De Parel 3 - 2024

DeParel
Jaargang 40 | Nummer 3 | juni 2024
Bijenplanten | Nog veel meer plantjes langs de weg
conostylis candidans en epacris logiflora

Colofon
Jaargang 40 - nummer 3, juni 2024
De Parel is het verenigingsblad van de Nederlandse
Kuipplantenvereniging. De Parel verschijnt tweemaandelijks
en wordt toegezonden aan leden.
Losse nummers zijn verkrijgbaar bij de regio’s
• Ledenadministratie
Marcel Kool
Pigmenthof 43, 1339 HD Almere-Buiten
Tel. 06 40 25 54 32
leden@kuipplantenvereniging.nl
• Financiële administratie
Marcel Kool
Pigmenthof 43 1339HD Almere-Buiten
Tel. 06 40 25 54 32
NL71 INGB 0003 9781 67,
t.n.v. Nederlandse Kuipplantenvereniging.
penningmeester@kuipplantenvereniging.nl
Betaling na contributienota.
• Contributie
De contributie voor 2023 bedraagt € 36,00.
Het lidmaatschap loopt van 1 januari t/m 31 december.
Aanmelding dient schriftelijk of telefonisch te gebeuren
bij de ledenadministratie of via onze website:
www.kuipplantenvereniging.nl
• Opzegging lidmaatschap
Het opzeggen dient schriftelijk te gebeuren en
wel uiterlijk een maand voor het einde van het
verenigingsjaar bij de ledenadministratie.
• Kopij
Bijdragen voor De parel van augustus sturen naar het
redactieadres op uiterlijk 28 juni. Voor de overige in
2024 te verschijnen nummers zijn de uiterste data voor
het inleveren van kopij: 6 september en 25 oktober.
Aanlevering van foto’s en tekst als e-mailbijlage.
Afbeeldingen in zo hoog mogelijke resolutie s.v.p. en
niet opgenomen in het tekstbestand maar als aparte
bijlagen!
• Verschijningsdatum
U ontvangt De Parel in de derde volle week van de
maanden februari, april, juni, augustus, oktober en
december.
• Advertenties en PR
penningmeester@kuipplantenvereniging.nl
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/
of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de betrokken auteurs en
de redactie van De Parel.
• Redactie
E. de Rue, Leiden
C. Flikweert, Amsterdam
P. Melis, Rosmalen
I. van den Berg, Alphen aan den Rijn
• Redactieadres
P. Melis, Vincent van Goghlaan 31,
5246 GA Rosmalen
073 649 9080
melispeter@hotmail.com
• Vormgeving en realisatie
MEO, Alkmaar
Omslagfoto: Lespedeza
Foto: Ina Gelling
Redactioneel
Deze keer geen bergen kopij , maar wel de bijzondere ervaringen
van Ina Gelling, onze onvolprezen columnist, met bijen. Terwijl we
altijd maar moeten aanhoren hoe belangrijk het voor de bestuiving
is om onze tuinen royaal te voorzien van bijenlokkende planten, schetst
zij waar de bijenliefde ook toe leidt. De natuur zal ons altijd blijven
verrassen. Dat overkwam ook Cisca van der Zwan toen zij dacht even
wat soorten Protea en een bijzondere soort Passiebloem te zaaien. Wie
weet hoe de natuur dat oplost: we horen het graag. Gelukkig zijn er ook
mooie en lekker geurende planten die wat gemakkelijker op te kweken
zijn. Laat het betere, meer zomerse weer u inspireren. In dit nummer
natuurlijk ook weer “mooie plantjes” en een uitgebreid reisverslag. Wat
zijn we blij met onze trouwe auteurs. Toch is het deze keer uiteindelijk
niet gelukt zoveel kopij te genereren dat we een volledige Parel van
twintig pagina’s hebben kunnen vullen. De teller is gestopt bij zestien
pagina’s. Gaan we dan toch richting het einde?
Kijk ook even in de rubriek verenigingsnieuws naar het aanbod van
zes ingelijste afbeeldingen met informatie waaruit uiteindelijk onze
vereniging is voortgekomen.
De redactie wenst u graag een hele mooie zomer toe.
Let op: de uiterste datum voor het insturen van kopij voor het augustusnummer
van De Parel is 28 juni 2024.
Inhoudsopgave
4Praatjes over zaadjes,
juni
Cisca van der Zwan
3 Bijenplanten • Ina Gelling
12
Da's ook
Een plantje langs de weg,
deel 2
6Peter Melis
4 Praatjes over zaadjes juni • Cisca van der Zwan
6 Een plantje langs de weg, deel 2 • Peter Melis
11 Zijn "Hippeastrum multiflorum" en
Hippeastrum x johnsonii dezelfde? • Gerard Rosema
12 Da’s ook een mooi plantje • Liesbeth Uijtewaal-de Vries
16
Verenigingsnieuws, programma's en kalender
een mooi plantje
Liesbeth Uijtewaalde
Vries
2 | De Parel 2024 | nr. 3

Bijenplanten
Tekst en foto's: Ina Gelling
Bee friendly tuinieren, alles voor de bijen en andere
bestuivende vliegers, leeft al enige jaren als tuinhype
en zoals altijd bij elke hype: vroeg of laat krijgt het een
terroriserende benadering.
Natuurlijk moeten de bestuivers niet verloren gaan. Maar in
onze boomgaard bekruipt mij wel eens de gedachte dat ik
juist meewerk aan de exploderende toename van hoornaars,
de bijeneters.
Het gonst van de insectengeluiden. Hoge tonen, zacht
gezoem, wat geruzie en gemor bij overrijpe appels en met
regelmaat komen er niet alleen helikopters langs zoemen in
de vorm van zwaarlijvige hommels. Als ik het geluid hoor van
een chinook, weet ik dat er weer een hoornaar voorbij vliegt.
Lief bedoelde cadeautjes van vrienden en kennissen zoals
een voorgefabriceerd triplex bijenhotelletje neem ik zonder
tegenwerping vriendelijk in ontvangst. Alsof de beestjes zelf
geen broed- of schuilplaats kunnen vinden en bouwen.
Ook wij hebben diverse takkenwallen van oude
boomstammen en gesnoeide takken waar ik het hele jaar
door mijn snoeiafval op kwijt kan. Win-win zou je denken.
Fantastische broedplaatsen voor een winterkoninkje en
allerlei gespuis. Dus ook voor wespen en hoornaars. Elk jaar
valt een deel van de tuin in ongenade door de welhaast
ADHD-activiteiten van deze soorten.
Soms heb ik niet tijdig door dat er een nest zit en steek ik
nietsvermoedend een paar takken in de wal. Ja hoor, dan is er
weer een verkenner die erop uit is gestuurd om me te verjagen.
Net zo lang tot hij een stukje huid heeft gevonden om in
toe te slaan. Is het niet op de arm dan wel onder de kraag
of broekspijp. Ik blijf inmiddels op gepaste afstand zodra ik
geconcentreerd gezoem hoor of ze werkelijk zie vliegen.
Argyrocytisus
Hakonechloa
Maar goed, terug naar de planten. In ons wijkkrantje had
een bijengoeroe de opmerking geplaatst dat we alleen
inheemse planten in de tuin moeten gebruiken, “want al die
exoten, daar kunnen de bijen en vlinders niets mee”. “En
vooral niet met al die onzinnige siergrassen, rododendrons
en hortensia’s.” Dat noem ik trouwens nog eens goede
inburgering, de “oer-Hollandse” hortensia oorspronkelijk
afkomstig uit Azië. Net als de exotische conifeer Thuja
occidentalis die niet meer is weg te denken uit onze tuinen.
Hollandser kan het bijna niet.
Echter, nou meen ik mij toch te herinneren dat ik elk
voorjaar een kleinbladige Rododendron, die ik overigens nog
altijd Azalea noem, helemaal zie doorhangen vanwege een
menigte hommels. En de lagerstroemia’s zijn in het najaar
meer in trek dan de naburige vlinderstruiken. Evenals de
weelderige struik Lespedeza thunbergii Edo-Shibori, wat een
enorme waterval aan kleine bloemetjes. Hij staat al tien
jaar in de tuin en het is elk jaar een feest om naar de drukte
te kijken. Wat ook erg in trek is trouwens zijn bloeiende
Italiaanse tuinkruiden. Ook bij ons zelf als het maar zou
lukken er bij te komen.
Ik moet toegeven dat ik geen kenner ben van bijensoorten en
gelijklijkende vliegers. Het heeft even geduurd voor ik letterlijk
inzag dat niet elke (sluip)wesp een wesp was, zogezegd. Als
hij geel met zwart was, was het een wesp. Direct platslaan
was altijd mijn reactie. Inmiddels heb ik bijgeleerd. Wat niet
wegneemt dat de exemplaren die 30 cm van mijn gezicht
verwijderd op ooghoogte me strak hypnotiserend blijven
aankijken, bijna uitdagend ‘pak me dan’ zoemend, me mateloos
irriteren. Ik herken ook niet de geïntroduceerde exemplaren die
poppen of rupsen eten waardoor de vlinderstand achteruitgaat.
De tuin is een insectenjungle waar ingrijpen onbegonnen
werk is en eigenlijk ook niet gewenst is. Er is altijd wel een
bijkomend negatief effect.
Alhoewel, eh, als de buxusmot zo te bestrijden valt…..
Ondertussen staan de kuipplanten niet alleen op het terras
maar ook tussen de struiken waardoor vliegende bestuivers
hier misschien ook even een druppeltje nectar van mee gaan
pikken en hopelijk inderdaad wat bestuiven. Al is het maar
per ongeluk. Aan geur en kleur, dag en nacht, om ze aan te
trekken, geen gebrek. Zonder kolibries moeten ook de exoten
het toch hebben van onze inheemse kleine vliegers.
nr. 3 | De Parel 2024 | 3

Praatjes over zaadjes juni
Tekst: Cisca van der Zwan foto’s: Peter Melis
Wat een rare aprilmaand hebben we gehad, heel
warm en heel koud, droog maar ook nat. Zaailingen
naar buiten en weer terug naar binnen. De hanging
basket die ik heb gemaakt staat zolang in de serre op de
eettafel, koel en met veel licht. Voor de ijskoude windkracht
7 met hagel zijn de jonge plantjes nog te teer. Hier en daar
steekt er al een blauw Australisch madeliefje (Brachyscome
iberidifolia) de kop op, best gezellig zo. Ik hou van veel
verschillende planten en zaaien vind ik erg leuk om te doen.
Maar als ik de aanwijzingen op de verpakking lees is het een
wonder dat er zaden spontaan in de natuur opkomen.
Zo heb ik zaden gekregen van een Teacup waterlelie; daarvan
moeten de zaden worden geschuurd, dan moeten ze in 2 cm
vijvergrond, laagje water erop, eerst half schaduw en warm
22-24 graden en later in de volle zon. Die drijven nu in
een potje in mijn aquarium. Dan heb ik me laten verleiden
door een paar Proteasoorten, want zeg nou zelf wie valt er
niet voor de naam Knikkend speldenkussen, Suikerbossie of
Skaamrosie. Bij dit zaad krijg je een handleiding van een
dicht beschreven A4. Deze zaden moeten eerst 30 minuten
Bauhinia tometosa zaden
in de rookprimer (om de natuurlijke branden te imiteren)
en dan grond mengen en met zwavel besproeien tegen
schimmel. En natuurlijk zorgen voor een temperatuurverschil
van 12°C tussen dag en nacht. Van een kuipplantenvriendin
kreeg ik zaden van een Passieflorasoort. In het ene boek
staat dat die een dag in sinaasappelsap geweekt moeten
worden. In een ander boek staat dat de zaden een dag in
de melk moeten. Oké, ik gaan het uitproberen. Maar wie
perst er nu een sinaasappeltje voor deze plant in de natuur
of komt hem een lekker schoteltje melk brengen? Nee, dan
mijn cactussen, die doen niet zo moeilijk. Je zaait ze op
grond met flink veel zand erdoor of een ander recept, want
elke cactusliefhebber heeft zijn eigen samenstelling. Dan
zet ik de potjes, goed gelabeld, in een plastic krat waar
een luchtdicht deksel op past. Goed nat maken, cactussen
houden van gespannen lucht. Niet in de volle zon zetten
af en toe kijken of de schimmel of algen niet toeslaan en 8
weken later, kleine cactusjes.
Gelukkig hebben wij in de zadenlijst ook planten zonder
uitgebreide gebruiksaanwijzing.
Bijvoorbeeld de Eccremocarpus scaber, leuke klimplant die
het liefst in maart gezaaid moet worden. In de huiskamer
kiemt het zaad in ca. 2 weken. In het begin gaat het
wat traag maar zodra het wat warmer gaat worden komt
de groei erin. Na de ijsheiligen, - wie kent ze nog?-, (zie
onderaan) mogen ze naar buiten. Geef ze de mogelijkheid
om te klimmen want ze worden zo’n 2-2,5 meter hoog. De
plant bloeit met oranjerode trossen buisbloemen.
Ze kunnen in de volle grond als eenjarige maar in een grote
pot kan de plant ook als kuipplant overgehouden worden. Zij
loopt dan in het voorjaar weer uit op de wortelstok. Aan de
droge kant laten overwinteren.
U kunt ook gemakkelijk zaden oogsten die de plant rijkelijk
produceert en elk jaar opnieuw zaaien. De zaden zitten
in vrij grote peulen die al openspringen als ze nog groen
zijn. Deze zaden zijn schoonheden op zich, zwart met een
zilveren randje.
Nog zo’n makkelijke klant, Mirabilis jalapa, wordt vaak als
eenjarige gezaaid, maar bij zachte en droge winters komt
zij het volgende jaar gewoon weer op en bloeit dan eerder
dan de zaailingen. De plant maakt wortelstokken waaruit
zij het volgende jaar weer uitloopt. Bij vorst of te nat
weer overleeft zij niet. U kunt de wortelstok in de herfst
ook rooien en bewaren zoals je Dahlia’s bewaart, niet
laten uitdrogen. U weet dan zeker welke kleur bloem aan
de plant komt.
4 | De Parel 2024 | nr. 3

Hippeastrum zaden
Zaaien is wel zo makkelijk. Deze plant zaait u niet te vroeg,
medio april. Bij kamertemperatuur kiemt zij al binnen 10
dagen. Houd het zaaisel niet te vochtig want de zaden
rotten snel. Half mei, na de vorst, uitplanten en reken op
een plant die 70-100 cm hoog wordt.
Zit u ‘s avonds gezellig op het terras? Zet de plant dan daar
in de buurt. In de namiddag en avond bloeit zij op haar
mooist en verspreidt ze een lekkere geur. Daaraan dankt zij
haar Nederlandse naam: Nachtschone.
Elke bloem geeft een zaadje dat op het kelkblad ligt totdat
het rijp is. De grote zwarte zaden zijn makkelijk te zien en
te oogsten. Soms liggen er tientallen onder de plant. Bij
een gunstige winter kunnen die in het voorjaar kiemen,
maar meestal zijn onze winters hiervoor te nat. Ook deze
zaden zijn apart, het zijn net kleine amfora kruikjes. Wat
de kleur betreft, die is er voor ieder wat wils: wit, hard en
zacht roze, geel en diverse varianten hiervan. Bijzonder is de
Harlequin-mix met bloemen in een mix van kleuren roze en
geel gevlamd.
Veel zaaiplezier, Cisca
Noot:
Sint Mamertus (11 mei)
Sint Pancratius (12 mei)
Sint Servatius (13 mei)
Sint Bonifatius (14 mei)
Opuntia zaden
nr. 3 | De Parel 2024 | 5

Een plantje langs de weg,
deel 2
Tekst en foto's: Peter Melis
Wie veel reist kan veel verhalen.
In De Parel nummer 6 van december 2023 deed Peter
Melis verslag van wat hij aan planten tegenkwam op
zijn reis door de provincie Oaxaca in Mexico. De reis ging
verder van Huajuajuapan de Leon via Tamazulapan en San
Pedro Nopala naar Tlaxiaco.
Van de planten die hij daar tegenkwam doet hij hier verslag.
Brahea decumbens
Acacia rigidula
Brahea decumbens.
Deze Brahea decumbens-palmen stonden in een nagenoeg
kaal veld met gras en kruidachtige planten en nauwelijks
bomen of grote struiken, waarschijnlijk omdat ze veel zon
moeten hebben. Het is een van de meest gezochte maar ook
moeilijk te kweken palmen. Daarbij is het een zeer langzaam
groeiende soort die niet hoger wordt dan 2 meter omdat de
stammen de neiging hebben op de grond te gaan liggen en
alleen de toppen van de stam omhoog groeien. Het lijkt dan
alsof er meerdere palmen bij elkaar staan terwijl het om één
plant gaat met meerdere stammen waarvan de opstekende
koppen in een cirkel om de hoofdstam liggen.
Cassia didymobotrya.
Deze Cassia is zoals vele andere Cassia’s een exoot in Mexico
en veel andere landen. De reden daarvoor is natuurlijk een
rijke bloei en eenvoudige groei in veel biotopen. Kortom,
een gewilde plant in warme streken. Zij komt oorspronkelijk
uit het oostelijk deel van Afrika met uitzondering van Zuid-
Afrika en Namibië. Net als veel andere Cassia’s bloeit deze
plant uitbundig en in het juiste klimaat over lange periodes.
Uit ervaring weet ik echter dat zij in ons klimaat alleen op
een warme, beschutte plaats buiten kan bloeien.
Om te overwinteren is minimaal 10°C en liefst nog iets meer
nodig. Deze Cassia wordt ook wel pindakaasplant genoemd
omdat ze bij aanraking een pindakaasachtige geur afgeeft.
Acacia rigidula.
Blackbrush acacia wordt, net als andere soorten van dit
geslacht, niet gebruikt voor directe menselijke consumptie,
hoewel zij wel enkele indirecte vormen van consumptie
heeft. Inheemse Amerikanen hebben bijvoorbeeld de
blackbrush acacia gebruikt als ingrediënt in medicijnen.
Van de bloemen kan thee worden gemaakt, die kalmerende
eigenschappen heeft. De wortels van de plant dienen
ook als bron voor thee die kan worden gebruikt om
keelpijn, hoesten en mondontstekingen te behandelen.
Andere toepassingen voor Acacia rigidula zijn onder meer
het gebruik van de zaden om buikpijn te verlichten en
diarree te behandelen. De bladeren kunnen ook tot poeder
worden vermalen om bloedingen te stoppen, pijn door een
geschaafde huid te verlichten. Ze kunnen zelfs worden
Cassia didymobotrya
6 | De Parel 2024 | nr. 3

gebruikt als een antimicrobiële wasbeurt. Fytochemische
stimulerende stoffen die in de plant worden aangetroffen,
waaronder sommige amfetaminen, worden gebruikt in
voedingssupplementen en medicijnen voor gewichtsverlies.
Deze plant vormt ook een klein onderdeel van het
dieet van sommige wilde dieren. Hij is niet de
favoriete voedselbron voor herten en andere
Ipomoea pauciflora
dieren, maar kan worden geconsumeerd
wanneer andere voedselbronnen schaars
zijn. De bloemen leveren ook nectar
voor bijen en vlinders.
(Opm.: deze beschrijving is deels
overgenomen en vertaald uit de
website van de universiteit van
Arizona.)
Ipomoea pauciflora.
Deze Ipomoea kom je regelmatig tegen
in midden-Mexico. Tenminste als ze bloeit,
want zonder bloemen is het een nauwelijks
opvallende, nagenoeg kale struik met kronkelende
takken en een korte verdikte stam die vaak als solitair
tussen andere struiken staat. In tegenstelling tot de meeste
andere Ipomoea’s heeft pauciflora geen ondersteuning
van andere bomen of struiken nodig De grote helderwitte
bloemen vallen echter wel op. Deze Ipomoea is dus geen
klimmer al zal ze een steuntje van andere stevigere planten
niet afslaan. Voordeel van haar onafhankelijkheid is
natuurlijk het extra licht dat ze krijgt als er geen andere
planten in de buurt staan.
Cascabela peruviana.
Deze Cascabela peruviana is een plant met vele namen
waaronder de oudere naam Thevetia peruviana maar ook
volksnamen zoals gele oleander, rinkelboom en geluksnoot.
Neobuxbaumia mescalaensis
De gele bloemen zijn sterk geurend en verschijnen van begin
zomer tot in de herfst. Het is een familielid van de wel
bekende Oleander en kan ook als zodanig worden gekweekt
met uitzondering van de temperatuur die zeker in de winter
wel wat hoger moet zijn. Net als bij de Oleander zijn alle delen
van de plant giftig. Inmiddels is ook zij over alle tropische en
subtropische delen van de wereld aangeplant of verwilderd,
maar haar oorsprong ligt in Zuid-Amerika en Cuba.
Neobuxbaumia mescalaensis.
Deze reuzen die tot 10 meter hoog worden met een diameter
van 40 cm en daardoor met kop en schouders boven de
omringende bomen en struiken uitsteken, zijn indrukwekkend
om te zien. Ze zijn vernoemd naar Franz Buxbaum, een
Oostenrijkse botanicus. Het zijn met recht indrukwekkende
zuilen die maar een enkele stam vormen. In cultuur zul je
deze cactussen alleen maar in botanische tuinen tegenkomen
omdat ze simpelweg te groot worden voor de gemiddelde
liefhebber en ze alleen als volwassen plant laten zien hoe
indrukwekkend ze zijn. De Neobuxbaumia groeit alleen in
centraal Mexico in kalkrijke grond en altijd tussen bomen en
of grote struiken.
Cascabela peruviana
nr. 3 | De Parel 2024 | 7

Wat kwam ik nog meer tegen?
Asclepias linaria.
Dit was een van de verrassingen voor mij. Ik herkende de
bloem als hoogstwaarschijnlijk van een Asclepiadaceaesoort,
maar verder kon ik er op dat moment niet veel van
maken. Het zijn mooie maar niet zo compacte struikjes van
maximaal 50cm hoog en meestal lager. Het zijn echter de
donkergroene, beetje leerachtige smalle blaadjes die de
aandacht trekken. Ook de bloemhoofdjes die door hun zachte
kleuren niet meteen opvallen mogen er zijn. Van de naam
A. linaria ben ik niet 100% zeker omdat er nogal wat andere
Asclepiadaceae zijn die er veel op lijken. Volgens Google
komt A. linaria voor in de Mojave- en Sonorawoestijn en
de US staten California en Arizona. Ik vond deze plant
zuidelijk van Mexico City, dus misschien is het toch een
andere.
vruchten hebben. Van een aantal Ensete zijn de vruchten
inderdaad eetbaar, maar of ze qua smaak met ‘onze’
bananen zijn te vergelijken weet ik niet. Van een paar
soorten zijn ook de bladeren eetbaar. Wat verder opvalt is
de rij potjes op de muur. Een goede plaats als de rest van
de tuin al vol staat met andere nuttige planten en bomen.
Blijkbaar woont hier ook een liefhebber of liefhebster van
Ensete.
Zoals je op de foto ziet houden ook in Mexico de
mensen van planten. Het oog valt meteen op de
reusachtige Ensete-bomen die boven alles uitsteken
en een flink stuk van de tuin in beslag nemen. Ik
neem aan dat deze mensen zulke grote bomen voor de
Asclepias linaria
Ensete
8 | De Parel 2024 | nr. 3

ellemeetiana blijft echter wat kleiner en is daardoor
handzamer dan A. attenuata die veel groter kan worden.
Verder is de bloemstengel van A. ellemeetiana recht en die
van A. attenuata gebogen. Speciaal de naam van deze Agave
is interessant omdat zij is vernoemd naar een Nederlander
en wel jonkheer Willem Cornelis Mary de Jonge van Ellemeet,
burgemeester van Oostkapelle van mei 1811- juli 1888.
Voor de mensen die meer van willen weten over de
interessante geschiedenis achter de naam van deze agave
verwijs ik naar een artikel van Willem Alsemgeest.
Erythrina mexicana
potplanten. Nou ja, het begrip bloempot wordt in Mexico
wat ruimer genomen dan bij ons, zoveel is wel duidelijk.
Passiflora mollissima.
De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik deze plant
niet in het wild heb gevonden; in een stadje had ze een
groot hek in beslag genomen. Geen dure en toch prachtige
afscheiding, zal de eigenaar gedacht hebben en nog
lekkere vruchten op de koop toe. De bladeren en stengels
hadden een dichte muur van blad met hier en daar een
bloem gevormd. Zover ik weet komt deze Passiflora niet uit
Mexico maar ver van huis is zij ook niet. Haar oorsprong
Erythrina mexicana.
…tenminste dat neem ik aan.
Erythrina ’s zijn niet zo eenvoudig
te determineren. Er is ook nog een
Erythrina americana en die zal ook wel
in Mexico voorkomen. Dat is ook een
beetje het probleem met Erythrina
‘s, er zijn er zoveel van. Iemand zei
eens tegen mij dat elk land of eiland
in de subtropen en tropen zo’n beetje
zijn eigen Erythrina heeft. Natuurlijk
is het onderscheid wel te maken maar
dat vereist extra kennis van dit geslacht
met prachtige bomen en struiken die
allemaal mooi en rijk bloeien. Zeker de
subtropische soorten kun je behandelen
als de meeste kuipplanten. De bekendste
is natuurlijk Erythrina crista-galli die
veel kuipplantenliefhebbers in hun
verzameling hebben. Als je deze planten
elk jaar tot op de (korte) stam terugsnoeit
blijven ze handzaam en geven ze rijkelijk
prachtige vuurrode bloemen.
Agave ellemeetiana
Agave ellemeetiana.
Deze Agave met zachte bladeren is
verwant aan Agave attenuata die
we vaker in onze verzamelingen
tegenkomen. De reden hiervoor zijn
natuurlijk de “zachte” bladeren. A.
nr. 3 | De Parel 2024 | 9

Calotropis procera
ligt in Colombia en inmiddels wordt ze op grote schaal
gekweekt voor de heerlijke vruchten.
Calotropis procera.
Deze plant kom je regelmatig in het veld tegen. Je
ziet haar ook niet eenvoudig over het hoofd omdat
zij flinke struiken vormt die tot maximaal 2 meter
hoog worden en waarvan de bloemen grotendeels
schuil gaan achter een gesloten bladerdek van
grote bladeren met duidelijk lichtgekleurde nerven.
De kenner zal de bloemen meteen herkennen als
een typische maagdenpalm- of Apocynaceae- bloem.
Ook al kom je deze plant regelmatig in het veld
tegen, zij hoort in Mexico en zelfs in heel Amerika
niet thuis. Oorspronkelijk komt ze voor in China, India,
Zuidoost Azië en Noord Afrika. Waarom zij in Amerika
voorkomt is mij niet duidelijk, maar misschien wordt zij
ergens gekweekt voor haar medische stoffen en is zij
verwilderd.
Passiflora mollissima
10 | De Parel 2024 | nr. 3

Zijn "Hippeastrum multiflorum" en
Hippeastrum x johnsonii dezelfde?
Tekst en foto’s: Gerard Rosema
Hippeastrum betekent "ridderster" van hippeus, wat
ruiter of ridder betekent. Herbert, die het geslacht zijn
naam gaf, noemde het "ridderster-lelie".
Hippeastrum is een geslacht uit de familie Amaryllidaceae
met ongeveer 70-90 soorten en meer dan 600 hybriden en
cultivars. Het geslacht is inheems in tropische gebieden van de
Caraïben, Mexico maar vooral Zuid-Amerika. Er zijn twee centra
van diversiteit, één in het oosten van Brazilië, wat beschouwd
wordt als de oorsprong van het geslacht en de andere in de
centrale Andes langs de grens met Peru en Bolivia (14-15°
zuiderbreedte en 68-70° westerlengte). Binnen dit gebied ligt
de hoogste concentratie in de Biogeográfica Provincie Los
Yungas, Peruaans-Boliviaans tussen 750-2800 m.
Zoals ik in De Parel van juni 2023 schreef, kocht ik vorig
jaar een Hippeastrum multiflorum. Op internet gekeken en
gezocht, maar nergens een species gevonden met deze
naam. Jan van Dijk, reagerend op mijn verhaal, kon ook
niet achter de herkomst van deze Hippeastrum komen. Maar
ik ben verder gaan kijken, want ik wilde weten wat voor
hippeastrum ik had aangeschaft.
Verder struinend op internet, zoekend naar een Hippeastrum
met een clustervormige bol, kwam ik toevallig terecht bij
Hippeastrum x johnsonii, een plant met clustervormige bollen,
net als 'mijn' multiflorum.
Hippeastrum x johnsonii, ook wel St. Josephs lily genoemd, is
een hele bijzondere plant.
Hij is vernoemd naar Arthur Johnson, een Britse horlogemaker
uit de vroege 19e eeuw uit Prescott , Lancashire County. Hij
kruiste Hippeastrum vittatum met Hippeastrum reginae tussen
1799 en 1810 , de eerste soortkruising binnen het geslacht.
Hij verspreidde enige van zijn bollen onder andere naar de
Liverpool Botanic Gardens. Gelukkig maar, want daardoor werd
de plant gered voor het nageslacht; Johnsons kas werd door
brand verwoest. Bollen en/of zaden werden vervolgens in de
Verenigde Staten geïntroduceerd rond 1830, waar de plant
een groot succes werd als buitenplant in borders. Dat kwam
mede doordat Hippeastrum x johnsonii de meest winterharde
Hippeastrum is. Hij kan temperaturen overleven, schrik niet
van -18°C !! Waarschijnlijk heeft hij die winterhardheid van
H. vittatum. Deze soort is afkomstig van Peru en groeit daar
tussen 750 en 2800 m. Waarschijnlijk is de H. vittatum die de
horlogemaker gebruikte, op grote hoogte verzameld, vandaar de
winterhardheid van deze hybride.
De meeste amaryllishybriden gaan dood als de grond
bevriest, maar de winterharde amaryllis overleeft zonder
schade in zone 7, en misschien zelfs nog verder naar het
noorden als hij beschermd wordt door zware mulch of een
isolerende laag sneeuw.
Daar mijn multiflorum vorige winter een koude periode,
waarvan één nacht met -8 °C, gemakkelijk had overleefd en
Hippeastrum x johnsonii de enige winterharde Hippeastrum is,
is mijn conclusie, dat "Hippeastrum multiflorum" in ieder geval
afkomstig is van Hippeastrum x johnsonii. Bovendien komen de
foto's van Hippeastrum x johnsonii op het internet exact overeen
met mijn multiflorum, die trouwens "Happy Garden" heet.
Ga je op internet verder kijken, zoekend naar winterharde
tuin-hippeastrums, dan kom je verrassend diverse cultivars
tegen die blijkbaar zijn gekruist met Hippeastrum x johnsonii
zoals: Hippeastrum 'Colibri White Pascal', H. 'Colibri Pink
Pascal', H. 'Colibri Balentino' en H. 'Sonatini Balentino'
(lijkt het meest op H. x johnsonii), zelfs de naam Amaryllis
multiflorum sonatini ben ik tegengekomen. Kortom we kunnen
concluderen dat '''Happy Garden'' ook een afstammeling is van
Hippeastrum x johnsonii.
Voor de echte liefhebbers van het geslacht Hippeastrum en
andere bolgewassen is de website van de Pacific Bulb Society
(PBS) zeker een aanrader. Ga je van het hoofdmenu naar archive
dan kun je veel oude publicaties zoals van de tijdschriften
Herbertia en Plantlife gratis downloaden met heel veel
informatie over verschillende bolgewassen.
In 2021 publiceerde de Pacific Bulb Society de eerste
monografie 'The Genus Hippeastrum in Bolivia’ door Raúl F. Lara
Rico, Roberto Vásquez Chávez en Margoth Atahuachi Burgos.
nr. 3 | De Parel 2024 | 11

Da’s ook een mooi plantje
Tekst en foto's: Liesbeth Uijtewaal-de Vries
Conostylis candicans
Drie jaar geleden zaaide ik zaad van Anigozanthos bicolor,
een soort kangoeroepootje. Van de 90 zaden kiemden er
acht; dit lage aantal is vrij normaal voor Anigozanthos:
er kiemt meestal, als ze al kiemen, ongeveer 10% van de
zaden. Ik weet niet meer precies wat er daarna met deze
acht zaailingen gebeurde maar feit is dat er maar eentje over
bleef. Dat was in geen geval A. bicolor, dat kon ik zo wel zien
maar wat het wel was? Hij had net als een kangoeroepootje
lange smalle bladeren die uit de grond komen, maar dat
hebben wel meer plantensoorten.
Dit voorjaar kwamen er eindelijk bloemen tevoorschijn.
Ze leken naar mijn idee op Conostylis en bij navraag op de
Facebookgroep van West-Australië bleek dit te kloppen,
het was volgens hen C. candicans. Leuk, die had ik nog niet
eerder in mijn collectie gehad – al had ik toch de voorkeur
gegeven aan A. bicolor…...
Ze behoren echter wel tot dezelfde plantenfamilie: de
Haemodoraceae. Ik was altijd in de veronderstelling dat
deze familie uitsluitend in West-Australië voorkomt, maar
toen ik op zoek ging op internet zag ik tot mijn verbazing
dat de familieleden verspreid zijn over grote delen van het
zuidelijk halfrond. Weer wat geleerd. Het merendeel van de
Australische leden van de Haemodoraceae komt, zoals ik al
dacht, inderdaad voor in de zuidwesthoek van het continent.
Het zijn allemaal klein blijvende planten met smal lintvormig
blad dat uit een ondergronds rhizoom komt; slechts een
enkele plant wordt tot een meter hoog. De bloemstengels
kunnen echter ver boven het blad uitsteken zoals bij A.
flavidus, het kangoeroepootje dat wel eens in boeketten
gebruikt wordt. Dat heeft bloemstengels tot drie meter!
Van de zeven Australische geslachten van de Haemodoraceae
omvat Conostylis de meeste soorten, ongeveer 45. De
bloeistengels dragen in het algemeen een aantal kleine
bloemen die na elkaar open gaan. De bloemkleur is
meestal wit of geel maar er zijn ook enkele roze- of
roodbloeiende soorten.
De cultuur is niet lastig, maar zorg wel voor goed
drainerende, niet al te rijke grond en een zonnige
standplaats met een lage luchtvochtigheid. Dat is tenminste
wat men zegt op internet. Mijn plant heeft nu al drie winters
zonder problemen de winter overleefd in de kas waar de
luchtvochtigheid natuurlijk absoluut niet laag is en veel licht
is er dan ook niet. Toch ziet hij er nog prima uit.
De plant kan droge periodes overleven maar dit gaat wel ten
koste van de bloemknoppen.
Vermeerderen kan door zaaien (dat is duidelijk!) en door
delen van de kluit al gaat dat niet zo gemakkelijk als bij
kangoeroepootjes.
Conostylis: conos = kegels, stylos = kolom, dit slaat op de
conische basis van de stamper
Candicans: glanzend wit, het blad is lichtgrijs en harig
waardoor het een witte glans heeft.
Conostylis candicans
12 | De Parel 2024 | nr. 3

Epacris longiflora
Epacris longiflora
Epacris longiflora is een plantje met, zoals de naam al zegt,
lange bloemen. In Australië wordt de plant ook Fuchsiaheide
genoemd en hiermee is de familie waartoe Epacris behoort
ook meteen duidelijk: hij behoort tot de Ericaceae, de
heidefamilie. Vroeger had Australië zijn eigen heidefamilie,
de Epacridaceae -inderdaad genoemd naar Epacris- maar
tegenwoordig hebben de plantkundigen besloten dat deze
familie op moet gaan in de wereldwijde Ericaceae. Jammer,
die eenheidsworst, maar wat kun je er aan doen.
E. longiflora komt voor aan de oostkust van Australië, en
wel in New South Wales en het zuiden van Queensland in
vochtige, zanderige gebieden.
De open struikjes vormen onder gunstige omstandigheden
lange rijen hangende 4 cm lange bloemen, volgens gegevens
op internet voornamelijk in zomer en herfst, maar bij mij
bloeit hij nu, half april, volop. Hij heeft de neiging lange
takken te vormen maar mocht dat niet handig zijn, dan is de
plant goed terug te snoeien zodat een compacter exemplaar
kan worden verkregen. Houd hem echter in de gaten!
Hij houdt van zanderige vochtige grond en een standplaats
uit de volle zon. Uitdrogen wordt niet verdragen. De
vermeerdering gaat goed uit stekken; voor mij werkt het het
beste om korte nog niet echt verhoute stekken te nemen van
5-7 cm lengte. Online vond ik het advies om 30-60 cm lange
takken te stekken en de -scherpe!- blaadjes over tweederde
van de lengte te verwijderen. Hm. Ik houd me maar bij mijn
eigen systeem.
Als stekken zijn beworteld moeten ze zeer voorzichtig
worden behandeld aangezien de fijne wortels van Epacris
zeer gevoelig zijn; de geringste verstoring ervan kan al
resulteren in de dood van de plant. Hierdoor heb ik al enkele
grotere planten verloren hoewel ik zeer voorzichtig was bij
het verpotten.
Zaad van Epacris kiemt volop na een brand maar aan
de planten is het zaad moeilijk te ontdekken, zodat
stekken toch de aangewezen methode is om de planten te
vermeerderen.
Er zijn 40 soorten Epacris, ze komen vooral voor in het
oosten van Australië, maar een enkele soort is te vinden
in Nieuw-Zeeland en Nieuw-Caledonië. E. impressa is de
nationale bloem van de staat Victoria.
E. longiflora is al in 1797 beschreven, door Antonio José
Cavanilles en is al in 1803 voor het eerst in cultuur gebracht
in Engeland. Hoe lang de planten het daar uithielden wordt
niet vermeld. Het blijkt in elk geval een moeilijk te houden
tuinplant te zijn in Australië. Men vermoedt dat het komt
doordat ze in de tuinen bepaalde symbiotische schimmels
missen. Het lijkt me echter sterk dat ik deze schimmels wel
heb in mijn potgrond en toch doen de planten het goed, dus
misschien wordt er bij het schoffelen teveel met de wortels
gerommeld? Of de grond droogt er teveel uit? Wie zal het
zeggen! Ik geniet in elk geval elk jaar weer van mijn vrolijke
bloeiende plant.
Epacris: epi = op, acris = heuveltop, helling
Longiflora: longus = lang, flos = bloem
nr. 3 | De Parel 2024 | 13

Informatie
www.kuipplantenvereniging.nl
Voorzitter a.i.
René Gerritzen
Contrabasweg 179
1311 LA Almere
tel. 06 28566892
Secretaris
Vacature
secretariaat@kuipplantenvereniging.nl
Penningmeester
Marcel Kool
Pigmenthof 43
1339 HD Almere-Buiten
tel. 06 40 25 54 32
Bestuursleden
S. Hofman-Rookmaker Regio Noord
V. Jansen Regio Oost
R. Gerritzen Regio West
Vacature Regio Zuidoost
M.-L. Mol Regio Zuidwest
Verenigingsnieuws
Het archief van onze vereniging omvat behalve heel veel geschriften en
dergelijke ook zes ingelijste platen van het formaat 106 x 75 cm. Peter
Melis heeft geprobeerd ze netjes op de foto te zetten; de spiegeling
van het glas is de oorzaak dat dat niet voor alle zes platen is gelukt.
De platen schetsen in taal en tekeningen of afbeeldingen de herkomst
van kuipplanten, hoe zij in Nederland terecht kwamen en hier
onderhouden werden in oranjerieën vanaf 1550. Deze platen zijn door
toen nog de Oranjerievereniging gebruikt als promotiemateriaal bij
evenementen. De platen zijn ingelijst achter glas en daardoor nogal
gewichtig. Ze zijn mede daardoor in onbruik geraakt naarmate ander
promotiemateriaal, zoals folders, flyers en overgebleven nummers van
De Parel betaalbaar ter beschikking kwamen.
Omdat ze nu min of meer staan te verstoffen op een zolder wil de
vereniging de platen nu ter beschikking stellen aan een lid of een
organisatie die er belangstelling voor heeft. Ze zijn gratis af te halen.
Bent u geïnteresseerd, laat het de secretaris van de vereniging weten,
bij voorkeur via e-mail secretariaat@kuipplantenvereniging.nl
Bij meerdere aanmeldingen wordt er geloot.
Ledenadministratie
Marcel Kool,
Pigmenthof 43, 1339HD Almere-Buiten,
tel. 06 40 25 54 32
leden@kuipplantenvereniging.nl
Zadenlijst
Cisca van der Zwan, Spoorlaan 88 2316 KE
Leiden
fvdzwan@hotmail.com
Regio Noord (Groningen,
Friesland en Drente)
S. Hofman-Rookmaker
0515-542212
Begine 67, 8711 BH Workum
j.s.c.hofman.rookmaker@gmail.com
Regio Oost (Overijssel, Gelderland
en
Noord-Flevoland)
Secretariaat a.i. J. Oosterwijk
06 18 13 34 02
Lange Klauwenhof 1c, 6942 HZ, Didam
ned.kuip.ver.oost@gmail.com
Regio West (Noord- en Zuid Holland,
Utrecht en Zuid-Flevoland)
I. van den Berg 0172 475370
Ten Harmsenstraat 2, 2406 TV
Alphen aan den Rijn
secretarisregiowest@gmail.com
Hebt u zich al opgegeven voor de Nationale
Kuipplantendag/ALV op zaterdag 21 september
in Heerde?
Dat kan tot 1 september 2024. (zie De parel nr. 2, april 2024)
Regio Zuidoost (Limburg, oostelijk
deel van Noord-Brabant, België)
P. Barten 0475-319518
Napoleonsweg 59c, 6081AA Haelen
pjjmbarten@home.nl
Regio Zuidwest (Zeeland, westelijk
deel van Noord-Brabant, België)
dekuipplant@live.nl
14 | De Parel 2024 | nr. 3

Evenementenkalender
Regio Oost
• 18 juli
Tuin De Vorst Hof, Spoorlaan 5, 8162 BP Epe
• 18 juli
Tuinen De Roode Hoeve, Middendijk 14, 7397 NA Nijbroek
• 18 september
Hof te Ruurlo, Borculoseweg 40, Borculo
• 21 september
Nationale Kuipplantendag/ALV bij Kwekerij Van der Velde in Heerde
Regio Zuidoost
• 6 juli
de jaarlijkse kuipplantenveiling in trefcentrum Aldenghoor.
• 6 september
ledenbijeenkomst met een lezing over orchideeën door Jean
Claessens
• 21 september
ledenbijeenkomst met een lezing over orchideeën door Jean
Claessens
• 21 september
Nationale Kuipplantendag/ALV bij Kwekerij Van der Velde in Heerde
Regio West
• 22 juni
Botanische Tuin van Blijdorp, Rotterdam en Arboretum
Trompenburg, Rotterdam
• 6 juli
plantjesdag bij Piet Keizer in De Lier
• 24 augustus
Noord-Holland: bezoek aan Botanische Tuin Overzee, Klaas Bijlsma
(onder voorbehoud) Wunderkammer, Monnickendam
• 7 september
Liefhebbersmarkt Botanische Tuinen Utrecht. leden van Regio
West staan in de stand van de vereniging met kuipplanten
• 21 september
Nationale Kuipplantendag/ALV bij Kwekerij Van der Velde in Heerde
• zaterdag 12 oktober
ledenbijeenkomst in Alphen aan den Rijn
Planteninfo
Deskundigen die bereid zijn uw vragen
over planten te beantwoorden
Australische flora
E. Uijtewaal-de Vries
Tel. 0475-49 48 81
Dries 22,
6086 AW Neer
E-mail: l.uijtewaal@merrigum.com
Botanische fuchsia’s
G. Rosema
Tel. 0348-44 29 65
Harmelerwaard 17a,
3481 LC Harmelen
E-mail: gjrosema@solcon.nl
Citrus
B. Buynsters
Tel. 0411-62 18 13
Lindelaan 23,
5076 CW Haaren
E-mail: benbuynsters@planet.nl
B. Wetzels
Tel. 045-531 07 14
Achter De Heggen 14,
6373 XC Landgraaf
E-mail: baltwetzels@hotmail.com
Kaapse flora
H. Tromp
Tel. 0412-63 80 21
Heihoekstraat 1a,
5345 HC Oss
E-mail: hans-tromp@hetnet.nl
Oleander
A. Keunen
Tel. 06 53253104
C. Keunen
Tel. 06 23661473
Hei 8a, 5991 PC Baarlo
E-mail: info@hesperidenhof.nl
Palmen
W. Rutten
Tel. 0475-53 34 46
Exgaard 12, 6074 AA Melick
E-mail: wimrutten2@gmail.com
nr. 3 | De Parel 2024 | 15

Retouradres: Contrabasweg 179, 1311 LA Almere
overwinteren
Op onderstaande overwinteringsplaatsen kunt u met uw planten terecht van oktober tot mei.
De planten krijgen de nodige verzorging en kunnen - indien gewenst - ook overgepot en gesnoeid worden.
De kas van
Regio Zuidwest
Afdelingssecretariaat
Contact:
dekuipplant@live.nl
De eigenaar van de kas
Johan van Esch
T 06 51 64 05 43
Flevoland
Kwekerij Almere
Linnaeusweg 7
1331 AA Almere
T 036-5328136
info@kwekerijalmere.nl
www.kwekerijalmere.nl