Los riesgos de la contaminación minera y su impacto en los niños1 ...
Los riesgos de la contaminación minera y su impacto en los niños1 ...
Los riesgos de la contaminación minera y su impacto en los niños1 ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
file:///C|/SciELO/serial/rbcst/v12n27/body/v12n27a05.htm<br />
<strong>en</strong> forma <strong>de</strong> conos invertidos que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> diámetros <strong>de</strong> exposición <strong>su</strong>perficial <strong>de</strong> hasta 1 a 2 km.<br />
6 El <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> San José ha sido uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> principales <strong>de</strong>pósitos <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ta-estaño <strong>de</strong> Bolivia. A<br />
finales <strong>de</strong>l siglo XIX y principios <strong>de</strong>l siglo XX, Bolivia era consi<strong>de</strong>rada como el mayor exportador <strong>de</strong> estaño<br />
<strong>de</strong>l mundo (Ludington et al., 1992).<br />
7 Después <strong>de</strong>l cierre <strong>de</strong> <strong>la</strong> mina, <strong>la</strong>s casas y ambi<strong>en</strong>tes para funcionarios fueron transferidas,<br />
prestadas o arr<strong>en</strong>dadas a <strong>los</strong> ex mineros. Sin embargo, <strong>la</strong> mina reabrió por el increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l precio<br />
internacional <strong>de</strong> <strong>minera</strong>les y <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción está vivi<strong>en</strong>do alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> <strong>la</strong> bocamina.<br />
8 Según el IDRC, el Enfoque Ecosistémico <strong>en</strong> Salud Humana <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación permite estudiar<br />
cómo <strong>la</strong> salud humana y <strong>la</strong> calidad ambi<strong>en</strong>tal son <strong>de</strong>terminadas por re<strong>la</strong>ciones complejas <strong>en</strong>tre <strong>los</strong><br />
distintos compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> un ecosistema. Estudia cómo se pue<strong>de</strong> proteger y mejorar <strong>la</strong> salud humana,<br />
mediante <strong>la</strong> gestión <strong>su</strong>st<strong>en</strong>table <strong>de</strong> <strong>los</strong> ecosistemas. Las investigaciones se realizan <strong>en</strong> forma<br />
interdisciplinaria, para p<strong>la</strong>ntear soluciones <strong>su</strong>st<strong>en</strong>tables que trasci<strong>en</strong>dan el sector salud y traduzcan <strong>los</strong><br />
hal<strong>la</strong>zgos ci<strong>en</strong>tíficos <strong>en</strong> políticas públicas y acciones.<br />
9 Estudios que se realizan sin <strong>la</strong> manipu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>liberada <strong>de</strong> variables y <strong>en</strong> <strong>los</strong> que sólo se observan<br />
<strong>los</strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>su</strong> ambi<strong>en</strong>te natural para <strong>de</strong>spués analizar<strong>los</strong>. Las variables in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes ocurr<strong>en</strong> y<br />
no es posible manipu<strong>la</strong>r<strong>la</strong>s; no se ti<strong>en</strong>e control directo sobre dichas variables ni se pue<strong>de</strong> influir sobre<br />
el<strong>la</strong>s, porque ya <strong>su</strong>cedieron, al igual que <strong>su</strong>s efectos.<br />
10 Recopi<strong>la</strong>n datos <strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to único.<br />
11 No se pue<strong>de</strong> calcu<strong>la</strong>r con precisión el error estándar, es <strong>de</strong>cir, no po<strong>de</strong>mos calcu<strong>la</strong>r con qué<br />
confianza hacemos una estimación.<br />
12 No requiere “repres<strong>en</strong>tatividad”.<br />
13 Se evaluaron 199 niños <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Oruro, por cambio <strong>de</strong> escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> niños<br />
consi<strong>de</strong>rados <strong>en</strong> <strong>la</strong> muestra N= 200.<br />
14 Se realizó un pareami<strong>en</strong>to por frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> eda<strong>de</strong>s (6 a 8 años), grupo étnico, sexo, y región.<br />
15 Tostado <strong>de</strong> maíz.<br />
16 No se trata <strong>de</strong> una evaluación ecosistémica in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te para t<strong>en</strong>er listados <strong>de</strong> animales o flora,<br />
sino <strong>de</strong> una evaluación <strong>de</strong>l ecosistema como parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> triada epi<strong>de</strong>miológica (ambi<strong>en</strong>te, ag<strong>en</strong>te,<br />
huésped) que inci<strong>de</strong> <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo neurológico <strong>de</strong> <strong>los</strong> niños <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Oruro. Por lo tanto es<br />
altam<strong>en</strong>te necesaria bajo el <strong>en</strong>foque <strong>de</strong> ecosalud que estamos aplicando <strong>en</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te investigación.<br />
file:///C|/SciELO/serial/rbcst/v12n27/body/v12n27a05.htm (21 of 21)20/05/2010 17:08:15