24.12.2014 Views

Algunas reflexiones acerca del papel de la Ingeniería en las ...

Algunas reflexiones acerca del papel de la Ingeniería en las ...

Algunas reflexiones acerca del papel de la Ingeniería en las ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2. El emblema <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ing<strong>en</strong>iería Industrial y <strong>la</strong>s Matemáticas que escon<strong>de</strong>.<br />

No es fácil separar <strong>la</strong> Ing<strong>en</strong>iería <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Matemáticas <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong>s influ<strong>en</strong>cias recíprocas<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>das a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia. Pue<strong>de</strong> verse cómo <strong>en</strong> los emblemas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s carreras<br />

españo<strong>la</strong>s <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iero Industrial se hal<strong>la</strong> magníficam<strong>en</strong>te repres<strong>en</strong>tada esa re<strong>la</strong>ción:<br />

Figura 1: Emblemas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ing<strong>en</strong>iería Industrial españo<strong>la</strong>.<br />

Observ<strong>en</strong> el elem<strong>en</strong>to c<strong>en</strong>tral <strong><strong>de</strong>l</strong> escudo: Es un regu<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> bo<strong>la</strong>s o c<strong>en</strong>trífugo, síntesis<br />

casi perfecta <strong>en</strong>tre Ing<strong>en</strong>iería y Matemáticas, y repres<strong>en</strong>tante <strong>de</strong> una interesantísima<br />

página <strong>de</strong> historia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ci<strong>en</strong>cia, <strong>la</strong> Técnica y <strong>la</strong> Tecnología.<br />

Es seguro que pocos avances técnicos han t<strong>en</strong>ido tanta proyección <strong>en</strong> el <strong>de</strong>v<strong>en</strong>ir <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Humanidad como <strong>la</strong> máquina <strong>de</strong> vapor: De el<strong>la</strong> <strong>de</strong>rivan <strong>en</strong>ormes pasos a<strong><strong>de</strong>l</strong>ante <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

Comunicaciones, <strong>la</strong> Industria, <strong>la</strong> Ci<strong>en</strong>cia –<strong>la</strong> Termodinámica es hija <strong>de</strong> este <strong>de</strong>sarrollo- y<br />

<strong>la</strong>s Matemáticas. Pero <strong>la</strong> máquina <strong>de</strong> vapor no es útil si no se consigue regu<strong>la</strong>r o<br />

contro<strong>la</strong>r <strong>la</strong> fuerza que g<strong>en</strong>era. El regu<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> bo<strong>la</strong>s fue <strong>la</strong> pieza ing<strong>en</strong>ieril <strong>de</strong>stinada a<br />

conseguir esa hazaña, y por ello figura <strong>de</strong> modo <strong>de</strong>stacado <strong>en</strong> su insignia. La historia<br />

atribuye a James Watt (1736-1819) y a Matthew Boulton (1728-1809) este inv<strong>en</strong>to, pero<br />

<strong>en</strong> realidad estos nombres son sólo el es<strong>la</strong>bón final <strong>de</strong> una <strong>la</strong>rga ca<strong>de</strong>na no ex<strong>en</strong>ta <strong>de</strong><br />

casualida<strong>de</strong>s. Recordémos<strong>la</strong> brevem<strong>en</strong>te.<br />

Durante siglos, <strong>en</strong> <strong>la</strong> vieja Europa los maestros canteros, los constructores <strong>de</strong> relojes y<br />

<strong>de</strong> molinos, al igual que algunos otros técnicos, viajaban <strong>de</strong> un <strong>la</strong>do a otro prestando sus<br />

servicios don<strong>de</strong> fueran requeridos. Entre los constructores <strong>de</strong> molinos se conocía que al<br />

aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong>s revoluciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> mue<strong>la</strong> o rueda móvil <strong><strong>de</strong>l</strong> molino, ésta t<strong>en</strong>día a separarse<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> fija 2 , dando como resultado una harina molida más groseram<strong>en</strong>te. Para <strong>acerca</strong>r<br />

ambas ruedas bastaba con <strong>de</strong>positar un peso sobre <strong>la</strong> mue<strong>la</strong> móvil, fr<strong>en</strong>ando así su<br />

t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia a elevarse. Los molineros escoceses habían experim<strong>en</strong>tado <strong>de</strong>s<strong>de</strong> principios<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> siglo XVIII con métodos para regu<strong>la</strong>r el peso necesario, <strong>en</strong>tre ellos un dispositivo<br />

formado por un pantógrafo giratorio con dos pesos o bo<strong>la</strong>s <strong>la</strong>terales<br />

El aparato se hacía girar <strong>en</strong> torno al eje vertical mediante una polea que transmitía el<br />

movimi<strong>en</strong>to circu<strong>la</strong>r <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el eje <strong>de</strong> <strong>la</strong> mue<strong>la</strong>, elevándose <strong>la</strong>s bo<strong>la</strong>s por efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

fuerza c<strong>en</strong>trífuga. Una pa<strong>la</strong>nca transformaba esta elevación <strong>en</strong> una presión –producida<br />

por un peso- sobre <strong>la</strong> rueda <strong>de</strong> molino, <strong>de</strong>volviéndo<strong>la</strong> así a su altura <strong>de</strong> trabajo.<br />

2 Un problema parecido se observó <strong>en</strong> el diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s primeras unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> datos,<br />

discos y disquetes, que al girar a velocida<strong>de</strong>s altas llegaban a rozar <strong>la</strong>s cabezas lectoras estropeándose el<br />

almac<strong>en</strong>aje.<br />

2

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!