13.07.2015 Views

El Estado y las tensiones de la participación popular en Venezuela

El Estado y las tensiones de la participación popular en Venezuela

El Estado y las tensiones de la participación popular en Venezuela

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

OSAL68 Debates [<strong>El</strong> <strong>Estado</strong> y <strong><strong>la</strong>s</strong> <strong>t<strong>en</strong>siones</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> participación popu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> V<strong>en</strong>ezue<strong>la</strong>]hegemónico <strong>en</strong>tre estas un p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to liberal y neoliberal que cuestiona“<strong>la</strong> política”, <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ología, el estatismo, los partidos políticos, y busca salidas<strong>en</strong> <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong>l papel <strong>de</strong>l <strong>Estado</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> economía, <strong>en</strong> <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong>lgasto social, <strong>en</strong> procesos <strong>de</strong> privatización <strong>de</strong>stinados a fortalecer <strong>la</strong> primacía<strong>de</strong> los mecanismos <strong>de</strong> mercado. Expresión <strong>de</strong> esto fueron <strong>la</strong> política <strong>de</strong>apertura al capital extranjero <strong>de</strong> <strong>la</strong> industria petrolera, <strong>la</strong> privatización <strong>de</strong> <strong>la</strong>empresa nacional <strong>de</strong> teléfonos (CANTV) y <strong>de</strong> <strong>la</strong> principal p<strong>la</strong>nta si<strong>de</strong>rúrgica<strong>de</strong>l país (SIDOR), los int<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> privatizar <strong><strong>la</strong>s</strong> p<strong>la</strong>ntas estatales <strong>de</strong> aluminio,así como un <strong>de</strong>terioro sost<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> <strong>la</strong> acción <strong>de</strong>l <strong>Estado</strong> <strong>en</strong> educación,salud y seguridad social.Las reformas neoliberales profundizaron <strong><strong>la</strong>s</strong> <strong>de</strong>sigualda<strong>de</strong>sy <strong>la</strong> exclusión y ac<strong>en</strong>tuaron <strong>la</strong> pérdida <strong>de</strong> legitimidad <strong>de</strong>l sistema político.Las crisis se prolongan, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do como sus expresiones más notorias elCaracazo <strong>de</strong>l año 1989, los int<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> golpes <strong>de</strong> <strong>Estado</strong> <strong>de</strong>l año 1992 y <strong>la</strong><strong>de</strong>stitución <strong>de</strong> Carlos Andrés Pérez como presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> <strong>la</strong> República, bajocargos <strong>de</strong> corrupción <strong>en</strong> el año sigui<strong>en</strong>te.En diciembre <strong>de</strong>l año 1998, apoyado <strong>en</strong> el <strong>de</strong>scont<strong>en</strong>to<strong>de</strong> <strong><strong>la</strong>s</strong> mayorías con el mo<strong>de</strong>lo político imperante, Hugo Chávez Frías eselecto presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> <strong>la</strong> República.<strong>El</strong> <strong>Estado</strong> <strong>en</strong> el proyecto bolivarianoEn los mom<strong>en</strong>tos preliminares <strong>de</strong>l proyecto <strong>de</strong> cambio, <strong>la</strong> visión <strong>de</strong>l papel<strong>de</strong>l <strong>Estado</strong> no se difer<strong>en</strong>ciaba significativam<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo social<strong>de</strong>mócrata<strong>de</strong>finido <strong>en</strong> <strong>la</strong> Constitución <strong>de</strong>l año 1961. Sin embargo, se cuestionanradicalm<strong>en</strong>te <strong><strong>la</strong>s</strong> reformas neoliberales <strong>en</strong> <strong>la</strong> industria petrolera y, <strong>en</strong>un ámbito muy importante <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> <strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong><strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia –el <strong>de</strong> <strong><strong>la</strong>s</strong> modalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> participación–, se propon<strong>en</strong>cambios significativos.Para analizar el papel que se asigna al <strong>Estado</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> economía,<strong>la</strong> propuesta inicial más sistemática está cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> <strong>la</strong> Ag<strong>en</strong>daAlternativa Bolivariana <strong>de</strong> 1996 (Chávez, 1996). En este docum<strong>en</strong>to se<strong>de</strong>fin<strong>en</strong> cinco sectores productivos para caracterizar un mo<strong>de</strong>lo económicomixto (público-privado): <strong><strong>la</strong>s</strong> empresas básicas y estratégicas, <strong>de</strong> propieda<strong>de</strong>statal, que incluye al sector petrolero, <strong><strong>la</strong>s</strong> empresas básicas, <strong>la</strong> minería y altatecnología militar; los bi<strong>en</strong>es <strong>de</strong> consumo es<strong>en</strong>ciales, <strong>de</strong> propiedad mixta,que incluye <strong>la</strong> industria <strong>de</strong> <strong>la</strong> construcción, <strong>la</strong> agroindustria, <strong>la</strong> pequeña ymediana industria y el turismo; los servicios es<strong>en</strong>ciales y <strong>de</strong> gobierno, <strong>de</strong>propiedad mixta, que abarca <strong>la</strong> educación y salud, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> un sector noproductivo <strong>de</strong>l Gobierno, g<strong>en</strong>erador <strong>de</strong> servicios es<strong>en</strong>ciales no transables; <strong>la</strong>banca y <strong><strong>la</strong>s</strong> finanzas, <strong>de</strong> propiedad mixta, pero regu<strong>la</strong>do y contro<strong>la</strong>do por el<strong>Estado</strong>; y, por último, <strong>la</strong> gran industria, conformada fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te por

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!