cho d<strong>el</strong> asegurado a <strong>la</strong> contratación <strong>de</strong> un seguro que lo ampare contra <strong>la</strong>mayor exposición patrimonial. 16Cuando <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong> exorbitante resulte <strong>de</strong> <strong>la</strong> conv<strong>en</strong>ción aseguradorasegurado,<strong>la</strong> solución <strong>de</strong>bería ser <strong>la</strong> <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> su nulidad absoluta yparcial, <strong>en</strong> <strong>la</strong> medida d<strong>el</strong> exceso, fundada <strong>en</strong> <strong>el</strong> art. 953 (objeto ilícito) d<strong>el</strong>Código Civil, o bi<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>smant<strong>el</strong>ami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> sus efectos <strong>en</strong> virtud <strong>de</strong> lo normadopor <strong>el</strong> art. 1071 d<strong>el</strong> Código Civil (abuso <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho).En este s<strong>en</strong>tido, Sitglitz agrega que <strong>en</strong> esos casos los jueces <strong>de</strong>beránrevisar <strong>el</strong> <strong>contrato</strong>, lo que les permitirá mo<strong>de</strong>rar <strong>el</strong> “quantum” hasta un porc<strong>en</strong>tajerazonable d<strong>el</strong> monto in<strong>de</strong>mnizatorio que, <strong>en</strong> su totalidad será oponibleal tercero damnificado. 175- Los fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>la</strong> irrazonabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong>La <strong>franquicia</strong> como fracción d<strong>el</strong> riesgo no cubierto por <strong>el</strong> aseguradorti<strong>en</strong>e como una <strong>de</strong> sus funciones más seña<strong>la</strong>das <strong>la</strong> que ti<strong>en</strong><strong>de</strong> a inc<strong>en</strong>tivar <strong>la</strong>prev<strong>en</strong>ción d<strong>el</strong> siniestro por parte d<strong>el</strong> asegurado, ya que su exist<strong>en</strong>cia aseguraun mayor interés <strong>de</strong> éste <strong>en</strong> <strong>la</strong> evitación <strong>de</strong> <strong>la</strong> acción dañosa, cuyoresarcimi<strong>en</strong>to, <strong>en</strong> <strong>la</strong> medida <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong>, quedará <strong>de</strong>finitivam<strong>en</strong>te a sucargo.También se predica que a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong> <strong>el</strong> asegurador se exonera<strong>de</strong> los cuantiosos gastos administrativos g<strong>en</strong>erados por los siniestros <strong>de</strong>bajo costo y, consecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, se consigue <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> prima d<strong>el</strong><strong>contrato</strong> <strong>de</strong> seguro.Si bi<strong>en</strong> su cuantía pue<strong>de</strong> ser acordada por <strong>la</strong>s partes <strong>en</strong> consi<strong>de</strong>racióna <strong>la</strong> prima que pueda pagar <strong>el</strong> asegurado, excepcionalm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> pue<strong>de</strong> fijar <strong>la</strong>Superint<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> Seguros. 18La <strong>de</strong>smesura <strong>en</strong> <strong>la</strong> cuantificación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong> acaece tanto cuandose <strong>la</strong> <strong>de</strong>snaturaliza, como cuando indirectam<strong>en</strong>te se afectan los <strong>de</strong>rechos d<strong>el</strong>os damnificados o terceros, para qui<strong>en</strong>es <strong>el</strong> seguro contra <strong>la</strong> responsabilidadcivil cumple una función <strong>de</strong> garantía <strong>en</strong> <strong>la</strong> efectiva percepción <strong>de</strong> <strong>la</strong> in<strong>de</strong>mnizaciónd<strong>el</strong> daño. 19En <strong>la</strong> hipótesis, al fijarse <strong>en</strong> un monto alto, quedan compr<strong>en</strong>didos <strong>de</strong>ntro<strong>de</strong> <strong>la</strong> exoneración d<strong>el</strong> asegurador, <strong>la</strong> gran mayoría <strong>de</strong> los daños a cargod<strong>el</strong> asegurado.De esa forma quedan afectados directam<strong>en</strong>te los <strong>de</strong>rechos económicos<strong>de</strong> los asegurados, porque <strong>el</strong> <strong>de</strong>scubierto <strong>de</strong> esos daños implica <strong>en</strong> loshechos <strong>la</strong> inasegurabilidad <strong>de</strong> los acontecimi<strong>en</strong>tos dañosos más asiduam<strong>en</strong>teproducidos, con <strong>la</strong> consecu<strong>en</strong>te carga económica para estas empresasque se v<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> imposibilidad <strong>de</strong> efectuar <strong>la</strong> a<strong>de</strong>cuada previsión <strong>de</strong> esosdaños través <strong>de</strong> <strong>la</strong> técnica <strong>de</strong> su asegurami<strong>en</strong>to. 206- Reflexiones finalesEn <strong>el</strong> <strong>contrato</strong> <strong>de</strong> seguro contra <strong>la</strong> responsabilidad civil, <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong> comolímite económico <strong>de</strong> <strong>la</strong> cobertura asegurativa es oponible al damnificado.La reci<strong>en</strong>te aparición d<strong>el</strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>franquicia</strong>s exorbitantes hacreado <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> admitir <strong>la</strong> excepción al <strong>principio</strong> g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> su <strong>oponibilidad</strong>..La sanción que correspon<strong>de</strong> <strong>en</strong> los casos <strong>de</strong> <strong>franquicia</strong>s <strong>de</strong>smesuradasserá <strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> inconstitucionalidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> resolución <strong>de</strong> <strong>la</strong> autoridad <strong>de</strong> controlque <strong>la</strong> fije o <strong>la</strong> nulidad parcial y absoluta <strong>en</strong> <strong>la</strong> medida <strong>de</strong> su exceso.cuantía razonable: <strong>la</strong> que autorizaba a operar <strong>en</strong> <strong>el</strong> riesgo d<strong>el</strong> seguro contra <strong>la</strong> responsabilidadcivil <strong>de</strong> los médicos, que estableció una <strong>franquicia</strong> equival<strong>en</strong>te al 10% <strong>de</strong> <strong>la</strong>s in<strong>de</strong>mnizacionescon un máximo d<strong>el</strong> 3% <strong>de</strong> <strong>la</strong> suma asegurada y un mínimo d<strong>el</strong> 0,5%. “Estos porc<strong>en</strong>tajes constituy<strong>en</strong>una <strong>franquicia</strong> razonable <strong>en</strong> su cuantía”, Sitglitz, Rubén S., reportaje cit., nota anterior.16 La Corte ha seña<strong>la</strong>do que "Queda c<strong>la</strong>ro, pues, que no es <strong>el</strong> Po<strong>de</strong>r Judicial qui<strong>en</strong> está facultadopara d<strong>el</strong>inear <strong>el</strong> <strong>de</strong>rrotero <strong>de</strong> <strong>la</strong> legis<strong>la</strong>ción. Tampoco es <strong>el</strong> responsable <strong>de</strong> <strong>la</strong>s consecu<strong>en</strong>ciasd<strong>el</strong> error, exceso o irrazonabilidad <strong>en</strong> que puedan incurrir los po<strong>de</strong>res a qui<strong>en</strong>es sí lesVer voto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dra. Miguez como vocal preopinante <strong>en</strong> <strong>el</strong> fallo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Sa<strong>la</strong> A <strong>de</strong> <strong>la</strong> Excma.19incumbe tal tarea. Pero no pue<strong>de</strong> permanecer inmutable ni convalidar tales <strong>de</strong>saciertos, so p<strong>en</strong>aCámara Nacional <strong>de</strong> Ap<strong>el</strong>aciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> Capital, citado <strong>en</strong> nota 3.<strong>de</strong> transgredir <strong>el</strong> mandato constitucional que le ha sido conferido" (CSJN, 5.03.03, consi<strong>de</strong>rando55, Supl. esp. LL d<strong>el</strong> 6 <strong>de</strong> marzo d<strong>el</strong> 2003, pág. 22; cc. consi<strong>de</strong>r. 23 y 24, pág. 16; consid. 40co <strong>de</strong> pasajeros: fue fijada por <strong>la</strong> SSN <strong>en</strong> <strong>la</strong> suma <strong>de</strong> $ 40.000. El Presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cámara20 Esto es lo sucedido con <strong>la</strong>s <strong>franquicia</strong>s <strong>en</strong> los seguros para empresas <strong>de</strong> autotransporte públi-y 41, pág. 19).Empresaria <strong>de</strong> Autotransporte <strong>de</strong> Pasajeros (CEAP), Dani<strong>el</strong> Mil<strong>la</strong>ci, le informaba al Diario La17 Ver reportaje <strong>en</strong> <strong>el</strong> Diario La Ley , Sección Actualidad, d<strong>el</strong> 21.09.06.Nación que "<strong>el</strong> 95% <strong>de</strong> los siniestros que suce<strong>de</strong>n lo pagan <strong>la</strong>s empresas <strong>de</strong> transportes, no <strong>la</strong>aseguradora" (Diario La Nación, Suplem<strong>en</strong>to Economía, d<strong>el</strong> Domingo 6 <strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong> 2005,18 Stiglitz proporciona un ejemplo <strong>de</strong> fijación por <strong>la</strong> autoridad <strong>de</strong> control <strong>de</strong> una <strong>franquicia</strong> <strong>de</strong> bajo <strong>el</strong> título "Cuestionan <strong>el</strong> seguro d<strong>el</strong> transporte").94Colegio <strong>de</strong> Magistrados y Funcionarios<strong>de</strong> <strong>la</strong> Provincia <strong>de</strong> Bu<strong>en</strong>os AiresColegio <strong>de</strong> Magistrados y Funcionarios<strong>de</strong> <strong>la</strong> Provincia <strong>de</strong> Bu<strong>en</strong>os Aires 95
En materia <strong>de</strong> riesgo automotor, es imperioso <strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to legis<strong>la</strong>tivo<strong>de</strong> un proyecto <strong>de</strong> seguro automotor obligatorio cuyo cont<strong>en</strong>ido se autoabastezca,t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s <strong>en</strong>riquecedoras experi<strong>en</strong>cias d<strong>el</strong> <strong>de</strong>recho comparadoy también <strong>la</strong>s recogidas <strong>en</strong> nuestro medio: con un régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> prontopago, con límites económicos <strong>de</strong> cobertura, fundado <strong>en</strong> <strong>la</strong> responsabilidadobjetiva y agravada d<strong>el</strong> automovilista o transportista, con limitadas exclusiones<strong>de</strong> cobertura, con un fondo <strong>de</strong> garantía que asegure que todos accedana <strong>la</strong> in<strong>de</strong>mnización y, por supuesto, sin <strong>franquicia</strong> que obstaculice <strong>la</strong> a<strong>de</strong>cuadain<strong>de</strong>mnización <strong>de</strong> <strong>la</strong> víctima d<strong>el</strong> daño. 21Nota complem<strong>en</strong>taria: El 13 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2006 <strong>la</strong> Cámara Nacional<strong>de</strong> Ap<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong> lo Civil <strong>en</strong> Acuerdo Pl<strong>en</strong>ario resolvió que “En los <strong>contrato</strong>s<strong>de</strong> seguro <strong>de</strong> responsabilidad civil <strong>de</strong> vehículos automotores distintos altransporte público <strong>de</strong> pasajeros, <strong>la</strong> <strong>franquicia</strong> como límite <strong>de</strong> cobertura –fijada<strong>en</strong> forma obligatoria por <strong>la</strong> autoridad <strong>de</strong> control <strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad aseguradoraconforme <strong>la</strong> Resolución nº 25429/97- no es oponible al damnificado (seatransportado o no)”. (voto <strong>de</strong> <strong>la</strong> mayoría). (Pl<strong>en</strong>ario “OBARRIO”).21 Ver <strong>el</strong> Anteproyecto <strong>de</strong> Limitación Cuantitativa d<strong>el</strong> Daño y Seguro Obligatorio contra <strong>la</strong>Responsabilidad Civil por acci<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> automotores publicado <strong>en</strong> <strong>la</strong> obra <strong>de</strong> su autor: Stiglitz,Rubén S., Teoría y Práctica d<strong>el</strong> Derecho <strong>de</strong> Seguros96Colegio <strong>de</strong> Magistrados y Funcionarios<strong>de</strong> <strong>la</strong> Provincia <strong>de</strong> Bu<strong>en</strong>os AiresColegio <strong>de</strong> Magistrados y Funcionarios<strong>de</strong> <strong>la</strong> Provincia <strong>de</strong> Bu<strong>en</strong>os Aires 97