VIII DYNASTIA BERNADOTTE

VIII. 

DYNASTIA BERNADOTTE 

KAROL XIV JAN (S. 205) 

OSKAR I (S. 207) 

KAROL XV (S. 210) 

OSKAR II (S. 212) 

GUSTAW V (S. 222) 

GUSTAW VI ADOLF (S. 227) 

KAROL XVI GUSTAW (S. 234) 

203

KRÓLEWSKIE RODY SZWECJI 

204


KAROL XIV JAN 

O J C I E C: Jan Henryk Bernadotte 

Był on synem Jana Bernadotte’a, krawca z Pau, i jego żony Marii 

du Pucheu de La Place, córki krawca Jakuba Pucheu-Laplace. 

Wywodził się z Béarnu (francuska prowincja w Pirenejach), 

z rodziny, która pisała się początkowo de Poey, a w początkach 

XVII w. przyjęła nazwisko swojej dalekiej antenatki, Germaine 

de Bernadotte. Na świat przyszedł 13 X 1711 r. w Pau. Osiągnął 

urząd prokuratora w swoim rodzinnym mieście i tam także 

umarł 31 III 1780 r. 

W dniu 20 II 1754 r. w Boëil-Bezing (Francja) poślubił Joannę 

de Saint Vincent. 

M A T K A: Joanna de Saint Vincent 

Była ona córką kramarza Jana de Saint Vincent i Marii d’Abbadie 

de Sireix, córki krawca Dominika Habas d’Arrens. Urodzona 1 IV 

1728 r. w Boëil-Bezing, zmarła 8 I 1809 r. w Pau. 

BR A T: Karol XIV Jan nie miał rodzeństwa. 

1 Jan Bernadotte, kreowany 1. baronem Bernadotte (ur. 1754, zm. 1813); 

poślubił Marię Annę Szarlottę de Saint Paul. 

KAROL XIV JAN 

Urodził się 26 I 1763 r. w Pau (prowincja Béarn) jako Jan Baptysta 

Bernadotte; później pod wpływem klasycyzujących idei Wielkiej rewolucji 

przydał sobie imię Juliusza – na cześć Cezara. W 1780 r. 

wstąpił ochotniczo do armii francuskiej, jednak dopiero wybuch 

rewolucji (1789) pozwolił mu na błyskawiczną karierę. W 1792 r. 

został promowany na pułkownika, a w 1794 r. awansował do stopnia 

generała. W latach 1797–98 był posłem Francji w Wiedniu, a 2 

VII 1799 r. został mianowany ministrem wojny, który to urząd pełnił 

do września tego roku. Po utworzeniu Cesarstwa Francji 19 V 

1804 r. otrzymał tytuł marszałka, a od lipca tego roku do września 

1805 r. był gubernatorem Hanoweru. 5 VI 1805 r. Napoleon I na- 

205


dał mu tytuł księcia de Ponte-Corvo (była papieska enklawa w obrębie 

Królestwa Neapolu). Po niespodziewanej śmierci księcia 

Karola Augusta (zob. s. 201 w biogr. Karola XIII) 21 VIII 1810 r. 

w Örebro został wybrany następcą tronu (kronprinsem) Szwecji 

i Norwegii i tego samego dnia mianowany naczelnym dowódcą 

armii szwedzkiej w randze generalissimusa. 19 X 1810 r. w domu 

posła szwedzkiego w Helsingör (Dania) przeszedł na luteranizm, 20 

X wylądował w Szwecji, a 5 XI został adoptowany przez Karola 

XIII, przyjmując imiona Karol Jan. Po śmierci przybranego ojca 5 II 

1818 r. wstąpił na trony Szwecji i Norwegii. 5 V 1818 r. w kościele 

św. Mikołaja, zwanym Storkyrkan (Wielkim Kościołem) w Sztokholmie 

został koronowany na króla Szwecji jako Karol XIV Jan, 

natomiast 7 IX tego roku w katedrze Nidaros w Trondheim miała 

miejsce jego koronacja na króla Norwegii, gdzie panował pod imieniem 

Karola III Jana. 

Żoną Karola XIV Jana została 16 VII 1798 r. w Hotel Bonaparte na 

Rue de Rocher w Paryżu: 

|Eugenia Bernardyna| Dezyderia (Desirée) 

Była ona córką Franciszka Clary, zamożnego wytwórcy jedwabiu 

i kupca z Marsylii, oraz jego drugiej żony Róży Franciszki Somis, 

córki kupca Józefa Ignacego Somis. Urodziła się 8 XI 1777 r. w Marsylii. 

Jesienią 1810 r. wraz z mężem przybyła do Szwecji, jednak już 

w roku następnym wyjechała do Paryża, gdzie pozostała do 1823 r. 

21 XII 1829 r. w sztokholmskim Storkyrkan została ukoronowana 

na królową-małżonkę Szwecji i Norwegii. Zmarła nagle 17 XII 1860 r. 

w zamku królewskim w Sztokholmie i spoczęła u boku małżonka 

w kaplicy Bernadottów w Riddarholmskyrkan. 

Syn: 

1 OSKAR I (zob. s. 207). 

Karol XIV Jan pozostawił być może naturalnego syna: 

z Henryką Marianną Szarlottą Koskull (ur. 1785, zm. 1841), wcześniej 

metresą Karola XIII, córką Gustawa Fryderyka Koskulla i Anny 

Szarlotty Gjelstrup: 

1 (?) Syn (imię nieznane); nie poświadczają go żadne znane źródła. 

KAROL XIV JAN 

Zmarł skutkiem gangreny 8 III 1844 r. w zamku sztokholmskim 

i został pochowany w kaplicy Bernadottów w kościele na wyspie 

Riddarholmen (Riddarholmskyrkan) w Sztokholmie. 

Koronę Szwecji odziedziczył jego jedyny syn Oskar. 

206


OSKAR I 

O J C I E C: Karol XIV Jan (zob. s. 205) 

M A T K A: Dezyderia Clary (zob. s. 206 w biogr. Karola XIV Jana). 

R O DZ E Ń S T WO: Oskar I nie miał rodzeństwa. 

OSKAR I 

Na świat przyszedł jako Józef Franciszek Otto Oskar Bernadotte 4 VII 

1799 r. w domu na Rue Monceau w Paryżu. W październiku 1810 r. 

wraz z rodzicami przybył na szwedzki dwór królewski i przeszedł 

na luteranizm, a 26 I 1811 r. Karol XIII nadał mu tytuł księcia Södermanlandu 

(Książę Szwecji, predykat Królewska Wysokość). Po 

akcesji ojca w 1818 r. został kronprinsem (następcą tronu) Szwecji 

i Norwegii, a w 1824 oraz w 1833 r. pełnił funkcję wicekróla Norwegii. 

Po śmierci Karola XIV Jana 8 III 1844 r. wstąpił na tron. 

Koronacja Oskara I miała miejsce 28 IX 1844 r. tradycyjnie w kościele 

św. Mikołaja (Storkyrkan) w Sztokholmie. 

Żoną Oskara I została poślubiona per procura 22 V 1823 r. w pałacu 

Leuchtenbergów w Monachium oraz osobiście 19 VI tego roku 

w kościele św. Mikołaja (Storkyrkan) w Sztokholmie: 

Józefina |Maksymiliana Eugenia Napoleona| 

Była córką Eugeniusza Róży de Beauharnais, 1. księcia Leuchtenbergu 

(którego ojcem był wicehrabia Aleksander Franciszek Maria 

de Beauharnais, a matką Maria Róża Józefa (Józefina) Tascher de 

la Pagerie, późniejsza cesarzowa Francji), oraz jego żony Augusty 

|Amalii Ludwiki Georgii|, córki Maksymiliana I Józefa, króla Bawarii. 

Urodziła się 14 III 1807 r. w pałacu Leuchtenbergów w Mediolanie. 

29 XII 1807 r. Napoleon I nadał jej tytuł księżnej Bolonii, 

a 18 V 1813 r. została księżną Galliery. Po objęciu tronu przez męża 

została wspólnie z nim ukoronowana 28 IX 1844 r. w sztokholmskim 

Storkyrkan. Zmarła 7 VI 1876 r. w zamku królewskim 

w Sztokholmie i została pochowana w kaplicy Bernadottów w kościele 

na wyspie Riddarholmen (Riddarholmskyrkan). 

207


Potomstwo: 

1 KAROL XV (zob. s. 210). 

2 |Franciszek| Gustaw |Oskar| 

Urodził się 18 VI 1827 r. w pałacu Haga w Sztokholmie i podczas 

chrztu otrzymał tytuł księcia Upplandu. Po śmierci ojca 

i objęciu tronu przez brata 8 III 1844 r. został następca tronu – 

kronprinsem – Szwecji i Norwegii. Zgodnie ze zwyczajem od 

młodości służył w armii szwedzkiej, gdzie uzyskał rangę podpułkownika. 

Był ponadto popularnym kompozytorem (jego autorstwa 

jest m.in. Studentsången, pieśń do dziś śpiewana przez kończących 

uczelnię szwedzkich studentów). Zmarł 24 IX 1852 r. 

na zamku w Chrystianii (dzisiejsze Oslo) i spoczął w krypcie pod 

kaplicą Bernadottów w Riddarholmskyrkan w Sztokholmie. Nie 

założył rodziny. 

3 OSKAR II (zob. s. 212). 

4 |Szarlotta| Eugenia |Augusta Amalia Albertyna| 

Urodziła się 24 IV 1830 r. na zamku królewskim w Sztokholmie. 

Będąc od dziecka słabego zdrowia, zdecydowała się pozostać 

w stanie panieńskim. Podobnie jak starszy brat Gustaw komponowała, 

zajmowała się także malarstwem oraz rzeźbą. Zmarła 

12 IV 1889 r. w zamku sztokholmskim i spoczęła w krypcie pod 

kaplicą Bernardottów w Riddarholmskyrkan. 

5 |Karol Mikołaj| August 

Na świat przyszedł 24 VIII 1831 r. w pałacu Drottningholm pod 

Sztokholmem i podczas ceremonii chrztu otrzymał tytuł księcia 

Dalarna (Dalekarlien). Od 1847 r. służył w armii szwedzkiej, początkowo 

w randze porucznika królewskiej gwardii przybocznej 

(Livgardet). W 1859 r. awansował na generała-majora, w 1866 r. 

został generalnym inspektorem artylerii szwedzkiej, a w 1872 r. 

generałem-lejtnantem. Zmarł 4 III 1873 r. na zamku królewskim 

w Sztokholmie i został pochowany w krypcie pod kaplicą Bernadottów 

w kościele na wyspie Riddarholmen (Riddarholmskyrkan) 

w Sztokholmie. 

Żoną Augusta została 16 IV 1864 r. w Altenburgu: 

Teresa |Amalia Karolina Józefina Antonina| 

Była ona córką Edwarda |Karola Wilhelma Chrystiana|, księcia 

saskiego na Altenburgu, potomka ernestyńskiej linii dynastii Wettynów, 

i jego pierwszej żony Amalii |Antoniny Karoliny Adrianny|, 

której ojcem był Karol |Antoni Fryderyk|, książę Hohenzollern-Sigmaringen 

(a matką Antonina Maria, księżniczka Mu- 

208


rat, bratanica Joachima Murata, króla Neapolu, bliskiego współpracownika 

i przyjaciela cesarza Napoleona I). Urodziła się 21 XII 

1836 r. w Ansbach (Bawaria), zmarła zaś 9 XI 1914 r w pałacu 

Haga w Sztokholmie i została pochowana obok męża w krypcie 

pod kaplicą Bernadottów w Riddarholmskyrkan. Małżeństwo to 

pozostało bezdzietne. 

Oskar I pozostawił także następujące potomstwo naturalne {1–2}: 

z Emilią Högquist, aktorką Królewskiego Teatru Dramatycznego (ur. 

Sztokholm 29 VI 1812, zm. Turyn 18 XII 1846), córką Andersa 

Höqquista, szambelana Karola, hrabiego de Geer (synowie nosili 

nazwisko matki): 

1 Hjalmar 

Urodził się 18 VI 1839 r. w Hamburgu. On i jego młodszy brat Maks 

zwani byli „książętami Lapplandu”. W 1863 r. poślubił Emilię Hafström 

i miał z córki: a) Klara Edyta Emilia (ur. 1865, zm 1901); b) Agda Tekla 

Szarlotta (ur. 1867, zm. ...). Zmarł w 1874 r. w Londynie. 

2 Maks 

Urodził się 12 VIII 1840 r. w Sztokholmie. Był kupcem i zmarł w 1872 r. 

podczas podróży do Chin. 

OSKAR I 

Śmiertelnie chory, w 1857 r. przekazał ster rządów w ręce najstarszego 

syna Karola (zob. następny biogr.). Zmarł na raka mózgu 8 VII 

1859 r. na zamku królewskim w Sztokholmie i został pochowany 

w kościele na wyspie Riddarholmen (Riddarholmskyrkan) w Sztokholmie. 

209


KAROL XV 

O J C I E C: Oskar I (zob. s. 207). 

M A T K A: Józefina de Beauharnais (zob. s. 207 w biogr. Oskara I). 

R O DZ E Ń S T WO: zob. s. 208 w biogr. Oskara I. 

KAROL XV 

Był pierwszym przedstawicielem dynastii, który przyszedł na świat 

w Szwecji. Urodził się 3 V 1826 r. na zamku królewskim w Sztokholmie 

i na chrzcie otrzymał imiona Karol Ludwik Eugeniusz oraz 

tytuł księcia Skanii. W 1844 r. został kronprinsem, 7 II 1856 r. wicekrólem 

Norwegii, a w 1857 r. objął regencję w Szwecji w imieniu 

śmiertelnie chorego ojca. Po śmierci Oskara I 8 VII 1859 r. wstąpił 

na trony Szwecji i Norwegii. 3 V 1860 r. w sztokholmskim kościele 

św. Mikołaja – Wielkim Kościele (Storkyrkan) został koronowany na 

króla Szwecji, a 5 VIII tego roku w katedrze Nidaros w Trondheim 

miała miejsce jego koronacja na króla Norwegii (jako król norweski 

panował pod imieniem Karola IV). 

Żoną Karola XV została 19 VI 1850 r. w kościele św. Mikołaja 

(Storkyrkan) w Sztokholmie: 

|Wilhelmina Fryderyka Aleksandryna Anna| Ludwika 

Jej ojcem był |Wilhelm| Fryderyk |Karol|, książę holenderski, 

syn króla Niderlandów Wilhelma I z dynastii orańskiej (Orange- 

Nassau), a matką Ludwika |Augusta Wilhelmina Amalia|, córka Fryderyka 

Wilhelma III, króla Prus. Urodziła się 5 VIII 1820 r. w pałacu 

Kort Voorhout w Hadze. W maju 1860 r. w Storkyrkan w Sztokholmie 

została wspólnie z mężem ukoronowana na królową-małżonkę 

Szwecji, a w sierpniu tego roku w katedrze Nidaros w Trondheim 

wraz z Karolem XV koronowano ją na królową-małżonkę 

Norwegii. Zmarła 30 III 1871 r. na zamku królewskim w Sztokholmie 

i została pochowana w kaplicy Bernadottów w sztokholmskim 

Riddarholmskyrkan. 

Potomstwo {1–2}: 

210


1 Ludwika |Józefina Eugenia|(Sessa) 

Urodziła się 31 X 1851 r. na zamku królewskim w Sztokholmie, 

a 28 VII 1869 r. w kościele św. Mikołaja (Storkyrkan) tamże odbyły 

się jej zaślubiny z |Chrystianem| Fryderykiem |Wilhelmem 

Karolem|, kronprinsem duńskim, od 1906 r. królem Danii pod 

imieniem Fryderyka VIII (ur. Kopenhaga 3 VI 1843, zm. Hamburg 

14 V 1912), synem Chrystiana IX, króla Danii z dynastii 

Oldenburgów (linia Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg), 

i Ludwiki |Wilhelminy Fryderyki Karoliny Augusty Julii|, córki 

Wilhelma, landgrafa heskiego na Kassel. Ich dziećmi byli: 

1 Chrystian X |Karol Fryderyk Albert Aleksander Wilhelm|, 

król Danii (ur. 1870, zm. 1947); w 1898 r. poślubił Aleksandrynę 

|Augustę| (ur. 1879, zm. 1952), córkę Fryderyka Franciszka 

III, wielkiego księcia meklemburskiego na Szwerynie 

(Mecklenburg-Schwerin), i miał z nią potomstwo. 

2 |Chrystian Fryderyk| Karol |Jerzy Waldemar Aksel|, po rozwiązaniu 

unii szwedzko-norweskiej w 1905 r. wybrany królem 

Norwegii jako Haakon VII (por. biogr. Oskara II) (ur. 1872, 

zm. 1957); w 1896 r. poślubił Maud |Szarlottę Marię Wiktorię| 

(ur. 1869, zm. 1938), córkę Edwarda VII, króla Wielkiej 

Brytanii i Irlandii oraz cesarza Indii, i miał z nią potomstwo. 

3 Ludwika |Karolina Józefina Zofia Thyra Olga| (ur. 1875, zm. 

1906); w 1896 r. wyszła ona za mąż za Fryderyka Jerzego Wilhelma 

Brunona, księcia zu Schaumburg-Lippe (ur. 1868, zm. 

1945), i miała z nim potomstwo. 

4 Harald |Chrystian Fryderyk| (ur. 1876, zm. 1949); w 1909 r. 

ożenił się z Heleną |Adelajdą Wiktorią Marią| (ur. 1888, zm. 

1962), córką Fryderyka Ferdynanda, księcia Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, 

i miał z nią potomstwo. 

5 Ingeborga, żona Karola, księcia Västergötlandu (szczegóły zob. s. 216 

w biogr. Oskara II). 

6 Thyra |Ludwika Karolina Amalia Augusta Elżbieta| (ur. 1880, 

zm. 1945). 

7 |Chrystian Fryderyk Wilhelm Waldemar| Gustaw (ur. 1887, 

zm. 1944). 

8 Dagmara |Ludwika Elżbieta| (ur. 1890, zm. 1961); w 1922 r. 

wyszła za mąż za Jørgena Castenskiold (ur. 1893, zm. 1978) 

i miała z nim potomstwo. 

Królowa Ludwika zmarła 20 III 1926 r. w pałacu Amalienborg 

w Kopenhadze i spoczęła u boku męża w katedrze w Roskilde. 

211


2 Karol |Oskar Wilhelm Fryderyk| 

Urodził się 14 XII 1852 r. w pałacu Haga w Sztokholmie i od dnia 

narodzin nosił tytuł księcia Södermanlandu (Sudermanii). Zmarł 

w pałacu Haga 13 III 1854 r. wskutek zapalenia płuc wywołanego 

komplikacjami odry i spoczął w krypcie pod kaplicą Bernadottów 

w Riddarholmskyrkan w Sztokholmie. 

KAROL XV 

Zmarł 18 IX 1872 r. w zamku Malmö (Götaland) i został pochowany 

w kaplicy Bernadottów w kościele na wyspie Riddarholmen 

(Riddarholmskyrkan) w Sztokholmie. 

Jego następcą został młodszy brat Oskar, książę Östergötlandu. 

OSKAR II 

O J C I E C: Oskar I (zob. s. 207). 

M A T K A: Józefina de Beauharnais (zob. s. 207 w biogr. Oskara I). 

R O DZ E Ń S T WO: zob. s. 208 w biogr. Oskara I. 

OSKAR II 

Urodził się 21 I 1829 r. na zamku królewskim w Sztokholmie i na 

chrzcie otrzymał imiona Oskar Fryderyk oraz tytuł księcia Östergötlandu. 

Od 1845 r. służył w marynarce szwedzkiej, poczynając od 

stopnia podporucznika (sekundlöjtnant), a wieńcząc karierę awansem 

na kontradmirała (riksamiral) w 1856 r. Po wstąpieniu brata na 

tron w 1859 r. został kronprinsem Szwecji i Norwegii, a po śmierci 

Karola XV 18 IX 1872 r. odziedziczył obydwa trony. Koronacja 

Oskara II i jego żony Zofii, ostatnia królewska koronacja w Szwecji, 

miała miejsce 12 V 1873 r. w kościele św. Mikołaja (Storkyrkan) 

w Sztokholmie, a 18 VI tego roku w katedrze Nidaros w Trondheim 

został on ukoronowany na króla Norwegii. 7 VI 1905 r. parlament 

Norwegii ogłosił rozwiązanie unii szwedzko-norweskiej (por. s. 200 

212


w biogr. Karola XIII) i detronizację Oskara. 26 X szwedzki riksdag 

uznał niepodległość Norwegii, a Oskar II formalnie abdykował 

i zrzekł się wszelkich roszczeń do norweskiego tronu. Odmówił 

także przekazania go swojemu synowi Karolowi (zob. s. 216) i ostatecznie 

został nim wybrany książę duński Karol jako Haakon VII 

(po matce wnuk Karola XV). 

Żoną Oskara II została 6 VI 1857 r. w pałacu Biebrich w Wiesbaden 

(Hesja): 

Zofia |Wilhelmina Marianna Henryka| 

Była ona córką |Jerzego] Wilhelma |Augusta Henryka|, księcia 

Nassau z linii Nassau-Weilburg, i jego drugiej żony Pauliny |Fryderyki 

Marii|, córki Pawła, księcia wirtemberskiego. Urodziła się 9 

VII 1836 r. w pałacu Biebrich w Wiesbaden (Hesja). 12 V 1873 r. 

w sztokholmskim Storkyrkan została wraz z Oskarem II ukoronowana 

na królową-małżonkę Szwecji, a 18 VI 1873 r. w katedrze 

Nidaros w Trondheim miała miejsce jej koronacja na królową-małżonkę 

Norwegii (królową norweską przestała być po abdykacji 

Oskara II 26 X 1905 r.). Zmarła 30 XII 1913 r. na zamku królewskim 

w Sztokholmie i spoczęła u boku męża w kaplicy Bernadottów 

w kościele na wyspie Riddarholmen (Riddarholmskyrkan). 


1 GUSTAW V (zob. s. 222). 

2 Oskar |Karol August| 

Urodził się 15 XI 1859 r. w zamku Ärftlig w Sztokholmie i na 

chrzcie otrzymał tytuł księcia Götalandu (Gotlandii). Wzorem 

ojca służył w marynarce, a także w piechocie i w artylerii 

(zarówno szwedzkiej jak i norweskiej), poczynając od stopnia 

podporucznika (1879). W 1882 r. awansował na porucznika (lejtnanta), 

a w 1885 r. na kapitana. 1 I 1888 r. uzyskał promocję na 

komandora-porucznika (kommendörkapten) 2. klasy marynarki 

szwedzkiej i norweskiej, a ponadto został majorem szwedzkiej 

i norweskiej artylerii oraz majora szwedzkiej piechoty. W 1890 r. 

został komandorem-porucznikiem 1. klasy, w 1893 r. komandorem, 

a w 1897 r. kontradmirałem. 15 III 1888 r. zrzekł się tytułu 

księcia Götalandu i praw sukcesyjnych w imieniu swoim i swoich 

przyszłych potomków, w zamian za co uzyskał od ojca osobisty 

tytuł księcia Bernadotte. 2 IV 1892 r. wielki książę Luksemburga 

Adolf nadał mu ponadto dziedziczny tytuł hrabiego Wisborga 

(af Wisborg). Zmarł 4 X 1953 r. w Sztokholmie i spoczął na 

sztokholmskim Cmentarzu Północnym (Norra Kyrkogarden). 

213


Żoną Oskara Bernadotte’a została 15 III 1888 r. w kościele 

św. Stefana w Bournemouth (Anglia) (związek morganatyczny): 

Ebba Henryka 

Była ona damą dworu następczyni tronu Wiktorii (żony przyszłego 

Gustawa V), córką pułkownika Karola Jakuba Munck 

(Munch) af Fukilla, potomka arystokratycznego rodu szwedzkiego, 

i jego żony Henryki, córki barona Brora Cederström, szwedzkiego 

ministra wojny. Urodziła się 24 X 1858 r. w Jönköping 

(Götaland). Zmarła 16 X 1946 r. w Sztokholmie i spoczęła na 

Cmentarzu Północnym (Norra Kyrkogarden) tamże. 

Potomstwu przysługuje tytuł hrabiów Wisborga (Bernadotte 

af Wisborg) {(i)–(v)}: 

(i) Maria |Zofia Henryka| 

Urodzona 28 II 1889 r. w Karlskronie (Południowy Götaland), 

zmarła niezamężnie 19 VI 1974 r. w Sztokholmie i została pochowana 

na Cmentarzu Północnym (Norra Kyrkogarden). 

(ii) Karol Oskar 

Urodził się 27 V 1890 r. w Karlskronie (Południowy Götaland). 

Zmarł 23 IV 1977 r. w Malmsjö (Söndermanland) i został pochowany 

w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Północnym (Norra 

Kyrkogarden) w Sztokholmie. 

Pierwszą żoną hrabiego Karola Oskara Bernadotte z Wisborga 

została 15 III 1915 r. w kościele św. Jakuba w Sztokholmie: 

Marianna 

Była córką Ludwika, barona de Geer z Lefusty, polityka szwedzkiego, 

oraz baronówny Marty Cederström. Urodziła się 6 X 1893 r. 

w Frötunie pod Uppsalą. Po rozwodzie z Karolem Oskarem (15/20 

III 1935) wyszła powtórnie za mąż (1937) za Marcusa Wallenberga 

(juniora) zwanego Dodde, bankiera i przemysłowca (ur. Sztokholm 

5 X 1899, zm. tamże 13 IX 1982), syna Marcusa Laurencjusza Wallenberga 

(seniora) oraz jego żony Amalii, córki Karola Emila Haghdahla. 

Zmarła 3 VI 1978 r. w Sztokholmie. 

Potomstwo {(a)–(d)}: 

(a) Dagmara |Ebba Marta Marianna| (ur. Sztokholm 10 IV 1916). 

Jej mężem został 16 X 1936 r. w Frötuna pod Uppsalą Nils 

(Mikołaj) Magnus von Arbin (ur. Skörtinge 17 VIII 1910, zm. 

Tångestad, Kimstad 4 III 1985), z którym ma pięcioro dzieci. 

(b) Nils |Karol Oskar| (ur. Sztokholm 9 II 1918, zm. tamże 21 IV 

1920). 

(c) Oskar |Karol August| (ur. Sztokholm 12 VII 1921). Jego 

pierwszą żoną została 18 III 1944 r. w Björnstorp Ebba Anna 

214


(ur. Sztokholm 16 VII 1918), córka Nilsa, barona Gyllenkrok, 

z którą rozwiódł się 14 IX 1950 r.; mieli razem córkę. Drugą 

żoną hrabiego została 18 X 1950 r. w Nowym Jorku Gertruda 

(ur. Sztokholm 10 V 1916, zm. Frötuna pod Uppsalą 18 II 

1999), córką Johannesa Olléna, z którą miał pięcioro dzieci; 

również to małżeństwo zakończył rozwód. 

(d) |Marta Elsa| Katarzyna (ur. Sztokholm 14 IV 1926). 9 X 1948 r. 

w Ösmo poślubiła Tore Henryka Nilerta (ur. Sztokholm 9 II 

1915) i ma z nim czworo dzieci; rozwiedli się 4 XII 1968 r. 

Drugą żoną Karola Oskara Bernadotte z Wisborga została 20 

IV 1937 r. w kościele w Grödinge (Södermanland): 

Gerty 

Jest ona córką Fritza Börjessona oraz jego żony Gertrudy Katarzyny 

Palm. Urodziła się 30 X 1910 r. w Södertälje. 

Syn: 

(a) Claes |Oskar Karol| (ur. Frötuna 17 VII 1942). 22 XI 1969 r. 

w Lund lub w Veberöd pojął za żonę Brygidę (ur. Veberöd 30 

V 1943), córkę Trulsa Magnussona, z którą dochował się 

dwojga dzieci. 

(iii) Ebba Zofia 

Urodziła się 17 V 1892 r. w Karlskronie (Południowy Götaland). 14 

V 1917 r. w kościele św. Jakuba w Sztokholmie poślubiła Karola 

Mårtena, barona Fletwood (ur. Göteborg 19 IX 1885, zm. Strängnäs 

19 I 1966), syna Hardera Jerzego, barona Fletwood, i jego 

żony Harriet Szarlotty Amalii Bjorck; nie mieli dzieci. Zmarła 21 

VI 1936 r. w Domu Czerwonego Krzyża w Sztokholmie. 

(iv) Elsa Wiktoria 

Urodziła się 3 VIII 1893 r. w Sztokholmie. 15 III 1888 r. w kościele 

w Grödinge (Södermanland) wyszła za |Karola Aksela| Hugona 

Cedergrena, przewodniczącego Chrześcijańskiego Związku Młodzieży 

Szwedzkiej (ur. Gaevle 26 VII 1891, zm. Sztokholm 10 VII 1971), 

syna Aksela Wilhelma Cedergrena i Augusty Peterson; małżeństwo 

to pozostało bezdzietne. Zmarła jako nestorka rodu Bernadottów 

17 VII 1996 r. w sztokholmskiej dzielnicy Bromma 

i została pochowana u boku rodziców i rodzeństwa na Cmentarzu 

Północnym (Norra Kyrkogarden) w Sztokholmie. 

(v) Folke 

Urodził się 2 I 1895 r. w Sztokholmie. Od młodych lat służył 

w armii, w 1915 r. zdał egzamin oficerski, trzy lata później został 

porucznikiem, a następnie awansował do stopnia majora. Poświęcił 

się karierze dyplomatycznej. Od 1943 r. sprawował urząd wiceprezesa 

Szwedzkiego Czerwonego Krzyża, a w 1946 r. przejął po 

215


rezygnacji stryja funkcję przewodniczącego. W r. 1948 uczestniczył 

jako mediator w rokowaniach Palestyny z Izraelem i 17 IX 1948 r. 

zginął w Jerozolimie od kul izraelskich zamachowców z grupy Stern 

Gang (pod przywództwem przyszłego premiera Izraela Icchaka 

Szamira). Ciało hrabiego Bernadotte’a sprowadzono do Szwecji 

i złożono w grobach rodzinnych na Cmentarzu Północnym (Norra 

Kyrkogarden) w Sztokholmie. 

Jego żoną została 1 XII 1928 r. w kościele św. Jana w Pleasantville 

(stan Nowy Jork, USA): 

Estella 

Była ona córką Hiram Edwarda Manville’a i jego żony Henrietty 

Estelli Romaine; posługiwała się podwójnym nazwiskiem: Romaine 

Manville. Urodziła się 26 IX 1904 r. w Pleasantville w stanie 

Nowy Jork, zmarła zaś 28 V 1984 r. w Sztokholmie i spoczęła 

u boku małżonka na Cmentarzu Północnym. 

Potomstwo {(a)–(d)}: 

(a) Gustaw Edward (ur. Sztokholm 30 I 1930, zm. tamże 2 II 1936). 

(b) Folke (ur. Pleasantville 8 II 1931), zwany Ockie. 2 VII 1955 r. 

w Grangärde Kirka w Ludvika poślubił Krystynę Marię (ur. Örebro 

9 I 1932), córkę Gunnara Glahnsa, z którą dochował się 

czworga dzieci. 

(c) Fryderyk Oskar (ur. Sztokholm 10 I 1934, zm. tamże 20 VIII 

1934). 

(d) Bertil Oskar (ur. Sztokholm 6 X 1935). Pierwszą jego żoną 

została 28 IX 1966 r. w Kopenhadze Róża Maria Heering, córka 

Petera (ur. Kopenhaga 7 VI 1942, zm. Sztokholm 1 XI 

1967). Po raz drugi ożenił się 27 V 1981 r. w Londynie z Jill 

Georginą Rhodes-Maddox (ur. 2 V 1947) i ma z nią troje dzieci. 

3 |Oskar| Karol |Wilhelm| 

Urodził się 27 II 1861 r. w zamku Ärftlig w Sztokholmie i podczas 

ceremonii chrztu otrzymał tytuł księcia Västergötlandu. Od 

1881 r. był podporucznikiem królewskiej gwardii przybocznej 

(livgardet), w 1894 r. awansował na pułkownika, a w trzy lata 

później uzyskał stopień generała-majora (zarówno w armii szwedzkiej 

jak i norweskiej). W 1898 r. został generalnym inspektorem 

kawalerii szwedzkiej, a ponadto od 1904 r. przewodniczył 

Szwedzkiemu Czerwonemu Krzyżowi. Po ogłoszeniu niepodległości 

Norwegii (26 X 1905), parlament tego państwa zaproponował 

koronę Karolowi, jednak wobec kategorycznej odmowy 

Oskara II projekt upadł. W 1946 r. książę zrezygnował z funkcji 

prezesa Szwedzkiego Czerwonego Krzyża. Zmarł 24 X 1951 r. 

216


w swojej rezydencji przy Hovslagaregatan w Sztokholmie i spoczął 

w tzw. Kungliga begravningsplatsen w sztokholmskim Parku 

Haga (Hagaparken), od 1922 r. oficjalnym miejscu pochówku 

członków szwedzkiej rodziny królewskiej. 

Żoną Karola została 28 V 1897 r. w kaplicy królewskiej pałacu 

Christiansborg w Kopenhadze: 

Ingeborga |Szarlotta Karolina Fryderyka Ludwika| 

Była ona jego kuzynką, córką Fryderyka VIII, króla Danii z dynastii 

Oldenburgów (linia Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg), 

i księżniczki szwedzkiej Ludwiki (Sessy), córki Karola XV 

(zob. s. 198 w jego biogr.). Urodziła się 2 VIII 1878 r. w zamku 

Charlottenlund pod Kopenhagą, zmarła zaś 12 III 1958 r. w rezydencji 

na Hovslagaregatan w Sztokholmie i została pochowana 

u boku męża w Kungliga begravningsplatsen. 

Potomstwo {(i)–(iv)}: 

(i) Małgorzata |Zofia Ludwika Ingeborga| 

Urodziła się 25 VI 1899 r. w rezydencji Parkudden w sztokholmskiej 

dzielnicy Djurgården (Zwierzyniec). 22 V 1919 r. 

w kościele św. Mikołaja zwanym potocznie Wielkim Kościołem 

(Storkyrkan) poślubiła Aksela |Chrystiana Jerzego|, 

księcia duńskiego (ur. Żółty Pałac, Kopenhaga 12 VIII 

1888, zm. Bispebjerg 14 VII 1964), syna księcia duńskiego 

Waldemara (najmłodszego spośród dzieci króla Danii Chrystiana 

IX) z dynastii Oldenburgów (linia Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg), 

i jego żony Marii Amelii |Ludwiki 

Heleny|, córki Roberta, księcia orleańskiego, hrabiego 

Chartres. Mieli dwóch synów: 

1 Jerzy |Waldemar Karol Aksel| (ur. 1920, zm. 1986); 

jego żoną została poślubiona w 1950 r. Anna Ferelitha 

Fenella (ur. 1917, zm. 1980), córka Jana Herberta Bowes- 

Lyon (rodzonego brata Elżbiety, matki królowej brytyjskiej 

Elżbiety II). 

2 Flemming |Waldemar Karol Aksel|, w 1949 r. zrzekł 

się praw sukcesyjnych do duńskiego tronu i otrzymał 

tytuł hrabiego Rosenborg (ur. 1922); w 1949 r. zawarł 

morganatyczny związek małżeński z (Alicją) Ruth (ur. 

1924), córką Kaja Nielsena, i ma z nią potomstwo. 

Małgorzata zmarła 4 I 1977 r. w Kongsted nieopodal Fakse 

i została pochowana u boku małżonka w Bernstorffsparken 

w Charlottenlund pod Kopenhagą. 

217


(ii) Marta |Zofia Ludwika Dagmara Thyra| 

Urodziła się 28 III 1901 r. w Pałacu Księcia-Dziedzica 

w Sztokholmie. 21 III 1929 r. w katedrze w Oslo poślubiła 

Olafa, następcę tronu Norwegii od 1905 r., króla Norwegii 

pod imieniem Olafa V od 1957 r. (ur. Appelton House, 

Sandringham 2 VII 1903 jako Aleksander Edward Chrystian 

Fryderyk, książę duński, zm. Kongsseteren pod Oslo 

17 I 1951), syna Haakona VII, króla Norwegii (urodzonego 

jako książę duński Karol), potomka dynastii Oldenbugów 

(linia Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg), po matce 

wnuka króla Szwecji Karola XV, oraz jego żony Maud 

|Szarlotty Marii Wiktorii|, córki Edwarda VII, króla Wielkiej 

Brytanii i Irlandii oraz cesarza Indii. Mieli razem następujące 

potomstwo: 

1 Ragnhilda |Aleksandra| (ur. 1930); w 1953 r. poślubiła 

(związek morganatyczny) armatora Erlinga Swena Lorentzena 

(ur. 1923) i ma z nim potomstwo. 

2 Astryda |Maud Ingeborga| (ur. 1932); w 1961 r. zawarła 

ona morganatyczny związek małżeński z Johanem 

Martinem Fernerem Jacobsenem (ur. 1927), z którym 

ma potomstwo. 

3 Harald V, król Norwegii od 1991 r. (ur. 1937); w 1968 r. 

ożenił się z Sonją (ur. 1937), córką Karola Haraldsena, 

i ma z nią potomstwo. 

Marta zmarła na raka 5 IV 1954 r. w Szpitalu Państwowym 

(Rikshospitalitet) w Oslo i spoczęła w kryptach królewskich 

w podziemiach zamku Akershus w Oslo. 

(iii) Astryda (Astrid) |Zofia Ludwika Thyra| 

Na świat przyszła 17 XI 1905 r. w Pałacu Księcia-Dziedzica 

w Sztokholmie. Dnia 4 XI 1926 r. w Sali Królewskiej 

(Rikssalet) na zamku w Sztokholmie zawarła ślub cywilny, 

a 10 XI 1926 r. w kościele śś. Michała i Guduli (obecnej 

katedrze św. Michała) w Brukseli miała miejsce kościelna 

ceremonia jej zaślubin z Leopoldem |Filipem Karolem Albertem 

Mei-nardem Hubertem Marią Michałem|, księciem 

Brabancji od 1909 r., królem Belgów pod imieniem Leopolda 

III w latach 1934–51 (ur. Bruksela 3 XI 1901, zm. Woluwe 

Saint-Lambert 25 IX 1983), synem Alberta I |Leopolda 

Klemensa Marii Meinarda|, króla Belgów z dynastii Koburgów 

(Sachsen-Coburg-Gotha – jedna z gałęzi ernestyń- 

218


skiej linii Wettynów), oraz jego żony Elżbiety |Walerii Gabrieli 

Marii|, córki Karola Teodora, księcia w Bawarii. Mieli 

wspólnie następujące potomstwo: 

1 Józefina Szarlotta |Ingeborga Elżbieta Maria Józefa Małgorzata 

Astryda| (ur. 1927, zm. 2005); w 1953 r. poślubiła 

Jana I |Benedykta Wilhelma Roberta Antoniego Ludwika 

Marię Adolfa Marka d’Aviano|, wielkiego księcia 

Luksemburga w latach 1964–2000 (ur. 1921), i miała 

z nim potomstwo. 

2 Baldwin I |Albert Karol Leopold Aksel Maria Gustaw|, 

król Belgów (ur. 1930, zm. 1993); w 1960 r. pojął za 

żonę Fabiolę |Ferdynandę Marię de las Victorias Antonię 

Adelajdę| de Mora y Aragón (ur. 1928), córkę don 

Gonzalo de Mora y Fernandez, 2. hrabiego de Mora. 

3 Albert II |Feliks Humbert Teodor Chrystian Eugeniusz 

Maria|, król Belgii od 1993 r. (ur. 1934); w 1959 r. ożenił 

się z Paolą |Małgorzatą Marią Antonią| (ur. 1937), 

córką Fulka, księcia Ruffo di Calabria, księcia di Guardia 

Lombarda, z którą ma potomstwo. 

Astryda zginęła w wypadku samochodowym 29 VIII 1935 r. 

nieopodal wsi Küßnacht pod Lucerną i została pochowana 

w krypcie królewskiej w podziemiach kościoła Notre-Dame 

pałacu Laeken pod Brukselą. Po jej śmierci król Leopold 

III ożenił się w 1938 r. (związek morganatyczny) z Lilianą 

Baëls, kreowaną księżną Belgii (predykat Królewska Wysokość), 

zwaną księżną de Réthy (nigdy formalnie nie mianowana), 

z którą miał troje dzieci. 

(iv) Karol |Gustaw Oskar Fryderyk Chrystian| (Mulle) 

Urodził się 10 I 1911 r. w Sztokholmie. Książę Östergötlandu. 

Zgodnie z tradycją Domu Królewskiego służył 

w armii szwedzkiej (jako oficer kawalerii). Po ukończeniu 

nauki poświęcił się karierze w międzynarodowym biznesie. 

Wskutek zawarcia morganatycznego małżeństwa (zob. poniżej) 

musiał się zrzec praw sukcesyjnych do szwedzkiego 

tronu w imieniu własnym oraz przyszłych potomków 

i utracił tytuł księcia Östergötlandu; w zamian król Belgów 

Leopold III nadał Karolowi (6 VII 1937) osobisty tytuł 

książęcy (odtąd znany jako książę Karol Bernadotte). W 1957 r. 

był on centralną postacią głośnej w Szwecji malwersacji 

finansowej, zwanej „aferą Huseby”, której ofiarą padła jego 

219


domniemana ciotka, Florence Stephens (zob. s. 221). Wkrótce 

po procesie skompromitowany książę opuścił Szwecję 

i osiadł na stałe w Hiszpanii. Zmarł 27 VII 2003 r. w Maladze. 

Jego ciało sprowadzono do ojczyzny i złożono Kungliga 

begravningsplatsen w sztokholmskim Hagaparken. 

Pierwszą żoną księcia Karola Bernadotte została 6 VII 

1937 r. w kościele w Kvillinge (związek morganatyczny): 

Elsa 

Była ona córką Eugeniusza, hrabiego von Rosen, oraz jego 

żony Eleonory Wijk. Urodziła się 7 II 1904 r. w Sztokholmie. 

Małżeństwo to zakończył rozwód, orzeczony w dniu 11 

I 1951 r. Elsa zmarła 15 IV 1991 r. w Sztokholmie. 

Córka (przysługuje jej tytuł hrabiny Bernadotte): 

(a) Magdalena |Ingeborga Ella Astryda Elsa| 

Urodzona 8 X 1938 r. w Sztokholmie, gdzie w dniu 6 X 1962 r. 

poślubiła Karola Alberta, hrabiego Ullens de Schooten-Whetnall 

(ur. Kair 16 XI 1927), syna Jana Ullens de Schooten- 

Whetnall i Marii Teresy Wittouck. Ich dziećmi są: 

1 Maria |Krystyna Małgorzata Elsa Ingeborga| (ur. 1964); 

jej mężem został w 1996 r. Joël Joseph André Duysan (ur. 

1963), z którym ma potomstwo. 

2 Jan |Karol Antoni| (ur. 1965); w 1996 r. poślubił Dorotę 

|Sarę Reginę Marię| de Pauw (ur. 1971) i ma z nią córkę. 

3 Astryda |Małgorzata Zofia Maria Teresa| (ur. 1971); jej 

mężem został w 1996 r. Lionel |Alain Chrystian| Jadot 

(ur. 1969). 

4 Zofia |Paulina Maria Szarlotta| (ur. 1973). 

Małżeństwo Magdaleny i Karola Alberta zakończyło się rozwodem 

w 1980 r. Drugim jej mężem został 2 XI 1980 r. 

na wyspie Korfu (Grecja) Mikołaj Nicos Eleftherios Kogévinas 

(ur. Korfu 6 IX 1918), z którym ma córkę: 

1 Dezyderia (Désirée) |Stefania Urszula| (ur. 1977). 

Drugą żoną księcia Karola Bernadotte (zob. s. 219) została 

10 XI 1954 r. w Danderyd pod Sztokholmem: 

Anna Małgorzata 

Była ona córką Karola Frithiofa Willgotta Larssona i Ellin 

Augusty Beckman. Urodziła się 22 III 1921 r. w Danderyd 

pod Sztokholmem. Małżeństwo zakończyło się rozwodem 

orzeczonym 3 IV 1962 r., pozostało bezdzietne. Anna Małgorzata 

zmarła 3 IX 1975 r. w Churriana nieopodal Malagi 

(Andaluzja). 

220


Trzecią żoną księcia Karola Bernadotte (zob. s. 219) została 

8 VI 1978 r. w Rabat: 

Krystyna 

Córka Jana (Johana) Rivelsrud. Urodziła się 22 IV 1932 r. 

w Eidsfoss nieopodal Hof Vestfold (Norwegia). Jej małżeństwo 

z Karolem było bezdzietne. 

4 Eugeniusz |Napoleon Mikołaj| 

Urodził się 1 VIII 1865 r. w pałacu Drottningholm pod Sztokholmem. 

Zgodnie z tradycją od młodości służył w armii i uzyskał 

dyplom oficerski. W 1899 r. otrzymał tytuł księcia Närke 

(Närike). Podobnie jak wielu krewnych przejawiał talent plastyczny 

(studiował malarstwo w Uppsali i w Paryżu) i był w swoim czasie 

uznanym malarzem oraz kolekcjonerem sztuki. Zmarł 17 VIII 

1947 r. w rezydencji Waldemarsudde w sztokholmskiej dzielnicy 

Djurgården (obecnie mieści się tam galeria sztuki jego imienia) 

i spoczął w parku swojej posiadłości. Nie założył rodziny. 

Oskar II pozostawił potomstwo naturalne (nie uznane) {1–3}: 

z Marią Friberg (ur. 1852, zm. 1934), aktorką Królewskiego Teatru 

Dramatycznego, żoną Paskala d’Aubebard, wicehrabiego de Ferussac, 

a następnie Edwarda Lemana (zm. 1922): 

1 Dwaj synowie 

Nic bliższego o nich nie wiadomo. 

z Emmą Elżbietą Hammarström: 

2 Anna Hofman 

Urodziła się w 1868 r. Małżonka N Uddgrena. 

Być może naturalną córką Oskara II była: 

3 Florence Stephens 

Oficjalnie córka Josepha Stephensa i jego żony Elisabeth, dziedziczka bogatej 

posiadłości Huseby w Smålandzie (południowa Szwecja). Urodziła 

się 5 X 1881 r. W 1957 r., wskutek niekompetencji doradców i machinacji 

finansowych księcia Karola Bernadotte (zob. s. 219) – domniemanego 

bratanka Stephens, na którego miała zamiar cedować swój majątek – 

posiadłość została doprowadzona do ruiny, co odbiło się szerokim 

echem w całym kraju jako „afera Huseby”. Dopiero w 1975 r. Florence 

odzyskała zdolność prawną i w testamencie zapisała Huseby narodowi 

szwedzkiemu. Zmarła 2 IV 1979 r. 

OSKAR II 

Zmarł 8 XII 1907 r. na zamku królewskim w Sztokholmie i został 

pochowany w Riddarholmskyrkan tamże. 

Szwedzki tron odziedziczył jego najstarszy syn, książę Gustaw. 

221


GUSTAW V 

O J C I E C: Oskar II (zob. s. 212). 

M A T K A: Zofia z Nassau (zob. s. 213 w biogr. Oskara II). 

R O DZ E Ń S T WO: zob. s. 213 w biogr. Oskara II. 

GUSTAW V 

Urodził się 16 VI 1858 r. w pałacu Drottningholm pod Sztokholmem 

i na chrzcie otrzymał imiona Oskar Gustaw Adolf oraz tytuł 

księcia Värmlandu. Po wstąpieniu ojca na tron 18 IX 1872 r. został 

kronprinsem Szwecji i Norwegii (w tym drugim kraju do 7 VI 1905). 

Zgodnie z tradycją Domu Królewskiego od młodości służył w armii 

(zarówno szwedzkiej jak i norweskiej), w 1884 r. uzyskał stopień 

generała-majora, a w 1898 r. został pełnym generałem. Po śmierci 

Oskara II 8 XII 1907 r. wstąpił na tron Szwecji; aby nie narażać na 

wydatki budżetu państwa zrezygnował z ceremonii koronacyjnej, 

która nie jest od tego czasu w Szwecji praktykowana. 

Żoną Gustawa V została 20 IX 1881 r. w kaplicy królewskiej na 

zamku w Karlsruhe (Badenia): 

|Zofia Maria| Wiktoria 

Była ona córką Fryderyka I |Wilhelma Ludwika|, wielkiego księcia 

Badenii z dynastii Zähringen, po kądzieli wnuka króla szwedzkiego 

Gustawa IV Adolfa (tym sposobem poprzednio panujące dynastie, 

od Wazów począwszy, połączyły się więzami krwi z dynastią 

Bernadotte, zob. s. 198), i jego żony Ludwiki |Marii Elżbiety|, córki 

Wilhelma I, króla Prus oraz cesarza niemieckiego. Urodziła się 7 

VIII 1862 r. na zamku w Karlsruhe, a zmarła 4 IV 1930 r. w rezydencji 

Villa Svezia w Rzymie. Ciało Wiktorii sprowadzono do Szwecji 

i złożono w nekropolii królewskiej w kościele na wyspie Riddarholmen 

(Riddarholmskyrkan) w Sztokholmie. 


1 GUSTAW VI ADOLF (zob. s. 227). 

222


2 |Karol| Wilhelm |Ludwik| 

Urodził się 17 VI 1884 r. w pałacu Tullgarn nieopodal Sztokholmu. 

Książę Södermanlandu (Sudermanii). W 1904 r. zdał egzaminy 

oficerskie i uzyskał stopień podporucznika (uderlöjtnant) 

marynarki szwedzkiej. W 1906 r. awansował na porucznika, a w 

1913 r. został kapitanem. Zajmował się pisarstwem (pisał wiersze 

i reportaże z podróży), fotografią oraz filmem dokumentalnym. 

Zmarł na rozedmę płuc 5 VI 1965 r. w swoim pałacu Stenhammer 

(Södermanland) i spoczął na cmentarzu w Flen (Södermanland). 

Żoną Wilhelma została 20 IV [3 V] 1908 r. w pałacu w Carskim 

Siole pod Petersburgiem: 

Maria 

Była ona córką Pawła Aleksandrowicza, wielkiego księcia rosyjskiego 

z dynastii Romanow-Holstein-Gottorp, oraz jego pierwszej 

żony Aleksandry, córki Jerzego I, króla Greków. Urodziła 

się 6 [18] IV 1890 r. w Sankt Petersburgu. Jej małżeństwo z Wilhelmem 

zakończył rozwód orzeczony 13 III i ponownie 15 VII 

1914 r. Jej drugim (morganatycznym) mężem został 6 [19] IX 

1917 r. w Pawłowsku Sergiusz Michajłowicz, książę Putiatyn (ur. 

Sankt Petersburg 25 XI [7 XII] 1893, zm. Charleston, USA 26 II 

1966), z którym miała jedynego syna, Romana (ur. 1918, zm. 

1919). Obdarzona talentem plastycznym Maria Pawłowna od 

wczesnej młodości zajmowała się malarstwem, a później także 

fotografią (łączyła tę pasję ze swoim pierwszym mężem). Drugie 

jej małżeństwo uległo rozwiązaniu w 1924 r. Zmarła 13 XII 

1958 r. w Konstancji nad Jeziorem Bodeńskim (Badenia) i została 

pochowana w krypcie cerkwi pałacowej na wyspie Mainau 

w Konstancji. 

Syn: 

(i) |Gustaw| Lennart |Mikołaj Paweł| 

Urodził się 8 V 1909 r. na zamku królewskim w Sztokholmie. 

Książę Smålandu. Wskutek zawarcia morganatycznego 

związku małżeńskiego w 1932 r. utracił tytuł i musiał zrzec 

się praw sukcesyjnych do szwedzkiego tronu w imieniu swoim 

oraz przyszłych potomków. 2 VII 1951 r. kuzynka Lennarta, 

wielka księżna Luksemburga Szarlotta, nadała mu 

dziedziczny tytuł hrabiego af Wisborga (z Wisborga). Przejął 

artystyczne pasje rodziców i zrobił w Szwecji karierę jako 

fotograf oraz producent filmowy. W ostatnich latach życia 

223


posługiwał się tytułem książęcym, jednak bez oficjalnej zgody 

ze strony króla Karola XVI Gustawa. Zmarł 21 XII 2004 r. 

w swoim pałacu na wyspie Mainau na Jeziorze Bodeńskim 

(Badenia) i został pochowany u boku matki w cerkwi pałacowej 

tamże. 

Pierwszą żoną Lennarta została (związek morganatyczny, 

zawarty bez zgody króla i riksdagu) 20 II 1932 r. w Urzędzie 

Stanu Cywilnego na Prince’s Row w Londynie (ślub cywilny) 

i 11 III tego roku w Londynie (ślub kościelny): 

Karin |Emma Ludwika| 

Była córką Swena Nissvandta i jego żony Annalise Lindberg. 

Urodziła się 7 VII 1911 r. w Nora (hrabstwo Örebro). Jej 

małżeństwo z Lennartem zakończył rozwód, orzeczony 27 I 

1972 r. w Konstancji. Zmarła 9 X 1991 r. w szpitalu w Eskilstunie 

(Södermanland) i została pochowana na cmentarzu 

w Flen (Södermanland). 

Potomstwo (hrabiowie Bernadotte af Wisborg) 

{(a)–(d)}: 

(a) Brygida (Gittan) 

Urodziła się 3 V 1933 r. w Sztokholmie. 15 VI 1955 r. w Litzelstetten 

na przedmieściach Konstancji zawarła ślub cywilny, 

a 16 VI tego roku na wyspie Mainau w Konstancji ślub kościelny 

z Fryderykiem |Ottonem Emilem Ernestem| Straehl (ur. Konstancja 

20 XI 1922), synem Fritza Straehla i jego żony Idy Gombert. 

Mają oni następujące potomstwo: 

1 Fryderyk Lennart (ur. 1956); w 1986 r. poślubił Regulę 

Kleger (ur. 1960) i ma z nią potomstwo. 

2 Andrzej (ur. 1957); w 1985 r. ożenił się z Uschi Hefti (ur. 

1958) i ma z nią potomstwo. 

3 Maria Krystyna (ur. 1960); w 1983 r. poślubiła Aleksandra 

Haessig (ur. 1948), z którym rozwiodła się w 1985 r. 

4 Dezyderia (Désirée) Elżbieta (ur. 1961); w 1984 r. wyszła 

za mąż za Dietera Zepf (ur. 1960). 

5 Stefan (ur. 1964). 

(b) Maria Ludwika (Lisen) 

Urodziła się 6 XI 1935 r. w Sztokholmie. 10 IX 1956 r. w Litzelstetten 

na przedmieściach Konstancji miał miejsce jej ślub 

cywilny, a 11 IX na wyspie Mainau tamże zawarła ślub kościelny 

z Rudolfem Augustem Kautz (ur. 24 VIII 1930), synem 

Adolfa Kautza oraz jego żony Heleny Ruh. Miała z nim troje 

dzieci: 

224


1 Henryk Adolf (ur. 1957); w 1983 r. poślubił Kerstin Janke 

(ur. 1957) i ma z nią potomstwo. 

2 Karin Maria Helena (ur. 1958); w 1992 r. wyszła za mąż za 

Walthera Fritza, z którym ma córkę. 

3 Magdalena (ur. 1961). 

Maria Ludwika zmarła 24 V 1988 r. w Konstancji. 

(c) |Karol| Jan |Gustaw Wilhelm| 

Urodził się 9 I 1941 r. w Sztokholmie. 3 V 1965 r. w Torö 

(Szwecja) ożenił się z Gunnilą (ur. Herrhamra, Torö 3 IX 1941), 

córką Eryka Stampe (rozwód 13 IV 1967); 26 VI 1967 r. na 

wyspie Mainau w Konstancji poślubił Annę Brygidę (ur. Sztokholm 

18 IV 1944), córkę Allana Skarne (rozwód 30 X 1970), 23 

VI 1972 r. w Konstancji pojął za żonę Annegret (ur. Brema 15 

XI 1938), córkę Hansa Thomsena (rozwód 28 VI 1974), 6 IX 

1974 r. w Diepholz ożenił się z Maritą-Elisą (ur. Diepholz 7 XII 

1953), córką Alberta Berga (rozwód 1987), piątą jego żoną 

została w marcu 1993 r. w Londynie Gabriela Kick (rozwód 

w 1997), a 6 IX 2004 r. w Forbach ożenił się z Chrystianą Różą 

Grandmontagne (ur. Rabat 17 III 1944, rozwiedzeni w 2006). 

Córka z drugiego małżeństwa: 

(i) Zofia Magdalena Maria Brygida (ur. Danderyd, Sztokholm 3 

V 1968). Z nieformalnego związku z Michaelem Södeström 

(ur. Järfälla, Sztokholm 2 IV 1965) ma troje dzieci, które 

posługują się nazwiskiem Bernadotte: (A) Maria Ludwika 

Brygida (ur. Danderyd, Sztokholm 9 II 1997); (B) Karol 

Fryderyk (ur. Danderyd, Sztokholm 4 I 1998); (C) Ludwika 

(ur. Danderyd, Sztokholm 11 VII 1999). 

Córka z trzeciego małżeństwa: 

(ii) Cia-Rosemarie (ur. Konstancja 30 IX 1972). 9 I 2006 r. 

w Konstancji poślubiła Swena Rodreburga (ur. Hoyerswerda 

2 II 1972). 

Synowie z czwartego małżeństwa: 

(iii) Aleksander-Wilhelm (ur. Konstancja 25 III 1977). Jego żoną 

została 15 V 2003 r. w Stetten (ślub cywilny) i 20 IX 

tego samego roku w Mainau (ślub kościelny) Carina Beata 

König (ur. Würzburg 5 XII 1981), z którą ma on dwoje 

dzieci: (A) Dezyderia Maritta (ur. Sigmaringen 4 XI 2006); 

(B) Amelia Anastazja (ur. 2010). 

(iv) Stefan Albert (ur. Konstancja 4 XI 1980). 

(d) |Karin| Cecylia (Cia) 

Urodziła się 9 IV 1944 r. w Sztokholmie. 28 III 1967 r. w Litzelstetten 

na przedmieściach Konstancji zawarła ślub cywilny, 

225


a 31 III na wyspie Mainau tamże odbył się jej ślub kościelny 

z Hansjörgiem Baenklerem (ur. Konstancja 24 IX 1939), synem 

Willy’ego Baenklera oraz Hildy Schratt (rozwód 30 VIII 

1974, bezdzietni). 

Drugą żoną księcia Lennarta (zob. s. 223) została 29 IV 

1972 r. w rezydencji na wyspie Mainau w Konstancji (Konstanz) 

nad Jeziorem Bodeńskim (Badenia): 

Sonja |Anita Maria| 

Córka Wolfganga Hauntza oraz Anity Mayr. Urodziła się 7 

V 1944 r. w Litzelstetten na przedmieściach Konstancji. 

Potomstwo (hrabiowie Bernadotte z Wisborga) {(a)–(e)}: 

(a) Bettina 

Urodziła się 12 III 1974 r. na wyspie Mainau w Konstancji. 2 

VIII 2004 r. w Mariefred nad jeziorem Melar (okolice Sztokholmu) 

miał miejsce jej ślub cywilny, a 29 X tego roku na wyspie 

Mainau w Konstancji nad Jeziorem Bodeńskim zawarła ślub 

kościelny z Philippem Haug (ur. 1972). 

(b) Björn Wilhelm 

Urodził się 13 VI 1975 r. na wyspie Mainau w Konstancji. 25 

IV 2009 r. w Mainau (ślub cywilny) i 7 V 2009 r. tamże (ślub 

kościelny) poślubił Sandrę Angerer (ur. St. Gallen 12 III 1977). 

(c) Katarzyna 

Urodzona 11 IV 1977 r. na wyspie Mainau w Konstancji. 30 

VI (ślub cywilny) i 7 VII (ślub kościelny) 2007 r. w Konstancji 

wyszła za Romualda Ruffinga (ur. Saarbrücken-Oberbexbach 

8 VIII 1966). 

(d) Chrystian Wolfgang 

Urodził się 24 V 1979 r. na wyspie Mainau w Konstancji. 22 V 

2010 r. poślubił Krystynę Stoltmann (ur. Duderstedt 7 XI 1977), 

z którą ma syna: (A) Maksymilian Benedykt (ur. 10 VIII 2010). 

(e) Diana 

Urodziła się 18 IV 1982 r. na wyspie Mainau w Konstancji, a 27 

IX 2003 r. poślubiła Bernda Grawe (ur. 1966), z którym od r. 

2007 pozostaje w separacji. 

3 Eryk |Gustaw Ludwik Albert| 

Urodził się 20 IV 1889 r. na zamku królewskim w Sztokholmie 

i na chrzcie otrzymał tytuł księcia Västermanlandu. Epileptyk, 

opóźniony umysłowo, większą część życia spędził w odosobnieniu. 

Umarł na hiszpankę 20 IX 1918 r. w pałacu Drottningholm 

pod Sztokholmem i został pochowany w krypcie pod kaplicą 

Bernadottów w nekropolii królewskiej w Riddarholmskyrkan. 

226


GUSTAW V 

Zmarł 29 X 1950 r. w pałacu Drottningholm pod Sztokholmem 

i został pochowany w kaplicy Bernardottów w kościele na wyspie 

Riddarholmen (Riddarholmskyrkan) w Sztokholmie. Był ostatnim 

królem szwedzkim, który znalazł tam spoczynek. 

Tron Szwecji odziedziczył jego najstarszy syn Gustaw Adolf. 

GUSTAW VI ADOLF 

O J C I E C: Gustaw V (zob. s. 222). 

M A T K A: Wiktoria badeńska (zob. s. 222 w biogr. Gustawa V). 

R O DZ E Ń S T WO: zob. s. 223 w biogr. Gustawa V. 


Urodził się 11 XI 1882 r. na zamku królewskim w Sztokholmie i na 

chrzcie otrzymał imiona Oskar Fryderyk Wilhelm Olaf Gustaw Adolf 

oraz tytuł księcia Skanii. Po objęciu tronu przez ojca 8 XII 1907 r. 

został kronprinsem, a po śmierci Gustawa V 29 X 1950 r. wstąpił 

na tron Szwecji. 

Pierwszą żoną Gustawa VI Adolfa została 15 VI 1905 r. w kaplicy 

św. Jerzego w zamku Windsor pod Londynem: 

Małgorzata |Wiktoria Augusta Szarlotta Nora| 

Była ona córką Artura |Wilhelma Patryka Adama|, księcia Wielkiej 

Brytanii i Irlandii, 1. księcia Connaught oraz Strathearn, earla 

Sussex, potomka dynastii Koburgów (Sachsen-Coburg-Gotha, jedna 

z gałęzi ernestyńskiej linii Wettynów), i jego żony Ludwiki |Małgorzaty 

Aleksandry Wiktorii Agnieszki|, córki Fryderyka, księcia pruskiego. 

Urodziła się 15 I 1882 r. w rezydencji Bagshot Park (Surrey). 

Zmarła wskutek infekcji ucha po operacji wyrostka sutkowatego 1 

V 1920 r. na zamku królewskim w Sztokholmie i została pochowana 

w Kungliga begravningsplatsen w sztokholmskim Parku Haga 

227


(Hagaparken), od 1922 r. oficjalnym miejscu ostatniego spoczynku 

członków szwedzkiej rodziny królewskiej. 


1 Gustaw Adolf |Oskar Fryderyk Artur Edmund| 

Na świat przyszedł 22 IV 1906 r. na zamku królewskim w Sztokholmie 

i otrzymał tytuł księcia Västerbotten. Od młodości służył 

w armii szwedzkiej, początkowo w randze porucznika królewskiej 

gwardii przybocznej, później kapitana, a wreszcie podpułkownika. 

Zginął 26 I 1947 r. w katastrofie lotniczej w okolicach 

Kastrup nieopodal Kopenhagi. Został pochowany u boku matki 

w Kungliga begravningsplatsen w sztokholmskim Parku Haga 

(Hagaparken). 

Żoną Gustawa Adolfa została 19 X 1932 r. w twierdzy Veste 

Coburg w Koburgu (ślub cywilny) oraz 20 X tego roku w kościele 

św. Maurycego w Koburgu: 

Sybilla |Calma Maria Alicja Batylda Feodora| 

Była ona jego bliską kuzynką, córką |Leopolda| Karola Edwarda 

|Jerzego Alberta|, księcia saskiego na Koburgu-Gotha (Sachsen-Coburg-Gotha), 

2. księcia Albany i earla Clarence z dynastii 

Koburgów, oraz jego żony Wiktorii |Adelajdy Heleny Ludwiki 

Marii Fryderyki|, córki Fryderyka, księcia Schleswig-Holstein- 

Sonderburg-Glücksburg. Urodziła się 18 I 1907 r. w zamku Friedenstein 

w Gotha, a zmarła na raka 28 XI 1972 r. na zamku królewskim 

w Sztokholmie i została pochowana w Kungliga begravningsplatsen 

w sztokholmskim Hagaparken. 

Potomstwo{(i)–(v)}: 

(i) Małgorzata |Dezyderia Wiktoria| 

Urodziła się 31 X 1934 r. w pałacu Haga w Sztokholmie. 

Jej mężem został 30 VI 1964 r. w Gärdslösa na wyspie 

Olandia brytyjski biznesmen Jan Kenneth Ambler (ur. Dorking, 

Surrey 6 VI 1924), syn Karola Amblera i Luizy Gwendoliny 

Cullen. Od ślubu tytułowana jest: Księżniczką Małgorzatą, 

panią Ambler; straciła predykat Królewskiej Wysokości. 

Potomstwo Małgorzaty i Jana Kennetha Amblera 

jest wykluczone z sukcesji szwedzkkiego tronu: 

1 Sybilla Ludwika (ur. 1965); w 1998 r. wyszła za mąż za 

(Henninga) Corneliusa, barona von Dincklage (ur. 

2 1971), z którym ma potomstwo. 

3 |Karol| Edward (ur. 1966); w 1999 r. poślubił Helen 

Ross (ur. 1968), z którą ma potomstwo 

228


4 Jakub Patryk (ur. 1969); w 2001 r. pojął za żonę Ursulę 

Shipperley. 

Małżeństwo księżniczki Małgorzaty zakończyło się separacją 

w 1996 r. 

(ii) Brygida |Ingeborga Alicja| 

Urodziła się 19 I 1937 r. w pałacu Haga w Sztokholmie. 25 

V 1961 r. w Rikssalet na zamku królewskim w Sztokholmie 

miał miejsce jej ślub cywilny, a 30 V tego roku w kościele 

św. Jana w Sigmaringen zawarła ona ślub kościelny z Janem 

Jerzym |Karolem Leopoldem Eitelem Fryderykiem Meinardem 

Marią Hubertem Michałem| (Hansi), księciem Hohenzollern 

(ur. zamek Sigmaringen 31 VII 1932), synem Fryderyka 

|Wiktora Piusa Aleksandra Leopolda Karola Teodora Ferdynanda|, 

księcia Hohenzollern ze szwabskiej linii dynastii, 

oraz jego żony Małgorzaty |Karoli Wilhelminy Wiktorii 

Adelajdy Albertyny Petrusy Bertrama Paula|, córki Fryderyka 

Augusta III, ostatniego króla Saksonii. Mają razem 

następujące potomstwo: 

1 Karol |Chrystian Fryderyk Jan Meinard Maria Hubert 

Edmund| (Kiki) (ur. 1962); w r. 1999 r. ożenił się z Nicole 

Heleną Neschitsch (ur. 1968), i ma potomstwo. 

2 Dezyderia |Małgorzata Wiktoria Ludwika Sybilla Katarzyna 

Maria| (ur. 1963); w 1990 r. wyszła za Henryka 

|Franciszka Józefa Jerzego Marię|, hrabiego-następcę 

Ortenburga (ur. 1956), z którym ma potomstwo. 

3 Hubert |Gustaw Adolf Wit Jerzy Meinard Maria Aleksander| 

(Miki) (ur. 1966); w 2000 r. poślubił Ute Marię 

König (ur. 1964) i ma z nią syna. 

(iii) Dezyderia (Desirée) |Elżbieta Sybilla| 

Urodziła się 2 VI 1938 r. w pałacu Haga w Sztokholmie. 5 

VI 1964 r. w kościele św. Mikołaja (Storkyrkan) w Sztokholmie 

wyszła za mąż za |Nilsa Augusta Ottona Karola| 

Niclasa, barona Silfverschiöld (ur. Koberg 31 V 1934) syna 

Karola Ottona, barona Silfverschiöld, i jego żony Elsy 

Magdaleny Bennich, i ma z nim potomstwo: 

1 Karol |Otto Edmund| (ur. 1965). 

2 Luiza Krystyna |Ewa Magdalena| (Tina) (ur. 1966); w r. 

1999 r. wyszła za mąż za Hansa Ludwika Gerarda, barona 

de Geer z Finspång (ur. 1963), i ma potomstwo. 

3 Helena |Ingeborga Sybilla| (ur. 1968). 

229


(iv) Krystyna |Ludwika Helena| 

Urodziła się 3 VIII 1943 r. w pałacu Haga w Sztokholmie. 

Jej mężem został 15 VI 1974 r. w kaplicy zamku królewskiego 

w Sztokholmie Tord |Gösta| Magnuson (ur. Sztokholm 

7 IV 1941), syn Lennarta Magnusona oraz jego żony 

Gerdy Ingrid Klemming, z którym miała trzech synów: 

1 |Karol| Gustaw |Wiktor| (ur. 1975). 

2 |Tord| Oskar |Fryderyk Magnuson| (ur. 1977). 

3 Wiktor |Edmund Lennart Magnuson| (ur. 1980). 

Od dnia ślubu Krystyna tytułowana jest: Księżniczką Krystyną, 

panią Magnuson; nadal przysługuje jej predykat Królewskiej 

Wysokości. 

(v) KAROL XVI GUSTAW (zob. s. 234). 

2 Zygfryd (Sigvard) |Oskar Fryderyk| 

Urodził się 7 VI 1907 r. w pałacu Drottningholm nieopodal 

Sztokholmu. Książę Upplandu. Po zawarciu w 1934 r. morganatycznego 

związku małżeńskiego musiał zrzec się praw sukcesyjnych 

(w imieniu własnym i swoich potomków) i utracił tytuł 

książęcy, po czym przyjął nazwisko Bernadotte. 2 VII 1951 r. 

wielka księżna Luksemburga Szarlotta nadała mu tytuł hrabiego 

Wisborga (af Wisborg). Jak wielu potomków dynastii Bernadotte 

Sigvard przejawiał talenty artystyczne, zajmował się malarstwem, 

aktorstwem i reżyserią, by w końcu odnaleźć powołanie jako designer. 

28 V 1983 r. ogłosił publicznie w szwedzkiej prasie, że 

zamierza oficjalnie posługiwać się tytułem książęcym (choć nie 

został mu on formalnie przywrócony). Odwołał się w tej sprawie 

do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, nie doczekał jednak 

rozpatrzenia swojej petycji (nawiasem mówiąc decyzja Trybunału, 

uchwalona w 2004 r., była negatywna). Zmarł 4 II 2002 r. 

w klinice w Borgarhemmet at Söder w Sztokholmie i został pochowany 

w nekropolii królewskiej w Kungliga begravningsplatsen 

w sztokholmskim Parku Haga (Hagaparken). 

Pierwszą żoną Zygfryda Bernadotte (morganatyczną, poślubioną 

bez zgody króla i riksdagu) została 8 III 1934 r. w Caxton 

Hall w Londynie (ślub cywilny): 

Eryka |Maria Regina Rozalia| 

Jest ona córką Antoniego Patzek i jego żony Marii Lala. Urodziła 

się 12 VII 1911 r. w Wilmersdorfie pod Berlinem. Jej małżeństwo 

z Zygfrydem zakończyło się rozwodem, orzeczonym 14 X 

1943 r.; pozostało ono bezdzietne. 

230


Drugą żoną Zygfryda Bernadotte została 26 X 1943 r. w Kopenhadze 

(ślub cywilny): 

Sonja |Helena| 

Jest ona córką Roberta |Aleksandra| Robberta i Ebby |Elżbiety| 

Suenson. Urodziła się 12 X 1909 r. w Kopenhadze. Małżeństwo 

to również zakończył rozwód orzeczony 6 VI 1961 r. 

Syn (od 1951 r. przysługuje mu dziedziczny tytuł hrabiego 

Bernadotte af Wisborg): 

(i) Michał |Aleksander Zygfryd| 

Urodził się 21 VIII 1944 r. w Kopenhadze, a 26 IV 1974 r. w Stuttgarcie 

poślubił Krystynę |Diotimę Elżbietę| (ur. Stuttgart 26 IV 1947), 

córkę Ernesta Wellhöfera i jego żony Erny Kromer. Mają córkę: 

(a) Kajsa |Michalina Zofia| (ur. Stuttgart 12 X 1980). 

Trzecią żoną Zygfryda Bernadotte została 30 VII 1961 r. 

w kościele św. Oskara (Oscarskyrkan) w Sztokholmie: 

|Gullan| Marianna 

Jest ona córką Helge Lindberga i jego żony Thyry Dahlman. 

Urodziła się 15 VII 1924 r. w Helsingborgu (Skania). Z Zygfryderm 

nie miała dzieci. 

3 Ingryda (Ingrid) |Wiktoria Zofia Ludwika Małgorzata| 

Urodziła się 28 III 1910 r. na zamku królewskim w Sztokholmie, 

a 24 V 1935 r. w kościele św. Mikołaja (Storkyrkan) poślubiła 

|Chrystiana| Fryderyka |Franciszka Michała Karola Waldemara 

Jerzego|, kronprinsa Danii, od 1947 r. króla Danii pod imieniem 

Fryderyka IX (ur. zamek Sorgenfri 11 III 1899, zm. Kopenhaga 

14 I 1972), syna Chrystiana X |Karola Fryderyka Alberta Aleksandra 

Wilhelma|, króla Danii z dynastii Oldenburgów (po matce 

wnuka króla Szwecji Karola XV), oraz Aleksandryny |Augusty|, 

córki Fryderyka Franciszka III, wielkiego księcia meklemburskiego 

na Szwerynie (Mecklenburg-Schwerin). Mieli razem 

troje dzieci: 

1 Małgorzata II |Aleksandryna Thorhildura Ingryda|, królowa 

Danii od 1972 r. (ur. 1940); od 1967 r. żona Henryka de Laborde 

de Monzpezat (ur. 1934), kreowanego księciem Danii 

(predykat Królewska Wysokość), z którym ma potomstwo. 

2 Benedykta |Astryda Ingeborga Ingryda| (ur. 1944); w 1968 r. 

wyszła za mąż za Ryszarda |Kazimierza Karola Augusta Roberta 

Konstantyna|, księcia zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg 

(ur. 1934), i ma z nim potomstwo. 

231


3 Anna Maria |Dagmara Ingryda| (ur. 1946); w 1964 r. jej mężem 

został Konstantyn II, król Greków (ur. 1940), z którym 

ma potomstwo. 

Królowa Ingryda zmarła 7 XI 2000 r. w Kancellihuset w pałacu 

Fredensborg na wyspie Zelandia (Dania) i spoczęła u boku małżonka 

na zewnątrz murów katedry w Roskilde. 

4 Bertil |Gustaw Oskar Karol Eugeniusz| 

Urodził się 28 II 1912 r. na zamku królewskim w Sztokholmie. 

Książę Hallandu. Od młodości służył w marynarce szwedzkiej, 

zostając kolejno podporucznikiem (1936), porucznikiem (1937), 

kapitanem (1942), komandorem-porucznikiem 2. klasy (1948), 

komandorem (1952), kontradmirałem (1956), wreszcie admirałem 

(1969). Od śmierci ojca (15 IX 1973) do narodzin księcia 

Karola Filipa, syna Karola XVI Gustawa (13 V 1979) był następcą 

tronu Szwecji (kronprins) i zachował miejsce w kolejności 

sukcesji (czwarte od narodzin księżniczki Magdaleny w 1982), 

pomimo zawarcia małżeństwa z nieszlachcianką. Do śmierci zarządzał 

Wielką Lożą Szwecji. Zmarł 5 I 1997 r. w swojej rezydencji 

Villa Solbacken w sztokholmskiej dzielnicy Djurgården 

i został pochowany w Kungliga begravningsplatsen w Parku Haga 

w Sztokholmie. 

Żoną księcia Bertila została 7 XII 1976 r. w kaplicy pałacu 

Drottningholm pod Sztokholmem: 

Liliana 

Jest córką Walijczyka Williama Johna Daviesa i jego żony Gladys 

Mary Curran. Urodziła się 30 VIII 1915 r. na Garden Street nr 3 

w Swansea (Walia) jako Lillian May Davies. Była modelką, następnie 

aktorką i piosenkarką, od 1940 r. żoną szkockiego aktora Ivana 

Craiga (rozwiedzeni). Od ślubu z księciem Bertilem tytułowana 

jest księżną Lilianą, księżną Hallandu (predykat Królewska 

Wysokość). Małżeństwo pozostało bezdzietne. 

5 Karol Jan |Artur| 

Urodził się 31 X 1916 r. na zamku królewskim w Sztokholmie. 

Książę Dalarna, oficer armii szwedzkiej. Po zawarciu morganatycznego 

związku małżeńskiego (1946) utracił tytuł książęcy i musiał 

zrzec się praw dziedzicznych do tronu Szwecji (w imieniu 

swoim i przyszłych potomków); posługiwał się odtąd nazwiskiem 

Bernadotte. 2 VII 1951 r. wielka księżna Luksemburga 

Szarlotta nadała Karolowi Janowi oraz jego starszemu bratu Zygfrydowi 

dziedziczny tytuł hrabiów Wisborga (af Wisborg). Karol 

232


Jan poświęcił się karierze w przemyśle, jest właścicielem m.in. 

fabryki pomp hydraulicznych. Do chwili obecnej (kwiecień 2011) 

jest on ostatnim na świecie żyjącym prawnukiem królowej brytyjskiej 

Wiktorii. 

Pierwszą żoną Karola Jana Bernadotte (związek morganatyczny, 

zawarty bez zgody króla i riksdagu) 19 II 1946 r. w Riverside 

Church w Nowym Jorku: 

|Elin| Kerstin |Margareta| 

Była ona dziennikarką (wcześniej zamężną, rozwiedzioną), córką 

Henninga Wijkmark i Elin Larsen. Urodziła się 4 III 1910 r. 

w Sztokholmie, zmarła zaś 11 X 1987 r. w Kungsberga koło Båstad 

(Skania) i została pochowana na cmentarzu w Båstad. 

Potomstwo adoptowane (od 1951 r. przysługuje mu dziedziczny 

tytuł hrabiów Bernadotte af Wisborg) {(i)–(ii)}: 

(i) Monika |Krystyna Małgorzata| 

Urodzona 5 III 1948 r. w Salzburgu, adoptowana w 1951 r. Jej mężem 

został 16 I 1976 r. w Sztokholmie Jan, hrabia Bonde af Björnö 

(ur. Göteborg 5 V 1950), z którym ma następujące potomstwo: 

1 Ebba (ur. 1980). 

2 Marianna (ur. 1982). 

3 Karol Jan (ur. 1984). 

Małżonkowie Bonde rozwiedli się 17 I 1997 r. 

(ii) Chrystian Karol Henning 

Urodzony 3 XII 1949 r. w Sztokholmie, adoptowany w 1950 r. 

Dnia 13 IX 1980 r. w Zurichu (Szwajcaria) poślubił Mariannę Jenny 

(ur. Zurich 31 I 1958), z którą ma troje dzieci {(a)–(c)}: 

(a) Krystyna (ur. Cleveland, Ohio (USA) 28 V 1983). 

(b) Ryszard (ur. Cleveland, Ohio (USA) 8 VI 1985). 

(c) Filip (ur. Atlanta, Georgia (USA) 18 V 1988). 

Drugą żoną Karola Jana Bernadotte została 29 IX 1988 r. 

w kościele św. Gustawa (Gustafskyrkan) w Kopenhadze: 

Hrabianka Gunila Marta Luiza Wachtmeister af Johannishus 

Urodziła się ona 12 V 1923 r. w Lund (Skania). 

Drugą żoną Gustawa VI Adolfa została 3 XI 1923 r. w kaplicy królewskiej 

pałacu św. Jakuba w Londynie: 

Ludwika (Luiza) |Aleksandra Maria Irena| 

Była ona córką Ludwika Aleksandra, księcia Battenberg (potomka 

morganatycznego małżeństwa księcia heskiego Aleksandra oraz 

Julii, córki Maurycego Haukego, generała broni Królestwa Polskiego), 

i jego żony Wiktorii |Alberty Elżbiety Matyldy Marii|, córki Ludwi- 

233


ka IV, wielkiego księcia heskiego i reńskiego. Urodziła się 13 VII 

1889 r. w zamku Heiligenberg w Jugenheim koło Darmstadtu (Hesja) 

jako księżniczka Battenberg, od zmiany rodowego nazwiska 

w 1917 r. była tytułowana Lady Luizą Mountbatten, a po wstąpieniu 

męża na tron (29 X 1950) została królową-małżonką Szwecji. Zmarła 

7 III 1965 r. w szpitalu św. Jerzego (Sankt Görans) w Sztokholmie 

i spoczęła w Kungliga begravningsplatsen w sztokholmskim Parku 

Haga (Hagaparken). 

Potomstwo: 

1 Martwa córka 

Urodziła się 30 V 1925 r. w pałacu Ulriksdal pod Sztokholmem. 


Zmarł na skutek krwotoku wewnętrznego 15 IX 1973 r. w szpitalu 

w Helsingborgu (Skania) i został pochowany pomiędzy obiema 

małżonkami w królewskiej nekropolii Bernadottów w Kungliga begravningsplatsen 

w sztokholmskim Parku Haga (Hagaparken). 

Na tron Szwecji wstąpił jego wnuk Karol Gustaw. 

KAROL XVI GUSTAW 

O J C I E C: Gustaw Adolf, książę Västerbotten (zob. s. 228 w biogr. 

Gustawa VI Adolfa). 

M A T K A: Sybilla koburska (zob. s. 228 w biogr. Gustawa VI Adolfa). 

R O DZ E Ń S T WO: zob. s. 228 w biogr. Gustawa VI Adolfa. 

KAROL XVI GUSTAW 

Urodził się 30 IV 1946 r. w pałacu Haga w Sztokholmie i na chrzcie 

otrzymał imiona Karol Gustaw Folke Hubert oraz tytuł księcia Jämtlandu. 

Po wstąpieniu Gustawa VI Adolfa na tron 29 X 1950 r. został 

kronprinsem Szwecji. Odbył służbę wojskową w jednostkach 

armii, marynarki i lotnictwa, przed objęciem tronu osiagając stopinie 

234


kapitana (armia i siły powietrzne) oraz porucznika (marynarka); 

jako król uzyskał najwyższe rangi we wszystkich trzech gałęziach sił 

zbrojnych. Po śmierci dziada 15 IX 1973 r. wstąpił na tron Szwecji 

i został intronizowany 19 IX. 

Żoną Karola XVI Gustawa została 19 VI 1976 r. w kościele św. 

Mikołaja (Storkyrkan) w Sztokholmie: 

Sylwia |Renata| 

Jest ona córką Waltera Sommerlatha, niemieckiego biznesmena, 

i jego żony Alicji Suares de Toledo. Na świat przyszła 23 XII 1943 r. 

w prywatnej klinice dla kobiet „Dr. Erna Gläsmer” w Heidelbergu. 

Na dzień przed zaślubinami przyjęła szwedzkie obywatelstwo. 


1 Wiktoria |Ingryda Alicja Dezyderia| 

Urodziła się 14 VII 1977 r. w szpitalu uniwersyteckim (Karolinska 

Universitetssjukhuset) w gminie Solna w regionie Sztokholm. 

Po zmianie prawa sukcesyjnego (1 I 1980) została następczynią 

tronu (kronprinsessan) Szwecji i otrzymała tytuł księżnej 

Västergötlandu. 

Mężem Wiktorii został 19 VI 2010 r. w kościele św. Mikołaja 

(Wielkim Kościele – Storkyrkan) w Sztokholmie: 

|Olaf| Daniel Westling 

Jest on synem Olle Gunnara Westlinga i jego żony |Anny| Ewy 

|Krystyny|, córki Jana Einara Westringa. Urodził się 15 IX 1973 r. 

w Örebro. Od 2001 r. był osobistym trenerem Wiktorii. Po zaślubinach 

z następczynią tronu 19 VI 2010 r. otrzymał tytuł księcia 

szwedzkiego, księcia Västergötlandu (przysługuje mu predykat 

Królewskiej Wysokości). 

Córka: 

(i) Estella |Sylwia Ewa Maria| 

Urodziła się 23 II 2012 r. w szpitalu uniwersyteckim (Karolinska 

Universitetssjukhuset) w gminie Solna w regionie Sztokholm 

i od urodzenia tytułowana jest księżną Östergötlandu. 

2 Karol |Filip Edmund Bertil| 

Urodzony 13 V 1979 r. na zamku królewskim w Sztokholmie, od 

narodzin do 31 XII 1979 r. był kronprinsem Szwecji. Po wejściu 

w życie nowego prawa sukcesyjnego 1 I 1980 r. utracił pozycję 

następcy tronu i został kreowany księciem Värmlandu. 

3 Magdalena |Teresa Amelia Józefina| 

Urodziła się 10 VI 1982 r. w pałacu Drottningholm pod Sztokholmem. 

Księżna Hälsinglandu i Gästriklandu. 

235


♦ ♦ ♦ 

Kolejność sukcesji tronu Królestwa Szwecji (2012 r.): 

1 Wiktoria, księżna Västergötlandu (córka Karola XVI Gustawa) 

(ur. 1977); 

2 Estella, księżna Östergötlandu (jej córka) (ur. 2012); 

3 Karol Filip, książę Värmlandu (brat Wiktorii) (ur. 1979); 

4 Magdalena, księżna Hälsinglandu i Gästriklandu (siostra) (ur. 1982). 

236

NOTA BIBLIOGRAFICZNA 

Poniżej najważniejsze publikacje polskie i obcojęzyczne, z których 

korzystałem przy pisaniu książki (nie obejmują biografii poszczególnych 

monarchów zamieszczonych na końcu ich biogramów): 

1. Opracowania w języku polskim: 

Dynastie Europy, pod red. A. Mączaka (Wrocław 1997, 2009); 

Historia Europy, pod red. A. Mączaka (Wrocław 1997); 

Słownik dynastii Europy, pod red. J. Dobosza i M. Serwańskiego 

(Poznań 1999); Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, 

pod red. jw. (Poznań 1998); Słownik władców Europy średniowiecznej, 

pod red. jw. (Poznań 1998); 

I. Bricard: Dynastie panujące Europy (Warszawa 2007); 

W. Dworzaczek: Genealogia, t. I–II (Warszawa 1959); 

M. Hertmanowicz-Brzoza, K. Stepan: Słownik władców świata 

(Kraków 2005); 

K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów (Wrocław–Warszawa 1992); 

A. Kersten: Historia Szwecji (Wrocław 1973); 

J.E. Morby: Dynastie świata. Przewodnik chronologiczny i genealogiczny 

(Kraków 1998); 

J. Rajman: Encyklopedia średniowiecza (Kraków 2006); 

E. Rymar: Rodowód książąt pomorskich, t. I–II (Szczecin 1995); 

Z. Wdowiszewski: Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce 

(Warszawa 2005). 

2. Opracowania obcojęzyczne: 

Europäische Stammtafeln. Stammtafeln zur Geschichte der europäischen 

Staaten. Begründet von Wilhelm Karl Prinz zu Isenburg, fortgeführt von 

Frank Baron Freytag von Loringhoven. Neue Folge. Herausgegeben von 

Detlev Schwennicke, t. I–XXVI (Marburg, Frankfurt a. M. 

1980–2009); 

Nordisk familjebok. Konversationslexikon och Realencyklopedi, 

Uggleupplagan (Sztokholm 1904–26); 

237


S.O. Brenner: Nachkommen Gorms des Alten (König von Danemark 936), 

Personalhistorisk Institut & Dansk Historisk Haandbogsforlag, 

reprint (1978); 

S.A. Durham: History of Denmark, Sweden and Norway, t. I–III 

(Londyn, Longman 1840); 

J.P.F. Kønigsfeldt: De Nordiske Rigers Kongeslægter (Kopenhaga 

1856); 

W. Stålberg, P.G. Berg: Anteckningar om svenska quinnor (Sztokholm, 

1864); 

A. Weir: Britain‘s Royal Families (Pimlico 1996). 

Korzystałem także z następujących stron internetowych: 

Medieval Lands Charlesa Cawley’a, zawierającą szczegółowe genealogie 

średniowiecznych dynastii i arystokratycznych rodów europejskich; 

Genealogie Mittelalters. Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis 

zum Ende der Staufer, która zawiera biogramy władców państw, głównie 

niemieckich, od wczesnego średniowiecza po XIV w. 

Obie wymienione tu witryny zawierają szczegółową bibliografię, 

obejmującą zarówno źródła pisane jak i publikowane opracowania, 

do której odsyłam zainteresowanych Czytelników. 

Nieocenione okazały się także internetowe publikacje Paula Theroffa, 

zamieszczone na jego stronie internetowej An Online Gotha, a oparte na 

kolejnych rocznikach Almanachów Gotajskich oraz na wymienionym 

wcześniej dziele Stammtafeln zur Geschischte europäischen Staaten oraz 

Europäische Stammtafeln (różne wydania, sygnowane przez W.K. Isenburga, 

F. Loringhofena, D. Schwennicke i in.). 

238

VIII DYNASTIA BERNADOTTE

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?