28.06.2014 Views

Los riesgos de la contaminación minera y su impacto en los niños1 ...

Los riesgos de la contaminación minera y su impacto en los niños1 ...

Los riesgos de la contaminación minera y su impacto en los niños1 ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

file:///C|/SciELO/serial/rbcst/v12n27/body/v12n27a05.htm<br />

<strong>en</strong> forma <strong>de</strong> conos invertidos que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> diámetros <strong>de</strong> exposición <strong>su</strong>perficial <strong>de</strong> hasta 1 a 2 km.<br />

6 El <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> San José ha sido uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> principales <strong>de</strong>pósitos <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta-estaño <strong>de</strong> Bolivia. A<br />

finales <strong>de</strong>l siglo XIX y principios <strong>de</strong>l siglo XX, Bolivia era consi<strong>de</strong>rada como el mayor exportador <strong>de</strong> estaño<br />

<strong>de</strong>l mundo (Ludington et al., 1992).<br />

7 Después <strong>de</strong>l cierre <strong>de</strong> <strong>la</strong> mina, <strong>la</strong>s casas y ambi<strong>en</strong>tes para funcionarios fueron transferidas,<br />

prestadas o arr<strong>en</strong>dadas a <strong>los</strong> ex mineros. Sin embargo, <strong>la</strong> mina reabrió por el increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l precio<br />

internacional <strong>de</strong> <strong>minera</strong>les y <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción está vivi<strong>en</strong>do alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> <strong>la</strong> bocamina.<br />

8 Según el IDRC, el Enfoque Ecosistémico <strong>en</strong> Salud Humana <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación permite estudiar<br />

cómo <strong>la</strong> salud humana y <strong>la</strong> calidad ambi<strong>en</strong>tal son <strong>de</strong>terminadas por re<strong>la</strong>ciones complejas <strong>en</strong>tre <strong>los</strong><br />

distintos compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> un ecosistema. Estudia cómo se pue<strong>de</strong> proteger y mejorar <strong>la</strong> salud humana,<br />

mediante <strong>la</strong> gestión <strong>su</strong>st<strong>en</strong>table <strong>de</strong> <strong>los</strong> ecosistemas. Las investigaciones se realizan <strong>en</strong> forma<br />

interdisciplinaria, para p<strong>la</strong>ntear soluciones <strong>su</strong>st<strong>en</strong>tables que trasci<strong>en</strong>dan el sector salud y traduzcan <strong>los</strong><br />

hal<strong>la</strong>zgos ci<strong>en</strong>tíficos <strong>en</strong> políticas públicas y acciones.<br />

9 Estudios que se realizan sin <strong>la</strong> manipu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>liberada <strong>de</strong> variables y <strong>en</strong> <strong>los</strong> que sólo se observan<br />

<strong>los</strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>su</strong> ambi<strong>en</strong>te natural para <strong>de</strong>spués analizar<strong>los</strong>. Las variables in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes ocurr<strong>en</strong> y<br />

no es posible manipu<strong>la</strong>r<strong>la</strong>s; no se ti<strong>en</strong>e control directo sobre dichas variables ni se pue<strong>de</strong> influir sobre<br />

el<strong>la</strong>s, porque ya <strong>su</strong>cedieron, al igual que <strong>su</strong>s efectos.<br />

10 Recopi<strong>la</strong>n datos <strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to único.<br />

11 No se pue<strong>de</strong> calcu<strong>la</strong>r con precisión el error estándar, es <strong>de</strong>cir, no po<strong>de</strong>mos calcu<strong>la</strong>r con qué<br />

confianza hacemos una estimación.<br />

12 No requiere “repres<strong>en</strong>tatividad”.<br />

13 Se evaluaron 199 niños <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Oruro, por cambio <strong>de</strong> escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> niños<br />

consi<strong>de</strong>rados <strong>en</strong> <strong>la</strong> muestra N= 200.<br />

14 Se realizó un pareami<strong>en</strong>to por frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> eda<strong>de</strong>s (6 a 8 años), grupo étnico, sexo, y región.<br />

15 Tostado <strong>de</strong> maíz.<br />

16 No se trata <strong>de</strong> una evaluación ecosistémica in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te para t<strong>en</strong>er listados <strong>de</strong> animales o flora,<br />

sino <strong>de</strong> una evaluación <strong>de</strong>l ecosistema como parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> triada epi<strong>de</strong>miológica (ambi<strong>en</strong>te, ag<strong>en</strong>te,<br />

huésped) que inci<strong>de</strong> <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo neurológico <strong>de</strong> <strong>los</strong> niños <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Oruro. Por lo tanto es<br />

altam<strong>en</strong>te necesaria bajo el <strong>en</strong>foque <strong>de</strong> ecosalud que estamos aplicando <strong>en</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te investigación.<br />

file:///C|/SciELO/serial/rbcst/v12n27/body/v12n27a05.htm (21 of 21)20/05/2010 17:08:15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!