Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir…

Sanat karanlıkta çakılmış bir kibrittir…
KAFADAKİ DÜNYA
Üçüncü ve son bölümse, Kafadaki Dünya. Bilinçakımı tekniğiyle Kien‟in düşünce
dünyasına daha rahat girilebilen, Kardeş Kien(Georges) ve onun psikolojik
çözümlemeleriyle diğer iki bölümden daha farklı, daha zevkli bir bölüm olarak
okuyucunun karşısına çıkıyor. Günlük yaşam ve insanlar, kadın, mavi renk
saplantısı ile aslında Therese‟nin varlığından kaynaklanan düşünsel sıkıntıların
son noktaya ulaşması, Kien‟in iyice çıldırarak parmağını kesmesi, kuşları
öldürmesi, Therese‟yi ölü kabul ettiği için onu görse dahi bunu gerçek olarak
kabul etmemesi, deliliğin yeniden sorgulanması, şizofreni, romancı ve dil sorunu,
roman ve roman yazarı, varolmak ve delilik ilişkisi, seslerin ruhbilimi, deliliğin
bilmeceleri, delilik ve normallik, okumak, kitle ve birey, Kien‟in körleşme
korkusunun nedeni (çocuklukta kabakulak geçirirken rüyasında kör olduğunu
görmesiyle bu korku bilinçaltına yerleşiyor), Kien‟in kör olmaktan korkarken kör
olmayı tercih etmesi, kadın-örümcek eşleştirmesi, kadın‟a yönelik Kien‟in
subjektif varoluşsal sorgulaması, Buda‟ya, Hintçe özdeyişlere, Homeros
destanının yeniden analizi, Nibelüngen destanı, Mikelanj ve tablosu… ve Tanrı‟ya
uzanan uzun bir yolculuğa çıkıyor okuyucu.
Kien‟in, başına gelenleri destanlar aracılığıyla anlatırken, kardeş Kien‟in bunları
yorumlaması yapıttaki en nitelikli bölüm olarak okuyucunun karşısına çıkmakta.
Destanlara gönderme yapılarak, destandaki olaylar yeniden okuma/farklı bir
bakış açısı ile yorumlanmış/analiz edilmiş. Yani destanın gerçekliği, Kien‟in
gerçekliğinin sembolize edilmiş hali olarak okuyucunun karşısına çıkıyor ki
romanın kurgusal gerçekliğinde yeni bir gerçeklik inşa etme, bu gerçekliği
romanın kahramanının kafasındaki dünyasını verme amaçlı yani araç olarak
kullanma bu kısmı romanın en iyi ve en zor bölümü haline getiriyor.
Bu bölümdeki en trajik olaysa Theresianum‟da çıkan yangından sonra Kien‟in
aklını tamamen yitirerek kendi kitaplığını, kafasındaki dünyasını yani kitaplarını
yakarak kahkahalarla ateşin kendisine ulaşmasını izlemesi. Kien‟in ilk gördüğü
rüya gerçekleşirken, varlığının tamamen anlamını yitirmesi, kitaplardan kulesinin
yıkılması, gerçek dünyanın onu gerçek-dışılığa hapsetmesi, edilgenliği, dünyayı
kendi algısıyla diğerlerinden farklı değerlendirmesi ve kendi yarattığı dünyayı
kendi elleriyle yıkarak/yakarak kendini deliliğin körlüğüne bırakması aslında Kien
tipine bu hayatta yer bırakmayan bir kesinliği barındırdığından didaktik bir
algılamanın, bir ders vermenin romanın sonuna hakim olduğunu göstermektedir.
Başta da söylendiği gibi, Körleşme; budalalığın, iletişimsizliğin, açgözlülüğün,
sınıf farkının, bilimselliği ön plana alıp kitaplardan fildişi bir kule inşa eden bilim
adamının dünyasından insanlara bakışın aslında bakamamasının romanı ve
kitapların/romanın dünyasında bile, bu fildişi kule yıkılmaya mecbur.
Okur, Canetti‟nin kurguladığı Kien‟in dünyasına girdiğinde fildişi kuleye
tırmanmakta zorluk yaşasa da, yer yer sıkılsa da, tiplerin marjinalize edilmiş
halinin bir aptallık haline dönüşüne tahammül edemese de, Kien‟nin dünyasında
gezinirken çok şey öğreniyor ve en önemlisi bu anti-kahramanı/Kien‟i bir şekilde
seviyor ve ona bağlanıyor. Ona yazar tarafından biçilen rol çok acımasız olsa da
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
44