Nghiên cứu quá trình xử lý 2,4,6-trinitro toluen (TNT) trong nước thải bằng sắt kim loại kết hợp muối amoni pesunfat

Khóa luận tốt nghiệp 

Chuyên ngành: Hóa học Phân tích 

MỞ ĐẦU 

1. Đặt vấn đề 

Ô nhiễm môi trường đã và đang là vấn đề toàn cầu được nhiều nước đặc biệt 

quan tâm, trong đó có Việt Nam. Năm 2008 là năm báo động về tình trạng ô nhiễm 

môi trường nghiêm trọng ở nước ta khi một loạt các vụ vi phạm gây ô nhiễm môi 

trường được phát hiện. Do đó công tác <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các chất thải, bảo vệ môi trường càng 

trở nên cấp bách. 

Nước thải của các cơ sở sản xuất hóa chất quốc phòng thường chứa một số hợp 

chất nitro độc hại như: nitro<strong>toluen</strong> (NT), 2,4,6-<strong>trinitro</strong><strong>toluen</strong> (<strong>TNT</strong>), nitroglyxerin 

(NG), 2,4-dinitro<strong>toluen</strong> (DNT), nitrophenol (NP), 2,4-dinitrophenol (DNP), 2,4,6- 

<strong>trinitro</strong>rezocxin (TNR) và chứa một lượng lớn các muối nitrat. Đây là các hóa chất 

dễ gây nổ, đồng thời có độc tính cao với môi trường và con người. Do đó, <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> nước 

thải chứa các hợp chất nitro có trong thành phần thuốc phóng, thuốc nổ, thuốc pháo 

là yêu cầu thực tiễn cấp bách đối với ngành công nghiệp quốc phòng. 

Hiện nay có rất nhiều phương pháp được ứng dụng để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các hợp chất hữu 

cơ độc hại, và một trong các phương pháp đang được các nhà khoa học quan tâm 

nghiên <strong>cứu</strong> là sử dụng kim loại để khử các hợp chất hữu cơ. Ưu điểm của phương 

pháp này là khả năng phân hủy cao, dễ áp dụng, công nghệ đơn giản và giá thành 

thấp. Tuy nhiên, phương pháp trên thường <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> không triệt để, chỉ tạo ra những 

sản phẩm ít độc hơn với môi trường chứ không chuyển hóa hoàn toàn chúng thành 

các hợp chất không độc hại. Những nghiên <strong>cứu</strong> gần đây cho thấy phản ứng phân 

hủy các hợp chất hữu cơ bền vững bằng kim loại sắt kết hợp với muối pesunfat 

(S 2 O 2- 8 ) có hiệu quả <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> rất cao. Lúc này, trong hệ phản ứng không chỉ có <strong>quá</strong> 

<strong>trình</strong> khử các hợp chất nitro mà còn xảy ra <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> oxi hóa nâng cao nhờ <strong>quá</strong> 

<strong>trình</strong> sinh ragốc sunfat tự do SO * 4 . Từ những cơ sở đã nêu trên chúng tôi đã lựa chọn 

Hoàng Thị Thu Hường Trang 1



đề tài: “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> 2,4,6-<strong>trinitro</strong> <strong>toluen</strong> (<strong>TNT</strong>) trong nước thải 

bằng sắt kim loại kết hợp muối amoni pesunfat” 

2. Nhiệm vụ nghiên <strong>cứu</strong> 

Trong khóa luận này chúng tôi thực hiện các nhiệm vụ sau: 

- Thứ nhất: Xác định các điều kiện tối ưu cho <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phân tích <strong>TNT</strong> trên 

máy cực phổ. 

- Thứ hai: Xây dựng đường chuẩn của <strong>TNT</strong>, thể hiện sự phụ thuộc của chiều 

cao sóng cực phổ vào nồng độ <strong>TNT</strong>, để xác định hàm lượng <strong>TNT</strong> trong các mẫu 

phân tích. 

- Thứ ba: Xác định các điều kiện tối ưu cho <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng sắt kim 

loại kết hợp với muối amoni pesunfat (NH 4 ) 2 S 2 O 8 . 

- Thứ tư: Ứng dụng các điều kiện tối ưu đã khảo sát để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng sắt 

kim loại kết hợp với muối amoni pesunfat (NH 4 ) 2 S 2 O 8 , từ đó làm cơ sở để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các 

hợp chất hữu cơ độc hại nói chung và các hợp chất nitro thơm nói riêng có trong 

nước thải của một số cơ sở sản xuất hóa chất công nghiệp quốc phòng. 

3. Ý nghĩa của đề tài 

- Cung cấp cơ sở <strong>lý</strong> luận và thực tiễn về <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các hợp chất nitro bằng sắt kim 

loại, kết hợp với muối amoni pesunfat. 

- Tiếp tục nghiên <strong>cứu</strong> phương pháp cực phổ để theo dõi <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các 

hợp chất hữu cơ độc hại theo quy mô phòng thí nghiệm. Từ đó làm cơ sở cho việc 

xây dựng quy <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> với quy mô công nghiệp. 




CHƢƠNG I: TỔNG QUAN 

1.1. SƠ LƢỢC VỀ MỘT SỐ HỢP CHẤT NITRO THƢỜNG GẶP 

1.1.1. 2,4,6-Trinitro<strong>toluen</strong> (<strong>TNT</strong>) [7, 16] 

O 2 N 

CH 3 

NO 2 

NO 2 

<strong>TNT</strong> là chất rắn, hình kim, màu vàng, tan khá nhiều trong nước (độ tan ở 20 0 C 

là 130,0 mg/lit). Đây là một trong những chất nổ thông dụng nhất được sử dụng 

trong lĩnh vực quân sự và có nhiều ứng dụng khác trong công nghiệp và trong nhiều 

ngành kinh tế khác như khai thác mỏ, khai thác đá, giao thông, xây dựng…. 

<strong>TNT</strong> là một chất độc đối với người và sinh vật. Khi xâm nhập vào cơ thể, 

<strong>TNT</strong> có thể gây tổn thương toàn diện cơ thể như gây viêm niêm mạc mắt, mũi, 

họng, tổn thương hệ thống thần kinh và có thể dẫn đến viêm gan, nhiễm độc, thiếu 

máu, tan máu, giảm khả năng tạo hemoglobin. Ngoài ra <strong>TNT</strong> còn có thể gây suy 

nhược thần kinh, suy nhược cơ thể, đục thuỷ tinh thể, ung thư.... Theo những 

nghiên <strong>cứu</strong> mới đây thì <strong>TNT</strong> còn có thể gây vô sinh ở nam giới và có thể gây ung 

thư cho con người. 

<strong>TNT</strong> có thể xâm nhập vào cơ thể bằng nhiều con đường khác nhau như qua 

da, qua niêm mạc, qua đường hô hấp và tiêu hoá. Vì thế nguy cơ nhiễm độc <strong>TNT</strong> 

càng cao hơn. Đối với động vật có vú liều lượng LD 50 qua đường miệng đối với 

chuột đực là 1010 mg/kg và chuột cái là 820 mg/kg. Mèo và chó nhạy cảm với 

<strong>TNT</strong> hơn là thỏ, chuột hay lợn. Đối với các thủy sinh vật liều lượng LC 50 đối với 




các loài cá khi bị nhiễm <strong>TNT</strong> dưới các điều kiện khác nhau (nhiệt độ, độ cứng, 

dòng chảy...) là 1,5 - 2,0 mg/l. Đối với loài cá, nhạy cảm nhất là cá hồi, liều lượng 

LC 50 là 0,8 mg/l. 

Nước thải từ các cơ sở sản xuất hóa chất quốc phòng chưa qua <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> hoặc <strong>xử</strong> 

<strong>lý</strong> chưa hoàn toàn sẽ làm ô nhiễm nguồn đất, nguồn nước mặt và nước ngầm. Biểu 

hiện của sự ô nhiễm dễ quan sát thấy là nước chuyển sang màu tím, khi đó sẽ rất 

khó khăn và tốn kém để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. Hàm lượng <strong>TNT</strong> trong nước thải công nghiệp theo 

TCVN 5945-2008 là 0,5 mg/lit. 

1.1.2. 2,4,6-TrinitroPhenol (axit picric).[2,4] 

OH 

O 2 N 

NO 2 

NO 2 

Axit picric cũng là chất rât độc hại, nuốt phải 1-2 gam có thể gây ngộ độc. Bụi 

của axit picric gây kích thích da và mắt. Tác dụng lên mắt làm mắt đổi màu vàng. 

Bị ngộ độc axit này có thể gây nhức đầu, buồn nôn, tiêu chảy, chóng mặt vàng da, 

nước tiểu màu đỏ. 

1.1.3. 2,4-Dinitro<strong>toluen</strong> (DNT) [2,5,6] 




DNT là chất hữu cơ rất dễ bị phân hủy dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời và 

các vi sinh vật. DNT trong môi trường không khí và trong môi trường nước bị phân 

hủy dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời. Trong điều kiện không có oxy hoặc ánh 

sáng mặt trời, DNT bị phân hủy dưới tác dụng của các vi sinh vật, chúng sử dụng 

DNT như là nguồn năng lượng và giải phóng ra CO 2 và nước.DNT là một chất độc 

nguy hiểm, gây nhiều tác hại đến con người và sinh vật. 

Đối với con người: DNT xâm nhập vào cơ thể con người phần lớn qua đường 

da. Phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường và thành phần của các đồng phân, DNT có 

thể tồn tại dưới dạng chất dễ tan, chất rắn có điểm nóng chảy thấp hoặc là ở dạng 

chất lỏng. Khi DNT ở dạng hơi, nó có thể xâm nhập qua đường hô hấp hay qua 

đường ăn uống nếu như người sử dụng không rửa sạch tay trước khi ăn. Phần lớn 

các triệu chứng khác của DNT là suy yếu cơ bắp, mỏi mệt, nhức đầu, ăn không 

ngon, chóng mặt, hoa mắt.Khi bị nhiễm độc nặng có thể dẫn đến viêm gan, những 

triệu chứng lâm sàng là xanh xao, thiếu máu. Hàm lượng DNT cho phép ở không 

khí nơi sản xuất là 1,5 mg/m 3 . 

Đối với sinh vật: Các sinh vật như thỏ, chó, lợn… rất nhạy cảm với DNT. Những 

sinh vật này khi bị nhiễm độc thường mắc các chứng bệnh về thần kinh và bệnh 

gan.Các loài chó khi bị nhiễm độc DNT ở liều lượng 25 mg/kg/ngày có thể bị chết. 

1.1.4. 2,4-đinitrophenol (DNP) [3,13,14] 




DNP được sử dụng trong sản xuất thuốc nhuộm, chất bảo quản gỗ, và như một 

loại thuốc trừ sâu. Trong khoảng thời gian đầu những năm 30 của thế kỷ XX, DNP 

đã được sử dụng như là một loại thuốc giảm cân, nhưng đến năm 1938 nó đã bị 

cấm sử dụng . 

DNP có thể gây độc cấp tính và mãn tính. 

Khi vào cơ thể qua đường tiêu hóa, DNP có thể được phân bố trong máu, 

nước tiểu, và các mô của người. Biểu hiện của nhiễm độc cấp tính DNP ở người là 

buồn nôn, nôn mửa, đổ mồ hôi, chóng mặt, nhức đầu, và giảm cân. Nếu con người 

hấp thụ DNP ở liều lượng lớn ngoài các biểu hiện cấp tính trên sẽ có thêm triệu 

chứng tăng tỷ lệ chuyển hóa cơ bản và các triệu chứng khác. Biểu hiện nhiễm độc 

mãn tínhở người là thương tổn da, giảm cân, gây ra các ảnh hưởng lên tủy xương, 

hệ thần kinh trung ương và hệ thống tim mạch. Các nghiên <strong>cứu</strong> mới đây chỉ ra rằng 

phụ nữ uống DNP để giảm cân có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nhưng các 

thông tin này chưa có tính thuyết phục cao. Đối với động vật đẻ con DNP làm tăng 

tỷ lệ chết non và tăng tỷ lệ tử vong. 

1.1.5. NitroBenzen (NB) [6, 10] 

NO 2 

NB có nhiều ứng dụng quan trọng trong thực tế. Một lượng lớn NB được dùng 

để sản xuất Anilin. Ngoài ra, NB cũng được sử dụng trong thuốc trừ sâu, làm dung 

môi, thuốc nhuộm, dược phẩm và thuốc nổ. 

NB có thể được chuyển hóa dễ dàng thành Anilin và các dẫn xuất khác như 

Azobenzen, nitrosobenzen, phenylhidroxylamin...nhưng khó phân hủy trong nước. 

Do đó, chúng có thể tồn tại rất lâu trong nước và gây ô nhiễm nguồn nước. 

NB có độc tính cao và dễ dàng hấp thụ qua da. NB là một chất có thể gây ung 




thư, tiếp xúc kéo dài với NB gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống 

thần kinh trung ương, gan, thận, phổi và hệ tuần hoàn. Hít phải hơi NB có thể gây 

ra nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi, chóng mặt. Hàm lượng NB trong nước thải công 

nghiệp theo TCVN 5945-2008 là 5.10 -3 mg/lit. 

1.2. MỘT SỐ PHƢƠNG PHÁP XỬ LÝ NƢỚC THẢI NHIỄM CÁC HỢP 

CHẤT HỮU CƠ VÒNG THƠM 

1.2.1.Các nguồn phát sinh chất thải chứa hợp chất <strong>TNT</strong> 

Công nghiệp quốc phòng luôn gắn liền với <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> sản xuất, chế biến và gia 

công thuốc nổ. Thuốc phóng, thuốc nổ ngoài tính chất cực kỳ nguy hiểm khi chúng 

phát nổ, bản thân chúng cũng là những hóa chất gây độc khác nhau đến môi trường 

và sinh vật sống. Các nguồn phát sinh chất thải có tính nổ có thể là từ các dây 

chuyền công nghệ gia công vật liệu nổ, sửa chữa, bảo quản, niêm cất vũ khí, đạn 

dược và trang bị kỹ thuật của quân đội . 

Vấn đề gây ô nhiễm môi trường bởi các chất có tính nổ được phát hiện từ rất 

sớm ngay từ chiến tranh thế giới thứ nhất và thứ hai. Tính chất của các chất này đã 

được nghiên <strong>cứu</strong> và là tác nhân chính gây ô nhiễm môi trường xung quanh các khu 

công nghiệp quốc phòng ở Việt Nam. 

Sự ô nhiễm không khí có thể do sự phát nổ, khí thải của các dây chuyền sản 

xuất thuốc phóng, thuốc nổ, dây chuyền tổng lắp vũ khí, nhồi ép thuốc nổ vào 

đạn… bụi, hơi thuốc phóng, thuốc nổ như <strong>TNT</strong>, TNR,.. và các dung môi hữu cơ,… 

Bên cạnh sự ô nhiễm không khí, các chất thải rắn cũng bị ô nhiễm các hóa chất có 

tính nổ, thí dụ như các loại thuốc phóng nổ bẩn, thuốc phóng thuốc nổ, phế phẩm, 

mảnh đạn, bom, mìn, các loại bao bì, hòm đựng vật liệu nổ, giẻ lau, mùn cưa nhiễm 

thuốc nổ… chiếm tỉ trọng khá lớn trong tổng lượng thải quốc phòng. Các nguồn 

nước cũng bị ô nhiễm do nguồn nước thải của các khu công nghiệp quốc phòng, do 




sự rửa chất thải rắn, từ khí thải, các hợp chất chủ yếu gây ô nhiễm như: nitrophenol, 

nitroglixerin, 2,4,6-<strong>trinitro</strong><strong>toluen</strong>, nitroxenlulo, dinitro<strong>toluen</strong>, 2,4,6-<strong>trinitro</strong>resorxin. 

Một số nhà máy quốc phòng hiện đang sử dụng <strong>TNT</strong> làm nguyên liệu trong 

sản xuất thuốc nổ, chất gợi nổ. Nước thải của các nhà máy này chứa các chất ô 

nhiễm <strong>TNT</strong> có nồng độ dao động từ 20-50 mg/l với lưu lượng khoảng 50- 

100m 3 /ngày. Đa số các nguồn thải của các nhà máy trên chưa được <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> triệt để 

(theo tài liệu báo cáo đánh giá tác động môi trường từ năm 1995 đến 2002 của Viện 

Hóa Học – Vật liệu, Viện KH&CNQS và tài liệu tham khảo [15]). 

1.2.2. Sơ lƣợc về các phƣơng pháp <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các chất hữu cơ độc hại 

Hiện nay, nhiều phương pháp <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các hợp chất hữu cơ độc hại đã được biết 

đến như các phương pháp vật <strong>lý</strong>, hóa <strong>lý</strong> (hấp phụ, phân hủy bằng tia tử ngoại…), các 

phương pháp sinh học, các phương pháp hóa học (oxi hóa, khử hóa, điện phân,…). 

Nguyên tắc chung của các phương pháp này là làm giảm hàm lượng chất hữu 

cơ độc hại xuống dưới ngưỡng cho phép trước khi thải ra môi trường. Sau đây là một 

số phương pháp chính <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các hợp chất hữu cơ đặc biệt là hợp chất nitro thơm. 

1.2.2.1. Phương pháp hóa học 

Phương pháp này dựa vào phản ứng hóa học để chuyển hóa hợp chất nitro 

thơm thành các hợp chất không nhạy nổ, không độc so với chất ban đầu. Các tác 

nhân hóa học thường được sử dụng như các tác nhân oxi hóa (clo, ozon, KMnO 4 , 

các cloramin, hipoclorit, H 2 O 2 , HNO 3 , các <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> oxi hóa nâng cao) và các tác 

nhân có tính khử (NaHSO 3 , Na 2 S, sắt). Sau khi các <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> hóa học xảy ra, các 

chất hữu cơ độc hại bị chuyển hóa thành các amin ít độc hơn hoặc các sản phẩm 

không độc hại (CO 2 ; H 2 O; N 2 ). 

1.2.2.2. Phương pháp pha loãng 

Nguyên <strong>lý</strong> của phương pháp này là nước thải sẽ được bổ sung thêm lượng 

nước sạch nhất định sao cho các chỉ tiêu chất lượng của nó đạt tiêu chuẩn thải vào 




môi trường. Phương pháp này không có khả năng loại bỏ các chất thải ra khỏi 

nguồn nước mà chỉ giảm nồng độ của chúng . 

1.2.2.3. Phương pháp hấp phụ 

Hiện nay,phương pháp hấp phụ là một trong những các phương pháp được sử 

dụng rộng rãi nhất trong công nghệ <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các chất hữu cơ độc hại, bền vững trong 

môi trường và trong nước thải công nghiệp, đặt biệt là loại nước thải có màu. 

Phương pháp này cho phép <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> nước thải chứa nhiều loại chất bẩn khác nhau, kể 

cả khi nồng độ chất bẩn trong nước rất thấp, mà các phương pháp khác khó có thể 

<strong>xử</strong> <strong>lý</strong> được. Ngoài ra phương pháp hấp phụ có thể dùng để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> triệt để nước thải 

sau khi nguồn nước này đã được <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng các phương pháp khác. 

Nguyên tắc cơ bản của phương pháp hấp phụlà dựa trên khả năng hấp phụ các 

chất bẩn có mặt trong nguồn nước thải của vật liệu hấp phụ. Nước thải sau khi cho 

qua vật liệu hấp phụ sẽ được kiểm tra các chỉ tiêu trước khi thải ra môi trường. 

Các vật liệu hấp phụ thường dùng như than hoạt tính, zeolit, vật liệu nano 

trong đó than hoạt tính là vật liệu được sử dụng rộng rãi nhất với nhiều ưu điểm 

vượt trội. Phương pháp hấp phụ thường kết hợp với các phương pháp khác để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> 

sản phẩm sau hấp phụ. 

1.2.2.4. Phương pháp thiêu đốt 

Thiêu đốt là phương pháp nhiệt dùng để phân hủy các hợp chất hữu cơ. 

Phương pháp này thường cần các thiết bị như lò đốt, nhiên liệu đốt hay lò đốt bằng 

điện, buồng đốt, bộ phận <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> khí đốt. Các sản phẩm đốt thường là các chất đơn 

giản như CO 2 , H 2 O, N 2 khi các chất hữu cơ được oxi hóa hoàn toàn. 

Tuy nhiên, bên cạnh các phản ứng chính có thể có các <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phụ tạo ra các 

hợp chất rất độc hại. Như trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> đốt chất hữu cơ chứa clo, mạch vòng sẽ 

thải ra chất độc dioxin [5, 19] hoặc các chất hữu cơ mạch vòng (PCB) hay hữu cơ 

clo hóa khi đốt sẽ tạo ra dibenzodioxin và furan. Mặt khác, theo tính toán thực tế 




cho thấy giá thành chi phí đốt chất thải thường cao nên phương pháp này không 

được ưu tiên nhiều. 

1.2.2.5. Phương pháp phân hủy bằng bức xạ UV 

Hợp chất nitro thơm có thể bị chuyển hóa thành các sản phẩm: CO 2 , HNO 3 , 

H 2 O bằng năng lượng UV. Phương pháp này thường được kết hợp với tác nhân oxy 

hóa khác như ozon, H 2 O 2 [14]. Sử dụng <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> oxy hóa nâng cao có tác nhân ánh 

sáng như UV/ H 2 O 2 , UV/O 3 , <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> Fenton …Ở một số nước, phương pháp này 

đã được thương mại hóa, áp dụng <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> nước thải nhiễm các chất hữu cơ. Tuy 

nhiên, với loại chất thải chứa hợp chất nổ thì chủ yếu mới là kết quả thử nghiệm 

[6]. Ở trong nước cũng đã có các công <strong>trình</strong> nghiên <strong>cứu</strong> sử dụng bức xạ UV có 

thêm các tác nhân oxy hóa như O 3 , H 2 O 2 , TiO 2 sẽ tăng hiệu quả <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. 

1.2.2.6. Phương pháp ozon hóa 

Dùng ozon để chuyển hóa các chất hữu cơ (đặc biệt là các hợp chất nitro 

thơm) có độc tính trong nước thải là một phương pháp mới chưa được áp dụng rộng 

rãi. Ozon là một tác nhân oxy hóa mạnh và là một chất cộng hợp mạnh dẫn đến 

nhiều ứng dụng đặc biệt. Trong công nghệ hóa học nó giữ vai trò tối ưu trong các 

<strong>quá</strong> <strong>trình</strong> oxy hóa hoặc cộng hợp. Đặc biệt là khả năng phản ứng với các liên kết 

đôi trong phân tử nitro thơm. Trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phản ứng với các liên kết đôi trong 

phân tử nitro thơm sẽ xảy ra hiện tượng phá vòng và tạo thành các axit béo, các axit 

này về sau sẽ được chuyển hóa thành các sản phẩm trao đổi trung gian. Quá <strong>trình</strong> 

<strong>xử</strong> <strong>lý</strong> tiếp tục đến sản phẩm cuối cùng là H 2 O, CO 2 , HNO 3 . 

Phương pháp ozon hóa nước thải chứa hợp chất nitro thơm, ngoài sản phẩm cuối 

cùng không gây ô nhiễm mà trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các chất hữu cơ khác trong nước kể, 

thải cũng bị oxy hóa. Nước thải sau khi <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> có chỉ số COD, mùi, độ đục giảm đáng 

chỉ số BOD gần như không còn, lượng oxy hòa tan trong nước tăng lên. 




1.2.2.7. Phương pháp điện hóa 

Nguyên tắc của phương pháp điện hóa là chuyển hóa các nhóm nitro thơm 

thành các nhóm amin bằng sự khử điện hóa trên catốt và oxi hóa các sản phẩm thu 

được trên anốt đến CO 2 , H 2 O. 

Các kết quả nghiên <strong>cứu</strong> và thử nghiệm phương pháp này ở quy mô phòng thí 

nghiệm cho thấy khả năng phân huỷ điện hóa của TNR nhanh và vô cơ hóa hoàn 

toàn, còn <strong>TNT</strong>, DNT, RDX,... thì tốc độ phân huỷ chậm hơn. 

Ưu điểm của phương pháp điện phân là kỹ thuật thực hiện không phức tạp, có 

khả năng phân huỷ triệt để và nhanh chất ô nhiễm. Đặc biệt là nguồn nước thải nhiễm 

các nguyên liệu sản xuất chất gây nổ như TNR, styphnat chì,... rất khó <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng các 

phương pháp khác. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn một số hạn chế như có khí 

clo sinh ra trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> điện phân, dây chuyền điện phân cồng kềnh và tốn kém. 

1.2.2.8. Phương pháp sinh học 

Bản chất của phương pháp sinh học được sử dụng trong công nghệ <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> nước 

thải là sử dụng khả năng tồn tại, phát triển của vi sinh vật để phân hủy các chất bẩn 

hữu cơ trong nước thải. Phương pháp sinh hóa có thể dùng để làm sạch hoàn toàn 

các loại nước thải sản xuất chứa các chất hữu cơ hòa tan hoặc phân tán nhỏ. Sản 

phẩn cuối cùng của <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phân hủy sinh hóa các chất bẩn thường là: khí 

cacbonic, nitơ, ion sunfat… Nước thải sau <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> sẽ được kiểm tra các chỉ số đặc 

trưng như BOD, COD hoặc DO. 

Yêu cầu của nước thải khi <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng phương pháp này là không chứa các 

chất độc và tạp chất, các muối kim loại nặng hoặc nồng độ của chúng không vượt 

<strong>quá</strong> nồng độ cực đại cho phép và có tỷ số BOD/COD 0,5. 

1.2.2.9. Phương pháp <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng thực vật bậc cao 

Xử <strong>lý</strong> thực vật bậc cao là sử dụng cây cối để loại bỏ, kiềm chế hoặc làm giảm 

mức độ độc hại với môi trường của các chất gây ô nhiễm. Có thể kết hợp giữa biện 




pháp <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> ô nhiễm bằng thực vậy và vi sinh vật để rút ngắn thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. Xử <strong>lý</strong> 

chất ô nhiễm bằng thực vật là một giải pháp công nghệ mới đã được nghiên <strong>cứu</strong> và 

ứng dụng khá rộng rãi trên thế giới. Đây là một phương pháp <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> sinh học có hiệu 

quả cao, giá thành thấp và an toàn với môi trường. Công nghệ này có thể ứng dụng 

với cả đất và nước ô nhiễm. 

1.2.2.10. Phương pháp Fenton 

Phương pháp Fenton được nghiên <strong>cứu</strong> bởi nhà Hóa học Mỹ J.H. Fenton. Phương 

pháp này sử dụng H 2 O 2 và muối sắt Fe 2+ làm tác nhân oxi hóa rất hiệu quả cho nhiều 

chất hữu cơ. Hệ tác nhân Fenton có khả năng oxi hóa mạnh là ion Fe(II) và H 2 O 2 tác 

dụng với nhau sinh ra gốc tự do hydroxyl HO * . Gốc HO tự do có khả năng hoạt động 

mạnh nên oxi hóa các chất hữu cơ theo cơ chế gốc tự do thành các sản phẩm trung 

gian, và cuối cùng thành các sản phẩm vô cơ đơn giản, không độc hại. 

1.3. SƠ LƢỢC VỀ QUÁ TRÌNH XỬ LÝ HỢP CHẤT NITRO THƠM BẰNG 

SẮT KIM LOẠI KẾT HỢP VỚI MUỐI AMONI PESUNFAT 

1.3.1. Sơ lƣợc về sắt và muối amoni pesunfat 

- Sắt là kim loại phổ biến trong tự nhiên và đã được biết đến từ rất lâu với các 

ứng dụng quan trọng.Sắt có tính khử trung bình ở điều kiện thường. Trong những 

năm gần đây, tính khử của sắt đã được ứng dụng trong việc <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> nước ô nhiễm các 

chất hữu cơ, đặc biệt là ô nhiễm các hợp chất nitro. 

Muối amoni pesunfat (NH 4 ) 2 S 2 O 8 

- Trong điều kiện khô ráo, amoni pesunfar bền, không bị phân hủy ở điều kiện 

thường. Trong không khí ẩm phân hủy dần giải phóng oxi và tạo nên (NH 4 ) 2 S 2 O 7 . 

- Trong dung dịch nước hoặc trong môi trường axit, nó bị thủy phân chậm ở 

nhiệt độ thường và nhanh khi đun nóng: S 2 O 2- 8 + 2H 2 O → 2HSO - 4 + H 2 O 2 




- Khi có chất xúc tác thích hợp H 2 O 2 có thể chuyển hóa thành gốc hiđroxyl 

(OH*) là một gốc tự do có khả năng oxi hóa mạnh ứng dụng trong <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> chất hữu 

cơ gây ô nhiễm môi trường. 

- Muối amoni pesunfat là chất oxi hóa mạnh, thế oxi hóa chuẩn là 2,12V: 

2- 

S 2 O 8 + 2H + - 

+2e → 2HSO 4 

Tuy nhiên, các phản ứng oxi hóa trực tiếp bằng amoni pesunfat thường xảy ra 

chậm ở điều kiện thường. Khi có chất xúc tác như ion Ag + , Fe 2+ ... thì tốc độ phản 

ứng tăng lên nhanh chóng. Khi đó anion pesunfat (S 2 O 2- 8 ) có khả năng bị hoạt hóa 

thành gốc sunfat tự do có hoạt tính oxi hóa rất mạnh là SO *- 4 có thế oxi hóa là 2,6V. 

S 2 O 2- *- 

8 + “chất xúc tác” → SO 4 

- Pesunfat anion có thể tạo ra supeoxit (O * 2 -) trong môi trường kiềm. Theo 

một số công <strong>trình</strong> nghiên <strong>cứu</strong> của Watts chỉ ra, pesunfat có thể tạo ra gốc tự do 

sunfat (SO * 4 - ) và supeoxit bằng phản ứng kết hợp sau: 

2S 2 O 2- 8 + 2H 2 O → 3SO 2- 4 + SO * 4 - + O * 2 - + 4H + 

Tác giả đã giải thích phản ứng trên là do phản ứng giữa hiđropeoxyl (HOO- ) 

với anion pesunfat. Anion hiđropeoxyl (HOO-) được tạo bởi Fe kim loại. Trong môi 

trường kiềm, anion HOO- sẽ tương tác với S 2 O 2- 8 tạo ra gốc tự do SO * 4 -. Hơn nữa, 

Watts còn chứng minh được rằng trong môi trường kiềm mạnh, gốc tự do sunfat còn 

phản ứng được với nhóm hiđroxyl OH- tạo thành gốc OH* và anion sunfat: 

* 

SO 4 + OH - → SO 2- 4 + OH * 

Như vậy hệ pesunfat trong môi trường kiềm, anion pesunfat sẽ được hoạt hóa 

thành các gốc tự do có khả năng oxi hóa rất mạnh. Có thể phân hủy các chất gây ô 

nhiễm môi trường như hexacloetan (HCA)... 

1.3.2. Ứng dụng sắt kim loại để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các hợp chất nitro vòng thơm 

Vai trò của sắt hóa trị không trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> loại bỏ, <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các hợp chất hữu cơ 

bền gây ô nhiễm môi trường được thể hiện qua các chức năng sau: 




‣ Vai trò là chất hấp phụ: 

Sắt kim loại trong dung dịch dưới tác dụng của oxi không khí và nước hoặc 

dưới tác dụng của dòng điện (dòng anot), sắt kim loại hòa tan tạo thành Fe 2+ và 

Fe 3+ . Tồn tại chủ yếu dưới dạng hợp chất Fe(OH) 2 , Fe(OH) 3 , FeOOH. Đây là các 

chất có bề mặt xốp có tính hấp phụ cao, có thể hấp phụ tối đa các hợp chất hữu cơ 

trong dung dịch. Chính vì vậy, việc dung sắt để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> môi trường có khả năng ứng 

dụng và đạt hiệu suất cao. 

‣ Vai trò là chất khử: 

Sắt kim loại là chất khử trung bình nên các chất hữu cơ có tính oxi hóa cũng 

phản ứng với Fe. Điển hình là các chất hữu cơ chứa các nhóm NO - 2 (các hợp chất 

nitro thơm), các hợp chất hữu cơ chứa clo sẽ phản ứng với sắt giải phóng ra ion Cl - 

làm giảm tính độc hại của các hợp chất này. Phản ứng diễn ra như sau: 

Fe + RCl + H + → Fe 2+ + RH + Cl - 

Trong dung dịch yếm khí (không có mặt O 2 ) chỉ có nước, các tác nhân nhận 

electron có thể là H + và H 2 O, chúng bị khử tạo ra OH – và H 2 . Quá <strong>trình</strong> tổng thể và 

ăn mòn sắt trong hệ Fe – H 2 O được biểu diễn như sau: 

Fe + 2 H + → Fe 2+ + H 2 

Fe + 2H 2 O → Fe 2+ + H 2 + 2OH – 

Trong trường hợp môi trường nước có oxi hòa tan, oxi sẽ dễ dàng nhận 

electron theo phương <strong>trình</strong>: 

2Fe + O 2 + 2H 2 O → 2Fe 2+ + 4OH – 

Phản ứng của các chất oxi hóa dạng hữu cơ này với sắt kim loại được chứng 

minh bằng sự khử clo hoặc chuyển nhóm –NO 2 sang nhóm –NH 2 .Các phản ứng 

tổng <strong>quá</strong>t được mô tả như sau: 

Fe + RX + H + → Fe 2+ + RH + X – 

Fe + RNO 2 + 4H + → Fe 2+ + RNH 2 + 2H 2 O 




Phản ứng xảy ra qua 3 giai đoạn mỗi giai đoạn chất oxi hóa nhận 2e từ Fe 0 . Tốc 

độ phản ứng phụ thuộc vào hằng số tốc độ phản ứng trên. Các hợp chất hữu cơ này 

sau khi bị khử bởi sắt kim loại, tính độc hại sẽ giảm và sau đó có thể loại bỏ ra khỏi 

môi trường bằng nhiều phương pháp khác nhau như phương pháp sinh học, hấp phụ. 

1.3.3. Xử <strong>lý</strong> hợp chất nitro thơm bằng sắt kim loại kết hợp với muối amoni 

pesunfat. 

Trong những năm gần đây, việc ứng dụng Fe kim loại trong <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> môi trường 

ô nhiễm các hợp chất hữu cơ đã được chỉ ra. Tuy nhiên sử dụng sắt kim loại vào 

việc <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> thường chỉ thu được hiệu quả nhất định, trong phạm vi hẹp, những chất 

hữu cơ thơm thường hiệu suất thấp. Gần đây có một số nghiên <strong>cứu</strong> giữa Fe kết hợp 

với chất oxi hóa như KMnO 4 hoặc hệ Fenton, nhằm tạo ra những gốc tự do có khả 

năng hoạt hóa rất mạnh như OH*, tuy nhiên thời gian tồn tại của gốc tự do hoặc 

chất oxi hóa trong điều kiện phản ứng thường rất ngắn. Nên hiệu quả <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> thường 

bị hạn chế. 

Theo một số tác giả nước ngoài đã nghiên <strong>cứu</strong> việc kết hợp giữa Fe với 

pesunfat rất hiệu quả vì đã tạo ra gốc SO * 4 - có thời gian tồn tại lâu và hoạt tính oxi 

hóa rất mạnh, có khả năng phá hủy hiệu quả một số hợp chất hữu cơ như TCA, 

cacbon tetraclorua, TCE... 

Quá <strong>trình</strong> tạo gốc tự do sunfat SO * 4 - từ sắt kim loại và amoni pesunfat được 

thực bởi hai giai đoạn. 

+ Giai đoạn 1 là giai đoạn oxi hóa Fe 0 thành Fe 2+ bằng oxi không khí theo 

phương <strong>trình</strong> sau: 

2Fe + O 2 + 2H 2 O → 2Fe 2+ + 4OH- 

Quá <strong>trình</strong> này cũng có thể được thực hiện trong môi trường axit do <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> 

Fe+ 2H + → Fe 2+ + H 2 




+ Giai đoạn 2 là giai đoạn hoạt hóa pesunfat của Fe 2+ tạo thành gốc tự do 

sunfat SO * 4 - 

Fe 2+ + S 2 O 2- 8 → Fe 3+ + SO 2- *- 

4 + SO 4 

Khi cho hệ Fe 0 kết hợp với S 2 O 2- 8 tương tác với hợp chất nitro thơm như TNR, 

khi đó gốc tự do SO *- 4 là một chất oxi hóa mạnh sẽ tương tác với vòng thơm, 

khoáng hóa TNR thành các hợp chất vô cơ như CO 2 và H 2 O, N 2 . Quá <strong>trình</strong> được 

mô tả bằng sơ đồ sau: 

TNR + SO * 4 - → CO 2 + H 2 O + N 2 

Chất hữu cơ sẽ bị phá hủy bởi gốc SO * 4 - theo phương <strong>trình</strong> trên. Vậy có thể 

ứng dụng hệ thống Fe kim loại kết hợp với muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 vào <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các chất 

hữu cơ độc hại khó phân hủy như NB, <strong>TNT</strong>, TNR. Với hiệu suất <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> khá cao. 

1.4. SƠ LƢỢC VỀ PHƢƠNG PHÁP CỰC PHỔ [1] 

1.4.1. Nguyên tắc của phƣơng pháp 

Nhóm các phương pháp phân tích cực phổ là những phương pháp quan trọng 

nhất trong số các phương pháp phân tích điện hóa hiện đại. Các phương pháp này 

đều dựa trên <strong>lý</strong> thuyết về <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> điện cực, phụ thuộc chủ yếu vào việc đưa chất 

điện hoạt từ trong lòng dung dịch đến bề mặt điện cực làm việc và ghi đường von – 

ampe (đường biểu diễn sự phụ thuộc cường độ dòng Faraday vào giá trị thế của 

điện cực làm việc so với điện cực so sánh). 




SW 

SP 

V 

i 

SP : nguồn điện 

SW : điện cực làm việc 

R : điện cực so sánh 

A : điện cực phù trợ 

V : vôn kế 

i : điện kế 

A 

R 

W 

Hình 1.1. Sơ đồ thiết bị phân tích von-ampe 

1.4.2. Điện cực làm việc 

Trong các phương pháp phân tích von-ampe, điện cực làm việc thường dùng là : 

điện cực giọt Hg, điện cực rắn làm từ Platin, vàng, bạc hoặc cacbon kính. 

Phương pháp phân tích sử dụng điện cực giọt Hg, hay dùng là điện cực giọt 

treo (HMDE), điện cực giọt rơi (DME), và điện cực giọt tĩnh (SMDE). Điện cực là 

giọt Hg lỏng hình cầu có đường kính khá nhỏ (≤ mm), được rơi ra từ một mao quản 

có chiều dài khoảng 10 – 15cm, với đường kính trong khoảng 30 - 50µm mao quản 

được nối với bình chứa Hg bằng một ống dẫn nhỏ polietilen. 

Trong điện cực giọt rơi, giọt Hg liên tục được hình thành ở đầu mao quản 

và rơi ra do lực hấp dẫn, kích thước và chu kì (hay tốc độ chảy) của giọt Hg 

được điều khiển bởi kích thước mao quản và chiều cao của bình chứa Hg. Tốc 

độ đó được quy ước tính bằng khối lượng Hg rơi ra khỏi mao quản trong một 

đơn vị thời gian (theo mg/s). Thông thường người ta chọn kích thước mao quản 

và chiều cao bình chứa sao cho tốc độ chảy khoảng 1,5 ÷ 4,0mg/s. Chu kì mỗi 

giọt khoảng từ 2s – 6s. 




Trong điện cực giọt treo (thường dùng trong phân tích von-ampe hòa tan và 

von-ampe vòng), giọt Hg có kích thước nhỏ, có thể thay đổi được tùy theo yêu cầu 

thực nghiệm. Giọt được hình thành rất nhanh và được giữ ở đầu mao quản trong 

<strong>quá</strong> <strong>trình</strong> đo. 

Ưu điểm của điện cực giọt Hg 

- Khoảng thế phân tích rộng, <strong>quá</strong> thế H 2 trên điện cực giọt Hg lớn, vì vậy ở 

rộng khoảng thế phân tích đến -1V (so với điện cực calomem bão hòa) trong môi 

trường axit và đến -2V trong môi trường bazơ. Tuy nhiên do có <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> oxi hóa 

của Hg lỏng nên điện cực chỉ được sử dụng đến -0,3V hoặc 0,4 (so với điện cực 

calomen) tùy vào môi trường. 

- Bề mặt giọt luôn được đổi mới và không bị làm bẩn bởi sản phẩm phản ứng 

điện cực. 

- Với các điện cực hiện đại, giọt Hg được điều khiển bởi hệ thống van khí, 

do vậy độ lặp của giọt cao, tăng độ lặp, độ đúng và độ chính xác khi phân tích. 

- Kích thước giọt nhỏ nên lượng chất tiêu tốn khi phân tích là không đáng 

kể do đó sự giảm nồng độ trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phân tích do sự oxi hóa khử trên điện 

cực thực tế là không xảy ra. 

1.4.3. Điện cực so sánh 

Thường hay sử dụng điện cực Ag/AgCl hay điện cực calomen bão hòa. 

Điện cực so sánh phải có thế ổn định. 

1.4.4. Sóng cực phổ khuếch tán 

- Sóng cực phổ cổ điển có dạng bậc thang, dòng cực đại i d tỷ lệ tuyến tính 

với nồng độ chất phân tích trong dung dịch i d = f(I), người ta lợi dụng tính chất 

này để phân tích định lượng. Tuy nhiên sóng cực phổ cổ điển có độ phân giải 

không cao cũng như có dòng dư lớn. Do đó hạn chế độ nhạy của phương pháp 




xác định được 10 -5 M và khả năng xác định nhiều chất trong cùng một hỗn hợp 

là khó khăn, độ chọn lọc kém. 

- Với kỹ thuật quét thế, kỹ thuật ghi dòng hiện đại đã khắc phục được 

nhược điểm đó, đồng nghĩa với tăng độ nhạy lên rất nhiều. Có thể kể đến : 

o Cực phổ sóng vuông (SqW) 

o Cực phổ xoay chiều hình sin (AC) 

o Cực phổ thường và cực phổ xung vi phân (NP và DP) 

o Các phương pháp von-ampe trên điện cực đĩa quay 

o Phân tích điện hóa hòa tan 

Với độ nhạy đối với 

Cực phổ cổ điển (DC) 

10 -4 – 10 -6 M 

Cực phổ sóng vuông xung vi phân 

10 -4 – 10 -8 M 

Von ampe hòa tan Anot điện cực giọt thủy ngân treo 

10 -6 – 10 -9 M 

Vôn Ampe hòa tan Anot dùng điện cực màng thủy ngân trên 10 -8 – 10 -10 M 

điện cực rắn. 

Có thể thấy các phương pháp phân tích điện hóa rất phong phú và đa dạng. 

Phạm vi đối tượng nghiên <strong>cứu</strong> rộng, cả hợp chất vô cơ và hàng nghìn hợp chất hữu 

cơ các loại. 

Phương pháp cực phổ xung vi phân là phương pháp phân tích điện hóa hiện 

đại, đã được cải tiến cả về kỹ thuật quét thế và kỹ thuật ghi dòng, khắc phục được 

đa số nhược điểm của phương pháp cực phổ cổ điển và phương pháp xung thường. 

Trong phương pháp xung vi phân, điện cực được phân cực bằng một biến áp một 

chiều biến thiên tuyến tính với tốc độ chậm. Ghi dòng tại hai thời điểm trước khi nạp 

xung và trước khi ngắt dòng. Đường biểu diễn sự khác nhau giữa hai dòng này vào thế 

điện cực có dạng píc, rất dễ xác định, có độ phân giải cao. Do vậy mà phương pháp 

cực phổ xung vi phân giảm tối đa dòng dư, một hạn chế của cực phổ cổ điển. 




Sự phụ thuộc dòng cực đại trong cưc phổ xung vi phân vào các thông số của 

<strong>quá</strong> <strong>trình</strong> đo cực phổ được tính toán <strong>lý</strong> thuyết cho hệ thức sau : 

Trong đó 

Với: 

K nFS 

1/2 2 

(D / t x) p( 1) 

[( p) p] 

i = K.C (1.1) 

n : là số e trao đổi trong phản ứng điện cực 

F : hằng số Faraday 

S : là diện tích bề mặt điện cực 

C : nồng độ chất điện hoạt 

D : hệ số khuếch tán 

t x : thời gian một xung 

nFE 

exp 2RT 

(1.2) 

nF E 

p exp[( )(E E 

1/2 

)] 

(1.3) 

RT 2 

E : biên độ xung 

T : nhiệt độ Kelvin 

R : hằng số khí 

E 1/2 : thế bán sóng 

Tại đỉnh píc, P = 1 thì phương <strong>trình</strong> (1.1) còn lại là 

1/ 2 

(D/ t 

) ( 1) 

i nFS 

x 

C 

(1.4) 

( 1) 

E 

E 

E 

(1.5) 

2 

p 1/2 

Bán chiều rộng của píc được xác định bởi công thức : 




W 

1/2 

 

2RT 

nFE 

2RT 

1 

n.F.cosh .[2 cosh( )] 

(1.6) 

Do vậy khi tăng biên độ xung thì theo phương <strong>trình</strong> (1.4) dòng I tăng lên, 

nhưng đồng thời bán chiều rộng píc cũng tăng theo (1.5), do đó giảm độ phân giải 

của phương pháp. Trong trường hợp biên độ xung đủ nhỏ ( E< 20/n mV) thì bán 

chiều rộng được tính bởi công thức (1.7) 

W 

1/2 

3,52RT 90 

n.F 

n 

mV ở 25 0 C (1.7) 

Vì vậy để đạt được giá trị dòng lớn đồng thời W 1/2 đủ nhỏ, thường đặt biên độ 

xung khoảng từ 10 đến 100mV [1]. 

Hình a cho thấy sự giống và khác nhau về kĩ thuật biến đổi thế và kĩ thuật ghi 

dòng giữa các phương pháp cực phổ cổ điển (DC), cực phổ vi phân thường (NP) và 

cực phổ xung vi phân (DP). Thấy rõ ưu điểm của phương pháp cựu phổ xung vi 

phân từ việc phân tích sóng cực phổ có dạng píc là tăng độ nhạy, tăng độ phân giải, 

độ chọn lọc. 




(a) 

(b) 

(c) 

t chu k× 

E 

DC 

E 

0,5-5 s 

t xung 

1-50 ms 

2-5mV 

10.0 

7.5 

5.0 

DC 

D 

2.5 

2-5mV 

0.0 

E i 

E nÒn 

NP 

DP 

E= 10-100 mV 

2-5mV 

150 

100 

μ 

0 

 

40 

30 

NP 

0 

DP 

D 

D 

t 

t 

20 

Giät 

r¬i 

Giät 

r¬i 

Giät 

r¬i 

Giät 

r¬i 

10 

0 

E, V SCE 

Hình 1.2. Sơ đồ biểu diễn thế theo thời gian và dạng sóng cực phổ trong một số 

phương pháp 

(a) : Thế biến thiên trong thời gian đo cực phổ 

(b) : Thế biến thiên trong 1 chu kì giọt (thời điểm ghi dòng) 

I : Sóng cực phổ 

DC : Cực phổ cổ điển 

NP : Cực phổ xung thường 

DP : Cực phổ xung vi phân 




CHƢƠNG II: THỰC NGHIỆM 

2.1. QUY TRÌNH THỰC NGHIỆM 

Đề tài được thực hiện qua 3 giai đoạn: 

Giai đoạn 1: Khảo sát điều kiện tối ưu cho <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phân tích, theo dõi hàm 

lượng <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ. 

Giai đoạn 2: Xây dựng đường chuẩn thể hiện sự phụ thuộc chiều cao sóng cực 

phổ vào nồng độ <strong>TNT</strong>. Kiểm tra độ chính xác của đường chuẩn. 

Giai đoạn 3: Gồm các công việc sau: 

+ Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng sắt kim loại kết 

hợp với muối amoni pesunfat. 

+ Tiến hành <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các mẫu tự tạo và xác định hàm lượng <strong>TNT</strong> còn lại sau các 

khoảng thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. 

2.2. DỤNG CỤ, THIẾT BỊ VÀ HÓA CHẤT 

2.2.1. Dụng cụ và thiết bị 

- Máy cực phổ đa năng 757 VA Computrace, Điện cực giọt thuỷ ngân treo. 

- Máy đo pH Indolab của Đức. 

- Cân phân tích điện tử (CHYO) có độ chính xác ± 0,0001 gam, cân kĩ thuật 

có độ chính xác ± 0,1 gam. 

- Các dụng cụ: pipet, cốc thủy tinh, bình định mức có độ chính xác cao. 

2.2.2. Hóa chất 

- 2,4,6-<strong>trinitro</strong> toluoen (<strong>TNT</strong>): độ tinh khiết 99,5%, dạng bột (Merck - Đức). 

- Nước cất được sử dụng là nước cất hai lần. 

- Bột sắt tinh khiết có thành phần hoá học là: C: 0,02%, S: 0,008%, Si: 

0,003%, P: 0,002%, Mn: 0,002%. 




- Các dung dịch: đệm amoni (pH = 10), HCl 0,1M; HCl 10%; NaOH 0,1M. 

- Muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 tinh thể (Đức). 

2.3. KHẢO SÁT CÁC ĐIỀU KIỆN TỐI ƢU ĐỂ PHÂN TÍCH <strong>TNT</strong> TRÊN 

MÁY CỰC PHỔ 

Phân tích <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ đòi hỏi phải khảo sát chế độ làm việc của 

máy đo cũng như nền cực phổ để tăng độ nhạy, độ lặp và độ chính xác của phương 

pháp. Dựa trên cơ sở <strong>lý</strong> thuyết cực phổ và tham khảo các tài liệu đã công bố chúng 

tôi tiến hành khảo sát một số yếu tố quan trọng sau với dung dịch <strong>TNT</strong> chuẩn có 

nồng độ C = 80,0 mg/l. 

2.3.1. Khảo sát kích thƣớc giọt thủy ngân 

Cách tiến hành: Lấy chính xác 15,0 ml dung dịch đệm amoni có pH=10,0 và 

2,0 ml dung dịch mẫu phân tíchvào bình định mức 25,0 ml; thêm nước cất 2 lần tới 

vạch định mức; điều chỉnh pH của dung dịch đạt giá trị pH=10,0; chuyển toàn bộ 

dung dịch vào bình điện phân. Tiến hành đo và thay đổi kích thước giọt thủy ngân 

trong khoảng đơn vị đo từ 1,0 → 10,0. Với mỗi giá trị kích thước giọt thủy ngân 

tiến hành đo lặp 3 lần, lấy chiều cao pic trung bình. Kết quả được chỉ ra trong bảng 

3.1 trong chương III. 

2.3.2. Khảo sát biên độ xung 

Cách tiến hành: Lấy chính xác 15,0 ml dung dịch đệm amoni pH=10,0 vào 

bình định mức 25,0ml và 1,0 ml dung dịch mẫu phân tích; thêm nước cất 2 lần tới 

vạch định mức; điều chỉnh pH dung dịch đạt giá trị pH=10,0; chuyển toàn bộ dung 

dịch vào bình điện phân. Khảo sát biên độ xung trong khoảng 0,010,1V. Với mỗi 

giá trị biên độ xung, tiến hành đo lặp 3 lần, lấy chiều cao pic trung bình. Kết quả 

được chỉ ra trong bảng 3.2 trong chương III. 




2.3.3.Khảo sát thời gian đặt một xung 

Cách tiến hành: Lấy chính xác 15,0 ml dung dịch đệm amoni pH=10,0 và 1,0 

ml dung dịch mẫu phân tíchvào bình định mức 25,0 ml, thêm nước cất 2 lần tới 

vạch định mức; điều chỉnh pH dung dịch đạt giá trị pH=10,0; chuyển toàn bộ dung 

dịch vào bình điện phân. Khảo sát thời gian đặt một xung trong khoảng 0,01s0,1s. 

Với mỗi thời điểm đặt xung, tiến hành đo lặp 3 lần, lấy chiều cao pic trung bình. 

Kết quả được chỉ ra trong bảng 3.3 trong chương III. 

2.3.4. Khảo sát thời gian đuổi khí 

Cách tiến hành: Lấy chính xác 15,0 ml dung dịch đệm amoni pH=10,0 và 1,0 

ml dung dịch mẫu phân tíchvào bình định mức 25,0 ml; thêm nước cất 2 lần tới 

vạch định mức điều chỉnh pH dung dịch đạt giá trị pH=10,0; chuyển toàn bộ dung 

dịch vào bình điện phân. Đặt các trị đo ở điều kiện tối ưu đã khảo sát. Khảo sát thời 

gian đuổi khí oxi trong hệ phản ứng trong khoảng thời gian từ 30s đến 350s. Với 

mỗi thời gian đuổi khí, tiến hành đo lặp 3 lần và lấy chiều cao pic trung bình. Kết 

quả được chỉ ra trong bảng 3.4 trong chương III. 

2.3.5. Khảo sát nền cực phổ 

Cách tiến hành: Lấy chính xác 15,0 ml dung dịch đệm amoni pH = 10,0 và 

1,0 ml dung dịch mẫu phân tíchvào bình định mức 25,0 ml; thêm nước cất 2 lần tới 

vạch định mức; điều chỉnh pH = 10,0; chuyển toàn bộ dung dịch vào bình điện 

phân. Khảo sát ở pH=10,0, sau đó thay đổi pH của hệ bằng dung dịch HCl 0,1M, 

lần lượt ở các pH từ 9,0 – 3,0. Ở mỗi giá trị pH, tiến hành đo lặp 3 lần, lấy chiều 

cao pic trung bình. Kết quả được chỉ ra trong bảng 3.5 trong chương III. 

2.4. XÂY DỰNG ĐƢỜNG CHUẨN XÁC ĐỊNH NỒNG ĐỘ <strong>TNT</strong> 

Pha các dung dịch chuẩn: Lấy chính xác 0,25; 0,50; 1,00; 1,50; 1,75; 2,00; 

2,50 dung dịch chứa <strong>TNT</strong> (C <strong>TNT</strong> = 80mg/l) vào bình định mức 25,0 ml được đánh 




số từ 1 đến 7, thêm 15,0 ml dung dịch đệm amoni ( NH 3 + NH 4 Cl ), pH =10,00 rồi 

định mức thành 25,0 ml. Đem từng dung dịch đi kiểm tra pH (nếu có thay đổi thì 

điều chỉnh lại). Tiến hành đo các mẫu trên máy cực phổvới các điều kiện tối ưu đã 

khảo sát (được đề cập ở mục 3.1.5 phần kết quả). 

Từ các phổ đồ, ghi lại chiều cao pic ứng với các nồng độ đã pha. Tiến hành <strong>xử</strong> 

<strong>lý</strong> thống kê sự phụ thuộc chiều cao píc vào nồng độ <strong>TNT</strong> theo nguyên lí bình 

phương tối thiểu thu được phương <strong>trình</strong> đường chuẩn của <strong>TNT</strong>. Kết quả chiều cao 

pic của các dung dịch chuẩn sẽ được đề cập ở chương III. 

2.5. ĐÁNH GIÁ PHƢƠNG PHÁP CỰC PHỔ VÀ KIỂM TRA ĐƢỜNG 

CHUẨN CỦA <strong>TNT</strong> 

Đánh giá phương pháp cực phổ và kiểm tra đường chuẩn là yêu cầu quan 

trọng cho việc phân tích định lượng <strong>TNT</strong>. Đánh giá dựa vào các tiêu chí như tính 

thích hợp của hệ thống cực phổ, độ lặp lại của phép đo, độ đúng của phương pháp 

và độ chính xác của đường chuẩn. 

2.5.1 Kiểm tra độ chính xác của đƣờng chuẩn bằng các mẫu tự tạo 

Để kiểm tra độ chính xác của đường chuẩn xây dựng được, tiến hành thí 

nghiệm như sau: 

Pha 3 dung dịch <strong>TNT</strong> chuẩn có nồng độ lần lượt là 1,6 mg/l; 4,0 mg/l; 7,2 

mg/l. Tiến hành đo lặp lại 8 lần với mỗi dung dịch <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ với điều 

kiện tối ưu. Ghi lại các kết quả chiều cao pic (Ip). Thay giá trị Ip vào phương <strong>trình</strong> 

đường chuẩn và tính nồng độ <strong>TNT</strong> theo phương <strong>trình</strong> đường chuẩn. Đánh giá thống 

kê kết quả thu được để so sánh nồng độ tính theo phương <strong>trình</strong> đường chuẩn và 

nồng độ đã biết, từ đó kết luận về độ chính xác của đường chuẩn. 




2.5.2. Kiểm tra tính thích hợp của hệ thống cực phổ 

Để khảo sát tính thích hợp của hệ thống cực phổ đa năng 757VA Computrace, 

tiến hành thí nghiệm như sau: sử dụng dung dịch chuẩn có nồng độ 3,2 mg/l, tiến 

hành đo lặp lại 6 lần. Trên các phổ đồ thu lấy giá trị E 1/2 và Ip. Xử <strong>lý</strong> thống kê để 

đánh giá độ lệch chuẩn tương đối của các đại lượng thế bán sóng và chiều cao dòng 

khuếch tán. Từ đó kết luận về tính thích hợp của hệ thống cực phổ áp dụng cho <strong>quá</strong> 

<strong>trình</strong> phân tích <strong>TNT</strong> 

2.5.3. Kiểm tra độ lặp kết quả đo trong phƣơng pháp cực phổ 

Để kiểm tra độ lặp lại của kết quả đo, tiến hành thí nghiệm như sau: 

Pha 3 dung dịch <strong>TNT</strong> chuẩn có nồng độ lần lượt là 1,6 mg/l; 4,0 mg/l; 7,2 

mg/l. Tiến hành đo lặp lại 8 lần với mỗi dung dịch <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ với điều 

kiện tối ưu. Đánh giá độ phân tán của số liệu dựa vào giá trị độ lệch chuẩn tương 

S 

đối (RSD%). Với độ lệch chuẩn tương đối: RSD% 

100 

X 

2.6. XỬ LÝ <strong>TNT</strong> BẰNG SẮT KIM LOẠI KẾT HỢP VỚI MUỐI AMONI 

PESUNFAT 

2.6.1. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng sắt kim loại 

‣ Khảo sát thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. 

Thí nghiệm 1: Lấy 15,0 ml dung dịch đệm amoni (pH= 10,0) và 0,1 ml dung 

dịch <strong>TNT</strong> (C <strong>TNT</strong> = 80mg/l) cho vào cốc phân tích. Tiến hành đo trên máy cực phổ, 

xác định nồng độ đầu của <strong>TNT</strong>. Thêm tiếp 0,1 gam bột Fe vào hệ nghiên <strong>cứu</strong> và 

khuấy đều hỗn hợp. Sau các thời điểm 5; 10; 15; 20; 25; 30 phút tiến hành xác định 

nồng độ của <strong>TNT</strong> còn lại bằng máy cực phổ. 

‣ Khảo sát ảnh hưởng của khối lượng Fe đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>: 




Thí nghiệm 2: Lấy 15,0 ml dung dịch đệm amoni (pH= 10,0) và 0,1 ml dung 

dịch <strong>TNT</strong> (C <strong>TNT</strong> = 80 mg/l) cho vào cốc phân tích. Tiến hành đo trên máy cực phổ, 

xác định nồng độ đầu của <strong>TNT</strong>. Tiến hành các thí nghiệm nghiên <strong>cứu</strong> với khối 

lượng Fe kim loại cho vào hệ phản ứng thay đổi lần lượt là: 0,10; 0,15; 0,2 gam. 

Khuấy đều hỗn hợp. Sau các thời điểm 5; 10; 15; 20; 25; 30 phút tiến hành xác định 

nồng độ của <strong>TNT</strong> còn lại bằng máy cực phổ. 

‣ Khảo sát khả năng khuấy trộn tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong>. 

Thí nghiệm 3: Tiến hành tương tự như thí nghiệm 1 nhưng không khuấy trộn 

hệ phản ứng trong suốt thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. So sánh với thí nghiệm 1 để thấy ảnh hưởng 

của việc khuấy trộn 

2.6.2. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng sắt kim loại kết hợp với muối 

amoni pesunfat 

‣ Khảo sát thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>: 

Thí nghiệm 4: Lấy 15,0 ml dung dịch đệm amoni (pH= 10) và 0,1 ml dung 

dịch <strong>TNT</strong> (C <strong>TNT</strong> = 80 mg/l) cho vào cốc phân tích. Tiến hành đo trên máy cực phổ, 

xác định nồng độ đầu của <strong>TNT</strong>. Thêm tiếp 0,1 gam bột Fe và 0,112 gam 

(NH 4 ) 2 S 2 O 8 vào hệ nghiên <strong>cứu</strong> và khuấy đều hỗn hợp. Sau các thời điểm 5; 10; 15; 

20; 25; 30 phút tiến hành xác định nồng độ của <strong>TNT</strong> còn lại bằng máy cực phổ. 

‣ Khảo sát khả năng khuấy trộn tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong>. 

Thí nghiệm 5: Tiến hành tương tự như thí nghiệm 4 nhưng không khuấy trộn 

hệ phản ứng trong suốt thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. So sánh với thí nghiệm 4 để thấy ảnh hưởng 

của việc khuấy trộn 

‣ Khảo sát ảnh hưởng của khối lượng Fe đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>: 

Thí nghiệm 6: Tiến hành tương tự như như thí nghiệm 4, giữ nguyên khối 

lượng muối amoni pesunfat và thay đổi khối lượng sắt lần lượt là 0,15 gam và 0,2 

gam. 




‣ Khảo sát ảnh hưởng của khối lượng muối amoni pesufat 

Thí nghiệm 7: Tiến hành tương tự như như thí nghiệm 4, giữ nguyên khối 

lượng sắt và thay đổi khối lượng muối amoni pesunfat bằng 0,2 gam 

‣ So sánh ảnh hưởng cách <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> khi cho (NH 4 ) 2 S 2 O 8 tại thời gian khác 

nhau 

Thí nghiệm 8: Chuẩn bị các dung dịch đo như thí nghiệm 4, tiến hành nghiên 

<strong>cứu</strong> sự thay đổi nồng độ <strong>TNT</strong> trong 5phút đầu khi có mặt của sắt, rồi cho vào hệ 

phản ứng 0,112gam (NH 4 ) 2 S 2 O 8 , xác định lại nồng độ <strong>TNT</strong> tại từng thời điểm 10- 

15-20-25-30 phút. 

Thí nghiệm 9: Tương tự thí nghiệm 8, nhưng thay đổi thời gian cho 

(NH 4 ) 2 S 2 O 8 sau 10phút <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng Fe. 

2.7. XÁC ĐỊNH ĐỊNH TÍNH VÀ ĐỊNH LƢỢNG <strong>TNT</strong> BẰNG THIẾT BỊ 

CỰC PHỔ. 

2.7.1. Xác định định tính. 

Cách tiến hành: 

- Khi đo phổ của dung dịch <strong>TNT</strong> chuẩn ở điều kiện tối ưu đã khảo sát trên 

hệ thống cực phổ đa năng 757VA Computrace chúng tôi xác định được thế bán 

sóng (E 1/2 ) và chiều cao sóng cực phổ của <strong>TNT</strong> (Ip). 

- Với mẫu phân tích, để nhận biết định tính <strong>TNT</strong> chúng tôi tiến hành đo 

mẫu và ghi lại giá trị E 1/2 và Ip của mẫu. Đối chứng với giá trị E 1/2 và Ip của 

mẫu chuẩn sẽ quy kết được pic nào là <strong>TNT</strong>. 

2.7.2. Xác định định lƣợng 

Cách tiến hành: Để xác định hàm lượng <strong>TNT</strong> trước và sau các khoảng thời 

gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> khác nhau, chúng tôi sử dụng phương <strong>trình</strong> đường chuẩn đã xây 

dựng được (đường mô tả sự phụ thuộc chiều cao píc vào nồng độ <strong>TNT</strong>). Sau 




khi đo mẫu phân tích, lấy giá trị I p thay vào phương <strong>trình</strong> đường chuẩn để xác 

định nồng độ của <strong>TNT</strong>. Nếu giá trị I p nằm ngoài khoảng khảo sát, có thể dùng 

thêm phương pháp pha loãng hoặc thêm chuẩn. 

2.8. XỬ LÝ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM 

Các kết quả đo chiều cao của pic <strong>TNT</strong> đều được thực hiện trong điều kiện tối 

ưu đã khảo sát. Việc xây dựng đường chuẩn, đánh giá đường chuẩn, tính hàm 

lượng trong mẫu được tiến hành <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> thống kê toán học và tính toán trên chương 

<strong>trình</strong> phần mềm Microsoft Excel, Origin. 




CHƢƠNG III : KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 

3.1. NGHIÊN CỨU TÌM ĐIỀU KIỆN TỐI ƢU ĐỂ XÁC ĐỊNH <strong>TNT</strong> TRÊN 

MÁY CỰC PHỔ 

3.1.1.Khảo sát điều kiện tối ƣu để phân tích <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ đa năng 

757 VA Computrace 

3.1.1.1. Khảo sát kích thước giọt thủy ngân 

Trong phương pháp cực phổ xung vi phân trên điện cực giọt treo (HMDE) thì 

kích thước giọt thủy ngân ảnh hưởng trực tiếp đến độ lặp của phép đo. Khi tăng 

kích thước giọt thủy ngân làm diện tích bề mặt giọt tăng dẫn tới lượng chất tích tụ 

lên giọt thủy ngân cũng tăng, vì vậy tăng kích thước giọt cũng làm tăng độ nhạy 

của phép đo. Nhưng khi kích thước giọt <strong>quá</strong> lớn thì dưới tác dụng của trọng lực giọt 

dễ bị rơi trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phân tích dẫn tới kết quả kém chính xác. Do đó cần phải 

khảo sát sự phụ thuộc của chiều cao I p vào kích thước giọt. 

Ứng với dung dịch chuẩn <strong>TNT</strong> (C = 80 mg/l), kết quả khảo sát sự phụ thuộc 

chiều cao píc vào kích thước giọt Hg được chỉ ra ở bảng 3.1 sau: 

Bảng 3.1: Sự phụ thuộc chiều cao sóng cực phổ vào kích thước giọt thủy ngân 

Cỡ giọt I p .10 7 (A) Cỡ giọt I p .10 7 (A) 

1 1,20 6 22,1 

2 2,70 7 25,2 

3 9,60 8 29,3 

4 10,0 9 32,7 

5 11,8 10 26,3 


I (A) 



40.0n 

30.0n 

Cỡ giọt = 5 

20.0n 



10.0n 

-800m -600m -400m -200m 

U (V) 

Hình 3.1: Sự phụ thuộc Ip vào cỡ giọt thủy ngân 

Nhận xét: Theo cực phổ đồ cho thấy, khi tăng hay giảm kích thước giọt thủy 

ngân khác giá trị 4 thì chiều cao pic tăng nhưng ở đường cong cực phổ cho thấy 

rằng: chân pic bị nâng lên, pic không trơn, xuất hiện pic lạ và kích thước giọt <strong>quá</strong> 

lớn thủy ngân dễ bị rơi trong <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> đo. Do đó, cỡ giọt 4 được lựa chọn cho các 

phép phân tích sau này. 

3.1.1.2. Khảo sát biên độ xung 

Đối với phương pháp cực phổ xung vi phân trên điện cực giọt treo (HMDE) 

thì khi tăng biên độ xung thì giá trị Ip tăng lên, nhưng đồng thời bán chiều rộng pic 

cũng tăng theo, do đó giảm độ phân giải của phương pháp. Vì vậy để đạt được giá 

trị dòng lớn đồng thời E 1/2 đủ nhỏ, theo các tài liệu đã nghiên <strong>cứu</strong> biên độ xung 


I (A) 



thường đặt trong khoảng từ 10mV đến 100mV. Kết quả khảo sát biên độ xung được 

chỉ ra trong bảng 3.2 và hình 3.2 sau: 

Bảng 3.2: Sự phụ thuộc của chiều cao sóng cực phổ vào biên độ xung 

Biên độ xung (V) Ip.10 7 (A) -E 1/2 (V) 

0,01 1,04 0,575 

0,02 1,23 0,532 

0,03 1,36 0,558 

0,04 1,52 0,558 

0,05 1,57 0,570 

0,06 1,62 0,570 

0,07 1,82 0,576 

0,08 2,19 0,582 

0,09 2,64 0,588 

0,10 2,76 0,591 

40.0n 

0,09V 

30.0n 

20.0n 

0,05V 

0,02V 

10.0n 

-800m -700m -600m -500m -400m 

U (V) 

Hình 3.2: Sự phụ thuộc Ip vào biên độ xung 


I (A) 



Nhận xét: Sau khi khảo sát, chúng tôi chọn được biên độ xung tối ưu là 

0,05V, cho chiều cao pic tối đa, ổn định và cân đối. 

3.1.1.3. Khảo sát thời gian đặt một xung 

Kết quả khảo sát thời gian đặt một xung được chỉ ra ở bảng 3.3 và hình 3.3 sau: 

Bảng 3.3: Ảnh hưởng của thời gian một xung tới chiều cao sóng cực phổ 

Thời gian đặt 1xung (s) Ip.10 7 (A) -E 1/2 (V) 

0,01 4,940 0,538 

0,02 11,70 0,538 

0,03 3,630 0,514 

0,04 2,390 0,538 

0,05 1,660 0,544 

0,06 1,200 0,544 

0,07 0,938 0,544 

0,08 0,729 0,538 

0,09 0,633 0,544 

0,10 0,560 0,544 

25.0n 

20.0n 

15.0n 

t = 0,05s 

t = 0,06s 

t = 0,10s 

10.0n 

5.00n 

0 

-800m -700m -600m -500m -400m -300m 

U (V) 

Bảng 3.3: Sự phụ thuộc Ip vào thời gian một xung 




Nhận xét: Khi tăng thời gian đặt một xung thì Ip của giảm xuống nhưng nếu 

đặt thời gian <strong>quá</strong> nhỏ thì pic biến dạng và đường nền nâng lên. Vì vậy, để đảm bảo 

độ chính xác của phép đo cũng như độ nhạy của phép phân tích chúng tôi lựa chọn 

thời gian đặt một xung cho các phép phân tích sau này là 0,05s. 

3.1.1.4. Khảo sát thời gian đuổi khí 

Ứng với mẫu chuẩn <strong>TNT</strong> (C = 80 mg/l), tiến hành các thí nghiệm đo trên máy 

cực phổ với thời gian đuổi khí lần lượt là 30; 60; 90; 120; 180; 270; 300; 350 giây, 

mỗi thí nghiệm đo lặp 3 lần và lấy kết quả trung bình. Kết quả được chỉ ra ở bảng 

3.4 và hình 3.4 

Bảng 3.4: Ảnh hưởng của thời gian đuổi khí tới chiều cao sóng cực phổ 

Thời gian (s) Ip.10 7 (A) -E 1/2 (V) 

30 2,94 0,588 

60 2,76 0,582 

90 2,58 0,577 

120 2,52 0,577 

180 2,49 0,577 

270 2,37 0,577 

300 2,26 0,577 

350 2,28 0,577 


I (A) 



35.0n 

30.0n 

25.0n 

20.0n 

t = 180s 

15.0n 

t = 90s 

10.0n 

-800m -600m -400m -200m 

U (V) 

Hình 3.4: Sự phụ thuộc Ip vào thời gian đuổi khí. 

Nhận xét: Khi đuổi khí 30s; 60s giá trị Ip cao hơn các khoảng thời gian sau đó 

nhưng pic không cân đối, chân pic bị nâng cao do sự ảnh hưởng của sóng khử O 2 . 

Khi thời gian sục khí từ 90s trở lên thì giá trị Ip ổn định, pic cân đối. Do đó, để đảm 

bảo đuổi hết oxi và không mất <strong>quá</strong> nhiều thời gian đuổi khí thì chúng tôi quyết định 

chọn thời gian đuổi khí là 90s. 

3.1.1.5. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> tìm điều kiện tối ưu đối với dung dịch đo 

1. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> chọn nền 

Chúng tôi chọn nền đệm tối ưu là đệm amoni, tham khảo trong các công <strong>trình</strong> 

nghiên <strong>cứu</strong> đã tiến hành trước đó, và tiến hành thực nghiệm với một số các nền 

đệm khác nhau, cho thấy nền đệm amoni là phù hợp. 




2. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> tìm pH tối ưu 

pH của dung dịch nền ảnh hưởng nhiều đến sóng cực phổ của hợp chất hữu 

cơ. Khi pH thay đổi, vị trí của píc dịch chuyển theo chiều dương hoặc âm tùy theo 

sự có mặt của ion H + trong phương <strong>trình</strong> cho nhận e - của hợp chất hữu cơ và tùy 

theo sự phân cực catot hay anot. 

Qua khảo sát ảnh hưởng của pH đối với sóng cực phổ của <strong>TNT</strong>, chúng tôi thu 

được kết quả trong bảng 3.5. 

Bảng 3.5: Kết quả khảo sát pH tối ưu 

pH Ip.10 7 (A) -E 1/2 (V) 

3,00 2,75 0,619 

4,00 1,45 0,597 

5,00 2,11 0,607 

6,00 2,46 0,591 

7,00 2,14 0,587 

8,00 4,14 0,543 

8,50 5,24 0,589 

9,00 9,12 0,592 

9,50 9,35 0,527 

10,00 11,90 0,570 

11,00 8,64 0,602 


I (A) 



40.0n 

30.0n 

pH = 9,5 

20.0n 

pH = 10 

pH = 5 

10.0n 

-800m -700m -600m -500m -400m -300m -200m 

U (V) 

Hình 3.5: Kết quả khảo sát pH tối ưu 

Nhận xét: Từ kết quả khảo sát ta thấy rằng, khi pH tăng từ 3,0 đến 11,0 thì Ip 

biến đổi không đồng đều và tới điểm pH gần 10 thì Ip có bước nhảy đáng kể, đây 

chính là điểm cực đại; tiếp tục tăng đến 11,0 thì Ip giảm mạnh, xuất hiện pic lạ. Từ 

kết quả trên chúng tôi lựa chọn pH = 10,0 làm điều kiện cho các bước phân tích 

tiếp theo. 

Kết luận: Các điều kiện tối ưu để xác định <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ 757VA 

Từ kết quả nghiên <strong>cứu</strong>, chúng tôi đưa ra các điều kiện tối ưu cho việc xác định 

nồng độ <strong>TNT</strong> bằng phương pháp cực phổ xung vi phân ở bảng 3.6 như sau: 




Bảng 3.6: Điều kiện tối ưu phân tích <strong>TNT</strong> trên máy cực phổ 757VA 

Kĩ thuật đo Xung vi phân Thế hấp phụ -0,2V 

Điện cực HMDE Thế đầu -0,9V 

Kích thước giọt Hg 4 Thế cuối -0,1V 

Tốc độ khuấy 2000 Biên độ xung 0,05 

Thời gian đuổi khí 90 giây Thời gian 1 xung 0,05 

Thời gian làm giàu 30s Tốc độ quét thế 0,015V/s 

Thời gian cân bằng 10s Nền cực phổ Đệm amoni 

(pH = 10,0) 

Điên cực so sánh AgCl/Ag Điện cực phụ trợ Pt 

Bước nhảy thế 0,006s Dòng 100nA/10m 

Tất cả các phép đo sau này đều được thực hiện trong điều kiện tối ưu đã khảo 

sát ở trên. 

3.1.2. Đặc trƣng sóng cực phổ của 2,4,6- <strong>trinitro</strong> toluoen (<strong>TNT</strong>) 

Tiến hành đo dung dịch chuẩn <strong>TNT</strong> trong điều kiện tối ưu đã khảo sát, thu 

được sóng cực phổ với pic đặc trưng của <strong>TNT</strong>. Dựa vào vị trí, chiều cao pic của 

sóng cực phổ và kết hợp với phương <strong>trình</strong> đường chuẩn có thể xác định định tính, 

định lượng được <strong>TNT</strong> trong mẫu nghiên <strong>cứu</strong>. Sau đây là phổ đồ của <strong>TNT</strong> đo bằng 

phương pháp cực phổ xung vi phân: 


I (A) 

I (A) 



25.0n 

20.0n 

15.0n 

10.0n 

5.00n 

-800m -600m -400m -200m 

U (V) 

Hình 3.6: Phổ đồ của nền đệm amoni (pH=10,0) 

40.0n 

30.0n 

5,6 mg/l 

20.0n 

10.0n 

-800m -700m -600m -500m -400m 

U (V) 

Hình 3.7: Đặc trưng sóng cực phổ của <strong>TNT</strong> 




Hình 3.7 cho thấy, với dung dịch <strong>TNT</strong> chuẩn 5.6 mg/l xuất hiện pic đặc trưng 

của <strong>TNT</strong> tại giá trị E 1/2 = -577mV ứng với chiều cao Ip = 3,06.10 -7 (A). 

3.2. XÂY DỰNG ĐƢỜNG CHUẨN XÁC ĐỊNH NỒNG ĐỘ <strong>TNT</strong> 

Tiến hành pha 7 mẫu chuẩn từ dung dịch gốc (C <strong>TNT</strong> = 80 mg/lit), rồi tiến hành 

đo với điều kiện tối ưu đã khảo sát. Kết quả được chỉ ra ở bảng 3.7 và hình 3.9 sau: 

Bảng 3.7: Kết quả xây dựng phương <strong>trình</strong> đường chuẩn của <strong>TNT</strong> 

STT V <strong>TNT</strong> chuẩn (ml) C <strong>TNT</strong> (mg/l) I p .10 7 (A) 

C 1 0,25 0,8 0,019 

C 2 0,50 1,6 0,051 

C 3 1,00 3,2 0,120 

C 4 1,50 4,8 0,192 

C 5 1,75 5,6 0,228 

C 6 2,00 6,4 0,262 

C 7 2,25 8,0 0,340 

Tiến hành <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> thống kê và vẽ trên đồ thị, thu được phương <strong>trình</strong> đường chuẩn như 

hình 3.8. 


I (A) 



4.00E-008 

3.00E-008 

Equation y = a*x + b 

Adj. R-Square 0.99933 

Value Standard Error 

b Intercept -1.98879E-9 2.33413E-10 

a Slope 4.44479E-9 4.69788E-11 

2.00E-008 

1.00E-008 

0.00E+000 

0 2 4 6 8 

C (mg/lit) 

Hình 3.8: Đường chuẩn của <strong>TNT</strong> Ip=f(C <strong>TNT</strong> ) 

Theo kết quả <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> thống kê, thu được phương <strong>trình</strong> đường chuẩn như sau: 

I p = (4,44479.10 -9 ± 4,69788.10 -11 ).C <strong>TNT</strong> + (-1,98879.10 -9 ± 2,33413.10 -10 ) 

Hay I p = [(4,445 ± 0,047).C <strong>TNT</strong> + (-2,000 ± 0,233)] .10 -9 

Hệ số tƣơng quan R 2 = 0,99933 


I (A) 



50.0n 

8,0 mg/l 

40.0n 

30.0n 

20.0n 

5,6 mg/l 

3,2 mg/l 

1,6 mg/l 

4,8 mg/l 

2,4 mg/l 

0,8 mg/l 

10.0n 

-700m -600m -500m -400m 

U (V) 

Hình 3.9: Phổ đồ đường chuẩn của <strong>TNT</strong> 

Nhận xét: 

Kết quả thống kê đã chỉ ra rằng: nồng độ của <strong>TNT</strong> trong khoảng từ 0,8 đến 8,0 

(mg/l) có sự tương quan tuyến tính với chiều cao dòng khuếch tán xung vi phân 

giới hạn tương ứng, thể hiện qua đường hồi qui và hệ số tương quan R 2 = 0,9993. 

Hệ số tương quan rất gần với giá trị 1, cho thấy hầu hết các giá trị đo được nằm trên 

đường hồi qui hoặc phân bố đều cả hai phía của đường hồi qui. Do đó, đường 

chuẩn đã xây dựng có độ tin cậy cao, có khả năng ứng dụng tốt cho việc tính toán 

nồng độ <strong>TNT</strong> của các mẫu phân tích. 




3.3. KIỂM TRA ĐƢỜNG CHUẨN VÀ PHƢƠNG PHÁP CỰC PHỔ 

3.3.1. Kiểm tra độ chính xác của đƣờng chuẩn 

Để kiểm tra độ chính xác của đường chuẩn, tiến hành đo 3 mẫu chuẩn <strong>TNT</strong> 

(đã biết trước nồng độ). Thay chiều cao sóng cực phổ thu được vào phương <strong>trình</strong> 

đường chuẩn, tính nồng độ <strong>TNT</strong> rồi so sánh với giá trị nồng độ đã biết. Đánh giá 

thống kê để kết luận về độ chính xác của đường chuẩn đã xây dựng. Kết quả đánh 

giá độ chính xác đường chuẩn được chỉ ra ở bảng 3.8 sau đây: 

Bảng 3.8. Kết quả đánh giá độ chính xác của đường chuẩn 

Nồng độ thực (mg/l) 

1,6 4,0 7,2 

Nồng độ xác định được 

Số lần đo lặp lại (n) 

(mg/l) theo đường chuẩn 

1 1,60 3,87 7,16 

2 1,64 3,86 7,10 

3 1,61 3,95 7,21 

4 1,61 3,89 7,10 

5 1,62 3,90 7,15 

6 1,65 3,92 7,18 

7 1,59 3,89 7,19 

8 1,61 3,88 7,22 

Giá trị trung bình 1,61 3,87 7,16 

Độ lệch chuẩn S 0,0199 0,0518 0,0457 

Độ lệch giá trị trung bình 0,000072 0,0183 0,01614 

Sai số tương đối q% 1,468 1,122 0,506 

Sai số tương đối giữa lí thuyết và thực nghiệm 

% 

0,10787 0,2584 0,5049 




Độ lệch chuẩn tương đối 

S 

RSD (%) 100 

X 

1,572 1,0679 1,545 

Hằng số Student thực nghiệm 0,174 0,546 2,24 

Hằng số Student lí thuyết 2,37 2,37 2,37 

Sự khác nhau giữa lí thuyết và thực nghiệm chỉ là ngẫu nhiên 

Nhận xét: Từ kết quả trong bảng 3.8 cho thấy xác định <strong>TNT</strong> trong mẫu tự tạo 

với 3 nồng độ cho kết quả chính xác và ổn định. Giới hạn tin cậy của phép đo tại 3 

nồng độ 1,6 mg/l; 4,0 mg/l và 7,2 mg/l tương ứng và theo chuẩn thống kê (Student 

thực nghiệm 0,174; 0,546; 2,24 của 3 nồng độ này đều nhỏ hơn giá trị tra bảng (<strong>lý</strong> 

thuyết) 2,37 với độ tin cậy 95%, bậc tự do là 8 chứng tỏ rằng các kết quả xác định 

nồng độ <strong>TNT</strong> bằng phương pháp cực phổ xung vi phân không mắc sai số hệ thống. 

Độ chính xác của đường chuẩn được đánh giá qua giá trị độ lệch chuẩn S và 

độ lệch chuẩn tương đối (RSD%). Kết quả thu được cho thấy RSD% nhỏ hơn 

2,5%, chứng tỏ đường chuẩn có độ chính xác cao giữa các lần phân tích, xác định. 

Một điều nhận thấy rất đúng quy luật phân tích khi xác định nồng độ thấp (1,6 

mg/l) mắc sai số lớn (1,468%) và nồng độ lớn (7,2 mg/l) mắc sai số ít (0,506%) và 

độ lệch chuẩn tương đối, hằng số Student thực nghiệm cũng tuân theo quy luật này. 

Như vậy có thể sử dụng đường chuẩn này để xác định hàm lượng <strong>TNT</strong> khi 

phân tích trong mẫu nước của các nhà máy quốc phòng. 

3.3.2. Kiểm tra độ lặp của kết quả đo trong phƣơng pháp cực phổ 

Khảo sát độ lặp của hệ thống cực phổ bằng cách sử dụng ba dung dịch chuẩn 

(có nồng độ chính xác biết trước), tiến hành đo lặp lại 8 lần ở cùng 1 nồng độ của 1 

dung dịch chuẩn. Độ lặp của kết quả đo trong hệ thống cực phổ được biểu thị qua 

độ phân giải của pic, sai số tương đối của 8 phép thử song song đối với thế bán 




sóng (đại lượng có giá trị định tính), chiều cao dòng khuếch tán giới hạn xung vi 

phân (đại lượng có giá trị định lượng). 

Kết quả đánh giá độ lặp của phương pháp cực phổ được chỉ ra ở bảng 3.9. 

Bảng 3.9: Kết quả xác định độ lặp của phương pháp pháp cực phổ xung vi 

phân khi định lượng <strong>TNT</strong> 

Số lần đo lặp lại (n) 

Nồng độ thực (mg/l) 

1,6 4,0 7,2 

Chiều cao dòng khuếch tán xung vi 

phân.10 7 (A) 

1 0,05121 0,11866 0,29591 

2 0,05306 0,11843 0,29813 

3 0,05164 0,12239 0,30148 

4 0,05158 0,11945 0,30204 

5 0,05204 0,12004 0,29539 

6 0,05337 0,12083 0,30134 

7 0,05108 0,11937 0,28913 

8 0,05193 0,11929 0,29194 

Giá trị trung bình 0,05198 0,119807 0,2969 

Độ lệch chuẩn S 0,0008265 0,001285 0,00473 

Độ lệch giá trị trung bình 0,000292 0,000454 0,001673 

Sai số tương đối q% 1,3322 0,8991 1,3358 

Độ lệch chuẩn tương đối: 1,59 1,072 1,6032 

S 

RSD (%) 100 

X 


I (A) 

I (A) 



30.0n 

20.0n 

10.0n 

-800m -700m -600m -500m -400m 

U (V) 

Hình 3.10: Độ lặp lại của phổ đồ <strong>TNT</strong> (0,5 ml) 

30.0n 

25.0n 

20.0n 

15.0n 

10.0n 

-800m -700m -600m -500m -400m -300m -200m 

U (V) 

Hình 3.11: Độ lặp của phổ đồ <strong>TNT</strong> (1,0 ml) 




Nhận xét: Độ lệch chuẩn (S) của chiều cao sóng cực phổ xung vi phân ở các nồng 

độ 1,6; 4,0; 7,2 lần lượt là 0,0008265; 0,001285; 0,00473 và độ lêch chuẩn tương 

đối lần lượt là 1,59; 1,072; 1,6032 đều khá nhỏ. Chứng tỏ việc phân tích chất chuẩn 

<strong>TNT</strong> của hệ thống cực phổ đa năng 757VA Computrace đạt yêu cầu về độ lặp lại, 

có thể ứng dụng tốt cho việc phân tích định tính và định lượng. 

3.3.3. <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> tính thích hợp của hệ thống cực phổ 

Khảo sát tính thích hợp của hệ thống cực phổ bằng cách sử dụng dung dịch 

chuẩn (có nồng độ chính xác biết trước), tiến hành đo lặp lại 6 lần ở cùng 1 nồng 

độ của 1 dung dịch chuẩn. Tính thích hợp của hệ thống cực phổ được biểu thị qua 

độ phân giải của pic, sai số tương đối của 6 phép thử song song đối với thế bán 

sóng (đại lượng có giá trị định tính), chiều cao dòng khuếch tán giới hạn xung vi 

phân (đại lượng có giá trị định lượng 

Kết quả tính thích hợp được thể hiện ở bảng 3.10 

Bảng 3.10: Kết quả kiểm tra tính thích hợp của hệ thống cực phổ đa năng 

757VA Computrace đối với chuẩn <strong>TNT</strong> 

STT 

Chiều cao dòng khuếch tán giới hạn 

Thế bán sóng 

xung vi phân (-I p. 10 7 A) của dung 

(-E 1/2 = -E p ) 

dịch <strong>TNT</strong> 3,2 mg/l 

1 0,5732 0,1202 

2 0,5774 0,1198 

3 0,5763 0,1200 

4 0,5934 0,1189 

5 0,5772 0,1224 

6 0,5683 0,1211 

Giá trị trung bình 0,57763 0,1204 




Độ lệch chuẩn 8,45.10 -3 1,197.10 -3 

RSD (%) 1,462 0,994 

Độ lệch chuẩn tương đối về thế bán sóng (E 1/2 ) của đường cong cực phổ xung 

vi phân cỡ 1,462%, về chiều cao dòng khuếch tán giới hạn xung vi phân (I p ) của 

dung dịch <strong>TNT</strong> 0,99% đều khá nhỏ. Chứng tỏ việc phân tích chất chuẩn <strong>TNT</strong> của 

hệ thống cực phổ đa năng 757VA Computrace đạt yêu cầu về tính thích hợp, có thể 

ứng dụng tốt cho việc phân tích định tính và định lượng. 

3.4. KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG TỚI QUÁ TRÌNH XỬ LÝ 

<strong>TNT</strong> BẰNG SẮT KIM LOẠI 

3.4.1. Ảnh hƣởng của thời gian tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng sắt 

Chúng tôi tiến hành khảo sát ảnh hưởng của thời gian tới sự giảm nồng độ 

<strong>TNT</strong>, được thể hiện qua bảng 3.11 sau đây: 

Bảng 3.11: Ảnh hưởng của thời gian đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Thời gian (phút) <strong>TNT</strong> C <strong>TNT</strong> (mg/l) 

-E 1/2 (V) -Ip.10 7 (A) 

0 0,573 0,226 5,084 

5 0,570 0,138 3,104 

10 0,563 0,105 2,362 

15 0,556 0,091 2,047 

20 0,549 0,075 1,687 

25 0,542 0,069 1,552 

30 0,528 0,067 1,507 




Dựa vào kết quả bảng 3.11 đã chỉ ra ở trên, chúng tôi thiết lập được đồ thị mô 

tả biến thiên nồng độ <strong>TNT</strong> theo thời gian trong khoảng 30 phút tiến hành phản ứng 

như sau: 

6 

5 

C (mg/l) 

Thời gian đuổi khí 

4 

3 

thời gian đuổi khí 

2 

1 

0 

0 5 10 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.12: Khảo sát thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Nhận xét: Qua kết quả sóng cực phổ xác định được và đồ thị ở hình trên đã 

chỉ ra ở trên chúng ta thấy sau những khoảng thời gian 5 (phút) hàm lượng của 

<strong>TNT</strong> giảm đáng kể sau khoảng thời gian 30 (phút). Nồng độ của <strong>TNT</strong> đã giảm trên 

70%. Chứng tỏ bột sắt đã khử <strong>TNT</strong> thành amin. Trong khoảng thời gian 15 phút 

đầu nhận thấy hàm lượng của <strong>TNT</strong> giảm nhanh hơn, chứng tỏ thời gian đầu phản 

ứng xảy ra <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> hấp phụ <strong>TNT</strong> trên bề mặt của sắt và <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> khử <strong>TNT</strong>. Mặt 

khác, khi quan sát thí nghiệm thấy màu của dung dịch phản ứng chuyển sang xanh 

tím nhạt sau đó dần sang vàng nâu. Đây là chỉ thị cho sự xuất hiện ion Fe 2+ và Fe 3+ 

tạo ra huyền phù trong dụng dịch. Huyền phù này phải lọc bỏ khỏi dung dịch trước 

khi phân tích <strong>TNT</strong> 




3.4.2. Ảnh hƣởng của khối lƣợng sắt tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Chúng tôi tiến hành các thí nghiệm với lượng sắt kim loại khác nhau: 0,15 

gam; 0,1 gam; 0,2 gam. Nhằm xác định sự ảnh hưởng của nồng độ sắt tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> 

chuyển hóa <strong>TNT</strong> sau những khoảng thời gian khác nhau. Dưới đây là kết quả mà 

chúng tôi đã khảo sát được: 

Bảng 3.12: Ảnh hưởng của khối lượng sắt tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

C <strong>TNT</strong> 

(mg/l) 

0,1 gam 5,08 3,100 2,360 2.046 1,680 1,550 1,500 

0,15gam 

0 

5,08 2,048 1,747 

2,047 

1,445 1,289 1,100 1,070 

0,2gam 

5,08 

5,08 1,847 1,453 1,346 1,093 1,068 1,037 

C (mg/l) 

6 

5 

4 

3 

2 

0,1 gam Fe 

0,2 gam Fe 

0,3 gam Fe 

1 

0 

0 5 10 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.13: Ảnh hưởng của khối lượng sắt tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Nhận xét: Nhận thấy sau khoảng thời gian 30 phút tiến hành phản ứng giữa 

Fe kim loại với <strong>TNT</strong>, hàm lượng của <strong>TNT</strong> đã giảm dần theo thời gian. Đồng thời 

tốc độ chuyển hóa tỉ lệ thuận với khối lượng của bột Fe. Khối lượng bột sắt tăng tốc 




độ phản ứng tăng, tuy nhiên hàm lượng <strong>TNT</strong> giảm rất chậm. Chứng tỏ khi lượng Fe 

phản ứng đã đủ, nếu tăng khối lượng Fe thì chỉ <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> hấp phụ <strong>TNT</strong> trên bề mặt 

Fe tăng, do diện tích bề mặt tăng lên làm tốc độ chuyển hóa <strong>TNT</strong> tăng. 

Khi tiến hành thí nghiệm, thu được các phổ đồ của <strong>TNT</strong> cũng nhận thấy, sau 

thời gian phản ứng ở khoảng thế -0,2V đến -0,5V có pic ion Fe 2+ và Fe 3+ xuất hiện. 

Theo thời gian chiều cao của pic tăng dần do nồng độ ion Fe 2+ và Fe 3+ trong dung 

dịch tăng lên. 

Vậy nên khi tiến hành thí nghiệm khảo sát các yếu tố khác chúng tôi chỉ sử 

dụng lượng bột Fe là 0,1 gam. 

3.4.3. Ảnh hƣởng của sự khuấy tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Ở đây chúng tôi tiến hành 2 thí nghiệm khảo sát tốc độ khuấy tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> 

chuyển hóa <strong>TNT</strong>. Mục đích tìm được điều kiện tối ưu về nồng độ khi <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

bằng Fe. Kết quả cụ thể được chỉ ra ở bảng 3.13 dưới đây: 

Bảng 3.13: Ảnh hưởng của sự khuấy trộn đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 


(mg/l) 

5,08 3,135 2,362 2,047 1,687 1,382 1,253 

5,08 4,743 4,509 4,381 4,290 4,020 3,928 

Từ kết quả ở bảng 3.13, chúng tôi xây dựng đồ thị mô tả vai trò của việc khuấy 

trộn tới sự giảm nồng độ <strong>TNT</strong>. 




C (mg/l) 

6 

5 

4 

3 

khuấy 

không khuấy 

2 

1 

0 

0 5 10 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.14: Ảnh hưởng của sự khuấy trộn đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Nhận xét: Nhìn vào đồ thì ta thấy khi không khuấy đều thì nồng độ <strong>TNT</strong> giảm 

rất ít không đáng kể. Khi ta khuấy đều giảm mạnh. Vậy tốc độ khuấy ảnh hưởng rất 

lớn tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng Fe 

3.5. KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG TỚI QUÁ TRÌNH XỬ LÝ 

<strong>TNT</strong> BẰNG SẮT KIM LOAI KẾT HỢP VỚI MUỐI AMONI PESUNFAT 

3.5.1. Ảnh hƣởng thời gian tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Tiến hành thí nghiệm với 0,1ml <strong>TNT</strong> (C <strong>TNT</strong> = 80 mg/l) và 0,1 gam Fe + 0,112 

gam (NH 4 ) 2 S 2 O 8 + 15ml dung dịch đệm amoni. Phổ đồ của <strong>TNT</strong> theo thời gian 

được chỉ rõ trong hình 2.5 phần phụ lục. 

Từ bảng 3.14 ta thấy được khi cho thêm một lượng muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 vào hệ 

chứa sắt kim loại, sau khoảng 5 phút nồng độ của <strong>TNT</strong> đã giảm mạnh. Sau các khoảng 

thời gian 10, 15, 20, 25 phút … nồng độ của <strong>TNT</strong> cũng giảm dần tuy nhiên tốc độ có 

chậm lại. Kết quả thống kê nồng độ của <strong>TNT</strong> được chỉ ra ở bảng 3.14 dưới đây: 




Bảng 3.14: Khảo sát thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

C (mg/l) 5,08 2,935 1,862 1,047 0,77 0,682 0,653 

Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy khi cho <strong>TNT</strong> phản ứng với tác nhân Fe 

kết hợp với (NH 4 ) 2 S 2 O 8 nồng độ của <strong>TNT</strong> bị giảm đi nhanh chóng. Trong khoảng 

thời gian thí nghiệm 30 phút <strong>TNT</strong> bị phân hủy 87%. Từ hình 3.5 cho thấy vị trí các 

pic sản phẩm đã bị dịch chuyển về phía dương hơn. Điều đó chứng tỏ là khi cho 

thêm muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 đã xảy ra phản ứng giữa Fe 2+ với anion pesunfat tạo gốc tự 

do SO *- 4 , gốc tự do sunfat kết hợp với <strong>TNT</strong> khoáng hóa <strong>TNT</strong> tạo những hợp chất 

mới như CO 2 , H 2 O, N 2 . Sau khoảng thời gian 5p đầu tiên nồng độ của <strong>TNT</strong> đã 

giảm khoảng hơn 40%, từ t = 5 phút đến t = 30 phút hàm lượng <strong>TNT</strong> giảm được 

khoảng hơn 30%. Chứng tỏ, thời gian đầu gốc tự do cao, làm khoáng hóa <strong>TNT</strong>, 

theo thời gian gốc tự do giảm dần, tốc độ khoáng hóa cũng chậm lại. 

3.5.2. Ảnh hƣởng của khối lƣợng sắt tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Tiến hành 3 thí nghiệm với khối lượng sắt kim loại khác nhau là: 0,05 gam; 

0,1 gam; 0,15 gam. Mục đích tìm ra điều kiện tối ưu giữa lượng Fe với (NH 4 ) 2 S 2 O 8 . 

Sau những khoảng thời gian phản ứng 5 phút tiến hành đo mẫu chúng tôi đã lập 

được bảng kết quả xác định nồng độ của <strong>TNT</strong> ở các thời điểm khác nhau như sau: 

Bảng 3.15: Ảnh hưởng của khối lượng sắt đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 


(mg/l) 

0,05g Fe 5,080 3,123 2,52 2,156 1,854 1,420 1,166 

0,10g Fe 5,080 2,935 2,362 1,947 1,587 1,282 0,953 

0,15g Fe 5,080 2,906 2,284 1,875 1,459 1,256 0,889 




C (mg/l) 

6 

5 

4 

3 

2 

0,05g Fe 

0,1g Fe 

0,15g Fe 

1 

0 

0 5 10 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.15: Ảnh hưởng của khối lượng sắt đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Nhận xét: Qua hình 3.15 chỉ ra ở trên cho thấy khi tăng khối lượng của Fe thì 

nồng độ <strong>TNT</strong> có giảm nhanh hơn nhưng không nhanh hơn nhiều Theo số tài liệu 

nước ngoài chúng tôi nghiên <strong>cứu</strong> phản ứng diễn ra tối ưu nhất là tỉ lệ mol giữa Fe và 

(NH 4 ) 2 S 2 O 8 là khoảng 7÷10 lần, khi đó lượng gốc tự do sunfat là lớn nhất. Trong 

điều kiện thí nghiệm đã làm cũng chỉ ra rằng không cần phải tăng <strong>quá</strong> nhiều sắt cho 

<strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong>. Qua kết quả đã khảo sát, chúng tôi chọn điều kiện thích hợp là 0,15 

gam Fe kết hợp với 0,112 gam (NH 4 ) 2 S 2 O 8 , <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> với 2,0 ml <strong>TNT</strong> (C = 80 mg/l), sau 

30 phút nồng độ <strong>TNT</strong> giảm xuống còn 0,889.10 -3 mg/ml (giảm gần 99%), rất gần với 

nồng độ cho phép của TCVN. 

3.5.3. Khảo sát ảnh hƣởng của sự khuấy tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> chuyển hóa <strong>TNT</strong> 

Tiến hành thí nghiệm với 2 mẫu như nhau về nồng độ <strong>TNT</strong>, khối lượng sắt và 

hàm lượng muối amoni pesunfat cho vào mẫu bình điện phân rồi tiến hành đo 1 

mẫu theo khoảng thời gian khuấy đều 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 phút. Còn một mẫu 

thì không khuấy cũng đo trong khoảng thời gian như vậy. 




Kết quả sau khi đo bằng máy cực phổ để xác định nồng độ <strong>TNT</strong> còn lại, được 

ghi ở bảng 3.16 sau đây: 

Bảng 3.16: Ảnh hưởng của sự khuấy trộn tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

C (mg/l) 

(khuấy) 

5,08 2,935 2,362 1,947 1,587 1,282 0,953 

C (mg/l) 

(không 

khuấy) 

5,08 4,649 4,492 4,256 4,159 4,034 4,002 

Từ kết quả ở bảng 3.16, xây dựng đồ thị mô tả vai trò của việc khuấy trộn tới 

sự giảm nồng độ <strong>TNT</strong> 

C (mg/l) 

6 

5 

4 

3 

2 

khuấy 

không khuấy 

1 

0 

0 5 0 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.16: Ảnh hưởng của sự khuấy trộn đến <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 




Nhận xét: Qua đồ thị hình 3.16 chúng ta thấy trong khoảng 30 phút phản ứng. 

Cả hai thí nghiệm nồng độ đều giảm dần theo thời gian. Ở thí nghiệm không khuấy 

nồng độ của <strong>TNT</strong> giảm rất chậm so với thí nghiệm khuấy đều. Chứng tỏ khi tiến 

hành thí nghiệm, khuấy trộn làm tăng sự tiếp xúc giữa Fe với <strong>TNT</strong> dẫn tới khả năng 

phản ứng giữa <strong>TNT</strong> với hỗn hợp Fe và (NH 4 ) 2 S 2 O 8 tăng. 

3.5.4. Ảnh hƣởng của khối lƣợng muối amoni pesufat 

Từ thí nghiệm 4 và thí nghiệm 7, chúng tôi đã ghi lại kết quả khảo sát nồng độ 

<strong>TNT</strong> theo bảng sau: 

Bảng 3.17: Ảnh hưởng của khối lượng muối amoni pesunfat tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> 

Thời gian 

(phút) 

Xử <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> khi cho 

0,112 gam (NH 4 ) 2 S 2 O 8 ) 

Xử <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> khi cho 

0,2 gam (NH 4 ) 2 S 2 O 8 ) 

-E 1/2 (V) -Ip.10 7 (A) -E 1/2 (V) -Ip.10 7 (A) 

0 0,567 0,221 0,567 0,221 

5 0,563 0,174 0,557 0,124 

10 0,554 0,119 0,563 0,078 

15 0,556 0,066 0,556 0,029 

20 0,554 0,057 0,549 0,015 

25 0,552 0,039 0,542 0,009 

30 0,549 0,021 0,528 0,005 

Bảng 3.18: Nồng độ của <strong>TNT</strong> sau các khoảng thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng 0,1g Fe và 

0,112g muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

Ip.10 7 (A) 0,221 0,174 0,119 0,066 0,045 0,039 0,021 

C (mg/l) 4,972 3,194 2,677 1,484 1,012 0,877 0,472 




Bảng 3.19: Nồng độ của <strong>TNT</strong> sau các khoảng thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng 0,1g Fe và 


t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

Ip.10 7 (A) 0,221 0,124 0,078 0,029 0,015 0,009 0,005 

C (mg/l) 4,972 2,789 1,755 0,652 0,337 0,202 0,112 

C (mg/l) 

6 

5 

4 

3 

2 

Xử <strong>lý</strong> với 0,112g 

(NH4)2S2O8 

Xử <strong>lý</strong> với 0,2g 

(NH4)2S2O8 

1 

0 

0 5 10 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.17: Ảnh hưởng của khối lượng muối amoni pesufat tới <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> 

Nhận xét: Khi tăng khối lượng của (NH 4 ) 2 S 2 O 8 tốc độ chuyển hóa <strong>TNT</strong> tăng 

nhưng chậm, gần như không đáng kể. Do khi tăng lượng (NH 4 ) 2 S 2 O 8 , nguồn cung 

cấp gốc tự do SO *- 4 tăng lên, nhưng lượng sắt không thay đổi. Vì vậy, lượng gốc tự 

do được sinh ra khi Fe 2+ tương tác với anion pesunfat tăng lên không đáng kể. 

Đồng thời lượng pesunfat tăng lên sẽ xảy ra <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> hấp phụ không có ích là: 

Fe 2+ 2- 

+ S 2 O 8 Fe 3+ + SO 2- -* 

4 + SO 4 

Chính vì thế tốc độ chuyển hóa không thay đổi nhiều khi tăng lượng muối 

(NH 4 ) 2 S 2 O 8 . Khi tiến hành <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng hệ Fe 0 kết hợp với pesunfat chỉ nên 

dùng lượng thích hợp muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 . 




3.5.5. So sánh ảnh hƣởng cách <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> khi cho (NH 4 ) 2 S 2 O 8 tại thời gian 

khác nhau 

Từ thí nghiệm 4, thí nghiệm 7 và thí nghiệm 8, kết quả của nồng độ <strong>TNT</strong> 

được ghi lại ở bảng dưới đây: 

Bảng 3.20: Nồng độ của <strong>TNT</strong> sau khoảng thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> bằng 0,1g Fe và 


Thời gian 

(phút) 

<strong>TNT</strong>(1) Cho S 2 O 2- 8 sau 5 phút <strong>TNT</strong>(2) Cho S 2 O 2- 8 sau 10 phút 

-E 1/2 (V) -Ip.10 7 (A) -E 1/2 (V) -Ip.10 7 (A) 

0 0,577 0,206 0,577 0,214 

5 0,573 0,189 0,573 0,192 

10 0,554 0,125 0,566 0,181 

15 0,556 0,071 0,556 0,098 

20 0,554 0,051 0,549 0,061 

25 0,552 0,040 0,542 0,049 

30 0,549 0,032 0,528 0,040 

Bảng 3.21: Nồng độ của <strong>TNT</strong> khi cho đồng thời 0,1g Fe kim loại và 0,112g muối 

(NH 4 ) 2 S 2 O 8 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

Ip.10 7 (A) 0,231 0,199 0,187 0,122 0,088 0,049 0,039 

C (mg/l) 5,197 4,477 4,207 2,745 1,979 1,102 0,877 




2- 

Bảng 3.22: Bảng nồng độ <strong>TNT</strong> khi cho S 2 O 8 tại thời điểm 5 phút 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

Ip.10 7 (A) 0,206 0,179 0,125 0,071 0,046 0,04 0,037 

C (mg/l) 4,634 4,252 2,812 1,597 1,134 0,90 0,732 

Bảng 3.23: Bảng nồng độ <strong>TNT</strong> khi cho S 2 O 2- 8 tại thời điểm 10 phút 

t (phút) 0 5 10 15 20 25 30 

Ip.10 7 (A) 0,214 0,192 0,181 0,094 0,063 0,049 0,041 

C (mg/l) 4,814 4,319 4,072 2,114 1,417 1,102 0,922 

Từ kết quả ở bảng 3.21; 3.22 và bảng 3.23 chúng tôi xây dựng đồ thị mô tả 

ảnh hưởng của việc cho muối amoni pesunfat tại các thời điểm khác nhau, ảnh 

hưởng đến nồng độ <strong>TNT</strong> qua hình 3.18 

C (mg/l) 

6 

5 

4 

3 

2 

Đồng thời 

Cho S2O8 sau 5p 

Cho S2O8 sau 10p 

1 

0 

0 5 10 15 20 25 30 

thời gian 

Hình 3.18: Khảo sát thời điểm cho S 2 O 8 2- vào hệ <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> 

Nhận xét: Sau khoảng thời gian 5p tiến hành phản ứng, nhận thấy nồng độ 

<strong>TNT</strong> đều giảm ở cả 3 thí nghiệm. Ở thí nghiệm mà tác nhân chỉ có Fe kim loại chiều 




cao pic giảm xuống, vị trí ít thay đổi so với pic ban đầu của <strong>TNT</strong>. Ở hai thí nghiệm 

còn lại chiều cao pic giảm mạnh. Vị trí của pic đã bị dịch chuyển về phía dương hơn 

của thế. 

Sau thời gian 10p phản ứng trong điều kiện khác nhau về thành phần của muối 

(NH 4 ) 2 S 2 O 8 ta nhận thấy tốc độ chuyển hóa <strong>TNT</strong> tăng lên nhanh chóng với sự có 

mặt của muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 . Và vị trí của pic có sự dịch chuyển về phía dương hơn 

của thế khi cho thêm muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 . 

3.6. TỒNG HỢP CÁC ĐIỀU KIỆN THỰC NGHIỆM TỐI ƢU CỦA QUÁ 

TRÌNH XỬ LÝ <strong>TNT</strong> BẰNG SẮT KẾT HỢP VỚI MUỐI AMONI PESUNFAT 

Qua kết quả khảo sát ở trên nhận thấy trong thời gian phản ứng khoảng 10- 15 

phút. Hàm lượng chất hữu cơ độc hại <strong>TNT</strong> đã giảm khoảng trên 80%. Do vậy thời 

gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> tối ưu bằng hệ Fe kết hợp với pesunfat là khoảng 20 phút. 

Khảo sát về lượng Fe với pesunfat nhận thấy nên sử dụng Fe ở dạng bột sẽ 

tăng khả năng phản ứng và khả năng hấp phụ. Muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 phải ở dạng tinh 

thể, vì pesunfat dễ phân hủy trong không khí ẩm. Nên sử dụng lượng Fe kết hợp 

với muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 theo tỉ lệ mol cỡ 5-10 lần. Khi đó nồng độ gốc tự do là lớn 

nhất, đồng thời sẽ hạn chế các <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phụ không mong muốn. 

Khi tiến hành <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> nguồn nước chứa <strong>TNT</strong> hoặc chất hữu cơ độc hại, do phản 

ứng dị thể và sự hòa tan các chất hữu cơ trong nước thường kém. Khi sử dụng hệ 

Fe + S 2 O 2- 8 để <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> chất hữu cơ, cần phải thiết kế bộ phận khuấy trộn nhằm mục 

đích tăng hòa tan oxi không khí vào hệ phản ứng. Sẽ làm tăng tốc độ phản ứng, thời 

gian phản ứng sẽ giảm xuống. 

Nên tạo môi trường <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> trong điều kiện axit hoặc môi trường bazơ mạnh sẽ 

tăng khả năng sản sinh gốc tự do có tính oxi hóa mạnh, đồng thời xảy ra <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> 

phân hủy <strong>TNT</strong> bằng con đường hóa học. 




KẾT LUẬN 

Sau một thời gian tiến hành thực nghiệm, tôi đã thu được một số kết quả quan 

trọng sau: 

1. Đã khảo sát các điều kiện tối ưu xác định nồng độ <strong>TNT</strong> bằng phương pháp cực 

phổ xung vi phân như sau: 

- Đo sóng cực phổ xung vi phân của <strong>TNT</strong> trong nền đệm amoni (NH 3 + 

NH 4 Cl) có pH= 10,00. 

- Sử dụng điện cực giọt treo thủy ngân (HMDE) với kích thước giọt là 4 

- Loại ảnh hưởng của oxi hòa tan chỉ sau 90s 

- Thời gian làm giàu là 30s 

- Bước nhảy thế là 0,006s 

- Quét thế từ -0,9V đến -0,1V 

- Tốc độ quét thế 0,015V/s 

- Biên độ xung 0,05V 

- Píc của <strong>TNT</strong> xuất hiện ở khoảng -570mV đến -530mV 

Đo trên máy phân tích điện hóa đa năng VA757 Computrace của Metrohm 

điện cực giọt treo, điện cực so sánh Ag/AgCl. Chất lượng sóng cực phổ tốt và ổn 

định. 

2. Xây dựng đường chuẩn phụ thuộc chiều cao píc vào nồng độ <strong>TNT</strong> 

I p = [(4,445 ± 0,047).C <strong>TNT</strong> + (-2,000 ± 0,233)] .10 -9 

Với hệ số tương quan R 2 = 0,9994 

3. Đã tiến hành kiểm tra độ chính xác của đường chuẩn, độ lặp, tính thích hợp của 

phương pháp cực phổ và tính giới hạn phát hiện, giới hạn định lượng của <strong>TNT</strong>. Kết 

quả cho thấy đường chuẩn xây dựng được có độ tin cậy cao, có thể ứng dụng tốt 

cho việc tính toán nồng độ <strong>TNT</strong> của các mẫu phân tích, phương pháp cực phổ có sự 




tương thích tốt cho <strong>quá</strong> <strong>trình</strong> phân tích định tính và định lượng <strong>TNT</strong> và có độ lặp 

tốt cho các phép đo. 

4. Đã tiến hành <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> bằng kim loại sắt kết hợp với muối (NH 4 ) 2 S 2 O 8 , đã so 

sánh với cách <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> chỉ dùng sắt. Kết quả thu được là rất khả quan, mở ra 

hướng nghiên <strong>cứu</strong>, ứng dụng mới trong việc <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> các chất hữu cơ độc hại. Sau 

khoảng thời gian <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> là 20 phút, với hàm lượng Fe và (NH 4 ) 2 S 2 O 8 từ 7:10 lần thì 

hàm lượng chất hữu cơ độc hại <strong>TNT</strong> đã giảm được trên 80%, từ đó có thể định 

hướng ra quy mô <strong>xử</strong> <strong>lý</strong> <strong>TNT</strong> với hàm lượng lớn ngoài phòng thí nghiệm.

Nghiên cứu quá trình xử lý 2,4,6-trinitro toluen (TNT) trong nước thải bằng sắt kim loại kết hợp muối amoni pesunfat

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?