Estado de la inseguridad alimentaria en el mundo 2006 ... - FAO.org
Estado de la inseguridad alimentaria en el mundo 2006 ... - FAO.org
Estado de la inseguridad alimentaria en el mundo 2006 ... - FAO.org
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
16<br />
El estado <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>inseguridad</strong> <strong>alim<strong>en</strong>taria</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>mundo</strong> <strong>2006</strong><br />
La subnutrición <strong>en</strong> <strong>la</strong>s regiones<br />
16<br />
Variación (porc<strong>en</strong>tual) <strong>de</strong> <strong>la</strong> subnutrición, <strong>el</strong> PIB per cápita y<br />
<strong>el</strong> PIB agríco<strong>la</strong> por trabajador, <strong>de</strong> 1990-92 a 2001-03<br />
PIB per cápita<br />
lias arr<strong>en</strong>dar tierras <strong>de</strong> <strong>la</strong>s colectivida<strong>de</strong>s<br />
y se aum<strong>en</strong>taron los precios estatales<br />
<strong>de</strong> compra <strong>de</strong> cereales para consumo<br />
humano, cultivos oleaginosos y<br />
cerdos 11 . Como consecu<strong>en</strong>cia, <strong>la</strong> producción<br />
y los ingresos agríco<strong>la</strong>s crecieron<br />
espectacu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te, aum<strong>en</strong>tando<br />
los ingresos rurales per cápita un<br />
90 por ci<strong>en</strong>to <strong>en</strong>tre 1980 y 1985. A partir<br />
<strong>de</strong> 1985, <strong>la</strong>s empresas rurales no<br />
agríco<strong>la</strong>s también empezaron a crecer<br />
rápidam<strong>en</strong>te. En 2000 habían absorbido<br />
alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> una cuarta parte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
mano <strong>de</strong> obra rural y aportaban al PIB<br />
nacional un 30 por ci<strong>en</strong>to aproximadam<strong>en</strong>te,<br />
mi<strong>en</strong>tras que los hogares agríco<strong>la</strong>s<br />
obt<strong>en</strong>ían casi <strong>el</strong> 50 por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
sus ingresos <strong>de</strong> fu<strong>en</strong>tes no agríco<strong>la</strong>s 12 .<br />
El número <strong>de</strong> personas pobres <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
zonas rurales <strong>de</strong> China <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>dió <strong>de</strong><br />
unos 490 millones <strong>en</strong> 1979 a unos 90<br />
millones <strong>en</strong> 2002, <strong>en</strong> términos <strong>de</strong>l umbral<br />
<strong>de</strong> pobreza <strong>de</strong> un dó<strong>la</strong>r EE.UU. al día<br />
Número <strong>de</strong> personas subnutridas<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
-20<br />
Mundo <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />
Asia y <strong>el</strong> Pacífico<br />
PIB agríco<strong>la</strong> por trabajador<br />
Fu<strong>en</strong>tes: <strong>FAO</strong>; Banco Mundial<br />
establecido por <strong>el</strong> Banco Mundial 13 . El<br />
número <strong>de</strong> personas subnutridas se<br />
redujo <strong>de</strong> los 387 millones <strong>en</strong> 1969-71<br />
a <strong>la</strong> cifra actual <strong>de</strong> 150 millones.<br />
La tasa <strong>de</strong> reducción <strong>de</strong>l hambre <strong>en</strong><br />
China se ral<strong>en</strong>tizó <strong>en</strong> <strong>la</strong> segunda mitad<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>c<strong>en</strong>io <strong>de</strong> 1990 14 . Esto pue<strong>de</strong> atribuirse,<br />
al m<strong>en</strong>os <strong>en</strong> parte, a los <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>tes<br />
resultados económicos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
zonas rurales, re<strong>la</strong>tivam<strong>en</strong>te ais<strong>la</strong>das y<br />
<strong>de</strong>sfavorecidas, don<strong>de</strong> vive <strong>la</strong> mayor parte<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s personas que sigu<strong>en</strong> estando subnutridas.<br />
El grueso <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción agríco<strong>la</strong><br />
provi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> unos 200 millones <strong>de</strong><br />
explotaciones muy pequeñas (<strong>de</strong> 0,65 ha<br />
o m<strong>en</strong>os) 15 . Las medidas que <strong>el</strong> Gobierno<br />
chino ha adoptado reci<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te<br />
para revitalizar <strong>la</strong>s zonas rurales ofrec<strong>en</strong><br />
perspectivas <strong>de</strong> que <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong>l<br />
hambre se pueda ac<strong>el</strong>erar a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong>l<br />
próximo <strong>de</strong>c<strong>en</strong>io.<br />
Entre 1990-92 y 2001-03, Viet Nam<br />
redujo <strong>la</strong> preval<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> subnutrición<br />
<strong>de</strong>l 31 al 17 por ci<strong>en</strong>to y <strong>el</strong> número <strong>de</strong><br />
personas subnutridas <strong>de</strong> 21 a 14 millones.<br />
Como <strong>en</strong> China, <strong>la</strong> reducción ac<strong>el</strong>erada<br />
<strong>de</strong>l hambre y <strong>de</strong> <strong>la</strong> pobreza tuvo<br />
su orig<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s reformas agríco<strong>la</strong>s y<br />
económicas ori<strong>en</strong>tadas al mercado que<br />
se pusieron <strong>en</strong> práctica <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>c<strong>en</strong>io <strong>de</strong><br />
1980. Un programa <strong>de</strong> reforma económica<br />
dio a los agricultores <strong>el</strong> control<br />
sobre <strong>la</strong> tierra, les permitió aum<strong>en</strong>tar<br />
<strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tas <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado y redujo los<br />
impuestos agríco<strong>la</strong>s.<br />
También como <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> China,<br />
los impulsores fueron un fuerte crecimi<strong>en</strong>to<br />
per cápita <strong>de</strong>l PIB (5,7 por ci<strong>en</strong>to<br />
al año <strong>en</strong>tre 1990 y 2003) y <strong>de</strong>l PIB<br />
agríco<strong>la</strong> (2,5 por ci<strong>en</strong>to al año), así como<br />
un rápido increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción<br />
<strong>de</strong> alim<strong>en</strong>tos. Un programa <strong>de</strong> erradicación<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> pobreza, ori<strong>en</strong>tado a aum<strong>en</strong>tar<br />
<strong>la</strong> inversión <strong>en</strong> infraestructura rural,<br />
contribuyó también a impulsar <strong>la</strong> producción<br />
agríco<strong>la</strong> y a reducir <strong>el</strong> hambre.<br />
Viet Nam sigue si<strong>en</strong>do un país <strong>de</strong> ingresos<br />
bajos, y mant<strong>en</strong>er <strong>el</strong> impulso <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
reducción <strong>de</strong>l hambre repres<strong>en</strong>ta un<br />
<strong>de</strong>safío extraordinario.<br />
Camboya y <strong>la</strong> India no registraron<br />
prácticam<strong>en</strong>te ningún cambio <strong>en</strong> <strong>el</strong> número<br />
total <strong>de</strong> personas subnutridas a pesar<br />
<strong>de</strong>l fuerte crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los ingresos<br />
per cápita, <strong>de</strong>l 4 por ci<strong>en</strong>to anual <strong>de</strong> 1993<br />
a 2003 <strong>en</strong> Camboya y <strong>de</strong>l 3,9 por ci<strong>en</strong>to<br />
anual <strong>de</strong> 1990 a 2003 <strong>en</strong> <strong>la</strong> India. Sin<br />
embargo, los bu<strong>en</strong>os resultados económicos<br />
g<strong>en</strong>erales se distribuyeron irregu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong>tre sectores y no estuvieron<br />
sost<strong>en</strong>idos por un crecimi<strong>en</strong>to<br />
agríco<strong>la</strong> fuerte; <strong>el</strong> PIB agríco<strong>la</strong> per cápita<br />
aum<strong>en</strong>tó sólo un 0,7 por ci<strong>en</strong>to al año<br />
<strong>en</strong>tre 1993 y 2003 <strong>en</strong> Camboya y un 0,9<br />
por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 1990 a 2003 <strong>en</strong> <strong>la</strong> India 16 .