KONKURS

More documents

Recommendations

Info

6 nr 35 02.09.2010 r. Stanisław Żytkowski — gorzowianin Rozmowa ze Stanisławem Żytkowskim, działaczem solidarnościowym, senato- rem I kadencji i honorowym obywatelem miasta Gorzowa. Sebastian Górny: Jak się pan czuje jako honorowy obywatel miasta Gorzowa? Stanisław Żytkowski: — Tak jak wcześniej. Przyznanie mi tego tytułu, bądź co bądź, zaszczytnego, w mojej sytuacji niczego nie zmienia. Jestem gorzowianinem od urodzenia, czuję się z tym miastem związany i nigdy nie zamierzałem Gorzowa opuścić. Nawet w czasach trudnych, kiedy wiele osób decydowało się na wyjazd. Zawsze uważałem, że moje miejsce na Ziemi jest tutaj i nadal tak uważam. Dlatego, oprócz moich obowiązków zawodowych, i wtedy, i teraz, próbuję robić coś więcej, żeby swoją, że tak powiem, obywatelskość w Gorzowie zaznaczyć, bo czuję się obywatelem tego miasta i w jakiś sposób za kształt jego odpowiedzialny. Wcześniej został pan powiadomiony, że takie kroki są przedsięwzięte? — „Solidarność” mnie informowała. Bronił się pan przed tym? — Kiedyś się broniłem, teraz przestałem (śmiech). Teraz jest jednak okazja, 30-lecie „Solidarności”. 30 lat temu nic nie zapowiadało, że po latach zostanie pan honorowym obywatelem Gorzowa. Ówczesne władze miały chyba inne plany co do pana? — 30 lat temu to nic się nie zapowiadało. Dopiero zostały podpisane „Porozumienia sierpniowe”, i jak to się rozwinie i co z tego wyniknie, nikt nie był w stanie przewidzieć. Żaden, nawet najśmielszy, prorok polityczny nie przewidywał, że to się skończy tak, jak się skończyło. Dla mnie te porozumienia były początkiem zaangażowania obywatelskiego, to bardzo ważny okres w moim życiu. „Solidarność” zmieniła je w takiej kategorii, że przestało ono mieć charakter byle jaki. Po raz pierwszy znalazłem w swoim życiu cel, o którym uważałem, że jest godny realizacji i obrony. Wcześniej człowiek żył z dnia na dzień. Byłem prawnikiem, byłem sędzią, radcą prawnym, nie wiązało się to jednak z poczuciem misji czy czymkolwiek. Dopiero „Solidarność”, nie tylko dla mnie, ale dla wielu osób w Polsce, otworzyła nową drogę, postawiła nowy cel w życiu. A jak to się stało, że „Solidarność” w Gorzowie powstała? – Ja nie uczestniczyłem w zakładaniu związku. Czyli pana do „Solidarności” ktoś wciągnął? — Byłem pracownikiem drugiego rzutu (śmiech). MKZ (Międzyzakładowy Komitet Założycielski) powstawał w dużych zakładach pracy, a ja byłem inteligentem. To był głównie ruch robotniczy, przynajmniej na samym początku. Po powstaniu MKZ-u zrodziła się inicjatywa pomocy prawnej i kilku prawników z Gorzowa, w tym ja, pełniło tam dyżury, służąc nieodpłatnie poradnictwem prawnym osobom, które się zgłaszały. To się rozwinęło w taki sposób, że po pewnym czasie Solidarność zaproponowała mi przejście na etat do obsługi Kazali zamalować? — Nie. Robili zdjęcia, patrzyli, widać było, że ich to denerwuje, ale nie było na to paragrafu. Dosyć szybko moje mieszkanie stało się kwaterą główną. Po jakimś czasie przestałem ukrywać moją rolę, zdawałem sobie sprawę, że to nie ma większego sensu. Od 1986 r. myśleliśmy o jawnej działalności. Powstała jawna Rada Regionu, której byłem przewodniczącym. To nie była konspiracja typu wojskowego, bo ona w tym, co robiliśmy, nie miała sensu. Dla nas istotą konspiracji było, żeby ukryć dobrze i nie dać wpaść środkom technicznym: drukarni i radiu. Natomiast starałem się wszystkich przekonać, że ludzie „Solidarności” powinni działać jawnie, powinni utożsamiać się z „Solidarnością” i nie ukrywać tego, bo to jest nasza siła. Nawet nie powinniśmy bać się więzień. Co by nie mówić, wszyscy więźfot. Bartosz Zakrzewski zarządu regionu. Zgodziłem się i skończyło się to internowaniem. Wtedy zaczął się nowy etap w życiu i powiedziałem sobie, że ja już „Solidarności” nie zostawię. Po wyjściu z internowania włączyłem się w działalność podziemną i w końcu zostałem szefem podziemia w Gorzowie. Cofnijmy się jeszcze do momentu, gdy ktoś przyszedł do pana i zaproponował te porady prawne w MKZ. Od razu się pan zgodził, bo było coś ważnego do zrobienia, czy też powiedział pan: dajcie mi z tydzień do zastanowienia? — Przyznam się, że nie pamiętam szczegółów. Ale nie miałem żadnych rozterek w tym zakresie. Bardzo mnie interesował ten ruch i uważałem, że to coś ważnego i potrzebnego dla Polski. Uznałem, że skoro mogę się przydać, zrobię to bardzo chętnie. Dlatego nie zastanawiałem się, gdy dostałem propozycję przejścia do pracy. Chociaż zdawałem sobie sprawę z ryzyka, z czym to się wiąże, że w tym momencie angażuję się w całości. W tamtym czasie byłem też radnym Miejskiej Rady Narodowej. I dawało to się połączyć? — Nie bardzo. Po wyjściu z internowania rada mnie ignorowała, nie byłem zawiadamiany o sesjach i chociaż funkcjonowała, ja w jej pracach już nie uczestniczyłem. Zdawałem sobie sprawę, że angażując się w „Solidarność” angażuję się przeciw systemowi, a doświadczenia dotychczasowe, historyczne były takie, że to może się skończyć źle, a nawet bardzo źle. I pierwszy okres stanu wojennego wskazywał, że to faktycznie skończy się źle. Potem okazało się, że dynamika ruchu „Solidarności” była tak wielka, a komunizm tak zmurszały, że stan wojenny nie pomógł. Mimo że wyrządził wiele szkód. Wracając jeszcze do roku 1980, mówi się o wielkim „karnawale Solidarności”. Jak to wyglądało w Gorzowie? — Karnawał — to się dzisiaj tak mówi. Karnawał był w tym znaczeniu, że było poczucie wolności. Ale wcześniej to był bardzo trudny okres, bo wtedy radykalnie wszystko zniknęło z półek sklepowych. Okres, kiedy stan napięcia między „Solidarnością” a władzą, ciągłe ryzyko konfliktu, był wielki. To było niezwykle męczące. Ten karnawał był taki wątpliwy. Z dzisiejszego punktu widzenia był pod tym względem, że ludzie łapczywie chwytali informacje, to, co związek dawał, to pole wolności, starali się jak najwięcej zagospodarować i wykorzystać. Ukazywało się dużo niezależnej literatury, prasy, to wszystko zaczęło się robić prawie legalne, bo władza nie była w stanie tego opanować. Ale tak naprawdę nie za bardzo było się z czego cieszyć. „Solidarność” była w ciągłym klinczu z władzą. Całe zielonogórskie „stało” bez żadnych efektów. To się przetaczało przez cały kraj. My zdajemy sobie sprawę, że w większości przypadków te wszystkie konflikty były prowokowane przez rząd, żeby wytworzyć taką atmosferę i uzasadnić stan wojenny. Dzisiaj możemy mówić, że to był karnawał, ale to nie było takie lekkie. Czyli wtedy nie było takiego optymizmu? — To różnie. Było takie zdanie i to może dosyć powszechne, że jest nas 10 mln i nic nam nikt nie zrobi. Ale nie była to opinia wszystkich i większość odpowiedzialnych działaczy zdawała sobie sprawę, że to nie jest tak, bo życie szybko pokazało, że te 10 mln można spacyfikować. Gdy wrócił pan z internowania, rozpoczęła się praca w konspiracji. Jak ona wyglądała, jak była głęboka? Czy ludzie z „Solidarności” się znali, czy było tak, że miał pan kontakt z zaledwie kilkoma osobami? — Nie, ja bardzo szybko byłem osobą działającą niemal jawnie. Tego się nie dało aż tak zakonspirować. Kiedy byłem jeszcze internowany, 13 czerwca powstała w Gorzowie tajna Regionalna Komisja Wykonawcza, która kierowała strukturami podziemnymi „Solidarności”. Na jej czele stał, ukrywający się wówczas, Zbigniew Bełz. I jak wyszedłem z internowania, przyszedł do mnie do domu i zaproponował wejście do RKW, i tak to się zaczęło. W kwietniu 1983 roku Bełza aresztowano. Na ulicy, parę dni po aresztowaniu, podszedł do mnie znany wówczas esbek, kapitan Siwek i tak do mnie mówi: Panie Stanisławie, złapaliśmy Bełza. Ja mówię, że wiem: To się cieszcie. A on do mnie z takim tekstem: To niech pan powie, kto teraz będzie szefem? A ja: Skąd mam to wiedzieć, co mnie to obchodzi. A on: A my stawiamy, że to pan będzie. Ta konspiracja była taka, jaka była. Obstawiał dobrze. To było jeszcze przed zebraniem RKW. Potem Edek Borowski (Edward Borowski) zaproponował, żebym został przewodniczącym, wyraziłem zgodę i tak zostało do końca. Trudno było mówić o konspiracji. Ja miałem w domu namalowany na ścianie czerwoną farbą wielki napis „Solidarność”. Tego nie można było nigdzie, ale to był mój dom. Jak esbecy przychodzili na rewizję to patrzyli na to. czytaj str. 10
nr 35 02.09.2010 r. 7 fot. Bartosz Zakrzewski 30 lat gorzowskiej Solidarności Wszyscy jesteśmy dziećmi Solidarności — takie słowa padły podczas gali jubileuszowej 30–lecia NSZZ Solidarność w Gorzowie. Spotkanie wydarzeniami. Powstanie „Solidarności” ten pierwszy zryw, potem 31 sierpień 1982, różne akcje, przeciwko elektrowni atomowej w Klempiczu, przeciwko składowaniu odpadów w bunkrach międzyrzeckich. Akcji było całe mnóstwo, miały charakter ekonomiczny i poli- było okazją do uhonorowania ludzi zasłużonych dla związku i regionu. tyczny. Cała masa wielkiej roboty i wydaje mi się, że sprostaliśmy zadaniu. Na płaszczyźnie całego kraju wybijamy się pozytywnie — mówił Jarosław Porwich, przewodniczący gorzowskiej Solidarności, który podkreśla, że Solidarność to przed wszystkim człowiek. I o tych ludziach związek pamięta. Podczas wieczoru w teatrze uhonorowano 50 osób zasłużonych dla Solidarności, miasta i regionu Uroczystość odbyła się w teatrze im. J. Osterwy. Na początek zebrani wysłuchali utworu „Mury” Jacka Kaczmarskiego, a na ekranie pojawiły się zdjęcia dokumentujące 30 lat NSZZ „Solidarność” w Gorzowie. — Wielki szmat czasu oprawiony wieloma Podczas wieczoru w teatrze uhonorowano 50 osób zasłużonych dla Solidarności, miasta i regionu. Marszałek lubuski Marcin Jabłoński przyznał, że 30 lat temu biegał jeszcze w szkole podstawowej. — To wielkie święto. Odwołujemy się do niezwykłych wartości, do największego w historii naszego kraju ruchu wolnościowego. Dla każdego z nas powinno to być punktem odniesienia do ważnych rzeczy, które robimy w życiu — mówił podczas gali. Marszałek Jabłoński przyznał odznaki honorowe zasłużonego dla województwa lubuskiego: Zbigniewowi Bełzowi, Władysławowi Biernatowi, Zbigniewowi Bodnarowi, Janowi Choińskiemu, Janowi Czarneckiemu, Januszowi Dreczce, Alfredzie Gruszeckiej, Julianowi Leśkiewiczowi, Stanisławowi Matule, Zenonowi Michałowskiemu, Janowi Płonce, Grażynie Pytlak, Waldemarowi Rusakiewiczowi oraz Bronisławowi Szarłowiczowi. Największą owacją zebrani nagrodzili Stanisława Żytkowskiego, któremu uroczyście wręczono tytuł obywatela honorowego Miasta Gorzowa. Żytkowski dołączył tym samym do Jana Pawła II, Floriana Kroenke, Zenona Bauera, Ryszarda Kaczorowskiego, ks. Witolda Andrzejewskiego, bpa Adama Dyczkowskiego, Edwarda Dębickiego i Bronisława Żurawieckiego. — To ludzie, których działalność ma znaczenie ponadczasowe i ponadlokalne. Osoby, których czyny wywarły piętno na narodzie i społeczności lokalnej, których życie, wybory moralne stanowią wzorzec do naśladowania — mówiła Krystyna Sibińska, przewodnicząca Rady Miasta. — Jestem bardzo wzruszony za to co nas tutaj spotkało. 30 lat temu, jak i dzisiaj, byliśmy ludźmi nadziei i wiary, ale w najśmielszych marzeniach nie myśleliśmy, że tak to się zakończy, że będziemy tu stali i będziemy odznaczani i honorowani. Nie to było naszym celem. Była nim ta nasza mała ojczyzna i ta wielka ojczyzna. Ona była naszą troską i myślę, że troską pozostanie w przyszłości — mówił Żytkowski. Tego dnia honorowano nie tylko członków „Solidarności”, ale także związkowcy nagrodzili instytucje, które w ciągu 30 lat go wspierały. Statuetki Solidarni z „Solidarnością” trafiły do: Niemieckiego Zrzeszenia Związków Zawodowych DGB Berlin Brandenburgia, komitetu Solidarni z „Solidarnością” z Francji, Zakładu Mechanicznego Mestil w Gorzowie oraz IPN oddział Szczecin. Sebastian Górny portal: gorzow24.pl
Page 1 and 2: CZWARTEK 2 WRZEŚNIA 2010 r. 35 pol
Page 3 and 4: nr 35 02.09.2010 r. 3 ka potrzebuj
Page 5: nr 35 02.09.2010 r. 5 Po kilkunastu
Page 9 and 10: nr 35 02.09.2010 r. 9 Kiedy zagramy
Page 11 and 12: nr 35 02.09.2010 r. 11 Plastyk miej
Page 13 and 14: nr 35 02.09.2010 r. 13 WYJAZDY NAD
Page 15 and 16: nr 35 02.09.2010 r. 15 W ten weeken

KONKURS

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?