LV Tìm hiểu bài tập định tính trong chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa học 11

TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP 

KHOA HÓA HỌC 

LẠI THỊ CẨM HỒNG 

TÌM HIỂU BÀI TẬP ĐỊNH TÍNH TRONG CHƯƠNG V, 

CHƯƠNG VI, CHƯƠNG VII, CHƯƠNG VIII 

HÓA HỌC 11. 

Ngành đào tạo : Sư phạm Hóa học 

Trình độ đào tạo : Đại Học 

Lớp : ĐHS Hóa 08A 

BÀI TẬP NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN GIÁO DỤC 

Giảng viên hướng dẫn 

Th.S .TÔ KIM THI 

ĐỒNG THÁP, NĂM 2012 

1

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

LỜI CẢM ƠN 

 

Trong thời gian theo học ở trường Đại Học Đồng Tháp và giờ đây em sắp 

ra trường, trở thành một cô giáo, em đã và đang được các thầy cô tận tình hướng 

dẫn các kiến thức không những về chuyên ngành mà còn cả kiến thức về cuộc 

sống, nghề nghiệp cũng như kỹ năng sống và học <strong>tập</strong>. Tất cả những lời chỉ dẫn 

ấy sẽ mãi là hành trang vững chắc cho em sau này. Năm học 2011 – 2012 này 

trường ta có sự thay đổi về thời lượng thực <strong>tập</strong> cho sinh viên Cao Đẳng khóa 

2009, Đại học 2008. Vì thế chúng em có được nhiều cơ hội để tiếp xúc và va 

chạm môi trường phổ thông nhiều hơn. Qua đó em mới thấy hết được nỗi vất vả 

và công việc của một người giáo viên trước khi đứng lớp, càng khó hơn khi giảng 

giải được cho học sinh vừa <strong>hiểu</strong> <strong>bài</strong> vừa cảm thấy yêu thích môn mà mình đang 

dạy . Từ đó, em càng thấy rõ công lao của thầy cô đối với chúng em . Nhân dịp 

làm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nghiên cứu thực tiễn giáo dục này cho em được gởi lời cảm ơn chân 

thành đến quý thầy, quý cô đã dạy lớp chúng em. Và em cũng không quên gởi 

lời cảm ơn đến cô Tô Kim Thi đã hướng dẫn, giúp đỡ em rất nhiều trong việc 

hoàn thành <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nghiên cứu thực tiễn giáo dục trong đợt thực <strong>tập</strong> này. 

Vì đây là lần đầu tiên làm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nghiên cứu thực tiễn giáo dục và do đợt 

thực <strong>tập</strong> thời gian bị hạn chế, dù cố gắng nhưng vẫn không thể tránh khỏi những 

thiếu sót. Em mong sẽ nhận được sự đóng góp ý kiến của cô để <strong>bài</strong> làm của em 

được hoàn thiện hơn và cũng để rút kinh nghiệm cho những dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> tương 

tự như vậy của em sau này. Xin chân thành cảm ơn! 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỤC LỤC 

2 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








Trang 

Lời cảm ơn ........................................................................................................ 2 

Mục lục .............................................................................................................. 3 

MỞ ĐẦU 

1. Lí do chọn đề tài ...........................................................................................4 

2. Mục tiêu nghiên cứu . ...................................................................................4 

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................4 

4. Các phương pháp nghiên cứu .......................................................................5 

5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu. .............................................................5 

6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................5 

7. Kế hoạch nghiên cứu .....................................................................................5 

8. Điểm mới của vấn đề .....................................................................................5 

9. Giả thuyết khoa học ... ..................................................................................6 

NỘI DUNG 

Chương 1. Cơ sở lí luận của đề tài 

1.1. Phương pháp dạy học ................................................................................ 7 

1.2. Quá trình dạy học . ..................................................................................... 7 

1.3. Dạy học hóa học . ....................................................................................... 7 

1.4. <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> lý thuyết về <strong>bài</strong> <strong>tập</strong>, cách xây dựng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> .................. 7 

1.5. Lý thuyết về xây dựng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> có yếu tố thực nghiệm ............................... 8 

Chương 2. <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong , chương V, chương VI, chương VII, 

chương VIII Hóa học 11. 

2.1. Bài <strong>tập</strong> nhận biết ......................................................................................... 9 

2.2.Bài <strong>tập</strong> tách .................................... .............................................................. 9 

2.3. Bài <strong>tập</strong> điều chế .......................................................................................... 9 

2.4. <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong chương V, chương VI, chương VII, 

chương VIII Hóa học 11 10 

2.5. Một số phương pháp dạy – học các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> .. ....................17 

Chương 3. Thực nghiêm sư phạm. 

3.1. Tình hình dạy học môn Hóa học ở trường THPT Lấp Vò 2 …………….18 

3.2. Áp dụng các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> vào giảng dạy chương V, chương VI, 

chương VII, chương VIII Hóa học lớp 11 ........................................................18 

3.3. Kết quả khảo sát . .......................................................................................19 

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .... ......................................................................22 

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......... ......................................................................24 

PHỤ LỤC .........................................................................................................25 

MỞ ĐẦU 

1. Lí do chọn đề tài. 






3 











Trong chương trình Hóa học phổ thông <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học có những tác dụng to 

lớn, vừa giúp học sinh <strong>hiểu</strong> được một cách chính xác các khái niệm Hóa học, nắm 

được bản chất của từng khái niệm, rèn luyện, củng cố, khắc sâu kiến thức hóa 

học cơ bản, <strong>hiểu</strong> được mối quan hệ giữa các nội dung kiến thức, vừa có khả năng 

gắn kết các nội dung học <strong>tập</strong> ở trường với thực tiễn đa dạng, phong phú của đời 

sống xã hội hoặc trong sản xuất Hóa học. 

Trong đó, các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> còn góp phần giúp cho HS <strong>hiểu</strong> sâu thêm 

kiến thức, có thể mở rộng tri thức, và vận dụng những kiến thức được học vào 

giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra. 

Tuy nhiên, trong sách giáo khoa, sách <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> hiện nay, tỉ lệ các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> 

<strong>tính</strong> tương đối ít . Mặc khác, trong thực tiễn giảng dạy, giáo viên hóa học cũng 

chưa sử dụng thường xuyên loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này. 

Với mục đích giúp người giáo viên hóa học nắm vững các tác dụng của <strong>bài</strong> 

<strong>tập</strong> hóa học nói chung và <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> nói riêng. Đồng thời tìm ra phương 

hướng chung để giải và cách sử dụng sao cho hợp lý , đúng mức nhằm nâng cao 

khả năng tự học <strong>tập</strong> của học sinh nhưng không làm quá tải hoặc nặng nề khối 

lượng kiến thức học <strong>tập</strong>. Ngoài ra, còn vì mục đích giúp học sinh <strong>định</strong> hướng, 

nhận biết cũng như có được phương pháp giải tốt các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> . Đó cũng 

chính là lý do thiết thực cho em lựa chọn đề tài “ <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> 

trong chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa học 11’’ để làm 

<strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nghiên cứu thực tiễn giáo dục. Thông qua <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này em sẽ có nhiều kinh 

nghiệm rút ra từ đợt thực <strong>tập</strong> cũng như thêm kiến thức về các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> 

<strong>tính</strong> trong chương trình hóa học , từ đó áp dụng cho công việc giảng dạy sau này. 

2. Mục tiêu nghiên cứu. 

- <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> cơ sở lý luận của đề tài. 

- <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> lý thuyết về <strong>bài</strong> <strong>tập</strong>, cách xây dựng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> . 

- Qua <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này giúp học sinh biết vận dụng các kỹ năng, kỹ xảo thực hành, 

củng cố phần lý thuyết đã học. 

3. Nhiệm vụ nghiên cứu: 

- Phân tích các <strong>bài</strong> trong chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa 

học 11 để nêu ra các kiến thức liên quan. 

- Nghiên cứu các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> sử dụng trong chương V, chương VI, 

chương VII, chương VIII Hoá học 11. 

4. Các phương pháp nghiên cứu. 

4.1. Phương pháp điều tra thực tế và đánh giá tổng hợp. 

Phương pháp này em sẽ dự giờ giáo viên hướng dẫn và các giáo viên hướng 

dẫn bạn cùng nhóm để xem thực tiễn áp dụng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong <strong>bài</strong> giảng 

như thế nào. Khảo sát thực tế học sinh từ đó tổng hợp nên kết quả và đưa ra một 

số khuyến nghị cho phương pháp áp dụng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này. 

4.2 . Phương pháp nghiên cứu, phân tích, tổng hợp. 






4 











Nghiên cứu các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong chương trình sách giáo khoa để 

đưa ra được các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> , cách xác <strong>định</strong>, cách giải các loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 

đó. 

4.3. Phương pháp thu thập tài liệu . 

Việc thu thập tài liệu có liên quan đến đề tài là một công việc hết sức quan 

trọng, điều đó giúp ta đưa ra được những dẫn chứng, những ví dụ minh họa cụ 

thể về vấn đề cần nghiên cứu. 

4.4. Phương pháp quan sát sư phạm. 

Phương pháp này em sẽ quan sát các em học sinh làm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> bằng 

thí nghiệm hóa học (nhận biết, tách chất, điều chế,...) như thế nào. Đồng thời 

quan sát cách dạy, biện pháp áp dụng cũng như những thuận lợi, khó khăn của 

giáo viên học sinh như thế nào đối với các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> dạng này. 

5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu. 

5.1. Đối tượng nghiên cứu. 

- Các <strong>bài</strong> học trong chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa học 

lớp 11 liên quan đến <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

- Các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học trong sách giáo khoa, sách <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> và sách 

tham khảo có liên quan đến <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> . 

5.2 . Khách thể nghiên cứu. 

Khách thể nghiên cứu là học sinh lớp 11A4 và 11CB3 trường THPT Lấp Vò 

2 , huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp. 

6. Phạm vi nghiên cứu . 

Phạm vi tìm <strong>hiểu</strong> : Trường THPT Lấp Vò 2, sách giáo khoa , sách <strong>bài</strong> <strong>tập</strong>, 

sách tham khảo,... 

7. Kế hoạch nghiên cứu. 

- Chọn đề tài : từ 22-12-2011 đến 08-01-2012 

- Lập đề cương: từ 10-01-2012 đến 20-01-2012 

- <strong>Tìm</strong> tài liệu : từ 10-01-2012 đến 30-01-2012 

- Tiến hành làm: từ 02-2012 đến 04-2012 

- Hoàn thành đề tài: 09-04-2012 

8. Điểm mới của vấn đề. 

- Qua đề tài sẽ thấy được vai trò và ý nghĩa cụ thể của <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong 

chương trình hóa học THPT. 

- Đưa ra một số phương pháp dạy – học, một số <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> tham khảo có yếu tố 

thực nghiệm liên quan. 

- Có một số biện pháp khắc phục các khó khăn khi sử dụng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> 

trong chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa học 11. 

9. Giả thuyết khoa học: 

Nghiên cứu đề tài hoàn thành sẽ góp thêm tài liệu tham khảo cho giáo viên 

, học sinh trung học phổ thông và sinh viên cao đẳng, đại học. 






5 












NỘI DUNG 

Chương 1 - CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 

6 















1.1. Phương pháp dạy học . 

Phương pháp dạy học là cách thức, con đường hoạt động của thầy và trò 

dưới sự chỉ đạo của thầy, nhằm làm cho trò nắm vững kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, 

phát triển năng lực nhận thức, hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh 

quan xã hội chủ nghĩa. 

1.2. Quá trình dạy học . 

Quá trình dạy học là sự thống nhất biện chứng của hai thành tố cơ bản 

trong quá trình dạy học – hoạt động dạy và hoạt động học. 

1.3. Dạy học hóa học. 

* Ý nghĩa đức – trí dục của việc dạy học hóa học có liên quan đến <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 

<strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

- Giúp học sinh nắm vững được những cơ sở của khoa học, củng cố và phát 

triển những kiến thức cơ bản về Hóa học mà học sinh đã tiếp thu được trên lớp. 

- Gắn liền dạy học có yếu tố thực nghiệm thông qua <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> nhằm 

rèn luyện cho học sinh thói quen và nhu cầu thường xuyên, vận dụng kiến thức 

Hóa học vào các giờ thực hành, biết kết hợp lý thuyết với thực hành thí nghiệm 

hóa học. 

- Góp phần hình thành cho học sinh những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết cho 

bộ môn Hóa học. 

- Bảo đảm mở rộng những <strong>hiểu</strong> biết kỹ thuật tổng hợp cho học sinh, chuẩn 

bị tốt cho họ sẵn sàng bước vào cuộc sống, tham gia vào lao động sản xuất bảo 

vệ Tổ quốc. 

- Giáo dục Cộng sản Chủ nghĩa và phát triển nhân cách con người lao 

động mới – hình thành thế giới quan duy vật khoa học. Đạo đức cách mạng và 

phát triển những năng lực nhận thức. 

1.4. <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> lý thuyết về <strong>bài</strong> <strong>tập</strong>, cách xây dựng các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> 

. 

1.4.1. Tính chất, các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

1.4.1.1. Khái niệm về <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

Bài <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> là loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> gắn liền với các phương pháp và kỹ năng 

làm thí nghiệm, kỹ năng quan sát và mô tả các hiện tượng xảy ra trong thí 

nghiệm. Bao gồm các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> về tổng hợp, điều chế các chất, giải thích và mô 

tả các hiện tượng, phân biệt và nhận biết các chất, tách và tinh chế các chất,... 

1.4.1.2. Tính chất của <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

Bài <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> có hai <strong>tính</strong> chất: 

- Tính chất lý thuyết : Phải nắm vững lý thuyết và vận dụng lý thuyết để tìm 

ra phương án giải quyết vấn đề một cách chính xác, hợp lí. 






7 











- Tính chất thực hành: Vận dụng các kỹ năng, kỹ xảo thực hành để thực hiện 

phương án cần giải quyết một cách chính xác, hợp lí. 

1.4.2. Phân loại các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

Bài <strong>tập</strong> thực nghiệm <strong>định</strong> <strong>tính</strong> có các dạng sau . 

- Tách một chất ra khỏi hỗn hợp. 

- Nhận biết các chất. 

- Điều chế các chất. 

1.5. Lý thuyết về xây dựng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm. Thực nghiệm hóa học có vai 

trò rất quan trọng trong nghiên cứu hóa học. Nó giúp minh họa, kiểm chứng các 

quy luật lý thuyết, đồng thời giúp dự đoán, phát hiện các quy luật của Hóa học, 

từ đó giúp học sinh nắm vững kiến thức hóa học. 

Việc xây dựng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> cần chú ý các yêu cầu sau : 

- Tăng cường rèn luyện cho học sinh kỹ năng, kỹ xảo trong thực hành thực 

nghiệm hóa học. 

- Chương trình và sách giáo khoa quy <strong>định</strong> một số thí nghiệm biểu diễn 

trong giờ học và nội dung tiết thực hành của học sinh . 

- Kết hợp với một số kiến thức về kỹ thuật tổng hợp của hóa học như : 

nguyên liệu điều chế trong phòng thí nghiệm hoặc trong công nghiệp.... 

- Các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> được minh họa bằng hình ảnh, sơ đồ, chú thích rõ ràng, giúp 

học sinh dễ nhìn, dễ phân biệt và dễ quan sát . 

- Chú ý các kỹ năng phân tích, tổng hợp, phán đoán, vận dụng các kiến 

thức hóa học đã biết vào giải thích một số hiện tượng trong thực hành cũng như 

trong tự nhiên thường gặp hoặc trong thực tiễn đời sống và sản xuất: Làm thế nào 

để tách khí metan ra khỏi hỗn hợp metan, etilen, axetilen,.... 

Chương 2 – TÌM HIỂU BÀI TẬP ĐỊNH TÍNH TRONG CHƯƠNG V, 

CHƯƠNG VI, CHƯƠNG VII, CHƯƠNG VIII HÓA HỌC 11. 






2.1. Bài <strong>tập</strong> nhận biết . 

8 











2.1.1. Chương 5 : Hiđrocacbon no. 

‣ Bài 36 – Xicloankan ( Bài 5 trang 151 SGK 11 NC ). 

‣ Bài 26 – Xicloankan ( Bài 2 trang 120 SGK 11 CB ; Bài 4 trang 121 SGK 

11 CB ). 

2.1.2. Chương 6 : Hiđrocacbon không no. 

‣ Bài 40 – Anken : Tính chất, điều chế và ứng dụng (Bài 8 trang 165 SGK 

11 NC). 

‣ Bài 43 – Ankin ( Bài 4 trang 179 SGK 11 NC ). 

‣ Bài 29 – Anken ( Bài 4 trang 132 SGK 11 CB). 

‣ Bài 31 – Ankađien ( Bài 2 trang 138 SGK 11 CB). 

‣ Bài 32 – Ankin ( Bài 3 trang 145 SGK 11 CB). 

‣ Bài 33 – Luyện <strong>tập</strong> : Ankin ( Bài 1 trang 147 SGK 11 CB). 

2.1.3 Chương 7 : Hiđrocacbon thơm. Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên. 

‣ Bài 46 –Benzen và ankylbenzen ( Bài 8 trang 192 SGK 11 NC). 

‣ Bài 47 – Stiren và Naphtalen ( Bài 5 trang 196 SGK 11 NC). 

‣ Bài 49 – Luyện <strong>tập</strong> ( Bài 4 trang 207 SGK 11 NC). 

‣ Bài 35 –Benzen và đồng đẳng một số hiđrocacbon thơm khác ( Bài 4 trang 

160 SGK 11 CB; Bài 10 trang 160 SGK 11 CB). 

‣ Bài 36 – Luyện <strong>tập</strong> hiđrocacbon thơm ( Bài 2 trang 162 SGK 11CB). 

‣ Bài 38 – Hệ thống hóa về hiđrocacbon ( Bài 2 trang 172 SGK 11CB). 

2.1.4. Chương 8 : Dẫn xuất halogen. Ancol – Phenol . 

‣ Bài 51 – Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon ( Bài 7 trang 216 SGK 11 NC). 

‣ Bài 54 – Ancol : Tính chất hóa học, điều chế và ứng dụng (Bài 6 trang 229 

SGK 11 NC) . 

‣ Bài 55 – Phenol ( Bài 5 trang 233 SGK 11 NC). 

‣ Bài 40 – Ancol (Bài 3 trang 186 SGK 11 CB) . 

‣ Bài 41 – Phenol ( Bài 4 trang 193 SGK 11CB). 

2.2. Bài <strong>tập</strong> tách . 

2.2.1.Chương 6 : Hiđrocacbon không no. 

‣ Bài 29 – Anken ( Bài 4 trang 132 SGK 11 CB). 

2.2.2.Chương 7 : Hiđrocacbon thơm. Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên. 

‣ Bài 35 –Benzen và đồng đẳng một số hiđrocacbon thơm khác( Bài 12 trang 

161 SGK 11 CB). 

2.3. Bài <strong>tập</strong> điều chế . 

2.3.1.Chương 6 : Hiđrocacbon không no. 

‣ Bài 31–Ankađien ( Bài 4 trang 138 SGK 11 CB; Bài 6 trang 138 SGK 11 

CB). 

‣ Bài 31–Luyện <strong>tập</strong> : Ankin (Bài 3 trang 147 SGK 11 CB). 






9 











‣ Bài 43 – Ankin ( Bài 5 trang 179 SGK 11 NC ). 

2.3.2.Chương 7 : Hiđrocacbon thơm. Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên. 

‣ Bài 36 – Luyện <strong>tập</strong> hiđrocacbon thơm ( Bài 3 trang 162 SGK 11CB). 

‣ Bài 49 – Luyện <strong>tập</strong> ( Bài 8 trang 207 SGK 11 NC). 

2.3.3.Chương 8 : Dẫn xuất halogen. Ancol – Phenol . 

‣ Bài 39 – Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon (Bài 4 trang 177 SGK 11CB). 

‣ Bài 40 – Ancol (Bài 4 trang 186 SGK 11 CB) . 

‣ Bài 41 – Phenol ( Bài 2 trang 193 SGK 11CB). 

‣ Bài 56 – Luyện <strong>tập</strong>: Ancol, phenol ( Bài 4 trang 235 SGK 11 NC). 

2.4. <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong chương V, chương VI, chương 

VII, chương VIII Hóa học 11. 

2.4.1. Một số <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong sách giáo khoa Hóa học 11 . 

Bài 5 trang 151 SGK 11 NC . 

Hãy phân biệt propan và xiclopropan bằng phương pháp hóa học. 

Trả lời : 

Lấy mỗi chất một ít làm thí nghiệm . 

- Cho dung dịch nước brom lần lượt vào hai mẫu thử, mẫu nào làm mất màu dung 

dịch brom là xiclopropan. 

+ Br2 

⎯⎯→ 

Br-CH2-CH2-CH2-Br 

Mẫu còn lại là propan. 

Bài 4 trang 207 SGK 11 NC . 

Hãy dùng phương pháp hóa học phân biệt các chất trong mỗi nhóm sau. 

a) Toluen, hept-1-en và heptan. 

b) Etylbenzen, vinylbenzen và vinylaxetilen . 

Trả lời . 

a) Toluen, hept-1-en và heptan. 

Lấy mỗi chất một ít làm thí nghiệm . 

- Cho dung dịch nước brom lần lượt vào ba mẫu thử, mẫu nào làm mất 

màu dung dịch brom là hept-1-en. 

CH2 = CH - (CH2 )4 - CH3 + Br2 ⎯⎯→ CH2Br – CHBr - (CH2)4 - CH3 

- Cho dung dịch KMnO4 , đun nóng lần lượt vào hai mẫu còn lại, mẫu nào 

làm mất màu dung dịch KMnO4 là toluen . 

CH3 

+ 2 KMnO4 

COOK 


+ 2 MnO2 + KOH + H2O 





10 











Mẫu còn lại là heptan . 

b) Etylbenzen, vinylbenzen và vinylaxetilen. 

- Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 / NH3 thì chỉ có 

vinylaxetilen tạo ra kết tủa màu vàng nhạt . 

CH C- CH = CH2 +AgNO3 +NH3 ⎯⎯→ CAg C - CH = CH2 + NH4NO3 

- Cho dung dịch KMnO4 , đun nóng lần lượt vào hai mẫu còn lại, mẫu nào 

làm mất màu dung dịch KMnO4 là vinylbenzen . 

CH = CH2 

+ 2 KMnO4 + 4H2O 

Mẫu còn lại là etylbenzen . 

Bài 4 trang 177 SGK 11CB. 

Từ axetilen, viết phương trình hóa học của các phản ứng điều chế:etyl bromua 

(1);1,2-đibrometan (2);vinylclorua (3);1,1-đibrometan (4). 

Trả lời. 

(1) HC CH + H2 

CH2 = CH2 + HBr 

(2) CH2 = CH2 + Br2 

⎯⎯→ 

(3) HC CH + HCl 

(4) HC CH + HCl 

0 

Pd / PbCO3 

, t 

⎯⎯⎯⎯⎯→ 

Bài 2 trang 172 SGK 11CB . 

Trình bày phương pháp hóa học : 

a) Phân biệt các chất khí đựng trong các bình riêng biệt không dán nhãn : 

CH4 , C2H4 , C2H2 , H2 , O2 . 

b) Tách riêng khí CH4 với lượng nhỏ các khí C2H4 và C2H2 . 

Trả lời. 

0 

t 

⎯⎯→ 

⎯⎯→ 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 

⎯⎯→ 

⎯⎯⎯⎯→ 

HgCl 2 

0 

150−200 

C 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 

CHOH-CH2OH 

CH2 = CH2 

CH3 – CH2Br 

CH 2Br – CH2Br 

CH2 = CHCl 

CH3 – CHCl2 

+ 2 MnO2 + 2 KOH 






11 











a) Lấy mỗi mẫu 1 ít cho vào các ống nghiệm riêng biệt. 

- Dẫn lần lượt hỗn hợp khí đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có 

C2H2 tạo ra kết tủa màu vàng. 

HC CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ AgC CAg + 2 NH4NO3 

- Dẫn lần lượt bốn khí qua dung dịch Br2 thì chỉ có C2H4 làm mất màu 

dung dịch Br2 . 

H2C = CH2 + Br2 ⎯⎯→ CH2Br – CH2Br 

- Dẫn lần lượt ba khí còn lại qua bình chứa khí NO.Khí nào phản ứng làm 

khí NO không màu bị hóa nâu là O2 . 

2NO + O2 ⎯⎯→ 2NO2 

- Lần lượt đốt hai khí còn lại rồi lần lượt dẫn qua nước vôi trong ,sản phẩm 

cháy nào làm đục nước vôi trong là CH4 , còn lại là H2. 

CH4 + O2 

CO2 + Ca(OH)2 

2H2 + O2 

0 

t 

⎯⎯→ 

⎯⎯→ CaCO3 

2H2O 

 

+ H2O 

b) Dẫn hỗn hợp qua dung dịch Br2 dư , C2H2 và C2H4 đều bị hấp thụ. Khí 

còn lại là CH4 . 

HC CH + 2 Br2 

⎯⎯→ CHBr2 – CHBr2 

⎯⎯→ CH2Br – CH2Br 

CH2 = CH2 + Br2 

2.4.2. Một số <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong sách <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học 11 . 

Bài 6.37 trang 49 SBT 11 CB. 

Trình bày phương pháp hóa học để phân biệt các hiđrocacbon sau : 

a) Axetilen và metan 

b) Axetilen và etilen 

c) Axetilen , etilen và metan 

d) But – 1- in và but – 2 – in 

Trả lời . 

a) Axetilen và metan . 

- Dẫn lần lượt hai khí qua dung dich brom ( hoặc dung dịch thuốc tím) ,mẫu 

nào làm mất màu nước brom là axetilen. 

Mẫu còn lại là metan 

b) Axetilen và etilen . 

0 

t 

⎯⎯→ 

CO 2 

HC CH + Br2 ⎯⎯→ 

CHBr2 – CHBr2 






12 











- Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có C2H2 

tạo ra kết tủa màu vàng nhạt . 

HC CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ AgC CAg + 

Mẫu còn lại là etilen 

c) Axetilen , etilen và metan. 



HC CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ AgC CAg + 2 NH 4NO3 

- Hai mẫu thử khác của hai chất còn lại cho qua dung dich brom ( hoặc dung 

dịch thuốc tím ) ,mẫu nào làm mất màu nước brom là etilen, mẫu còn lại là 

metan : 

H2C = CH2 + Br2 CH2Br – CH2Br 

d) But – 1- in và but – 2 – in . 

- Cho các mẫu thử lội qua dung dịch AgNO3 trong NH3 , mẫu nào tạo kết 

tủa vàng nhạt là but – 1 – in , mẫu còn lại là but – 2 – in 

CH3 –CH2 – C CH + AgNO3+NH3 ⎯⎯→CH3 – CH2 – C 

+ NH4NO3 


Cho biết phương pháp làm sạch chất khí : 

a) Metan lẫn tạp chất etilen và axetilen. 

b) Etilen lẫn tạp chất axetilen. 

Trả lời. 

a) Dẫn hỗn hợp qua dung dịch brom dư , lúc này etilen , axetilen phản ứng hoàn 

toàn theo phương trình : 

H2C = CH2 + Br2 

⎯⎯→ 

⎯⎯→ 

⎯⎯→ 

CH2Br – CH2Br 

HC CH + 2Br2 

CHBr2 – CHBr2 

-Khí còn lại không bị hấp thụ thoát ra ngoài và thu được khí metan. 

b) Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có khí 

axetilen bị hấp thụ tạo ra kết tủa màu vàng nhạt . 


Mẫu còn lại không bị hấp thụ và thu được là khí etilen. 


AgC 

2 NH4NO3 

2 NH4NO3 






13 











Từ ancol propylic và các chất vô cơ, có thể điều chế propen, propyl bromua, 

đipropyl ete. Viết phương trình hóa học của cá phản ứng để thực hiện chuỗi 

chuyển hóa đó . 

Trả lời . 

H2SO4 

CH3 – CH2 –CH2 –OH ⎯⎯⎯→ 0 CH3 – CH = CH2 + H2O 

170 

CH3 – CH2 –CH2 –OH + HBr 

C 

0 

t 

⎯⎯→ CH3 – CH2 –CH2 –Br + H2O 

H2SO4 

0 

140 C 

⎯⎯⎯→ CH 3 –CH2 –CH2–O –CH2 –CH2 –CH3 + H2O 

2CH3 – CH2 –CH2 –OH 

Bài 7.10 trang 56 SBT 11 NC. 

Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các chất lỏng sau : benzen, 

metylbenzen, hex-1-en, nước. Viết phương trình hóa học của các phản ứng để 

minh họa . 

Trả lời . 

Lấy mỗi chất một ít làm mẫu thử. 

- Benzen và metylbenzen tạo hai lớp chất lỏng .Cho dung dịch KMnO4 đun nóng 

lần lượt vào 2 mẫu thử, mẫu nào làm mất màu dung dịch KMnO4 là 

metylbenzen. 

CH3 

+ 2 KMnO4 

Mẫu còn lại là benzen 

0 

t 

⎯⎯→ 

COOK 

+ 2 MnO2 + KOH + H2O 

- Cho dung dịch Br2 lần lượt vào hai mẫu thử còn lại, mẫu thử nào làm mất màu 

dung dịch Br2 là hex-1-en. 

CH2 = CH–CH2–CH2–CH2–CH3+Br2 ⎯⎯→CH2Br–CHBr–CH2–CH2–CH2–CH3 

Mẫu còn lại là H2O . 

2.4.3. Một số <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong sách tham khảo Hóa học 11 . 

Bài <strong>tập</strong> 1. 

Phân biệt các chất bằng phương pháp hóa học : 

a) NH3 , C2H2 , C2H4 , C2H6 và HCl . 

b) n – butan , buten – 1 , butađien-1,3 và butin – 1. 

c) Butan , buten – 1 , butin – 2 và vinylaxetilen mà chỉ dung một hóa chất duy 

nhất ? 






14 











Trả lời. 

a) NH3 , C2H2 , C2H4 , C2H6 và HCl . 

- Khí nào có mùi khai hoặc làm giấy quì tím ẩm chuyển sang màu xanh là NH3 

. 

- Khí nào tác dụng với dung dịch AgNO3 trong dung dịch NH3 cho kết tủa vàng 

nhạt khi đun nóng là C2H2 ,khí nào tạo kết tủa trắng là HCl . 


HCl + AgNO3 

⎯⎯→ AgCl + HNO3 

- Khí nào làm mất màu dung dịch nước brom là C2H4 , không làm mất màu 

dung dịch brom là C2H6 . 

b) n – butan , buten – 1 , butađien-1,3 và butin – 1. 

- Khí nào tác dụng với AgNO3 trong NH3 cho kết tủa Ag màu trắng là butin – 1. 

CH C–CH2–CH3 +AgNO3 +NH3 ⎯⎯→ 

CAg C - CH2 – CH3 + NH4NO3 

- Lần lượt cho các khí còn lại đi qua dung dịch nước brom , chất khí nào làm mất 

màu dung dịch brom nhiều hơn là buta-1,3-đien, ít hơn là buten –1 ,không làm 

mất màu dung dịch brom là n- butan . 

c) Lần lượt dẫn các khí qua dung dịch nước brom, khí nào không làm nước brom 

nhạt màu là butan , nhạt màu rất ít là buten – 1, nhạt màu ít là butin– 2, nhạt 

màu nhiều là vinylaxetilen. 

CH2 = CH–CH2–CH3 + Br2 ⎯⎯→ CH2Br–CHBr–CH2 –CH3 

CH3–C C–CH3 + 2Br2 ⎯⎯→ CH3–CBr2–CHBr2 –CH3 

CH C – CH = CH2 +3Br2 ⎯⎯→ CHBr2–CBr2–CHBr – CH2Br 

Bài <strong>tập</strong> 2 . 

Từ metan và các hóa chất cần thiết hãy điều chế cao su buna bằng : 

a) 4 phản ứng liên tiếp . 

b) 5 phản ứng liên tiếp . 

Trả lời. 

a) CH4 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ C ⎯⎯⎯→ 

2H2 CH C – CH = CH 2 

1500 C 

l ln 

0 

 

 

2 NH4NO3 


+ H2 

⎯⎯⎯⎯→ 

Pd / PbCO3 





15 











b) CH4 

nCH2 = CH – CH = CH2 

0 

1500 C 

⎯⎯⎯→ 

l ln C2H2 

0 

t 

0 , xt, 

P 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ C 2H4 

⎯⎯⎯→ [CH2 – CH = CH – CH2]n 

0 , , 

+ HO 2 

⎯⎯⎯→ C2H5OH 

⎯⎯⎯⎯→ 

Al2O3 

0 

MgO,450 

C 

t xt P 

nCH2 = CH – CH = ⎯⎯⎯→ CH2 

[CH2 – CH = CH – CH2]n 


Có 2 bình đựng dung dịch brom. Sục khí propan vào bình thứ nhất và 

xiclopropan vào bình thứ hai. Giải thích hiện tượng quan sát được. 

Trả lời. 

Bình thứ nhất : màu dung dịch không đổi. 

Bình thứ hai : màu bị nhạt dần do có phản ứng cộng của xiclopropan. 

+ Br2 

Br-CH2-CH2-CH2-Br 

⎯⎯→ 

Bài <strong>tập</strong> 4 : Bằng phương pháp hóa học hãy tách benzen khỏi hỗn hợp với toluen 

và stiren. 

Trả lời. 

Cho hỗn hợp 3 chất tác dụng với nước brom ( có bột sắt làm xúc tác ), 

toluen và stiren tác dụng, benzen không tác dụng nổi lên trên, phân thành 2 lớp, 

dùng cách chiết ta được benzen. 

Fe 

⎯⎯→ 

C6H5CH3 + Br2 C6H4 BrCH3 + HBr 

C6H5 - CH=CH2 + Br2 ⎯⎯→ C6H5 CHBrCH2Br 

2.5. Một số phương pháp dạy – học các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

2.5.1. Phương pháp dạy. 

Thói quen vận dụng kiến thức của học sinh khi học môn Hóa học thực hiện 

rõ nét trong việc giải các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thí nghiệm ( có thể thực hiện bằng các thí nghiệm 

thực hành của học sinh hoặc thí nghiệm biểu diễn của giáo viên). 

Trước hết giáo viên yêu cầu học sinh giải các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> bằng lý thuyết, sau đó 

làm các thí nghiệm Hóa học. 

Ở trường THPT, số tiết học sinh được làm các thí nghiệm Hóa học tương 

đối ít, nhiều khi giáo viên cần làm thí nghiệm trước khi cho học sinh tiến hành 

giải các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> , nhằm rèn luyện cho các em biết phương pháp 

giải các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này. 

Do đó, giáo viên bộ môn cần tận dụng các buổi thực hành để củng cố, vận 

dụng kiến thức đã học, làm quen với công tác cơ bản ở phòng thí nghiệm hóa học 

nhằm giúp học sinh giải tốt loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này. 






16 











Trong quá trình thực <strong>tập</strong> và qua lấy ý kiến chia sẻ kinh nghiệm của giáo viên 

trường THPT Lấp Vò 2, em thu thập được những phương pháp mà học sinh có 

thể sử dụng để làm các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> sau đây: 

- Đối với các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> về điều chế, nhận biết, tách đơn giản, ít tốn thời 

gian, giáo viên thực hiện biểu diễn trên lớp cho học sinh quan sát, nhận xét. 

- Đối với các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực nghiệm lý thuyết, <strong>định</strong> lượng cần nhiều thời 

gian và thiết bị, dụng cụ, hóa chất nên kết hợp với thực hành để thực hiện ở phòng 

thí nghiệm. 

Trao đổi với giáo viên Trường THPT Lấp Vò 2, giáo viên cho rằng: 

- Làm thí nghiệm, để học sinh tư duy và tự giải <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> ( 75%). 

- Cho học sinh tự làm thí nghiệm ( trong tiết thực hành) ,từ đó học sinh tự 

tìm được cách giải.( 25%). 

2.5.2. Phương pháp học. 

Để giải tốt các loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này, trước hết các em học sinh cần nắm vững lý 

thuyết đã học như : <strong>tính</strong> chất hóa học của ankan, anken, ankin, ankađien, benzen, 

ancol, phenol, ... . Các phương pháp để điều chế các chất : metan, etilen, axetilen, 

etanol, phenol,... trong phòng thí nghiệm, cách thu các khí này sao cho đúng cách 

. 

Trong quá trình thực <strong>tập</strong> và qua lấy ý kiến chia sẻ kinh nghiệm của giáo viên 

trường THPT Lấp Vò 2 , em thu thập được những phương pháp mà học sinh có 

thể sử dụng để làm các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> có yếu tố thực nghiệm sau đây: 

- Học sinh vận dụng kiến thức đã học và thí nghiệm biểu diễn của giáo viên 

học sinh làm thí nghiệm để làm các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. (Cô Như). 

- Tiến hành thí nghiệm thực hành. ( Cô Thúy ). 

Chương 3 - THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 

Sau thời gian tìm <strong>hiểu</strong> các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> và trong quá trình đứng 

lớp ( dạy lớp 11A4 , 11CB3 ở trường THPT Lấp Vò 2 ), em thấy rằng: khi giải 

các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết, tách, điều chế kết hợp với việc làm thí nghiệm trong 

tiết thực hành để giải các loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này thì học sinh tỏ ra rất thích và <strong>hiểu</strong> <strong>bài</strong> 

hơn, các em tỏ ra rất thích thú với việc được quan sát thí nghiệm biểu diễn của 






17 











giáo viên khi dạy <strong>bài</strong> mới, học sinh được hình thành dần các kỹ năng, kỹ xảo, các 

thao tác trong thực hành nên các em không còn lúng túng và sợ việc tự làm thí 

nghiệm nữa. 

Và em thấy rằng có thể dựa vào <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> để giúp học sinh yêu thích 

môn học hơn. 

Bài <strong>tập</strong> đinh <strong>tính</strong> giúp ích cho giáo viên cũng như học sinh rất nhiều trong 

việc củng cố kiến thức đã học một cách thiết thực nhất. Từ đó nâng cao được 

nhận thức thế giới quan khoa học cho các em học sinh và khẳng <strong>định</strong> vai trò của 

môn hóa học đối với đời sống và sản xuất. 

Và sau đây là phần mà em đã tìm <strong>hiểu</strong>, cũng như ý kiến của em về việc lòng 

các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> vào quá trình giảng dạy hóa học ở lớp 11. 

3.1. Tình hình dạy học môn Hóa học ở trường THPT Lấp Vò 2. 

Các thầy cô trong tổ Hóa luôn có kế hoạch để hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy 

học. Hàng tháng đều có các buổi họp nhằm tổng kết đánh giá rút kinh nghiệm 

giảng dạy của các giáo viên. Giáo viên có các buổi trao đổi, bàn luận, thao giảng 

để đóng góp ý kiến cho từng nội dung, từng <strong>bài</strong> dạy của nhau. 

Tổ Hóa còn phân công giáo viên thao giảng và cử giáo viên dạy giỏi vòng 

trường, ..... 

Năm học này ở trường THPT Lấp Vò 2 có nhiều câu lạc bộ được tổ chức 

, trong đó có CLB Hóa học với hình thức phong phú giúp học sinh ôn <strong>tập</strong> kiến 

thức một cách có hiệu quả. Ngoài ra, hàng tháng Tổ tổ chức các chuyên đề ngoại 

khóa tạo điều kiện cho các học sinh khá, giỏi có thêm điều kiện để củng cố và 

nâng cao kiến thức . 

3.2. Áp dụng các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> vào giảng dạy chương V, chương 

VI, chương VII, chương VIII Hóa học lớp 11. 

3.2.1. Sách giáo khoa Hóa học 11. 

- Tiết 46 Bài 32– Ankin. 

Đặt vấn đề khi dạy đến “III.2. Phản ứng thế bằng ion kim loại ”, giáo viên cho 

học sinh làm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 3 trang 145, cho biết dung dịch AgNO3/NH3 là chất tạo kết 

tủa vàng khi cho tác dụng với ank-1-in. Làm thế nào để nhận biết ank-1-in trong 

hỗn hợp ? Sau khi giảng mục này xong ta sẽ làm thí nghiệm cho học sinh xem . 

Ta đã làm thực nghiệm đơn giản trên lớp cho học sinh xem , đồng thời cũng giải 

được một <strong>bài</strong> <strong>tập</strong>. 

- Tiết 56 Bài 40 – Ancol ( Tiết 2). 

Sau khi dạy xong IV. Làm thế nào để nhận biết ancol đơn chức, ancol đa 

chức trong hỗn hợp ? Giáo viên hướng dẫn cho học sinh làm thí nghiệm tại lớp , 

học sinh quan sát hiện tượng và rút ra cách nhận biết chúng trong hỗn hợp qua 

hướng dẫn của giáo viên. 

3.2.2. Sách <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học 11. 

- Bài 6.28 trang 52 SBT 11 NC. 






18 











Trong tiết thực hành Bài 45 – Bài thực hành : Tính chất của hiđrocacbon 

không no. Giáo viên hướng dẫn cho học sinh tự làm thí nghiệm trong thí nghiệm 

1, thí nghiệm 2 – SGK, đồng thời cho HS làm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 6.28 trang 52 SBT 11 NC, 

gọi một vài học sinh nhận xét cách nhận biết? Cách nhận biết nào đúng? Giải 

thích ? Từ đó, học sinh biết được cách nhận biết để áp dụng làm các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 

<strong>định</strong> <strong>tính</strong> một cách chính xác. 

- Bài 8.25 trang 63 SBT 11 CB. 

Sau khi dạy xong mục II.3a. “Phản ứng thế nguyên tử H của nhóm OH” , giáo 

viên cho học sinh làm thêm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 8.25 trang 63 SBT 11 CB, để học sinh củng 

cố lí thuyết được học .Từ đó, học sinh biết được nếu dùng axit vô cơ có thể tinh 

chế phenol từ dung dịch natri phenolat, và thấy được <strong>tính</strong> axit yếu của phenol. 

3.3. Kết quả khảo sát. 

3.3.1. Thông qua phiếu phỏng vấn học sinh . 

3.3.1.1. <strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong chương V, chương 

VI, chương VII, chương VIII Hóa học 11. 

* Những <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong chương trình được giáo viên thường sử 

dụng giảng dạy trên lớp. 

Trong quá trình thực <strong>tập</strong> và qua lấy ý kiến của các em học sinh trường THPT 

Lấp Vò 2, em được biết giáo viên chọn <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> để giảng dạy trên lớp là các loại: 

a) Tách chất ra khỏi hỗn hợp : 10,8 % 

b) Điều chế : 25,2 % 

c) Nhận biết : 42 % 

d) Thực nghiệm <strong>định</strong> lượng: 22 % 

Kết quả của việc lấy ý kiến cho ta thấy đa số các giáo viên chọn loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> 

nhận biết để hướng dẫn cho học sinh ở trên lớp học. 

* Những <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực nghiệm trong chương trình giáo viên hướng dẫn học 

sinh tự làm và về nhà. 

Từ việc lấy ý kiến của học sinh ở cơ sở thực <strong>tập</strong>, được biết những loại <strong>bài</strong> 

<strong>tập</strong> giáo viên chọn để hướng dẫn cho học sinh tự làm và về nhà là: 

a) Tách chất ra khỏi hỗn hợp : 12 % 

b) Điều chế : 16 % 

c) Nhận biết : 40 % 

d) Thực nghiệm <strong>định</strong> lượng : 32 % 

Kết quả của việc lấy ý kiến cho thấy đa số giáo viên chọn <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết 

và thực nghiệm <strong>định</strong> lượng để hướng dẫn cho học sinh về nhà làm . 

* Khi giải <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết các hợp chất hữu cơ các em thường nhận biết 

theo nhiều hướng khác nhau. 

Từ việc lấy ý kiến của học sinh ở cơ sở thực <strong>tập</strong>, được biết các em thường làm 

<strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết theo các cách là : 

a . Cách giáo viên hướng dẫn : 70,5 % 






19 











b . Nhiều cách khác nhau : 1,6 % 

c . Suy nghĩ, tìm tòi cách giải hay, ngắn gọn : 26,3 % 

d . Nhận biết tùy ý: 1,6 % 

3.3.2. Những khó khăn mà giáo viên, học sinh gặp phải khi sử dụng các 

dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>. 

Qua kết quả điều tra giáo viên trường THPT Lấp Vò 2 được biết các thầy cô 

và học sinh thường gặp phải những khó khăn sau đây: 

3.3.2.1. Đối với giáo viên. 

- Đa số học sinh nắm lý thuyết chỉ ở mức tương đối. 

- Thao tác thực hành chưa tốt, chưa quen với các thiết bị, dụng cụ thực hành. 

- Trong tiết thực hành học sinh còn khá ồn. 

- Thời gian một tiết dạy 45 phút chưa thuận lợi cho học sinh thực hiện trên lớp 

nên thường do giáo viên biểu diễn. 

- Chỉ học sinh khá, giỏi làm tốt các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này. 

- Thời gian làm các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trên lớp quá ít. 

3.3.2.2 Đối với học sinh. 

- Trong các tiết thực hành thì đa số học sinh quan sát nhiều hơn là trực tiếp thực 

hành , do vậy khi áp dụng làm các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> thì chủ yếu dựa vào lý 

thuyết . 

- Do lý thuyết chỉ nắm ở mức tương đối nên phần lớn các em vẫn còn tỏ ra rất 

lúng túng khi tự làm thí nghiệm. 

- Hóa học hữu cơ là một phần mới đối với các em, do mới bắt đầu làm quen nên 

một số em tiếp thu còn chậm, sợ xảy ra tai nạn trong lúc làm thí nghiệm. Vì vậy 

đối với các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này, giáo viên thường hướng dẫn cho học sinh về nhà 

xem trước để thực hiện trong tiết thực hành hoặc về nhà làm. Do đó, đa số học 

sinh không thực hiện tốt việc chuẩn bị cho tiết thực hành. 

3.3.3. Một số biện pháp khắc phục khó khăn. 

- Các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> khó cho học sinh thực hiện trong tiết thực hành (thầy Răng). 

- Hướng dẫn <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> mẫu, học sinh tự thực nghiệm trên giấy viết (cô Liễu) 

- Giáo viên hướng dẫn, giúp đỡ thêm kiến thức cho học sinh (cô Thúy). 

- Thường xuyên kiểm tra vở <strong>bài</strong> <strong>tập</strong>. 

- Tăng cường kiểm tra 15 phút, gọi học sinh kiểm tra ( tổ trưởng kiểm hàng 

ngày). 

- Giải một <strong>bài</strong> mẫu, cho một số <strong>bài</strong> học sinh về giải tương tự (cô Phượng). 

- Bên cạnh việc đầu tư trang thiết bị thí nghiệm nhằm nâng cao <strong>tính</strong> thực nghiệm 

của <strong>bài</strong> dạy học, cần khai thác các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> có yếu tố thực nghiệm 

minh họa và mô phỏng bằng máy vi <strong>tính</strong>, các băng hình thí nghiệm hoặc đơn giản 

hơn là các hình vẽ minh họa thí nghiệm ( cô Như). 






20 











KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

1. Kết luận. 

Hóa học là một khoa học vừa lý thuyết, vừa thực nghiệm, nên có rất nhiều khả 

năng trong việc phát triển năng lực nhận thức cho học sinh nếu việc dạy và học 

môn này được tổ chức đúng đắn. 

Các thí nghiệm hóa học giúp hình thành cho học sinh kĩ năng, kĩ xảo thực 

nghiệm, do đó có một ý nghĩa thực tiễn và kĩ thuật tổng hợp rất lớn, giúp hình 


21 















dung quá trình thí nghiệm trong tư duy ( hình dung trong óc – tiến trình và kết 

quả thí nghiệm ). Thí nghiệm hóa học cùng với công tác tự lập của học sinh sẽ 

làm phát triển ở các em hứng thú nhận thức, <strong>tính</strong> tích cực, tự giác, óc sáng kiến – 

những phẩm chất quý báu về học <strong>tập</strong> và lao động sản xuất, xây dựng và bảo vệ 

Tổ quốc. 

Do đó em nhận thấy: Sử dụng các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong>có yếu tố thực nghiệm 

trong dạy học Hóa học là rất cần thiết, đồng thời còn là một phương pháp giúp 

học sinh yêu thích và đam mê môn học thực nghiệm này. 

Và em nghĩ rằng em chọn đề tài nghiên cứu “<strong>Tìm</strong> <strong>hiểu</strong> <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong 

chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa học 11” là không sai. 

Sau khi làm xong <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực tiễn này em thấy Hoá học là một môn học rất 

hay bởi <strong>tính</strong> thực nghiệm của môn học. 

– Qua đợt thực <strong>tập</strong> tốt nghiệp , em đã rút được n<strong>hiểu</strong> kinh nghiệm cũng như biết 

thêm kiến thức hóa học qua việc làm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực tiễn. 

Dạy học hóa học bằng các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> đã hình thành cho học sinh kĩ 

năng, kĩ xảo trong thực hành hóa học rất nhiều, các em học sinh rất có hứng thú 

với việc giải các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> có hiệu quả, chính xác, logic. Đó là kinh 

nghiệm rất quan trọng mà en đã rút ra từ đợt thực <strong>tập</strong> tốt nghiệp, từ <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực 

tiễn giáo dục. Em sẽ áp dụng vào việc dạy học sau này và chia sẻ kinh nghiệm 

với các bạn khác. 

2. Kiến nghị. 

2.1. Đối với nhà trường. 

Tạo điều kiện cho giáo viên về cơ sở vật chất, trang thiết bị ( dụng cụ thí 

nghiệm, hóa chất, tranh ảnh,...), chú ý chọn những thí nghiệm và đồ dùng trực 

quan đòi hỏi những dụng cụ đơn giản và hóa chất dễ kiếm, giá thành hạ, tạo điều 

kiện cho giáo viên ở hầu hết các trường học có thể thực hiện. 

2.2. Đối với địa phương. 

Tạo điều kiện cho học sinh được đi tham quan các cơ sở sản xuất ở địa phương 

có. Hỗ trợ chi phí khi trường học có đợt thực <strong>tập</strong>. 

2.3. Đối với giáo viên bộ môn hóa học. 

- Tăng số lượng thí nghiệm đưa vào các <strong>bài</strong> học trong sách giáo khoa, chú ý 

các thí nghiệm do học sinh tự tiến hành. 

- Chú ý dùng nhiều loại hình <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> : Tự luận và trắc nghiệm khách quan, <strong>bài</strong> 

<strong>tập</strong> thực nghiệm <strong>định</strong> <strong>tính</strong>, <strong>định</strong> lượng,.... 

- Chú ý kiểm tra kỹ năng thực hành và làm việc khoa học như tra cứu, điều tra, 

báo cáo kết quả thí nghiệm,.... 

2.4. Đối với học sinh. 

- Chú ý quan sát các thí nghiệm do giáo viên biểu diễn trên lớp, tận dụng các thí 

nghiệm đó để hỏi về các hiện tượng, cách điều chế, tách chất,...chưa rõ. 






22 











- Tận dụng tiết thực hành để tự làm các thí nghiệm đơn giản, dễ làm. 

- Tận dụng những vật dụng sẵn có ở nhà để làm các thí nghiệm đơn giản, đồng 

thời vận dụng các kiến thức có được để giải thích các hiện tượng trong thiên 

nhiên, trong đời sống. 

2.5. Đối với phụ huynh. 

- Quan tâm đến việc học của các em học sinh. 

- Tạo điều kiện cho con em mình được tự tay làm các thí nghiệm đơn giản. Cổ 

vũ các em khi các em tự làm được hay giải được một <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> bằng cách làm thực 

nghiệm đó hoặc khi các em giải thích được một hiện tượng hóa học có liên quan 

đến thực tế hàng ngày. 






23 








TÀI LIỆU THAM KHẢO 




1. Nguyễn Cương ( chủ biên ) - Nguyễn Mạnh Dung ( 2005). Phương pháp dạy 

học hóa học – <strong>tập</strong>I , NXB Đại học sư phạm. 

2. GS. TSKH, Nguyễn Cương ( Chủ biên) – TS Nguyễn Mạnh Dung (2007), giáo 

trình phương pháp dạy học hóa học – <strong>tập</strong> II, NXB Đại học sư phạm. 

3. GS. TSKH, Nguyễn Cương ( Chủ biên) – TS Nguyễn Mạnh Dung (2007), giáo 

trình phương pháp dạy học hóa học – <strong>tập</strong> III, NXB Đại học sư phạm. 

4. Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Cương, Dương Xuân Trình (1977) . Lý luận 

dạy học hóa học, <strong>tập</strong> I, NXB Giáo dục. 

5. ThS. Cao Thị Thiên An .Phân dạng và phương pháp giải <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học 11 

, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 

6. Ngô Ngọc An, Nhận biết và tách các chất ra khỏi hỗn hợp ,NXB Giáo dục. 

11. TS Cao Cự Giác, Thiết kế và sử dụng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực nghiệm trong dạy và Hóa 

học. NXB Giáo dục Việt Nam. 

7. TS Cao Cự Giác – Bài <strong>tập</strong> lý thuyết và thực nghiệm Hóa học – Tập 2, Hóa 

học hữu cơ , NXB Giáo dục. 

8. Hoàng Hạnh, Nguyễn Cương, Nguyễn Cương, Nguyễn Đức Chung, Thí 

nghiệm thực hành lí luận dạy học Hóa học , NXB GD Hà Nội 1980. 

9. www.hoahocvietnam.com và www.google.com 






24 











PHỤ LỤC 

1. Các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong sách giáo khoa Hóa học 11 . 

Bài 4 trang 179 SGK 11 NC. 

Bằng phương pháp hóa học, hãy phân biệt các chất trong các nhóm sau : 

a) Etan, etilen, axetilen . 

b) Butađien và but-1-in . 

c) But-1-in và but-2-in . 

Trả lời . 

a) Etan, etilen, axetilen . 

- Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có C2H2 tạo 

ra kết tủa màu vàng nhạt . 

HC CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ 

AgC 

 

CAg 

- Hai mẫu thử khác của hai chất còn lại cho qua dung dich brom ( hoặc dung 

dịch thuốc tím), mẫu nào làm mất màu nước brom là etilen, mẫu còn lại là 

metan . 

H2C = CH2 + Br2 

b) Butađien và but-1-in . 

- Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có but-1- 

in tạo ra kết tủa màu vàng nhạt . 


CH C–CH2–CH3+AgNO3+NH3 ⎯⎯→ CAg C–CH2–CH3 + NH4NO3 

Mẫu còn lại là butađien 

c) Cho các mẫu thử lội qua dung dịch AgNO3 trong NH3 , mẫu nào tạo kết tủa 

vàng nhạt là but – 1 – in , mẫu còn lại là but – 2 – in 

CH3–CH2–C CH +AgNO3+NH3 ⎯⎯→CH3–CH2–C CAg + NH4NO3 

Bài 4 trang 132 SGK 11 CB. 

Trình bày phương pháp hóa học để : 

a) Phân biệt metan và etilen. 

b) Tách lấy khí metan từ hỗn hợp với etilen. 

 

c) Phân biệt hai bình không dán nhãn đựng hexan và hex-1-en . 

Viết phương trình hóa học của các phản ứng đã dùng . 

Trả lời . 

 

 

+ 

2 NH4NO3 






25 











a) Cho dung dịch brom lần lượt vào 2 mẫu thử , mẫu thử nào làm mất màu 

dung dịch brom là C2H4 . 


Mẫu còn lại là metan không làm mất màu dung dịch brom. 

b) Dẫn hỗn hợp qua dung dịch brom dư , lúc này etilen phản ứng hoàn toàn theo 

phương trình : 

⎯⎯→ 

H2C = CH2 + Br2 CH 2Br – CH2Br 

Khí thoát ra ngoài là metan 

c)Cho dung dịch brom lần lượt vào 2 mẫu thử , mẫu thử nào làm mất màu dung 

dịch brom là hex-1-en. 

CH2=CH-CH2-CH2 -CH2-CH3 +Br2 ⎯⎯→CH2Br – CHBr-CH2-CH2 -CH2-CH3 

Mẫu còn lại là hexan. 

Bài 2 trang 138 SGK 11 CB . 

Trình bày phương pháp hóa học để phân biệt ba bình đựng ba khí riêng 

biệt là metan, etilen và cacbonic . Viết phương trình phản ứng minh họa . 

Trả lời . 

- Dẫn lần lượt từng khí qua dung dịch Ca(OH)2 có dư. Khí nào phản ứng 

tạo kết tủa trắng là CO2 . 

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 

- Dẫn lần lượt hai khí còn lại qua dung dịch Br2 dư . Khí nào phản ứng làm nhạt 

màu dung dịch brom là etilen, còn lại là CH4 . 

H2C = CH2 + Br2 


Trình bày phương pháp hóa học : 

a) Phân biệt axetilen và etilen. 

b) Phân biệt ba bình không dán nhãn chứa mỗi khí không màu sau : metan, 

etilen và axetilen . 

Trả lời . 

a) Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có C2H2 


⎯⎯→ 

26 

 


HC CH + 2AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ CAg CAg + 2 NH4NO3 

Khí ra ngoài là C2H4 . 

b)Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có C2H2 tạo 

ra kết tủa màu vàng nhạt . 

HC CH + 2AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ CAg CAg + 2NH4NO3 

Hai mẫu thử còn lại cho qua dung dich brom, mẫu nào làm mất màu nước 

brom là etilen: 
















H2C = CH2 + 

⎯⎯→ 

Br2 CH 2Br – CH2Br 

Mẫu còn lại là metan 


Dẫn hỗn hợp khí gồm metan, etilen và axetilen đi vào một lượng dư dung 

dịch bạc nitrat trong dung dịch amoniac. Khí còn lại được dẫn vào dung dịch 

brom dư . Nêu và giải thích các hiện tưởng xảy ra trong thí nghiệm . 

Trả lời . 

- Dẫn hỗn hợp qua dung dịch AgNO3 / NH3 thì chỉ có C2H2 bị hấp thụ tạo kết 

tủa màu vàng nhạt . Hỗn hợp còn lại là metan và etilen . 

HC CH + 2AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ CAg CAg + 2NH4NO3 

- Dẫn hỗn hợp còn lại qua dung dich brom, etilen bị hấp thụ làm mất màu nước 

brom . Khí còn lại thoát ra khỏi dung dịch là metan . 

H2C = CH2 + Br2 


Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất : benzen, hex-1-en, 

toluen . Viết phương trình hóa học của các phản ứng đã dùng . 

Trả lời . 

a) Lấy mỗi chất một ít làm thí nghiệm . 

- Cho dung dịch nước brom lần lượt vào ba mẫu thử, mẫu nào làm mất màu 

dung dịch brom là hept-1-en. 


CH2 = CH - (CH2 )4 - CH3 + Br2 ⎯⎯→ CH2Br – CHBr - (CH2)4 - CH3 

- Cho dung dịch KMnO4 , đun nóng lần lượt vào hai mẫu còn lại, mẫu nào làm 

mất màu dung dịch KMnO4 là toluen . 

CH3 

Mẫu còn lại là benzen . 

+ 2KMnO4 

0 

t 

⎯⎯→ 

COOK 

+ 2 MnO2 + KOH + H2O 


Trình bày phương pháp hóa học phân biệt ba chất lỏng sau : toluen, benzen, 

stiren. Viết phương trình hóa học của các phản ứng đã dùng . 

Trả lời. 

a)Lấy mỗi chất một ít làm thí nghiệm . 

- Cho dung dịch nước brom lần lượt vào ba mẫu thử, mẫu nào làm mất màu 

dung dịch brom là hept-1-en. 






27 








CH = CH2 

CHBr- CH2Br 




+ Br2 ⎯⎯→ 



CH3 

+ 2 KMnO4 



Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất : benzen, hex-1-en, 

toluen , hex-1-in. 

Trả lời . 

- Cho các mẫu lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có hex-1-in 


CH C–CH2–CH2–CH2–CH3 + AgNO3 + NH3 

⎯⎯→ 

CAg C– CH2 –CH2 – CH2 – CH3 + NH4NO3 

- Cho dung dịch nước brom lần lượt vào ba mẫu thử, mẫu nào làm mất màu dung 

dịch brom là hept-1-en. 

CH = CH2 

CHBr- CH2Br 

+ Br2 ⎯⎯→ 



CH3 

COOK 

+ 2 KMnO4 


 

0 

t 

⎯⎯→ 

0 

t 

⎯⎯→ 

COOK 

+ 2 MnO2 + KOH + H2O 

+ 2 MnO2 + KOH + H2O 






28 











Bài 4 trang 138 SGK 11 CB.Viết phương trình hóa học của các phản ứng điều 

chế: 1,2-đicloetan ; 1,1-đicloetan từ etan và các chất vô cơ cần thiết. 

Trả lời . 

a) CH3 – CH3 

b) CH3 – CH3 + 2Cl2 

CH3 – CHCl2 + 2HCl 

as 

⎯⎯→ 


Viết phương trình hóa học của các phản ứng điều chế: polibuta-1,3-đien từ 

but-1-en . 

Trả lời. 

CH2 = CH–CH2–CH3+ H2 

CH3–CH2–CH2–CH3 

29 

CH3–CH2–CH2–CH3 

CH2 = CH – CH = CH2 + 2H2 

nCH2 = CH – CH = CH2 

[CH2 – CH = CH – CH2]n 


Viết phương trình hóa học của các phản ứng từ axetilen và các chất vô cơ cần 

thiết điều chế các chất sau : 

a) 1,2-đicloetan d) buta-1,3-đien 

b) 1,1-đicloetan e) 1,1,2-tribrometan 

c) 1,2-đibrometen 

Trả lời . 

CH2 = CH2 + Cl2 

a) HC CH + H2 

CH2 = CH2 + Cl2 

b) HC CH + 2HCl 

c) CH2 = CH2 + Br2 

⎯⎯→ 

0 

xt, 

t 

d)2HC CH 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 

⎯⎯→ CH2Cl – CH2Cl 

as 

⎯⎯→ 

Ni 

⎯⎯→ 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 

⎯⎯⎯→ 

CH C – CH = CH2 + H2 

e) HC CH + HBr 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 

0 , 

⎯⎯⎯→ 

t p 

Na 

0 

Pd / PbCO3 

, t 

⎯⎯⎯⎯⎯→ 

⎯⎯→ 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 

⎯⎯→ 

CH2 = CH2 

CH2Cl – CH2Cl 

CH3 – CHCl2 

⎯⎯→ CHBr = CHBr 

CH C – CH = CH2 

0 

Pd / PbCO3 

, t 

⎯⎯⎯⎯⎯→ CH2 = CH – CH = CH2 


⎯⎯⎯⎯→ 

HgBr 2 

0 CH2 = CHBr 

150−200 

C 

CH2 = CHBr + Br2 ⎯⎯→ CH2Br – CHBr2 
















Hãy viết sơ đồ phản ứng điều chế vinylclorua từ axetilen và từ etilen. 

Trả lời . 

2 

a) HC CH + HCl ⎯⎯⎯⎯→ HgCl 

0 CH2 = CHCl 

b) CH2 = CH2 + HCl 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ 


Viết phương trình hóa học của các phản ứng điều chế etilen, axetilen từ metan; 

điều chế clobenzen và nitrobenzen từ benzen và các chất vô cơ khác . 

Trả lời. 

2CH4 

0 

⎯⎯⎯→ 

1500 C 

l ln 

HC CH + H2 

+ Cl2 

+ HNO3 

0 

Pd / PbCO3 

, t 

⎯⎯⎯⎯⎯→ 


Từ propen và các chất vô cơ cần thiết có thể điều chế các chất sau đây: propan- 

2-ol (1); propan-1,2-điol (2). Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra. 

Trả lời. 

CH2 = CH–CH3 + H2O 

150−200 

C 

+ 

0 

H , t 

⎯⎯⎯→ 

CH3 – CH(OH) – CH3 

CH2 = CH–CH3 + Br2 ⎯⎯→ CH2Br – CHBr – CH3 

CH2Br – CHBr – CH3 + 2 NaOH 

0 

500 C 

⎯⎯⎯→ 

HC CH + 3H2 

Fe 

⎯⎯→ 

0 

2 4 , 

⎯⎯⎯⎯→ 

H SO t 

CH2 = CHCl 

Cl 

0 

CH2 = CH2 

t 

⎯⎯→ CH 2OH – CHOH – CH3 + 2NaBr 


Từ benzen và các chất vô cơ cần thiết có thể điều chế được các chất sau : 

2,4,6-tribromphenol (1) ; 2,4,6-trinitrophenol (2). Viết phương trình hóa học của 

các phản ứng xảy ra . 

Trả lời. 

Cl 

30 

+ HCl 

NO2 

+ H2O 
















Cl 

ONa 

OH 

OH 

+ Cl2 

+ 2NaOH 

Fe 

⎯⎯→ 

+ CO2 + H2O 

+ 3Br2 

+ 3 HNO3 

0 

t cao, 

pcao 

⎯⎯⎯⎯→ 

Br 

⎯⎯→ 

OH 

Br 

NO2 

ONa 

NO2 


Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất lỏng đựng riêng biệt trong 

các lọ không dán nhãn : etanol, glixerol, nước và benzen 

Trả lời. 

NO2 

- Lấy bốn mẫu thử cho tác dụng với Cu(OH)2 . Chất nào hòa tan Cu(OH)2 tạo 

dung dịch màu xanh lam là glixerol. 

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 ⎯⎯→[C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2O 

- Lần lượt cho Na vào ba mẫu thử còn lại, mẫu nào thấy có hiện tượng sủi bọt khí 

là etanol và nước, chất còn lại là benzen . 

31 

OH 

+ HCl 

Br 

OH 

+ NaCl + H2O 

+ NaHCO3 

+ 3HBr 

NO2 

+ 3H2O 
















2C2H5OH + 2Na ⎯⎯→ 2C2H5O Na + H2 

2H2O + 2Na ⎯⎯→ 2NaOH + H2 

- Đốt nóng một lò xo làm bằng đồng kim loại trên ngọn lửa đèn cồn đến khi ngọn 

lửa không còn màu xanh, sau đó nhúng nhanh vào hai mẫu thử là etanol và 

nước. Chất nào phản ứng làm cho màu đen của dây đồng từ từ chuyển sang màu 

đỏ là etanol ,chất còn lại là H2O . 

CH3 – CH2 – OH + CuO 

0 

t 

⎯⎯→ CH3 – CHO + Cu + H2O 


Cho từ từ phenol vào nước brom (1) ; stiren vào dung dịch brom trong CCl4 

(2). Nêu hiện tượng và viết các phương trình hóa học . 

Trả lời . 

- Cho từ từ phenol vào nước brom thấy màu dung dịch brom nhạt màu dần và có 

kết tủa trắng xuất hiện . 

OH 

+ 3Br2 

⎯⎯→ 

- Cho từ từ stiren vào dung dịch brom trong CCl4 thấy màu brom nhạt dần . 

CH = CH2 

+ Br2 

⎯⎯→ 

CHBr- CH2Br 


Trong công nghiệp, để điều chế stiren người ta làm như sau : cho etilen 

phản ứng với benzen có xúc tác axit thu được etylbenzen rồi cho etylbenzen qua 

xúc tác ZnO nung nóng . 

Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra . 

Trả lời. 

CH2 – CH3 

CH2 = CH2 + 

⎯⎯→ 

Br 

OH 

Br 

Br 

 

+ 3HBr 







CH = CH2 

32 










CH2 – CH3 

ZnO 

⎯⎯⎯→ 0 

+ H2 

t 


Hiện nay trong công nghiệp người ta điều chế etanol và phenol như thế nào? 

Viết sơ đồ phản ứng. 

Trả lời. 

• Điều chế etanol trong công nghiệp. 

Hiđrat hóa etilen xúc tác axit : 

CH2 = CH2 + H2O 

⎯⎯→ 

• Điều chế phenol trong công nghiệp . 

CH 

= CHCH 

2 3 

H + 

⎯⎯⎯⎯⎯→C6H5CH(CH3)2 

2 4 

⎯⎯⎯⎯⎯→ 

H SO ,300 C 

1) O2 

( kk ) 

⎯⎯⎯⎯→ 

2) H2SO4 

C6H6 

C6 H5OH + CH3COCH3 


Trình bày cách đơn giản để thu được naphtalen tinh khiết từ hỗn hợp 

naphtalen có lẫn tạp chất không tan trong nước và không bay hơi. 

Trả lời. 

Đun nóng nhẹ hỗn hợp cho naphtalen thăng hoa . Thu lấy hơi naphtalen rồi 

làm lạnh sẽ được naphtalen tinh khiết . 

2.Các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong sách <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học 11 . 

Bài 7.14 trang 53 SBT 11 CB . 

Cho vào ống nghiệm 2 ml nước brom. Nhỏ từ từ vào ống nghiệm đó 1 ml 

benzen. Trong ống nghiệm có 2 lớp chất lỏng : lớp dưới có thể tích lớn hơn và có 

màu vàng nâu, lớp trên không màu. Lắc kĩ ống nghiệm để hai lớp đó trộn vào 

nhau và sau đó để yên ống nghiệm. Trong ống nghiệm lại thấy 2 lớp chất lỏng : 

lớp dưới có thể tích lớn hơn và không màu, lớp trên có màu. Hãy giải thích những 

hiện tượng vừa nêu. 

Trả lời. 

Benzen là chất lỏng không màu, nhẹ hơn nước, không tan trong nước nên 

nổi lên trên nước brom ( nước brom có màu vàng nâu ). 

Khi lắc ống vì benzen hòa tan brom tốt hơn nước nên brom chuyển từ nước brom 

sang dung dịch brom trong benzen. Vì thế khi để yên ống nghiệm, lớp dưới không 

màu và lớp trên có màu nâu. 


33 

0 

CH3 –CH2OH 
















Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất sau : but-2-en, propin, 

butan.Viết các phương trình hóa học để minh họa 

Trả lời . 

Lấy mỗi chất một ít làm mẫu thử 

- Dẫn hỗn hợp khí trên lần lượt qua dung dịch AgNO3/NH3, chất nào tạo kết tủa 

vàng là propin. 

CH3 - C CH + AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→CH3 – C CAg + NH4NO3 

- Dẫn hai khí còn lại lần lượt qua dung dịch Br2, chất nào làm nhạt màu dung 

dịch Br2 là but-2-en. 

CH3 – CH=CH–CH3+ Br2 ⎯⎯→ CH3 – CHBr–CHBr–CH3 

Khí còn lại là butan . 


Trình bày phương pháp hóa học phân biệt các chất lỏng: stiren, etylbenzen, 

phenylaxetilen. Viết các phương trình hóa học minh họa . 

Trả lời. 


- Cho dung dịch Br2 lần lượt vào 3 mẫu thử, mẫu nào làm mất màu dung dịch là 

stiren. 

CH = CH2 

CHBr - CH2Br 

+ Br2 

- Cho dung dịch AgNO3/NH3 lần lượt vào hai mẫu thử còn lại, mẫu thử nào tạo 

kết tủa vàng là phenylaxetilen . 

C H − C CH + AgNO + NH ⎯⎯→ C H C CAg + NH NO 

6 5 3 3 6 5 4 3 


⎯⎯→ 


Có ba hợp chất : anlyl clorua, etyl bromua và clobenzen đựng trong ba lọ 

dán nhãn bị mờ đọc không rõ. Một học sinh đã tìm cách để xác <strong>định</strong> được các 

hóa chất trong mỗi lọ.Học sinh đó đã thực hiện bằng cách n 

Trả lời. 


- Cho dung dịch Br2 lần lượt vào 3 mẫu thử, mẫu nào làm mất màu dung dịch là 

stiren. 


CH = CH2 

CHBr - CH2Br 





34 











- Cho dung dịch AgNO3/NH3 lần lượt vào hai mẫu thử còn lại, mẫu thử nào tạo 

kết tủa vàng là phenylaxetilen . 

C H − C CH + AgNO + NH ⎯⎯→ C H C CAg + NH NO 

6 5 3 3 6 5 4 3 



Khi cho stiren tác dụng với hiđro có Pd xúc tác ở 25 0 C chỉ thu được 

etylbenzen. Muốn thu được etylxiclohexan phải tiến hành ở 100-200 0 C, áp suất 

100 atm. Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng và giải thích . 

Trả lời. 

CH = CH2 

CH = CH2 


Để điều chế cloropren ( 2-clobuta-1,3-đien), người ta đime hóa axetilen rồi 

cho sản phẩm thu được phản ứng với HCl . 

a) Hãy viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra và cho biết sản 

phẩm phụ trong mỗi giai đoạn được tạo ra như thế nào ? 

b) Viết phương trình hóa học của phản ứng trùng hợp cloropen, gọi tên sản 

phẩm và cho biết ứng dụng của nó. 

Trả lời. 

a) 2HC CH 

+ Br2 ⎯⎯→ 

+ H2 

+ 2H2 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ CH C – CH = CH 2 

CH C – CH = CH2 + HCl ⎯⎯→ CH2 = CCl – CH = CH2 

Sản phẩm phụ tạo ra : 

Pd 

⎯⎯⎯→ 0 

25 C 

⎯⎯⎯⎯→ Pd 

0 

100−200 

C 

CH C – CH = CH2 + HCl ⎯⎯→ CHCl = CH – CH = CH2 

35 

CH2 – CH3 

CH2 – CH3 
















b) n CH2 = CCl – CH = CH2 

cloropren 

* Ứng dụng : để sản xuất cao su cloropren . 

0 

xt, 

t 

⎯⎯⎯→ [ CH2-C=CH-CH2 ] 

3.Các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> trong sách tham khảo Hóa học 11 . 

Bài <strong>tập</strong> 1: 

Nhận biết các khí CO2 , SO2 , SO3 , C2H2 , C2H4 bằng các phương pháp 

đặc trưng 

Trả lời. 

Lấy mỗi mẫu 1 ít cho vào các ống nghiệm riêng biệt. 

Cho lần lượt Ba(OH)2 lần lượt vào các mỗi ống nghiệm đụng các mẫu thử. 

- Ống nghiệm bị hấp thụ ,tạo kết tủa trắng là CO2 , SO2 , SO3 : 

CO2 + Ba(OH)2 

+ H2O 

SO2 + Ba(OH)2 

+ H2O 

SO3 + Ba(OH)2 

+ H2O 

- Ống nghiệm nào không bị hấp thụ là C2H2 , C2H4. 

Cho các kết tủa lần lượt tác dụng với H2SO4 loãng 

- Kết tủa nào không tan thì khí ban đầu là SO3 . 

- Kết tủa nào không tan thì khí ban đầu là SO2 hay CO2 

- Hai khí này cho qua dung dịch Br2 thì chỉ có SO2 làm mất màu dung dịch 

SO2 + Br2 + 2H2O 

- Cho hai khí C2H2 , C2H4 lần lượt đi qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì 

chỉ có C2H2 tạo ra kết tủa màu vàng. 

HC CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ AgC CAg + 2 NH4NO3 


Tách từng chất ra khỏi hỗn hợp gồm : 

a) Etan và etilen. 

b) Propilen và axetilen. 

Trả lời. 

a) Etan và etilen. 

- Dẫn hỗn hợp qua dung dịch brom dư , lúc này etilen phản ứng hoàn toàn 

theo phương trình : 


Khí thoát ra ngoài là etan ( C2H6) 

- Cho bột Zn vào dung dịch sau phản ứng – khí thoát ra là etilen được tái 

tạo : 

⎯⎯→ BaCO3 

⎯⎯→ BaSO3 

⎯⎯→ BaSO4 

36 

 

 

 

⎯⎯→ H2SO4 + 2 HBr 

 

Cl 

Poli cloropren 


n 















CH2Br – CH2Br + Zn ⎯⎯→ C2H4 

+ ZnBr2 

b) Propilen và axetilen. 



HC CH + 2AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ CAg CAg + 2 NH4NO3 

Khí ra ngoài là propilen 

- Lọc kết tủa , cho vào dung dịch HCl sẽ tái tạo lại C2H2 . 

CAg CAg + 2 HCl ⎯⎯→ HC CH + 2AgCl 


Tách hỗn hợp các khí sau : CH4 , C2H4 , C2H2 , CO2. 

Trả lời. 

- Cho hỗn hợp khí lội qua dung dịch nước vôi trong dư , CO2 bị hấp thụ dưới 

dạng kết tủa .Cho kết tủa vào dung dịch HCl để tái tạo CO2 . 

CO2 + Ca(OH)2 

+ H2O 

CaCO3 + 2 HCl 

- Hỗn hợp khí còn lại cho lội tiếp qua dung dịch AgNO3 trong NH3 thì chỉ có 

C2H2 tạo ra kết tủa màu vàng nhạt . Lọc lấy kết tủa cho qua dung dịch HCl để 

tái tạo axetilen . 

HC CH + 2AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ CAg + 2 NH4NO3 

CAg CAg + 2 HCl 

CH + 2AgCl 

- Hỗn hợp khí còn lại cho qua dung dịch nước brom , etilen bị hấp thụ tạo thành 

etilen bromua . Cho etilen bromua tác dụng với Zn đun nóng sẽ tái tạo được 

etilen. 

H2C = CH2 + Br2 

CH2Br – CH2Br + Zn ⎯⎯→ CH2 = CH2 + ZnBr2 

- Khí còn lại cho qua dung dịch nước brom và không phản ứng với dung dịch 

nước brom là CH4 


⎯⎯→ CaCl2 + H2O + CO2 

⎯⎯→ HC 

37 

 


CAg 


Làm thế nào để : 

a ) Phân biệt n – hexan , n- heptan , hexen – 1 , benzen , toluen và stiren 

chứa trong bình mất nhãn. 

b)Phân biệt metan , etilen ,axetilen , vinylaxetilen , benzen và stiren 

bằng một hóa chất duy nhất . 

Trả lời. 

a) n – hexan , n- heptan , hexen – 1 , benzen , toluen và stiren 
















Lấy mỗi chất một ít cho vào 7 ống nghiệm để thử . 

- Cho các mẫu thử lần lượt tác dụng với AgNO3 trong dung dịch NH3 , ống 

nghiệm nào cho kết tủa là hexin – 1. 

- Cho 6 ống nghiệm còn lại tác dụng với nước brom. 

+ Ống nghiệm nào làm mất màu nước brom là stiren và hexen – 1( nhóm 1). 

+ Các nghiệm còn lại không có hiện tượng gì (nhóm 2). 

- Để phân biệt 2 chất nhóm (1) ta tiến hành đốt cháy cùng một lượng 2 chất, 

sản phẩm cháy cho đi qua bình đựng Ca(OH)2 dư , chất nào cho kết tủa nhiều 

là stiren ( C6H5CH=CH2) , chất nào cho kết tủa ít là hexen – 1 ( C6H12). 

0 

t 

C6H5CH=CH2 + 10 O2 

⎯⎯→ 8CO2 + 4 H2O 

0 

t 

C6H12 + 6 O2 

⎯⎯→ 6 CO2 + 6 H2O 

- Cho 4 ống nghiệm còn lại tác dụng với dung dịch KMnO4 ( đun nóng ) , chỉ 

có dung dịch Toluen làm mất màu thuốc tím. 

C6H5CH3 + 2KMnO4 C6H5COOK + 2 MnO2 + KOH + H2O 

- Ba ống nghiệm còn lại cho tác dụng với HNO3 đặc và H2SO4 , ống nghiệm 

có phản ứng tạo thành chất màu vàng ( mùi hạnh nhân ) là benzen , còn lại n- 

hexan và n- heptan không phản ứng . 

0 

t 

⎯⎯→ 

H2SO4 

⎯⎯⎯→ C6H5NO2 + H2O 

C6H6 + HNO3 (đặc) 

- Để phân biệt n- hexan và n- heptan . Đốt cháy cùng lượng 2 chất ,sản phẩm 

cháy cho đi qua Ca(OH)2 dư , chất nào cho kết tủa nhiều là n – heptan , kết 

tủa ít là n – hexan. 

C6H14 + 

19 

2 

O2 

0 

t 

⎯⎯→ 

6 CO2 

+ 7 H2O 

C7H16 + 11 O2 

7 CO2 + 8 H2O 

b) Metan , etilen ,axetilen , vinylaxetilen , benzen và stiren . 

- Dựa vào trạng thái vật lí ta biết được 2 chất lỏng là benzen và stiren , cho 2 

chất lỏng này tác dụng với dung dịch brom , stiren làm mất màu dung dịch 

brom , benzen không tác dụng. 

0 

t 

⎯⎯→ 

C6H5 - CH=CH2 + Br2 ⎯⎯→ C6H5 - CHBr - CH2Br 

- Lần lượt dẫn 4 khí còn lại đi qua dung dịch brom. 

• Ống nghiệm làm brom nhạt màu ít nhất là etilen . 


• Ống nghiệm nhạt màu ít là axetilen . 

HC CH + Br2 ⎯⎯→ CHBr 2 – CHBr2 

• Ống nghiệm nhạt màu nhiều là vinylaxetilen. 


H2C = CH – CH3 + Br2 ⎯⎯→ CH2Br – CHBr – CH3 





38 











• Ống nghiệm không bị nhạt màu là metan. 


Nhận biết các lọ mất nhãn đựng : 

a) CH4 , CO , CO2 , SO2 , NO2 . 

b) O2 , N2 , H2 , C2H6. 

Trả lời. 

a) CH4 , CO , CO2 , SO2 , NO2 

Khí NO2 có màu nâu , nhận ra ngay. 

- Cho các khí còn lại lần lượt sục qua dung dịch brom , khí nào làm mất màu 

dung dịch brom là khí SO2 . 

SO2 + Br2 + 2 H2O ⎯⎯→ H2SO4 + 2 HBr 

- Cho 3 khí còn lại lần lượt qua dung dịch PbCl2 , khí nào cho kết tủa màu đen là 

CO . 

CO + PbCl2 + H2O 

+ CO2 + 2HCl 

- Cho 2 khí còn lại lần lượt qua dung dịch Ca(OH)2 dư , khí nào làm đục nước 

vôi trong dư là CO2 , khí còn lại không tác dụng là CH4 

CO2 + Ca(OH)2 

+ H2O 

- Để nhận biết khí CH4 có 2 cách : 

• Cách 1 : Cho khí CH4 tác dụng với Cl2 , khí sinh ra làm đỏ giấy quì tím 

ẩm là CH4 : 

⎯⎯→ Pb 


⎯⎯→ CH3Cl + HCl. 

CH4 + Cl2 

• Cách 2 : Đốt cháy khí CH4 , rồi cho sản phẩm đi qua dung dịch Ca(OH)2 

, thấy xuất hiện kết tủa trắng CaCO3. 

b) O2 , N2 , H2 , C2H6. 

- Lần lượt cho các khí qua que đóm đỏ ở đầu , khí nào làm que đóm bùng 

cháy là khí O2 . 

- Đốt cháy 3 khí còn lại , khí không cháy là khí N2 , khí nào cháy khi làm 

lạnh cho hơi nước là khí H2 , khí nào cháy , cho sản phẩm cháy qua dung 

dịch Ca(OH)2 dư cho kết tủa trắng là C2H6 . 

7 

C2H6 + 

2 O 2 ⎯⎯→ 2CO2 + 3H2O 

CO2 + Ca(OH)2 ⎯⎯→ CaCO3 + H2O 


Tinh chế etilen có lẫn etan , axetilen , khí sunfurơ , khí hiđro và khí nitơ bằng 

phương pháp hóa học . Viết các phương trình phản ứng . 

Trả lời. 

Cho hỗn hợp khí lần lượt qua các bình chứa . 


39 

 















- Dung dịch AgNO3/NH3 thì axetilen bị giữ lại do các phản ứng . 

HC CH + 2 AgNO3 + 2 NH3 ⎯⎯→ CAg CAg + 2 NH4NO3 

- Dung dịch NaOH dư , khí SO2 bị hấp thụ hết . 

SO2 + 2 NaOH ⎯⎯→ Na2SO3 + H2O 

- Sau cùng cho qua bình đựng nước brom dư , etilen bị giữ lại , các khí C2H6 , 

H2 , N2 . 


0 

t 

CH2Br – CH2Br + Zn ⎯⎯→ CH2 = CH2 + ZnBr2 


Tinh chế một chất từ hỗn hợp . 

a) Tinh chế CH4 có lẫn CO , CO2 , SO2 , NH3. 

b) Tinh chế C2H6 có lẫn NO2 , H2S , hơi nước . 

c) Tinh chế C3H8 có lẫn NO , NH3 , CO2 . 

Trả lời. 

a) CH4, CO , CO2 , SO2 , NH3 . 

- Cho hỗn hợp 5 khí đi qua dung dịch H2SO4 dư , chỉ NH3 bị giữ lại tạo muối ; 

CH4 , CO , CO2 , SO2 thoát ra , thu lấy 4 khí này . 

⎯⎯→ ( NH4 )2SO4 

2NH3 + H2SO4 

- Cho hỗn hợp 4 khí đi qua dung dịch NaOH dư , khí CH4 và CO không phản 

ứng đi ra khỏi dung dịch , các khí SO2 , CO2 tác dụng với NaOH nên bị giữ lại 

trong dung dịch. 

SO2 + 2 NaOH 

CO2 + 2 NaOH 

- Cho hỗn hợp 2 khí còn lại đi qua dung dịch PbCl2 , chỉ có CO tác dụng với 

PbCl2 , khí CH4 không phản ứng ta thu được khí metan . 

CO + PbCl2 + H2O 

+ CO2 + 2HCl 

⎯⎯→ Na2SO3 + H2O 

⎯⎯→ Na2CO3 + H2O 

⎯⎯→ Pb 

b) C2H6, NO2 , H2S , hơi nước . 

- Cho hỗn hợp khí lội qua dung dịch NaOH dư , khí C2H6 không tác dụng với 

NaOH , không tan trong nước thu được khí C2H6 . Các khí NO2 , H2S , hơi nước 

do tác dụng với NaOH nên bị giữ lại . 

H2S + 2NaOH 

⎯⎯→ Na2S + 2H2O 


2NO2 + 2NaOH ⎯⎯→ NaNO2 + NaNO3 + H2O 

c) C3H8, NO , NH3 , CO2 . 





40 











- Cho hỗn hợp 4 khí qua dung dịch H2SO4 dư , chỉ NH3 bị giữ lại tạo muối ; C3H8 

, NO , CO2 thoát ra thu lấy 3 khí này . 

2NH3 + H2SO4 

⎯⎯→ ( NH4 )2SO4 

- Cho hỗn hợp 3 khí còn lại sục qua dung dịch Ca(OH)2 dư , C3H8 và NO không 

tác dụng thoát ra , thu lại . Khí CO2 tác dụng tạo kết tủa trắng CaCO3. 


- Cho hỗn hợp 2 khí qua bình khí O2 , khí NO tác dụng thành NO2 , sau đó cho 

dung dịch sau phản ứng qua dung dịch NaOH dư , khí C3H8 không tác dụng , 

không tan trong nước thu được C3H8 . 

2NO + O2 ⎯⎯→ 2NO2 

⎯⎯→ 

NO2 + 2NaOH NaNO2 + NaNO3 + H2O 


Tinh chế : 

a) Benzen khỏi hỗn hợp với toluen và stiren . 

b) Toluen khỏi hỗn hợp với benzen và stiren. 

c) Stiren khỏi hỗn hợp với benzen và toluen . 

Trả lời. 

a) Cho hỗn hợp 3 chất tác dụng với nước brom ( có bột sắt làm xúc tác ), toluen và 

stiren tác dụng, benzen không tác dụng nổi lên trên, phân thành 2 lớp, dùng cách 

chiết ta được benzen. 

Fe 

⎯⎯→ 

C6H5CH3 + Br2 C6H4 BrCH3 + HBr 

C6H5 - CH=CH2 + Br2 ⎯⎯→ C6H5 CHBrCH2Br 

b) Cho hỗn hợp 3 chất tác dụng với nước brom, stiren tác dụng, toluen và benzen 

không tác dụng nổi lên trên, phân thành 2 lớp, dùng cách chiết ta được benzen và 

toluen. Sau đó dùng phương pháp cưng cất phân đoạn ta thu được benzen (sôi ở 

80 0 C), còn lại là toluen (sôi ở 111 0 C). 

c) Cho hỗn hợp 3 chất tác dụng với dung dịch HCl, benzen và toluen không tác dụng 

nổi lên trên, stiren tác dụng và phân thành 2 lớp, dùng cách chiết ta được 

C6H5 CHClCH3 . 

C6H5 - CH=CH2 + HCl ⎯⎯→ C6H5 – CHCl - CH3 

Cho dung dịch trên tác dụng với NaOH đặc và đun nóng . 

0 

t 

C6H5 – CHCl - CH3 + NaOH ⎯⎯→ C6H5 – CHOH - CH3 + NaCl 

Cho dung dịch H2SO4 đặc vào sản phẩm và đun nóng ở nhiệt độ 170 0 C, ta thu được 

stiren . 

C6H5 – CHOH - 

H 2 SO 4 đặc 

CH3 

C6H5 – CH = CH2 + H2O 


170 0 C 

41 
















Có 4 bình không nhãn, mỗi bình đựng các chất lỏng sau : rượu propylic, 

benzen, glixerin và hexen, trình bày phương pháp hóa học để nhận biết các chất 

trong mỗi bình. 

Trả lời. 

- Cho 4 mẫu thử chứa 4 dung dịch trên tác dụng với Cu(OH)2, mẫu thử nào hòa 

tan được Cu(OH)2 thành dung dịch màu xanh lam là glixerin. 

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 ⎯⎯→[C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2O 

- Cho kim loại Na vào 3 mẫu thử còn lại, mẫu thử nào cho khí H2 bay ra là rượu 

propylic . 

CH3- CH2- CH2OH + Na ⎯⎯→ CH3- CH2- CH2ONa + 

- Cho 2 mẫu thử còn lại tác dụng với dung dịch Br2 , mẫu thử nào làm mất màu 

dung dịch Br2 là hexen, còn lại benzen không tác dụng . 

CH2= CH–CH2–CH2–CH2–CH3+ Br2 ⎯⎯→ CH2Br–CHBr–CH2–CH2–CH2–CH3 


Chỉ dùng dung dịch KMnO4 hãy nhận biết 3 chất lỏng benzen, toluen, 

stiren . 

Trả lời. 

Lần lượt cho dung dịch KMnO4 vào 3 mẫu thử . 

- Ở nhiệt độ thường mẫu thử nào làm mất màu tím dung dịch KMnO4 là stiren. 

C6H5 - CH=CH2 + KMnO4 + H2O ⎯⎯→ C6H5 – CHOH - CH2OH. 

- Đun nóng mẫu thử làm mất màu KMnO4 là toluen. 

+ 

KMnO4, H2O, 

H 

⎯⎯⎯⎯⎯⎯→ 0 C6H5COOH + H2O 

80−100 

C 

C6H5CH3 

- Mẫu thử nào ở nhiệt độ thường và khi đun nóng không làm mất màu tím dung 

dịch KMnO4 là C6H6 . 

Bài <strong>tập</strong> 11. 

Tách rời các chất sau ra khỏi hỗn hợp: CH4, C2H4, SO2, CO2 . 

Trả lời. 

- Cho hỗn hợp khí sục qua dung dịch nước brom dư, 2 khí CO2 và CH4 không tác 

dụng thoát ra ngoài, ta thu lấy 2 khí này,2 khí C2H4 và SO2 tác dụng theo các 

phương trình : 



SO2 + 2H2O + Br2 ⎯⎯→ H2SO4 + 2HBr 

- Cho S vào dung dịch trên rồi đun nóng thu được khí SO2. 

2H2SO4 + S 

0 

t 

⎯⎯→ 3SO2 + 2H2O 

42 

1 

2 

H2 















- Cho kẽm vào dung dịch C2H4Br2 ta thu được khí C2H4 

0 

t 

C2H4Br2 + Zn ⎯⎯→ 

C2H4 + ZnBr2 

- Cho hỗn hợp khí sục vào dung dịch Ca(OH)2 dư, khí CO2 tác dụng bị giữ lại 

trong dung dịch, khí metan không tác dụng thoát ra . 


PHIẾU PHỎNG VẤN HỌC SINH 

 

ĐỀ TÀI : TÌM HIỂU VỀ BÀI TẬP ĐỊNH TÍNH 

TRONG CHƯƠNG V, CHƯƠNG VI, 

CHƯƠNG VII, CHƯƠNG VIII HÓA HỌC 11 


Để góp ý cho việc giảng dạy các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> có hiệu quả trong 

chương trình Hóa học 11,các em vui lòng cho biết ý kiến của mình về vấn đề 





43 











dưới dây bằng cách khoanh tròn vào các câu trả lời hoặc ghi ý kiến về vấn đề 

được nêu ra theo gợi ý. 

Câu 1 : 

Em có thích học môn hóa học hữu cơ không ? 

a. Rất thích. 

b . Thích . 

c. Không thích . 

d. .Ý kiến khác ............................................................................................. 

........................................................................................................................... 

........................................................................................................................... 

Câu 2: 

Theo các em, các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết, tách, điều chế có vai trò như thế nào 

trong chương trình cũng như trong hệ thống <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> Hóa học 11? 

a. Rất quan trọng, bởi đây là dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> giúp các củng cố thêm kiến thức đã 

học đặc biệt là kỹ năng, kỹ xảo trong thực hành. 

b.Quan trọng, tuy nhiên không có vai trò gì cả. 

c. Khá cần thiết, các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> này giúp các em <strong>hiểu</strong> <strong>bài</strong> nhiều hơn. 

d. Ý kiến khác . 

Câu 3: 

Theo các em, nhận xét về số lượng các <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết, tách, điều chế trong 

chương trình Hóa học lớp 11, các em có nhận xét nào sau đây ? 

a . Hợp lý. 

b . Còn ít, nên bổ sung thêm. 

c . Quá nhiều. 

d . Ý kiến khác ................................................................................................. 

............................................................................................................................. 

............................................................................................................................. 

Câu 4: 

Khi giảng dạy các loại <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết, tách, điều chế; các em được giáo viên 

hướng dẫn bằng việc sử dụng các phương pháp nào sau đây: 

a . Làm thí nghiệm,để học sinh tư duy và tự giải <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> . 

b . Cho học sinh tự làm thí nghiệm ( trong tiết thực hành) . Từ đó học sinh tự 

tìm được cách giải. 

c .Liên hệ thực tế, gợi mở bằng lời để học sinh tư duy. 

d .Những dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> đó thường hướng dẫn học sinh về nhà làm, sau đó sẽ 

giải đáp những thắc mắc chưa rõ bởi vì đây là <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> khó, cần cho học sinh thời 

gian để suy nghĩ. 

Câu 5: 






44 











Các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> mà thầy (cô) chọn để giảng dạy các em trên lớp là các dạng 

nào sau đây: 

a . Tách chất ra khỏi hỗn hợp. 

b . Điều chế. 

c .Nhận biết. 

d . Thực nghiệm <strong>định</strong> lượng. 

Câu 6: 

Các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> <strong>định</strong> <strong>tính</strong> mà thầy (cô) thường cho để các em về nhà làm là: 

a . Tách chất ra khỏi hỗn hợp. 

b . Điều chế. 

c . Nhận biết 

d . Thực nghiệm <strong>định</strong> lượng. 

Câu 7: 

Theo các em <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết, tách, điều chế các hợp chất hữu cơ như thế nào 

? 

a . Rất khó 

b . Khó 

c . Tương đối 

d . Dễ 

Câu 8: 

Theo các em để làm tốt các dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> về nhận biết, tách, điều chế các hợp 

chất hữu cơ cần làm gì ?(có thể chọn nhiều đáp án). 

a . Chỉ cần <strong>tập</strong> trung nghe giáo viên giảng <strong>bài</strong> 

b . Về nhà học <strong>bài</strong> thật kỹ 

c . Xem <strong>bài</strong> giải trong sách 

d . Làm nhiều dạng <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> tương tự, phù hợp. 

Câu 9: 

Khi giải <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> nhận biết các hợp chất hữu cơ các em thường nhận biết theo 

cách là: 

a . Cách giáo viên hướng dẫn. 

b . Nhiều cách khác nhau. 

c . Suy nghĩ, tìm tòi cách giải hay, ngắn gọn. 

d . Nhận biết tùy ý. 

e . Ý kiến khác ................................................................................................ 

..................................................................................................................... 

..................................................................................................................... 






45 











Câu 10 : Theo các em nếu thêm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> để củng cố <strong>bài</strong> giúp các em nắm được <strong>bài</strong> 

học, thì nên thêm <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> gì ?(có thể chọn nhiều đáp án). 

a . Nhận biết. 

b . Tách chất. 

c. Điều chế. 

d. Bài <strong>tập</strong> <strong>định</strong> lượng. 

e . Ý kiến khác . ............................................................................................. 

................................................................................................................................ 

................................................................................................................................ 

Xin trân trọng cám ơn những nhận xét cũng như ý kiến đóng góp của các em để 

giúp cô hoàn thành <strong>bài</strong> <strong>tập</strong> thực tiễn này ! 






46

LV Tìm hiểu bài tập định tính trong chương V, chương VI, chương VII, chương VIII Hóa học 11

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?