TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HÓA HỌC 10 - CHƯƠNG 1-4 (CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN) NĂM HỌC 2017-2018

www.twitter.com/daykemquynhon 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

www.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HÓA HỌC 10 www.daykemquynhon.blogspot.com 

NĂM HỌC: 2017-2018 

www.daykemquynhon.ucoz.com 

Produced by Nguyen Thanh Tu 

NGUYÊN TỬ 

A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

I. THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ 

- Nguyên tử được cấu tạo gồm hai phần là vỏ nguyên tử và hạt nhân. Vỏ nguyên tử do các hạt electron 

chuyển động không theo quỹ đạo xác định cấu tạo nên. Hạt nhân do hai loại hạt là proton và nơtron cấu tạo 

nên. 

Bảng khối lượng và điện tích của các hạt electron, proton và nơtron 

Hạt Khối lượng Điện tích Năm tìm ra Người tìm ra 

Electron m 

−31 

= 9,1094.10 kg q 

−19 

= − 1,602.10 C 1897 J.J.Thomson 

Proton 

e 

−27 

mp 

= 1,6726.10 kg 

e 

−19 

qp 

1,602.10 C 

= + 1918 E.Rutherford 

−27 

Nơtron mn 

= 1,6748.10 kg q n = 0 1932 J.Chatwick 

- Nguyên tử trung hòa về điện nên số proton trong hạt nhân bằng số electron ở vỏ nguyên tử. 

- Hạt nhân mang điện tích dương, số proton trong hạt nhân được gọi là số hiệu nguyên tử hay số đơn 

vị điện tích hạt nhân của nguyên tử đó. 

N 

- Với các nguyên tử của nguyên tố có 2 ≤ Z ≤ 82 thì ta có: 1 ≤ ≤ 1,5 (Không xét nguyên tố Hiđro vì 

Z 

hạt nhân của nó không chứa nơtron còn những nguyên tố có Z > 82 có tính phóng xạ nên không bền). 

II. KÍCH THƯỚC, KHỐI LƯỢNG NGUYÊN TỬ 

1. Kích thước nguyên tử 

- Do nguyên tử có kích thước rất nhỏ nên để biểu thị đơn vị đo kích thước nguyên tử người ta dùng 

đơn vị nanomet (nm) hoặc angstrom ( A 0 9 

): 1nm = 10 − m; 1 A 0 10 

= 10 − m; 1nm = 10 A 

0 

4 

- Nguyên tử có dạng hình cầu với V nguyên tử = r 

3 

π (r là bán kính nguyên tử) 

3 

m (gam) 

- Khối lượng riêng của nguyên tử được tính theo công thức D = 

3 

V (cm ) 

2. Khối lượng nguyên tử 

- Đơn vị đo khối lượng nguyên tử là u (còn được gọi là đvC) - viết tắt của “atomic mass unit”. 

−27 

19,9265.10 kg 

−27 

1u = = 1,6605.10 kg 

12 

- Khối lượng electron là rất nhỏ so với khối lượng proton và nơtron nên trong tính toán ta có thể bỏ 

qua (xem như khối lượng nguyên tử chỉ tập trung ở hạt nhân). 

m nguyên tử = m electron + m proton + m nơtron ≈ m proton + m nơtron 

III. NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 

- Nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân ⇒ những nguyên tử có cùng điện 

tích hạt nhân đều có tính chất hóa học giống nhau (hiện nay đã tìm được 92 nguyên tố hóa học có trong tự 

nhiên và 18 nguyên tố nhân tạo tổng hợp được trong các phòng thí nghiệm hạt nhân). 

- Một nguyên tố hóa học được đặc trưng bởi số khối A và số hiệu nguyên tử Z. 

- Kí hiệu nguyên tử: A X Z 

Trong đó: A là số khối (A = Z + N). 

Z là số hiệu nguyên tử (cũng là số đơn vị điện tích hạt nhân, số proton). 

X là kí hiệu hóa học của nguyên tố. 

IV. ĐỒNG VỊ 

- Đồng vị của một nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng số proton nhưng khác nhau về số 

nơtron, do đó khác nhau về số khối. 

Ví dụ: Oxi có ba đồng vị là 16 O ; 17 O và 18 O . 

8 8 8 

- Thực tế một nguyên tố hóa học có thể tồn tại nhiều đồng vị nên khi tính toán ta sử dụng nguyên tử 

khối trung bình có công thức tính như sau: 

BỒI DƯỠNG TOÁN - LÍ - HÓA CẤP 2+3 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Sưu tầm bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

- 1 - 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








A1x 1 

+ A2x 2 

+ ...+ Anxn 

A = 

x 

1 

+ x 

2 

+ ...+ xn 

Trong đó: 

+ A 1 , A 2 , ... A n : Số khối của đồng vị thứ nhất, thứ hai, … và thứ n. 

+ x 1 , x 2 , ... x n : Phần trăm số nguyên tử tương ứng của các đồng vị (cần phân biệt phần trăm số nguyên 

tử không phải là phần trăm về khối lượng các nguyên tử). 

V. LỚP VÀ PHÂN LỚP ELECTRON 

1. Lớp electron 

- Trong nguyên tử, ở trạng thái cơ bản các electron lần lượt chiếm các mức năng lượng từ thấp đến 

cao và xếp theo từng lớp. Electron ở gần hạt nhân có mức năng lượng thấp bị hạt nhân hút mạnh, muốn bứt ra 

khỏi vỏ nguyên tử rất khó. Electron ở xa hạt nhân hơn có mức năng lượng cao hơn bị hạt nhân hút yếu hơn 

nên dễ bị tách khỏi vỏ nguyên tử. 

- Các electron trên cùng một lớp có mức năng lượng gần bằng nhau. 

- Mỗi lớp tương ứng với một mức năng lượng. Các mức năng lượng của các lớp được sắp xếp theo 

thứ tự tăng dần từ thấp lên cao. 

Số thứ tự (n) 1 2 3 4 5 

Kí hiệu K L M N O 

- Số electron tối đa của lớp thứ n là 2n 2 . 

2. Phân lớp electron 

- Mỗi lớp electron lại được chia thành các phân lớp electron. Các electron trong cùng một phân lớp có 

mức năng lượng bằng nhau. 

- Các phân lớp được kí hiệu bằng các chữ cái thường s, p, d, f. 

- Số phân lớp trong mỗi lớp bằng STT của lớp đó. 

Ví dụ: Lớp thứ 2 có 2 phân lớp là 2s và 2p. 

Lớp thứ 3 có 3 phân lớp là 3s, 3p và 3d. 

- Các electron ở phân lớp s gọi là electron s, ở phân lớp p gọi là electron p, ... 

3. Số electron tối đa trong một lớp, trong một phân lớp 

- Phân lớp s chứa tối đa 2e, phân lớp p chứa tối đa 6e, phân lớp d chứa tối đa 10e, phân lớp f chứa tối 

đa 14e. Phân lớp đã chứa đủ tối đa số electron gọi là phân lớp electron bão hòa, chứa một nửa số electron tối 

đa thì gọi là bán bão hòa. 

- Số electron tối đa trong của lớp thứ n là 2n 2 . 

- Lớp electron đã chứa đủ số elctrron tối đa gọi là lớp electron đã bão hòa. 

VI. CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ 

1. Cấu hình electron nguyên tử 

- STT lớp electron được ghi bằng chữ số 1, 2, 3. 

- Phân lớp được ghi bằng các chữ cái thường s, p, d, f. 

- Số electron được ghi bằng chữ số ở phía trên bên phải của phân lớp (tuân theo số e tối đa trong một 

phân lớp) và được điền theo sơ đồ mức năng lượng: 1s2s3s3p4s3d4p5s… (chú ý là với các nguyên tố có Z > 

20 thì ta phải sắp xếp lại sơ đồ mức năng lượng mới được cấu hình electron). 

• Cách nhớ vui sơ đồ mức năng lượng 

Sáng sớm phơi sắn phơi sắn đi phơi sắn đi phơi sắn... 

hoặc sáng sớm phấn son phấn son đánh phấn son đánh phấn son ... 

Ví dụ : 7 N: 1s 2 2s 2 2p 3 . 

2. Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng 

- Đối với nguyên tử của tất cả các nguyên tố, lớp ngoài cùng có nhiều nhất 8 electron. 

- Những nguyên tử có 1, 2, 3 electron lớp ngoài cùng dễ nhường electron là nguyên tử của các nguyên 

tố kim loại (trừ 1 H, 2 He, 5 B). 

- Những nguyên tử có 5, 6, 7 electron lớp ngoài cùng dễ nhận electron là nguyên tử của các nguyên tố 

phi kim. 

- Những nguyên tử có 4 electron lớp ngoài cùng có thể là kim loại (nếu thuộc chu kì lớn) hoặc phi kim 

(nếu thuộc chu kì nhỏ). 

• KẾT LUẬN: Biết cấu hình electron của nguyên tử có thể dự đoán được loại nguyên tố. 



- 2 - 










B. CÁC DẠNG BÀI TẬP 

DẠNG 1. XÁC ĐỊNH THÀNH PHẦN, KÍ HIỆU NGUYÊN TỬ 

Ví dụ 1. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52. Hạt nhân của nguyên 

tử X có số hạt mang điện ít hơn hạt không mang điện là 1. Xác định thành phần từng loại hạt trong X và biểu 

diễn kí hiệu nguyên tử của X. 

Hướng dẫn 

Gọi Z, N, E lần lượt là số hạt proton, electron, nơtron trong nguyên tử X. Vì số proton bằng số 

⎧2Z + N = 52 ⎧Z = 17(Cl) 

electron nên từ đề bài ta có hệ: ⎨ 

⇒ ⎨ ⇒ A = Z + N = 35 

⎩N − Z = 1 ⎩N = 18 

Kí hiệu nguyên tử: 35 Cl 17 

Ví dụ 2. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 13. Xác định kí hiệu 

nguyên tử của X. 


Gọi Z, N, E lần lượt là số hạt proton, electron, nơtron trong nguyên tử X. Vì số proton bằng số 

N 

electron nên từ đề bài ta có: 2Z + N = 13 (*). Mặt khác với 2 ≤ Z ≤ 82 thì ta có: 1 ≤ ≤1,5 

hay 

Z 

Z ≤ N ≤ 1,5Z (**) 

Từ (*) và (**) có: 2Z + Z ≤ 2Z + N ≤ 2Z + 1,5Z hay 3Z ≤ 13 ≤ 3,5Z ⇒ 3,71 ≤ Z ≤ 4,33 

Vì Z∈N* nên chọn Z = 4 (Be) thay vào (*) tìm được N = 5 ⇒ A = Z + N = 9. 

Kí hiệu nguyên tử: 9 Be 4 

BÀI TẬP VẬN DỤNG 

Câu 1. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) là 40. Trong đó tổng số hạt mang điện 

nhiều hơn tổng số hạt không mang điện là 12 hạt. Xác định số khối và biểu diễn kí hiệu nguyên tử của X. 

Đáp số: 27 Al 13 

Câu 2. Cho nguyên tử R có tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) là 114, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn hạt 

không mang điện là 26 hạt. Xác định số khối và biểu diễn kí hiệu nguyên tử của R. 

Đáp số: 79 Br 35 

Câu 3. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt cơ bản (p, n, e) là 82, trong hạt nhân của X thì số hạt mang 

điện ít hơn số hạt không mang điện là 4. Xác định số khối và biểu diễn kí hiệu nguyên tử của X. 

Đáp số: 56 Fe 26 

Câu 4. Tổng số các hạt cơ bản (p, n, e) của nguyên tử X là 58 và X có số khối nhỏ hơn 40. Xác định kí hiệu 

nguyên tử của X. 

Đáp số: 39 K 19 

Câu 5. Tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) của nguyên tử nguyên tố R là 28. Xác định kí hiệu nguyên tử của R 

biết vỏ nguyên tử của R có 7 electron ở lớp ngoài cùng. 

Đáp số: 19 F 9 

DẠNG 2. BÀI TẬP ĐỒNG VỊ, XÁC ĐỊNH NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH 

Ví dụ 1. Clo là hỗn hợp của hai đồng vị bền gồm 35 

37 

17Cl chiếm 75,77% và 

17Cl chiếm 24,23%. Tính nguyên tử 

khối trung bình của clo ? 


Ax + By 75,77.35 + 24,23.37 

Áp dụng công thức: A = ⇒ A Cl = = 35, 4846 

x + y 

100 

Ví dụ 2. Cho biết nguyên tử khối trung bình của Cu là 63,54 và Cu có 2 đồng vị là 63 

65 

29Cu và 

29Cu . Tính % số 

nguyên tử của mỗi loại đồng vị. 


Gọi a là phần trăm số nguyên tử đồng vị 63 

65 

29Cu thì phần trăm số nguyên tử đồng vị 

29Cu là 100 – a. 



- 3 - 










Ax + By 

63.a + 65.(100 - a) ⎧a = 73% 

Áp dụng công thức A = ⇒ 63,54 = 

⇒ ⎨ 

x + y 

100 ⎩100 − a = 27% 

Ví dụ 3. Cho biết hiđro có ba loại đồng vị là 1 H ; 2 H và 3 H ; oxi có ba loại đồng vị là 16 O ; 17 O và 18 1 1 1 8 8 8O. Hỏi 

có thể tạo ra bao nhiêu loại phân tử nước từ hỗn hợp các loại đồng vị trên? 


Số cách chọn ra 2 nguyên tử H từ hỗn hợp 3 đồng vị hiđro là 6. Cụ thể 

1 

Cách chọn 

H 2 

H 3 

H 

1 1 1 

1 xx 

2 x x 

3 x x 

4 x x 

5 xx 

6 xx 

Số cách chọn ra 1 nguyên tử O từ hỗn hợp 3 đồng vị oxi là 3 

Vậy có thể tạo ra tối đa: 6.3 = 18 loại phân tử nước. 


Câu 1. Trong tự nhiên Cu có 2 đồng vị bền là 63 

65 

29Cu và 

29Cu . Biết nguyên tử khối trung bình của Cu là 63,54 

hãy xác định phần trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị 

Đáp số: 63 

65 

29Cu(73%) và Cu(27%) 

29 

Câu 2. Agon tách ra từ không khí là hỗn hợp ba đồng vị: 99,6% 40 

38 

36 

18Ar ; 0,063% 

18Ar ; 0,337% 

18Ar . Tính thể 

tích của 15 gam Ar ở điều kiện tiêu chuẩn. 

Đáp số: 8,404 lít. 

Câu 3. Trong tự nhiên bo (B) có hai đồng vị: 10 B và 11 5 5B và nguyên tử khối trung bình của bo là 10,81. 

a) Tính phần trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị. 

b) Tính phần trăm khối lượng 11 B trong axit boric H 5 3BO 3 (Biết H là đồng vị 1 H ; O là đồng vị 16 O ). 

1 8 

Đáp số: a) 10 B(19%) và 11 5 5B(81%) ; b) 14,415%. 

Câu 4. Hiđro có nguyên tử khối là 1,008. Hỏi có bao nhiêu nguyên tử của đồng vị 2 1H trong 1 ml nước ( cho 

rằng trong nước chỉ có đồng vị 1 H và 2 1 1H )? (Cho khối lượng riêng của nước là 1 g/ml) 

20 

Đáp số: 5,35.10 (nguyên tử). 

Câu 5. Cho biết hiđro có ba loại đồng vị là 1 H ; 2 H và 3 H ; ni tơ có hai loại đồng vị là 14 N ; 15 1 1 1 7 7 

N ; oxi có ba 

loại đồng vị là 16 O ; 17 O và 18 O. Hỏi có thể tạo ra bao nhiêu loại phân tử axit nitric HNO 8 8 8 3 từ hỗn hợp các loại 

đồng vị trên? 

Đáp số: 60 loại phân tử. 

Câu 6. Cho biết hiđro có ba loại đồng vị là 1 H ; 2 H và 3 H ; cacbon có hai loại đồng vị là 12 C và 13 1 1 1 6 6C ; oxi có 

ba loại đồng vị là 16 O ; 17 O và 18 8 8 8O. Hỏi có thể tạo ra bao nhiêu loại phân tử axit cacbonic từ hỗn hợp các loại 

đồng vị trên? 

Đáp số: 120 loại phân tử. 

Câu 7. Trong tự nhiên clo có 2 đồng vị là đồng vị 35 

37 

37 

Cl và Cl. Biết đồng vị Cl chiếm 24,23% tổng số 

17 

nguyên tử clo, tính thành phần phần trăm về khối lượng 37 Cl có trong axit pecloric HClO 17 4. 

Đáp số: 8,92%. 

Câu 8. Nguyên tố X có 3 đồng vị là X 1 chiếm 92,23%, X 2 chiếm 4,67% và X 3 chiếm 3,10%. Tổng số khối 

của 3 đồng vị là 87. Số nơtron trong X 2 nhiều hơn trong X 1 là 1 hạt. Nguyên tử khối trung bình của X là 

28,0855. 

a) Hãy tìm X 1 , X 2 và X 3 . 

b) Nếu trong X 1 có số nơtron bằng số proton. Xác định số nơtron trong nguyên tử của mỗi loại đồng 

vị. 


17 

17 


- 4 - 










28 29 

Đáp số: 

14Si; 14Si và 30 Si. 14 

Câu 9. Cho một dung dịch chứa 8,19 gam muối NaX tác dụng một lượng dư dung dịch AgNO 3 thu được 

20,09 gam kết tủa. 

a) Tìm nguyên tử khối và gọi tên X. 

b) X có hai đồng vị, giả sử số nguyên tử của đồng vị thứ nhất nhiều gấp 3 lần số nguyên tử của đồng 

vị thứ hai. Hạt nhân của đồng vị thứ nhất có ít hơn hạt nhân đồng vị thứ hai 2 nơtron. Tìm số khối của mỗi 

đồng vị. 

35 37 

Đáp số: a) Cl (35,5); b) Cl; Cl. 

17 17 

Câu 10. Nguyên tố clo có hai đồng vị là 35 37 

Cl và Cl với phần trăm số nguyên tử tương ứng là 75,77% và 

17 

17 

24,23%. Nguyên tố đồng có hai đồng vị là 63 

65 

Cu và Cu. Biết nguyên tử khối trung bình của đồng là 63,54, 

29 

29 

tính phần trăm khối lượng của đồng vị 63 Cu trong phân tử CuCl 29 2. 

Đáp số: 34,19%. 

Câu 11. Nguyên tố X có hai đồng vị, trong đó đồng vị thứ 2 nhiều hơn đồng vị thứ nhất 2 nơtron và chiếm 

4%. Biết nguyên tử khối trung bình của X là 40,08; hãy xác định số khối của mỗi đồng vị. 

Đáp số: 40 và 42. 

Câu 12. Trong tự nhiên Cu có 2 đồng vị bền là 63 Cu (chiếm 73% tổng số nguyên tử) và A 29 29Cu . Biết nguyên 

tử khối trung bình của Cu là 63,54, hãy: 

a) Xác định phần trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị. 

b) Tính phần trăm khối lượng của đồng vị A Cu có trong Cu 29 2O (biết oxi là đồng vị 16 O ). 8 

Đáp số: a) 65 

29Cu(27%) ; b) 24,53%. 

DẠNG 3. VIẾT CẤU HÌNH ELECTRON, XÁC ĐỊNH LOẠI NGUYÊN TỐ 

Câu 1. Viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố sau và xác định xem chúng là kim loại, phi kim 

hay khí hiếm? 

a) Nguyên tố X (Z = 8) b) Nguyên tố T (Z = 11) c) Nguyên tố R (Z =15) 

d) Nguyên tố A (Z = 18) e) Nguyên tố M (Z = 20) d) Nguyên tố J (Z = 35). 

Câu 2. Viết cấu hình electron của các nguyên tố sau: Na (Z = 11), Al (Z = 13), Cl (Z = 17), Cr (Z = 24), Cu 

(Z = 29), As (Z = 33), Rb (Z = 37), Ag (Z = 47). Những nguyên tố nào là nguyên tố s, nguyên tố p, nguyên tố 

d? 

Câu 3. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52 và có số khối là 35. Viết 

cấu hình electron của X, xác định xem X là kim loại, phi kim hay khí hiếm? 

Câu 4. Tổng số electron trên phân lớp p của nguyên tử nguyên tố R là 10. Viết cấu hình electron đầy đủ của 

R và xác định xem R thuộc loại nguyên tố nào? 

3 

Câu 5. Tổng số hạt cơ bản (p, n, e) của ion R + là 79 còn trong nguyên tử R có số hạt không mang điện ít hơn 

số hạt mang điện là 22. 

a) Xác định thành phần từng loại hạt cơ bản trong R. 

2 

b) Viết cấu hình electron của R, R + 3 

, R + . 

Gợi ý: 

3 

• R ⎯⎯→ R + 

3 

+ 3e ⇒ Nếu ion R + có tổng số hạt là 79 thì nguyên tử R có tổng số hạt là 82. 

• Nguyên tử khi nhường electron thì sẽ ưu tiên nhường electron ở lớp ngoài cùng trước (vì càng xa hạt 

nhân thì lực hút càng yếu nên dễ nhường hơn). 

Câu 6. Nguyên tử của nguyên tố R có số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 18 hạt. Trong 

cation R + , tổng số các loại hạt là 57. 

a) Xác định số khối và biểu diễn kí hiệu nguyên tử của R. 

b) Viết cấu hình electron và xác định loại nguyên tố của R. 

Câu 7. Tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) trong nguyên tử hai kim loại X, Y là 177, trong đó số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang điện là 47. Biết số hạt mang điện trong nguyên tử Y nhiều hơn trong nguyên tử 

X là 8, xác định X, Y và viết cấu hình electron của X, Y. 

Câu 8. Nguyên tử của hai nguyên tố X, Y có các đặc điểm sau: 

- Tổng số hạt không mang điện của X và Y là 7. 

- Tổng số hạt mang điện dương của X và Y là 8. 



- 5 - 










- Số khối của nguyên tử Y gấp 14 lần số khối nguyên tử X. 

Viết cấu hình electron nguyên tử của X và Y. 

DẠNG 4. XÁC ĐỊNH KÍCH THƯỚC, KHỐI LƯỢNG, KHỐI LƯỢNG RIÊNG CỦA NGUYÊN TỬ 

Ví dụ. Nguyên tử kẽm có bán kính r = 1,35.10 -1 nm và khối lượng nguyên tử là 65u. 

a) Tính khối lượng riêng của nguyên tử kẽm, biết rằng trong tinh thể các nguyên tử kẽm là những hình 

cầu chiếm 74% thể tích tinh thể. 

b) Thực tế hầu như toàn bộ khối lượng nguyên tử tập trung ở hạt nhân với bán kính r = 2.10 -6 nm. 

Tính khối lượng riêng của hạt nhân nguyên tử kẽm? 


24 

• Khối lượng 1 nguyên tử kẽm: 65.1,6605. 10 − 24 

= 107,9325. 10 − (gam) 

4 

• Thể tích 1 nguyên tử kẽm: V = r 

3 

3 π = 4 .3,14.(1,35.10 

−8 ) 

3 10,3.10 

−24 (cm 

3 

= 

) 

3 

• Vì trong tinh thể các nguyên tử kẽm là những hình cầu chiếm 74% thể tích tinh thể nên khối lượng 

−24 

107,9325.10 74 

3 

riêng thực của nguyên tử kẽm là: D = . = 7,754(g / cm ) 

−24 

10,3.10 100 

4 

• Thể tích hạt nhân nguyên tử kẽm: V = r 

3 

3 π = 4 .3,14.(2.10 

−13 ) 

3 33,4933.10 

−39 (cm 

3 

= 

) 

3 

−24 

107,9325.10 

15 3 

• Khối lượng riêng của hạt nhânnguyên tử kẽm là: D = = 3,2225.10 (g / cm ) 

−39 

33,4933.10 

BÀI TẬP ÁP DỤNG 

Câu 1. Tính khối lượng gần đúng ra (kg) và ra (u) của 

a) Nguyên tử cacbon (có 6e, 6p và 6n). 

b) Nguyên tử nhôm (có 13e, 13p và 14n). 

−27 

−27 

Đáp số: a) 20,0844.10 (kg) ; 12,1u; b) 45,191.10 (kg) ; 27,2u 

Câu 2. Nguyên tử của crom có khối lượng riêng và khối lượng nguyên tử lần lượt là 7,18 (g/cm 3 ) và 52u. 

Biết trong tinh thể, các nguyên tử crom là những hình cầu chiếm 68% thể tích, xác định bán kính nguyên tử 

của crom. 

0 

Đáp số: r Cr = 0,129 nm hay 1,29 A. 

Câu 3. Bán kính nguyên tử của Cu là 0,128 nm và khối lượng mol là 63,54 gam. Biết trong tinh thể, các 

nguyên tử Cu là những hình cầu chiếm 74% thể tích, tìm khối lượng riêng thực của đồng. 

Đáp số: 8,9 (g/cm 3 ). 

Câu 4. Khối lượng riêng của canxi kim loại là 1,55 g/cm 3 . Giả thiết rằng, trong tinh thể canxi các nguyên tử 

là những hình cầu chiếm 74% thể tích tinh thể, phần còn lại là khe rỗng. Hãy tính bán kính nguyên tử canxi 

theo lí thuyết? Biết M Ca = 40,08 g/mol. 

0 

Đáp số: r Ca = 0,1965 nm hay 1,965A. 

Câu 5. Bán kính nguyên tử và khối lượng mol nguyên tử của Fe lần lượt là 0,128 nm và 56 gam. Tính khối 

lượng riêng của Fe biết rằng trong tinh thể các nguyên tử Fe chỉ chiếm 74% thể tích, còn lại là các khe trống. 

Đáp số: 7,84 (g/cm 3 ). 

Câu 6. Ở 20 0 C, khối lượng riêng của Au là 19,32 g/cm 3 và nguyên tử khối của Au là 196,97 g/mol. Xác định 

bán kính nguyên tử gần đúng của Au? Biết trong tinh thể các nguyên tử Au là những hình cầu chiếm 74% về 

thể tích. 

0 

Đáp số: r Au = 0,144 nm hay 1,44 A. 

Câu 7. Kim loại M tác dụng vừa đủ với 4,032 lít khí Cl 2 (đktc) thu được 16,02 gam MCl 3 theo phương trình 

phản ứng: 2M + 3Cl 2 → 2MCl 3 . 

a) Xác định nguyên tử khối của M. 

0 

b) Biết rằng nguyên tử M có bán kính 1,43A và các nguyên tử M chỉ chiếm 74% thể tích trong tinh 

thể. Xác định khối lượng riêng thực của M. 

Đáp số: a) M là Al; b) 2,7 (g/cm 3 ). 



- 6 - 










Câu 8. Giữa bán kính hạt nhân (R) và số khối (A) của nguyên tử có mối liên hệ như sau: 

r0 

1,2.10 − 

Đáp số: Khoảng 230 triệu tấn/cm 3 . 

DẠNG 5. BÀI TẬP TỔNG HỢP NÂNG CAO 

Câu 1. Một hợp chất ion M 2 X (tạo từ ion M + và ion 

13 

= (cm). Hãy tính khối lượng riêng của hạt nhân nguyên tử. 

R = r A với 

3 

0 

2 

X − ) có tổng các loại hạt cơ bản là 140 hạt, trong đó số 

hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 44 hạt. Số khối của M lớn hơn số khối của X là 23. Tổng 

số hạt p, n, e trong ion M + 

2 

nhiều hơn trong ion X − là 31 hạt. Xác định công thức của M 2 X. 

Đáp số: K 2 O. 

Câu 2. Hợp chất Y có công thức MX 2 trong đó M chiếm 46,67% về khối lượng. Trong hạt nhân M có số 

nơtron nhiều hơn số proton là 4 hạt. Trong hạt nhân X số nơtron bằng số proton. Tổng số proton trong MX 2 là 

58. 

a) Xác định số khối của M và X. 

b) Xác định công thức phân tử của MX 2 . 

Đáp số: FeS 2 (pirit sắt). 

Câu 3. Có hợp chất MX 3 trong đó 

- Tổng số proton, nơtron, elctron là 196. 

- Số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 60. 

- Số khối của M nhỏ hơn số khối của X là 8. 

– 

3 

- Tổng số proton, nơtron, elctron trong X nhiều hơn trong ion M + là 16. 

Xác định công thức của MX 3 . 

Đáp số: AlCl 3 . 

2 

Câu 4. Cho biết tổng số electron trong ion AB − 3 

là 42. Trong các hạt nhân của A cũng như B số proton bằng 

số nơtron. Xác định số khối của A, B biết số khối của A gấp đôi của B. 

Đáp số: Số khối của A là 32 ; số khối của B là 16. 

Câu 5. Hợp chất A có công thức MX x trong đó M chiếm 46,67% khối lượng (M là kim loại, X là phi kim ở 

chu kì 3). Trong hạt nhân M có số nơtron nhiều hơn số proton 4 hạt, còn X có số proton bằng số nơtron. Tổng 

số hạt proton của A là 58. Xác định M, X và A. 


2 

Câu 6. Tổng số hạt mang điện trong ion AB − 

3 

bằng 82. Số hạt mang điện trong hạt nhân của nguyên tử A 

nhiều hơn số hạt mang điện trong hạt nhân của nguyên tử B là 8. Xác định số hiệu nguyên tử của 2 nguyên tố 

2 

A, B. Viết cấu hình electron nguyên tử của A, B và xác định công thức AB − . 

2 

Đáp số: SO − 3 

(ion sunfit). 

Câu 7. Hợp chất Z được cấu tạo bởi 2 nguyên tố M, R có công thức M a R b , trong đó R chiếm 6,667% về khối 

lượng. Trong hạt nhân nguyên tử M số hạt nơtron nhiều hơn số hạt proton là 4 còn trong hạt nhân nguyên tử 

R có số hạt proton bằng số hạt nơtron. Biết tổng số hạt proton trong Z là 84 hạt và a + b = 4, hãy xác định 

công thức của Z. 

Đáp số : Fe 3 C (xementit). 

2 

Câu 8. Ion AB − 

3 

có tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) là 92, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn hạt không 

mang điện là 32, nguyên tử B có tổng số hạt mang điện nhiều hơn nguyên tử A là 4. Xác định công thức của 

2 

ion AB − . 

3 

2 

Đáp số : CO − (ion cacbonat). 

3 

2 

Câu 9. Hợp chất X tạo bởi hai ion M + và YO− . m 

Tổng số electron trong ion YO − 

m 

là 32 còn trong toàn bộ X 

là 91. Biết trong hạt nhân nguyên tử Y có số proton bằng số nơtron và 3 ≤ Z Y ≤ 10. Xác định công thức của 

hợp chất X. 

Đáp số : Cu(NO 3 ) 2 . 

Câu 10. Một hợp chất tạo thành từ M + 2 

và X − 2 

. Trong phân tử M 2 X 2 có tổng số các hạt proton, nơtron, 

electron bằng 164, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 52. Số khối của nguyên tử 


3 


- 7 - 










M lớn hơn số khối của nguyên tử X là 23. Tổng số hạt trong M + lớn hơn trong 

M 2 X 2 . 

2 

X − 2 

là 7. Xác định công thức 

Đáp số: K 2 O 2 (kali peoxit). 

Câu 11. Hợp chất Z được cấu tạo bởi 2 nguyên tố M, R có công thức M a R b , trong đó M chiếm 75% về khối 

lượng. Trong hạt nhân nguyên tử M số hạt nơtron nhiều hơn số hạt proton là 1 còn trong hạt nhân nguyên tử 

R có số hạt proton bằng số hạt nơtron. Biết tổng số hạt proton trong Z là 70 hạt và a + b = 7, hãy xác định 

công thức của Z. 

Đáp số : Al 4 C 3 (nhôm cacbua). 

Câu 12. Cho X, Y là hai nguyên tố phi kim. Trong nguyên tử X và Y có số hạt mang điện nhiều hơn hạt 

không mang điện lần lượt là 14 và 16. Biết trong hợp chất XY n : 

- X chiếm 15,0486% về khối lượng. 

- Tổng số proton là 100. 

- Tổng số nơtron là 106. 

Xác định X, Y và công thức XY n . 

Đáp số: PCl 5 . 

Câu 13. Hợp chất Z được cấu tạo bởi 2 nguyên tố M, R có công thức M a R b , trong đó tỉ lệ phần trăm về khối 

lượng giữa M và R là 7 : 3. Biết rằng trong hạt nhân nguyên tử M số hạt nơtron nhiều hơn số hạt proton là 4 

còn trong hạt nhân nguyên tử R có số hạt proton bằng số hạt nơtron; tổng số hạt proton trong Z là 76 hạt và a 

+ b = 5, hãy xác định công thức của Z; viết cấu hình electron của M, R. 

Đáp số: Fe 2 O 3 . 

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 

Câu 1. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52 và có số khối là 35. Số 

hiệu nguyên tử của nguyên tố X là 

A. 17. B. 15. C. 23. D. 18. 

Câu 2. Trong hợp chất ion XY (X là kim loại, Y là phi kim), số electron của cation bằng số electron của 

anion và tổng số electron trong XY là 20. Biết trong mọi hợp chất, Y chỉ có một mức oxi hóa duy nhất. Công 

thức XY là 

A. NaF. B. AlN. C. MgO. D. LiF. 

Câu 3. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt electron trong các phân lớp p là 7. Số hạt mang điện của 

một nguyên tử Y nhiều hơn số hạt mang điện của một nguyên tử X là 8 hạt. Các nguyên tố X và Y lần lượt là 

A. Al và P. B. Fe và Cl. C. Al và Cl. D. Na và Cl. 

Câu 4. Nguyên tử của nguyên tố X có electron ở mức năng lượng cao nhất là 3p. Nguyên tử của nguyên tố Y 

cũng có electron ở mức năng lượng 3p và có một electron ở lớp ngoài cùng. Nguyên tử X và Y có số electron 

hơn kém nhau là 2. X, Y lần lượt là 

A. khí hiếm và kim loại. B. kim loại và kim loại. 

C. phi kim và kim loại. D. kim loại và khí hiếm. 

Câu 5. Nguyên tử khối trung bình của boron (B) bằng 10,81u. Biết B gồm hai đồng vị là 10 5 B và 11 5 B . Biết 

phân tử khối của H 3 BO 3 là 61,84u, phần trăm về khối lượng của đồng vị 11 B trong axit boric H 5 3BO 3 là 

A. 14,159%. B. 14,408%. C. 14,415%. D. 17,481%. 

Câu 6. Tổng số các hạt cơ bản (p, n, e) của một nguyên tử là 21. Nguyên tố đó là nguyên tố nào sau đây? 

A. Cacbon (Z=6). B. Nitơ (Z=7). C. Oxi (Z=8). D. Flo (Z=9). 

Câu 7. Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố R là 79,91. Biết R có hai đồng vị, trong đó đồng vị 79 R 

chiếm 54,5%. Nguyên tử khối của đồng vị còn lại có giá trị là 

A. 80. B. 81. C. 82. D. 84. 

Câu 8. Trong tự nhiên Ag có hai đồng vị, trong đó đồng vị 109 Ag chiếm 44%, biết nguyên tử khối trung bình 

của Ag là 107,88. Nguyên tử khối của đồng vị thứ hai là 

A. 107. B. 108. C. 106. D. 110. 

Câu 9. Cho cấu hình electron nguyên tử của những nguyên tố sau: X: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 ; Y: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 ; Z: 

1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 3 ; T: 1s 2 2s 2 2p 5 ; U: 1s 2 2s 1 . Những nguyên tố kim loại là 

A. X, Y, Z. B. X, Y, T. C. X, Y, Z, U. D. X, Y, U. 

Câu 10. Tổng điện tích hạt nhân của nguyên tử nguyên tố X là +46,4.10 -19 C. Cấu hình electron của X là 

A. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 9 4s 2 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 9 . 



- 8 - 










C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 1 . D. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 10 . 

Câu 11. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số proton trên phân lớp p bằng 10. Nhận xét không đúng là 

A. X là nguyên tố phi kim. B. Số hiệu nguyên tử của X bằng 16. 

C. X có 3 lớp electron. D. X có 4 electron ở lớp ngoài cùng. 

2 

Câu 12. Số hạt mang điện có trong ion Mg + là 

A. 12. B. 24. C. 22. D. 26. 

Câu 13. Cấu hình electron của ion X + là 1s 2 2s 2 2p 6 . Vậy X là nguyên tố nào sau đây? 

A. F. B. Na. C. Ne. D. K. 

2 

Câu 14. Một anion X − được cấu tạo bởi 50 hạt các loại (p, e, n), trong đó tổng số hạt mang điện âm ít hơn 

tổng số hạt cấu tạo lên hạt nhân là 14. Hãy xác định cấu hình electron của ion X 2- ? 

A. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 4 . C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 . D. 2s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 . 

Câu 15. Nguyên tử canxi có kí hiệu là 35 

17Cl . Phát biểu nào sau đây sai? 

A. Nguyên tử Cl có 18 nơtron. B. Tổng số hạt cơ bản (p, n, e) của Cl là 35. 

C. Cl ở ô thứ 17 trong bảng tuần hoàn. D. Số hiệu nguyên tử của Cl là 17. 

Câu 16. Ở trạng thái cơ bản, cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử X là 3s 2 . Số hiệu nguyên tử của 

nguyên tố X là 

A. 11. B. 12. C. 13. D. 14. 

2 

Câu 17. Dãy gồm nguyên tử X, các ion Y + và Z − đều có cấu hình electron 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 là 

2 

A. Ne, Mg + , F − . 

2 

B. Ne, Ca + , Cl − . 

2 

C. Ar, Mg + , F − . 

2 

D. Ar, Ca + , Cl − . 

Câu 18. Số electron tối đa chứa trong lớp M là 

A. 18. B. 2. C. 8. D. 32. 

Câu 19. Nhận xét đúng là 

A. Số khối của nguyên tử bằng tổng khối lượng các hạt cơ bản có trong nguyên tử. 

B. Khối lượng của nguyên tử hầu như chỉ tập trung ở hạt nhân. 

C. Số khối của nguyên tử bằng tổng khối lượng của hạt proton và hạt nơtron. 

D. Do số hạt proton và số hạt nơ tron bằng nhau nên ở trạng thái cơ bản nguyên tử trung hòa điện. 

Câu 20. Cấu hình electron của nguyên tử crom (Z = 24) là 


C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 4s 1 . D. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 5 . 

Câu 21. Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử của nguyên tố X có 4 electron ở lớp L (lớp thứ hai). Số proton có 

trong nguyên tử X là 

A. 6. B. 5. C. 7. D. 8. 

Câu 22. Nguyên tố Z có 2 đồng vị X, Y với khối lượng nguyên tử trung bình bằng 79,9. Hạt nhân đồng vị X 

có 35 hạt proton và 44 hạt notron. Hạt nhân đồng vị Y có số hạt nơtron nhiều hơn X 2 hạt. Tỷ lệ số nguyên tử 

Y so với X là 

A. 9 . 

10 


B. 

11 . C. 9 

11 . D. 11 9 . 

Câu 23. Ở trạng thái cơ bản, số obitan s có chứa e của nguyên tử có số hiệu 20 là 

A. 2. B. 4. C. 3. D. 1. 

Câu 24. Nguyên tử M có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng là 3s 2 3p 5 . Nguyên tử M là 

A. 11 Na. B. 18 Ar. C. 17 Cl. D. 19 K. 

3 

Câu 25. Ion X + có cấu hình electron ở trạng thái cơ bản là 1s 2 2s 2 2p 6 3 

. Số hạt mang điện trong ion X + là 

A. 18. B. 20. C. 23. D. 22. 



- 9 - 





TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HÓA HỌC 10 - NĂM HỌC 2017-2018 




www.daykemquynhon.blogspot.com 

BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 


I. CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN 

1. Nguyên tắc sắp xếp 

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học được sắp xếp dựa trên ba nguyên tắc sau: 

- Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. 

- Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số lớp electron được xếp thành một hàng. 

- Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số electron hóa trị được xếp thành một cột. 

2. Cấu tạo bảng tuần hoàn 

a) Ô nguyên tố 

- Số thứ tự ô nguyên tố đúng bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó. Ô nguyên tố cho biết các thông tin như : Số hiệu 

nguyên tử, kí hiệu hóa học, nguyên tử khối trung bình, độ âm điện, … 

Ví dụ: Ô nguyên tố của hiđro và của nhôm. 

b) Chu kì 

- Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều tăng dần của điện tích 

hạt nhân nguyên tử. 

- STT của chu kì bằng số lớp electron. 

- Mỗi chu kì được bắt đầu bằng một kim loại kiềm và kết thúc bằng một khí hiếm (trừ chu kì 1). 

Giới thiệu các chu kì 

Chu kì 1: 

Gồm 2 nguyên tố là hiđro (H) và heli (He). 

Chu kì 2: 

Gồm 8 nguyên tố, bắt đầu là kim loại kiềm liti (Li) có Z = 3 và kết thúc là khí hiếm neon (Ne) có Z = 10. Nguyên tử của các 

nguyên tố thuộc chu kì 2 có 2 lớp electron, lớp K gồm 2 electron và lớp L (từ 1 đến 8 electron). 

Chu kì 3: 

Gồm 8 nguyên tố, bắt đầu là kim loại kiềm natri (Na) có Z = 11 và kết thúc là khí hiếm argon (Ar) có Z = 18. Nguyên tử của 

các nguyên tố thuộc chu kì 2 có 2 lớp electron, lớp K gồm 2 electron và lớp L (từ 1 đến 8 electron). Nguyên tử của các nguyên tố 

thuộc chu kì 3 có 3 lớp electron, lớp K gồm 2 electron lớp L gồm 8 electron và lớp M chứa từ 1 đến 8 electron. 

Cấu hình electron tổng quát: [Ne]3s a 3p b (a = 1 → 2; b = 0 → 6) 

Chu kì 4: 

Gồm có 18 nguyên tố, bắt đầu là kim loại kiềm K ( Z = 19) và kết thúc là khí hiếm Kr (Z = 36). Sự phân bố electron ở chu kì 

4 có đặc điểm là chưa phân bố vào phân lớp 3d mà phân bố vào phân lớp 4s trước, sau đó mới điền vào phân lớp 3d từ 1 đến 10 

electron cho các nguyên tử của 10 nguyên tố kim loại chuyển tiếp (từ nguyên tố Sc (Z = 21) đến Zn (Z = 30)). 

Chu kì 5: 

Gồm có 18 nguyên tố, bắt đầu là kim loại kiềm Rb ( Z = 37) và kết thúc là khí hiếm Xe (Z = 54). Sự phân bố electron ở chu 

kì 5 tương tự như chu kì 4. 

Chu kì 6: 

Gồm có 18 nguyên tố, bắt đầu là kim loại kiềm Cs ( Z = 55) và kết thúc là khí hiếm Rn (Z = 86). Sự phân bố electron ở chu 

kì 6 diễn ra phức tạp hơn các chu kì trên. 

Chu kì 7: 

Bắt đầu là nguyên tố Fr (Z = 87) và kết thúc là nguyên tố Uuo (Z = 118). Đây là chu kì vừa mới được hoàn thành cách đây 

chưa lâu. 

c) Nhóm nguyên tố 

- Nhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất 

hóa học gần giống nhau và được xếp thành một cột. 

- Nhóm nguyên tố được chia làm hai loại: Nhóm A và nhóm B. 

- Nguyên tử của các nguyên tố trong cùng một nhóm A có số electron hóa trị bằng nhau và bằng STT của nhóm. 

- Có 8 nhóm A được đánh số từ IA đến VIIIA, mỗi nhóm là 1 cột. Nhóm A gồm các nguyên tố s và nguyên tố p. 

- Có 8 nhóm B được đánh số từ IB đến VIIIB, mỗi nhóm là 1 cột, riêng nhóm VIIIB có 3 cột. Nhóm B gồm các nguyên tố d 

và nguyên tố f. 

• LƯU Ý: Các nguyên tố s, p, d, f là những nguyên tố mà nguyên tử có electron cuối cùng được điền vào phân lớp s, p, d, f 

tương ứng. 



- 1 - 










• Cách xác định STT nhóm A và STT nhóm B. 

- STT nhóm A = số electron hóa trị (số electron lớp ngoài cùng). 

Ví dụ: 13 Al: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 ⇒ nguyên tố p, có 3 electron lớp ngoài cùng ⇒ nhóm IIIA. 

- STT của nguyên tố nhóm B (có cấu hình electron dạng (n – 1)d x ns y ) 

+ Nếu x + y < 8 ⇒ STT nhóm B là x + y. 

+ Nếu 8 ≤ x + y ≤ 10 ⇒ STT là VIIIB (qui ước này giúp giải thích tại sao nhóm VIIIB gồm có 3 cột). 

+ Nếu x + y > 10 thì STT nhóm B là (x + y) – 10. 

⎧n = 4 

Ví dụ: 24 Cr: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 4s 1 ⇒ nguyên tố d và có ⎨ ⇒ x + y = 6 ⇒ nhóm VIB. 

⎩x = 5; y = 1 

⎧n = 4 

30Zn: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 ⇒ nguyên tố d và có ⎨ ⇒ x + y = 12 > 10 ⇒ nhóm IIB. 

⎩x = 10; y = 2 

II. SỰ BIẾN ĐỔI CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 

1. Cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố nhóm A 

- Các nguyên tử của nguyên tố trong cùng một nhóm A có số electron lớp ngoài cùng (electron hóa trị) bằng nhau. 

Cấu hình electron lớp ngoài cùng của các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hoàn sau mỗi chu kì ⇒ tính chất các nguyên tố 

nhóm A cũng có sự biến đổi tuần hoàn. 

2. Cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố nhóm B 

- Gồm các nguyên tố d và nguyên tố f (còn gọi là các kim loại chuyển tiếp). Từ chu kì 4 trở đi, sau khi bão hòa phân lớp 

ngoài cùng ns 2 thì các electron tiếp theo được điền vào phân lớp (n – 1)d nên cấu hình thường có dạng (n – 1)d x ns 2 (trừ một số ngoại 

lệ như 24 Cr; 29 Cu; 47 Ag; ...). 

III. SỰ BIẾN ĐỔI CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÝ 

1. Bán kính nguyên tử 

- Trong một chu kì đi từ trái sang phải, vì số lớp electron bằng nhau song giá trị điện tích hạt nhân tăng nên lực hút giữa hạt 

nhân và electron lớp ngoài cùng tăng ⇒ bán kính nguyên tử giảm. 

- Trong một nhóm A, đi từ trên xuống dưới, mặc dù giá trị điện tích hạt nhân tăng song do số lớp electron tăng (chiếm ưu thế 

hơn) nên bán kính nguyên tử tăng. 

• Nhận xét: Bán kính nguyên tử của các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân. 

• Qui luật so sánh bán kính nguyên tử hoặc ion 

Số lớp electron lớn hơn thì bán kính nguyên tử lớn hơn. 

Nếu cùng số lớp electron hoặc cùng có chung cấu hình electron thì điện tích hạt nhân Z càng lớn ⇒ bán kính nguyên tử 

càng nhỏ và ngược lại. 

Đối với cùng một nguyên tố thì: r cation (ion dương) < r nguyên tử < r anion (ion âm) . 

Ví dụ: Sắp xếp các nguyên tử sau theo chiều tăng dần bán kính nguyên tử: 3 Li; 8 O; 9 F; 11 Na. 

Giải 

Cấu hình electron: 

3Li: 1s 2 2s 1 (2 lớp electron). 

8O: 1s 2 2s 2 2p 4 (2 lớp electron) 

9F: 1s 2 2s 2 2p 5 (2 lớp electron) 

11Na: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 (3 lớp electron) 

Theo qui luật so sánh bán kính nguyên tử ta có: r (F) < r (O) < r (Li) < r (Na) . 

2. Năng lượng ion hóa 

- Năng lượng ion hóa thứ nhất (I 1 ) của nguyên tử là năng lượng tối thiểu cần cung cấp để tách electron thứ nhất ra khỏi 

nguyên tử ở trạng thái cơ bản (tính bằng kJ/mol). 

- Trong một chu kì đi từ trái sang phải, vì lực hút giữa hạt nhân và electron lớp ngoài cùng tăng ⇒ năng lượng ion hóa nói 

chung tăng. 

- Trong một nhóm A, đi từ trên xuống dưới, do số lớp electron tăng lực hút giữa hạt nhân và electron lớp ngoài cùng giảm 

⇒ năng lượng ion hóa nói chung giảm. 

• Nhận xét: Năng lượng ion hóa thứ nhất của nguyên tử các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện 

tích hạt nhân. 

3. Độ âm điện 

- Độ âm điện của một nguyên tử đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học. 

- Trong một chu kì, đi từ trái sang phải theo chiều tăng của điện tích hạt nhân giá trị độ âm điện của các nguyên tử nói chung 

tăng dần. 

- Trong một nhóm A, đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện tích hạt nhân giá trị độ âm điện của các nguyên tử nói 

chung giảm dần. 

• Nhận xét: Độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân. 

IV. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT HÓA HỌC 

1. Tính kim loại, tính phi kim 

- Tính kim loại là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ mất electron để trở thành ion dương (cation): M 

n 

⎯⎯→ M + + ne (n = 1, 2, 3). Nguyên tử càng dễ nhường electron thì tính kim loại càng mạnh. 



- 2 - 










- Tính phi kim là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ thu electron để trở thành ion âm (anion): X + ne 

n 

⎯⎯→ X − (n = 3, 2, 1). Nguyên tử càng dễ thu electron thì tính phi kim càng mạnh. 

a) Sự biến đổi tính chất trong một chu kì 

- Trong một chu kì, đi từ trái sang phải theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính kim loại giảm dần, tính phi kim tăng dần. 

b) Sự biến đổi tính chất trong một nhóm A 

- Trong một nhóm A, đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính kim loại tăng dần, đồng thời tính phi 

kim giảm dần. 

• Nhận xét: Tính kim loại, tính phi kim của nguyên tử các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích 

hạt nhân. 

2. Hóa trị các nguyên tố nhóm A 

Sự biến đổi hóa trị của các nguyên tố nhóm A trong oxit cao nhất và trong hợp chất khí với hiđro được biểu diễn qua bảng 

sau: 

STT nhóm A IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA 

Hợp chất với oxi (oxit cao nhất) 

Na 2 O MgO Al 2 O 3 SiO 2 P 2 O 5 SO 3 Cl 2 O 7 

K 2 O CaO Ga 2 O 3 GeO 2 As 2 O 5 SeO 3 Br 2 O 7 

Hóa trị cao nhất với oxi 1 2 3 4 5 6 7 

Hợp chất khí với hiđro 

SiH 4 PH 3 H 2 S HCl 

GeH 4 AsH 3 H 2 Se HBr 

Hóa trị với hiđro 4 3 2 1 

NHẬN XÉT 

• Trong một chu kì, đi từ trái sang phải hóa trị cao nhất của các nguyên tố trong hợp chất với oxi tăng dần từ 1 đến 7, còn hóa 

trị trong hợp chất khí với hiđro của các nguyên tố phi kim giảm dần từ 4 đến 1. 

• Tổng hóa trị của một nguyên tố trong hợp chất oxit cao nhất và trong hợp chất khí với hiđro bằng 8 (trừ một số trường hợp 

ngoại lệ). 

• Hóa trị cao nhất của một nguyên tố với oxi, hóa trị với hiđro của các nguyên tố phi kim biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng 

của điện tích hạt nhân. 

Ví dụ: Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức R 2 O 5 . Trong hợp chất khí của R với hiđro thì thành phần khối lượng của R 

chiếm 82,35%. Tìm nguyên tố R. 

Giải 

V 

Oxit cao nhất của R ứng với công thức R O ⇒ công thức hợp chất khí với hiđro là R H . 

2 5 

3 

Theo đề: %R 

(RH 3 ) 

= 82,35% ⇒ %H(RH 3 ) 

= 17,65% ⇔ .100 = 17,65 ⇒ R = 14(N). 

R + 3 

3. Tính axit - bazơ của oxit và hiđroxit tương ứng 

Cùng quan sát sự biến đổi tính axit – bazơ của oxit và hiđroxit của các nguyên tố thuộc chu kì 2 và chu kì 3 qua bảng sau: 

Li 2 O BeO B 2 O 3 CO 2 N 2 O 5 

Oxit bazơ Oxit lưỡng tính Oxit axit Oxit axit Oxit axit 

LiOH Be(OH) 2 H 3 BO 3 H 2 CO 3 HNO 3 

Bazơ kiềm 

Hiđroxit lưỡng 

tính 

Axit yếu Axit yếu Axit mạnh 

Na 2 O MgO Al 2 O 3 SiO 2 P 2 O 5 SO 3 Cl 2 O 7 

Oxit bazơ Oxit bazơ Oxit lưỡng tính Oxit axit Oxit axit Oxit axit Oxit axit 

NaOH Mg(OH) 2 Al(OH) 3 H 2 SiO 3 H 3 PO 4 H 2 SO 4 HClO 4 

Bazơ kiềm Bazơ yếu 

Hiđroxit lưỡng 

tính 

Axit yếu Axit trung bình Axit mạnh Axit rất mạnh 

NHẬN XÉT 

• Trong một chu kì, đi từ trái sang phải theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính bazơ của oxit và hiđroxit tương ứng giảm 

dần, đồng thời tính axit tăng dần. 

• Trong một nhóm A, đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính bazơ của oxit và hiđroxit tương ứng 

tăng dần, đồng thời tính axit giảm dần. 

• Tính axit - bazơ của các oxit và hiđroxit tương ứng của nguyên tử các nguyên tố nhóm A biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng 

của điện tích hạt nhân. 

V. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN 

Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến 

đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử. 

B. BÀI TẬP CỦNG CỐ 


Dạng 1. Xác định vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

Câu 1. Cho các nguyên tố N (Z = 7), Ne (Z = 10), Al (Z = 13), P (Z = 15), Ar (Z = 18); Ca (Z = 20), Cr (Z = 24), Fe (Z = 26), Zn (Z = 

30), Br (Z = 35). Viết cấu hình electron và xác định vị trí của từng nguyên tố trong bảng tuần hoàn. 

III 

3 


- 3 - 










Câu 2. X và Y là hai nguyên tố thuộc hai nhóm A kế tiếp nhau trong bảng tuần hoàn có tổng số khối bằng 51. Biết rằng trong hạt nhân 

của Y có số nơtron nhiều hơn số nơtron trong hạt nhân của X là 2, hãy xác định vị trí của X, Y trong bảng tuần hoàn, biết trong hạt 

nhân của X có số proton bằng số nơtron. 

Câu 3. X và Y là hai nguyên tố thuộc cùng một nhóm A và ở hai chu kì liên tiếp nhau trong bảng tuần hoàn. Biết tổng số proton trong 

hạt nhân của X và Y là 24, xác định X, Y và vị trí của chúng trong bảng tuần hoàn. 

Câu 4. Phân lớp electron cuối cùng của hai nguyên tử A, B lần lượt là 3p, 4s. Tổng số electron của hai phân lớp này là 5, hiệu số 

electron của hai phân lớp này là 3. 

a) Xác định điện tích hạt nhân của hai nguyên tử A và B. 

b) Số nơtron của nguyên tử B lớn hơn số nơtron trong nguyên tử A là 4 hạt và tổng số khối của A và B là 71. Xác định số 

khối của A và B. 

c) Xác định vị trí của A, B trong bảng tuần hoàn. 

Câu 5. Cho hai nguyên tố X và Y ở hai ô liên tiếp nhau trong một chu kì của bảng tuần hoàn và có tổng số proton bằng 27. Hãy viết 

cấu hình electron nguyên tử và xác định vị trí của chúng trong bảng tuần hoàn. 

Câu 6. Cho hai nguyên tố A, B đứng kế tiếp nhau trong bảng tuần hoàn và có tổng số đơn vị điện tích hạt nhân là 37. 

a) Có thể khẳng định A, B thuộc cùng một chu kì không? Xác định Z A , Z B . 

b) Xác định vị trí của A, B trong bảng tuần hoàn. Cho biết A, B là kim loại, phi kim hay khí hiếm? 

Câu 7. Nguyên tố X có tổng số hạt bằng 82, hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 22 hạt. Xác định Z, A và viết kí hiệu và 

xác định vị trí của nguyên tố X trong bảng tuần hoàn. 

Câu 8. A và B là hai nguyên tố thuộc hai phân nhóm chính liên tiếp nhau và ở hai chu kỳ liên tiếp trong bảng tuần hoàn. Tổng số 

proton của chúng là 25. Xác định số hiệu nguyên tử, viết cấu hình electron của A, B và xác định vị trí của chúng trong bảng tuần hoàn. 

Câu 9. A, X, Y là 3 nguyên tố phi kim. Tổng số hạt proton, nơtron, electron trong phân từ AX 2 là 52. Số hạt mang điện của AY 2 

nhiều hơn số hạt mang điện của AX 2 là 28 hạt. Phân tử X 2 Y có tổng số hạt proton, electron và nơtron là 28 trong đó số hạt mang điện 

bằng 2,5 lần số hạt không mang điện. 

a) Xác định điện tích hạt nhân và số khối của A, X, Y. 

b) Xác định vị trí của A, X, Y trong bảng tuần hoàn. 

Câu 10. Tổng số hạt proton, nơtron, electron trong hai nguyên tử kim loại A, B là 142, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt 

không mang điện là 42. Số hạt mang điện của nguyên tử B nhiều hơn của nguyên tử A là 12. Xác định hai kim loại A, B và vị trí của 

chúng trong bảng tuần hoàn. 

Dạng 2. So sánh bán kính nguyên tử, bán kính ion, so sánh tính kim loại, tính phi kim, độ âm điện, tính axit, bazơ của oxit và 

hiđroxit tương ứng 

Câu 1. Cho các nguyên tố L (Z = 8), M (Z = 9), Q (Z = 15), R (Z = 16). Hãy sắp xếp chúng theo chiều tăng dần tính phi kim. 

Câu 2. Cho các nguyên tố: 3 Li, 8 O, 9 F, 11 Na. Hãy sắp xếp chúng theo chiều giảm dần bán kính nguyên tử. 

Câu 3. Sắp xếp các nguyên tố X (Z = 11), M (Z = 12), R (Z = 13), T (Z = 19) theo chiều tăng dần tính kim loại. 

Câu 4. Cho X, Y, Z, R, T là năm nguyên tố liên tiếp nhau trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học có tổng số đơn vị điện tích hạt 

nhân là 90 (X có số đơn vị điện tích hạt nhân nhỏ nhất). Sắp xếp các nguyên tố đã cho theo chiều giảm dần bán kính nguyên tử. 

Câu 5. Sắp xếp nguyên tố sau: 7 X ; 8 Y; 14 Z; 15 T theo chiều tăng dần tính phi kim. 

Dạng 3. Bài tập xác định công thức oxit cao nhất và công thức hợp chất khí với hiđro 

Câu 1. Công thức phân tử của hợp chất khí tạo bởi nguyên tố R và hiđro là RH 3 . Trong oxit mà R có hoá trị cao nhất thì oxi chiếm 

74,07% về khối lượng. Xác định R. 

Câu 2. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 4 . Trong hợp chất khí của nguyên tố X với hiđro, X 

chiếm 94,12% khối lượng. Tính phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất. 

Câu 3. Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức R 2 O 5 . Trong hợp chất của R với hiđro thì thành phần khối lượng của R là 

82,35%. Tìm nguyên tố R. 

Câu 4. Oxit cao nhất của một nguyên tử ứng với công thức RO 3 . Trong hợp chất của nó với hiđro có 5,88% hiđro về khối lượng. Tìm 

nguyên tố R. 

Câu 5. Hợp chất khí với hiđro của một nguyên tử ứng với công thức RH 4 . Oxit cao nhất của nó chứa 53,33% oxi về khối lượng. Xác 

định R. 

Câu 6. Nguyên tố R thuộc nhóm VA. Tỉ lệ về khối lượng giữa hợp chất khí với hiđro và oxit cao nhất của R là 17 : 71. Xác định R. 

Câu 7. Phần trăm về khối lượng của X trong hợp chất oxit cao nhất và trong hợp chất khí với hiđro của nó lần lượt là a và b. Biết tỉ lệ 

b 11 

= , xác định X. 

a 4 

Câu 8. Hóa trị cao nhất của nguyên tố R trong hợp chất với oxi gấp 3 lần hóa trị của nó trong hợp chất khí với hiđro. Biết phần trăm 

của R trong hợp chất khí với hiđro nhiều hơn trong oxit cao nhất là 54,12%, Xác định nguyên tố R. 

Câu 9. Nguyên tố R có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 3 . Biết rằng phần trăm của R trong hợp chất khí với hiđro nhiều hơn 

trong oxit cao nhất là 47,5145%, Xác định nguyên tố R. 

Câu 10. Nguyên tử nguyên tố X tạo được hợp chất khí với hiđro là XH 4 . Trong oxit cao nhất thì tỉ lệ phần trăm theo khối lượng giữa 

X và O là 3 . Xác định X. 

8 

Dạng 4. Bài tập xác định tên nguyên tố, thành phần hỗn hợp 

Câu 1. Hòa tan hoàn toàn 1,92 gam một kim loại kiềm thổ R bằng 200 ml dung dịch HCl 2M. Để trung hòa lượng axit dư cần 120 ml 

dung dịch NaOH 2M. Xác định tên kim loại R. 

Câu 2. Hòa tan 5,46 gam kim loại kiềm X vào nước thu được một dung dịch có khối lượng lớn hơn khối lượng nước ban đầu là 5,32 

gam. Xác định X. 



- 4 - 










Câu 3. Hòa tan hết 19,5 gam một kim loại kiềm trong 261 ml H 2 O (D = 1g/ml) thu được dung dịch kiềm nồng độ 10%. Xác định kim 

loại kiềm đã cho. 

Câu 4. 8 gam oxit kim loại M nhóm IIA tác dụng hết với dung dịch HCl 20% tạo thành 19 gam muối clorua. 

a) Xác định tên kim loại M. 

b) Tính khối lượng dung dịch HCl tối thiểu cần dùng. 

Câu 5. Hòa tan hết 8,3 gam hỗn hợp X gồm hai kim loại thuộc nhóm IA và ở hai chu kì liên tiếp nhau vào nước thu được dung dịch Y 

và có khí thoát ra. Lượng khí thoát ra này có thể tác dụng vừa đủ với 20 gam CuO nung nóng. 

a) Xác định tên hai kim loại và phần trăm theo khối lượng của chúng trong X. 

b) Tính thể tích dung dịch H 2 SO 4 1,0M cần dùng để trung hòa vừa đủ dung dịch Y và khối lượng muối sunfat thu được. 

Câu 6. Hòa tan hoàn toàn 6,78 gam hỗn hợp X chứa muối cacbonat của hai kim loại liên tiếp nhau trong nhóm IIA bằng lượng vừa đủ 

dung dịch HCl 7,3% thì thu được dung dịch Y và có 1,68 lít khí (đktc) thoát ra. 

a) Tính khối lượng muối clorua thu được khi làm khan Y. 

b) Xác định công thức hai muối trong X và phần trăm khối lượng của chúng. 

c) Tính khối lượng dung dịch axit HCl đã dùng. 

Câu 7. Cho 6 gam kim loại M thuộc nhóm IIA tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl 18,25% (vừa đủ) thu được dung dịch chứa chất 

tan có nồng độ là 22,51%. 

a) Xác định tên kim loại M. 

b) Tính khối lượng dung dịch HCl đã dùng. 

Câu 8. Hòa tan hết a gam oxit kim loại M (thuộc nhóm IIA) bằng một lượng vừa đủ dung dịch H 2 SO 4 17,5% thu được dung dịch 

muối trung hòa có nồng độ 20%. Xác định công thức oxit kim loại M. 

Câu 9. Hòa tan hoàn toàn 3,68 gam một kim loại kiềm A vào 200 gam nước thì thu được dung dịch X và một lượng khí H 2 . Nếu cho 

lượng khí này qua CuO dư ở nhiệt độ cao thì sinh ra 5,12 gam Cu. 

a) Xác định tên kim loại A. 

b) Tính nồng độ phần trăm của dung dịch X. 

Câu 10. M là kim loại thuộc phân nhóm chính nhóm II (hay nhóm IIA). Cho 1,7 gam hỗn hợp gồm kim loại M và Zn tác dụng với 

lượng dư dung dịch HCl, sinh ra 0,672 lít khí H 2 (ở đktc). Mặt khác, khi cho 1,9 gam X tác dụng với lượng dư dung dịch H 2 SO 4 loãng 

thì thể tích khí hiđro sinh ra chưa đến 1,12 lít (đktc). Xác định kim loại M. 

Câu 11. Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm kim loại Mg và Zn bằng lượng vừa đủ dung dịch H 2 SO 4 20% thu được dung dịch Y. Biết 

nồng độ phần trăm của ZnSO 4 trong dung dịch Y là 12,1877%. Xác định phần trăm khối lượng mỗi kim loại trong X. 

Câu 12. Hòa tan 5,94 gam hỗn hợp hai muối clorua của hai kim loại X, Y (đều thuộc nhóm IIA) vào nước được dung dịch A. Cho 

dung dịch A tác dụng với dung dịch AgNO 3 vừa đủ thì thu được 17,22 gam kết tủa và dung dịch B. 

a) Tính khối lượng muối nitrat trong B. 

b) Biết tỉ lệ số mol hai muối clorua ban đầu là 1 : 3, xác định X, Y. 

Câu 13. Hòa tan hoàn toàn 13,45 gam hỗn hợp hai muối cacbonat axit và cacbonat trung tính của cùng một kim loại kiềm M bằng 300 

ml dung dịch HCl 1M; sau phản ứng để trung hòa lượng axit dư cần dùng vừa đủ 1,5 lít dung dịch Ca(OH) 2 0,05M. 

a) Xác định công thức hai muối đã cho. 

b) Tính phần trăm khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp ban đầu. 

Câu 14. Hòa tan vừa đủ 1,90 gam hỗn hợp X gồm muối cacbonat và muối hiđrocacbonat của cùng một kim loại kiềm M bằng dung 

dịch H 2 SO 4 loãng thì thấy có 448 ml khí (đktc) thoát ra. Xác định M và phần trăm khối lượng mỗi muối trong X. 

Câu 15. Cho 7,2 gam hỗn hợp X gồm hai muối cacbonat của hai kim loại nhóm IIA thuộc hai chu kì kế tiếp nhau trong bảng tuần 

hoàn tác dụng hết với dung dịch HCl thu được khí Y. Hấp thụ toàn bộ Y vào 450 ml dung dịch Ba(OH) 2 0,2M thì thu được 15,76 gam 

kết tủa. Xác định công thức hai muối đã cho và tính phần trăm khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp X. 

Câu 16. Cho x gam dung dịch H 2 SO 4 loãng nồng độ C% tác dụng hoàn toàn với hỗn hợp hai kim loại kali và sắt (lấy dư), sau phản 

ứng thấy khối lượng chung giảm đi 0,04694x gam. Tính C. 

Câu 17. Hợp chất M tạo thành từ cation X + 3– 

và anion Y . Mỗi ion đều do 5 nguyên tử của 2 nguyên tố phi kim tạo nên. Biết tổng số 

proton trong X + 3– 

3– 

là 11 và trong Y là 47. Hai nguyên tố trong Y thuộc 2 chu kì liên tiếp có số thứ tự cách nhau 7 đơn vị. Hãy 

xác định công thức hóa học của M. 

Câu 18. Hợp chất Z tạo thành từ cation X + 2– 



là 11 và tổng số electron trong Y là 50. Hãy xác định công thức của Z biết rằng hai nguyên tố trong Z thuộc cùng 

một nhóm A và ở hai chu kì kế tiếp nhau. 

C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 

Câu 1. Tổng số electron trên phân lớp p của nguyên tử nguyên tố X là 11. Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 3, nhóm VA. B. Chu kì 3, nhóm VIIA. C. Chu kì 3, nhóm IA. D. Chu kì 4, nhóm VIIA. 

Câu 2. Cho các nguyên tố: X (Z = 11), M (Z = 12), R (Z = 19). Chiều tăng dần tính kim loại đúng là 

A. X, M, R. B. R, X, M. C. R, M, X. D. M, X, R. 

Câu 3. Bảng tuần hoàn được sắp xếp không dựa trên nguyên tắc nào sau đây? 

A. Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. 

B. Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số lớp electron được xếp thành một hàng. 

C. Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số electron hóa trị được xếp thành một cột. 

D. Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của số khối A. 

Câu 4. Nguyên tử nguyên tố X có cấu hình electron ở phân mức năng lượng cao nhất là np 2n+1 . Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 2, nhóm VA. B. Chu kì 3, nhóm VA. C. Chu kì 2, nhóm VIIA. D. Chu kì 3, nhóm VIIA. 



- 5 - 










Câu 5. Dãy sắp xếp theo chiều giảm dần tính bazơ đúng là 

A. NaOH; Mg(OH) 2 ; Al(OH) 3 . B. Mg(OH) 2 ; Al(OH) 3 ; NaOH. 

C. NaOH; Al(OH) 3 ; Mg(OH) 2 . D. Al(OH) 3 ; Mg(OH) 2 ; NaOH. 


74,074% về khối lượng. Phần trăm khối lượng của R trong hợp chất RH 3 là 

A. 17,65%. B. 91,176%. C. 8,824%. D. 82,35%. 

Câu 7. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 4 . Trong hợp chất khí của X với hiđro, X chiếm 

94,12% khối lượng. Phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất là 

A. 40,00%. B. 60,00%. C. 53,33%. D. 46,67%. 

Câu 8. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 2 . Trong hợp chất khí của X với hiđro, tỉ lệ phần trăm 

khối lượng của X gấp 3 lần so với hiđro. Phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất là 

A. 46,67%. B. 75,00%. C. 53,33%. D. 27,27%. 

Câu 9. Trong một nhóm A (phân nhóm chính), trừ nhóm VIIIA (phân nhóm chính nhóm VIII), theo chiều tăng của điện tích hạt nhân 

nguyên tử thì 

A. tính kim loại tăng dần, độ âm điện tăng dần. B. tính kim loại tăng dần, bán kính nguyên tử giảm dần. 

C. độ âm điện giảm dần, tính phi kim tăng dần. D. tính phi kim giảm dần, bán kính nguyên tử tăng dần. 

Câu 10. Nguyên tử nguyên tố X thuộc chu kì 3, nhóm IA. Cấu hình electron đúng của ion X + là 

A. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 . C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 . D. 1s 2 2s 2 2p 6 . 

Câu 11. Cho nguyên tử sắt có kí hiệu nguyên tử là 56 Fe . Nhận xét nào sau đây là không đúng? 

26 

A. Tổng số hạt mang điện trong nguyên tử sắt là 52. 

B. Vị trí của sắt trong bảng tuần hoàn là chu kì 4, nhóm VIIIB. 

C. Nguyên tử sắt có 6 electron độc thân. 

D. Hạt nhân của sắt có số hạt không mang điện nhiều hơn hạt mang điện là 4 hạt. 

Câu 12. Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử nguyên tố X có tổng số electron trong các phân lớp p là 8. Nguyên tố X là 

A. Al. B. Si. C. P. D. S. 

Câu 13. Nhận định nào sau đây là sai? 

A. Nguyên tử của các nguyên tố Na, Cr, Cu đều có 1 electron ở lớp ngoài cùng. 

B. Bán kính nguyên tử Na lớn hơn bán kính ion Na + 2 

còn bán kính ion Fe + 3 

lớn hơn bán kính ion Fe + . 

C. Các nguyên tố, mà nguyên tử của nó có số electron p lần lượt bằng 2, 8, và 14 đều thuộc cùng một nhóm A. 

D. Năng lượng ion hóa thứ nhất của các nguyên tố nhóm IA tăng dần từ Li đến Cs. 

3 

Câu 14. Cho biết hạt nhân ion Cr + 3 

có chứa 24 proton. Vậy cấu hình electron của ion Cr + là 

A. [Ar]3d 5 4s 1 . B. [Ar]3d 3 . C. [Ar]4s 2 3d 1 . D. [Ar]3d 1 4s 2 . 

−18 

Câu 15. Tổng điện tích hạt nhân của nguyên tử nguyên tố X là 4,1652.10 C . Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 4, nhóm IIA. B. Chu kì 4, nhóm VIB. C. Chu kì 4, nhóm VIIIB. D. Chu kì 3, nhóm VIIIB. 

Câu 16. Cho các phát biểu sau 

(1) Tất cả các nguyên tử đều được cấu tạo gồm ba loại hạt là electron, proton, nơtron. 

(2) Bán kính nguyên tử và giá trị năng lượng ion hóa thứ nhất là tỉ lệ thuận với nhau. 

(3) Giá trị độ âm điện và tính phi kim biến đổi với qui luật giống nhau. 

(4) Nguyên tố có độ âm điện lớn nhất trong bảng tuần hoàn là nguyên tố flo. 

(5) Ở trạng thái cơ bản thì nguyên tử có số proton trong hạt nhân bằng với số electron ở vỏ. 

(6) Khi nguyên tử có độ âm điện càng lớn thì nó càng dễ thu thêm electron để tạo thành cation. 

Số phát biểu đúng là 

A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. 

Câu 17. A và B là 2 nguyên tố ở cùng một phân nhóm và thuộc 2 chu kì liên tiếp trong hệ thống tuần hoàn. Tổng số proton trong hai 

hạt nhân nguyên tử A và B bằng 32. Tổng số electron trên phân lớp s của hai nguyên tử A, B là 

A. 7. B. 10. C. 12. D. 14. 

Câu 18. Nguyên tử X có electron cuối cùng điền vào lớp M, ở trạng thái cơ bản có 3 electron độc thân. Điều nhận định nào sau đây là 

đúng? 

A. X ở chu kì 4, nhóm VIIB. B. X ở chu kì 3, nhóm IIIA. 

C. X ở chu kì 3, nhóm VA. D. X ở chu kì 4, nhóm IIIB 

Câu 19. Cho 0,5 gam một kim loại hóa trị II phản ứng hết với dung dịch HCl dư, thu được 0,28 lít H 2 (đktc). Kim loại đó là 

A. Ba. B. Mg. C. Ca. D. Sr. 

Câu 20. Nguyên tử nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 2 . Trong hợp chất khí với hiđro, X chiếm 87,5% về khối 

lượng. Nguyên tố X là 

A. Si. B. S. C. C. D. Se. 



- 6 - 








LIÊN KẾT HÓA HỌC 


I. PHÂN LOẠI LIÊN KẾT HÓA HỌC 

Liên kết hóa học là sự kết hợp giữa các nguyên tử tạo thành phân tử hay tinh thể bền vững hơn. Nói cách khác là 

các nguyên tử chuyển thành phân tử hoặc tinh thể để đạt đến cấu hình electron bền vững của khí hiểm (qui tắc bát tử). 

Cần lưu ý là có một số trường hợp qui tắc bát tử (octet) không thỏa mãn nhưng phân tử đó vẫn tồn tại. 

Ví dụ: PCl 5 ; SF 6 ; NO ; BeH 2 ; … 

1. Liên kết ion 

a) Sự tạo thành ion, cation, anion 

- Ion là những phần tử mang điện tích (nguyên tử vốn trung hòa điện do số electron bằng số proton, khi nguyên tử 

mất bớt hoặc thu thêm electron nó trở thành phần tử mang điện tích gọi là ion). 

- Nguyên tử của nguyên tố kim loại nhường electron (thường là toàn bộ electron lớp ngoài cùng) để tạo ion dương 

(cation) 

n 

M ⎯⎯→ M + + ne (n = 1, 2, 3) 

Ví dụ: 12 Mg : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 2 

⇒ Mg ⎯⎯→ Mg + + 2e 

- Nguyên tử của nguyên tố phi kim có xu hướng thu thêm để tạo ion âm (anion) 

n 

X + ne ⎯⎯→ X − (n = 1, 2, 3) 

Ví dụ: 8 O : 1s 2 2s 2 2p 4 2 

⇒ O + 2e ⎯⎯→ O − 

b) Ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử 

- Ion đơn nguyên tử chỉ do một nguyên tử tạo nên còn ion đa nguyên tử là nhóm nguyên tử mang điện tích. 

Ion đơn nguyên tử 

Ion đa nguyên tử 

2 

Mg + : Cation magie 

NO − : Anion nitrat 

2 

O − 

: Anion oxit 

Cl − : Anion clorua 

2 

S − : Anion sunfua 

3 

SO − : Anion sunfit 

2 

3 

SO − : Anion sunfat 

2 

4 

H PO − : Anion đihiđrophotphat 

2 4 

ClO − : Anion peclorat 

c) Sự tạo thành liên kết ion 

- Là liên kết được hình thành bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu. 

- Liên kết ion được hình thành giữa nguyên tử kim loại điển hình và nguyên tử phi kim điển hình. 

- Đặc điểm của liên kết ion là không có tính định hướng và không có tính bão hòa. 

- Do liên kết ion rất bền vững nên hợp chất ion đa phần là chất rắn, khó bay hơi, khó nóng chảy, một số hợp chất 

ion tan được trong nước tạo dung dịch dẫn điện. Độ bền vững của liên kết ion phụ thuộc vào bán kính ion, điện tích ion, 

năng lượng mạng lưới tinh thể, … 

Ví dụ: Liên kết ion trong phân tử NaCl được hình thành theo sơ đồ sau 

2. Liên kết cộng hóa trị 

- Là liên kết được hình thành giữa hai nguyên tử bằng một hoặc nhiều cặp electron chung. Mỗi cặp electron 

chung tạo nên một liên kết cộng hóa trị. 

- Liên kết cộng hóa trị trong đó cặp electron chung nằm chính giữa hai nguyên tử gọi là liên kết cộng hóa trị 

không phân cực (thường là liên cộng hóa trị trong đơn chất). 

- Liên kết cộng hóa trị trong đó cặp electron chung bị lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn gọi là liên kết 

cộng hóa trị phân cực (thường là liên cộng hóa trị trong hợp chất). 


4 




- 1 - 










Ví dụ: Xét sự hình thành liên kết cộng hóa trị trong các phân tử N 2 ; Cl 2 ; HCl; CO 2 

Phân tử Công thức electron Công thức cấu tạo 

N 2 N + N 

N N 

N≡N 

Cl 2 

Cl-Cl 

HCl H + Cl H Cl H-Cl 

CO 2 

O=C=O 

3. Liên kết cho-nhận (liên kết phối trí) 

- Liên kết cho-nhận là trường hợp riêng của liên kết cộng hóa trị, cặp electron chung chỉ do một nguyên tử đóng 

góp. Liên kết cho-nhận được biểu diễn bằng dấu mũi tên hướng từ nguyên tử cho sang nguyên tử nhận. 

• Điều kiện hình thành liên cho nhận X→Y: 

- Nguyên tử cho (X) có obitan chứa cặp electron tự do. 

- Nguyên tử nhận (Y) có obitan hóa trị còn trống. 

Ví dụ: Xét sự hình thành liên kết cho-nhận trong phân tử CO; SO 2 ; HNO 3 . 

Công thức phân tử 

Công thức cấu tạo 

SO 2 

HNO 3 

4. Liên kết kim loại 

- Kim loại ở thể rắn và lỏng xuất hiện ion dương kim loại và các electron tự do. Liên kết kim loại là liên kết được 

hình thành giữa các nguyên tử và ion dương kim loại do sự tham gia của các electron tự do. 

• So sánh liên kết kim loại với liên kết cộng hóa trị 

Loại liên kết Giống nhau Khác nhau 

- Electron dùng chung là những 

Liên kết cộng hóa trị 

electron hóa trị, do một hoặc hai 

- Liên kết được hình thành bới sự tham 

nguyên tử đóng góp. 

gia của các electron. 

- Tất cả các electron tự do đều tham 

Liên kết kim loại 

gia vào quá trình hình thành liên kết. 

• So sánh liên kết kim loại với liên kết ion 

Loại liên kết Giống nhau Khác nhau 

Liên kết ion 

- Lực hút tĩnh điện giữa ion dương và 

- Liên kết được hình thành bới lực hút ion âm. 

Liên kết kim loại 

tĩnh điện. 

- Lực hút tĩnh điện giữa ion dương kim 

loại và electron tự do. 

5. Liên kết Van-đec-van 

- Là loại liên kết hình thành giữa các phân tử, nguồn gốc của liên kết này là sự tương tác lực hút tĩnh điện giữa 

các phân tử. 

- Liên kết Van-đec-van càng mạnh khi sự phân cực giữa các phân tử càng lớn, khối lượng phân tử càng lớn và 

khoảng cách giữa các phân tử càng nhỏ. 

Ví dụ: Phân tử SO 2 có nhiệt độ sôi cao hơn phân tử O 2 vì M (64) > M (32) 

SO2 O2 

6. Liên kết hiđro 

- Nguyên tử hiđro linh động là nguyên tử hiđro liên kết trực tiếp với nguyên tử có độ âm điện lớn (F, O, N, Cl) 

tạo thành liên kết luôn phân cực. Độ linh động của nguyên tử hiđro phụ thuộc vào sự phân cực của liên kết. 

- Liên kết hiđro là loại liên kết có bản chất là lực hút tĩnh điện với năng lượng liên kết nhỏ. Nó là liên kết được 

hình thành giữa nguyên tử hiđro linh động với nguyên tử của nguyên tố khác có cặp electron chưa tham gia liên kết. Liên 

kết hiđro có hai loại là liên kết hiđro liên phân tử và liên kết hiđro nội phân tử. 



- 2 - 










- Liên kết hiđro có ảnh hưởng lớn đến tính chất vật lí và thậm chí là tính chất hóa học của chất. Cụ thể: chất tạo 

được liên kết hiđro với nước thì khả năng tan trong nước cao hơn; chất có liên kết hiđro liên phân tử càng bền vững thì có 

nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy càng cao; liên kết hiđro nội phân tử có ảnh hưởng tới khả năng phản ứng của chất. 

Ví dụ: Trong dung dịch ancol có một số loại liên kết hiđro sau 

II. MỘT SỐ LOẠI TINH THỂ THƯỜNG GẶP 

Tinh thể được cấu tạo từ những nguyên tử, phân tử hoặc ion. Các hạt này được sắp xếp một cách đều đặn, tuần 

hoàn theo một trật tự nhất định trong không gian tạo thành mạng tinh thể. Tinh thể thường có hình dạng không gian xác 

định. 

1. Tinh thể ion 

- Do các ion ngược dấu liên kết với nhau bằng liên kết ion tạo nên. 

Ví dụ: Tinh thể NaCl, KCl, BaCl 2 , Al 2 O 3 , ... 

- Các tinh thể ion đều bền vững, khó bay hơi, khó nóng chảy, khi ở trạng thái nóng chảy hoặc tan trong nước có 

khả năng dẫn điện. 

2. Tinh thể nguyên tử 

- Do các nguyên tử liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị tạo thành. Các tinh thể nguyên tử đều bền vững, 

khó nóng chảy, khó bay hơi. 

Ví dụ: Kim cương, thạch anh (SiO 2 ), ... 


Hình ảnh tinh thể SiO 2 

3. Tinh thể phân tử 

- Do các phân tử liên kết với nhau bằng tương tác yếu giữa các phân tử tạo nên. Các tinh thể phân tử đều kém 

bền, dễ bay hơi, dễ nóng chảy. 


- 3 - 








Ví dụ: Nước đá, iot, ... 



4. Tinh thể kim loại 

- Do các nguyên tử kim loại liên kết với nhau bằng liên kết kim loại tạo nên. Tinh thể kim loại dẫn điện, dẫn 

nhiệt,khó nóng chảy, khó bay hơi (trừ thủy ngân). 

III. HIỆU ĐỘ ÂM ĐIỆN VÀ LIÊN KẾT HÓA HỌC 

- Thực chất không có ranh giới rõ rệt giữa liên kết cộng hóa trị và liên kết ion. Để dự đoán một cách tương đối 

liên kết giữa hai nguyên tử người ta dựa vào hiệu độ âm điện của chúng với qui ước như sau 

Hiệu độ âm điện ∆χ 

Loại liên kết 

0 ⎯⎯→ < 0,4 - Liên kết cộng hóa trị không phân cực. 

0,4 ⎯⎯→ < 1,7 - Liên kết cộng hóa trị phân cực. 

≥ 1,7 

- Liên kết ion. 

B. BÀI TẬP TỰ LUẬN 

Câu 1. Trình bày sự hình thành liên kết ion trong các phân tử sau (đi từ các đơn chất tương ứng): MgCl 2 ; Na 2 O. 

Câu 2. Viết công thức electron, công thức cấu tạo của các chất sau: CH 4 ; C 2 H 2 ; HClO; NH 3 ; CH 3 COOH; H 2 CO 3 . 

Câu 3. Viết công thức electron, công thức cấu tạo của các chất sau (biết 

rằng trong phân tử của chúng có liên kết cho-nhận): CO; SO 2 ; SO 3 ; 

HNO 3 ; H 2 SO 4 ; H 3 PO 4 ; HClO 4 ; H 4 P 2 O 7 ; P 2 O 5 ; Cl 2 O 7 ; Al 2 Cl 6 . 

Câu 4. Sắp xếp các chất sau theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần: C 2 H 5 OH; 

C 2 H 6 ; CH 3 COOH; CH 3 -O-CH 3 . Giải thích ngắn gọn. 

Câu 5. Viết công thức cấu tạo của các chất sau: Ca 3 (PO 4 ) 2 ; Al 2 (SO 4 ) 3 ; 

CaCO 3 ; Ba(NO 3 ) 2 ; Fe 2 O 3 ; Al 4 C 3 ; CaC 2 ; BaSO 4 ; Al 2 O 3 ; Fe 3 O 4 . 

Câu 6. Trong phân tử NH 3 độ dài liên kết N-H có giá trị bằng 0,102 nm 

(nanomet); góc liên kết H-N-H bằng 107 0 . Hãy tính khoảng cách giữa hai 

nguyên tử hiđro theo nm. 


Câu 7. Dựa vào bảng giá trị độ âm điện; hãy cho biết loại liên kết được hình thành giữa các nguyên tử trong các chất sau: 

CO 2 ; CH 3 COOH; SiH 4 ; CH 4 ; SO 2 ; NH 3 ; P 2 O 5 ; Na 2 S; BaCl 2 ; AlCl 3 . 

C H O Si S P N Na Ba Cl Al 

2,55 2,20 3,44 1,90 2,58 2,19 3,04 0,93 0,89 3,16 1,61 


- 4 - 










Câu 8. Hãy xác định khoảng cách giữa 2 nguyên tử iot trong 2 đồng phân hình học của phân tử C 2 H 2 I 2 với giả thiết 2 

đồng phân này có cấu tạo phẳng. (Cho độ dài liên kết C – I là 2,10 0 A và C = C là 1,33 0 A ; góc liên kết C-C-I bằng C-C-H 

= 120 0 ). 

Dạng cis 

Dạng trans 

Câu 9. Hãy giải thích 

a) Tại sao ở điều kiện thường H 2 S là chất khí còn H 2 O là chất lỏng. 

b) Vì sao nitơ có độ âm điện khá lớn (3,04) nhưng lại “trơ” về mặt hóa học ở điều kiện thường. 

c) Ancol (rượu) etylic tuy là hợp chất hữu cơ không phân cực song lại tan gần như vô hạn trong nước. 

d) Tại sao iot, naphtalen dễ thăng hoa còn phân tử NaCl lại rất khó thăng hoa; tuy nhiên khi ở trạng thái nóng 

chảy thì NaCl lại dẫn được điện. 

Câu 10. Dự đoán trong số các chất sau 

a) Chất nào dễ hóa lỏng nhất: NH 3 , F 2 , CO 2 , CH 4 . 

b) Chất nào dễ tan trong nước nhất: H 2 ; CH 4 ; CO 2 ; NH 3 . 

c) Chất nào có nhiệt độ sôi cao nhất: CO 2 ; SO 2 ; HF. 

Câu 11. X là nguyên tố thuộc chu kì 3, X tạo với hiđro một hợp chất khí có công thức H 2 X, trong đó X có số oxi hóa 

thấp nhất. 

a) Xác định vị trí của X trong bảng tuần hoàn. 

b) Trong oxit cao nhất của R thì R chiếm 40% khối lượng. Tìm khối lượng nguyên tử của R. 

c) Dựa vào bảng tuần hoàn hãy cho biết X là nguyên tố nào. Viết phương trình phản ứng khi lần lượt cho H 2 X tác 

dụng với nước Cl 2 , dung dịch FeCl 3 , dung dịch CuSO 4 . 

Câu 12. R là một nguyên tố phi kim. Tổng đại số số oxi hóa dương cao nhất với 2 lần số oxi hóa âm thấp nhất của R là 

+2. Tổng số proton và nơtron của R nhỏ hơn 34. 

a) Xác định R. 

b) X là hợp chất khí của R với hiđro, Y là oxit của R có chứa 50% oxi về khối lượng. Xác định công thức phân tử 

của X và Y. 

c) Viết công thức cấu tạo các phân tử RO 2 ; RO 3 ; H 2 RO 4 . 


Câu 1. Hợp chất trong phân tử có liên kết ion là 

A. NH 4 Cl. B. HCl. C. NH 3 . D. H 2 O. 

Câu 2. Dãy gồm các chất trong phân tử chỉ có liên kết cộng hoá trị phân cực là 

A. HCl, O 3 , H 2 S. B. H 2 O, HF, H 2 S. C. O 2 , H 2 O, NH 3 . D. HF, Cl 2 , H 2 O. 

Câu 3. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 , nguyên tử của nguyên tố Y có cấu hình 

electron 1s 2 2s 2 2p 5 . Liên kết hoá học giữa nguyên tử X và nguyên tử Y thuộc loại liên kết. 

A. cho nhận. B. kim loại. C. cộng hoá trị. D. ion. 

Câu 4. Phát biểu nào sau đây là đúng? 

A. Ở thể rắn, NaCl tồn tại dưới dạng tinh thể phân tử. B. Photpho trắng có cấu trúc tinh thể nguyên tử. 

C. Kim cương có cấu trúc tinh thể phân tử. D. Nước đá thuộc loại tinh thể phân tử. 

Câu 5. Liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong phân tử H 2 O là liên kết 

A. ion. B. cộng hoá trị phân cực. C. cộng hoá trị không phân cực. D. hiđro. 

Câu 6. Số liên kết σ (xich ma) có trong mỗi phân tử: etilen; axetilen; buta-1,3-đien lần lượt là 

A. 4; 2; 6. B. 4; 3; 6. C. 3; 5; 9. D. 5; 3; 9. 

Câu 7. Dãy gồm các kim loại có cấu tạo mạng tinh thể lập phương tâm khối là 

A. Na, K, Mg. B. Li, Na, K. C. Be, Mg, Ca. D. Li, Na, Ca. 

Câu 8. Các chất mà phân tử không phân cực là 

A. NH 3 , Br 2 , C 2 H 4 . B. Cl 2 , CO 2 , C 2 H 2 . C. HBr, CO 2 , CH 4 . D. HCl, C 2 H 2 , Br 2 . 

Câu 9. Mức độ phân cực của liên kết hoá học trong các phân tử được sắp xếp theo thứ tự giảm dần từ trái sang phải là 

A. HBr, HI, HCl. B. HI, HBr, HCl. C. HCl , HBr, HI. D. HI, HCl , HBr. 

Câu 10. Phát biểu nào sau đây là sai? 

A. Tinh thể nước đá, tinh thể iot đều thuộc loại tinh thể phân tử. 

B. Trong tinh thể NaCl, xung quanh mỗi ion đều có 6 ion ngược dấu gần nhất. 

C. Tất cả các tinh thể phân tử đều khó nóng chảy và khó bay hơi. 

D. Trong tinh thể nguyên tử, các nguyên tử liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị. 



- 5 - 










Câu 11. Cho dãy các chất: N 2 , H 2 , NH 3 , NaCl, HCl, H 2 O. Số chất trong dãy mà phân tử chỉ chứa liên kết cộng hóa trị 

không cực là 

A. 2. B. 4. C. 3. D. 5. 

Câu 12. Phần trăm khối lượng của nguyên tố R trong hợp chất khí với hiđro (R có số oxi hóa thấp nhất) và trong oxit cao 

nhất tương ứng là a% và b%, với a : b = 11 : 4. Phát biểu nào sau đây là đúng? 

A. Oxit cao nhất của R ở điều kiện thường là chất rắn. 

B. Nguyên tử R (ở trạng thái cơ bản) có 6 electron s. 

C. Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, R thuộc chu kì 3. 

D. Phân tử oxit cao nhất của R không có cực. 

Câu 13. Nguyên tử nguyên tố X có tổng các loại hạt mang điện là 38; nguyên tử nguyên tố Y có tổng số hạt cơ bản là 52; 

trong đó hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 16. Liên kết hình trong phân tử giữa X và Y thuộc loại liên kết 

A. ion. B. cộng hoá trị phân cực. 

C. cộng hoá trị không phân cực. D. cho-nhận. 

Câu 14. Trong các chất sau: LiCl; KCl; NaCl; CsCl liên kết trong phân tử có đặc tính ion mạnh nhất là 

A. KCl. B. LiCl. C. NaCl. D. CsCl. 

Câu 15. Phân tử C 2 H 2 có góc liên kết là 

A. 120 0 . B. 180 0 . C. 109 0 28’. D. 90 0 . 



- 6 - 





TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG, NÂNG CAO HÓA HỌC 10 



PHẢN ỨNG OXI HÓA-KHỬ 


I. SỐ OXI HÓA 

- Số oxi hóa của một nguyên tố trong phân tử là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử nếu giả định rằng 

liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử đang xét là liên kết ion. 

QUI TẮC XÁC ĐỊNH SỐ OXI HÓA 

• Số oxi hóa của nguyên tố trong đơn chất bằng 0. 

0 

0 

Ví dụ: Cu ; O ; Fe ; Cl ; ... 

2 

0 

0 

• Trong hầu hết hợp chất số oxi hóa của hiđro bằng +1 còn của oxi bằng -2 (trừ một số ngoại lệ: 

1 

+ 2 

H2 O − 2 

; O F 2 

; …) 

• Trong một phân tử, tổng số oxi hóa của các nguyên tố bằng 0. 

Ví dụ: Xác định số oxi hóa của nguyên tố N trong: NH 3 ; NO 2 ; N 2 O ; HNO 3 . 


Gọi a là số oxi hóa cần tìm của N trong mỗi trường hợp 

a 1 

N H + : a + 1.3 = 0 ⇒ a = -3 

3 

a 2 

+ 1 a −2 

a 2 

N O − : a + (-2).2 = 0 ⇒ a = +4. 

2 

1 

Na H − ; 

1 

Ca H − ; 

N2 

O − : 2a + (-2) = 0 ⇒ a = +1 

H N O 3 

: 1 + a + (-2).3 = 0 ⇒ a = +5. 

• Số oxi hóa của nguyên tố trong ion đơn nguyên tử bằng điện tích ion ; trong ion đa nguyên tử thì tổng số oxi hóa của các 

nguyên tố bằng điện tích của ion. 

2 

Ví dụ: Xác định số oxi hóa của nguyên tố S trong các ion: S − 2 

; SO − 


Gọi a là số oxi hóa cần tìm của S trong mỗi trường hợp 

2 

• Số oxi hóa của S trong S − là -2. 

a 

2 

• SO − : a + (-2).4 = -2 ⇒ a = +6. 

4 

LƯU Ý 

• Đối với một số chất như FeS 2 ; CaOCl 2 ; H 2 S 2 O 8 (axit peoxiđisunfuric) ; … và đặc biệt là hợp chất hữu cơ ta cần phải dựa 

vào công thức cấu tạo để xác định số oxi hóa của từng nguyên tử theo phương pháp ‘‘kéo-đẩy electron’’. Ví dụ: 


Câu 1. Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trung tâm trong các hợp chất và ion sau 

a) Số oxi hóa của N trong N 2 , N 2 O, NO, NO 2 , N 2 O 4 , HNO 3 , NaNO 3 , NH 4 NO 3 , NH 4 NO 2 , N x O y , NO − 2 

, NH 3 , NH + 4 

, 

NO − . 

3 

2 

b) Số oxi hóa của S trong S, H 2 S, SO 2 , SO 3 , H 2 SO 4 , H 2 SO 3 , Na 2 SO 4 , H 2 S 2 O 7 , FeS, FeS 2 , SO − 2 

, SO − . 

2 

c) Số oxi hóa của Cr trong CrO, Cr 2 O 3 , K 2 Cr 2 O 7 , Na 2 CrO 4 , NaCrO 2 , Cr2O − 7 

, CrO − 2 

, CrO 5 (crom peoxit); Na 2 Cr 2 O 12 

(natri peoxiđicromat). 

d) Số oxi hóa của Mn trong MnO 2 , MnO − 4 

, MnCl 2 , KMnO 4 , K 2 MnO 4 . 

e) Số oxi hóa của Fe trong FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 , Fe x O y , Fe 2 (SO 4 ) 3 , FeCl 2 , Fe(NO 3 ) 3 . 

f) Số oxi hóa của Cl trong HCl, CaCl 2 , Cl 2 , NaClO, KClO 3 , ClO − 4 

, CaOCl 2 . 

Câu 2. Tính số oxi hóa trung bình của C trong các chất: CH 4 , C 2 H 4 , C 4 H 10 , C 2 H 5 OH, CH 3 COOH, C 6 H 12 O 6 . 

Câu 3. Xác định số oxi hóa của từng nguyên tử C trong các hợp chất hữu cơ sau: CH 2 =CH 2 , CH 3 -C≡CH, CH 3 -CH 2 OH, CH 2 =CH- 

COOH, OHC-CHO, HOOC-COOH, CH 3 -COOH, CH 3 -CH=CH 2 . 

II. PHẢN ỨNG OXI HÓA-KHỬ 

1. Các khái niệm 

- Phản ứng oxi hóa-khử là phản ứng hóa học mà trong đó có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố. 


4 



3 

4 

2 



- 1 - 







- Chất khử là chất nhường electron cho chất khác (sau phản ứng số oxi hóa tăng). 

- Chất oxi hóa là chất nhận electron của chất khác (sau phản ứng số oxi hóa giảm). 

- Quá trình chất khử nhường electron gọi là quá trình oxi hóa (sự oxi hóa). 

- Quá trình chất oxi hóa nhận electron gọi là quá trình khử (sự khử). 

2. Lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa-khử theo phương pháp thăng bằng electron 

Ví dụ: Lập phương trình hóa học của phản ứng: Cu + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O 

• Bước 1. Xác định số oxi hóa của các nguyên tố có sự thay đổi để tìm ra chất khử và chất oxi hóa 

0 5 

Cu + H N + O 3 (loãng) ⎯⎯→ Cu 

+ 2 

2 

(NO 3 ) 2 + N + 

O + H 2 O 

Chất khử: Cu (vì sau phản ứng số oxi hóa tăng: Từ 0 lên +2) 

Chất oxi hóa: HNO 3 (vì sau phản ứng số oxi hóa giảm: Từ +5 xuống +2) 

• Bước 2. Viết các quá trình oxi hóa-khử và cân bằng mỗi quá trình. 

0 

2 

Cu 

⎯⎯→ Cu 

+ + 2e (Quá trình oxi hóa) 

5 

2 

N + 

N + + 3e ⎯⎯→ 

(Quá trình khử) 

• Bước 3. Tìm hệ số thích hợp cho chất khử và chất oxi hóa (dựa trên nguyên tắc của phương pháp thăng bằng electron: 

Số electron chất khử nhường = số electron chất oxi hóa nhận). 

0 

2 

3x Cu 

⎯⎯→ Cu 

+ + 2e 

5 

2x N + + 3e ⎯⎯→ 

• Bước 4. Đưa hệ số tìm được ở bước 3 vào phương trình và kiểm tra lại, sau đó hoàn thành phương trình hóa học. 

0 

5 

3 Cu + 8H N + 2 

O 3 (loãng) ⎯⎯→ 3 Cu 

2 

(NO 3 ) 2 + 2 N + 

O + 4H 2 O 

3. Phân loại phản ứng oxi hóa khử 

• Phản ứng oxi hóa khử thông thường: Chỉ có một chất khử, một chất oxi hóa (là những nguyên tố khác nhau). 

Ví dụ: 

2 

H − 

5 

S + 2H N + O 3 (loãng) ⎯⎯→ S 0 2 

+ 2 N + 

O + 4H 2 O 

0 

2 

0 

4 P + 5 O ⎯⎯→ 2 P O 

2 

+ 5 −2 

2 5 

• Phản ứng oxi hóa-khử phức tạp: Có nhiều chất khử, nhiều chất oxi hóa, môi trường, … 

2 

Ví dụ: 10 Fe 

+ 7 

SO 4 + 2K Mn 

+ 3 

O 4 + 8H 2 SO 4 ⎯⎯→ 5 Fe 

+ 2 

2(SO 4 ) 3 + 2 Mn 

+ SO 4 + K 2 SO 4 + 8H 2 O 

+ 1 −2 

5 

3 Cu S + 22H N + 2 

O 3 (loãng) ⎯⎯→ 6 Cu 

+ + 6 

2 

(NO 3 ) 2 + 3H 2 S O 4 + 10 N + 

O + 8H 2 O 

2 

N +2 

• Phản ứng oxi hóa-khử đặc biệt: Phản ứng oxi hóa-khử nội phân tử (chất khử và chất oxi hóa nằm cùng trong một phân tử 

và là những nguyên tố khác nhau); phản ứng tự oxi hóa-khử (chất khử và chất oxi hóa cùng là một nguyên tố) 

Ví dụ: 2 K ClO 3 

0 

+ 5 − 2 

MnO 2 , t 

0 

−1 

⎯⎯⎯⎯→ 2K Cl 

0 

t 

−1 

⎯⎯→ 5K Cl 

0 

+ 3 O 

Cl 

2 

+ 6KOH 

+ K ClO 3 

+ 3H 2 O 

MỘT SỐ LƯU Ý KHI CÂN BẰNG PHẢN ỨNG OXI HÓA-KHỬ 

• Để ý tới chỉ số của chất oxi hóa và chất khử trước và sau phản ứng. 

0 5 

Ví dụ: 

Al + H N + + 

O 3 ⎯⎯→ Al 

3 

1 

(NO 3 ) 3 + N + 

2O + H 2 O 

Chất khử: Al (vì sau phản ứng số oxi hóa tăng: Từ 0 lên +3) 


0 

8x 

0 

Al 

5 

⎯⎯→ 

3x 2 N + + 8e ⎯⎯→ 

5 

+ 3 

1 

N + 

+ 5 

+ 3 

Al 

2 

1 

N + 

2 

+ 3e (Quá trình oxi hóa) 


⇒ phương trình: 8 Al + 30H N + O 3 ⎯⎯→ 8 Al (NO 3 ) 3 + 3 2O + 15H 2 O 

• Nếu trong một chất có nhiều nguyên tố cùng tăng hoặc cùng giảm số oxi hóa thì ta xem số oxi hóa của cả chất đó bằng 0 

và chỉ cần xác định số oxi hóa của các chất sản phẩm. 

0 

5 

Ví dụ: 

(Cu S) + H N + O 3 (loãng) ⎯⎯→ Cu 

+ 2 

+ 6 2 

(NO 3 ) 2 + H 2 S O 4 + N + 

O + H 2 O 


2 

Chất khử: Cu 2 S (vì sau phản ứng số oxi hóa tăng) 





- 2 - 








3x 

0 

(Cu S) ⎯⎯→ 2 Cu 

5 

2 

+ 2 

+ 

10x N + + 3e ⎯⎯→ 

0 

5 

⇒ phương trình: 3 (Cu S) + 22H N + 2 

O 3 (loãng) ⎯⎯→ 6 Cu 

+ + 6 

(NO 3 ) 2 + 3H 2 S O 4 + 10 

Ví dụ: 

2 

2 

N + 

+ 6 

S 

+ 10e (Quá trình oxi hóa) 

2 

N + 


O + 8H 2 O 

• Nếu trong một chất có chứa nguyên tố oxi hóa và khử khác nhau thì phải cộng lại, sau đó mới cân bằng quá trình oxi 

hóa, quá trình khử. 

− 3 + 7 

N H ClO 

3 

4 4 

+ 7 

5x 2 N − + 2 Cl + 8e ⎯⎯→ 

8x 

⇒ phương trình: 10 N H ClO 

0 

P 

− 3 + 7 

4 4 

0 

0 

+ 5 

+ P ⎯⎯→ N 0 2 

+ H P O 

⎯⎯→ 

0 

N + 

+ 5 

P 

2 

3 4 

+ 5e 

+ 8 P ⎯⎯→ 5 N + 8 H P O 

0 

2 

+ 5 

3 4 

0 

Cl 

2 

0 

+ Cl + H 2 O 

0 

2 

+ 5 Cl + 8H 2 O 

• Nếu phản ứng có nhiều chất oxi hóa, nhiều chất khử khác nhau thì trước khi tìm hệ số thích hợp ta phải cộng các quá 

trình giống nhau lại và cân bằng hai nửa phản ứng. 

5 

Ví dụ: 

K N + 0 0 

−2 

4 

O 3 + S + C ⎯⎯→ K 2 S + C + 0 

O 2 + N 

5 

0 

1x 2 N + + S + 12e ⎯⎯→ 

0 

0 

N + 

3x C 

⎯⎯→ + 4e 

5 

⇒ phương trình: 2K N + 0 0 

−2 

4 

O 3 + S + 3 C ⎯⎯→ K 2 S + 3 C + 0 

O 2 + N 

4 

C + 

2 

−2 

S 

• Đối với một số phương trình phản ứng phức tạp, nếu sau 4 bước thông thường vẫn chưa tìm ra hệ số nguyên tối giản thì 

ta áp dụng thêm phương pháp đặt ẩn và bảo toàn nguyên tố. 

+ 2 + 5 

+ + 

Ví dụ: 

Fe(N O 

3) 

2 

+ HCl ⎯⎯→ Fe(N 3 5 O 

3) 

3 

+ Fe Cl 3 

+ N O + H 2 O 

(Phương trình này thầy sẽ hướng dẫn chi tiết tại lớp học ☺) 

• Nếu phản ứng tạo thành các sản phẩm khử với tỉ lệ mol hoặc thể tích cho trước thì khi cân bằng hai nửa phản ứng ta đưa 

tỉ lệ này vào rồi mới tìm hệ số thích hợp cho chất khử và chất oxi hóa. Ngoài ra ta cũng có thể viết và cân bằng nhiều 

phương trình (mỗi phương trình tương ứng với một sản phẩm khử) rồi sau đó cộng các phương trình lại với nhau. 

0 5 

Ví dụ: 

Al + H N + + 

O 3 ⎯⎯→ Al 

3 

1 

(NO 3 ) 3 + N + 0 

2O + N + H 2 O ( V : V = 1: 2 ) 

2 

2 

+ 3 

2 

2 

+ 2 

N2O 

N2 

(Phương trình này thầy cũng sẽ hướng dẫn chi tiết tại lớp học ☺) 

B. BÀI TẬP TỰ LUẬN 

DẠNG 1. CÂN BẰNG PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ TRONG PHẢN ỨNG HÓA VÔ CƠ 

Câu 1. Cân bằng các phản ứng sau đây theo phương pháp thăng bằng electron, chỉ ra chất khử, chất oxi hóa, quá trình khử, quá 

trình oxi hóa 

1) NH 3 + CuO ⎯⎯→ N 2 + Cu + H 2 O 

2) HNO 3 + H 2 S ⎯⎯→ NO + S + H 2 O 

t 

3) P + HNO 0 

3 (đặc) 

⎯⎯→ H 3 PO 4 + NO 2 + H 2 O 

4) Al + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + N 2 + H 2 O 

t 

5) Fe + HNO 0 

3(đặc) 

⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

6) Al + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + NH 4 NO 3 + H 2 O 

7) FeS 2 + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

t 

8) MnO 2 + HCl 0 

(đặc) 

⎯⎯→ MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

9) FeO + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 


10) K 2 S + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + S + H 2 O 

t 

11) HI + H 2 SO 0 

4(đặc) ⎯⎯→ H 2 S + I 2 + H 2 O 





- 3 - 









12) Cu + HNO 3loãng ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O 

13) Fe 3 O 4 + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

14) KMnO 4 + HCl (đặc) ⎯⎯→ KCl + MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

15) KMnO 4 + SO 2 + H 2 O ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 SO 4 

t 

16) Mg + H 2 SO 0 

4(đặc) 

t 

17) Fe + H 2 SO 0 

4(đặc) 

⎯⎯→ MgSO 4 + H 2 S + H 2 O 

⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

18) NaNO 3 + Cu + H 2 SO 4 ⎯⎯→ CuSO 4 + Na 2 SO 4 + NO + H 2 O 

19) Al + NaNO 3 + NaOH + H 2 O ⎯⎯→ NaAlO 2 + NH 3 

t 

20) Fe 3 O 4 + H 2 SO 0 

4(đặc) ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

Câu 2. Cân bằng các phản ứng sau đây theo phương pháp thăng bằng electron 

1) NaCrO 2 + NaOH + Cl 2 ⎯⎯→ Na 2 CrO 4 + NaCl + H 2 O 

2) K 2 Cr 2 O 7 + KI + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Cr 2 (SO 4 ) 3 + I 2 + K 2 SO 4 + H 2 O 

3) KI + KClO 3 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + I 2 + KCl + H 2 O 

4) Al + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + NO + N 2 O + H 2 O (Biết tỉ lệ thể tích của NO và N 2 O là 1 : 3) 

5) FeS + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO + H 2 O 

6) FeCl 2 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + Cl 2 + H 2 O 

7) CrI 3 + Cl 2 + KOH ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + KIO 4 + KCl + H 2 O 

8) FeS 2 + HNO 3 + HCl ⎯⎯→ FeCl 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

9) M x O y + HNO 3 ⎯⎯→ M(NO 3 ) n + NO + H 2 O 

t 

10) Fe x O y + HNO 0 

3(đặc) 

t 

11) Fe x O y + H 2 SO 0 

4(đặc) 

⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

12) Al + HNO 3 ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + N x O y + H 2 O 

13) CuFeS 2 + O 2 ⎯⎯→ CuO + Fe 2 O 3 + SO 2 

14) CuFeS 2 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + O 2 + H 2 O ⎯⎯→ CuSO 4 + FeSO 4 + H 2 SO 4 

15) Fe 3 O 4 + HNO 3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + N x O y + H 2 O 

16) Fe 2 O 3 + Al 

0 

t 

⎯⎯→ Fe n O m + Al 2 O 3 

17) Cr 2 O 3 + KNO 3 + KOH ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + KNO 2 + H 2 O 

18) H x I y O z + H 2 S ⎯⎯→ I 2 + S + H 2 O 

19) Cr 2 S 3 + Mn(NO 3 ) 2 + K 2 CO 3 + HNO 3 ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + K 2 SO 4 + K 2 MnO 4 + NO + CO 2 + H 2 O 

20) Fe(NO 3 ) 2 + KHSO 4 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O + K 2 SO 4 

21) FeSO 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

22) FeSO 4 + KHSO 4 + KNO 3 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + Fe(NO 3 ) 3 + K 2 SO 4 + NO + H 2 O 

23) NaNO 2 + KMnO 4 + KHSO 4 ⎯⎯→ NaNO 3 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

24) Fe x O y + HNO 3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

25) KMnO 4 + H 2 S + KHSO 4 ⎯⎯→ MnSO 4 + K 2 SO 4 + S + H 2 O 

t 

26) CuFeS 2 + HNO 0 

3 

⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + Fe(NO 3 ) 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 


28) Cu 2 S.FeS 2 + HNO 3 ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + CuSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + N 2 O + H 2 O 

29) KI + PbO 2 + HNO 3 ⎯⎯→ KNO 3 + I 2 + Pb(NO 3 ) 3 + H 2 O 

30) CuFeS 2 + HNO 3 (đặc) ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + CuSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO 2 + H 2 O 



32) K 2 Cr 2 O 7 + FeSO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Cr 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

33) Al + KNO 3 + KHSO 4 ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + Al 2 (SO 4 ) 3 + NO + K 2 SO 4 + H 2 O 



- 4 - 









t 

34) FeCO 3 + HNO 0 

3(đặc) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + N x O y + CO 2 + H 2 O 

35) CrCl 3 + Cl 2 + KOH ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + KCl + H 2 O 

DẠNG 2. CÂN BẰNG PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ TRONG PHẢN ỨNG HÓA HỮU CƠ 

1) CH 3 -CH 2 -OH + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ CH 3 -CHO + K 2 SO 4 + Cr 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

2) C 6 H 5 -CH 3 + KMnO 4 ⎯⎯→ C 6 H 5 -COOK + MnO 2 + KOH + H 2 O 

3) CH 2 =CH 2 + KMnO 4 + H 2 O ⎯⎯→ HO-CH 2 -CH 2 -OH + MnO 2 + KOH 

4) HC≡CH + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ HOOC-COOH + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

5) H 2 C 2 O 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ CO 2 + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

DẠNG 3. GIẢI TOÁN BẰNG PHƯƠNG PHÁP BẢO TOÀN MOL ELECTRON 

Câu 1. Cho 5,1 gam hỗn hợp bột gồm Mg và Al có tỷ lệ mol 1 : 1 vào dung dịch hỗn hợp 150 ml chứa AgNO 3 1M, Fe(NO 3 ) 3 

0,8M, Cu(NO 3 ) 2 0,6M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thấy có m gam rắn xuất hiện, tính m. 

Câu 2.Nung 16,2 gam kim loại M (có hoá trị n không đổi) với O 2 , thu được 21 gam chất rắn X. Hoà tan hoàn toàn X bằng dung 

dịch H 2 SO 4 loãng dư thì thu được 13,44 lít khí H 2 (đktc). Xác định kim loại M. 

Câu 3. Hòa tan hoàn toàn 1,805 gam hỗn hợp X gồm Fe và kim loại M bằng dung dịch HCl thu được 1,064 lít khí H 2 (đktc). Mặt 

khác hòa tan hoàn toàn 1,805 gam X trên bằng dung dịch HNO 3 loãng dư thu được 0,896 lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất ở 

điều kiện chuẩn). Xác định kim loại M. 

Câu 4. Hỗn hợp khí A gồm clo và oxi. A phản ứng vừa hết với một hỗn hợp gồm 4,8 gam magie và 8,1 gam nhôm tạo ra 37,05 

gam hỗn hợp muối clorua và oxit của hai kim loại. Xác định phần trăm theo khối lượng và thể tích từng khí trong hỗn hợp A ? 

Câu 5.Nung m gam bột sắt trong oxi, thu được 12 gam hỗn hợp chất rắn X gồm Fe, FeO, Fe 2 O 3 và Fe 3 O 4 . Hòa tan hết hỗn hợp X 

trong dung dịch HNO 3 (dư), thoát ra 2,24 lít khí NO (là sản phẩm khử duy nhất, đo ở điều kiện chuẩn). Tính m. 

Câu 6.Để a gam bột sắt ngoài không khí, sau một thời gian sẽ chuyển thành hỗn hợp A có khối lượng là 75,2 gam gồm Fe, FeO, 

Fe 2 O 3 và Fe 3 O 4 . Cho hỗn hợp A phản ứng hết với dung dịch H 2 SO 4 đậm đặc, nóng thu được 6,72 lít khí SO 2 (đktc). Tính a. 

Câu 7. Cho 11,36 gam hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 phản ứng hết với dung dịch HNO 3 loãng (dư), thu được 1,344 lít khí 

NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc) và dung dịch X chứa m gam muối nitrat. Tính m. 

Câu 8. Hòa tan hoàn toàn 12 gam hỗn hợp Fe, Cu (tỉ lệ mol 1:1) bằng axit HNO 3 , thu được V lít (đktc) hỗn hợp khí X (gồm NO 

và NO 2 ) và dung dịch Y (chỉ chứa hai muối và axit dư). Tỉ khối của X đối với H 2 bằng 19. Tính giá trị của V. 

Câu 9. Cho 2,52 gam hỗn hợp bột Al và Mg có tỉ lệ mol tương ứng là 2 : 3 tác dụng hết với dung dịch H 2 SO 4 đặc, nóng thu được 

0,03 mol một sản phẩm khử duy nhất của lưu huỳnh (có thể là SO 2 , S hoặc H 2 S); và phần dung dịch chỉ chứa axit dư và muối 

sunfat. Xác định sản phẩm khử, viết và cân bằng phản ứng. 

Câu 10. Hòa tan hoàn toàn một lượng oxit sắt Fe x O y bằng dung dịch H 2 SO 4 đặc, nóng thu được 2,24 lít SO 2 (sản phẩm khử duy 

nhất ở đktc) và dung dịch có chứa 120 gam một loại muối sắt duy nhất. 

a) Xác định công thức oxit sắt. 

b) Tính số mol H 2 SO 4 đã phản ứng. 

Câu 11. Cho 16,32 gam hỗn hợp X gồm Fe, Cu tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 đặc, nóng dư thu được dung dịch Y và có 7,392 lít 

khí SO 2 (sản phẩm khử duy nhất ở đktc) thoát ra. Tính phần trăm khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp X và khối lượng muối 

sunfat thu được khi làm bay hơi Y. 

Câu 12. Hòa tan hoàn toàn 2,44 gam hỗn hợp bột X gồm Fe x O y và Cu bằng dung dịch H 2 SO 4 đặc nóng (dư). Sau phản ứng thu 

được 0,504 lít khí SO 2 (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc) và dung dịch chứa 6,6 gam hỗn hợp muối sunfat. 

a) Xác định công thức oxit sắt. 

b) Tính phần trăm khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp X. 


Câu 1. Trong phản ứng đốt cháy CuFeS 2 tạo ra sản phẩm CuO, Fe 2 O 3 và SO 2 thì một phân tử CuFeS 2 sẽ 

A. nhận 13 electron. B. nhận 12 electron. C. nhường 13 electron. D. nhường 12 electron. 

Câu 2. Trong phản ứng nào dưới đây HCl thể hiện tính oxi hoá? 

A. HCl+ AgNO 3 ⎯⎯→ AgCl+ HNO 3 B. 2HCl + Mg ⎯⎯→ MgCl 2 + H 2 

t 

C. 8HCl + Fe 3 O 4 ⎯⎯→ FeCl 2 + 2FeCl 3 +4H 2 O D. 4HCl (đặc) + MnO 2 ⎯⎯→ 

0 MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

Câu 3. Số oxi hóa của S trong các phân tử H 2 SO 3 , S 8 , SO 3 , H 2 S lần lượt là 

A. +6; +8; +6; -2. B. +4; 0; +6; -2. C. +4; -8; +6; -2. D. +4; 0; +4; -2 

Câu 4. Phát biểu nào sau đây luôn đúng? 

A. Một chất có tính oxi hoá gặp một chất có tính khử, nhất thiết xảy ra phản ứng oxi hoá - khử. 

B. Một chất hoặc chỉ có tính oxi hoá hoặc chỉ có tính khử. 

C. Phản ứng có kim loại tham gia là phản ứng oxi hoá - khử. 

D. Phi kim luôn là chất oxi hoá trong phản ứng oxi hoá - khử. 

Câu 5. Trong các chất và ion sau: Zn, S, Cl 2 , SO 2 , FeO, Fe 2 O 3 , Fe 2 + , Cu 2 + , Cl − có bao nhiêu chất và ion đóng vai trò vừa oxi 

hóa vừa khử 

A. 4. B. 5. C. 6. D. 7. 




- 5 - 







Câu 6. Lưu huỳnh trong SO 2 luôn thể hiện tính khử trong các phản ứng với 

A. H 2 S, O 2 , nước Br 2 . B. dung dịch NaOH, O 2 , dung dịch KMnO 4 . 

C. O 2 , nước Br 2 , dung dịch KMnO 4 . D. dung dịch KOH, CaO, nước Br 2 . 

Câu 7. Có phản ứng: X + HNO 3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO+ H 2 O. Số chất X có thể thực hiện phản ứng trên là 

A. 3. B. 4. C. 5. D. 6 

Câu 8. Cho phản ứng: KMnO 4 + FeSO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

Hệ số của chất oxi hóa và chất khử trong phản ứng trên lần lượt là 

A. 5 và 2. B. 1 và 5. C. 2 và 10. D. 5 và 1 

Câu 9. Trong phương trình: Cu 2 S + HNO 3 ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O, hệ số của HNO 3 khi phản ứng cân bằng là 

A. 18. B. 22. C. 12. D. 10. 

Câu 10. Trong các phản ứng sau 

t 

(1) 4HCl (đặc) + MnO 2 ⎯⎯→ 

0 MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

(2) 4HCl +2Cu + O 2 ⎯⎯→ 2CuCl 2 + 2H 2 O 

(3) 2HCl + Fe ⎯⎯→ FeCl 2 + H 2 

(4)16HCl + 2 KMnO 4 ⎯⎯→ 2MnCl 2 +5Cl 2 +8H 2 O + 2KCl 

(5) 4HCl + PbO 2 ⎯⎯→ PbCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

(6) Fe + KNO 3 + 4HCl ⎯⎯→ FeCl 3 + KCl + NO + 2H 2 O 

Số phản ứng trong đó HCl thể hiện tính khử là 

A. 2. B. 4. C. 3 D. 5. 

Câu 11. Cho các chất: Fe 2 O 3 , FeO, FeCO 3 , Fe(NO 3 ) 2 , Fe(OH) 2 , FeCl 2 , Fe 3 O 4 , Fe(OH) 3 lần lượt tác dụng với dung dịch HNO 3 . Số 

phản ứng oxihoá khử là 

A. 4. B. 6. C. 5. D. 7. 

Câu 12. Trong phản ứng: 2FeCl 3 + H 2 S ⎯⎯→ 2FeCl 2 + S + 2HCl. Vai trò của H 2 S trong phản ứng trên là 

A. chất oxi hóa . B. chất khử. C. axit. D. vừa axit vừa khử. 

t 

Câu 13. Trong phản ứng MnO 2 + 4HCl (đặc) ⎯⎯→ 

0 MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O, vai trò của HCl là 

A. chấtoxi hóa. B. chất khử. C. tạo môi trường. D. chất khử và môi trường. 

Câu 14. Cho từng chất Fe, FeS, FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 , Fe(OH) 2 , Fe(OH) 3 FeBr 3 , FeCl 2 , FeCl 3 lần lượt tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 

đặc, nóng. Số trường hợp xảy ra phản ứng oxi hóa-khử là 

A. 8. B. 6. C. 9. D. 7. 

Câu 15. Chất khử là chất 

A. cho điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng. 

B. cho điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa giảm sau phản ứng. 

C. nhận điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa tăng sau phản ứng. 

D. nhận điện tử, chứa nguyên tố có số oxi hóa giảm sau phản ứng. 

Câu 16. Chất oxi hoá là chất 





Câu 17.Phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng oxi hóa khử nội phân tử? 

t 

A. NO 2 + 2NaOH ⎯⎯→ NaNO 2 + NaNO 3 + H 2 O. B. 2KClO 3 ⎯⎯→ 

0 2KCl + 3O 2 . 

t 

C. 3Cl 2 + 6KOH ⎯⎯→ 

0 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O. D. 16HCl (đặc) + 2 KMnO 4 ⎯⎯→ 2MnCl 2 +5Cl 2 + 8H 2 O + 2KCl. 

Câu 18.Phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng tự oxi hóa khử? 

t 

A. CO 2 + 2NaOH ⎯⎯→ Na 2 CO 3 + H 2 O. B. 2KClO 3 ⎯⎯→ 

0 2KCl + 3O 2 . 



t 

C. 2Fe + 6H 2 SO 4 (đặc) ⎯⎯→ 

0 t 

Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 3H 2 O. D. 3Cl 2 + 6KOH ⎯⎯→ 

0 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O. 

Câu 19. Phản ứng giữa các loại chất nào sau đây luôn luôn là phản ứng oxi hóa – khử ? 

A. oxit phi kim và bazơ. B. oxit kim loại và oxit phi kim. C. kim loại và phi kim. D. oxit kim loại và axit. 

Câu 20. Cho phản ứng: Na 2 SO 3 + KMnO 4 + NaHSO 4 ⎯⎯→ Na 2 SO 4 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O. Tổng hệ số các chất (là những số 

nguyên, tối giản) trong phương trình phản ứng là 

A. 27. B. 47. C. 31. D. 23. 




- 6 - 






TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HÓA HỌC 10 (CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN) NĂM HỌC 2017-2018 

CHỦ ĐỀ 1. NGUYÊN TỬ 

PHẦN 1. MỨC ĐỘ BIẾT-HIỂU 

Câu 1. Hạt nhân của nguyên tử được cấu tạo bởi 

A. hạt electron. B. hạt electron và hạt proton. C. hạt nơtron và hạt proton. D. hạt nơtron. 

Câu 2. Nhận xét không đúng là 

A. vỏ nguyên tử do các hạt electron cấu tạo nên. 

B. khối lượng của nguyên tử hầu như tập trung ở hạt nhân. 

C. tất cả mọi nguyên tử đều được cấu tạo gồm đủ ba loại hạt là hạt electron, nơtron proton. 

D. hạt nhân nguyên tử mang điện tích dương; số đơn vị điện tích hạt nhân cũng bằng số hạt proton. 

Câu 3. Kí hiệu hóa học biểu thị đầy đủ đặc trưng cho nguyên tử của nguyên tố hóa học vì nó cho biết 

A. số khối A và số hiệu nguyên tử Z. B. nguyên tử khối và số hiệu nguyên tử Z. 

C. số hiệu nguyên tử Z. D. số hạt electron và số hạt proton. 

Câu 4. Các đồng vị của nguyên tố oxi có số proton là 

A. 16. B. 17. C. 8. D. 18. 

Câu 5. Đồng vị 35 

17Cl có số hạt không mang điện và hạt mang điện lần lượt bằng 

A. 18 và 17. B. 17 và 34. C. 18 và 35. D. 18 và 34. 

Câu 6. Cấu hình electron nào dưới đây viết chưa chính xác? 

A. 11 

Na : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 . B. 19 

K : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 1 . 

C. 26 

Fe :1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 6 4s 2 . D. 20 

Ca : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 . 

Câu 7. Cho cấu hình electron nguyên tử của những nguyên tố sau: X: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 ; Y: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 ; Z: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 3 ; T: 

1s 2 2s 2 2p 5 ; U: 1s 2 2s 1 . Những nguyên tố kim loại là 

A. X, Y, Z. B. X, Y, T. C. X, Y, Z, U. D. X, Y, U. 

Câu 8. Cấu hình electron nào dưới đây là của khí hiếm? 

A. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 . C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 6 4s 2 . D. 1s 2 2s 2 2p 5 . 

Câu 9. Ở trạng thái cơ bản, cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử X là 3s 2 . Số hiệu nguyên tử của nguyên tố X là 

A. 11. B. 12. C. 13. D. 14. 

Câu 10. Ở trạng thái cơ bản, cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử X là 3s 2 3p 3 . Nguyên tố X là 

A. P. B. S. C. Cl. D. Si. 

Câu 11. Số electron tối đa chứa trong lớp M là 

A. 18. B. 2. C. 8. D. 32. 

Câu 12. Nhận xét đúng là 

A. Số khối của nguyên tử bằng tổng khối lượng các hạt cơ bản có trong nguyên tử. 

B. Khối lượng của nguyên tử hầu như chỉ tập trung ở hạt nhân. 

C. Số khối của nguyên tử bằng tổng khối lượng của hạt proton và hạt nơtron. 

D. Do số hạt proton và số hạt nơtron bằng nhau nên ở trạng thái cơ bản nguyên tử trung hòa điện. 

2 

Câu 13. Dãy gồm nguyên tử X, các ion Y + và Z − đều có cấu hình electron 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 là 

2 

A. Ne, Mg + , F − . 

2 

B. Ne, Ca + , Cl − . 

2 

C. Ar, Mg + , F − . 

2 

D. Ar, Ca + , Cl − . 

2 



Câu 14. Số proton và số electron trong ion CO − 3 

lần lượt là 

A. 30 và 30 B. 32 và 30 C. 30 và 32 D. 14 và 16 

Câu 15. Nguyên tử Fe (Z = 26) thuộc loại 

A. nguyên tố f B. nguyên tố s C. nguyên tố p D. nguyên tố d 

Câu 16. Nguyên tử X có 3 lớp electron, 4 electron ở lớp ngoài cùng. X có cấu hình electron là 

A. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 . C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 . D. 1s 2 2s 2 2p 5 . 

Câu 17. Cấu hình electron của nguyên tử crom (Z = 24) là 


C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 4s 1 . D. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 5 . 

Câu 18. Cấu hình electron của ion X + là 1s 2 2s 2 2p 6 . Vậy X là nguyên tố nào sau đây? 

A. F. B. Na. C. Ne. D. K. 

3 

Câu 19. Cấu hình electron của ion X + là 1s 2 2s 2 2p 6 . Nhận xét không đúng khi nói về nguyên tử X là 

A. X có 2 lớp electron. B. X có 3 electron ở lớp ngoài cùng. 

C. X là nguyên tố p. D. nguyên tử X có 26 hạt mang điện. 

Câu 20. Nguyên tử nguyên tố X có cấu hình electron ở phân mức năng lượng cao nhất là np 2n+1 . Chỉ ra phát biểu đúng? 

A. X có 3 lớp electron. B. X có 5 electron ở lớp ngoài cùng. 

C. Ở trạng thái cơ bản X có 1 electron độc thân. D. Số hạt mang điện trong một nguyên tử X là 9. 

Câu 21. Nguyên tử của nguyên tố nào dưới đây mà hạt nhân của nó có 19 hạt mang điện và 20 hạt không mang điện? 

A. F. B. S. C. Ca. D. K. 


A. Al. B. Si. C. P. D. S. 

3 

Câu 23. Cho biết hạt nhân nguyên tử Fe có chứa 26 proton. Vậy cấu hình electron của ion Fe + là 

A. [Ar]3d 3 4s 2 . B. [Ar]3d 5 . C. [Ar]4s 2 3d 3 . D. [Ar]3d 4 4s 1 . 



- 1 - 








Câu 24. Cho các nguyên tử: X (Z = 7); Y (Z = 8); Z (Z = 14); T (Z = 17); R (Z = 18); Q (Z = 20). Số nguyên tử thuộc nguyên tố phi 

kim là 

A. 3. B. 4. C. 5. D. 6. 

Câu 25. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số proton trên phân lớp p bằng 10. Nhận xét không đúng là 

A. X là nguyên tố phi kim. B. Số hiệu nguyên tử của X bằng 16. 

C. X có 3 lớp electron. D. X có 4 electron ở lớp ngoài cùng. 

2 

Câu 26. Số hạt mang điện có trong ion Mg + là 

A. 12. B. 24. C. 22. D. 26. 

Câu 27. Nguyên tử canxi có kí hiệu là 35 Cl . Phát biểu nào sau đây sai? 

17 

A. Nguyên tử Cl có 18 nơtron. B. Tổng số hạt cơ bản (p, n, e) của Cl là 35. 

C. Cl ở ô thứ 17 trong bảng tuần hoàn. D. Số hiệu nguyên tử của Cl là 17. 

Câu 28. Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử của nguyên tố X có 4 electron ở lớp L (lớp thứ hai). Số proton có trong nguyên tử X là 

A. 6. B. 5. C. 7. D. 8. 

Câu 29. Ở trạng thái cơ bản, số obitan s có chứa e của nguyên tử có số hiệu 20 là 

A. 2. B. 4. C. 3. D. 1. 

Câu 30. Nguyên tử M có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng là 3s 2 3p 5 . Nguyên tử M là 

A. 11 Na. B. 18 Ar. C. 17 Cl. D. 19 K. 

3 

Câu 31. Ion X + có cấu hình electron ở trạng thái cơ bản là 1s 2 2s 2 2p 6 3 

. Số hạt mang điện trong ion X + là 

A. 18. B. 20. C. 23. D. 22. 

Câu 32. Nguyên tố hóa học là 

A. những nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân. B. những nguyên tử có cùng số lớp electron. 

C. những nguyên tử có cùng số khối A. D. những nguyên tử có cùng số hat cơ bản. 

PHẦN 2. MỨC ĐỘ VẬN DỤNG 

Câu 1. Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52 và có số khối là 35. Số hiệu nguyên tử của 

nguyên tố X là 

A. 17. B. 15. C. 23. D. 18. 

Câu 2. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt electron trong các phân lớp p là 7. Số hạt mang điện của một nguyên tử Y nhiều 

hơn số hạt mang điện của một nguyên tử X là 8 hạt. Các nguyên tố X và Y lần lượt là 

A. Al và P. B. Fe và Cl. C. Al và Cl. D. Na và Cl. 

Câu 3. Nguyên tử của nguyên tố X có electron ở mức năng lượng cao nhất là 3p. Nguyên tử của nguyên tố Y cũng có electron ở 

mức năng lượng 3p và có một electron ở lớp ngoài cùng. Nguyên tử X và Y có số electron hơn kém nhau là 2. X, Y lần lượt là 

A. khí hiếm và kim loại. B. kim loại và kim loại. C. phi kim và kim loại. D. kim loại và khí hiếm. 

Câu 4. Tổng số các hạt cơ bản (p, n, e) của một nguyên tử là 13. Nguyên tố đó là nguyên tố nào sau đây? 

A. Cacbon (Z = 6). B. Nitơ (Z = 7). C. Be (Z = 4). D. B (Z = 5). 

Câu 5. Nguyên tử khối trung bình của nguyên tố R là 79,91. Biết R có hai đồng vị, trong đó đồng vị 79 R chiếm 54,5%. Nguyên tử 

khối của đồng vị còn lại có giá trị là 

A. 80. B. 81. C. 82. D. 84. 

Câu 6. Trong tự nhiên Ag có hai đồng vị, trong đó đồng vị 109 Ag chiếm 44%, biết nguyên tử khối trung bình của Ag là 107,88. 

Nguyên tử khối của đồng vị thứ hai là 

A. 107. B. 108. C. 106. D. 110. 

Câu 7. Tổng điện tích hạt nhân của nguyên tử nguyên tố X là +46,4.10 -19 C. Cấu hình electron của X là 


C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 1 . D. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 3d 10 . 

2 

Câu 8. Một anion X − được cấu tạo bởi 50 hạt các loại (p, e, n), trong đó tổng số hạt mang điện âm ít hơn tổng số hạt cấu tạo lên hạt 

2 

nhân là 14. Cấu hình electron của ion X − là 

A. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 . B. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 4 . C. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 . D. 2s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 . 

Câu 9. Nguyên tử nguyên tố X có 20 electron ở vỏ. Trong hạt nhân của nguyên tử X thì hạt không mang điện nhiều hơn hạt mang 

điện là 2. Số khối của X bằng 

A. 40. B. 22. C. 42. D. 60. 

Câu 10. Nguyên tố lưu huỳnh trong tự nhiên có 2 đồng vị chính là 32 S và 34 S với tỉ lệ phần trăm tương ứng là 95% và 5%. Nguyên 

tử khối trung bình của lưu huỳnh là 

A. 32,1. B. 32,3. C. 33,9. D. 32,2. 

Câu 11. Nguyên tố X có hai đồng vị, trong đó đồng vị thứ 2 nhiều hơn đồng vị thứ nhất 2 nơtron và chiếm 4%. Biết nguyên tử khối 

trung bình của X là 40,08; số khối của đồng vị có nhiều hạt nơtron hơn là 

A. 41. B. 42. C. 40. D. 44. 

Câu 12. Trong tự nhiên Cu có 2 đồng vị bền là 63 

65 

Cu và Cu . Biết nguyên tử khối trung bình của Cu là 63,54 hãy xác định phần 

29 

29 



trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị theo thứ tự lần lượt là 

A. 73% và 27%. B. 77% và 23%. C. 27% và 73%. D. 23% và 77%. 

Câu 13. Agon tách ra từ không khí là hỗn hợp ba đồng vị: 99,6% 40 

38 

36 

18Ar ; 0,063% 

18Ar ; 0,337% 

18Ar . Thể tích của 15 gam Ar ở 

điều kiện tiêu chuẩn là 

A. 8,404 lít. B. 7,84 lít. C. 8,32 lít. D. 8,512 lít. 



- 2 - 








Câu 14. Nguyên tố Z có 2 đồng vị X, Y với khối lượng nguyên tử trung bình bằng 79,9. Hạt nhân đồng vị X có 35 hạt proton và 44 

hạt nơtron. Hạt nhân đồng vị Y có số hạt nơtron nhiều hơn X 2 hạt. Tỷ lệ số nguyên tử Y so với X là 

A. 9 


. B. 

10 11 . C. 9 

11 . D. 11 9 . 

Câu 15. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt cơ bản (p, n, e) là 82, trong hạt nhân của X thì số hạt mang điện ít hơn số hạt 

không mang điện là 4. Số khối của nguyên tử của X là 

A. 56. B. 58. C. 52. D. 64. 

Câu 16. Nguyên tố X có hai đồng vị là X 1 , X 2 . Biết rằng hạt nhân của đồng vị X 2 nhiều hơn hạt nhân đồng vị X 1 là 1 nơtron; phần 

trăm số nguyên tử của đồng vị X 1 nhiều hơn X 2 là 99,26%; nguyên tử khối trung bình của X là 14,0037. Số khối của đồng vị X 2 là 

A. 13. B. 14. C. 15. D. 16. 

Câu 17. Electron thuộc lớp nào sau đây liên kết với hạt nhân chặt chẽ nhất? 

A. Lớp K. B. Lớp M. C. Lớp L. D. Lớp N. 

Câu 18. Phát biểu đúng là 

A. Các electron trong cùng một lớp có mức năng lượng bằng nhau. 

B. Các electron trong cùng một phân lớp có mức năng lượng gần bằng nhau. 

C. Electron càng ở xa hạt nhân thì càng không bền, mức năng lượng càng cao. 

D. Hình dạng của các obitan trong nguyên tử là giống nhau. 

Câu 19. Đồng vị của một nguyên tố hóa học được phân biệt dựa vào đại lượng nào sau đây? 

A. Số nơtron. B. Số proton. C. Số electron. D. Số hiệu nguyên tử. 

Câu 20. Trong tự nhiên bạc có 2 đồng vị là 107 Ag 47 và 109 

47 

Ag . Biết nguyên tử khối trung bình của bạc là 107,88; phần trăm số 

nguyên tử của đồng vị có số khối lớn hơn là 

A. 56,0%. B. 44,0%. C. 45,5%. D. 54,5%. 

PHẦN 3. MỨC ĐỘ VẬN DỤNG CAO 

Câu 1. Nguyên tử khối trung bình của boron (B) bằng 10,81u. Biết B gồm hai đồng vị là 10 5 B và 11 5 B . Biết phân tử khối của H 3BO 3 

là 61,84u, phần trăm về khối lượng của đồng vị 11 5 B trong axit boric H 3BO 3 là 

A. 14,159%. B. 14,408%. C. 14,415%. D. 17,481%. 

Câu 2. Cho biết hiđro có ba loại đồng vị là 1 H 1 ; 2 H 1 và 3 H 1 ; ni tơ có hai loại đồng vị là 14 N 7 ; 15 7 

N ; oxi có ba loại đồng vị là 

16 

O 8 ; 17 O 8 và 18 O. 8 Hỏi có thể tạo ra bao nhiêu loại phân tử axit nitric HNO 3 từ hỗn hợp các loại đồng vị trên? 

A. 18. B. 36. C. 54. D. 60. 

Câu 3. Cho biết hiđro có ba loại đồng vị là 1 H 1 ; 2 H 1 và 3 H 1 ; cacbon có hai loại đồng vị là 12 C 6 và 13 6C ; oxi có ba loại đồng vị là 

16 

O 8 ; 17 O 8 và 18 8O. Hỏi có thể tạo ra bao nhiêu loại phân tử axit cacbonic từ hỗn hợp các loại đồng vị trên? 

A. 120. B. 90. C. 180. D. 60. 

Câu 4. Nguyên tố clo có hai đồng vị là 35 37 

Cl và Cl với phần trăm số nguyên tử tương ứng là 75,77% và 24,23%. Nguyên tố đồng 

17 

17 

có hai đồng vị là 63 65 

Cu và Cu. Biết nguyên tử khối trung bình của đồng là 63,54, tính phần trăm khối lượng của đồng vị 

63 

29 

29 

Cu 29 trong phân tử CuCl 2. 

A. 36,92%. B. 34,19%. C. 13,05%. D. 18,49%. 

3 

Câu 5. Khối lượng riêng của canxi kim loại là 1,55 g / cm . Giả thiết rằng, trong tinh thể canxi các nguyên tử là những hình cầu 

chiếm 74% thể tích tinh thể, phần còn lại là khe rỗng. Bán kính nguyên tử canxi tính theo lí thuyết là 

A. 0,155 nm. B. 0,185 nm. C. 0,168 nm. D. 0,196 nm. 

Câu 6. Trong tự nhiên clo có hai đồng vị bền: 37 

35 

Cl chiếm 24,23% tổng số nguyên tử, còn lại là Cl . Thành phần phần trăm theo 

17 



khối lượng của 37 Cl 17 trong HClO 4 là 

A. 8,92%. B. 8,43%. C. 8,56%. D. 8,79%. 

Câu 7. Bán kính nguyên tử của Cu là 0,128 nm và khối lượng mol là 63,54 gam. Biết trong tinh thể, các nguyên tử Cu là những hình 

3 

cầu chiếm 74% thể tích, khối lượng riêng thực của đồng (theo g / cm ) là 

A. 8,90. B. 8,93. C. 8,89. D. 8,52. 

3 

13 

Câu 8. Giữa bán kính hạt nhân (R) và số khối (A) của nguyên tử có mối liên hệ như sau: R = r A với r = 1,2.10 − (cm). Khối 

lượng riêng của hạt nhân nguyên tử vào khoảng 

A. 2,30 triệu tấn/cm 3 . B. 230 triệu tấn/cm 3 . C. 23 triệu tấn/cm 3 . D. 2300 tấn/cm 3 . 

Câu 9. Ở 20 0 C, khối lượng riêng của Au là 19,32 g/cm 3 và nguyên tử khối của Au là 196,97 g/mol. Xác định bán kính nguyên tử 

gần đúng của Au? Biết trong tinh thể các nguyên tử Au là những hình cầu chiếm 74% về thể tích. 

A. 0,155 nm. B. 0,144 nm. C. 0,128 nm. D. 0,135 nm. 

Câu 10. Bán kính nguyên tử và khối lượng mol nguyên tử của Fe lần lượt là 0,128 nm và 56 gam. Khối lượng riêng của Fe (theo 

3 

g / cm ) là bao nhiêu; biết rằng trong tinh thể các nguyên tử Fe chỉ chiếm 74% thể tích, còn lại là các khe trống: 

A. 8,93. B. 10,59. C. 7,84. D. 7,87. 


0 

17 

0 


- 3 - 








Câu 11. Cho biết hiđro có ba loại đồng vị là 1 H 1 ; 2 H 1 và 3 H 1 ; oxi có ba loại đồng vị là 16 O 8 ; 17 O 8 và 18 8O. Hỏi có thể tạo ra bao 

nhiêu loại phân tử H 2 O 2 từ hỗn hợp các loại đồng vị trên? 

A. 18. B. 24. C. 36. D. 9. 

PHẦN 4. BÀI TẬP TỰ LUẬN THEO CÁC MỨC ĐỘ 

Câu 1. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) là 40. Trong đó tổng số hạt mang điện nhiều hơn tổng số hạt 

không mang điện là 12 hạt. Xác định số khối và biểu diễn kí hiệu nguyên tử của X. 

Đáp số: 27 Al 13 

Câu 2. Cho nguyên tử R có tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) là 114, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 26 

hạt. Xác định số khối và biểu diễn kí hiệu nguyên tử của R. 

Đáp số: 79 Br 35 

Câu 4. Tổng số các hạt cơ bản (p, n, e) của nguyên tử X là 58 và X có số khối nhỏ hơn 40. Xác định kí hiệu nguyên tử của X. 

Đáp số: 39 K 19 

Câu 3. Tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) của nguyên tử nguyên tố R là 28. Xác định kí hiệu nguyên tử của R biết vỏ nguyên tử của 

R có 7 electron ở lớp ngoài cùng. Biểu diễn sự phân bố electron vào vỏ nguyên tử. 

Đáp số: 19 F 9 

Câu 4. Nguyên tố X có 3 đồng vị là X 1 chiếm 92,23%, X 2 chiếm 4,67% và X 3 chiếm 3,10%. Tổng số khối của 3 đồng vị là 87. Số 

nơtron trong X 2 nhiều hơn trong X 1 là 1 hạt. Nguyên tử khối trung bình của X là 28,0855. 

a) Hãy tìm X 1 , X 2 và X 3 . 

b) Nếu trong X 1 có số nơtron bằng số proton. Xác định số nơtron trong nguyên tử của mỗi loại đồng vị. 

28 29 

Đáp số: 

14Si; 14Si và 30 Si. 14 

Câu 5. Cho một dung dịch chứa 8,19 gam muối NaX tác dụng một lượng dư dung dịch AgNO 3 thu được 20,09 gam kết tủa. 

a) Tìm nguyên tử khối và gọi tên X. 

b) X có hai đồng vị, giả sử số nguyên tử của đồng vị thứ nhất nhiều gấp 3 lần số nguyên tử của đồng vị thứ hai. Hạt nhân 

của đồng vị thứ nhất có ít hơn hạt nhân đồng vị thứ hai 2 nơtron. Tìm số khối của mỗi đồng vị. 

35 37 

Đáp số: a) Cl (35,5); b) Cl; Cl. 

17 17 

Câu 6. Trong tự nhiên Cu có 2 đồng vị bền là 63 Cu (chiếm 73% tổng số nguyên tử) và A 29 29Cu . Biết nguyên tử khối trung bình của 

Cu là 63,54, hãy: 

a) Xác định phần trăm số nguyên tử của mỗi đồng vị. 

b) Tính phần trăm khối lượng của đồng vị A 29 Cu có trong Cu 2O (biết oxi là đồng vị 16 8 O ). 

Đáp số: a) 65 Cu(27%) ; b) 24,53%. 

29 

3 

R + 

Câu 7. Tổng số hạt cơ bản (p, n, e) của ion là 79 còn trong nguyên tử R có số hạt không mang điện ít hơn số hạt mang điện là 

22. 

a) Xác định thành phần từng loại hạt cơ bản trong R. 

2 

b) Viết cấu hình electron của R, R + 3 

, R + . 

Đáp số: R là Fe (Z = 26). 

Câu 8. Nguyên tử kẽm có bán kính r = 1,35.10 -1 nm và khối lượng nguyên tử là 65u. 

a) Tính khối lượng riêng của nguyên tử kẽm, biết rằng trong tinh thể các nguyên tử kẽm là những hình cầu chiếm 74% thể 

tích tinh thể. 

b) Thực tế hầu như toàn bộ khối lượng nguyên tử tập trung ở hạt nhân với bán kính r = 2.10 -6 nm. Tính khối lượng riêng 

của hạt nhân nguyên tử kẽm? 

Câu 9. Nguyên tử của crom có khối lượng riêng và khối lượng nguyên tử lần lượt là 7,18 (g/cm 3 ) và 52u. Biết trong tinh thể, các 

nguyên tử crom là những hình cầu chiếm 68% thể tích, xác định bán kính nguyên tử của crom. 

0 

Đáp số: r Cr = 0,129 nm hay 1,29A. 

Câu 10. Kim loại M tác dụng vừa đủ với 4,032 lít khí Cl 2 (đktc) thu được 16,02 gam MCl 3 theo phương trình phản ứng: 

a) Xác định nguyên tử khối của M. 

2M + 3Cl 2 ⎯⎯→ 2MCl 3 . 

0 



b) Biết rằng nguyên tử M có bán kính 1,43A và các nguyên tử M chỉ chiếm 74% thể tích trong tinh thể. Xác định khối 

lượng riêng thực của M. 

Đáp số: a) M là Al; b) 2,7 (g/cm 3 ). 

Câu 11. Một hợp chất ion M 2 X (tạo từ ion M + 2 

và ion X − ) có tổng các loại hạt cơ bản là 140 hạt, trong đó số hạt mang điện nhiều 

hơn số hạt không mang điện là 44 hạt. Số khối của M lớn hơn số khối của X là 23. Tổng số hạt p, n, e trong ion M + nhiều hơn 

2 

trong ion X − là 31 hạt. Xác định công thức của M 2 X. 

Đáp số: K 2 O. 

Câu 12. Hợp chất Y có công thức MX 2 trong đó M chiếm 46,67% về khối lượng. Trong hạt nhân M có số nơtron nhiều hơn số 

proton là 4 hạt. Trong hạt nhân X số nơtron bằng số proton. Tổng số proton trong MX 2 là 58. 



- 4 - 








a) Xác định số khối của M và X. 

b) Xác định công thức phân tử của MX 2 . 


Câu 13. Có hợp chất MX 3 trong đó 

- Tổng số proton, nơtron, elctron là 196. 

- Số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 60. 

- Số khối của M nhỏ hơn số khối của X là 8. 

– 

3 

- Tổng số proton, nơtron, elctron trong X nhiều hơn trong ion M + là 16. 

Xác định công thức của MX 3 . 

Đáp số: AlCl 3 . 

2 

Câu 14. Tổng số hạt mang điện trong ion AB − 

3 

bằng 82. Số hạt mang điện trong hạt nhân của nguyên tử A nhiều hơn số hạt mang 

điện trong hạt nhân của nguyên tử B là 8. Xác định số hiệu nguyên tử của 2 nguyên tố A, B. Viết cấu hình electron nguyên tử của A, 

2 

B và xác định công thức AB − . 

3 

2 

Đáp số: SO − 3 

(ion sunfit). 

Câu 15. Cho X, Y là hai nguyên tố phi kim. Trong nguyên tử X và Y có số hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện lần lượt là 

14 và 16. Biết trong hợp chất XY n : 

- X chiếm 15,0486% về khối lượng. 

- Tổng số proton là 100. 

- Tổng số nơtron là 106. 

Xác định X, Y và công thức XY n . 

Đáp số: PCl 5 . 

Câu 16 (CASIO TỈNH VĨNH PHÚC 2009). Hợp chất A có dạng MX a , có tổng số hạt proton là 77. Số hạt mang điện trong nguyên 

tử M nhiều hơn số hạt mang điện trong nguyên tử X là 18 hạt. Trong A số proton của X lớn hơn số proton của M là 25 hạt. 

a) Xác định công thức phân tử của A. 

b) Viết cấu hình eletron của M và X. 

ĐÁP SỐ: FeCl 3 . 

Câu 17 (CASIO TỈNH THANH HÓA 2012). Hợp chất A có công thức MX x trong đó M chiếm 46,67% khối lượng (M là kim loại, 

X là phi kim ở chu kì 3). Trong hạt nhân M có số nơtron nhiều hơn số proton 4 hạt, còn X có số proton bằng số nơtron. Tổng số hạt 

proton của A là 58. Xác định M, X và A. 

ĐÁP SỐ: FeS 2 . 

Câu 18. Hợp chất Z được cấu tạo bởi 2 nguyên tố M, R có công thức M a R b , trong đó tỉ lệ phần trăm về khối lượng giữa M và R là 7 

: 3. Biết rằng trong hạt nhân nguyên tử M số hạt nơtron nhiều hơn số hạt proton là 4 còn trong hạt nhân nguyên tử R có số hạt proton 

bằng số hạt nơtron; tổng số hạt proton trong Z là 76 hạt và a + b = 5, hãy xác định công thức của Z; viết cấu hình electron của M, R. 

Đáp số: Fe 2 O 3 . 

Câu 19. Hợp chất Z được cấu tạo bởi 2 nguyên tố M, R có công thức M a R b , trong đó R chiếm 6,667% về khối lượng. Trong hạt 

nhân nguyên tử M số hạt nơtron nhiều hơn số hạt proton là 4 còn trong hạt nhân nguyên tử R có số hạt proton bằng số hạt nơtron. 

Biết tổng số hạt proton trong Z là 84 hạt và a + b = 4, hãy xác định công thức của Z. 

Đáp số : Fe 3 C (xementit). 

2 

Câu 20. Ion AB − có tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) là 92, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 32, 

3 

2 

nguyên tử B có tổng số hạt mang điện nhiều hơn nguyên tử A là 4. Xác định công thức của ion AB − . 

2 

Đáp số : CO − (ion cacbonat). 

3 

2 



Câu 21. Hợp chất X tạo bởi hai ion M + và YO− . m 

Tổng số electron trong ion YO− . m 

là 32 còn trong toàn bộ X là 91. Biết trong hạt 

nhân nguyên tử Y có số proton bằng số nơtron và 3 ≤ Z Y ≤ 10. Xác định công thức của hợp chất X. 

Đáp số : Cu(NO 3 ) 2 . 

Câu 22. Một hợp chất tạo thành từ M + 2 

và X − 2 

. Trong phân tử M 2 X 2 có tổng số các hạt proton, nơtron, electron bằng 164, trong đó 

số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 52. Số khối của nguyên tử M lớn hơn số khối của nguyên tử X là 23. Tổng số 

hạt trong M + 

2 

lớn hơn trong X − 2 

là 7. Xác định công thức M 2 X 2 . 

Đáp số: K 2 O 2 (kali peoxit). 

Câu 23. Hợp chất Z được cấu tạo bởi 2 nguyên tố M, R có công thức M a R b , trong đó M chiếm 75% về khối lượng. Trong hạt nhân 

nguyên tử M số hạt nơtron nhiều hơn số hạt proton là 1 còn trong hạt nhân nguyên tử R có số hạt proton bằng số hạt nơtron. Biết 

tổng số hạt proton trong Z là 70 hạt và a + b = 7, hãy xác định công thức của Z. 

Đáp số : Al 4 C 3 (nhôm cacbua). 

3 

Câu 24 (CASIO TỈNH LONG AN 2012). Trong ion MX − n 

có tổng số hạt là 145, trong đó tổng số hạt mang điện nhiều hơn tổng 

số hạt không mang điện là 49. Trong nguyên tử nguyên tố X có số proton và notron bằng nhau. Số hiệu nguyên tử của nguyên tố M 

lớn hơn số hiệu nguyên tử của nguyên tố X là 7. Số proton trong nguyên tử nguyên tố M ít hơn số khối của nguyên tử nguyên tố X là 

3 

1. Xác định số khối của nguyên tố X, M và công thức MX − n 

. 

3 

ĐÁP SỐ: A X = 16; A M = 31; PO − 4 

. 


3 


- 5 - 








Câu 25 (TRÍCH ĐỀ OLIMPIC HÓA 10 ĐĂKLĂK 2017). Một hợp chất ion cấu tạo từ ion M + và ion X − . Tổng số hạt p, n, e 

2 

trong phân tử MX 2 là 186 hạt, trong đó hạt mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 54 hạt. Số khối của ion M + nhiều hơn 

trong X − 2 

là 21. Tổng số hạt p,n,e trong M + nhiều hơn trong X − 2 

là 27 hạt. Viết cấu hình e của các ion M + , X − . Xác định số 

proton, nơtron và tên nguyên tố của M và X. 

ĐÁP SỐ: FeCl 2 . 

CHỦ ĐỀ 2. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 


Câu 1. Bảng tuần hoàn được sắp xếp không dựa trên nguyên tắc nào sau đây? 

A. Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. 

B. Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số lớp electron được xếp thành một hàng. 

C. Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số electron hóa trị được xếp thành một cột. 

D. Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của số khối A. 

Câu 2. Tổng số electron trên phân lớp p của nguyên tử nguyên tố X là 11. Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 3, nhóm VA. B. Chu kì 3, nhóm VIIA. 

C. Chu kì 3, nhóm IA. D. Chu kì 4, nhóm VIIA. 

Câu 3. Trong một nhóm A (phân nhóm chính), trừ nhóm VIIIA (phân nhóm chính nhóm VIII), theo chiều tăng của điện tích hạt 

nhân nguyên tử thì 

A. tính kim loại tăng dần, độ âm điện tăng dần. B. tính kim loại tăng dần, bán kính nguyên tử giảm dần. 

C. độ âm điện giảm dần, tính phi kim tăng dần. D. tính phi kim giảm dần, bán kính nguyên tử tăng dần. 

Câu 4. Nguyên tử nguyên tố X thuộc chu kì 3, nhóm IA. Cấu hình electron đúng của ion X + là 


Câu 5. Cho nguyên tử sắt có kí hiệu nguyên tử là 56 Fe . Nhận xét nào sau đây là không đúng? 

26 



A. Tổng số hạt mang điện trong nguyên tử sắt là 52. 

B. Vị trí của sắt trong bảng tuần hoàn là chu kì 4, nhóm VIIIB. 

C. Nguyên tử sắt có 6 electron độc thân. 

D. Hạt nhân của sắt có số hạt không mang điện nhiều hơn hạt mang điện là 4 hạt. 


A. Al. B. Si. C. P. D. S. 

Câu 7. Nhận định nào sau đây là sai? 

A. Nguyên tử của các nguyên tố Na, Cr, Cu đều có 1 electron ở lớp ngoài cùng. 

B. Bán kính nguyên tử Na lớn hơn bán kính ion Na + 2 

còn bán kính ion Fe + 3 

lớn hơn bán kính ion Fe + . 

C. Các nguyên tố, mà nguyên tử của nó có số electron p lần lượt bằng 2, 8, và 14 đều thuộc cùng một nhóm A. 

D. Năng lượng ion hóa thứ nhất của các nguyên tố nhóm IA tăng dần từ Li đến Cs. 

Câu 8. Cho các phát biểu sau 

(1) Tất cả các nguyên tử đều được cấu tạo gồm ba loại hạt là electron, proton, nơtron. 

(2) Bán kính nguyên tử và giá trị năng lượng ion hóa thứ nhất là tỉ lệ thuận với nhau. 

(3) Giá trị độ âm điện và tính phi kim biến đổi với qui luật giống nhau. 

(4) Nguyên tố có độ âm điện lớn nhất trong bảng tuần hoàn là nguyên tố flo. 

(5) Ở trạng thái cơ bản thì nguyên tử có số proton trong hạt nhân bằng với số electron ở vỏ. 

(6) Khi nguyên tử có độ âm điện càng lớn thì nó càng dễ thu thêm electron để tạo thành cation. 


A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. 

Câu 9. Nguyên tử X có electron cuối cùng điền vào lớp M, ở trạng thái cơ bản có 3 electron độc thân. Điều nhận định nào sau đây là 

đúng? 

A. X ở chu kì 4, nhóm VIIB. B. X ở chu kì 3, nhóm IIIA. 

C. X ở chu kì 3, nhóm VA. D. X ở chu kì 4, nhóm IIIB. 

Câu 10. Phát biểu nào sau đây là không đúng? 

A. Bảng tuần hoàn gồm có các ô nguyên tố, các chu kì và các nhóm. 

B. Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, sắp xếp theo Z tăng dần. 

C. Bảng tuần hoàn có 7 chu kì, số thứ tự của chu kì bằng số phân lớp electron trong nguyên tử. 

D. Bảng tuần hoàn có 8 nhóm A, 8 nhóm B, 18 cột trong đó nhóm A có 8 cột và nhóm B có 10 cột. 

Câu 11. Các nguyên tố thuộc chu kì 4 thì vỏ nguyên tử có bao nhiêu lớp electron? 

A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. 

Câu 12. Số nguyên tố có trong chu kì 3 và chu kì 4 lần lượt là 

A. 8 và 8. B. 8 và 18. C. 18 và 18. D. 18 và 32. 

Câu 13. Số hiệu nguyên tử của X là 29; vị tri của X trong bảng tuần hoàn là 

A. chu kì 4, nhóm VIIIB. B. chu kì 4, nhóm IIA. C. chu kì 4, nhóm IIB. D. chu kì 4, nhóm IB. 

Câu 14. Nguyên tử nguyên tố X có cấu hình electron ở phân mức năng lượng cao nhất là np 2n+1 . Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 2, nhóm VA. B. Chu kì 3, nhóm VA. 

C. Chu kì 2, nhóm VIIA. D. Chu kì 3, nhóm VIIA. 

Câu 15. Dãy sắp xếp theo chiều giảm dần tính bazơ đúng là 

A. NaOH; Mg(OH) 2 ; Al(OH) 3 . B. Mg(OH) 2 ; Al(OH) 3 ; NaOH. 


2 


- 6 - 










C. NaOH; Al(OH) 3 ; Mg(OH) 2 . D. Al(OH) 3 ; Mg(OH) 2 ; NaOH. 

Câu 16. Cho các nguyên tố: X (Z = 11), M (Z = 12), R (Z = 19). Chiều tăng dần tính kim loại đúng là 

A. X, M, R. B. R, X, M. C. R, M, X. D. M, X, R. 

Câu 17. Cho các nguyên tố: X (Z = 8), Y (Z = 9), R (Z = 15), T (Z = 16). Chiều tăng dần tính phi kim đúng là 

A. X, Y, R, T. B. R, T, X, Y. C. T, R, Y, X. D. T, R, X, Y. 

Câu 18. Cho các nguyên tố: X (Z = 3), Y (Z = 8), R (Z = 9), T (Z = 11). Chiều tăng dần bán kính nguyên tử đúng là 

A. R, Y, X, T. B. R, T, X, Y. C. X, Y, R, T. D. T, R, X, Y. 

Câu 19. Cấu hình electron của nguyên tử 39 X là 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 . Nguyên tử 39 X có đặc điểm : 

(a) Nguyên tố thuộc chu kì 4, nhóm IA; 

(b) Số nơtron trong hạt nhân nguyên tử X là 20; 

(c) X là nguyên tố kim loại mạnh; 

(d) X có thể tạo thành ion X + có cấu hình electron là 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 ; 


A. 1. B. 4. C. 3. D. 2. 

Câu 20. Phát biểu nào dưới đây là đúng? 

A. Electron ở phân lớp 3d có mức năng lượng thấp hơn phân lớp 4s. 

B. Những electron càng ở gần hạt nhân có mức năng lượng càng cao. 

C. Các electron trong cùng một lớp có năng lượng bằng nhau. 

D. Những electron ở lớp K có mức năng lượng thấp nhất. 

Câu 21. Nhận xét nào sau đây không đúng về các nguyên tố nhóm VIIIA? 

A. Lớp electron ngoài cùng đã bão hòa, bền vững. 

B. Hầu như trơ, không tham gia phản ứng hóa học ở điều kiện thường. 

C. Nhóm VIIIA gọi là nhóm khí hiếm. 

D. Nguyên tử của chúng luôn có 8 electron lớp ngoài cùng. 

Câu 22. Nguyên nhân của sự biến đổi tuần hoàn tính chất các nguyên tố cũng như đơn chất và hợp chất được tạo ra từ các nguyên tố 

đó là do 

A. nguyên tử khối tăng dần. B. sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử. 

C. sự tăng dần của số hiệu nguyên tử. D. các nguyên tử có cùng cấu hình electron. 

Câu 23. Ion X + có cấu hình electron là 1s 2 2s 2 2p 6 . Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 2, nhóm VIIIA. B. Chu kì 2, nhóm VA. 

C. Chu kì 3, nhóm IA. D. Chu kì 3, nhóm IB. 

Câu 24. Nguyên tố X có phân mức năng lượng cao nhất là 3p 3 . Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là 

A. Chu kì 3, nhóm IIIA. B. Chu kì 3, nhóm VIIA. 

C. Chu kì 3, nhóm VA. D. Chu kì 3, nhóm VB. 

2 

Câu 25. Nguyên tử nguyên tố X thuộc chu kì 3, nhóm IIA. Cấu hình electron đúng của ion X + là 


Câu 26. Cho các hình vẽ sau là 1 trong các nguyên tử Na, Mg, Al, K. 

a b c d 

a, b, c, d tương ứng theo thứ tự sẽ là 

A. Na, Mg, Al, K. B. K, Na, Mg, Al. C. Al, Mg, Na, K. D. K, Al, Mg, Na. 

Câu 27. Tổng các loại hạt cơ bản (p, n, e) của nguyên tử nguyên tố X là 54; trong đó số hạt không mang điện ít hơn hạt mang điện là 

14. Nhận định không đúng là 

A. Nguyên tử X có 3 lớp electron. 

B. Công thức oxit cao nhất của X là X 2 O 5 . 

C. Khi tham gia phản ứng hóa học X có xu hướng nhận thêm 1e để đạt cấu hình bền vững của khí hiếm. 

D. Đơn chất của X có công thức phân tử là X 2 . 

Câu 28. Nhận định không đúng là? 

A. Phân nhóm chính (nhóm A) gồm các nguyên tố s và nguyên tố p. 

B. Trong một nhóm A, đi từ trên xuống dưới tính kim loại tăng dần, tính phi kim giảm dần . 

C. Bán kính nguyên tử của các nguyên tố tăng theo chiều tăng của độ âm điện. 

D. Các kim loại kiềm đều thuộc nguyên tố s. 

Câu 29. Nguyên tố R có phân mức năng lượng cao nhất là 3p 4 . Công thức oxit cao nhất và công thức hợp chất khí với hiđro lần lượt 

là 

A. RO 2 và RH 4 . B. R 2 O và RH 4 . C. RO 3 và RH 2 . D. RO 3 và RH 4 . 

Câu 30. Nguyên tử X thuộc chu kì 3. Công thức hợp chất khí với hiđro của X có dạng XH 3 . X là nguyên tố nào sau đây? 

A. Al. B. N. C. As. D. P. 

Câu 31. Nguyên tử hoặc ion nào (trong số các chất được cho dưới đây) có số electron độc thân lớn nhất? 

2 

A. Ca + 3 

. B. Fe + . C. Al. D. Cr . 

Câu 32. Nguyên tử của nguyên tố X có kí hiệu 15 

7 

X . Vậy phát biểu nào sau đây không đúng? 



- 7 - 










A. X thuộc chu kì 3, nhóm VA. 

B. X là nguyên tố phi kim. 

C. Hạt nhân của X có số hạt không mang điện là 8. 

D. X tạo được hợp chất khí với hiđro có công thức là XH 3 . 

Câu 33. Hai nguyên tố X, Y (Z X < Z Y ) thuộc cùng một nhóm A và ở hai chu kì liên tiếp nhau có tổng số proton trong hạt nhân bằng 

26. Phát biểu không đúng là 

A. X, Y đều là các nguyên tố phi kim điển hình. 

B. Tính phi kim của X lớn hơn Y. 

C. X, Y đều tạo được oxit cao nhất có công thức là X 2 O 7 . 

D. Ở điều kiện thường, phân tử của X, Y đều gồm hai nguyên tử. 

Câu 34. Trong 20 nguyên tố đầu của bảng tuần hoàn, số nguyên tố có nguyên tử ở trạng thái cơ bản có 2 electron độc thân là 

A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 

Câu 35. Cho các nguyên tố X, Y, Z có số hiệu nguyên tử lần lượt là 9, 16, 17. Thứ tự tăng dần độ âm điện đúng là 

A. Z, Y, X. B. Y, Z, X. C. X, Y, Z. D. X, Z, Y. 



74,074% về khối lượng. Phần trăm khối lượng của R trong hợp chất RH 3 là 

A. 17,65%. B. 91,176%. C. 8,824%. D. 82,35%. 

Câu 2. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 4 . Trong hợp chất khí của X với hiđro, X chiếm 

94,12% khối lượng. Phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất là 

A. 40,00%. B. 60,00%. C. 53,33%. D. 46,67%. 

Câu 3. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 2 . Trong hợp chất khí của X với hiđro, tỉ lệ phần 

trăm khối lượng của X gấp 3 lần so với hiđro. Phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất là 

A. 46,67%. B. 75,00%. C. 53,33%. D. 27,27%. 

Câu 4. A và B là 2 nguyên tố ở cùng một phân nhóm và thuộc 2 chu kì liên tiếp trong hệ thống tuần hoàn. Tổng số proton trong hai 

hạt nhân nguyên tử A và B bằng 32. Tổng số electron trên phân lớp s của hai nguyên tử A, B là 

A. 7. B. 10. C. 12. D. 14. 

Câu 5. Cho 0,5 gam một kim loại hóa trị II phản ứng hết với dung dịch HCl dư, thu được 0,28 lít H 2 (đktc). Kim loại đó là 

A. Ba. B. Mg. C. Ca. D. Sr. 

Câu 6. Nguyên tử nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns 2 np 2 . Trong hợp chất khí với hiđro, X chiếm 87,5% về khối 

lượng. Nguyên tố X là 

A. Si. B. S. C. C. D. Se. 

Câu 7. Hòa tan 5,46 gam kim loại kiềm X vào nước thu được một dung dịch có khối lượng lớn hơn khối lượng nước ban đầu là 5,32 

gam. X là 

A. Li. B. Na. C. K. D. Cs. 

Câu 8. Cho 23 gam Na vào 378 gam nước thu được dung dịch X có nồng độ phần trăm là 

A. 8%. B. 10%. C. 12%. D. 16%. 

Câu 9. Hòa tan hết 19,5 gam một kim loại kiềm trong 261 ml H 2 O (D = 1g/ml) thu được dung dịch kiềm nồng độ 10%. Kim loại 

kiềm đã cho là 

A. K. B. Na. C. Rb. D. Li. 

Câu 10. Hòa tan hết 8,3 gam hỗn hợp X gồm hai kim loại thuộc nhóm IA và ở hai chu kì liên tiếp nhau vào nước thu được dung 

dịch Y và có khí thoát ra. Lượng khí thoát ra này có thể tác dụng vừa đủ với 20 gam CuO nung nóng; hai kim loại đã cho là 

A. Na, K. B. Li, Na. C. K, Rb. D. Li, K. 

Câu 11. Hòa tan hết một lượng hỗn hợp gồm K và Na vào H 2 O dư, thu được dung dịch X và 0,672 lít khí H 2 (đktc). Cho X vào 

dung dịch FeCl 3 dư, đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là 

A. 3,21. B. 1,07. C. 2,14. D. 6,42. 

Câu 12. Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức R 2 O 5 . Trong hợp chất của R với hiđro thì thành phần khối lượng của R 

là 82,35%. Nguyên tố R là 

A. N. B. P. C. As. D. Cl. 

Câu 13. Hoà tan 1,44 gam một kim loại kiềm thổ X trong 150 ml dung dịch H 2 SO 4 0,5M. Để trung hoà axit dư trong dung 

dịch thu được, phải dùng hết 30 ml dung dịch NaOH 1M. Kim loại X là 

A. Ba. B. Ca. C. Mg. D. Be. 

Câu 14. Hòa tan hoàn toàn 6,78 gam hỗn hợp X chứa muối cacbonat của hai kim loại liên tiếp nhau trong nhóm IIA bằng lượng vừa 

đủ dung dịch HCl 7,3% thì thu được dung dịch Y và có 1,68 lít khí (đktc) thoát ra. Khối lượng muối clorua thu được khi làm khan Y 

là 

A. 7,605 gam. B. 7,89 gam. C. 7,92 gam. D. 4,8675 gam. 

Câu 15. Hợp chất khí với hiđro của một nguyên tử ứng với công thức RH 4 . Oxit cao nhất của nó chứa 53,33% oxi về khối lượng. 

Nguyên tố R là 

A. Si. B. S. C. C. D. Se. 

Câu 16. Hòa tan hết m gam kim loại kiềm X vào nước thu được dung dịch có khối lượng lớn hơn khối lượng nước ban đầu là (m – 

0,04) gam. Nếu trung hòa hết dung dịch thu được bằng lượng dung dịch HCl vừa đủ rồi cô cạn cẩn thận thì được 2,98 gam muối 

clorua. Giá trị của m là 

A. 0,78 gam. B. 1,56 gam. C. 0,46 gam. D. 0,92 gam. 

Câu 17. Nguyên tố R thuộc nhóm VA và hợp chất khí với hiđro của nó chứa 82,3529% R về khối lượng. Phần trăm khối lượng của 

R trong oxit cao nhất bằng 



- 8 - 








A. 40,00%. B. 25,9259%. C. 43,662%. D. 46,67%. 


Câu 1. Hòa tan hoàn toàn 1,1 gam hỗn hợp gồm một kim loại kiềm X và một kim loại kiềm thổ Y (M x < M y ) trong dung dịch HCl 

dư, thu được 1,12 lít khí H 2 (đktc). Kim loại X là 

A. K. B. Na. C. Rb. D. Li. 

Câu 2. Cho 1,9 gam hỗn hợp muối cacbonat và hiđrocacbonat của kim loại kiềm M tác dụng với dung dịch HCl dư thấy thoát ra 

0,448 lít khí (đktc). Kim loại M là 

A. Li. B. Na. C. K. D. Cs. 

Câu 3. Hòa tan hoàn toàn 13,45 gam hỗn hợp hai muối cacbonat axit và cacbonat trung tính của cùng một kim loại kiềm M bằng 

300 ml dung dịch HCl 1M; sau phản ứng để trung hòa lượng axit dư cần dùng vừa đủ 1,5 lít dung dịch Ca(OH) 2 0,05M. Phần trăm 

khối lượng của muối có phân tử khối nhỏ hơn gần nhất với giá trị nào sau đây? 

A. 60%. B. 75%. C. 19%. D. 50%. 

Câu 4. Phần trăm về khối lượng của X trong hợp chất oxit cao nhất và trong hợp chất khí với hiđro của nó lần lượt là a và b. Biết tỉ 

lệ b = 11 , nguyên tố X là 

a 4 

A. Si. B. S. C. C. D. Se. 

Câu 5. Hóa trị cao nhất của nguyên tố R trong hợp chất với oxi gấp 3 lần hóa trị của nó trong hợp chất khí với hiđro. Biết phần trăm 

của R trong hợp chất khí với hiđro nhiều hơn trong oxit cao nhất là 54,12%, Nguyên tố R là 

A. Si. B. S. C. C. D. Se. 

Câu 6. Nguyên tử nguyên tố X tạo được hợp chất khí với hiđro là XH 4 . Trong oxit cao nhất thì tỉ lệ phần trăm theo khối lượng giữa 

X và O là 3 . Nguyên tố X là 

8 

A. Si. B. S. C. C. D. Se. 

Câu 7. Cho 6,0 gam Mg tác dụng hết với dung dịch HCl 18,25% (vừa đủ). Sau phản ứng thu được dung dịch muối A và hiđro thoát 

ra. Biết phản ứng xảy ra hoàn toàn. Vậy nồng độ phần trăm của dung dịch muối sẽ là 

A. 22,41%. B. 22,51%. C. 42,79%. D. 42,41%. 

Câu 8. Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm Fe và Mg bằng một lượng vừa đủ dung dịch HCl 20% thu được dung dịch Y. Nồng độ 

của FeCl 2 trong dung dịch Y là 15,76%. Nồng độ phần trăm của MgCl 2 trong dung dịch Y là 

A. 15,76%. B. 12,21%. C. 11,79%. D. 24,24%. 

PHẦN 4. BÀI TẬP TỰ LUẬN NÂNG CAO 

Câu 1. M là kim loại thuộc phân nhóm chính nhóm II (hay nhóm IIA). Cho 1,7 gam hỗn hợp gồm kim loại M và Zn tác dụng với 

lượng dư dung dịch HCl, sinh ra 0,672 lít khí H 2 (ở đktc). Mặt khác, khi cho 1,9 gam X tác dụng với lượng dư dung dịch H 2 SO 4 

loãng thì thể tích khí hiđro sinh ra chưa đến 1,12 lít (đktc). Xác định kim loại M. 

Câu 2. Cho 7,2 gam hỗn hợp X gồm hai muối cacbonat của hai kim loại nhóm IIA thuộc hai chu kì kế tiếp nhau trong bảng tuần 

hoàn tác dụng hết với dung dịch HCl thu được khí Y. Hấp thụ toàn bộ Y vào 450 ml dung dịch Ba(OH) 2 0,2M thì thu được 15,76 

gam kết tủa. Xác định công thức hai muối đã cho và tính phần trăm khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp X. 

Câu 3. Cho x gam dung dịch H 2 SO 4 loãng nồng độ C% tác dụng hoàn toàn với hỗn hợp hai kim loại kali và sắt (lấy dư), sau phản 

ứng thấy khối lượng chung giảm đi 0,04694x gam. Tính C. 

Câu 4. Hợp chất M tạo thành từ cation X + 3– 



3– 

là 11 và trong Y là 47. Hai nguyên tố trong Y thuộc 2 chu kì liên tiếp có số thứ tự cách nhau 7 đơn vị. Hãy 

xác định công thức hóa học của M. 

Câu 5. Hợp chất Z tạo thành từ cation X + 2– 

và anion Y . Mỗi ion đều do 5 nguyên tử của 2 nguyên tố phi kim tạo nên. Biết tổng 

số proton trong X + 2– 

là 11 và tổng số electron trong Y là 50. Hãy xác định công thức của Z biết rằng hai nguyên tố trong Z thuộc 

cùng một nhóm A và ở hai chu kì kế tiếp nhau. 

CHỦ ĐỀ 3. LIÊN KẾT HÓA HỌC 




Câu 1. Hợp chất trong phân tử có liên kết ion là 

A. NH 4 Cl. B. HCl. C. NH 3 . D. H 2 O. 

Câu 2. Dãy gồm các chất trong phân tử chỉ có liên kết cộng hoá trị phân cực là 

A. HCl, O 3 , H 2 S. B. H 2 O, HF, H 2 S. C. O 2 , H 2 O, NH 3 . D. HF, Cl 2 , H 2 O. 

Câu 3. Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 , nguyên tử của nguyên tố Y có cấu hình electron 

1s 2 2s 2 2p 5 . Liên kết hoá học giữa nguyên tử X và nguyên tử Y thuộc loại liên kết. 

A. cho nhận. B. kim loại. C. cộng hoá trị. D. ion. 

Câu 4. Phát biểu nào sau đây là đúng? 

A. Ở thể rắn, NaCl tồn tại dưới dạng tinh thể phân tử. B. Photpho trắng có cấu trúc tinh thể nguyên tử. 

C. Kim cương có cấu trúc tinh thể phân tử. D. Nước đá thuộc loại tinh thể phân tử. 

Câu 5. Liên kết hoá học giữa các nguyên tử trong phân tử H 2 O là liên kết 

A. ion. B. cộng hoá trị phân cực. C. cộng hoá trị không phân cực. D. hiđro. 

Câu 6. Số liên kết σ (xich ma) có trong mỗi phân tử: etilen; axetilen; buta-1,3-đien lần lượt là 

A. 4; 2; 6. B. 4; 3; 6. C. 3; 5; 9. D. 5; 3; 9. 

Câu 7. Dãy gồm các kim loại có cấu tạo mạng tinh thể lập phương tâm khối là 



- 9 - 










A. Na, K, Mg. B. Li, Na, K. C. Be, Mg, Ca. D. Li, Na, Ca. 

Câu 8. Các chất mà phân tử không phân cực là 

A. NH 3 , Br 2 , C 2 H 4 . B. Cl 2 , CO 2 , C 2 H 2 . C. HBr, CO 2 , CH 4 . D. HCl, C 2 H 2 , Br 2 . 

Câu 9. Mức độ phân cực của liên kết hoá học trong các phân tử được sắp xếp theo thứ tự giảm dần từ trái sang phải là 

A. HBr, HI, HCl. B. HI, HBr, HCl. C. HCl , HBr, HI. D. HI, HCl , HBr. 

Câu 10. Phát biểu nào sau đây là sai? 

A. Tinh thể nước đá, tinh thể iot đều thuộc loại tinh thể phân tử. 

B. Trong tinh thể NaCl, xung quanh mỗi ion đều có 6 ion ngược dấu gần nhất. 

C. Tất cả các tinh thể phân tử đều khó nóng chảy và khó bay hơi. 

D. Trong tinh thể nguyên tử, các nguyên tử liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị. 

Câu 11. Cho dãy các chất: N 2 , H 2 , NH 3 , NaCl, HCl, H 2 O. Số chất trong dãy mà phân tử chỉ chứa liên kết cộng hóa trị không cực là 

A. 2. B. 4. C. 3. D. 5. 

Câu 12. Chọn câu đúng nhất về liên kết cộng hóa trị. Liên kết cộng hóa trị là liên kết 

A. giữa các phi kim với nhau. 

B. trong đó cặp electron chung bị lệch về một nguyên tử. 

C. được hình thành do sự dùng chung electron của 2 nguyên tử khác nhau. 

D. được tạo thành giữa 2 nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron chung. 

Câu 13. Liên kết cộng hóa trị trong phân tử HCl có đặc điểm 

A. Có hai cặp electron chung, là liên kết đôi, không phân cực. 

B. Có một cặp electron chung, là liên kết đơn, không phân cực. 

C. Có một cặp electron chung, là liên kết ba, có phân cực. 

D. Có một cặp electron chung, là liên kết đơn, phân cực. 

Câu 14. Trong các chất sau: LiCl; KCl; NaCl; CsCl liên kết trong phân tử có đặc tính ion mạnh nhất là 

A. KCl. B. LiCl. C. NaCl. D. CsCl. 

Câu 15. Phân tử C 2 H 2 có góc liên kết là 

A. 120 0 . B. 180 0 . C. 109 0 28’. D. 90 0 . 

Câu 16. Ở điều kiện thường, photpho đỏ là chất rắn có cấu trúc polime như sau 

Câu 16. Khi tạo phân tử N 2 mỗi nguyên tử N (Z = 7) góp chung bao nhiêu electron để hình thành liên kết? 

A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 

Câu 17. Liên kết hóa học hình thành từ hai nguyên tử X (Z = 8) thuộc loại liên kết 

A. ion. B. cộng hóa trị không cực. C. cộng hóa trị có cực. D. cho nhận 

Câu 18. Nguyên tử các nguyên tố có xu hướng liên kết với nhau tạo thành phân tử hay tinh thể nhằm mục đích 

A. tạo cấu hình electron giống khí hiếm bền. B. để trao đổi các electron. 

C. để góp chung electron. D. cả A, B, C đều đúng. 

Câu 19. Chỉ ra phát biểu đúng 

A. Trong liên kết cộng hóa trị, cặp electron chung lệch về phía nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn. 

B. Liên kết cộng hóa trị có cực được tạo thành giữa 2 nguyên tử có hiệu độ âm điện từ 0,4 đến nhỏ hơn 1,7. 

C. Liên kết cộng hóa trị không cực được tạo nên từ các nguyên tử khác hẳn nhau về tính chất hóa học. 

D. Hiệu độ âm điện giữa 2 nguyên tử lớn thì phân tử phân cực yếu. 

Câu 20. Liên kết hóa học hình thành từ hai nguyên tử X (Z = 11) và ngyên tử Y (Z= 17) thuộc loại liên kết 

A. ion. B. cộng hóa trị không cực. C. cộng hóa trị có cực. D. cho nhận 

Câu 21. Công thức phân tử hợp chất hình thành giữa hai nguyên tố X (Z = 19) và Y (Z = 16) là: 

A. X 2 Y. B. XY. C. X 3 Y 2 . D. XY 2 . 

Câu 22. Cho các phân tủ: N 2 ; SO 2 ; H 2 ; HBr. Dãy gồm các phân tử nào có liên kết cộng hóa trị không phân cực là 

A. N 2 ; SO 2 . B. H 2 ; HBr. C. SO 2 ; HBr. D. H 2 ; N 2 . 

Câu 23. Phát biểu nào sau đây sai khi nói về liên kết trong phân tử H 2 O? 

A. Các nguyên tử hiđro và oxi liên kết nhau bằng liên kết đơn. 

B. Các electron liên kết bị hút lệch về phía nguyên tử oxi. 

C. Phân tử H 2 O có cấu trúc thẳng đối xứng. 

D. Phân tử H 2 O là phân tử phân cực. 

Câu 24. Trong các phân tử dưới đây; phân tử nào có liên kết cộng hóa trị phân cực mạnh nhất? 

A. H 2 . B. CH 4 . C. N 2 . D. HCl. 

Câu 25. Nguyên tố A có 2 electron hóa trị, nguyên tố B có 5 electron hóa trị. Công thức của hợp chất tạo bởi A và B có thể là 

A. A 2 B 3 . B. A 3 B 2 . C. A 2 B 5 . D. A 5 B 2 . 

Câu 26. Trong dãy các chất dưới đây, dãy chỉ gồm những chất có liên kết cộng hóa trị phân cực là 

A. NaCl, H 2 O, HCl. B. KCl, NH 4 NO 3 , NaOH. C. H 2 O, Cl 2 , SO 2 . D. CO 2 , H 2 SO 4 , H 2 O. 

Câu 27. Trong công thức CS2, tổng số các đôi electron tự do chưa tham gia liên kết là 



- 10 - 








A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. 

Câu 28. Biết rằng tính phi kim giảm dần theo thứ tự F, O, Cl .Trong các phân tử sau, phân tử có liên kết phân cực nhất là 

A. F 2 O. B. Cl 2 O. C. ClF. D. O 2 . 

Câu 29. Liên kết cộng hóa trị là liên kết 

A. chỉ được hình thành giữa các phi kim với nhau. 

B. trong đó cặp electron chung bị lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn. 

C. trong đó cặp electron chung được tạo ra từ những nguyên tử giống nhau. 

D. được tạo nên giữa hai nguyên tử bằng một hoặc nhiều cặp electron chung. 

Câu 30. Liên kết cộng hoá trị được hình thành do 2 electron của một nguyên tử và một orbitan tự do (trống) của nguyên tử khác thì 

liên kết đó được gọi là 

A. liên kết cho-nhận. B. liên kết cộng hóa trị không phân cực. 

C. liên kết ion. D. liên kết hiđro. 

Câu 31. Phát biểu đúng là 

A. liên kết ion chỉ có thể được hình thành giữa phi kim điển hình với kim loại điển hình. 

B. tinh thể kim cương thuộc loại tinh thể nguyên tử, trong đó các nguyên tử cacbon liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa 

trị bền vững. 

C. các hợp chất cộng hóa trị không phân cực thường tan tốt trong nước. 

D. tất cả các hợp chất ion đều tan tốt trong nước và dẫn điện ở mọi trạng thái. 

Câu 32. Dãy gồm các chất có liên kết ion là 

A. NaHS; NaCl; HNO 3 ; Na 2 S. B. NaNO 3 ; K 2 S; KHSO 4 ; NH 4 Cl. 

C. H 3 PO 4 ; NaCl; SO 2 ; Na 2 SO 3 . D. KNO 3 ; HCl; KHS; NH 3 . 


Câu 1. Phần trăm khối lượng của nguyên tố R trong hợp chất khí với hiđro (R có số oxi hóa thấp nhất) và trong oxit cao nhất tương 

ứng là a% và b%, với a : b = 11 : 4. Phát biểu nào sau đây là đúng? 

A. Oxit cao nhất của R ở điều kiện thường là chất rắn. 

B. Nguyên tử R (ở trạng thái cơ bản) có 6 electron s. 

C. Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, R thuộc chu kì 3. 

D. Phân tử oxit cao nhất của R không có cực. 

Câu 2. Nguyên tử nguyên tố X có tổng các loại hạt mang điện là 38; nguyên tử nguyên tố Y có tổng số hạt cơ bản là 52; trong đó hạt 

mang điện nhiều hơn hạt không mang điện là 16. Liên kết hình trong phân tử giữa X và Y thuộc loại liên kết 

A. ion. B. cộng hoá trị phân cực. C. cộng hoá trị không phân cực. D. cho-nhận. 

Câu 3. Cho độ âm điện Cs: 0,79 ; Ba: 0,89 ; H: 2,2 ; Cl: 3,16 ; S: 2,58 ; N: 3,04 ; O: 3,44 để xét sự phân cực của liên kết trong phân 

tử các chất sau: NH 3 , H 2 S, H 2 O, CsCl. Chất nào trong các chất trên có liên kết ion? 

A. NH 3 . B. H 2 O. C. CsCl. D. H 2 S. 

Câu 4. Cho độ âm điện Cs: 0,79; Ba: 0,89; Cl: 3,16; H: 2,2; S: 2,58; F: 3,98: Te: 2,1 để xác định liên kết trong phân tử các chất sau: 

H 2 Te, H 2 S, CsCl, BaF 2 . Chất có liên kết cộng hóa trị không phân cực là : 

A. BaF 2 . B. CsCl. C. H 2 Te. D. H 2 S. 

Câu 5. Cho độ âm điện: Be (1,5), Al (1,5), Mg (1,2), Cl (3,0), N (3,0), H (2,1), S (2,5), O (3,5). Chất nào sau đây có liên kết ion? 

A. H 2 S, NH 3 . B. BeCl 2 , BeS. C. MgO, Al 2 O 3 . D. MgCl 2 , AlCl 3 . 

PHẦN 3. BÀI TẬP TỰ LUẬN CÁC MỨC ĐỘ 

Câu 1. Trình bày sự hình thành liên kết ion trong các phân tử sau (đi từ các đơn chất tương ứng): MgCl 2 ; Na 2 O. 

Câu 2. Viết công thức electron, công thức cấu tạo của các chất sau: CH 4 ; C 2 H 2 ; HClO; NH 3 ; CH 3 COOH; H 2 CO 3 . 

Câu 3. Dựa vào bảng giá trị độ âm điện; hãy cho biết loại liên kết được hình thành giữa các nguyên tử trong các chất sau: CO 2 ; 

CH 3 COOH; SiH 4 ; CH 4 ; SO 2 ; NH 3 ; P 2 O 5 ; Na 2 S; BaCl 2 ; AlCl 3 . 

C H O Si S P N Na Ba Cl Al 

2,55 2,20 3,44 1,90 2,58 2,19 3,04 0,93 0,89 3,16 1,61 

Câu 4. Hãy giải thích 

a) Tại sao ở điều kiện thường H 2 S là chất khí còn H 2 O là chất lỏng. 

b) Vì sao nitơ có độ âm điện khá lớn (3,04) nhưng lại “trơ” về mặt hóa học ở điều kiện thường. 

c) Ancol (rượu) etylic tuy là hợp chất hữu cơ không phân cực song lại tan gần như vô hạn trong nước. 

d) Tại sao iot, naphtalen dễ thăng hoa còn phân tử NaCl lại rất khó thăng hoa; tuy nhiên khi ở trạng thái nóng chảy thì NaCl 

lại dẫn được điện. 

Câu 5. Dự đoán trong số các chất sau 

a) Chất nào dễ hóa lỏng nhất: NH 3 , F 2 , CO 2 , CH 4 . 

b) Chất nào dễ tan trong nước nhất: H 2 ; CH 4 ; CO 2 ; NH 3 . 

c) Chất nào có nhiệt độ sôi cao nhất: CO 2 ; SO 2 ; HF. 

Câu 6. X là nguyên tố thuộc chu kì 3, X tạo với hiđro một hợp chất khí có công thức H 2 X, trong đó X có số oxi hóa thấp nhất. 

a) Xác định vị trí của X trong bảng tuần hoàn. 

b) Trong oxit cao nhất của R thì R chiếm 40% khối lượng. Tìm khối lượng nguyên tử của R. 

c) Dựa vào bảng tuần hoàn hãy cho biết X là nguyên tố nào. Viết phương trình phản ứng khi lần lượt cho H 2 X tác dụng với 

nước Cl 2 , dung dịch FeCl 3 , dung dịch CuSO 4 . 

Câu 7. Hãy xác định khoảng cách giữa 2 nguyên tử iot trong 2 đồng phân hình học của phân tử C 2 H 2 I 2 với giả thiết 2 đồng phân này 


0 

có cấu tạo phẳng. (Cho độ dài liên kết C – I là 2,10 A và C = C là 1,33 A ; góc liên kết C-C-I bằng C-C-H = 120 0 ). 

0 




- 11 - 










Dạng cis 

Dạng trans 

Câu 8. R là một nguyên tố phi kim. Tổng đại số số oxi hóa dương cao nhất với 2 lần số oxi hóa âm thấp nhất của R là +2. Tổng số 

proton và nơtron của R nhỏ hơn 34. 

a) Xác định R. 

b) X là hợp chất khí của R với hiđro, Y là oxit của R có chứa 50% oxi về khối lượng. Xác định công thức phân tử của X và 

Y. 

c) Viết công thức cấu tạo các phân tử RO 2 ; RO 3 ; H 2 RO 4 . 

Câu 9. Viết công thức electron, công thức cấu tạo của các chất sau (biết rằng 

trong phân tử của chúng có liên kết cho-nhận): CO; SO 2 ; SO 3 ; HNO 3 ; H 2 SO 4 ; 

H 3 PO 4 ; HClO 4 ; H 4 P 2 O 7 ; P 2 O 5 ; Cl 2 O 7 ; Al 2 Cl 6 . 

Câu 10. Sắp xếp các chất sau theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần: C 2 H 5 OH; C 2 H 6 ; 

CH 3 COOH; CH 3 -O-CH 3 . Giải thích ngắn gọn. 

Câu 11. Viết công thức cấu tạo của các chất sau: Ca 3 (PO 4 ) 2 ; Al 2 (SO 4 ) 3 ; CaCO 3 ; 

Ba(NO 3 ) 2 ; Fe 2 O 3 ; Al 4 C 3 ; CaC 2 ; BaSO 4 ; Al 2 O 3 ; Fe 3 O 4 . 

Câu 12. Trong phân tử NH 3 độ dài liên kết N-H có giá trị bằng 0,102 nm 

(nanomet); góc liên kết H-N-H bằng 107 0 . Hãy tính khoảng cách giữa hai nguyên 

tử hiđro theo nm. 

CHỦ ĐỀ 4. PHẢN ỨNG OXI HÓA-KHỬ 


Câu 1. Số oxi hóa của nguyên tố oxi trong hợp chất nào sau đây không phải là -2? 

A. OF 2 . B. MgO. C. CaOCl 2 . D. SO 2 . 

Câu 2. Ở điều kiện thích hợp xảy ra các phản ứng sau 

(a) 2C + Ca ⎯⎯→ CaC 2 (b) C + 2H 2 ⎯⎯→ CH 4 

(c) C + CO 2 ⎯⎯→ 2CO (d) 3C + 4Al ⎯⎯→ Al 4 C 3 

Trong các phản ứng trên, tính khử của cacbon thể hiện ở phản ứng 

A. (c). B. (b). C. (a). D. (d). 

Câu 3. Cho các phản ứng sau 

(1) Fe + HCl ⎯⎯→ FeCl 2 + H 2 (2) CaO + 2HCl ⎯⎯→ CaCl 2 + H 2 O 

(3) CaCO 3 

0 

t 

⎯⎯→ CaO + CO 2 

0 

(4) 2NO 2 + 2NaOH ⎯⎯→ NaNO 3 + NaNO 2 + H 2 O 

MnO 2 , t 

(5) 2KClO 3 ⎯⎯⎯⎯→ 2KCl + 3O 2 

(6) 2H 2 S + SO 2 ⎯⎯→ 3S + 2H 2 O 

Số phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hóa khử là 

A. 4. B. 5. C. 2. D. 3. 

Câu 4. Theo quan niệm mới, quá trình khử (sự khử) là 

A. quá trình thu electron. B. quá trình nhường electron. 

C. quá trình kết hợp với oxi. D. quá trình khử bỏ oxi. 

Câu 5. Trong phản ứng đốt cháy CuFeS 2 tạo ra sản phẩm CuO, Fe 2 O 3 và SO 2 thì một phân tử CuFeS 2 sẽ 

A. nhận 13 electron. B. nhận 12 electron. C. nhường 13 electron. D. nhường 12 electron. 

Câu 6. Trong phản ứng nào dưới đây HCl thể hiện tính oxi hoá? 

A. HCl + AgNO 3 ⎯⎯→ AgCl + HNO 3 B. 2HCl + Mg ⎯⎯→ MgCl 2 + H 2 

t 

C. 8HCl + Fe 3 O 4 ⎯⎯→ FeCl 2 + 2FeCl 3 + 4H 2 O D. 4HCl (đặc) + MnO 2 ⎯⎯→ 

0 MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

Câu 7. Số oxi hóa của S trong các phân tử H 2 SO 3 , S 8 , SO 3 , H 2 S lần lượt là 

A. +6; +8; +6; -2. B. +4; 0; +6; -2. C. +4; -8; +6; -2. D. +4; 0; +4; -2 

Câu 8. Phát biểu nào sau đây luôn đúng? 

A. Một chất có tính oxi hoá gặp một chất có tính khử, nhất thiết xảy ra phản ứng oxi hoá - khử. 

B. Một chất hoặc chỉ có tính oxi hoá hoặc chỉ có tính khử. 

C. Phản ứng có kim loại tham gia là phản ứng oxi hoá - khử. 

D. Phi kim luôn là chất oxi hoá trong phản ứng oxi hoá - khử. 

Câu 9. Trong các chất và ion sau: Zn, S, Cl 2 , SO 2 , FeO, Fe 2 O 3 , Fe 2 + , Cu 2 + , Cl − có bao nhiêu chất và ion đóng vai trò vừa oxi hóa 

vừa khử 

A. 4. B. 5. C. 6. D. 7. 

Câu 10. Lưu huỳnh trong SO 2 luôn thể hiện tính khử trong các phản ứng với 



- 12 - 








A. H 2 S, O 2 , nước Br 2 . B. dung dịch NaOH, O 2 , dung dịch KMnO 4 . 

C. O 2 , nước Br 2 , dung dịch KMnO 4 . D. dung dịch KOH, CaO, nước Br 2 . 

Câu 11. Có phản ứng: X + HNO 3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O. Số chất X có thể thực hiện phản ứng trên là 

A. 3. B. 4. C. 5. D. 6 

Câu 12. Trong các phản ứng sau 

t 

(1) 4HCl (đặc) + MnO 2 ⎯⎯→ 

0 MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

(2) 4HCl +2Cu + O 2 ⎯⎯→ 2CuCl 2 + 2H 2 O 

(3) 2HCl + Fe ⎯⎯→ FeCl 2 + H 2 

(4) 16HCl + 2 KMnO 4 ⎯⎯→ 2MnCl 2 +5Cl 2 + 8H 2 O + 2KCl 

(5) 4HCl + PbO 2 ⎯⎯→ PbCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

(6) Fe + KNO 3 + 4HCl ⎯⎯→ FeCl 3 + KCl + NO + 2H 2 O 

Số phản ứng trong đó HCl thể hiện tính khử là 

A. 2. B. 4. C. 3 D. 5. 

Câu 13. Cho các chất: Fe 2 O 3 , FeO, FeCO 3 , Fe(NO 3 ) 2 , Fe(OH) 2 , FeCl 2 , Fe 3 O 4 , Fe(OH) 3 lần lượt tác dụng với dung dịch HNO 3 . Số 

phản ứng oxihoá khử là 

A. 4. B. 6. C. 5. D. 7. 

Câu 14. Trong phản ứng: 2FeCl 3 + H 2 S ⎯⎯→ 2FeCl 2 + S + 2HCl. Vai trò của H 2 S trong phản ứng trên là 

A. chất oxi hóa . B. chất khử. C. axit. D. vừa axit vừa khử. 

t 

Câu 15. Trong phản ứng MnO 2 + 4HCl (đặc) ⎯⎯→ 

0 MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O, vai trò của HCl là 

A. chất oxi hóa. B. chất khử và môi trường. C. tạo môi trường. D. chất khử. 

Câu 16. Cho từng chất Fe, FeS, FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 , Fe(OH) 2 , Fe(OH) 3 FeBr 3 , FeCl 2 , FeCl 3 lần lượt tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 

đặc, nóng. Số trường hợp xảy ra phản ứng oxi hóa-khử là 

A. 8. B. 6. C. 9. D. 7. 

Câu 17. Chất khử là chất 





Câu 18. Chất oxi hoá là chất 





Câu 19. Phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng oxi hóa khử nội phân tử? 

A. NO 2 + 2NaOH ⎯⎯→ NaNO 2 + NaNO 3 + H 2 O. B. 2KClO 3 

t 

⎯⎯→ 

0 2KCl + 3O 2 . 

t 

C. 3Cl 2 + 6KOH ⎯⎯→ 

0 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O. D. 16HCl (đặc) + 2 KMnO 4 ⎯⎯→ 2MnCl 2 +5Cl 2 + 8H 2 O + 2KCl. 

Câu 20. Phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng tự oxi hóa khử? 

A. CO 2 + 2NaOH ⎯⎯→ Na 2 CO 3 + H 2 O. B. 2KClO 3 

t 

⎯⎯→ 

0 2KCl + 3O 2 . 

t 

C. 2Fe + 6H 2 SO 4 (đặc) ⎯⎯→ 

0 t 

Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 3H 2 O. D. 3Cl 2 + 6KOH ⎯⎯→ 

0 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O. 

Câu 21. Phản ứng giữa các loại chất nào sau đây luôn luôn là phản ứng oxi hóa – khử ? 

A. oxit phi kim và bazơ. B. oxit kim loại và oxit phi kim. C. kim loại và phi kim. D. oxit kim loại và axit. 

Câu 22. Số oxi hóa của S trong các hợp chất: H 2 S; SO 2 ; H 2 SO 4 lần lượt là 

A. -2; +4; +6. B. +2; +4; +6. C. -2; +2; +6. D. +2; -4; -6. 

0 

t 

Câu 23. Cho phản ứng: 3Cl 2 + 6KOH (đặc) ⎯⎯→ 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O. Phát biểu không đúng là 

A. clo vừa là chất khử, vừa là chất oxi hóa. 

B. phản ứng đã cho thuộc loại phản ứng tự oxi hóa-khử. 

C. số nguyên tử clo bị khử là 5. 

D. Số nguyên tử clo bị oxi hóa là 6. 

Câu 24. Số oxi hóa của nguyên tử clo trong các hợp chất: HCl; HClO; CaOCl 2 lần lượt là 

A. -1; +1; -1 và +1. B. -1; +1; 0. C. +1; -1; 0. D. -1; -1; -2 và +2. 

Câu 25. Cho phản ứng hóa học: Fe + CuSO 4 ⎯⎯→ FeSO 4 + Cu 

Trong phản ứng hóa học xảy ra 

A. Sự oxi hóa Fe và sự khử Cu 2 + . B. Sự khử Fe 2+ 

và sự oxi hóa Cu. 

C. Sự oxi hóa Fe và sự oxi hóa Cu. D. Sự khử Fe 2+ 

và sự khử Cu 2 + . 

Câu 26. Phản ứng nào sau đây lưu huỳnh vừa đóng vai trò chất khử, vừa đóng vai trò chất oxi hóa? 


A. SO 2 + 2NaOH ⎯⎯→ Na 2 SO 3 + H 2 O. B. 2Fe + 6H 2 SO 4 (đặc) 



t 

⎯⎯→ 

0 Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2 O. 


- 13 - 








t 

C. S + H 2 (đặc) ⎯⎯→ 

0 t 

H 2 S. D. 4S + 6NaOH (đặc) ⎯⎯→ 

0 2Na 2 S + Na 2 S 2 O 3 + 3H 2 O. 


Câu 1. Hòa tan hoàn toàn 9,75 gam Zn trong lượng dư dung dịch HNO 3 đặc, nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 

dung dịch X và V lít NO 2 (sản phẩm khử duy nhất, đktc). Giá trị của V là 

A. 4,48. B. 2,24. C. 3,36. D. 6,72. 

Câu 2. Cho 0,1 mol bột Fe tác dụng với lượng dư dung dịch H 2 SO 4 đặc, nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung 

dịch X và V lít khí SO 2 (sản phẩm khử duy nhất, đktc). Giá trị của V là 

A. 6,72. B. 2,24. C. 3,36. D. 4,48. 


Câu 1. Trong phương trình: Cu 2 S + HNO 3 ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O, hệ số của HNO 3 khi phản ứng cân bằng là 

A. 18. B. 22. C. 12. D. 10. 

Câu 2. Cho phản ứng: Na 2 SO 3 + KMnO 4 + NaHSO 4 ⎯⎯→ Na 2 SO 4 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O. Tổng hệ số các chất (là những số 

nguyên, tối giản) trong phương trình phản ứng là 

A. 27. B. 47. C. 31. D. 23. 

Câu 3. Cho phản ứng sau: FeSO 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O. Tổng hệ số nguyên tối giản của 

các chất trong phương trình sau khi cân bằng là 

A. 42. B. 72. C. 32. D. 36. 

Câu 4. Cho phản ứng: Fe 3 O 4 + KNO 3 + KHSO 4 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO + K 2 SO 4 + H 2 O. Tổng hệ số nguyên tối giản của các chất 

phản ứng trong phương trình đã cho khi cân bằng là 

A. 132. B. 56. C. 54. D. 64. 

Câu 5. Cho hỗn hợp 2,97 gam Al tác dụng vừa đủ với 2,688 lít ( đktc) hỗn hợp khí gồm Cl 2 và O 2 chỉ thu được m gam hỗn hợp oxit 

và muối clorua. Giá trị của m gần nhất với giá trị nào sau đây? 

A. 10,2. B. 9,7. C. 5,8. D. 8,5. 

Câu 6. Nung 16,2 gam kim loại M (có hoá trị n không đổi) với O 2 , thu được 21 gam chất rắn X. Hoà tan hoàn toàn X bằng dung 

dịch H 2 SO 4 loãng dư thì thu được 13,44 lít khí H 2 (đktc). Kim loại M là 

A. Cu. B. Mg. C. Ca. D. Al. 

Câu 7. Hỗn hợp khí X gồm 10,08 lít khí clo và oxi (đktc) có tỉ khối so với H 2 bằng 161 6 

. Biết rằng X phản ứng vừa hết với hỗn 

hợp Y gồm magie và nhôm tạo ra 37,05 gam hỗn hợp muối clorua và oxit của hai kim loại. Phần trăm theo số mol của kim loại Mg 

trong hỗn hợp X là 

A. 40,00%. B. 57,14%. C. 37,21%. D. 55,81%. 

Câu 8. X là hỗn hợp gồm Al, Zn và Fe. Khi cho 20,4 gam X tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 10,08 lít H 2 (đktc). Mặt khác 

0,2 mol hỗn hợp X phản ứng vừa đủ 6,16 lít Cl 2 (đktc). Phần trăm về khối lượng Al trong hỗn hợp X gần nhất với giá trị nào dưới 

đây? 

A. 13. B. 55. C. 32. D. 22. 

Câu 9. Cho hỗn hợp bột A gồm 0,1 mol Mg; 0,1 mol Zn và 0,15 mol Fe vào 200 ml dung dịch B chứa hỗn hợp AgNO 3 1M, 

Cu(NO 3 ) 2 0,8M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam chất rắn, giá trị của m là 

A. 29,32. B. 38,00. C. 31,84. D. 36,88. 

Câu 10. Cho a gam oxit sắt Fe 3 O 4 vào dung dịch H 2 SO 4 đặc nóng, dư thì kết thúc phản ứng thu được dung dịch X chứa m gam muối 

sunfat và có 1,344 lít SO 2 (là sản phẩm khử duy nhất, ở đktc) thoát ra, giá trị của m là 

A. 27,84. B. 72,00. C. 54,72. D. 96,00. 

Câu 11. Để m gam Fe trong không khí, sau một thời gian, thu được 12,0 gam hỗn hợp chất rắn X. Cho X phản ứng hết với dung 

dịch HNO 3 (loãng, dư), thu được 2,24 lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất của , ở đktc) và dung dịch Y. Giá trị của m là 

A. 6,72. B. 10,08. C. 8,40. D. 8,96. 

Câu 12. Nung 7,84 gam Fe trong không khí, sau một thời gian, thu được 10,24 gam hỗn hợp rắn X. Cho X phản ứng hết với dung 

dịch HNO 3 (loãng, dư), thu được V ml khí NO (sản phẩm khử duy nhất của , ở đktc). Giá trị của V là 

A. 2240. B. 3136. C. 2688. D. 896. 

PHẦN 4. BÀI TẬP TỰ LUẬN CÁC MỨC ĐỘ 

Câu 1. Cân bằng các phản ứng sau đây theo phương pháp thăng bằng electron, chỉ ra chất khử, chất oxi hóa, quá trình khử, quá trình 

oxi hóa 

1) NH 3 + CuO ⎯⎯→ N 2 + Cu + H 2 O 

2) HNO 3 + H 2 S ⎯⎯→ NO + S + H 2 O 

3) P + HNO 3 (đặc) 

0 

t 

⎯⎯→ H 3 PO 4 + NO 2 + H 2 O 

4) Al + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + N 2 + H 2 O 


5) Fe + HNO 3 (đặc) 

6) MnO 2 + HCl (đặc) 

0 

t 

⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

0 

t 

⎯⎯→ MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

7) FeO + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

5 

N + 

5 

N + 




- 14 - 








t 

8) HI + H 2 SO 0 

4 (đặc) ⎯⎯→ H 2 S + I 2 + H 2 O 

9) Cu + HNO 3 loãng ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + NO + H 2 O 

10) K 2 S + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + S + H 2 O 

11) Fe 3 O 4 + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

12) KMnO 4 + HCl (đặc) ⎯⎯→ KCl + MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

13) KMnO 4 + SO 2 + H 2 O ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 SO 4 

t 

4 Mg + H 2 SO 0 

4 (đặc) ⎯⎯→ MgSO 4 + H 2 S + H 2 O 

t 

15) Fe + H 2 SO 0 

4 (đặc) ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

16) NaNO 3 + Cu + H 2 SO 4 ⎯⎯→ CuSO 4 + Na 2 SO 4 + NO + H 2 O 

17) Al + NaNO 3 + NaOH + H 2 O ⎯⎯→ NaAlO 2 + NH 3 

t 

18) Fe 3 O 4 + H 2 SO 0 

4 (đặc) ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

19) NaCrO 2 + NaOH + Cl 2 ⎯⎯→ Na 2 CrO 4 + NaCl + H 2 O 

0 

t 

20) C + H 2 SO 4 (đặc) ⎯⎯→ CO 2 + SO 2 + H 2 O 


oxi hóa 

1) Al + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + NH 4 NO 3 + H 2 O 

2) K 2 Cr 2 O 7 + KI + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Cr 2 (SO 4 ) 3 + I 2 + K 2 SO 4 + H 2 O 


4) Al + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + NO + N 2 O + H 2 O (Biết tỉ lệ thể tích của NO và N 2 O là 1 : 3) 

5) FeS + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO + H 2 O 

6) FeCl 2 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + Cl 2 + H 2 O 


8) FeS 2 + HNO 3 + HCl ⎯⎯→ FeCl 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

9) CrCl 3 + Cl 2 + KOH ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + KCl + H 2 O 

10) FeS 2 + HNO 3 (loãng) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

11) CuFeS 2 + O 2 ⎯⎯→ CuO + Fe 2 O 3 + SO 2 


13) K 2 Cr 2 O 7 + FeSO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Cr 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

14) CuFeS 2 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + O 2 + H 2 O ⎯⎯→ CuSO 4 + FeSO 4 + H 2 SO 4 

15) Fe 3 O 4 + HNO 3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + N x O y + H 2 O 

16) K 2 SO 3 + KMnO 4 + KHSO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

17) Cr 2 O 3 + KNO 3 + KOH ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + KNO 2 + H 2 O 

18) CuFeS 2 + HNO 3 (đặc) ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + CuSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

19) Cu + KNO 3 + KHSO 4 ⎯⎯→ CuSO 4 + K 2 SO 4 + NO + H 2 O 

20) FeSO 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ K 2 SO 4 + MnSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

21) NH 4 ClO 4 + P ⎯⎯→ N 2 + H 3 PO 4 + Cl 2 + H 2 O 

22) FeSO 4 + KHSO 4 + KNO 3 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + Fe(NO 3 ) 3 + K 2 SO 4 + NO + H 2 O 

23) NaNO 2 + KMnO 4 + KHSO 4 ⎯⎯→ NaNO 3 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

24) KI + PbO 2 + HNO 3 ⎯⎯→ KNO 3 + I 2 + Pb(NO 3 ) 3 + H 2 O 

25) KMnO 4 + H 2 S + KHSO 4 ⎯⎯→ MnSO 4 + K 2 SO 4 + S + H 2 O 

26) CuFeS 2 + HNO 3 

0 

t 

⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + Fe(NO 3 ) 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 


28) Cu 2 S.FeS 2 + HNO 3 ⎯⎯→ Cu(NO 3 ) 2 + CuSO 4 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + N 2 O + H 2 O 


29) Cr 2 S 3 + Mn(NO 3 ) 2 + K 2 CO 3 ⎯⎯→ K 2 CrO 4 + K 2 SO 4 + K 2 MnO 4 + NO + CO 2 

30) Fe(NO 3 ) 2 + KHSO 4 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O + K 2 SO 4 

31) Fe(NO 3 ) 2 + HCl ⎯⎯→ FeCl 3 + Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

32) NaClO + NH 3 ⎯⎯→ NaNO 3 + Cl 2 + NaCl + H 2 O 




- 15 - 








33) KClO + N 2 H 4 ⎯⎯→ KNO 2 + Cl 2 + KCl + H 2 O 

34) K 2 CrO 4 + (NH 4 ) 2 S ⎯⎯→ KCrO 2 + S + NH 3 + KOH 

35) Al + KNO 3 + KHSO 4 ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + Al 2 (SO 4 ) 3 + NO + K 2 SO 4 + H 2 O 


oxi hóa 

1) M x O y + HNO 3 ⎯⎯→ M(NO 3 ) n + NO + H 2 O 

t 

2) Fe x O y + HNO 0 

3 (đặc) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

t 

3) Fe x O y + H 2 SO 0 

4 (đặc) ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

4) Al + HNO 3 ⎯⎯→ Al(NO 3 ) 3 + N x O y + H 2 O 

5) Fe x O y + HNO 3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

6) H x I y O z + H 2 S ⎯⎯→ I 2 + S + H 2 O 

t 

7) FeCO 3 + HNO 0 

3 (đặc) ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + N x O y + CO 2 + H 2 O 

t 

8) Fe x O y + HNO 0 

3 ⎯⎯→ Fe(NO 3 ) 3 + N a O b + H 2 O 

0 

t 

9) Fe 2 O 3 + Al ⎯⎯→ Fe x O y + Al 2 O 3 

0 

t 

10) CuFeS x + O 2 ⎯⎯→ Cu 2 O + Fe 2 O 3 + SO 2 


oxi hóa 

1) CH 3 -CH 2 -OH + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ CH 3 -CHO + K 2 SO 4 + Cr 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

2) C 6 H 5 -CH 3 + KMnO 4 ⎯⎯→ C 6 H 5 -COOK + MnO 2 + KOH + H 2 O 

3) CH 2 =CH 2 + KMnO 4 + H 2 O ⎯⎯→ HO-CH 2 -CH 2 -OH + MnO 2 + KOH 

4) HC≡CH + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ HOOC-COOH + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

5) H 2 C 2 O 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ CO 2 + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 


oxi hóa (bổ sung các chất còn thiếu) 

1) H 2 O 2 + KMnO 4 + ... ⎯⎯→ O 2 + K 2 SO 4 + … + … 

2) FeSO 4 + H 2 SO 4 + HNO 3 ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO + ... 

3) MnO 2 + O 2 + KOH ⎯⎯→ K 2 MnO 4 + … 

4) MnO 2 + KBr + H 2 SO 4 ⎯⎯→ Br 2 + … + … + … 

5) MnBr 2 + Pb 3 O 4 + HNO 3 ⎯⎯→ HMnO 4 + Br 2 + ... + ... 

6) KCrO 2 + Cl 2 + KOH ⎯⎯→ … + KCl + H 2 O 

7) CrI 3 + Cl 2 + KOH ⎯⎯→ ... + KIO 4 + KCl + H 2 O 

8) K 2 Cr 2 O 7 + FeSO 4 + H 2 SO 4 ⎯⎯→ … + … + K 2 SO 4 + H 2 O 

9) Mn(OH) 2 + Cl 2 + KOH ⎯⎯→ MnO 2 + KCl + … 

10) Na 2 SO 3 + KMnO 4 + NaHSO 4 ⎯⎯→ … + … + Na 2 SO 4 + H 2 O 

11) CuFeS 2 + H + + NO − 

2 

3 

⎯⎯→ Cu + 3 

+ Fe + 2 

+ SO − 

4 

+ NO + H 2 O 

12) Fe 3 O 4 + H + 2 

+ Cr O − ⎯⎯→ Fe 3+ 

3 

+ Cr + + H 2 O 

2 7 

2 

13) Cr O − 2 

+ Fe + + H + ⎯⎯→ Fe 3+ 

3 

+ Cr + + … 

2 7 

14) CrO − 2 

+ OH − 2 

+ Br 2 ⎯⎯→ CrO − 4 

+ … 

15) Cu 2 S + HNO 3 (đặc) ⎯⎯→ Cu 2+ 

2 

+ SO − + NO 2 + … 

4 





- 16 -

TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HÓA HỌC 10 - CHƯƠNG 1-4 (CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN) NĂM HỌC 2017-2018

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?