Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir…

More documents

Recommendations

Info

Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir… uğramış birilerine, savaş karşıtlığını empoze etmek tam anlamıyla savaş yandaşlığının bizzat kendisi olacaktır. Bir filmin hem militarizmi kutsaması hem de sanatsal açıdan çok başarılı olması mümkün mü? Bu soru çok zor bir soru. Ancak şunu söyleyebilirim: hiçbirimizin eli temiz değil. Bu yüzden bu kutsamanın “kör gözüm parmağına” bir kutsama olmasının zaten filmi bir tür propagandaya çevireceği için sanatsal açıdan değersizleştireceğini düşünüyorum. Ancak bu sadece militarizmin kutsanması açısından değil, diğer tür politik angajmanlar için de geçerlidir bence. Mesela ünlü İngiliz yönetmen Ken Loach, Marksist kesim tarafından işçi sınıfının dertlerini tasalarını, problemlerini büyük bir cesaretle ve politik bir angajmanla ele aldığı için çok sevilir. Ben ise Ken Loach‟ın en iyi filminin, politik bir dili olmayan ama buna rağmen çok şiddetli bir toplumsal protestoyu içinde sırf sanatsal özelliği açısından taşıyabilen “Kerkenez - Kes” filminin olduğunu düşünüyorum. Çoğu önemli görünen filmi ise benim için çok değerli olmayan filmlerdir. Bence soruyu şu şekilde ele almak gerekli: bir sanatçı politik coşkuyu sanat eserine doğrudan yansıtabilir mi? Bence sanat eserine doğrudan yansıtılan politik coşku, aynen Tarkovsky‟nin söylediği gibi sahtekârlıktan başka bir şey değildir. Sinemayla yakın ilgilenen bir dostum söylemişti. Amadeus filminde Mozart’ın ölümünün tarihi gerçeklere uymadığı konusundaki eleştirilere Milos Forman, ben belgesel değil film çekiyorum diye cevap vermiş. Tarihi film gerçeklere uymalı mıdır? Yönetmenin bu konudaki tasarrufu nereye kadardır? Bu soruyla eminim çok sık karşılaşmışsınızdır. Siz ne düşünürsünüz? Ben, bu konuda Forman‟la aynı şekilde düşünüyorum. Tarihi filmin gerçeklerle birebir uyumlu olması filmi belgesele götürür (uyumlu da olabilir elbette ama belgesel gibi ele almamak koşuluyla). Ayrıca tarihin kendisi zaten çok yönlü algılanmaya müsaittir bence. En başta söylediğim gibi bir yönetmenin filminde o tarihi olayı bugüne nasıl taşıdığı ve o olayı bugün için nasıl anlamlı kıldığı önemlidir. Amedeus bence çok vasat bir film; ama bu vasatlığı tarihi çarpıtmasından değil, tarihin içinde kalıp bugüne taşınamadığı için anlamlı olmaktan uzak olmasından kaynaklanıyor bence. Forman‟ın çok daha önemli filmleri vardır… Tarkovsky, Andrei Rublev‟i yaptığında, SSCB‟li eleştirmenler ve devlet görevlileri tarafından tarihi yanlış aktarmakla suçlanmıştı. Tarkovsky, filmin amacının tarihî bir bilgi aktarmak değil, bir sanatçının (Andrei Rublev bir ikon ressamıdır) çevresinde gelişen savaş, yıkım, eziyetler kısacası toplum ile ilişkisinin onun sanatının gelişimindeki etkisini anlamaya çalışmak olduğunu söylemişti. Bence de bir sanatçı duruşu bu şekilde olmalıdır. www.derindusunce.org Fikir Platformu 20
Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir… Gelibolu adlı filmin final sahnesinde yönetmen Peter Weir, Avustralyalıların Türkler karşısındaki bir saldırıda ağır kayıp vermesini İngiliz birliklerinin hatasına bağlar. Gerçekte yakındaki Yeni Zelanda birliğinin hatasıdır. Yukarıdaki soru bağlamında yine tekrarlayacak olursam, sizce yönetmenin bu davranışı etik olarak doğru mu? Doğrusu üstte söylediğim gibi bir filmin amacı tarihsel “doğruları” birebir aktarmak olmayabilir. Yönetmen bence bu konuda sonsuz bir tasarruf hakkına sahiptir. Çünkü film bir kurgudur ve yönetmenin amacı tarihsel bir olayı olduğu gibi aktarmak değil, o filmin içerisindeki belirli bir insanlık durumunun günümüze taşınarak anlaşılmasına çalışmak olmalıdır. Bu açıdan, Peter Weir‟in bunu neden yaptığını bilmemekle birlikte, çok eleştirilebilir bir davranış olduğunu düşünmüyorum. Zengin bir tarihimiz var diye övünürüz. Zaman zaman da medyada yakınmalar duyarız. Bir Fatih’in, Kanuni’nin, Atatürk’ün doğru dürüst filmi yok diye. Ancak neden Türkiye’de doğru dürüst bir tarihi film çekilemiyor? Sorun sadece maddiyat mı sizce? Doğrusu tarihi film denen kategorinin çok keskin kullanılmasına karşıyım. Türkiye‟de büyük bütçeli filmler çekilebiliyor. Ama büyük bütçeler sinema açısından büyük yeteneklere değil, sinema esnafına ve tüccarlarına düştüğü için ortaya sadece tarihi film açısından değil, tüm filmler açısından pek verimli bir ortam çıkamıyor. Semih Kaplanoğlu, Zeki Demirkubuz, Nuri Bilge Ceylan, Reha Erdem vesaire…bu insanlar film çekebilmek için büyük özveriyle mücadele ediyorlar. Bence dünya sineması içinde dahi çok önemli olabilecek filmler çıkıyor. Ama bu sanatçıların filmleri, arkasında büyük reklam kampanyaları olmayınca doğru düzgün izlenemiyor bile. Ancak, bir sürü “çöplük” milyonlarca izlenebiliyor. Şimdi o çöplükleri yapanların elinde büyük imkan var ama yetenek ve sinema sanatçısı ruhu yok… sanatçı olanlarda da para yok. Böyle olunca bu kısır döngüden çıkabilmek çok zor görünüyor. Bir de ben, “hadi Kanuni‟nin, Atatürk‟ün filmini çekelim” denilerek çekilecek bir filmin Hollywood‟un benzer filmlerinden daha nitelikli olabileceğini düşünmüyorum. Sanatçı bir tür vahiyle konusunu belirler. Ismarlama konular sanatçı değil, esnaf bulur karşısında. Öyle olunca o filmin nitelikli bir film olmaması sürpriz olmamalı bence. Pentagon’un Holywood ile gerek 2.Dünya Savaşı ve gerekse Vietnam Savaşı’nı anlatan filmler için işbirliği yaptığını biliyoruz. Bir yönetmen böyle bir işbirliğinden sinema sanatı açısından iyi bir film çıkarması mümkün mü? Bu tip birlikte çalışmalara ne diyorsunuz? www.derindusunce.org Fikir Platformu 21
Page 1 and 2: Sanat karanlıkta çakılmış bir
Page 19: Sanat karanlıkta çakılmış bir
Page 57 and 58: kullanılmıştır. Sanat karanlık
Page 71 and 72:
Sanat karanlıkta çakılmış bir
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117:
show all

Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir…

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?