Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Revista <strong>de</strong> información trimestral <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />
BASURTU<br />
Julio 2006eko Uztaila Nº 43zk www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org • www.hospitalbasurto.org<br />
SAN JOSÉ<br />
alberga la nueva Unidad<br />
<strong>de</strong> diagnóstico <strong>de</strong> mama<br />
BZBU / UCPI<br />
Handitu egin da,<br />
zerbitzua<br />
hobetzeko<br />
Areilza<br />
Central <strong>de</strong><br />
esterilización<br />
puntera<br />
Sakonean<br />
Hezur-luzapenerako<br />
tratamenduak
2<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
Aurkibi<strong>de</strong>a Sumario<br />
Hizkuntza normalizazioa<br />
Normalización lingüística 4<br />
UCPI handitzeko lanak<br />
amaituta<br />
Ampliación <strong>de</strong> la UCPI 5<br />
Informatika: “Cambiatronic”<br />
Informática: “Cambiatronic”<br />
7<br />
Esterilizazio Zentrala<br />
Central <strong>de</strong> Esterilización<br />
8,9<br />
Ospitalearen web gunea<br />
Web <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> 11<br />
Yolanda Zárate, ACABE<br />
Elkarteko presi<strong>de</strong>ntea<br />
Yolanda Zarate,<br />
Presi<strong>de</strong>nta ACABE 12<br />
Kalitatea<br />
Calidad 14<br />
Ikasle egoiliarren agurra<br />
Despedida <strong>de</strong> alumnos<br />
resi<strong>de</strong>ntes 16<br />
BASURTU<br />
Bizimodu osasuntsua<br />
Basurtuko Ospitaleak bizikletak aparkatzeko<br />
leku berria dauka duela aste batzuetatik hona,<br />
zentroaren ate nagusian. Neurri honen bitartez,<br />
langileak animatu nahi dira bizimodu osasuntsuagoa<br />
egin <strong>de</strong>zaten, aldi berean, garraiobi<strong>de</strong><br />
iraunkorra erabiliz.<br />
Izendapenak Nombramientos<br />
En los últimos meses se han producido los siguientes nombramientos:<br />
■ Mari Mar Aladro,<br />
Supervisora <strong>de</strong><br />
Esterilización<br />
■ Jesús Mª Careaga,<br />
Jefe <strong>de</strong> Servicio <strong>de</strong><br />
Dermatología.<br />
Tal<strong>de</strong>a Equipo<br />
Idazkaria<br />
Secretaría <strong>de</strong> redacción<br />
■ Jon Barainka,<br />
Supervisor <strong>de</strong> Urgencias<br />
Carmen Serrano<br />
Kolaboratzaileak<br />
Colaboradores<br />
Yolanda González, Jesús Tomás<br />
González, Mª Jesús Yurrebaso,<br />
Itziar Larrea, Agurtzane Barrenetxea,<br />
ARTEZ, Rafa Herrero, Lucas Peña,<br />
José Luis Monasterio, Ana Manzano,<br />
Beatriz Fores y Oier Zubiria.<br />
Komunikazioa, diseinua eta errealizazioa<br />
Comunicación, diseño y realización<br />
MBN Comunicación<br />
■ Carmen Górgolas,<br />
Supervisora <strong>de</strong><br />
Reanimación 4ª y 5ª<br />
■ Mª Soledad Anza,<br />
Jefa <strong>de</strong> Servicio <strong>de</strong><br />
Rehabilitación<br />
Argitaratzailea<br />
Edita<br />
Basurtuko Ospitalea<br />
<strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />
Tfno. 94 400 60 00 (ext. 5188)<br />
Fax: 94 400 61 80<br />
e-mail: revista@hbas.osaki<strong>de</strong>tza.net<br />
www.hospitalbasurto.org<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
Lege-gordailu<br />
Depósito legal<br />
■ Miguel Unda, Jefe <strong>de</strong><br />
Servicio <strong>de</strong> Urología<br />
Despedida<br />
El Doctor Alberto Colina ha abandonado<br />
el puesto <strong>de</strong> Director Médico <strong>de</strong>l<br />
<strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> para ocupar el cargo<br />
<strong>de</strong> Gerente <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> Zumarraga.<br />
Aquí ha <strong>de</strong>jado ya pruebas <strong>de</strong> su<br />
capacidad profesional y categoría humana<br />
como compañero. Deseamos que<br />
te vaya bien en ese nuevo reto y consigas<br />
los objetivos que te marques. Consi<strong>de</strong>ra<br />
siempre este <strong>Hospital</strong> tu casa.<br />
Un abrazo y hasta siempre.<br />
BI-1469-95
www.hospitalbasurto.org 3<br />
Txomin Gran<strong>de</strong>, Jefe <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Radiodiagnóstico (Unidad <strong>de</strong> diagnóstico <strong>de</strong> mama)<br />
“Centralizamos el servicio para dar una<br />
respuesta a<strong>de</strong>cuada a todos los casos”<br />
A mediados <strong>de</strong> mayo empezó a<br />
funcionar, en el pabellón San<br />
José, la nueva Unidad <strong>de</strong><br />
diagnóstico <strong>de</strong> mama,<br />
encuadrada <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l Servicio<br />
<strong>de</strong> Radiodiagnóstico. El servicio<br />
completa la mamografía para la<br />
<strong>de</strong>tección precoz y el<br />
seguimiento, con la ecografía y<br />
la mesa <strong>de</strong> estereotaxia digital<br />
para biopsias.<br />
¿Cómo surge la i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> crear la nueva<br />
Unidad <strong>de</strong> diagnóstico <strong>de</strong> mama?<br />
En 1996 el Gobierno Vasco puso en<br />
marcha el programa para la <strong>de</strong>tección<br />
precoz <strong>de</strong>l cáncer <strong>de</strong> mama y convirtió el<br />
<strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> en el centro <strong>de</strong> referencia<br />
al que los ambulatorios <strong>de</strong>rivaban<br />
los casos que suscitaban dudas o que necesitaban<br />
algún procedimiento -control,<br />
cirugía- que no se pudiera realizara allí.<br />
Por otro lado, tanto en el <strong>Hospital</strong> como<br />
en los ambulatorios <strong>de</strong> Bilbao se continuaba<br />
atendiendo a mujeres que no entraban<br />
en el screaning por diferentes motivos,<br />
y que los ginecólogos pensaban que<br />
era necesario realizarles controles periódicos.<br />
A<strong>de</strong>más, algunos <strong>de</strong> los aparatos <strong>de</strong><br />
los ambulatorios se iban quedando obsoletos,<br />
lo que provocó que su actividad se<br />
centralizara aquí. Todo esto se tradujo en<br />
un aumento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda que obligó a<br />
plantearse la necesidad <strong>de</strong> centralizar el<br />
servicio con el fin <strong>de</strong> dar una respuesta<br />
a<strong>de</strong>cuada a todos los casos.<br />
También ha habido mejoras importantes<br />
a nivel tecnológico.<br />
Sí, como <strong>de</strong>cía, en ese momento ya<br />
había en el mercado un nuevo sistema <strong>de</strong><br />
biopsias no quirúrgico llamado estereotaxia<br />
digital y que facilita su realización.<br />
Des<strong>de</strong> Osaki<strong>de</strong>tza se entendió que era<br />
conveniente que el servicio <strong>de</strong> referencia<br />
contara con esa prestación y el año pasado<br />
se adquirió la máquina. En ese momento<br />
se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> la instalación <strong>de</strong> una unidad<br />
en el <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> que diera<br />
cobertura, no solamente <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto<br />
<strong>de</strong> vista <strong>de</strong> la mamografía para la <strong>de</strong>tección<br />
precoz y el seguimiento, sino que estuviera<br />
completada por la ecografía y la<br />
mesa <strong>de</strong> estereotaxia digital para biopsias.<br />
El actual Gerente ha potenciado enormemente<br />
la creación <strong>de</strong> la unidad. Se optó<br />
por el pabellón San José y en cuatro me-<br />
El doctor Txomín Gran<strong>de</strong> junto a las doctoras Cintora y Campos<br />
ses se montó. Era una unidad necesaria y<br />
que ya se estaba haciendo en nuestro entorno,<br />
no somos los primeros pero hemos<br />
llegado a tiempo.<br />
¿Cuál es el personal <strong>de</strong> la Unidad?<br />
La unidad cuenta con dos médicos,<br />
dos radiólogos y una enfermera que trabajan<br />
en turnos <strong>de</strong> mañana y tar<strong>de</strong>, pero<br />
ahora, estamos esperando otro mamógrafo<br />
porque el aparato <strong>de</strong> un ambulatorio se<br />
está quedando obsoleto y esperamos un<br />
aumento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda. De todas maneras,<br />
estamos estudiando el funcionamiento<br />
en esta primera etapa para <strong>de</strong>terminar<br />
si hay que aumentar el personal. Estamos<br />
en el buen camino porque las pacientes<br />
están satisfechas, aunque nos gustaría tener<br />
acceso a los cambios tecnológicos<br />
porque es importante no quedarse atrás.<br />
¿Últimamente se percibe en la calle una<br />
cierta alarma por el incremento <strong>de</strong>l cáncer<br />
<strong>de</strong> mama?<br />
Cada vez se conoce más gente <strong>de</strong><br />
nuestro entorno que ha tenido problemas,<br />
no necesariamente cáncer, porque muchas<br />
veces las biopsias <strong>de</strong>scartan malignidad,<br />
pero no cabe duda <strong>de</strong> que la mujer<br />
ha vivido el proceso con angustia, ha<br />
hablado con sus amigos y esa es la sensación<br />
que queda. De hecho, sí se <strong>de</strong>tectan<br />
más lesiones porque se realizan más<br />
exploraciones y la mejora técnica <strong>de</strong> los<br />
aparatos permite <strong>de</strong>tecciones que antes<br />
hubieran pasado por alto, pero no todo lo<br />
que se encuentra es cáncer, las cifras son<br />
similares a las <strong>de</strong> hace diez años.<br />
¿Cómo ha contribuido a facilitar el proceso<br />
la mesa <strong>de</strong> estereotaxia digital?<br />
Facilita enormemente las biopsias<br />
porque permite hacerlas con gran precisión<br />
por vía perfontal (sin cirugía) y son<br />
mucho menos traumáticas. Antes <strong>de</strong>sviábamos<br />
los pacientes a la Clínica Guimón<br />
que sí contaba con esta prestación, pero<br />
tener aquí la máquina supone gran<strong>de</strong>s<br />
ventajas. En primer lugar, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> que se le<br />
dice a la mujer “hay que hacer una biopsia”,<br />
hasta que se realiza la exploración<br />
no hay tanto tiempo <strong>de</strong> espera, lo que es<br />
muy importante en una situación objetivamente<br />
angustiosa. A<strong>de</strong>más, la paciente<br />
está siempre entre la misma gente, hecho<br />
que reduce la ansiedad, permite controlar<br />
el proceso y no se introducen factores<br />
disonantes como opiniones <strong>de</strong> terceros.<br />
“Aldaketa teknologiko<br />
guztietara heldu<br />
nahiko genuke, oso<br />
garrantzitsua baita<br />
atzean ez geratzea”<br />
BASURTU
4<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
Basurtuko Euskera Plana abian da<br />
Agurtzane Barrenetxea<br />
Euskera Zerbitzua<br />
67/2003 Dekretuaren bi<strong>de</strong>z, Osaki<strong>de</strong>tzak<br />
euskeraren erabilera normalizatzeko<br />
oinarriak arautu zituen. Laburki esateko,<br />
<strong>de</strong>kretuaren xe<strong>de</strong> nagusia<br />
pazientearekiko komunikazioa hobetzea<br />
da, euskal hiztunen eskubi<strong>de</strong>ak errespetatzen<br />
diren heinean.<br />
Dakigunez, euskera erabiltzen dutenen<br />
hiztun kopurua zeharo <strong>de</strong>sberdina da<br />
inguruaren arabera. Hori kontuan izanik,<br />
<strong>de</strong>kretuak, epeak, helburu partzial eta<br />
egokituak ezartzen ditu eragin edo jarduera-eremuetako<br />
euskara ezagutzaren arabera.<br />
Epeei dagokionez, Osaki<strong>de</strong>tzaren<br />
euskeraren normalizaziorako lehendabiziko<br />
plana 2005-2011 aldirako onartu zen.<br />
Plana, hasi eta hiru urtetara ebaluatuko<br />
da eta neurtuko dira, besteak beste, gutxieneko<br />
helburuen eta lehentasunen betetze<br />
maila, eta hizkuntza eskakizunen<br />
egiaztatze gradua.<br />
Gutxieneko helburuak zentro sanitarioen<br />
jarduera-eremuaren euskaldunen<br />
portzentajearen arabera ezartzen dira,<br />
egoera soziolinguistiko bakoitza kontuan<br />
izanik. Basurtuko ospitalearen euskaldunen<br />
portzentajea 15,49 da. Datu horien<br />
arabera, ospitalearen lehentasunezko unitateak<br />
eta helburuak honako hauek dira:<br />
1. Lehentasunezko unitateak: Administrazio-zerbitzuetako<br />
bezeroak atenditzeko<br />
eremuak: harrera, kanpo kontsultak eta<br />
BEAZ (SAPU), informazioa, gizarte laguntza<br />
eta telefonia. Dekretuan ezarritakoa jarraiki,<br />
euskaldunen portzentajea %20 edo txikiagoa<br />
<strong>de</strong>nez, elebidunak eskaini behar izango<br />
dira bezeroak atenditzeko eremuetako zerbitzuak.<br />
Kontuan izan <strong>de</strong>zagun, hobeto<br />
Premios<br />
para Enfermería<br />
En el transcurso <strong>de</strong> las V Jornadas <strong>de</strong><br />
Enfermería <strong>de</strong>l País Vasco celebradas a finales<br />
<strong>de</strong>l pasado mes <strong>de</strong> mayo, Irene Sainz<br />
<strong>de</strong> Rozas, Ana Gutiérrez Zamanillo, Lola<br />
Herce Frías, Marisa Ordax Galindo e Itziar<br />
Esturo (en la foto) han conseguido el primer<br />
premio con la comunicación “Madres Adictas<br />
a Opiáceos: Repercusión en el Recién<br />
Nacido”. Por otro lado, en los premios 2005<br />
a trabajos <strong>de</strong> enfermería que convoca cada<br />
año el Colegio <strong>de</strong> Enfermeras, Susana Marqués<br />
Andrés, <strong>de</strong> la Unidad Infanto-Juvenil<br />
<strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> ha conseguido el<br />
primer premio con la comunicación “Vivencia<br />
<strong>de</strong> las enfermeras sobre la sujeción mecánica<br />
en una unidad <strong>de</strong> psiquiatría”.<br />
BASURTU<br />
ulertzeko, unitate administratibo<br />
elebidunak izateko,<br />
unitate horien berezko zereginak<br />
hizkuntza ofizial batean<br />
nahiz bestean bete beharko<br />
lituzketela. Asmo<br />
horrekin, unitate horietako<br />
postuen %80k <strong>de</strong>rrigortasun<br />
data duen hizkuntza eskakizuna<br />
egiaztatu behar<br />
dute 2009an.<br />
2. mailako lehentasuna<br />
duten unitateak: larrialdiak,<br />
pediatriako larrialdiak,<br />
pediatriako erizaintza<br />
unitatea eta pertsonaleko<br />
saila. Unitate horiei dagokienez,<br />
ospitalea zerbitzu<br />
elebidunak eskaintzen hasiko da. Eskaintza<br />
hori arian-arian handituz joango da.<br />
Erabaki horrek bere bigarren atalean<br />
ezartzen duenaren arabera, zerbitzu erakun<strong>de</strong>etako<br />
zuzendaritza bakoitzak euskeraren<br />
erabilera normalizatzeko bere proiektu<br />
edo plan propioa garatu behar du,<br />
antolakuntza-maila bakoitzaren erritmo eta<br />
beharrizanei egokitzeko. Izan ere, Basurtuko<br />
Ospitaleak bere plana onartu berri du,<br />
2006ko apirilean. Plan horren arabera, Basurtuko<br />
ospitaleak helburu orokor eta partzial<br />
batzuek betetzeko konpromisoa hartu<br />
du. Helburuetariko bat, herritarrekin eta administrazio<br />
publikoekin euskeraz lan egiteko<br />
harremana handitzea da. Horretarako,<br />
ahozko komunikazioari dagokionez, megafonia<br />
mezuak, erantzungailu automatikoz<br />
emandakoak....euskeraz eta gaztelaniaz<br />
emango dira, hurrenez hurren. Ildo beretik,<br />
herritar batek euskaraz egiten badio euskaraz<br />
ez dakien langile bati, azken horrek lanki<strong>de</strong><br />
elebidun bati laguntza eskatu beharko<br />
dio. Bestal<strong>de</strong>, idazki eta dokumentu estandarizatu<br />
guztiak elebidunak izango dira, batez<br />
ere 1 eta 2 lehentasunezko unitateetan.<br />
Zertan esanik ere ez, hizkuntza ofizial biak<br />
erabiliko direla ospitale barruko eta kanpoko<br />
errotuluetan.<br />
Aurreko guztia arian-arian betetzen joango<br />
garela ziurtatzeko, Basurtuko ospitaleak<br />
protokolo batzuk onartu eta jarriko ditu<br />
indarrean. Al<strong>de</strong> batetik, itzulpenak egiteko<br />
eta antolatzeko neurriak hartu dira. Bestetik,<br />
ospitaleko erabiltzaileen eta langileen lehentasunezko<br />
hizkuntza erregistratuko da<br />
idatzizko komunikazioei dagokienez. Horretarako,<br />
Infomatikako zerbitzuak dagokion<br />
protokoloa jarriko du martxan.<br />
Lehentasunezko unitateetako lanki<strong>de</strong>ak<br />
(Harrera, Kanpo Kontsultak, BEAZ, Informazioa<br />
eta Telefonia) aipatutako helburu<br />
orokorretaz informazioa izan <strong>de</strong>zaten<br />
eta bereziki, erabiltzaile euskaldunei atenditzeko<br />
protokola zein <strong>de</strong>n informatzeko<br />
asmoz, trebakuntza ikastaroak antolatu<br />
dira datorren urrirako. Basurtuko Euskera<br />
Plana zehatzago ezagutu nahi baduzue,<br />
Euskera Zerbitzuan daukazue ikusgai eta<br />
laster Basurtuko web orrial<strong>de</strong> berriko euskera<br />
atalean, hizkuntza normalizazioari<br />
buruzko hainbat argibi<strong>de</strong>rekin batera.
La UCPI se amplía y renueva<br />
para mejorar el servicio<br />
Joan <strong>de</strong>n maiatzean, Bitarteko Zainketa Balioaniztunen<br />
Unitatea (BZBU) inauguratu zen. Unitate berria duela<br />
urte batzuetatik Basurtuko Ospitalean emaitza onekin<br />
funtzionatzen ari <strong>de</strong>n Anestesiologia eta Bizkortze<br />
Ana Manzano y Beatriz Fores<br />
Servicio <strong>de</strong> Anestesia y Reanimación<br />
La UCPI ingresa pacientes que han<br />
sido sometidos a una intervención quirúrgica<br />
compleja o que, por su patología<br />
previa, requieren unos cuidados especiales<br />
durante el postoperatorio. Asimismo<br />
pacientes médicos subsidiarios <strong>de</strong><br />
unos cuidados intermedios, estables<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista respiratorio, hemodinámico<br />
y neurológico, que no necesiten<br />
soporte ventilatorio, empleo <strong>de</strong> drogas<br />
inotrópicas ni reposición <strong>de</strong> volemia<br />
y monitorización, pero sí <strong>de</strong> una vigilancia<br />
constante para <strong>de</strong>tectar precozmente<br />
la aparición <strong>de</strong> complicaciones que comprometan<br />
la vida <strong>de</strong>l paciente.<br />
Durante 2005 la unidad ha manejado<br />
un gran volumen <strong>de</strong> pacientes<br />
(1.195), soportando un funcionamiento<br />
<strong>de</strong>l 117% ya que, pese a las cuatro camas<br />
<strong>de</strong> que disponía, algunos días recibían<br />
<strong>de</strong> 6 a 8 pacientes, lógicamente a<br />
expensas <strong>de</strong> realizar los ingresos en<br />
otras unida<strong>de</strong>s adyacentes que asimismo<br />
quedaban saturadas. Con ello, durante<br />
el pasado año, no se suspendió<br />
ninguna cirugía <strong>de</strong>stinada a cuidados in-<br />
termedios, ni hubo ningún reingreso por<br />
problemas médicos <strong>de</strong> pacientes dados<br />
<strong>de</strong> alta a planta.<br />
Esta gran movilidad <strong>de</strong> pacientes ha<br />
dado pie a la reforma y ampliación <strong>de</strong> la<br />
UCPI, tanto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista espacial<br />
como <strong>de</strong> plantilla. La nueva unidad,<br />
más gran<strong>de</strong> y con entradas <strong>de</strong> luz<br />
natural, posee once camas frente a las<br />
cuatro que tenía anteriormente, dota al<br />
paciente <strong>de</strong> mayor privacidad y al personal<br />
<strong>de</strong> un mayor espacio para trabajar<br />
con comodidad. Estos factores hacen<br />
que la estancia <strong>de</strong>l paciente sea más<br />
confortable, disminuyendo la posibilidad<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>sorientación.<br />
Personal y equipos<br />
La plantilla ha aumentado en consonancia<br />
con la nueva situación, pasando<br />
<strong>de</strong> un médico a dos y prácticamente doblando<br />
el personal <strong>de</strong> enfermería y auxiliares,<br />
lo cual permite una atención <strong>de</strong><br />
24 horas con un médico <strong>de</strong> guardia. El<br />
aparataje <strong>de</strong> la unidad es el propio <strong>de</strong><br />
unos cuidados intermedios. A<strong>de</strong>más, en<br />
previsión <strong>de</strong> posibles urgencias, cuenta<br />
con un carro <strong>de</strong> parada, un <strong>de</strong>sfibrilador,<br />
un respirador, así como personal preparado<br />
para solventar esa situación.<br />
La carga habitual <strong>de</strong> la unidad es el<br />
www.hospitalbasurto.org 5<br />
Zerbitzuaren menpekoa da. Unitate berria handiagoa<br />
da eta argi naturalerako sarbi<strong>de</strong> gehiago ditu; horrela,<br />
pribatutasun handiagoa ematen zaio gaixoari eta<br />
langileek leku gehiago daukate erosotasunez lan egiteko.<br />
enfermo postquirúrgico, siendo la estancia<br />
tipo para la cirugía programada y sin<br />
complicaciones menor <strong>de</strong> 24 horas, si<br />
bien, ocasionalmente, es necesario posponer<br />
el alta <strong>de</strong> alguno <strong>de</strong> ellos hasta dos<br />
o tres días. Durante la semana, la media<br />
<strong>de</strong> ocupación por jornada es <strong>de</strong> ocho camas<br />
sobre las once que presenta la unidad.<br />
El notorio <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong> ocupación<br />
<strong>de</strong> fines <strong>de</strong> semana se compensa absorbiendo<br />
la actividad <strong>de</strong> la URPA <strong>de</strong> Makua,<br />
cerrada los sábados y domingos.<br />
El año pasado la unidad empezó a<br />
trabajar en la recogida <strong>de</strong> datos, contemplando<br />
las diferentes especialida<strong>de</strong>s provenientes,<br />
el tiempo <strong>de</strong> estancia, el tipo<br />
<strong>de</strong> anestesia aplicada y las complicaciones<br />
habidas. Todo ello ha servido como<br />
base para presentar la memoria <strong>de</strong>l año,<br />
realizar trabajos o confeccionar posters.<br />
Actualmente se están elaborando y poniendo<br />
al día los protocolos <strong>de</strong> la unidad<br />
y se colabora con otros servicios en distintos<br />
trabajos sobre profilaxis antibiótica,<br />
analgesia en catéteres femorales, entre<br />
otros. En breve, se preten<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sarrollar la paulatina puesta en marcha<br />
en el <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> una Unidad <strong>de</strong> Dolor<br />
Agudo, para cubrir las necesida<strong>de</strong>s<br />
analgésicas <strong>de</strong> los pacientes postoperados,<br />
durante las primeras 48 horas tras<br />
la intervención quirúrgica.<br />
BASURTU
6<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
La Farmacia automatiza la preparación <strong>de</strong> las<br />
medicaciones para los carros <strong>de</strong> dosis unitarias<br />
Mª Jesús Yurrebaso<br />
Jefa <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Farmacia<br />
Des<strong>de</strong> el pasado mes <strong>de</strong> abril, el<br />
Servicio <strong>de</strong> Farmacia cuenta con dos<br />
sistemas Kar<strong>de</strong>x, que son dos armarios<br />
automatizados para la preparación <strong>de</strong> la<br />
medicación en los carros <strong>de</strong> Dosis Unitaria.<br />
La ventaja principal <strong>de</strong> este sistema<br />
es que disminuye el error en el envío<br />
<strong>de</strong> la medicación individualizada, ya que<br />
al ser un sistema informatizado se evita<br />
la confusión que pudiera producirse con<br />
Guía práctica sobre el Asma<br />
El pasado 16 <strong>de</strong> junio los doctores<br />
Bustamante y Elorz, <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Neumología<br />
presentaron en una sesión celebrada<br />
en la Sala Gorbeia, la Guía Práctica<br />
Clínica sobre Asma, en cuya<br />
elaboración han participado farmacéuticos,<br />
médicos <strong>de</strong> familia, enfermeras, pediatras<br />
y especialistas en Neumología <strong>de</strong><br />
adultos y Neumología infantil (Dra. Villar<br />
y Dr. Elorz <strong>de</strong> la Unidad <strong>de</strong> Neumología<br />
Infantil <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>).<br />
Metodológicamente intenta dar respuesta<br />
a las preguntas sobre el diagnóstico<br />
y tratamiento que se hacen en la<br />
práctica diaria quienes trabajan con pacientes<br />
con asma. Para la elaboración<br />
<strong>de</strong> las respuestas se ha realizado una revisión<br />
concienzuda <strong>de</strong> la literatura, clasi-<br />
BASURTU<br />
el sistema manual al coger cada medicamento.<br />
Asimismo, se pue<strong>de</strong>n hacer<br />
estudios estadísticos <strong>de</strong> la rotación y utilización<br />
<strong>de</strong> los medicamentos, evitando<br />
la caducidad e inmovilización <strong>de</strong> los<br />
mismos.<br />
Precisamente, uno <strong>de</strong> los aspectos<br />
relacionados con la calidad y seguridad<br />
<strong>de</strong>l paciente tiene que ver con la prevención<br />
y disminución <strong>de</strong>l número <strong>de</strong><br />
errores y efectos adversos relacionados<br />
directamente con la asistencia sanitaria.<br />
Entre estos, la utilización <strong>de</strong> medicamentos<br />
supone uno <strong>de</strong> los puntos<br />
don<strong>de</strong> se pue<strong>de</strong> producir acci<strong>de</strong>ntes<br />
tanto por los errores <strong>de</strong> medicación como<br />
por sus afectos adversos. La distri-<br />
ficando su nivel <strong>de</strong> evi<strong>de</strong>ncia y el grado<br />
<strong>de</strong> recomendación que tiene su<br />
aplicación en la práctica clínica.<br />
El asma es una enfermedad prevalente,<br />
que se ha incrementado en<br />
las últimas décadas. Es la causa<br />
más frecuente <strong>de</strong> consulta en atención<br />
primaria y el motivo más frecuente<br />
<strong>de</strong> asistencia en urgencias y <strong>de</strong> ingreso<br />
hospitalario. El asma genera<br />
importantes gastos directos (ingresos, consultas,<br />
medicación…) e indirectos (pérdidas<br />
<strong>de</strong> días <strong>de</strong> trabajo, escolarización…).<br />
Esta guía intenta divulgar lo que es el<br />
asma, sus criterios diagnósticos y el tratamiento<br />
más eficaz. En el niño y en el<br />
adulto muchos procesos respiratorios<br />
crónicos han sido tradicionalmente clasi-<br />
bución <strong>de</strong> medicamentos en Dosis Unitaria,<br />
implantada en todos los servicios<br />
<strong>de</strong> hospitalización <strong>de</strong>l hospital excepto<br />
en las unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Cuidados Intensivos,<br />
es uno <strong>de</strong> los sistemas utilizados<br />
para minimizar los problemas relacionados<br />
con los medicamentos. A<strong>de</strong>más,<br />
mediante la aplicación <strong>de</strong> la ingeniería<br />
a la logística hospitalaria, la ten<strong>de</strong>ncia<br />
actual es <strong>de</strong> automatizar todo lo que<br />
sea posible las rutinas manuales. Aunque<br />
la puesta en marcha <strong>de</strong> los Kar<strong>de</strong>x<br />
supone como en todo cambio, un esfuerzo<br />
<strong>de</strong> aprendizaje, este sistema<br />
contribuirá a mejorar la calidad y seguridad<br />
en la asistencia farmacoterapéutica<br />
<strong>de</strong>l paciente.<br />
ficados como<br />
bronquitis y catarros <strong>de</strong> repetición<br />
cuando en realidad son asma. La<br />
falta <strong>de</strong> un diagnóstico y tratamiento<br />
correctos supone costes para la sociedad<br />
y pérdida <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> vida para<br />
el paciente y su familia La Guía enfatiza<br />
también la importancia <strong>de</strong> la educación<br />
<strong>de</strong>l paciente asmático.
www.hospitalbasurto.org 7<br />
Javier Goikolea, Adjunto <strong>de</strong> Farmacia, creador <strong>de</strong> una base informática <strong>de</strong> intercambio terapéutico<br />
“Lo i<strong>de</strong>al sería que estuviera al alcance <strong>de</strong> los<br />
facultativos para facilitarles la prescripción”<br />
Javier Goikolea, farmacéutico<br />
especialista, ha configurado una<br />
base informática <strong>de</strong> intercambio<br />
terapéutico. El Cambiatronic ahorra<br />
tiempos en el Servicio y permite<br />
optimizar los recursos <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>,<br />
al tener como referente la Guía<br />
Farmacoterapeútica <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>.<br />
El programa se presentó en el 50º<br />
Congreso Nacional <strong>de</strong> la SEFH<br />
celebrado en septiembre en Oviedo.<br />
¿Qué es exactamente el Cambiatronic?<br />
Es una base <strong>de</strong> datos que contiene información<br />
sobre 554 principios activos y<br />
2.767 medicamentos no incluidos en formulario,<br />
con sus diferentes nombres comerciales<br />
y presentaciones. Al ser medicamentos<br />
no incluidos en la Guía<br />
Farmacoterapeútica <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>, el Cambiatronic<br />
lo que hace es proponer una alternativa<br />
que sí esté, con el objetivo <strong>de</strong><br />
disminuir la cantidad <strong>de</strong> marcas comerciales<br />
dispensadas en el <strong>Hospital</strong>, que en<br />
la mayoría <strong>de</strong> los casos no aportan nada<br />
nuevo y son el mismo medicamento.<br />
¿Incluye alguna otra información adicional?<br />
Sí, es bastante completa. A<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />
los medicamentos no incluidos con sus<br />
dosis, presentaciones y principios activos,<br />
están los medicamentos sí incluidos, con<br />
esa misma información, y la equivalencia<br />
entre ellos. Así, al introducir en el programa<br />
una medicación no incluida en formulario<br />
el Cambiatronic indica qué fármaco<br />
<strong>de</strong> la guía habría que dar y en qué dosis.<br />
Si se precisa alguna información adicional<br />
también la aporta; por ejemplo, si interacciona<br />
con algún otro medicamento, si hay<br />
que tomar alguna precaución o el modo<br />
<strong>de</strong> administración.<br />
¿Y si algún intercambio no es posible o<br />
tiene efectos negativos?<br />
Se compra el medicamento que el paciente<br />
tomaba en casa. Algunos médicos<br />
Javier Goikolea en la<br />
Farmacia <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />
<strong>de</strong> Respiratorio nos comentaron<br />
que al cambiar<br />
algunos inhaladores<br />
los pacientes se <strong>de</strong>scompensaban<br />
<strong>de</strong>l asma.<br />
Las hojas que utilizamos<br />
para proponer el intercambio<br />
tienen un apartado<br />
en el que el facultativo<br />
pue<strong>de</strong> añadir sus<br />
comentarios. Si consi<strong>de</strong>ran<br />
necesario mantener<br />
una medicación que no<br />
tenemos en el <strong>Hospital</strong>,<br />
se pi<strong>de</strong>. No todo se pue<strong>de</strong><br />
cambiar, incluso hay<br />
medicamentos que no<br />
se pue<strong>de</strong>n cambiar por<br />
Ley.<br />
¿Por qué <strong>de</strong>cidió <strong>de</strong>dicar parte <strong>de</strong> su<br />
tiempo libre a configurar esta herramienta?<br />
En horas punta, cuando se repasan<br />
todos los carros para planta, si entran ór<strong>de</strong>nes<br />
nuevas con cambios no llegas. Mi<br />
objetivo era ahorrar tiempo, por lo que<br />
empecé por buscar una manera <strong>de</strong> automatizar<br />
el proceso que se hacía manual.<br />
Comenzamos a utilizar el Cambiatronic<br />
hace un año, pero estuve cinco meses<br />
configurándolo en casa, a partir <strong>de</strong>l Catálogo<br />
<strong>de</strong>l Consejo General <strong>de</strong> Colegios Farmacéuticos.<br />
¿Cuáles consi<strong>de</strong>ra que son las principales<br />
aplicaciones <strong>de</strong>l programa?<br />
El ahorro <strong>de</strong> tiempo. El intercambio se<br />
ha hecho siempre, pero se hacía a mano.<br />
Ahora mismo estamos haciendo una media<br />
<strong>de</strong> 40 intercambios al día, es una cifra<br />
altísima que supone un trabajo enorme. El<br />
problema es que cada vez hay más medicamentos<br />
y más marcas comerciales que<br />
son iguales a otras. El facultativo tiene que<br />
pautar lo que está en la guía, pero el problema<br />
radica en la medicación que el pa-<br />
“Trukeak izugarri igo dira, ezer berririk<br />
eskaintzen ez duten marka komertzialak<br />
ugaritu izanaren ondorioz”<br />
ciente tomaba en casa, que no suele estar.<br />
¿Cree que lo idóneo sería que estuviera<br />
al alcance <strong>de</strong> todo el personal médico?<br />
Sin ninguna duda. Ya se ha visto que<br />
es útil y ahorra mucho tiempo. La i<strong>de</strong>a es<br />
sacar el cambio farmacoterapeútico fuera<br />
<strong>de</strong> la Farmacia, esto es, que el médico tenga<br />
acceso a la propia base y directamente<br />
paute algo <strong>de</strong> la guía. Lo idóneo sería que<br />
el Cambiatronic estuviera en la intranet o<br />
en la web <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>, más aún ahora que<br />
existe una guía actualizada <strong>de</strong> 2006.<br />
¿Cómo se articula la comunicación con<br />
las plantas?<br />
Cuando un paciente ingresa la primera<br />
or<strong>de</strong>n se hace en Urgencias con toda la<br />
medicación que tomaba en casa. Luego<br />
en planta el médico pasa visita y envía<br />
nuevas ór<strong>de</strong>nes médicas. En la Farmacia<br />
se mira que esté todo bien, que se a<strong>de</strong>cue<br />
al tratamiento, indicaciones.. Si es preciso<br />
un cambio, se propone y se hace un informe<br />
IT que se manda a planta. Si el médico<br />
está conforme no contesta, pero si no<br />
está <strong>de</strong> acuerdo, en la misma nota <strong>de</strong> intercambio<br />
hacen comentarios y lo mandan<br />
<strong>de</strong> vuelta a la Farmacia.<br />
Como todo queda registrado en el or<strong>de</strong>nador,<br />
permitirá análisis estadísticos..<br />
Esta ventaja la hemos visto con el uso<br />
diario. Se pue<strong>de</strong>n estudiar ten<strong>de</strong>ncias y<br />
hacer recomendaciones.<br />
BASURTU
8<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
Central <strong>de</strong> Esterilización<br />
El <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />
alberga en el Pabellón<br />
Doctor Areilza una<br />
instalación puntera para la<br />
esterilización <strong>de</strong> productos<br />
Itziar Larrea Arechavaleta<br />
Adjunta <strong>de</strong> la Dirección<br />
<strong>de</strong> Enfermería<br />
Osasun produktuen esterilizazioa<br />
nahitaezko eta garrantzi handiko<br />
jarduera da Ospitaleetan, izan<br />
ere, arlo kirurgikoa eta neurri<br />
handi edo txikiagoan material<br />
esterilak erabiltzen dituzten<br />
beste zerbitzu asko haren menpe<br />
dau<strong>de</strong>. Basurtuk punta-puntako<br />
teknologiarekin ekipatutako<br />
Esterilizazio Zentral berria dauka<br />
duela hilabete batzuetatik.<br />
En los últimos años, los servicios <strong>de</strong><br />
esterilización han experimentado una serie<br />
<strong>de</strong> cambios <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los hospitales,<br />
especialmente en lo referente a su ubicación<br />
física y mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> organización, implantándose<br />
una ten<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong>nominada<br />
“Mo<strong>de</strong>lo Centralizado”, que reúne en una<br />
única instalación todos los elementos necesarios<br />
para realizar el proceso <strong>de</strong> esterilización,<br />
logrando así, una optimización<br />
<strong>de</strong> los recursos humanos y materiales.<br />
Los criterios para el diseño <strong>de</strong> las Centrales<br />
<strong>de</strong> Esterilización han evolucionado<br />
enormemente en el panorama hospitalario<br />
mundial en la última década, existiendo<br />
diversas razones que justifican esta profunda<br />
metamorfosis: las nuevas técnicas<br />
quirúrgicas llevadas a cabo en la era <strong>de</strong>l<br />
instrumental inteligente, la proliferación <strong>de</strong><br />
patologías y microorganismos multirresistentes,<br />
la nueva situación reglamentaria<br />
que establece mayores exigencias y una<br />
mayor presión y conciencia social por parte<br />
<strong>de</strong> los usuarios y el personal sanitario<br />
por utilizar procesos, cada vez más segu-<br />
BASURTU<br />
ros, rápidos y eficaces, a los que la tecnología<br />
actual disponible es capaz <strong>de</strong> dar<br />
respuesta. El <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>, <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
su inauguración en el año 1898, contaba<br />
con una Central <strong>de</strong> Esterilización, que fue<br />
<strong>de</strong>clarada como la más mo<strong>de</strong>rna <strong>de</strong> Europa,<br />
a lo largo <strong>de</strong> los años la instalación ha<br />
sufrido modificaciones no sólo estructurales,<br />
sino organizativas que respondían a<br />
los cambios <strong>de</strong> actividad y <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong>l<br />
propio centro hospitalario.<br />
En la actualidad, <strong>Basurto</strong> dispone <strong>de</strong><br />
una nueva Central <strong>de</strong> Esterilización, ubicada<br />
en la planta menos dos <strong>de</strong>l nuevo<br />
bloque quirúrgico en el pabellón Doctor<br />
Areilza, con una superficie operativa <strong>de</strong><br />
1.200 metros cuadrados. La instalación<br />
respon<strong>de</strong> a los criterios más novedosos<br />
tanto <strong>de</strong> estructura física como organizativa,<br />
existiendo innovaciones en el campo<br />
<strong>de</strong> la tecnología y en el <strong>de</strong> aseguramiento<br />
<strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l proceso.<br />
El mo<strong>de</strong>lo organizativo existente establece<br />
como requerimiento relevante la<br />
centralización <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> lavado<br />
Instalazioak egitura fisikoaren eta<br />
antolamendu egituraren irizpi<strong>de</strong> berrienei<br />
erantzuten die<br />
<strong>de</strong> instrumental en el área correspondiente<br />
sometiéndolo al procedimiento <strong>de</strong> limpieza<br />
más idóneo, ya sea manual, utilizando<br />
unida<strong>de</strong>s ultrasónicas o<br />
enjuagándolas con una pistola <strong>de</strong> agua a<br />
presión; o mecánica utilizando las cuatro<br />
lavadoras <strong>de</strong>sinfectadoras y el túnel <strong>de</strong> lavado<br />
quirúrgico <strong>de</strong> carros mediante procesos<br />
que se <strong>de</strong>sarrollan <strong>de</strong> forma totalmente<br />
automatizada.<br />
Tecnología <strong>de</strong> plasma<br />
En el área <strong>de</strong> clasificación, preparación,<br />
envasado y esterilización, el diseño<br />
guarda una absoluta in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia, existiendo<br />
una barrera higiénica con sistemas<br />
mecánicos <strong>de</strong> doble puerta y cuatro esterilizadores<br />
con trenes <strong>de</strong> carga y <strong>de</strong>scarga<br />
automáticos. En el área <strong>de</strong> esterilización en<br />
frío hay dos cámaras necesarias para aplicar<br />
procesos <strong>de</strong> esterilización a materiales<br />
termosensibles. El <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> ha<br />
optado por la tecnología <strong>de</strong> plasma, gas <strong>de</strong><br />
peróxido <strong>de</strong> hidrógeno, que abre un nuevo<br />
campo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> esterilización<br />
garantizando la condición <strong>de</strong> estéril<br />
<strong>de</strong> los materiales, al tiempo que la toxicidad<br />
tanto para el medio ambiente como<br />
para los profesionales queda eliminada. En<br />
el área <strong>de</strong> gestión integral es don<strong>de</strong> se<br />
agrupan todas las activida<strong>de</strong>s ligadas a
Plasma-teknologiak materialen izaera esterila<br />
bermatzen du eta toxikotasuna ezabatzen du,<br />
ingurumenari eta profesionalei begira<br />
los procesos <strong>de</strong> esterilización en un sistema<br />
<strong>de</strong> gestión global informática, que permite<br />
el seguimiento y control <strong>de</strong>l procesamiento<br />
<strong>de</strong>l material instrumental<br />
esterilizado mediante código <strong>de</strong> barras,<br />
esto es, la trazabilidad <strong>de</strong>l producto sanitario<br />
procesado. Aunque en los hospitales,<br />
es una práctica muy reciente, resulta<br />
prioritario trazar los dispositivos médicos<br />
por las siguientes razones: protección <strong>de</strong>l<br />
paciente y personal sanitario, para limitar<br />
la extensión <strong>de</strong> un problema y <strong>de</strong>mostrar<br />
que se aplica un sistema <strong>de</strong> calidad y vigilancia<br />
<strong>de</strong> los dispositivos.<br />
En la nueva Central <strong>de</strong> Esterilización<br />
se ha incorporado un sistema <strong>de</strong> trazabilidad<br />
y gestión <strong>de</strong>l instrumental que permite<br />
la conexión directa con el diferente<br />
equipamiento instalado, asegurando <strong>de</strong><br />
este modo un mecanismo <strong>de</strong> control <strong>de</strong><br />
los dispositivos estériles, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el momento<br />
<strong>de</strong>l inicio <strong>de</strong> su elaboración, hasta<br />
su utilización final con un usuario <strong>de</strong>terminado.<br />
La Unidad cuenta con personal <strong>de</strong><br />
enfermería cualificado, que conoce no sólo<br />
el proceso <strong>de</strong> elaboración <strong>de</strong> productos<br />
estériles, sino que está capacitado en la<br />
validación <strong>de</strong> equipos y procesos, la i<strong>de</strong>ntificación<br />
<strong>de</strong> áreas <strong>de</strong> riesgo <strong>de</strong>l proceso,<br />
el conocimiento <strong>de</strong> leyes y normas relativas<br />
a la esterilización <strong>de</strong><br />
productos y las nuevas tecnologías<br />
<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong>l proceso.<br />
La formación, la profesionalidad<br />
y el<br />
compromiso <strong>de</strong>l personal<br />
<strong>de</strong> enfermería adscrito a<br />
esta unidad, ha constituido<br />
un área primordial para<br />
asegurar el funcionamiento<br />
<strong>de</strong> esta instalación.<br />
La puesta en marcha<br />
<strong>de</strong> la Central <strong>de</strong> Esterilización,<br />
dado su nivel <strong>de</strong><br />
complejidad y sofisticación,<br />
se ha realizado <strong>de</strong><br />
forma progresiva, siguien-<br />
www.hospitalbasurto.org 9<br />
do una planificación previa, asumiendo<br />
inicialmente la actividad proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong><br />
los diferentes bloques quirúrgicos <strong>de</strong>l<br />
centro y por último el resto <strong>de</strong> las unida<strong>de</strong>s<br />
asistenciales. La nueva instalación<br />
cubre en la actualidad, la totalidad <strong>de</strong> los<br />
requerimientos <strong>de</strong> material estéril <strong>de</strong><br />
nuestro <strong>Hospital</strong>.<br />
Dada la innovación existente en este<br />
Servicio tanto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista estructural<br />
como tecnológico se requiere <strong>de</strong>l<br />
esfuerzo y <strong>de</strong>dicación por parte <strong>de</strong> los<br />
profesionales sanitarios involucrados. La<br />
Central <strong>de</strong> Esterilización constituye uno<br />
<strong>de</strong> los pilares <strong>de</strong> apoyo básico para el <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong> la función hospitalaria y <strong>de</strong> forma<br />
esencial para la actividad quirúrgica y<br />
<strong>de</strong> diagnóstico médico.<br />
BASURTU
10<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
Joseba Rementeria, Larrialdietako Pediatriako mediku adjuntua<br />
“Gero eta euskara gehiago<br />
entzuten da nire inguruan”<br />
Joseba Rementeriak lau urte daramatza Basurtuko<br />
larrialdietan lan egiten mediku adjuntu moduan, Pediatriako<br />
atalean. Euskal Herriko Unibertsitatean ikasi zuen<br />
medikuntza, baina, nahiz eta hasieran ez zuen Pediatrian<br />
espezialitatea egin, gerora pediatria erakargarria egin zitzaion<br />
eta pediatriari dagokion espezializazioa ere egin zuen. Orain,<br />
larrialdietako pediatra izateaz aparte, Euskal Herriko<br />
Unibertsitatean irakaslea da, pediatria alorrean, Neonatologia<br />
ikasgaia euskaraz irakasten.<br />
Pediatria espezializate zabala <strong>de</strong>la jakinik,<br />
nola jokatu behar du pediatra batek<br />
larrialdietan?<br />
Larrialdietako edozein medikuren antzera,<br />
baina al<strong>de</strong> nagusi batekin:pazienteak<br />
umeak dira beste modu batera jokatu<br />
behar da. Guk lehenengo eta behin lortu<br />
nahi duguna umearen konfidantza da.<br />
Horretarako eta ahal diren kasuetan, nik<br />
behintzat, erabiltzen ditudan baliabi<strong>de</strong>etatik<br />
eraginkorrena umeari euskaraz hitz<br />
egitea da. Batzutan ez da erraza lortzen,<br />
baina gurasoen laguntzarekin, umeari<br />
egin behar zaizkion miaketa fisikoa eta<br />
froga osagarri guztiak egitea lortzen dugu.<br />
Normalean ez dugu arazorik izaten umeekin<br />
ezta gurasoekin ere, baina kontu handia<br />
izan behar da gurasoekin, batez ere,<br />
beraien espektatibak betetzen ez baditugu.<br />
Eskerrak halako egoerak noiz edo noiz<br />
gertatzen diren.<br />
Esaten ohi da nagusiek larrialdiak ez dituztela<br />
behar bezala erabiltzen. Pediatriako<br />
larrialdietan ere antzeko zerbait<br />
gertatzen al da?<br />
Nagusiengan osasun larrialdi bat zer<br />
<strong>de</strong>n <strong>de</strong>finitzea zaila izaten bada, askoz<br />
ere zailago izaten da umeengan gertatzen<br />
diren zenbait osasun arazokin. Azken<br />
batean gurasoek erabaki behar dute<br />
beraien seme edo alaba gaixorik ikusiz<br />
gero, larrialdietara ekarri edo bere pediatrarengana<br />
hurrengoko egunean eraman.<br />
Horrek ez du esan nahi hona datozen<br />
umeek larrialdirik ez dutenik, baina neurri<br />
handi batean, larrialdietan tratatzen<br />
ditugun umeen gaixotasunak arinak dira,<br />
hau da, ume gutxi geratzen dira ospitalean<br />
ingresaturik. Gainera, etorkinak gure<br />
herrira datozenean, gure osasun sistema<br />
nolakoa <strong>de</strong>n ez dute ezagutzen eta zuzenean<br />
larrialdietara etortzen dira, batez<br />
ere, etorkin askok ez dutelako beraien<br />
egoera normalizatua eta beldur direlako.Larrialdi<br />
unitatean behin umea ikusiz<br />
gero, bere pediatrarengana joatea gomendatzen<br />
dugu, berak umearen histo-<br />
BASURTU<br />
ria klinikoa du eta jarraipena<br />
ezin hobeto<br />
egingo baitio.<br />
Umeenganako tratamendua<br />
asko aldatu<br />
dira urteotan. Zer nolako<br />
aurrerakuntzak<br />
egon dira, zure ustez,<br />
pediatria munduan?<br />
Gaur egun, pediatrian<br />
maila oso altua<br />
dago. Gero eta aurrerakuntza handiak<br />
dau<strong>de</strong> pediatriako edozein azpiarlotan.<br />
Aurrerakuntz ugari eta <strong>de</strong>sberdinen<br />
hauen artean txertaketak aipatuko nituzke.<br />
Gaur egun txertoei esker, gaixotasun<br />
infekzioso batzuk ekiditu egin ditugu eta,<br />
zorionez, gaixotasun horiek gutxitan ikusten<br />
dira. Baina esan beharra dago, ekiditu<br />
egin diren antzera, beste gaixotasun<br />
berribatzuk ere ikusten hasi garela, gaixotasun<br />
inmunologikoak, kasurako. Ezezagun<br />
diren faktore etimologiko <strong>de</strong>sberdinen<br />
ondorioz, ezin da ziur jakin, gure<br />
gorputzak daukan sistema inmurologikoak,<br />
kanpoko erasoengandik <strong>de</strong>fendatu<br />
beharrean gu erasotzen gaitu, diabetea,<br />
gaixotasun zeliakoa eta beste gaixotasun<br />
kroniko batzuk sortuz, bai nagusiengan<br />
bai umeengan.<br />
Zeintzuk dira umeek dituzten gaixotasun<br />
arruntenak?<br />
Umea edozein momentutan gaixorik<br />
jar daiteke, eta nahiz eta gaixotasun<br />
gehienak urte osoan zehar ikusi, urteko<br />
sasoi bakoitzean gaixotasun jakin batzuk<br />
nabarmentzen dira: udaberrian eta udazkenean,<br />
asma bronkiala, udan, gastroenteritisak;<br />
eta neguan, gastroenteritisaz<br />
gain, arnas bi<strong>de</strong>etako patologia infekziosoa<br />
(bronkiolitisak, katarroak, otitisak,<br />
neumoniak...). Horrek ez du esan nahi<br />
edozein umek gaixotasun guzti horiek jasango<br />
dituenik. Askok ez dute gaixotasun<br />
nabarmenik izango, beharbada katarro<br />
arruntak besterik ez.<br />
Beste al<strong>de</strong> batetik, Euskal Herriko Unibertsitatean<br />
irakasle zau<strong>de</strong>. Zein ikasgai<br />
ematen duzu?<br />
Nire lana pediatriarekin lotuta dagoenez,<br />
unibertsitatean, 4º mailan, Neonatologia<br />
ikasgaia ematen dut euskaraz.<br />
Unibertsitateak, medikuntza fakultatea<br />
dauka Basurtun eta bertan, pediatria<br />
alorrean, euskaraz ematen duen irakasle<br />
bakarra naiz. Esan beharra dago, aurten<br />
ikasle kopuruaren ehuneko hogeita<br />
hamahirua ikasgai hori euskaraz ikasten<br />
ari <strong>de</strong>la.<br />
Zein da euskararekin duzun harremana,<br />
batez ere, medikuntza mailan?<br />
Gaztetan euskaraz egin nituen ikasketak.<br />
Gero, unibertsitate garaian, ez ziren<br />
euskaraz klase askorik ematen. Horren<br />
ondorioz eta Basurtun<br />
larrialdietako pediatrian lanean hasi<br />
nintzenetik, konturatu nintzen medikuntzan<br />
euskararen presentzia ezinbestekoa<br />
zela. Esan bezala, unibertsitatean<br />
euskaraz ematen ditut klaseak eta nire<br />
lanean, ahal dudan heinean, euskara<br />
erabiltzen dut langile euskaldunekin,<br />
baina, batez ere, umeekin. Esan beharra<br />
dago larrialdietako pediatrian <strong>de</strong>nok<br />
ez dakigula euskaraz, baina asko ikasten<br />
ari dira eta gero eta euskara gehiago<br />
entzuten ari naiz nire inguruan. Gainera<br />
aurten Basurtu Euskaraz<br />
batzor<strong>de</strong>an parte hartzen hasi naiz gogo<br />
handiz, gerora begira dau<strong>de</strong>n proiektuetan<br />
parte hartzeko asmoarekin.
INFORMÁTICA<br />
Nueva web <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong><br />
Rafa Herrero<br />
Subdirector <strong>de</strong> organización<br />
sistemas e información<br />
Des<strong>de</strong> la elaboración <strong>de</strong><br />
nuestro Plan estratégico<br />
2003-2007 uno <strong>de</strong> los objetivos<br />
a alcanzar era la mejora<br />
<strong>de</strong> la comunicación, sobre todo,<br />
con los trabajadores <strong>de</strong>l<br />
hospital (comunicación interna).<br />
Inicialmente se vio la necesidad<br />
<strong>de</strong> realizar un análisis en<br />
profundidad <strong>de</strong> todas las áreas<br />
que abarca la comunicación: los<br />
canales utilizados, idoneidad <strong>de</strong><br />
los mismos, acceso, etc.. Para llevar<br />
a cabo a cabo dicho análisis se<br />
creo un grupo focal constituido por<br />
trabajadores que representaban a la<br />
casi totalidad <strong>de</strong> los estamentos <strong>de</strong>l hospital<br />
(médicos, enfermeras, celadores,<br />
administrativos,..) Del análisis final y <strong>de</strong><br />
las conclusiones <strong>de</strong> dicho grupo una <strong>de</strong><br />
las áreas a mejorar, entre otras, era la <strong>de</strong><br />
disponer <strong>de</strong> una página web con verda<strong>de</strong>ra<br />
vocación <strong>de</strong> comunicación. Por ello<br />
se inició el rediseño <strong>de</strong> la misma con el<br />
objetivo <strong>de</strong> que pueda disponer <strong>de</strong><br />
aquellas herramientas que dicho grupo<br />
formuló: búsqueda electrónica a través<br />
<strong>de</strong> buscadores, herramientas como el<br />
listado electrónico <strong>de</strong> teléfonos <strong>de</strong>l hospital,<br />
la guía <strong>de</strong> pruebas <strong>de</strong> laboratorio o<br />
la guía farmacológica; foros <strong>de</strong> discusión,<br />
boletín mensual <strong>de</strong> noveda<strong>de</strong>s en<br />
la red, web propia para cada servicio,<br />
don<strong>de</strong> cada vez que se publique algún<br />
documento se comunique a todas las<br />
personas pertenecientes a ese servicio;<br />
formularios,<br />
mo<strong>de</strong>los y plantillas, y herramientas<br />
<strong>de</strong> gestión (cuadros <strong>de</strong> mando).<br />
Hemos aprovechado esta ocasión para<br />
cambiar su diseño y hacerla más atractiva<br />
y más acor<strong>de</strong> a las nuevas técnicas<br />
utilizadas en este tipo <strong>de</strong> tecnologías.<br />
En el diseño, <strong>de</strong> tipo portal, hemos intentado<br />
reestructurar la información <strong>de</strong><br />
tal forma que hay información que será<br />
accesible para todo el mundo, otra a la<br />
que solo podrán acce<strong>de</strong>r aquellas personas<br />
que están asignadas a un servicio,<br />
información para el resto <strong>de</strong> los trabajadores<br />
<strong>de</strong>l hospital e información para la<br />
gestión a la que solamente podrán acce<strong>de</strong>r<br />
los responsables <strong>de</strong> cada servicio o<br />
unidad. Esperamos que sea <strong>de</strong> utilidad y<br />
animamos a todos a conocer y utilizar<br />
este nuevo canal <strong>de</strong> comunicación y sobre<br />
todo, a que nos envíen todas aquellas<br />
propuestas que promuevan la mejora<br />
<strong>de</strong>l mismo.<br />
Prevenir agresiones<br />
Debido al aumento <strong>de</strong> agresiones sufridas<br />
por el personal mientras <strong>de</strong>sempeña sus<br />
funciones, el Comité <strong>de</strong> Seguridad y Salud<br />
ha constituido una comisión técnica para<br />
el estudio y abordaje <strong>de</strong> la violencia en el<br />
Centro, formada por profesionales <strong>de</strong> distintos<br />
estamentos <strong>de</strong>l propio <strong>Hospital</strong>. La<br />
comisión se crea con el objetivo <strong>de</strong> conocer<br />
la extensión <strong>de</strong>l problema y proponer<br />
medidas que lo diminuyan. En la primera<br />
reunión, celebrada el 8 <strong>de</strong> junio, se propusieron,<br />
entre otras, estas cuestiones a<br />
tener en cuenta: El problema <strong>de</strong> los<br />
acompañantes <strong>de</strong> los que proviene la ma-<br />
www.hospitalbasurto.org 11<br />
EUSKARAKO SOFTWAREAK DOAN<br />
Gaur egun or<strong>de</strong>nagailua ezinbesteko<br />
tresna bilakatu zaigu bai etxean bai lanean,<br />
baina merkatuan dau<strong>de</strong>n software<br />
guztiak, edo gehienak, ez dau<strong>de</strong> euskaraz,<br />
batez ere, gehien erabiltzen<br />
ditugunak: zuzentzaileak, bulegotika<br />
edo ofimatika, sistema eragileak... Hori<br />
ekiditzeko, euskara munduan ahalegin<br />
asko egin dira eta, software batzuk euskaraz<br />
ere erabil daitezke. www.euskara.euskadi.net<br />
orrian sartzen bagara,<br />
bertako softwareak doan eskuratu ahal<br />
izango dugu. Adibi<strong>de</strong>z, ez dago munduan<br />
or<strong>de</strong>nagailurik sistema eragile barik,<br />
eta orrial<strong>de</strong> honetan aurki ditezkeenak<br />
honako hauek dira: Windows XP<br />
interfazea, EuslinuxDebian2005 eta<br />
Mandrake Linux. Bestal<strong>de</strong>, idatzirik edo<br />
kalkulu orririk sortu nahi izanez gero,<br />
bulegotika paketea beharko dugu, eta<br />
euskaraz doan dau<strong>de</strong>nen artean, Office<br />
2003 interfazea edo Openoffice (Linux<br />
zein Windowserako) ditugu. Era berean,<br />
Xuxen zuzentzailea ere instalatu ahal<br />
dugu, hau da, euskaraz idazten dugun<br />
bakoitzean okerrak zuzentzen laguntzen<br />
gaituen zuzentaile ortografikoa. Azkenik,<br />
norbaitek ku<strong>de</strong>aketako softwarea, SAP,<br />
alegia, behar baldin badu, edo euskarako<br />
hiztegi batzuen plugin batzuk, weborri<br />
honetan aurkituko ditu, gure lanean<br />
zein etxean euskaraz erabil ahal izateko.<br />
NUEVAS CONSULTAS<br />
El pasado 21 <strong>de</strong> abril en el pabellón<br />
San Pelayo se abrieron dos nuevas<br />
consultas <strong>de</strong> Pediatría en las que se<br />
pasan las especialida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Infectología,<br />
Oncología, Cardiología Infantil,<br />
Pediatría General y Preoperatorio.<br />
yoría <strong>de</strong> las agresiones físicas; las dificulta<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> control <strong>de</strong> acceso al Centro, el<br />
hecho <strong>de</strong> que los fines <strong>de</strong> semana y fiestas<br />
se producen más agresiones, especialmente<br />
en Urgencias, y la necesidad<br />
<strong>de</strong> hacer una cuantificación rigurosa <strong>de</strong>l<br />
problema. La primera actuación será llevar<br />
a cabo un registro <strong>de</strong> agresiones (inicialmente<br />
<strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Urgencias por<br />
ser el más afectado) a través <strong>de</strong> un mo<strong>de</strong>lo<br />
<strong>de</strong> comunicación <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes que<br />
estará disponible en triaje, boxes, observación,<br />
administración, pediatría y traumatología.<br />
Una vez cumplimentados se<br />
<strong>de</strong>positan en el <strong>de</strong>spacho <strong>de</strong> Supervisión<br />
o en Secretaría.<br />
BASURTU
12<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
En la Unidad <strong>de</strong> Psiquiatría Infanto-juvenil <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> se tratan diferentes patologías<br />
Yolanda Zárate, ACABE Elkarteko presi<strong>de</strong>ntea<br />
“Eguneko ospitaleen<br />
funtzionamendua hobetu behar da”<br />
Noiz sortu zen elkartea?<br />
Duela hamaika urte, Antxon Urrusolok<br />
gidatutako Rifi-Rafe saioan. Familia<br />
tal<strong>de</strong> bat zegoen, eta familia horiek konturatu<br />
ziren euren alabek zuten gaixotasuna<br />
ez zegoela egoki tratatuta, medikuz<br />
mediku eramaten zituztelako eta ez zegoelako<br />
tratamendu zehatzik. Jen<strong>de</strong> asko<br />
hasi zen saiora <strong>de</strong>itzen; saioak berak<br />
egin zituen koordinatzaile lanak, eta<br />
ACABE Euskadi martxan hasi zen. Gero<br />
konturatu ginen lurral<strong>de</strong> bakoitzak beharrizan<br />
jakin batzuk zituela, eta banatu<br />
egin ginen. Orain, modu fe<strong>de</strong>ratuan egiten<br />
dugu lan.<br />
Noiz eman zen aldaketa laguntzaren<br />
esparruan?<br />
1997. urtean, Osaki<strong>de</strong>tzari eskatu<br />
genion elikadurako <strong>de</strong>sorekak tratatzeko<br />
programa zehatz bat sortzeko, eta, azkenean,<br />
osasun arloko profesionalek eraman<br />
zuten aurrera programa hori, elkarteen<br />
lanki<strong>de</strong>tzarekin. Kanpoko<br />
kontsultetako lau unitatetan hasi zen lanean,<br />
Basurtu, Galdakao, Uribe-Kosta<br />
eta Ezkerral<strong>de</strong>an. Ez zen hori guk eskatzen<br />
genuena, baina baliagarria zen hasteko,<br />
lehenago ez baitzegoen ezer.<br />
Familiak zelan jartzen dira harremanetan<br />
elkartearekin?<br />
Normalean, familiek edo gaixoek laguntza<br />
eskatzen dute, portaera arraroak<br />
sumatzen dituztelako baina ez dakitelako<br />
nondik hasi. Beste kasu batzuetan,<br />
gaixoak ez du onartzen gaixorik dagoela,<br />
eta hori da egoerarik <strong>de</strong>sesperagarriena<br />
familiarentzat. Kasu horretan, aholkuak<br />
BASURTU<br />
ematen saiatzen gara, gaixoa medikuarengana<br />
joan dadin: funtsezkoa da gaixoa<br />
medikuarengana joatea. Guk ez dugu<br />
tratatzen: harrera egin <strong>de</strong>zakegu,<br />
aholkuak eman ditzakegu, informazioa<br />
eman <strong>de</strong>zakegu, baina baloratzeko eta<br />
erabaki egokiak hartzeko gai <strong>de</strong>n bakarra<br />
profesionala da.<br />
Nola edo hala, profesionalen lana osatzen<br />
duzue?<br />
Horretan saiatzen gara: osasunak<br />
betetzen ez duena bete nahi dugu. Esate<br />
baterako, orain, bulimiarako tailer psiko-hezitzaile<br />
bat daukagu martxan, psikologo<br />
baten aholkularitzarekin eta<br />
nutriziogile baten hilean behingo presentziarekin.<br />
Autolaguntzako tal<strong>de</strong> bat<br />
ere badugu, psikologo batekin. Laguntza<br />
tal<strong>de</strong> bi sortu ditugu, neskek laguntza<br />
eman diezaioten elkarri, eta, hiru hilean<br />
behin, hitzaldi bat ematen saiatzen gara,<br />
informazioa emateko eta prebenitzeko.<br />
Normalean, unitateren bateko adituren<br />
bat etortzen da, eurak baitira gaiaren inguruko<br />
informaziorik gaurkotuena dutenak.<br />
Gainera, harrera ona izaten duten jardunaldi<br />
batzuk ere antolatzen dituzue.<br />
Jardunaldi horiek erreferentzia dira<br />
Euskadin. Aurten, martxoaren 24an<br />
egin dira, eta, beti bezala, gonbita egin<br />
zitzaien etorkizunean gaixotasunarekin<br />
harremana izan <strong>de</strong>zaketen fakultateetako<br />
ikasleei: Psikologia, Nutrizioa, Farmazia<br />
edo Medikuntzako ikasleei, besteak<br />
beste.<br />
Los trastornos nerviosos <strong>de</strong><br />
alimentación siguen siendo<br />
<strong>de</strong>sconocidos para el gran<br />
público. Hoy sabemos que<br />
afectan a personas inteligentes<br />
<strong>de</strong> ambos sexos y con un alto<br />
nivel <strong>de</strong> autoexigencia. A nivel<br />
asistencial, la situación ha<br />
mejorado mucho, y se han<br />
creado unida<strong>de</strong>s específicas.<br />
Esto ha sido posible, en gran<br />
medida, gracias a la labor <strong>de</strong><br />
asociaciones como ACABE<br />
(Asociación contra la Anorexia<br />
y Bulimia <strong>de</strong> Euskadi)<br />
Zelan ematen zaie laguntza kaltetuen<br />
familiei?<br />
Horrek ikuspuntu bi ditu. Al<strong>de</strong> batetik,<br />
zelan sentitzen <strong>de</strong>n seni<strong>de</strong>a, eta,<br />
bestetik, zelan portatu behar <strong>de</strong>n gaixoa.<br />
Interesgarria izango litzateke arreta psikologikoa<br />
egotea seni<strong>de</strong>entzat. Badakigu<br />
zaila <strong>de</strong>na, eta, horregatik, elkartetik<br />
egiten dugun beste lanetako bat familiei<br />
laguntza ematea da. Guztiz garrantzitsua<br />
da erruak gainetik kentzea eta konturatzea<br />
bizitza dagoela gaixorik dagoen<br />
pertsonatik harago. Beste ikuspuntuan,<br />
familiek jokaera-ildoak izan nahi dituzte,<br />
eta garrantzitsua da gaixoa tratatzen<br />
duen profesionalak informazioa eta aholkuak<br />
ematea familiei.<br />
Hamaika urte geroago, oraindik ere aldarrikatu<br />
beharreko gauzak dau<strong>de</strong>?<br />
Asko. Eguneko ospitaleen funtzionamendu<br />
egokia, portzentaje handian murriztuko<br />
liratekeelako sarrerak. Eta sarrera<br />
horiek ezinbestekoak balira,<br />
ospitalizazio zehatzagoa egiteko eta <strong>de</strong>soreka<br />
mota honetarako egokitutako<br />
unitateak sortzeko eskatuko genuke, eta<br />
profesionalak izatea elkarteari buruzko<br />
informazioa emango duena, kontaktuak<br />
errazteko.
EN PROFUNDIDAD<br />
Tratamientos para<br />
elongaciones óseas<br />
En los últimos 10 años la Sección <strong>de</strong> Ortopedia Infantil<br />
ha llevado a cabo alargamientos <strong>de</strong> extremida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> 10-<br />
15 cm en pacientes <strong>de</strong> talla baja o con discrepancias <strong>de</strong><br />
longitud importantes (4 o más cms). La novedad consiste<br />
en que se utiliza un clavo endomedular -por <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l<br />
hueso- y el paciente no tiene agujas o tornillos que<br />
asomen por fuera <strong>de</strong> la piel. Se han efectuado más <strong>de</strong> 50<br />
elongaciones, mono o bilaterales, siendo pioneros en el<br />
Estado, con resultados satisfactorios.<br />
Lucas Peña y José Luis Monasterio<br />
Servicio <strong>de</strong> Traumatología<br />
Las elongaciones están indicadas en todas<br />
las discrepancias <strong>de</strong> los miembros inferiores,<br />
tanto a nivel <strong>de</strong>l fémur como <strong>de</strong> la tibia,<br />
in<strong>de</strong>pendientemente <strong>de</strong> su origen<br />
(traumatismo, congénito, tumor, entre<br />
otros). También en los casos <strong>de</strong> enanismo e<br />
incluso en los <strong>de</strong> talla baja constitucional<br />
sin enanismo. No hay que olvidar que la talla<br />
sólo se pue<strong>de</strong> calificar <strong>de</strong> baja con respecto<br />
a las curvas <strong>de</strong> estatura <strong>de</strong> la población<br />
<strong>de</strong> referencia. Una persona <strong>de</strong> 1'60<br />
metros se consi<strong>de</strong>rará baja en Noruega, pero<br />
muy alta en las altiplanicies peruanas.<br />
En las discrepancias <strong>de</strong> longitud el<br />
tratamiento consiste en igualar los miembros,<br />
tomando la medida <strong>de</strong>l más largo<br />
como referencia. En el caso <strong>de</strong> las tallas<br />
bajas por enanismo, la finalidad es conseguir<br />
un alargamiento suficiente para que<br />
el paciente no se vea incapacitado funcionalmente<br />
en la sociedad. El límite social<br />
suele situarse en torno a 1'45 metros, por<br />
lo tanto el objetivo residirá en alcanzar al<br />
menos esa talla.<br />
En el caso <strong>de</strong> tallas bajas sin enanismo<br />
se pue<strong>de</strong> prever una elongación con fines<br />
estéticos, el objetivo es ganar centímetros<br />
sin per<strong>de</strong>r las correctas proporciones corporales.<br />
En el caso <strong>de</strong> las tallas normales se<br />
pue<strong>de</strong> prever una elongación por razones<br />
concretas, las proporciones correctas son<br />
más fáciles <strong>de</strong> respetar porque los alargamientos<br />
son poco consi<strong>de</strong>rables. De todas<br />
formas un gran alargamiento <strong>de</strong> un segmento<br />
no tiene porque influir negativamente<br />
en las proporciones.<br />
Después <strong>de</strong> la elongación, los músculos<br />
se estiran y tienen que adaptarse<br />
a la nueva longitud, este proceso requiere<br />
tiempo porque sólo se pue<strong>de</strong>n trabajar<br />
en fuerza contra resistencia una vez<br />
que el hueso se ha consolidado, lo que<br />
suele llevar <strong>de</strong> seis a<br />
nueve meses para<br />
un alargamiento <strong>de</strong><br />
cinco a nueve centímetros.<br />
Antes <strong>de</strong> la<br />
consolidación completa<br />
los músculos<br />
parecerán más finos<br />
y relativamente poco armoniosos pero el<br />
trabajo post-elongación y post-consolidación<br />
permite conferirles la forma <strong>de</strong>seada.<br />
El clavo<br />
El clavo actual es <strong>de</strong> acero inoxidable<br />
<strong>de</strong> gran resistencia sus piezas han sido<br />
sometidas a tratamientos que aumentan<br />
su soli<strong>de</strong>z con respecto al clavo inicial utilizado<br />
en clínica. Los clavos femorales estándar<br />
mi<strong>de</strong>n 240, 280 o 320 milímetros<br />
<strong>de</strong> largo y sus diámetros pue<strong>de</strong>n ser <strong>de</strong><br />
11, 13 o 15 milímetros y permiten un alargamiento<br />
máximo <strong>de</strong> 10 centímetros. Sin<br />
embargo se pue<strong>de</strong>n obtener alargamientos<br />
femorales <strong>de</strong> 16 a 20 centímetros en<br />
el marco <strong>de</strong>l enanismo o <strong>de</strong> otras patologías<br />
con sólo tres operaciones (inserción,<br />
cambio y retirada <strong>de</strong>l clavo)<br />
Principio: El clavo se mete por la parte<br />
superior <strong>de</strong>l fémur, cerca <strong>de</strong> la ca<strong>de</strong>ra,<br />
simplemente una pequeña incisión permite<br />
introducir el clavo <strong>de</strong> elongación en<br />
la cavidad central <strong>de</strong>l hueso, posteriormente<br />
el clavo se bloquea por sus dos extremos<br />
para que el fémur no se mueva.<br />
Rotación: Alternando la rotación interna<br />
y externa <strong>de</strong> todo el miembro inferior<br />
se consigue estirar el clavo y conseguir<br />
el aumento <strong>de</strong> talla.<br />
Particularida<strong>de</strong>s: La rotación suele ser<br />
indolora cuando el paciente ha recibido una<br />
buena preparación en preoperatorio y ha sido<br />
bien tratado en postoperatorio.<br />
Comparación con los fijadores externos<br />
En el clavo Albizzia no hay ninguna<br />
parte <strong>de</strong>l implante que que<strong>de</strong> fuera <strong>de</strong>l<br />
hueso alargado, por tanto no atraviesa los<br />
www.hospitalbasurto.org<br />
Los doctores Monasterio y Peña a punto <strong>de</strong> entrar a quirófano<br />
tejidos blandos (salvo en las fases <strong>de</strong> inserción<br />
y retirada) mientras que en los tejidos<br />
externos hay clavos roscados o varillas<br />
que atraviesan los tejidos blandos<br />
(músculos, piel, etc.).<br />
Ventajas: Contrariamente a los fijadores<br />
externos, son prácticamente eliminados<br />
o consi<strong>de</strong>rablemente reducidos los<br />
riesgos <strong>de</strong> infección, rigi<strong>de</strong>z articular, osteoporosis,<br />
<strong>de</strong>sviación ósea secundaria,<br />
cicatrices voluminosas, luxación/<strong>de</strong>sestabilización<br />
articular y carácter neurológico.<br />
A<strong>de</strong>más las cicatrices <strong>de</strong>jadas por los fijadores<br />
externos son pequeñas pero aumentan<br />
<strong>de</strong> tamaño con la elongación y se<br />
suelen adherir a los planos profundos. Estos<br />
inconvenientes no existen con los clavos<br />
Albizzia, las incisiones se cierran con<br />
puntos intradérmicos, por lo tanto las cicatrices<br />
son diminutas y no aumentan<br />
con la elongación.<br />
Inconvenientes: Se requiere que el cirujano<br />
controle perfectamente la preparación<br />
preoperatorio, la intervención percutánea<br />
y el postoperatorio para evitar<br />
posibles complicaciones. Estos fijadores<br />
requieren una comprensión y una aceptación<br />
total por parte <strong>de</strong>l paciente para realizar<br />
las maniobras <strong>de</strong> rotación. En los fijadores<br />
externos la tracción se hace a<br />
distancia, por medio <strong>de</strong> tuercas, pero en<br />
el clavo Albizzia se hace <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>de</strong>ntro y<br />
hay que aceptar el hecho <strong>de</strong> girar la pierna<br />
para conseguirlo. Si es el caso y a<strong>de</strong>más<br />
el paciente ha recuperado su movilidad<br />
articular completa en el<br />
postoperatorio inmediato no sentirá dolor<br />
alguno y se alegrará <strong>de</strong> no tener clavos y<br />
varillas atravesándole la piel.<br />
BASURTU<br />
13
14<br />
www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />
DOKUMENTAZIO KLINIKO<br />
Zerbitzua lekuz aldatu da, eta dagoeneko<br />
instalazio berri eta mo<strong>de</strong>rnoetan dago,<br />
Areilza Doktorearen Bloke Kirurgikoan.<br />
AUDITORÍA DOCENTE<br />
El pasado mes <strong>de</strong> mayo, el <strong>Hospital</strong> fue<br />
objeto <strong>de</strong> una auditoría efectuada por el<br />
Ministerio <strong>de</strong> Sanidad y Consumo, con<br />
el objeto <strong>de</strong> verificar si se cumplen las<br />
condiciones a<strong>de</strong>cuadas para formar facultativos<br />
especialistas (médicos, farmacéuticos<br />
y psicólogos). Durante la realización<br />
<strong>de</strong> la misma, fueron<br />
entrevistados diferentes Jefes <strong>de</strong> Servicio,<br />
otros profesionales y personal <strong>de</strong> enfermería.<br />
El equipo auditor felicitó al<br />
<strong>Hospital</strong> por su organización y <strong>de</strong>dicación<br />
a la docencia, y confirmó el mantenimiento<br />
<strong>de</strong> la Acreditación Docente.<br />
Estas auditorías se realizan periódicamente<br />
en los <strong>Hospital</strong>es acreditados para<br />
la docencia, y suponen una oportunidad<br />
para recibir un contraste externo e<br />
i<strong>de</strong>ntificar oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> mejora.<br />
HIZKUNTZA ESKAKIZUNA<br />
3.664 LANGILEK EGIAZTATU<br />
DUTE OSAKIDETZAN<br />
2003. urteko euskararen normalizaziorako<br />
<strong>de</strong>kretua betearaziz eta Osasun<br />
Sailaren datuen arabera, 12.107 langile<br />
aurkeztu dira hizkuntza eskakizuna lortzeko<br />
probetara, eta laur<strong>de</strong>nak lortu du<br />
akreditazioa lortzea. Azken bi urteotan<br />
Osaki<strong>de</strong>tzako 3.664 langilek euskararen<br />
hizkuntza eskakizuna lortu dute: 985<br />
langilek dute lehen hizkuntza eskakizuna,<br />
1.653k bigarrena, 1.001ek hirugarrena<br />
eta 25ek laugarrena. Horietako<br />
1.863 langilek Osasun Sailak berak antolatuko<br />
probetan lortu dituzte hizkuntza<br />
eskakizunak: 2004. urtean 1.219 langilek<br />
eta iaz, aldiz, 644 langilek. Gainerako<br />
1.801 langileek beste herri administrazio<br />
batzuetan lortu dute akreditazioa.<br />
Osaki<strong>de</strong>tzan Euskararen normalizaziorako<br />
<strong>de</strong>kretuak “progreziboki euskararen<br />
erabilera gehitzea” du helburu, langileek<br />
bezeroekin dituzten harremanetan euskarak<br />
presentzia gehiago izan <strong>de</strong>zan.<br />
Onartze bi<strong>de</strong>an dau<strong>de</strong> osasun zerbitzuetako<br />
Euskara Planek 45 milioi euro inbertituko<br />
dituzte hizkuntza politika garatzeko:<br />
iaz baino %23,46 gehiago.<br />
BASURTU<br />
UNIDAD DE CALIDAD<br />
El reto <strong>de</strong> la Norma<br />
ISO 9001:2000<br />
En el año 1995 Osaki<strong>de</strong>tza adoptó el<br />
mo<strong>de</strong>lo EFQM (European Foundation for<br />
Quality Mangement) <strong>de</strong> Excelencia, llamado<br />
así <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 2003, y que es un instrumento<br />
práctico que ayuda a las organizaciones<br />
<strong>de</strong> varias maneras. Una, como herramienta<br />
para la realización <strong>de</strong> autoevaluación y medición<br />
<strong>de</strong>l lugar en el que se encuentran las<br />
organizaciones en el camino hacia la excelencia,<br />
ayudándoles a i<strong>de</strong>ntificar posibles<br />
carencias y a implantar soluciones, y otra,<br />
como estructura <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong><br />
la organización. En el caso <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Basurto</strong>, ambos aspectos han sido integrados.<br />
Esto significa que a partir <strong>de</strong> 1996 el<br />
hospital ha configurado su sistema <strong>de</strong> gestión<br />
en base al Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> Excelencia, y que<br />
a<strong>de</strong>más para conocer el progreso <strong>de</strong>l mismo<br />
se realizan autoevaluaciones. En concreto,<br />
se han realizado cuatro autoevaluaciones,<br />
en 1996, 1998, 2000 y 2004; y en<br />
el 2002 y 2005 una evaluación externa obteniendo<br />
en esta última la Q <strong>de</strong> plata.<br />
Sin embargo, en el sector industrial la<br />
primera herramienta que se aplicó para<br />
normalizar y sistematizar el trabajo fueron<br />
las normas ISO (Organización Internacional<br />
<strong>de</strong> Normalización), para posteriormente introducirse<br />
en el Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> Excelencia. ¿Por<br />
qué nosotros lo hemos hecho en la otra dirección?.<br />
Pue<strong>de</strong>n existir varios motivos, pero<br />
quizá el principal estuviera en la creencia<br />
<strong>de</strong> que las normas ISO no podían ser aplicadas<br />
a las organizaciones sanitarias, dado<br />
el tipo <strong>de</strong> servicio que prestan.<br />
Norma internacional<br />
En el año 2000 la Dirección <strong>de</strong>l hospital<br />
realiza una apuesta por esta herramienta<br />
y en el 2001 se recogen los primeros<br />
resultados <strong>de</strong> este trabajo, obteniendo<br />
la Certificación con la Norma ISO<br />
9001:2000 Anatomía Patológica y el Laboratorio<br />
<strong>de</strong> Análisis Urgentes. Esta norma<br />
internacional promueve la adopción <strong>de</strong> un<br />
enfoque basado en procesos. La orientación<br />
al cliente, el enfoque a procesos y la<br />
toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones basada en datos objetivos<br />
son algunos <strong>de</strong> los principios <strong>de</strong> gestión<br />
en los que se basa dicha norma. En el<br />
2004 es el proceso <strong>de</strong> Preparación <strong>de</strong> Citostáticos<br />
<strong>de</strong> Farmacia el que consigue la<br />
certificación, y en el año 2005 son cinco<br />
procesos asistenciales (<strong>Hospital</strong>ización a<br />
Domicilio, Atención Urgente al Niño, <strong>Hospital</strong>ización<br />
en Neurología, Parto y Puerperio<br />
y Atención Psiquiátrica Infanto-Juvenil)<br />
y dos procesos <strong>de</strong> apoyo (Limpieza y Mantenimiento).<br />
Las certificaciones <strong>de</strong> los pro-<br />
cesos asistenciales vienen a ratificar la<br />
aplicabilidad <strong>de</strong> esta herramienta <strong>de</strong> gestión<br />
a la clínica.<br />
En el marco <strong>de</strong> la mejora continua <strong>de</strong>l<br />
Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>, el nuevo<br />
reto para este año es trabajar e implantar<br />
un Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> procesos conforme<br />
a la Norma ISO 9001:2000 en los procesos<br />
<strong>de</strong> apoyo. Para ello se han constituido<br />
seis equipos <strong>de</strong> trabajo, que son:<br />
Laboratorio (Genética, Hematología, Banco<br />
<strong>de</strong> Sangre, Laboratorio <strong>de</strong> 24 Horas, Bioquímica<br />
y Microbiología), Radiodiagnóstico,<br />
Gestión y Desarrollo <strong>de</strong> Personas, Sistemas<br />
<strong>de</strong> Información, Gestión Económica-Financiera<br />
y Aprovisionamiento (Compras y Almacén).<br />
La metodología utilizada es formación-acción.<br />
Los equipos se reúnen con<br />
una ca<strong>de</strong>ncia aproximada <strong>de</strong> 15-20 días y<br />
cuentan con la ayuda <strong>de</strong> una Consultora<br />
Externa y la Unidad <strong>de</strong> Calidad. En breve se<br />
unirán a este proyecto Farmacia y Archivos<br />
y Documentación Clínica. El trabajo y el<br />
tiempo transcurrido están <strong>de</strong>mostrando<br />
que un Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> la Calidad<br />
basado en la Norma ISO 9001:2000 es<br />
aplicable a cualquier tipo <strong>de</strong> proceso.<br />
En el Plan Estratégico 2003 - 2007, la<br />
estrategia E3. Calidad en la Gestión, hace<br />
referencia a la aplicación <strong>de</strong> herramientas<br />
<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> la calidad, y una <strong>de</strong> ellas son<br />
las normas ISO 9000:2000.<br />
Normas <strong>de</strong> la Serie ISO 9000 <strong>de</strong>l 2000<br />
Norma ISO 9000:2000. Describe los<br />
fundamentos <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> gestión<br />
<strong>de</strong> la calidad y especifica la terminología.<br />
Norma ISO 9001:2000. Especifica los<br />
requisitos que <strong>de</strong>be contener un sistema<br />
<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> la calidad. Se centra<br />
en la eficacia <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong><br />
la calidad para dar cumplimiento a los<br />
requisitos <strong>de</strong>l cliente.<br />
Norma ISO 9004:2000. Proporciona<br />
orientaciones para la mejora continua<br />
<strong>de</strong> un sistema <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> la calidad<br />
(Norma ISO 9001).
DESDE SAN PELAYO<br />
Juan Crisóstomo Arriaga<br />
Durante el curso 2005/2006 en el Aula Escolar <strong>de</strong> San Pelayo (Pediatría)<br />
los niños y niñas ingresados han trabajado e investigado sobre la vida <strong>de</strong><br />
personas que este año son noticia. En este número <strong>de</strong> la revista quieren dar<br />
a conocer a Juan Crisóstomo Arriaga en el bicentenario <strong>de</strong> su nacimiento. El<br />
autor <strong>de</strong>l texto es Oier Zubiria Ariznabarreta, <strong>de</strong> 12 años.<br />
Jaiotazren 200.urteurrena.<br />
Bilbon jaio zen 1806ko urtarrilaren<br />
27an Somera Kalean. Aitak irakatsi zion<br />
musika, 11 urtekin Octeto <strong>de</strong>lakoa konposatu<br />
zuen eta 13 urtekin opera bat egin<br />
zuen, ospe handia izan zuen.<br />
1822an lekuz aldatu zen, Pariseko<br />
musika eskola batera joan zen, bibolina<br />
eta armonia ikastera, bibolina Francois<br />
Estos días muchos empezaréis las esperadas vacaciones <strong>de</strong><br />
verano. ¡Anímaos! y envíad vuestras fotos <strong>de</strong> vacaciones para que<br />
publiquemos las mejores en el próximo número <strong>de</strong> la revista<br />
(ygonzale@hbas.osaki<strong>de</strong>tza.net) .<br />
AVISO: Corte <strong>de</strong> calle en <strong>Basurto</strong><br />
Con motivo <strong>de</strong> las obras <strong>de</strong> soterramiento <strong>de</strong> la línea <strong>de</strong> Feve<br />
en <strong>Basurto</strong> que está llevando a cabo la sociedad Bilbao Ría 2000,<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el pasado martes 4 <strong>de</strong> julio, se ha cerrado al tráfico la raqueta<br />
<strong>de</strong> giro <strong>de</strong> la Avenida <strong>de</strong> Montevi<strong>de</strong>o (N-634) situada frente<br />
a la entrada principal <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>. En su lugar se ha<br />
habilitado el carril izquierdo <strong>de</strong> la citada Avenida para que los vehículos<br />
puedan realizar el giro y acce<strong>de</strong>r al hospital. El carril está<br />
indicado con señalización vertical y horizontal y dotado <strong>de</strong> un nuevo<br />
semáforo. Esta situación se mantendrá durante los próximos<br />
cinco meses.<br />
Fétisekin eta armonia Luigi Cherubi italiarrarekin.<br />
Bi urte geroago kontrapunto irakaslea<br />
izan zen. Oso famatua izan zen, Bilbon<br />
batez ere. Hain famatua izan zen Bilbo<br />
antzokia egin ziotela bere izenarekin.<br />
Baina gizon honek oso osasun eskasa<br />
zeukan eta tuberkulosia zela eta hil zen<br />
Parisen 1826ko urtarrilaren 16an.<br />
www.hospitalbasurto.org 15<br />
Dos tercios <strong>de</strong> los idiomas<br />
se per<strong>de</strong>rán este siglo<br />
Unesco ha presentado el informe <strong>de</strong> las Lenguas <strong>de</strong>l Mundo<br />
(Hizkuntzen Mundua; Munduko hizkuntzei buruzko txostena),<br />
que tiene como objetivo examinar la situación sociolingüística<br />
<strong>de</strong>l planeta. Segun el informe, se ha observado una<br />
reducción progresiva <strong>de</strong>l número <strong>de</strong> lenguas en los últimos 30<br />
años, una disminución <strong>de</strong> hablantes en la mayoría <strong>de</strong> las lenguas<br />
y un aumento <strong>de</strong> los hablantes en las que se encuentran<br />
en proceso <strong>de</strong> difusión.<br />
Se calcula que existen entre 5.000 y 6.000 lenguas vivas en<br />
la actualidad pero muchas <strong>de</strong> ellas no se conocen y otras muchas<br />
van a morir en los próximos años. Respecto al número <strong>de</strong><br />
lenguas vivas, y según otro estudio realizado por Décsy, <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
1970 hasta 1985 el número <strong>de</strong> lenguas pasó <strong>de</strong> 4.500 a 2.700.<br />
Actualmente, unas 2.000 lenguas ya no se están transmitiendo.<br />
El euskera no se encuentra en esta situación según los autores,<br />
“pero no hay que relajarse, ya que hay que tener en cuenta que<br />
la situación <strong>de</strong>l euskera no es la misma en todos los lugares”.<br />
Ganadores I campeonato <strong>de</strong> paddle<br />
El I Campeonato <strong>de</strong> Paddle <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>, que<br />
arrancó el pasado mes <strong>de</strong> marzo, ya tiene campeones: Juanjo (fisio)<br />
y Félix Ibáñez (médico <strong>de</strong> familia <strong>de</strong>l ambulatorio <strong>de</strong> Rekal<strong>de</strong>)<br />
se alzaron con el primer premio. Los subcampeones han sido<br />
Iosu y Arkaiz (traumas) y en tercer lugar se han clasificado<br />
Rafa Casado (celador <strong>de</strong> RX) y Patxi (bioquímico). La entrega <strong>de</strong><br />
trofeos tuvo lugar en el Poli<strong>de</strong>peportivo <strong>de</strong> Santurtzi. ¡Enhorabuena<br />
a todos!.<br />
BASURTU
Sobre estas líneas los resi<strong>de</strong>ntes que han <strong>de</strong>jado el <strong>Hospital</strong>, junto<br />
con el equipo Directivo, y <strong>de</strong>bajo, la última promoción <strong>de</strong> matronas<br />
en el momento <strong>de</strong> recibir sus diplomas.<br />
Osaki<strong>de</strong>tza<br />
Servicio vasco <strong>de</strong> salud<br />
BASURTUKO OSPITALEA<br />
HOSPITAL DE BASURTO<br />
OSASUN SAILA<br />
DEPARTAMENTO DE SANIDAD