niet kunt verbind<strong>en</strong><br />
aan e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>schap die niet<br />
<strong>de</strong> jouwe is. En zelfs nu <strong>de</strong> meest<strong>en</strong> op<br />
e<strong>en</strong> vaste plek lev<strong>en</strong>, is het nog steeds<br />
moeilijk die binding aan te gaan met<br />
<strong>de</strong> lokale geloofsgeme<strong>en</strong>schap.”<br />
“Zo’n <strong>de</strong>rtig jaar geled<strong>en</strong> is <strong>de</strong> jaarlijkse<br />
Sinti be<strong>de</strong>vaart naar Roermond ontstaan.<br />
Daar kom<strong>en</strong> Sinti uit binn<strong>en</strong>- <strong>en</strong><br />
buit<strong>en</strong>land. <strong>Het</strong> geeft h<strong>en</strong> <strong>de</strong> geleg<strong>en</strong>heid<br />
voor hun geloof te reiz<strong>en</strong>, elkaar te<br />
ontmoet<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>, op hun manier,<br />
uiting te gev<strong>en</strong> aan hun geloof. Daar<br />
kunn<strong>en</strong> wij nog wat <strong>van</strong> ler<strong>en</strong>, hoor.”<br />
Pastorale zorg<br />
“Wij”, zoals pater Jan <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Zandt<br />
consequ<strong>en</strong>t <strong>de</strong> Kerk noemt, “hebb<strong>en</strong><br />
ons het lot <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> al<br />
vroeg aangetrokk<strong>en</strong>.” Vanaf 1918, to<strong>en</strong><br />
geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> verplichte standplaats<strong>en</strong><br />
aanwez<strong>en</strong> die vaak geïsoleerd <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bewoon<strong>de</strong> kern<strong>en</strong> lag<strong>en</strong>, raakt<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
woonwag<strong>en</strong>bewoners reeds in e<strong>en</strong><br />
soort isolem<strong>en</strong>t. Paters, broe<strong>de</strong>rs <strong>en</strong><br />
zusters ontfermd<strong>en</strong> zich over <strong>de</strong> gezinn<strong>en</strong>.<br />
De Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog bracht<br />
met name <strong>de</strong> Sinti <strong>en</strong> Roma bevolking<br />
veel <strong>leed</strong>. Van <strong>de</strong> ge<strong>de</strong>porteerd<strong>en</strong> keerd<strong>en</strong><br />
er slechts <strong>de</strong>rtig terug. Bij h<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
zij die war<strong>en</strong> achtergeblev<strong>en</strong> was er e<strong>en</strong><br />
diepe wond geslag<strong>en</strong> in het vertrouw<strong>en</strong><br />
in <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse overheid. “Sowieso<br />
zijn ze wars <strong>van</strong> officiële instanties,<br />
papier<strong>en</strong>, afsprak<strong>en</strong>, bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>de</strong>rgelijke.”<br />
C<strong>en</strong>tralisatie betek<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
isolatie<br />
“Na <strong>de</strong> oorlog moest alles weer<br />
opnieuw opgebouwd word<strong>en</strong>.” Min of<br />
meer gestuurd door <strong>de</strong> maatregel<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> overheid, trachtte <strong>de</strong> Kerk <strong>de</strong><br />
pastorale zorg vorm te gev<strong>en</strong>. “Met <strong>de</strong><br />
komst <strong>van</strong> <strong>de</strong> Woonwag<strong>en</strong>wet in ’68<br />
ontstond e<strong>en</strong> ongunstige situatie.” <strong>Het</strong><br />
leek eerst e<strong>en</strong> goed i<strong>de</strong>e: grote c<strong>en</strong>tra<br />
met alle voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> ter plekke:<br />
schol<strong>en</strong>, kapelletjes, maatschappelijk<br />
werk etc. “Maar in <strong>de</strong> praktijk kwam<br />
het erop neer dat <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners,<br />
<strong>en</strong> ook <strong>de</strong> Sinti <strong>en</strong> Roma, steeds<br />
ver<strong>de</strong>r geïsoleerd raakt<strong>en</strong>.” De burgers<br />
zag<strong>en</strong> h<strong>en</strong> steeds meer als aparte groep<strong>en</strong><br />
die buit<strong>en</strong> <strong>de</strong> sam<strong>en</strong>leving stond<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners zelf<br />
was het aanleiding hun eig<strong>en</strong> cultuur<br />
<strong>en</strong> gewoont<strong>en</strong> vast te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> ver<strong>de</strong>r<br />
te cultiver<strong>en</strong>. De aandacht <strong>en</strong> zorg <strong>van</strong>uit<br />
<strong>de</strong> Kerk werd wel zeer gewaar<strong>de</strong>erd.<br />
Doopjes, communieviering<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ook<br />
<strong>de</strong> wekelijkse Eucharistieviering<strong>en</strong><br />
vond<strong>en</strong> daar plaats. De aalmoez<strong>en</strong>iers,<br />
er war<strong>en</strong> er op e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t<br />
vijftig in het hele land, war<strong>en</strong> er kind<br />
aan huis. <strong>Het</strong> was ‘hun’ pater.<br />
Dec<strong>en</strong>tralisatie<br />
Na ti<strong>en</strong> jaar zag <strong>de</strong> overheid in dat <strong>de</strong><br />
grote c<strong>en</strong>tra niet werkt<strong>en</strong> <strong>en</strong> in ’78 volg-<br />
26 27
Naar schatting <strong>van</strong> het PWN won<strong>en</strong> in<br />
heel Ne<strong>de</strong>rland rond <strong>de</strong> 33.000 woonwag<strong>en</strong>bewoners<br />
<strong>en</strong> ongeveer 12.000<br />
Sinti <strong>en</strong> Roma. In het bisdom <strong>van</strong> D<strong>en</strong><br />
Bosch won<strong>en</strong> zij in 120 parochies (in<strong>de</strong>ling<br />
<strong>van</strong> 2009): 5800 woonwag<strong>en</strong>bewoners<br />
<strong>en</strong> ongeveer 3000 Sinti <strong>en</strong> Roma.<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>c<strong>en</strong>tralisatie. Bijna alle grote<br />
kamp<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> opgehev<strong>en</strong> <strong>en</strong> m<strong>en</strong><br />
moest in kleine c<strong>en</strong>tra – maximaal 15<br />
wag<strong>en</strong>s – gaan won<strong>en</strong>. I<strong>de</strong>e daarachter<br />
was dat m<strong>en</strong> uitein<strong>de</strong>lijk in <strong>de</strong> wijk zou<br />
integrer<strong>en</strong>. Dat gold ook voor e<strong>en</strong> grote<br />
groep Roma die in die tijd illegaal in<br />
Ne<strong>de</strong>rland kwam. Na veel geharrewar<br />
mocht<strong>en</strong> ze blijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> kreg<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlands paspoort. Dat moest echter<br />
in zo’n korte tijd gebeur<strong>en</strong>, dat vel<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> h<strong>en</strong> nooit zijn ingeschrev<strong>en</strong>. “Tot<br />
op <strong>de</strong> dag <strong>van</strong> <strong>van</strong>daag zie je daar <strong>de</strong><br />
gevolg<strong>en</strong> <strong>van</strong>: ou<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> daar <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> die stateloos zijn. Naar onze<br />
schatting zijn dat er ruim duiz<strong>en</strong>d.<br />
En dat blijft gewoon voortbestaan. Wij<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> h<strong>en</strong>, ons vertrouw<strong>en</strong> ze wel,<br />
maar hun situatie blijft slecht. Dat<br />
is e<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerp<strong>en</strong> waar het<br />
PWN aandacht voor vraagt.”<br />
Verhar<strong>de</strong> houding<br />
“Wij zijn met <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>c<strong>en</strong>tralisatie meegegaan <strong>en</strong> <strong>de</strong> pastorale<br />
zorg verschoof <strong>van</strong> categoriaal<br />
naar regionaal, oftewel <strong>van</strong> <strong>de</strong> aalmoez<strong>en</strong>iers,<br />
<strong>de</strong> paters, naar <strong>de</strong> parochie. Al<br />
die tijd hebb<strong>en</strong> we <strong>de</strong> parochiegeestelijk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> nog werkzame aalmoez<strong>en</strong>iers<br />
tracht<strong>en</strong> te adviser<strong>en</strong>.” <strong>Het</strong> moet pater<br />
Van <strong>de</strong>r Zandt <strong>van</strong> het hart dat hij daar<br />
niet onver<strong>de</strong>eld positief over is. “Wat je<br />
in <strong>de</strong> gehele sam<strong>en</strong>leving ziet, gebeurt<br />
ook veelal in <strong>de</strong> Kerk. M<strong>en</strong> verhardt.<br />
Waar voorhe<strong>en</strong> <strong>de</strong> paters op <strong>de</strong> kamp<strong>en</strong><br />
ge<strong>lief</strong>d war<strong>en</strong> om hun meelev<strong>en</strong>, hun<br />
warmte <strong>en</strong> oprechte interesse, lijkt het<br />
nu vaak om regels te gaan. En dat is<br />
zo jammer, want op die manier hor<strong>en</strong><br />
wij als christ<strong>en</strong><strong>en</strong> niet met elkaar om<br />
te gaan. Eerst moet er <strong>de</strong> interesse zijn<br />
voor <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s, dan kom<strong>en</strong> <strong>de</strong> regels<br />
pas. Dit geldt ook voor het reguliere<br />
welzijnswerk. Ook daar is <strong>de</strong> houding<br />
<strong>en</strong>orm verhard.”<br />
Alles weg<br />
“Eind jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig <strong>van</strong> <strong>de</strong> vorige<br />
eeuw wordt <strong>de</strong> Woonwag<strong>en</strong>wet officieel<br />
afgeschaft. Concreet houdt het in dat<br />
<strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners, ev<strong>en</strong>als <strong>de</strong><br />
Sinti <strong>en</strong> Roma, ook officieel niet meer<br />
als e<strong>en</strong> min<strong>de</strong>rheidsgroepering word<strong>en</strong><br />
gezi<strong>en</strong>. Met an<strong>de</strong>re woord<strong>en</strong>: er wordt<br />
niet meer voorzi<strong>en</strong> in specifieke zorg<br />
<strong>van</strong>uit <strong>de</strong> overheid. En aangezi<strong>en</strong> er<br />
vrijwel ge<strong>en</strong> aalmoez<strong>en</strong>iers meer actief<br />
zijn, is ook <strong>de</strong> specifieke zorg <strong>van</strong>uit<br />
<strong>de</strong> Kerk nihil. “Alles was weg. Wat nu?<br />
was to<strong>en</strong> <strong>en</strong> is eig<strong>en</strong>lijk nog steeds <strong>de</strong><br />
vraag.” In 2009 overlijdt <strong>de</strong> laatste aalmoez<strong>en</strong>ier,<br />
pater Piet Ding<strong>en</strong>outs s.m..<br />
Hij bedi<strong>en</strong><strong>de</strong> ruim veertig jaar in D<strong>en</strong><br />
Bosch <strong>en</strong> omgeving ‘zijn’ woonwag<strong>en</strong>bewoners.<br />
Vanaf dan is het parochiepastoraat<br />
<strong>de</strong>finitief verantwoor<strong>de</strong>lijk.<br />
Wat nu?<br />
<strong>Het</strong> werk <strong>van</strong> pater Jan <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Zandt<br />
<strong>en</strong> het PWN conc<strong>en</strong>treert zich al jar<strong>en</strong><br />
op het bemid<strong>de</strong>l<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> originele<br />
woonwag<strong>en</strong>bewoners, Sinti <strong>en</strong> Roma<br />
<strong>en</strong> kerkelijke instanties, bisschopp<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> priesters, overheidsinstanties, <strong>de</strong><br />
regering, on<strong>de</strong>rwijsinstelling<strong>en</strong> etc etc.<br />
“Nog steeds, <strong>en</strong> misschi<strong>en</strong> wel meer<br />
nodig dan voorhe<strong>en</strong>, wijz<strong>en</strong> wij op <strong>de</strong><br />
achterstandsituatie <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>.<br />
Bij <strong>de</strong> overheid <strong>en</strong> bij <strong>de</strong> Kerk vall<strong>en</strong> ze<br />
vaak tuss<strong>en</strong> wal <strong>en</strong> schip. Zo hebb<strong>en</strong><br />
we al e<strong>en</strong> paar jaar e<strong>en</strong> Roma helpproject<br />
lop<strong>en</strong>.”<br />
“Will<strong>en</strong> we in Ne<strong>de</strong>rland <strong>de</strong> integratie<br />
<strong>van</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners, Sinti <strong>en</strong><br />
Roma in Kerk <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>leving echt<br />
kans gev<strong>en</strong>, dan moet<strong>en</strong> we op<strong>en</strong>staan<br />
voor hun eig<strong>en</strong>heid <strong>en</strong> die e<strong>en</strong> plek<br />
gev<strong>en</strong>, ook in <strong>de</strong> parochie. Bei<strong>de</strong> kant<strong>en</strong>,<br />
<strong>de</strong> woonwag<strong>en</strong>bewoners <strong>en</strong> <strong>de</strong> burgers,<br />
moet<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> aan relatieverbetering.<br />
<strong>Het</strong> gaat niet in eerste instantie<br />
om e<strong>en</strong> goe<strong>de</strong> parochiestructuur, maar<br />
om e<strong>en</strong> op<strong>en</strong>, vri<strong>en</strong><strong>de</strong>lijke houding<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> pastoor <strong>en</strong> <strong>de</strong> parochian<strong>en</strong>. Wie<br />
goed doet, goed ontmoet, ook al zal er<br />
veel geduld voor nodig zijn.”<br />
Y. Koopman-Snep<br />
28