Historio de la Esperanto-movado en Bjalistoko - Plansprachen.ch
Historio de la Esperanto-movado en Bjalistoko - Plansprachen.ch
Historio de la Esperanto-movado en Bjalistoko - Plansprachen.ch
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
festo, dum kiu Leon Kło<strong>de</strong>cki paro<strong>la</strong>dis kaj <strong>la</strong> urba vic-prezidanto malkovris <strong>la</strong> buston,<br />
ĉeestis malmultaj bjalistokanoj. Krome, <strong>en</strong> aprilo 1987, okaze <strong>de</strong> <strong>la</strong> c<strong>en</strong>tjariĝo <strong>de</strong><br />
<strong>Esperanto</strong>, oni inaǔguris novan dulingvan memortabulon sur <strong>la</strong> muro <strong>de</strong> <strong>la</strong> 6a Liceo, ĉe<br />
<strong>la</strong> varsovia strato, kie lernis Zam<strong>en</strong>hof. Kune kun 150 personoj ĉeestis <strong>la</strong> ceremonion <strong>la</strong><br />
reprez<strong>en</strong>tantoj <strong>de</strong> PEA, Andrzej Pettyn kaj Stanisław Świstak, kaj <strong>de</strong> <strong>la</strong> C<strong>en</strong>tra Officejo<br />
<strong>de</strong> UEA, Simo Milojević. Al <strong>la</strong> kolekto <strong>de</strong> i<strong>de</strong>oj aldoniĝis <strong>la</strong> <strong>de</strong>k<strong>la</strong>ro <strong>de</strong> <strong>la</strong> prezidanto <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> Sejmo, Roman Malinowski, pri fondota Monda <strong>Esperanto</strong>-C<strong>en</strong>tro Ludoviko<br />
Zam<strong>en</strong>hof. Ĉi tiu i<strong>de</strong>o estis <strong>en</strong> julio 1987 eĉ oficiale prok<strong>la</strong>mita. Dum <strong>la</strong> semajno <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
72a UK <strong>en</strong> Varsovio v<strong>en</strong>is milo da esperantistoj al <strong>Bjalistoko</strong> por partopr<strong>en</strong>i publikan<br />
manifestacion. Nek <strong>la</strong> i<strong>de</strong>o pri Zam<strong>en</strong>hof-monum<strong>en</strong>to, nek <strong>la</strong> i<strong>de</strong>o pri Zam<strong>en</strong>hof-C<strong>en</strong>tro<br />
realiĝis, tam<strong>en</strong> <strong>la</strong> Fondaĵo Zam<strong>en</strong>hof klopodas pl<strong>en</strong>umi, alm<strong>en</strong>aǔ <strong>en</strong> tre reduktita<br />
dim<strong>en</strong>sio, <strong>la</strong> i<strong>de</strong>on pri <strong>la</strong> Zam<strong>en</strong>hof-C<strong>en</strong>tro, daǔre favoratan <strong>de</strong> multaj esperantistoj, sed<br />
malpli <strong>de</strong> <strong>la</strong> ekonomiaj faktoroj.<br />
En <strong>la</strong> 70-80aj jaroj <strong>la</strong> agado <strong>de</strong> <strong>la</strong> bjalistokaj esperantistoj estis konstanta, ricevante pli<br />
kaj pli turisman karakteron. Gravan funkcion <strong>en</strong> tiu ri<strong>la</strong>to pl<strong>en</strong>umis <strong>la</strong> Bjalistokaj<br />
<strong>Esperanto</strong>-Tagoj. Laǔ <strong>de</strong>cido <strong>de</strong> <strong>la</strong> estraroj <strong>de</strong> Bjalistoka <strong>Esperanto</strong>-Societo (BES) kaj<br />
Vojevodia Filio <strong>de</strong> PEA, <strong>la</strong> filio estis malfondita <strong>en</strong> februraro 1991. En oktobro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
sama jaro tam<strong>en</strong> okazis <strong>la</strong> refondo <strong>de</strong> <strong>la</strong> filio <strong>de</strong> PEA, al kiu aliĝis tri<strong>de</strong>ko da membroj,<br />
kaj <strong>la</strong> jaro estis <strong>de</strong>diĉita al <strong>la</strong> memoro <strong>de</strong> Jakobo Ŝapiro. La sol<strong>en</strong>aĵojn partopr<strong>en</strong>is<br />
reprez<strong>en</strong>tantoj <strong>de</strong> Bjalistoka Sci<strong>en</strong>ca Societo kaj <strong>la</strong> urba prezidanto Le<strong>ch</strong> Rutkowski.<br />
Ĉeestis ankaǔ Felicja Nowak, <strong>la</strong> nevino <strong>de</strong> Ŝapiro, kiu mem saviĝis el holokaǔsto <strong>en</strong><br />
<strong>Bjalistoko</strong> kaj loĝas <strong>en</strong> Kop<strong>en</strong>hago. Krom ankaǔ tiujn <strong>de</strong> Stanisław Dobrowolski,<br />
Elżbieta Karczewska, Andrzej Zejdler, Wal<strong>en</strong>tyna Fiszer ne eb<strong>la</strong>s m<strong>en</strong>cii ĉi tie <strong>la</strong><br />
nomojn <strong>de</strong> ĉiuj meritohavaj personoj.<br />
Klopodoj por Internacia <strong>Esperanto</strong>-C<strong>en</strong>tro Zam<strong>en</strong>hof<br />
Lige kun <strong>la</strong> novaj esperoj pri <strong>la</strong> C<strong>en</strong>tro Zam<strong>en</strong>hof ekestis <strong>la</strong> filio <strong>de</strong> Aka<strong>de</strong>mio<br />
Internacia <strong>de</strong> Sci<strong>en</strong>coj – San Marino (AIS) <strong>en</strong> <strong>de</strong>cembro 1989 kaj estis organizitaj <strong>en</strong><br />
1991-93 seminarioj kadre <strong>de</strong> <strong>la</strong> Tagoj <strong>de</strong> Bahaa <strong>Esperanto</strong>-Ligo. Poste <strong>la</strong> po<strong>la</strong> filio <strong>de</strong><br />
AIS ekagis anstataǔe <strong>en</strong> Bydgoszcz kaj <strong>la</strong> tro ambicia projekto pri <strong>Bjalistoko</strong> kiel grava<br />
intelekta <strong>Esperanto</strong>-C<strong>en</strong>tro dume ne realiĝis. La inaǔguro <strong>de</strong> Turisma kaj Kultura<br />
Informc<strong>en</strong>tro Ludoviko Zam<strong>en</strong>hof okazis <strong>en</strong> oktobro 1996 <strong>en</strong> ĉeesto <strong>de</strong> d-ro inĝ.<br />
Ludoviko C. Zaleski-Zam<strong>en</strong>hof, patrono <strong>de</strong> <strong>la</strong> Fondumo (Fondaĵo) Zam<strong>en</strong>hof, kies nova<br />
prezidanto <strong>en</strong> 2000 fariĝis Jarosław Parzyszek, kaj <strong>de</strong> Osmo Buller, direktoro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
C<strong>en</strong>tra Oficejo <strong>de</strong> UEA. En 1997 d-ro Zaleski-Zam<strong>en</strong>hof estis elektita <strong>de</strong> BES kiel plej<br />
popu<strong>la</strong>ra Honora Bjalistokano-Esperantisto. Dank’ al <strong>la</strong> klopodoj <strong>de</strong> lokaj aktivuloj,<br />
estis donitaj al du bjalistokaj stratoj <strong>la</strong> nomoj: Esperantistów kaj Antoni Grabowski. Pri<br />
<strong>la</strong> evoluo <strong>de</strong> <strong>la</strong> agadoj kaj <strong>la</strong> problemoj ligitaj kun <strong>la</strong> kreado <strong>de</strong> <strong>la</strong> C<strong>en</strong>tro Zam<strong>en</strong>hof kaj<br />
<strong>Esperanto</strong>-Muzeo raportadis <strong>la</strong> <strong>Esperanto</strong>-gazetaro.<br />
Malgraǔ ĉiuj signifaj epizodoj kaj pozitivaj agadoj, kiuj estas listigitaj <strong>en</strong> ŝia libro, <strong>la</strong><br />
aǔtorino Zofia Banet-Fornalowa konsi<strong>de</strong>ras <strong>la</strong> rezultojn atingitajn por inda memorado<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>Esperanto</strong>-heredaĵo <strong>en</strong> <strong>Bjalistoko</strong> nesufiĉaj: „Oni povas konstati kun bedaǔro, ke<br />
krom m<strong>en</strong>cioj pri Lingvo Internacia <strong>en</strong> kelkaj gvidiloj tra <strong>Bjalistoko</strong> kaj simi<strong>la</strong>j<br />
materialoj <strong>Esperanto</strong> kaj <strong>la</strong> kun ĝi ligita Movado ne trovis sufiĉe vastan kaj meritan<br />
8