11.12.2012 Views

basurtu - Hospital de Basurto

basurtu - Hospital de Basurto

basurtu - Hospital de Basurto

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Revista <strong>de</strong> información trimestral <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />

BASURTU<br />

Julio 2006eko Uztaila Nº 43zk www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org • www.hospitalbasurto.org<br />

SAN JOSÉ<br />

alberga la nueva Unidad<br />

<strong>de</strong> diagnóstico <strong>de</strong> mama<br />

BZBU / UCPI<br />

Handitu egin da,<br />

zerbitzua<br />

hobetzeko<br />

Areilza<br />

Central <strong>de</strong><br />

esterilización<br />

puntera<br />

Sakonean<br />

Hezur-luzapenerako<br />

tratamenduak


2<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

Aurkibi<strong>de</strong>a Sumario<br />

Hizkuntza normalizazioa<br />

Normalización lingüística 4<br />

UCPI handitzeko lanak<br />

amaituta<br />

Ampliación <strong>de</strong> la UCPI 5<br />

Informatika: “Cambiatronic”<br />

Informática: “Cambiatronic”<br />

7<br />

Esterilizazio Zentrala<br />

Central <strong>de</strong> Esterilización<br />

8,9<br />

Ospitalearen web gunea<br />

Web <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> 11<br />

Yolanda Zárate, ACABE<br />

Elkarteko presi<strong>de</strong>ntea<br />

Yolanda Zarate,<br />

Presi<strong>de</strong>nta ACABE 12<br />

Kalitatea<br />

Calidad 14<br />

Ikasle egoiliarren agurra<br />

Despedida <strong>de</strong> alumnos<br />

resi<strong>de</strong>ntes 16<br />

BASURTU<br />

Bizimodu osasuntsua<br />

Basurtuko Ospitaleak bizikletak aparkatzeko<br />

leku berria dauka duela aste batzuetatik hona,<br />

zentroaren ate nagusian. Neurri honen bitartez,<br />

langileak animatu nahi dira bizimodu osasuntsuagoa<br />

egin <strong>de</strong>zaten, aldi berean, garraiobi<strong>de</strong><br />

iraunkorra erabiliz.<br />

Izendapenak Nombramientos<br />

En los últimos meses se han producido los siguientes nombramientos:<br />

■ Mari Mar Aladro,<br />

Supervisora <strong>de</strong><br />

Esterilización<br />

■ Jesús Mª Careaga,<br />

Jefe <strong>de</strong> Servicio <strong>de</strong><br />

Dermatología.<br />

Tal<strong>de</strong>a Equipo<br />

Idazkaria<br />

Secretaría <strong>de</strong> redacción<br />

■ Jon Barainka,<br />

Supervisor <strong>de</strong> Urgencias<br />

Carmen Serrano<br />

Kolaboratzaileak<br />

Colaboradores<br />

Yolanda González, Jesús Tomás<br />

González, Mª Jesús Yurrebaso,<br />

Itziar Larrea, Agurtzane Barrenetxea,<br />

ARTEZ, Rafa Herrero, Lucas Peña,<br />

José Luis Monasterio, Ana Manzano,<br />

Beatriz Fores y Oier Zubiria.<br />

Komunikazioa, diseinua eta errealizazioa<br />

Comunicación, diseño y realización<br />

MBN Comunicación<br />

■ Carmen Górgolas,<br />

Supervisora <strong>de</strong><br />

Reanimación 4ª y 5ª<br />

■ Mª Soledad Anza,<br />

Jefa <strong>de</strong> Servicio <strong>de</strong><br />

Rehabilitación<br />

Argitaratzailea<br />

Edita<br />

Basurtuko Ospitalea<br />

<strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />

Tfno. 94 400 60 00 (ext. 5188)<br />

Fax: 94 400 61 80<br />

e-mail: revista@hbas.osaki<strong>de</strong>tza.net<br />

www.hospitalbasurto.org<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

Lege-gordailu<br />

Depósito legal<br />

■ Miguel Unda, Jefe <strong>de</strong><br />

Servicio <strong>de</strong> Urología<br />

Despedida<br />

El Doctor Alberto Colina ha abandonado<br />

el puesto <strong>de</strong> Director Médico <strong>de</strong>l<br />

<strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> para ocupar el cargo<br />

<strong>de</strong> Gerente <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> Zumarraga.<br />

Aquí ha <strong>de</strong>jado ya pruebas <strong>de</strong> su<br />

capacidad profesional y categoría humana<br />

como compañero. Deseamos que<br />

te vaya bien en ese nuevo reto y consigas<br />

los objetivos que te marques. Consi<strong>de</strong>ra<br />

siempre este <strong>Hospital</strong> tu casa.<br />

Un abrazo y hasta siempre.<br />

BI-1469-95


www.hospitalbasurto.org 3<br />

Txomin Gran<strong>de</strong>, Jefe <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Radiodiagnóstico (Unidad <strong>de</strong> diagnóstico <strong>de</strong> mama)<br />

“Centralizamos el servicio para dar una<br />

respuesta a<strong>de</strong>cuada a todos los casos”<br />

A mediados <strong>de</strong> mayo empezó a<br />

funcionar, en el pabellón San<br />

José, la nueva Unidad <strong>de</strong><br />

diagnóstico <strong>de</strong> mama,<br />

encuadrada <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l Servicio<br />

<strong>de</strong> Radiodiagnóstico. El servicio<br />

completa la mamografía para la<br />

<strong>de</strong>tección precoz y el<br />

seguimiento, con la ecografía y<br />

la mesa <strong>de</strong> estereotaxia digital<br />

para biopsias.<br />

¿Cómo surge la i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> crear la nueva<br />

Unidad <strong>de</strong> diagnóstico <strong>de</strong> mama?<br />

En 1996 el Gobierno Vasco puso en<br />

marcha el programa para la <strong>de</strong>tección<br />

precoz <strong>de</strong>l cáncer <strong>de</strong> mama y convirtió el<br />

<strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> en el centro <strong>de</strong> referencia<br />

al que los ambulatorios <strong>de</strong>rivaban<br />

los casos que suscitaban dudas o que necesitaban<br />

algún procedimiento -control,<br />

cirugía- que no se pudiera realizara allí.<br />

Por otro lado, tanto en el <strong>Hospital</strong> como<br />

en los ambulatorios <strong>de</strong> Bilbao se continuaba<br />

atendiendo a mujeres que no entraban<br />

en el screaning por diferentes motivos,<br />

y que los ginecólogos pensaban que<br />

era necesario realizarles controles periódicos.<br />

A<strong>de</strong>más, algunos <strong>de</strong> los aparatos <strong>de</strong><br />

los ambulatorios se iban quedando obsoletos,<br />

lo que provocó que su actividad se<br />

centralizara aquí. Todo esto se tradujo en<br />

un aumento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda que obligó a<br />

plantearse la necesidad <strong>de</strong> centralizar el<br />

servicio con el fin <strong>de</strong> dar una respuesta<br />

a<strong>de</strong>cuada a todos los casos.<br />

También ha habido mejoras importantes<br />

a nivel tecnológico.<br />

Sí, como <strong>de</strong>cía, en ese momento ya<br />

había en el mercado un nuevo sistema <strong>de</strong><br />

biopsias no quirúrgico llamado estereotaxia<br />

digital y que facilita su realización.<br />

Des<strong>de</strong> Osaki<strong>de</strong>tza se entendió que era<br />

conveniente que el servicio <strong>de</strong> referencia<br />

contara con esa prestación y el año pasado<br />

se adquirió la máquina. En ese momento<br />

se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> la instalación <strong>de</strong> una unidad<br />

en el <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> que diera<br />

cobertura, no solamente <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto<br />

<strong>de</strong> vista <strong>de</strong> la mamografía para la <strong>de</strong>tección<br />

precoz y el seguimiento, sino que estuviera<br />

completada por la ecografía y la<br />

mesa <strong>de</strong> estereotaxia digital para biopsias.<br />

El actual Gerente ha potenciado enormemente<br />

la creación <strong>de</strong> la unidad. Se optó<br />

por el pabellón San José y en cuatro me-<br />

El doctor Txomín Gran<strong>de</strong> junto a las doctoras Cintora y Campos<br />

ses se montó. Era una unidad necesaria y<br />

que ya se estaba haciendo en nuestro entorno,<br />

no somos los primeros pero hemos<br />

llegado a tiempo.<br />

¿Cuál es el personal <strong>de</strong> la Unidad?<br />

La unidad cuenta con dos médicos,<br />

dos radiólogos y una enfermera que trabajan<br />

en turnos <strong>de</strong> mañana y tar<strong>de</strong>, pero<br />

ahora, estamos esperando otro mamógrafo<br />

porque el aparato <strong>de</strong> un ambulatorio se<br />

está quedando obsoleto y esperamos un<br />

aumento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda. De todas maneras,<br />

estamos estudiando el funcionamiento<br />

en esta primera etapa para <strong>de</strong>terminar<br />

si hay que aumentar el personal. Estamos<br />

en el buen camino porque las pacientes<br />

están satisfechas, aunque nos gustaría tener<br />

acceso a los cambios tecnológicos<br />

porque es importante no quedarse atrás.<br />

¿Últimamente se percibe en la calle una<br />

cierta alarma por el incremento <strong>de</strong>l cáncer<br />

<strong>de</strong> mama?<br />

Cada vez se conoce más gente <strong>de</strong><br />

nuestro entorno que ha tenido problemas,<br />

no necesariamente cáncer, porque muchas<br />

veces las biopsias <strong>de</strong>scartan malignidad,<br />

pero no cabe duda <strong>de</strong> que la mujer<br />

ha vivido el proceso con angustia, ha<br />

hablado con sus amigos y esa es la sensación<br />

que queda. De hecho, sí se <strong>de</strong>tectan<br />

más lesiones porque se realizan más<br />

exploraciones y la mejora técnica <strong>de</strong> los<br />

aparatos permite <strong>de</strong>tecciones que antes<br />

hubieran pasado por alto, pero no todo lo<br />

que se encuentra es cáncer, las cifras son<br />

similares a las <strong>de</strong> hace diez años.<br />

¿Cómo ha contribuido a facilitar el proceso<br />

la mesa <strong>de</strong> estereotaxia digital?<br />

Facilita enormemente las biopsias<br />

porque permite hacerlas con gran precisión<br />

por vía perfontal (sin cirugía) y son<br />

mucho menos traumáticas. Antes <strong>de</strong>sviábamos<br />

los pacientes a la Clínica Guimón<br />

que sí contaba con esta prestación, pero<br />

tener aquí la máquina supone gran<strong>de</strong>s<br />

ventajas. En primer lugar, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> que se le<br />

dice a la mujer “hay que hacer una biopsia”,<br />

hasta que se realiza la exploración<br />

no hay tanto tiempo <strong>de</strong> espera, lo que es<br />

muy importante en una situación objetivamente<br />

angustiosa. A<strong>de</strong>más, la paciente<br />

está siempre entre la misma gente, hecho<br />

que reduce la ansiedad, permite controlar<br />

el proceso y no se introducen factores<br />

disonantes como opiniones <strong>de</strong> terceros.<br />

“Aldaketa teknologiko<br />

guztietara heldu<br />

nahiko genuke, oso<br />

garrantzitsua baita<br />

atzean ez geratzea”<br />

BASURTU


4<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

Basurtuko Euskera Plana abian da<br />

Agurtzane Barrenetxea<br />

Euskera Zerbitzua<br />

67/2003 Dekretuaren bi<strong>de</strong>z, Osaki<strong>de</strong>tzak<br />

euskeraren erabilera normalizatzeko<br />

oinarriak arautu zituen. Laburki esateko,<br />

<strong>de</strong>kretuaren xe<strong>de</strong> nagusia<br />

pazientearekiko komunikazioa hobetzea<br />

da, euskal hiztunen eskubi<strong>de</strong>ak errespetatzen<br />

diren heinean.<br />

Dakigunez, euskera erabiltzen dutenen<br />

hiztun kopurua zeharo <strong>de</strong>sberdina da<br />

inguruaren arabera. Hori kontuan izanik,<br />

<strong>de</strong>kretuak, epeak, helburu partzial eta<br />

egokituak ezartzen ditu eragin edo jarduera-eremuetako<br />

euskara ezagutzaren arabera.<br />

Epeei dagokionez, Osaki<strong>de</strong>tzaren<br />

euskeraren normalizaziorako lehendabiziko<br />

plana 2005-2011 aldirako onartu zen.<br />

Plana, hasi eta hiru urtetara ebaluatuko<br />

da eta neurtuko dira, besteak beste, gutxieneko<br />

helburuen eta lehentasunen betetze<br />

maila, eta hizkuntza eskakizunen<br />

egiaztatze gradua.<br />

Gutxieneko helburuak zentro sanitarioen<br />

jarduera-eremuaren euskaldunen<br />

portzentajearen arabera ezartzen dira,<br />

egoera soziolinguistiko bakoitza kontuan<br />

izanik. Basurtuko ospitalearen euskaldunen<br />

portzentajea 15,49 da. Datu horien<br />

arabera, ospitalearen lehentasunezko unitateak<br />

eta helburuak honako hauek dira:<br />

1. Lehentasunezko unitateak: Administrazio-zerbitzuetako<br />

bezeroak atenditzeko<br />

eremuak: harrera, kanpo kontsultak eta<br />

BEAZ (SAPU), informazioa, gizarte laguntza<br />

eta telefonia. Dekretuan ezarritakoa jarraiki,<br />

euskaldunen portzentajea %20 edo txikiagoa<br />

<strong>de</strong>nez, elebidunak eskaini behar izango<br />

dira bezeroak atenditzeko eremuetako zerbitzuak.<br />

Kontuan izan <strong>de</strong>zagun, hobeto<br />

Premios<br />

para Enfermería<br />

En el transcurso <strong>de</strong> las V Jornadas <strong>de</strong><br />

Enfermería <strong>de</strong>l País Vasco celebradas a finales<br />

<strong>de</strong>l pasado mes <strong>de</strong> mayo, Irene Sainz<br />

<strong>de</strong> Rozas, Ana Gutiérrez Zamanillo, Lola<br />

Herce Frías, Marisa Ordax Galindo e Itziar<br />

Esturo (en la foto) han conseguido el primer<br />

premio con la comunicación “Madres Adictas<br />

a Opiáceos: Repercusión en el Recién<br />

Nacido”. Por otro lado, en los premios 2005<br />

a trabajos <strong>de</strong> enfermería que convoca cada<br />

año el Colegio <strong>de</strong> Enfermeras, Susana Marqués<br />

Andrés, <strong>de</strong> la Unidad Infanto-Juvenil<br />

<strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> ha conseguido el<br />

primer premio con la comunicación “Vivencia<br />

<strong>de</strong> las enfermeras sobre la sujeción mecánica<br />

en una unidad <strong>de</strong> psiquiatría”.<br />

BASURTU<br />

ulertzeko, unitate administratibo<br />

elebidunak izateko,<br />

unitate horien berezko zereginak<br />

hizkuntza ofizial batean<br />

nahiz bestean bete beharko<br />

lituzketela. Asmo<br />

horrekin, unitate horietako<br />

postuen %80k <strong>de</strong>rrigortasun<br />

data duen hizkuntza eskakizuna<br />

egiaztatu behar<br />

dute 2009an.<br />

2. mailako lehentasuna<br />

duten unitateak: larrialdiak,<br />

pediatriako larrialdiak,<br />

pediatriako erizaintza<br />

unitatea eta pertsonaleko<br />

saila. Unitate horiei dagokienez,<br />

ospitalea zerbitzu<br />

elebidunak eskaintzen hasiko da. Eskaintza<br />

hori arian-arian handituz joango da.<br />

Erabaki horrek bere bigarren atalean<br />

ezartzen duenaren arabera, zerbitzu erakun<strong>de</strong>etako<br />

zuzendaritza bakoitzak euskeraren<br />

erabilera normalizatzeko bere proiektu<br />

edo plan propioa garatu behar du,<br />

antolakuntza-maila bakoitzaren erritmo eta<br />

beharrizanei egokitzeko. Izan ere, Basurtuko<br />

Ospitaleak bere plana onartu berri du,<br />

2006ko apirilean. Plan horren arabera, Basurtuko<br />

ospitaleak helburu orokor eta partzial<br />

batzuek betetzeko konpromisoa hartu<br />

du. Helburuetariko bat, herritarrekin eta administrazio<br />

publikoekin euskeraz lan egiteko<br />

harremana handitzea da. Horretarako,<br />

ahozko komunikazioari dagokionez, megafonia<br />

mezuak, erantzungailu automatikoz<br />

emandakoak....euskeraz eta gaztelaniaz<br />

emango dira, hurrenez hurren. Ildo beretik,<br />

herritar batek euskaraz egiten badio euskaraz<br />

ez dakien langile bati, azken horrek lanki<strong>de</strong><br />

elebidun bati laguntza eskatu beharko<br />

dio. Bestal<strong>de</strong>, idazki eta dokumentu estandarizatu<br />

guztiak elebidunak izango dira, batez<br />

ere 1 eta 2 lehentasunezko unitateetan.<br />

Zertan esanik ere ez, hizkuntza ofizial biak<br />

erabiliko direla ospitale barruko eta kanpoko<br />

errotuluetan.<br />

Aurreko guztia arian-arian betetzen joango<br />

garela ziurtatzeko, Basurtuko ospitaleak<br />

protokolo batzuk onartu eta jarriko ditu<br />

indarrean. Al<strong>de</strong> batetik, itzulpenak egiteko<br />

eta antolatzeko neurriak hartu dira. Bestetik,<br />

ospitaleko erabiltzaileen eta langileen lehentasunezko<br />

hizkuntza erregistratuko da<br />

idatzizko komunikazioei dagokienez. Horretarako,<br />

Infomatikako zerbitzuak dagokion<br />

protokoloa jarriko du martxan.<br />

Lehentasunezko unitateetako lanki<strong>de</strong>ak<br />

(Harrera, Kanpo Kontsultak, BEAZ, Informazioa<br />

eta Telefonia) aipatutako helburu<br />

orokorretaz informazioa izan <strong>de</strong>zaten<br />

eta bereziki, erabiltzaile euskaldunei atenditzeko<br />

protokola zein <strong>de</strong>n informatzeko<br />

asmoz, trebakuntza ikastaroak antolatu<br />

dira datorren urrirako. Basurtuko Euskera<br />

Plana zehatzago ezagutu nahi baduzue,<br />

Euskera Zerbitzuan daukazue ikusgai eta<br />

laster Basurtuko web orrial<strong>de</strong> berriko euskera<br />

atalean, hizkuntza normalizazioari<br />

buruzko hainbat argibi<strong>de</strong>rekin batera.


La UCPI se amplía y renueva<br />

para mejorar el servicio<br />

Joan <strong>de</strong>n maiatzean, Bitarteko Zainketa Balioaniztunen<br />

Unitatea (BZBU) inauguratu zen. Unitate berria duela<br />

urte batzuetatik Basurtuko Ospitalean emaitza onekin<br />

funtzionatzen ari <strong>de</strong>n Anestesiologia eta Bizkortze<br />

Ana Manzano y Beatriz Fores<br />

Servicio <strong>de</strong> Anestesia y Reanimación<br />

La UCPI ingresa pacientes que han<br />

sido sometidos a una intervención quirúrgica<br />

compleja o que, por su patología<br />

previa, requieren unos cuidados especiales<br />

durante el postoperatorio. Asimismo<br />

pacientes médicos subsidiarios <strong>de</strong><br />

unos cuidados intermedios, estables<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista respiratorio, hemodinámico<br />

y neurológico, que no necesiten<br />

soporte ventilatorio, empleo <strong>de</strong> drogas<br />

inotrópicas ni reposición <strong>de</strong> volemia<br />

y monitorización, pero sí <strong>de</strong> una vigilancia<br />

constante para <strong>de</strong>tectar precozmente<br />

la aparición <strong>de</strong> complicaciones que comprometan<br />

la vida <strong>de</strong>l paciente.<br />

Durante 2005 la unidad ha manejado<br />

un gran volumen <strong>de</strong> pacientes<br />

(1.195), soportando un funcionamiento<br />

<strong>de</strong>l 117% ya que, pese a las cuatro camas<br />

<strong>de</strong> que disponía, algunos días recibían<br />

<strong>de</strong> 6 a 8 pacientes, lógicamente a<br />

expensas <strong>de</strong> realizar los ingresos en<br />

otras unida<strong>de</strong>s adyacentes que asimismo<br />

quedaban saturadas. Con ello, durante<br />

el pasado año, no se suspendió<br />

ninguna cirugía <strong>de</strong>stinada a cuidados in-<br />

termedios, ni hubo ningún reingreso por<br />

problemas médicos <strong>de</strong> pacientes dados<br />

<strong>de</strong> alta a planta.<br />

Esta gran movilidad <strong>de</strong> pacientes ha<br />

dado pie a la reforma y ampliación <strong>de</strong> la<br />

UCPI, tanto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista espacial<br />

como <strong>de</strong> plantilla. La nueva unidad,<br />

más gran<strong>de</strong> y con entradas <strong>de</strong> luz<br />

natural, posee once camas frente a las<br />

cuatro que tenía anteriormente, dota al<br />

paciente <strong>de</strong> mayor privacidad y al personal<br />

<strong>de</strong> un mayor espacio para trabajar<br />

con comodidad. Estos factores hacen<br />

que la estancia <strong>de</strong>l paciente sea más<br />

confortable, disminuyendo la posibilidad<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>sorientación.<br />

Personal y equipos<br />

La plantilla ha aumentado en consonancia<br />

con la nueva situación, pasando<br />

<strong>de</strong> un médico a dos y prácticamente doblando<br />

el personal <strong>de</strong> enfermería y auxiliares,<br />

lo cual permite una atención <strong>de</strong><br />

24 horas con un médico <strong>de</strong> guardia. El<br />

aparataje <strong>de</strong> la unidad es el propio <strong>de</strong><br />

unos cuidados intermedios. A<strong>de</strong>más, en<br />

previsión <strong>de</strong> posibles urgencias, cuenta<br />

con un carro <strong>de</strong> parada, un <strong>de</strong>sfibrilador,<br />

un respirador, así como personal preparado<br />

para solventar esa situación.<br />

La carga habitual <strong>de</strong> la unidad es el<br />

www.hospitalbasurto.org 5<br />

Zerbitzuaren menpekoa da. Unitate berria handiagoa<br />

da eta argi naturalerako sarbi<strong>de</strong> gehiago ditu; horrela,<br />

pribatutasun handiagoa ematen zaio gaixoari eta<br />

langileek leku gehiago daukate erosotasunez lan egiteko.<br />

enfermo postquirúrgico, siendo la estancia<br />

tipo para la cirugía programada y sin<br />

complicaciones menor <strong>de</strong> 24 horas, si<br />

bien, ocasionalmente, es necesario posponer<br />

el alta <strong>de</strong> alguno <strong>de</strong> ellos hasta dos<br />

o tres días. Durante la semana, la media<br />

<strong>de</strong> ocupación por jornada es <strong>de</strong> ocho camas<br />

sobre las once que presenta la unidad.<br />

El notorio <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong> ocupación<br />

<strong>de</strong> fines <strong>de</strong> semana se compensa absorbiendo<br />

la actividad <strong>de</strong> la URPA <strong>de</strong> Makua,<br />

cerrada los sábados y domingos.<br />

El año pasado la unidad empezó a<br />

trabajar en la recogida <strong>de</strong> datos, contemplando<br />

las diferentes especialida<strong>de</strong>s provenientes,<br />

el tiempo <strong>de</strong> estancia, el tipo<br />

<strong>de</strong> anestesia aplicada y las complicaciones<br />

habidas. Todo ello ha servido como<br />

base para presentar la memoria <strong>de</strong>l año,<br />

realizar trabajos o confeccionar posters.<br />

Actualmente se están elaborando y poniendo<br />

al día los protocolos <strong>de</strong> la unidad<br />

y se colabora con otros servicios en distintos<br />

trabajos sobre profilaxis antibiótica,<br />

analgesia en catéteres femorales, entre<br />

otros. En breve, se preten<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>sarrollar la paulatina puesta en marcha<br />

en el <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> una Unidad <strong>de</strong> Dolor<br />

Agudo, para cubrir las necesida<strong>de</strong>s<br />

analgésicas <strong>de</strong> los pacientes postoperados,<br />

durante las primeras 48 horas tras<br />

la intervención quirúrgica.<br />

BASURTU


6<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

La Farmacia automatiza la preparación <strong>de</strong> las<br />

medicaciones para los carros <strong>de</strong> dosis unitarias<br />

Mª Jesús Yurrebaso<br />

Jefa <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Farmacia<br />

Des<strong>de</strong> el pasado mes <strong>de</strong> abril, el<br />

Servicio <strong>de</strong> Farmacia cuenta con dos<br />

sistemas Kar<strong>de</strong>x, que son dos armarios<br />

automatizados para la preparación <strong>de</strong> la<br />

medicación en los carros <strong>de</strong> Dosis Unitaria.<br />

La ventaja principal <strong>de</strong> este sistema<br />

es que disminuye el error en el envío<br />

<strong>de</strong> la medicación individualizada, ya que<br />

al ser un sistema informatizado se evita<br />

la confusión que pudiera producirse con<br />

Guía práctica sobre el Asma<br />

El pasado 16 <strong>de</strong> junio los doctores<br />

Bustamante y Elorz, <strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Neumología<br />

presentaron en una sesión celebrada<br />

en la Sala Gorbeia, la Guía Práctica<br />

Clínica sobre Asma, en cuya<br />

elaboración han participado farmacéuticos,<br />

médicos <strong>de</strong> familia, enfermeras, pediatras<br />

y especialistas en Neumología <strong>de</strong><br />

adultos y Neumología infantil (Dra. Villar<br />

y Dr. Elorz <strong>de</strong> la Unidad <strong>de</strong> Neumología<br />

Infantil <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>).<br />

Metodológicamente intenta dar respuesta<br />

a las preguntas sobre el diagnóstico<br />

y tratamiento que se hacen en la<br />

práctica diaria quienes trabajan con pacientes<br />

con asma. Para la elaboración<br />

<strong>de</strong> las respuestas se ha realizado una revisión<br />

concienzuda <strong>de</strong> la literatura, clasi-<br />

BASURTU<br />

el sistema manual al coger cada medicamento.<br />

Asimismo, se pue<strong>de</strong>n hacer<br />

estudios estadísticos <strong>de</strong> la rotación y utilización<br />

<strong>de</strong> los medicamentos, evitando<br />

la caducidad e inmovilización <strong>de</strong> los<br />

mismos.<br />

Precisamente, uno <strong>de</strong> los aspectos<br />

relacionados con la calidad y seguridad<br />

<strong>de</strong>l paciente tiene que ver con la prevención<br />

y disminución <strong>de</strong>l número <strong>de</strong><br />

errores y efectos adversos relacionados<br />

directamente con la asistencia sanitaria.<br />

Entre estos, la utilización <strong>de</strong> medicamentos<br />

supone uno <strong>de</strong> los puntos<br />

don<strong>de</strong> se pue<strong>de</strong> producir acci<strong>de</strong>ntes<br />

tanto por los errores <strong>de</strong> medicación como<br />

por sus afectos adversos. La distri-<br />

ficando su nivel <strong>de</strong> evi<strong>de</strong>ncia y el grado<br />

<strong>de</strong> recomendación que tiene su<br />

aplicación en la práctica clínica.<br />

El asma es una enfermedad prevalente,<br />

que se ha incrementado en<br />

las últimas décadas. Es la causa<br />

más frecuente <strong>de</strong> consulta en atención<br />

primaria y el motivo más frecuente<br />

<strong>de</strong> asistencia en urgencias y <strong>de</strong> ingreso<br />

hospitalario. El asma genera<br />

importantes gastos directos (ingresos, consultas,<br />

medicación…) e indirectos (pérdidas<br />

<strong>de</strong> días <strong>de</strong> trabajo, escolarización…).<br />

Esta guía intenta divulgar lo que es el<br />

asma, sus criterios diagnósticos y el tratamiento<br />

más eficaz. En el niño y en el<br />

adulto muchos procesos respiratorios<br />

crónicos han sido tradicionalmente clasi-<br />

bución <strong>de</strong> medicamentos en Dosis Unitaria,<br />

implantada en todos los servicios<br />

<strong>de</strong> hospitalización <strong>de</strong>l hospital excepto<br />

en las unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Cuidados Intensivos,<br />

es uno <strong>de</strong> los sistemas utilizados<br />

para minimizar los problemas relacionados<br />

con los medicamentos. A<strong>de</strong>más,<br />

mediante la aplicación <strong>de</strong> la ingeniería<br />

a la logística hospitalaria, la ten<strong>de</strong>ncia<br />

actual es <strong>de</strong> automatizar todo lo que<br />

sea posible las rutinas manuales. Aunque<br />

la puesta en marcha <strong>de</strong> los Kar<strong>de</strong>x<br />

supone como en todo cambio, un esfuerzo<br />

<strong>de</strong> aprendizaje, este sistema<br />

contribuirá a mejorar la calidad y seguridad<br />

en la asistencia farmacoterapéutica<br />

<strong>de</strong>l paciente.<br />

ficados como<br />

bronquitis y catarros <strong>de</strong> repetición<br />

cuando en realidad son asma. La<br />

falta <strong>de</strong> un diagnóstico y tratamiento<br />

correctos supone costes para la sociedad<br />

y pérdida <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> vida para<br />

el paciente y su familia La Guía enfatiza<br />

también la importancia <strong>de</strong> la educación<br />

<strong>de</strong>l paciente asmático.


www.hospitalbasurto.org 7<br />

Javier Goikolea, Adjunto <strong>de</strong> Farmacia, creador <strong>de</strong> una base informática <strong>de</strong> intercambio terapéutico<br />

“Lo i<strong>de</strong>al sería que estuviera al alcance <strong>de</strong> los<br />

facultativos para facilitarles la prescripción”<br />

Javier Goikolea, farmacéutico<br />

especialista, ha configurado una<br />

base informática <strong>de</strong> intercambio<br />

terapéutico. El Cambiatronic ahorra<br />

tiempos en el Servicio y permite<br />

optimizar los recursos <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>,<br />

al tener como referente la Guía<br />

Farmacoterapeútica <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>.<br />

El programa se presentó en el 50º<br />

Congreso Nacional <strong>de</strong> la SEFH<br />

celebrado en septiembre en Oviedo.<br />

¿Qué es exactamente el Cambiatronic?<br />

Es una base <strong>de</strong> datos que contiene información<br />

sobre 554 principios activos y<br />

2.767 medicamentos no incluidos en formulario,<br />

con sus diferentes nombres comerciales<br />

y presentaciones. Al ser medicamentos<br />

no incluidos en la Guía<br />

Farmacoterapeútica <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>, el Cambiatronic<br />

lo que hace es proponer una alternativa<br />

que sí esté, con el objetivo <strong>de</strong><br />

disminuir la cantidad <strong>de</strong> marcas comerciales<br />

dispensadas en el <strong>Hospital</strong>, que en<br />

la mayoría <strong>de</strong> los casos no aportan nada<br />

nuevo y son el mismo medicamento.<br />

¿Incluye alguna otra información adicional?<br />

Sí, es bastante completa. A<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />

los medicamentos no incluidos con sus<br />

dosis, presentaciones y principios activos,<br />

están los medicamentos sí incluidos, con<br />

esa misma información, y la equivalencia<br />

entre ellos. Así, al introducir en el programa<br />

una medicación no incluida en formulario<br />

el Cambiatronic indica qué fármaco<br />

<strong>de</strong> la guía habría que dar y en qué dosis.<br />

Si se precisa alguna información adicional<br />

también la aporta; por ejemplo, si interacciona<br />

con algún otro medicamento, si hay<br />

que tomar alguna precaución o el modo<br />

<strong>de</strong> administración.<br />

¿Y si algún intercambio no es posible o<br />

tiene efectos negativos?<br />

Se compra el medicamento que el paciente<br />

tomaba en casa. Algunos médicos<br />

Javier Goikolea en la<br />

Farmacia <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />

<strong>de</strong> Respiratorio nos comentaron<br />

que al cambiar<br />

algunos inhaladores<br />

los pacientes se <strong>de</strong>scompensaban<br />

<strong>de</strong>l asma.<br />

Las hojas que utilizamos<br />

para proponer el intercambio<br />

tienen un apartado<br />

en el que el facultativo<br />

pue<strong>de</strong> añadir sus<br />

comentarios. Si consi<strong>de</strong>ran<br />

necesario mantener<br />

una medicación que no<br />

tenemos en el <strong>Hospital</strong>,<br />

se pi<strong>de</strong>. No todo se pue<strong>de</strong><br />

cambiar, incluso hay<br />

medicamentos que no<br />

se pue<strong>de</strong>n cambiar por<br />

Ley.<br />

¿Por qué <strong>de</strong>cidió <strong>de</strong>dicar parte <strong>de</strong> su<br />

tiempo libre a configurar esta herramienta?<br />

En horas punta, cuando se repasan<br />

todos los carros para planta, si entran ór<strong>de</strong>nes<br />

nuevas con cambios no llegas. Mi<br />

objetivo era ahorrar tiempo, por lo que<br />

empecé por buscar una manera <strong>de</strong> automatizar<br />

el proceso que se hacía manual.<br />

Comenzamos a utilizar el Cambiatronic<br />

hace un año, pero estuve cinco meses<br />

configurándolo en casa, a partir <strong>de</strong>l Catálogo<br />

<strong>de</strong>l Consejo General <strong>de</strong> Colegios Farmacéuticos.<br />

¿Cuáles consi<strong>de</strong>ra que son las principales<br />

aplicaciones <strong>de</strong>l programa?<br />

El ahorro <strong>de</strong> tiempo. El intercambio se<br />

ha hecho siempre, pero se hacía a mano.<br />

Ahora mismo estamos haciendo una media<br />

<strong>de</strong> 40 intercambios al día, es una cifra<br />

altísima que supone un trabajo enorme. El<br />

problema es que cada vez hay más medicamentos<br />

y más marcas comerciales que<br />

son iguales a otras. El facultativo tiene que<br />

pautar lo que está en la guía, pero el problema<br />

radica en la medicación que el pa-<br />

“Trukeak izugarri igo dira, ezer berririk<br />

eskaintzen ez duten marka komertzialak<br />

ugaritu izanaren ondorioz”<br />

ciente tomaba en casa, que no suele estar.<br />

¿Cree que lo idóneo sería que estuviera<br />

al alcance <strong>de</strong> todo el personal médico?<br />

Sin ninguna duda. Ya se ha visto que<br />

es útil y ahorra mucho tiempo. La i<strong>de</strong>a es<br />

sacar el cambio farmacoterapeútico fuera<br />

<strong>de</strong> la Farmacia, esto es, que el médico tenga<br />

acceso a la propia base y directamente<br />

paute algo <strong>de</strong> la guía. Lo idóneo sería que<br />

el Cambiatronic estuviera en la intranet o<br />

en la web <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>, más aún ahora que<br />

existe una guía actualizada <strong>de</strong> 2006.<br />

¿Cómo se articula la comunicación con<br />

las plantas?<br />

Cuando un paciente ingresa la primera<br />

or<strong>de</strong>n se hace en Urgencias con toda la<br />

medicación que tomaba en casa. Luego<br />

en planta el médico pasa visita y envía<br />

nuevas ór<strong>de</strong>nes médicas. En la Farmacia<br />

se mira que esté todo bien, que se a<strong>de</strong>cue<br />

al tratamiento, indicaciones.. Si es preciso<br />

un cambio, se propone y se hace un informe<br />

IT que se manda a planta. Si el médico<br />

está conforme no contesta, pero si no<br />

está <strong>de</strong> acuerdo, en la misma nota <strong>de</strong> intercambio<br />

hacen comentarios y lo mandan<br />

<strong>de</strong> vuelta a la Farmacia.<br />

Como todo queda registrado en el or<strong>de</strong>nador,<br />

permitirá análisis estadísticos..<br />

Esta ventaja la hemos visto con el uso<br />

diario. Se pue<strong>de</strong>n estudiar ten<strong>de</strong>ncias y<br />

hacer recomendaciones.<br />

BASURTU


8<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

Central <strong>de</strong> Esterilización<br />

El <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong><br />

alberga en el Pabellón<br />

Doctor Areilza una<br />

instalación puntera para la<br />

esterilización <strong>de</strong> productos<br />

Itziar Larrea Arechavaleta<br />

Adjunta <strong>de</strong> la Dirección<br />

<strong>de</strong> Enfermería<br />

Osasun produktuen esterilizazioa<br />

nahitaezko eta garrantzi handiko<br />

jarduera da Ospitaleetan, izan<br />

ere, arlo kirurgikoa eta neurri<br />

handi edo txikiagoan material<br />

esterilak erabiltzen dituzten<br />

beste zerbitzu asko haren menpe<br />

dau<strong>de</strong>. Basurtuk punta-puntako<br />

teknologiarekin ekipatutako<br />

Esterilizazio Zentral berria dauka<br />

duela hilabete batzuetatik.<br />

En los últimos años, los servicios <strong>de</strong><br />

esterilización han experimentado una serie<br />

<strong>de</strong> cambios <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los hospitales,<br />

especialmente en lo referente a su ubicación<br />

física y mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> organización, implantándose<br />

una ten<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong>nominada<br />

“Mo<strong>de</strong>lo Centralizado”, que reúne en una<br />

única instalación todos los elementos necesarios<br />

para realizar el proceso <strong>de</strong> esterilización,<br />

logrando así, una optimización<br />

<strong>de</strong> los recursos humanos y materiales.<br />

Los criterios para el diseño <strong>de</strong> las Centrales<br />

<strong>de</strong> Esterilización han evolucionado<br />

enormemente en el panorama hospitalario<br />

mundial en la última década, existiendo<br />

diversas razones que justifican esta profunda<br />

metamorfosis: las nuevas técnicas<br />

quirúrgicas llevadas a cabo en la era <strong>de</strong>l<br />

instrumental inteligente, la proliferación <strong>de</strong><br />

patologías y microorganismos multirresistentes,<br />

la nueva situación reglamentaria<br />

que establece mayores exigencias y una<br />

mayor presión y conciencia social por parte<br />

<strong>de</strong> los usuarios y el personal sanitario<br />

por utilizar procesos, cada vez más segu-<br />

BASURTU<br />

ros, rápidos y eficaces, a los que la tecnología<br />

actual disponible es capaz <strong>de</strong> dar<br />

respuesta. El <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>, <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

su inauguración en el año 1898, contaba<br />

con una Central <strong>de</strong> Esterilización, que fue<br />

<strong>de</strong>clarada como la más mo<strong>de</strong>rna <strong>de</strong> Europa,<br />

a lo largo <strong>de</strong> los años la instalación ha<br />

sufrido modificaciones no sólo estructurales,<br />

sino organizativas que respondían a<br />

los cambios <strong>de</strong> actividad y <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong>l<br />

propio centro hospitalario.<br />

En la actualidad, <strong>Basurto</strong> dispone <strong>de</strong><br />

una nueva Central <strong>de</strong> Esterilización, ubicada<br />

en la planta menos dos <strong>de</strong>l nuevo<br />

bloque quirúrgico en el pabellón Doctor<br />

Areilza, con una superficie operativa <strong>de</strong><br />

1.200 metros cuadrados. La instalación<br />

respon<strong>de</strong> a los criterios más novedosos<br />

tanto <strong>de</strong> estructura física como organizativa,<br />

existiendo innovaciones en el campo<br />

<strong>de</strong> la tecnología y en el <strong>de</strong> aseguramiento<br />

<strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l proceso.<br />

El mo<strong>de</strong>lo organizativo existente establece<br />

como requerimiento relevante la<br />

centralización <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> lavado<br />

Instalazioak egitura fisikoaren eta<br />

antolamendu egituraren irizpi<strong>de</strong> berrienei<br />

erantzuten die<br />

<strong>de</strong> instrumental en el área correspondiente<br />

sometiéndolo al procedimiento <strong>de</strong> limpieza<br />

más idóneo, ya sea manual, utilizando<br />

unida<strong>de</strong>s ultrasónicas o<br />

enjuagándolas con una pistola <strong>de</strong> agua a<br />

presión; o mecánica utilizando las cuatro<br />

lavadoras <strong>de</strong>sinfectadoras y el túnel <strong>de</strong> lavado<br />

quirúrgico <strong>de</strong> carros mediante procesos<br />

que se <strong>de</strong>sarrollan <strong>de</strong> forma totalmente<br />

automatizada.<br />

Tecnología <strong>de</strong> plasma<br />

En el área <strong>de</strong> clasificación, preparación,<br />

envasado y esterilización, el diseño<br />

guarda una absoluta in<strong>de</strong>pen<strong>de</strong>ncia, existiendo<br />

una barrera higiénica con sistemas<br />

mecánicos <strong>de</strong> doble puerta y cuatro esterilizadores<br />

con trenes <strong>de</strong> carga y <strong>de</strong>scarga<br />

automáticos. En el área <strong>de</strong> esterilización en<br />

frío hay dos cámaras necesarias para aplicar<br />

procesos <strong>de</strong> esterilización a materiales<br />

termosensibles. El <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> ha<br />

optado por la tecnología <strong>de</strong> plasma, gas <strong>de</strong><br />

peróxido <strong>de</strong> hidrógeno, que abre un nuevo<br />

campo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> esterilización<br />

garantizando la condición <strong>de</strong> estéril<br />

<strong>de</strong> los materiales, al tiempo que la toxicidad<br />

tanto para el medio ambiente como<br />

para los profesionales queda eliminada. En<br />

el área <strong>de</strong> gestión integral es don<strong>de</strong> se<br />

agrupan todas las activida<strong>de</strong>s ligadas a


Plasma-teknologiak materialen izaera esterila<br />

bermatzen du eta toxikotasuna ezabatzen du,<br />

ingurumenari eta profesionalei begira<br />

los procesos <strong>de</strong> esterilización en un sistema<br />

<strong>de</strong> gestión global informática, que permite<br />

el seguimiento y control <strong>de</strong>l procesamiento<br />

<strong>de</strong>l material instrumental<br />

esterilizado mediante código <strong>de</strong> barras,<br />

esto es, la trazabilidad <strong>de</strong>l producto sanitario<br />

procesado. Aunque en los hospitales,<br />

es una práctica muy reciente, resulta<br />

prioritario trazar los dispositivos médicos<br />

por las siguientes razones: protección <strong>de</strong>l<br />

paciente y personal sanitario, para limitar<br />

la extensión <strong>de</strong> un problema y <strong>de</strong>mostrar<br />

que se aplica un sistema <strong>de</strong> calidad y vigilancia<br />

<strong>de</strong> los dispositivos.<br />

En la nueva Central <strong>de</strong> Esterilización<br />

se ha incorporado un sistema <strong>de</strong> trazabilidad<br />

y gestión <strong>de</strong>l instrumental que permite<br />

la conexión directa con el diferente<br />

equipamiento instalado, asegurando <strong>de</strong><br />

este modo un mecanismo <strong>de</strong> control <strong>de</strong><br />

los dispositivos estériles, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el momento<br />

<strong>de</strong>l inicio <strong>de</strong> su elaboración, hasta<br />

su utilización final con un usuario <strong>de</strong>terminado.<br />

La Unidad cuenta con personal <strong>de</strong><br />

enfermería cualificado, que conoce no sólo<br />

el proceso <strong>de</strong> elaboración <strong>de</strong> productos<br />

estériles, sino que está capacitado en la<br />

validación <strong>de</strong> equipos y procesos, la i<strong>de</strong>ntificación<br />

<strong>de</strong> áreas <strong>de</strong> riesgo <strong>de</strong>l proceso,<br />

el conocimiento <strong>de</strong> leyes y normas relativas<br />

a la esterilización <strong>de</strong><br />

productos y las nuevas tecnologías<br />

<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong>l proceso.<br />

La formación, la profesionalidad<br />

y el<br />

compromiso <strong>de</strong>l personal<br />

<strong>de</strong> enfermería adscrito a<br />

esta unidad, ha constituido<br />

un área primordial para<br />

asegurar el funcionamiento<br />

<strong>de</strong> esta instalación.<br />

La puesta en marcha<br />

<strong>de</strong> la Central <strong>de</strong> Esterilización,<br />

dado su nivel <strong>de</strong><br />

complejidad y sofisticación,<br />

se ha realizado <strong>de</strong><br />

forma progresiva, siguien-<br />

www.hospitalbasurto.org 9<br />

do una planificación previa, asumiendo<br />

inicialmente la actividad proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong><br />

los diferentes bloques quirúrgicos <strong>de</strong>l<br />

centro y por último el resto <strong>de</strong> las unida<strong>de</strong>s<br />

asistenciales. La nueva instalación<br />

cubre en la actualidad, la totalidad <strong>de</strong> los<br />

requerimientos <strong>de</strong> material estéril <strong>de</strong><br />

nuestro <strong>Hospital</strong>.<br />

Dada la innovación existente en este<br />

Servicio tanto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista estructural<br />

como tecnológico se requiere <strong>de</strong>l<br />

esfuerzo y <strong>de</strong>dicación por parte <strong>de</strong> los<br />

profesionales sanitarios involucrados. La<br />

Central <strong>de</strong> Esterilización constituye uno<br />

<strong>de</strong> los pilares <strong>de</strong> apoyo básico para el <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> la función hospitalaria y <strong>de</strong> forma<br />

esencial para la actividad quirúrgica y<br />

<strong>de</strong> diagnóstico médico.<br />

BASURTU


10<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

Joseba Rementeria, Larrialdietako Pediatriako mediku adjuntua<br />

“Gero eta euskara gehiago<br />

entzuten da nire inguruan”<br />

Joseba Rementeriak lau urte daramatza Basurtuko<br />

larrialdietan lan egiten mediku adjuntu moduan, Pediatriako<br />

atalean. Euskal Herriko Unibertsitatean ikasi zuen<br />

medikuntza, baina, nahiz eta hasieran ez zuen Pediatrian<br />

espezialitatea egin, gerora pediatria erakargarria egin zitzaion<br />

eta pediatriari dagokion espezializazioa ere egin zuen. Orain,<br />

larrialdietako pediatra izateaz aparte, Euskal Herriko<br />

Unibertsitatean irakaslea da, pediatria alorrean, Neonatologia<br />

ikasgaia euskaraz irakasten.<br />

Pediatria espezializate zabala <strong>de</strong>la jakinik,<br />

nola jokatu behar du pediatra batek<br />

larrialdietan?<br />

Larrialdietako edozein medikuren antzera,<br />

baina al<strong>de</strong> nagusi batekin:pazienteak<br />

umeak dira beste modu batera jokatu<br />

behar da. Guk lehenengo eta behin lortu<br />

nahi duguna umearen konfidantza da.<br />

Horretarako eta ahal diren kasuetan, nik<br />

behintzat, erabiltzen ditudan baliabi<strong>de</strong>etatik<br />

eraginkorrena umeari euskaraz hitz<br />

egitea da. Batzutan ez da erraza lortzen,<br />

baina gurasoen laguntzarekin, umeari<br />

egin behar zaizkion miaketa fisikoa eta<br />

froga osagarri guztiak egitea lortzen dugu.<br />

Normalean ez dugu arazorik izaten umeekin<br />

ezta gurasoekin ere, baina kontu handia<br />

izan behar da gurasoekin, batez ere,<br />

beraien espektatibak betetzen ez baditugu.<br />

Eskerrak halako egoerak noiz edo noiz<br />

gertatzen diren.<br />

Esaten ohi da nagusiek larrialdiak ez dituztela<br />

behar bezala erabiltzen. Pediatriako<br />

larrialdietan ere antzeko zerbait<br />

gertatzen al da?<br />

Nagusiengan osasun larrialdi bat zer<br />

<strong>de</strong>n <strong>de</strong>finitzea zaila izaten bada, askoz<br />

ere zailago izaten da umeengan gertatzen<br />

diren zenbait osasun arazokin. Azken<br />

batean gurasoek erabaki behar dute<br />

beraien seme edo alaba gaixorik ikusiz<br />

gero, larrialdietara ekarri edo bere pediatrarengana<br />

hurrengoko egunean eraman.<br />

Horrek ez du esan nahi hona datozen<br />

umeek larrialdirik ez dutenik, baina neurri<br />

handi batean, larrialdietan tratatzen<br />

ditugun umeen gaixotasunak arinak dira,<br />

hau da, ume gutxi geratzen dira ospitalean<br />

ingresaturik. Gainera, etorkinak gure<br />

herrira datozenean, gure osasun sistema<br />

nolakoa <strong>de</strong>n ez dute ezagutzen eta zuzenean<br />

larrialdietara etortzen dira, batez<br />

ere, etorkin askok ez dutelako beraien<br />

egoera normalizatua eta beldur direlako.Larrialdi<br />

unitatean behin umea ikusiz<br />

gero, bere pediatrarengana joatea gomendatzen<br />

dugu, berak umearen histo-<br />

BASURTU<br />

ria klinikoa du eta jarraipena<br />

ezin hobeto<br />

egingo baitio.<br />

Umeenganako tratamendua<br />

asko aldatu<br />

dira urteotan. Zer nolako<br />

aurrerakuntzak<br />

egon dira, zure ustez,<br />

pediatria munduan?<br />

Gaur egun, pediatrian<br />

maila oso altua<br />

dago. Gero eta aurrerakuntza handiak<br />

dau<strong>de</strong> pediatriako edozein azpiarlotan.<br />

Aurrerakuntz ugari eta <strong>de</strong>sberdinen<br />

hauen artean txertaketak aipatuko nituzke.<br />

Gaur egun txertoei esker, gaixotasun<br />

infekzioso batzuk ekiditu egin ditugu eta,<br />

zorionez, gaixotasun horiek gutxitan ikusten<br />

dira. Baina esan beharra dago, ekiditu<br />

egin diren antzera, beste gaixotasun<br />

berribatzuk ere ikusten hasi garela, gaixotasun<br />

inmunologikoak, kasurako. Ezezagun<br />

diren faktore etimologiko <strong>de</strong>sberdinen<br />

ondorioz, ezin da ziur jakin, gure<br />

gorputzak daukan sistema inmurologikoak,<br />

kanpoko erasoengandik <strong>de</strong>fendatu<br />

beharrean gu erasotzen gaitu, diabetea,<br />

gaixotasun zeliakoa eta beste gaixotasun<br />

kroniko batzuk sortuz, bai nagusiengan<br />

bai umeengan.<br />

Zeintzuk dira umeek dituzten gaixotasun<br />

arruntenak?<br />

Umea edozein momentutan gaixorik<br />

jar daiteke, eta nahiz eta gaixotasun<br />

gehienak urte osoan zehar ikusi, urteko<br />

sasoi bakoitzean gaixotasun jakin batzuk<br />

nabarmentzen dira: udaberrian eta udazkenean,<br />

asma bronkiala, udan, gastroenteritisak;<br />

eta neguan, gastroenteritisaz<br />

gain, arnas bi<strong>de</strong>etako patologia infekziosoa<br />

(bronkiolitisak, katarroak, otitisak,<br />

neumoniak...). Horrek ez du esan nahi<br />

edozein umek gaixotasun guzti horiek jasango<br />

dituenik. Askok ez dute gaixotasun<br />

nabarmenik izango, beharbada katarro<br />

arruntak besterik ez.<br />

Beste al<strong>de</strong> batetik, Euskal Herriko Unibertsitatean<br />

irakasle zau<strong>de</strong>. Zein ikasgai<br />

ematen duzu?<br />

Nire lana pediatriarekin lotuta dagoenez,<br />

unibertsitatean, 4º mailan, Neonatologia<br />

ikasgaia ematen dut euskaraz.<br />

Unibertsitateak, medikuntza fakultatea<br />

dauka Basurtun eta bertan, pediatria<br />

alorrean, euskaraz ematen duen irakasle<br />

bakarra naiz. Esan beharra dago, aurten<br />

ikasle kopuruaren ehuneko hogeita<br />

hamahirua ikasgai hori euskaraz ikasten<br />

ari <strong>de</strong>la.<br />

Zein da euskararekin duzun harremana,<br />

batez ere, medikuntza mailan?<br />

Gaztetan euskaraz egin nituen ikasketak.<br />

Gero, unibertsitate garaian, ez ziren<br />

euskaraz klase askorik ematen. Horren<br />

ondorioz eta Basurtun<br />

larrialdietako pediatrian lanean hasi<br />

nintzenetik, konturatu nintzen medikuntzan<br />

euskararen presentzia ezinbestekoa<br />

zela. Esan bezala, unibertsitatean<br />

euskaraz ematen ditut klaseak eta nire<br />

lanean, ahal dudan heinean, euskara<br />

erabiltzen dut langile euskaldunekin,<br />

baina, batez ere, umeekin. Esan beharra<br />

dago larrialdietako pediatrian <strong>de</strong>nok<br />

ez dakigula euskaraz, baina asko ikasten<br />

ari dira eta gero eta euskara gehiago<br />

entzuten ari naiz nire inguruan. Gainera<br />

aurten Basurtu Euskaraz<br />

batzor<strong>de</strong>an parte hartzen hasi naiz gogo<br />

handiz, gerora begira dau<strong>de</strong>n proiektuetan<br />

parte hartzeko asmoarekin.


INFORMÁTICA<br />

Nueva web <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong><br />

Rafa Herrero<br />

Subdirector <strong>de</strong> organización<br />

sistemas e información<br />

Des<strong>de</strong> la elaboración <strong>de</strong><br />

nuestro Plan estratégico<br />

2003-2007 uno <strong>de</strong> los objetivos<br />

a alcanzar era la mejora<br />

<strong>de</strong> la comunicación, sobre todo,<br />

con los trabajadores <strong>de</strong>l<br />

hospital (comunicación interna).<br />

Inicialmente se vio la necesidad<br />

<strong>de</strong> realizar un análisis en<br />

profundidad <strong>de</strong> todas las áreas<br />

que abarca la comunicación: los<br />

canales utilizados, idoneidad <strong>de</strong><br />

los mismos, acceso, etc.. Para llevar<br />

a cabo a cabo dicho análisis se<br />

creo un grupo focal constituido por<br />

trabajadores que representaban a la<br />

casi totalidad <strong>de</strong> los estamentos <strong>de</strong>l hospital<br />

(médicos, enfermeras, celadores,<br />

administrativos,..) Del análisis final y <strong>de</strong><br />

las conclusiones <strong>de</strong> dicho grupo una <strong>de</strong><br />

las áreas a mejorar, entre otras, era la <strong>de</strong><br />

disponer <strong>de</strong> una página web con verda<strong>de</strong>ra<br />

vocación <strong>de</strong> comunicación. Por ello<br />

se inició el rediseño <strong>de</strong> la misma con el<br />

objetivo <strong>de</strong> que pueda disponer <strong>de</strong><br />

aquellas herramientas que dicho grupo<br />

formuló: búsqueda electrónica a través<br />

<strong>de</strong> buscadores, herramientas como el<br />

listado electrónico <strong>de</strong> teléfonos <strong>de</strong>l hospital,<br />

la guía <strong>de</strong> pruebas <strong>de</strong> laboratorio o<br />

la guía farmacológica; foros <strong>de</strong> discusión,<br />

boletín mensual <strong>de</strong> noveda<strong>de</strong>s en<br />

la red, web propia para cada servicio,<br />

don<strong>de</strong> cada vez que se publique algún<br />

documento se comunique a todas las<br />

personas pertenecientes a ese servicio;<br />

formularios,<br />

mo<strong>de</strong>los y plantillas, y herramientas<br />

<strong>de</strong> gestión (cuadros <strong>de</strong> mando).<br />

Hemos aprovechado esta ocasión para<br />

cambiar su diseño y hacerla más atractiva<br />

y más acor<strong>de</strong> a las nuevas técnicas<br />

utilizadas en este tipo <strong>de</strong> tecnologías.<br />

En el diseño, <strong>de</strong> tipo portal, hemos intentado<br />

reestructurar la información <strong>de</strong><br />

tal forma que hay información que será<br />

accesible para todo el mundo, otra a la<br />

que solo podrán acce<strong>de</strong>r aquellas personas<br />

que están asignadas a un servicio,<br />

información para el resto <strong>de</strong> los trabajadores<br />

<strong>de</strong>l hospital e información para la<br />

gestión a la que solamente podrán acce<strong>de</strong>r<br />

los responsables <strong>de</strong> cada servicio o<br />

unidad. Esperamos que sea <strong>de</strong> utilidad y<br />

animamos a todos a conocer y utilizar<br />

este nuevo canal <strong>de</strong> comunicación y sobre<br />

todo, a que nos envíen todas aquellas<br />

propuestas que promuevan la mejora<br />

<strong>de</strong>l mismo.<br />

Prevenir agresiones<br />

Debido al aumento <strong>de</strong> agresiones sufridas<br />

por el personal mientras <strong>de</strong>sempeña sus<br />

funciones, el Comité <strong>de</strong> Seguridad y Salud<br />

ha constituido una comisión técnica para<br />

el estudio y abordaje <strong>de</strong> la violencia en el<br />

Centro, formada por profesionales <strong>de</strong> distintos<br />

estamentos <strong>de</strong>l propio <strong>Hospital</strong>. La<br />

comisión se crea con el objetivo <strong>de</strong> conocer<br />

la extensión <strong>de</strong>l problema y proponer<br />

medidas que lo diminuyan. En la primera<br />

reunión, celebrada el 8 <strong>de</strong> junio, se propusieron,<br />

entre otras, estas cuestiones a<br />

tener en cuenta: El problema <strong>de</strong> los<br />

acompañantes <strong>de</strong> los que proviene la ma-<br />

www.hospitalbasurto.org 11<br />

EUSKARAKO SOFTWAREAK DOAN<br />

Gaur egun or<strong>de</strong>nagailua ezinbesteko<br />

tresna bilakatu zaigu bai etxean bai lanean,<br />

baina merkatuan dau<strong>de</strong>n software<br />

guztiak, edo gehienak, ez dau<strong>de</strong> euskaraz,<br />

batez ere, gehien erabiltzen<br />

ditugunak: zuzentzaileak, bulegotika<br />

edo ofimatika, sistema eragileak... Hori<br />

ekiditzeko, euskara munduan ahalegin<br />

asko egin dira eta, software batzuk euskaraz<br />

ere erabil daitezke. www.euskara.euskadi.net<br />

orrian sartzen bagara,<br />

bertako softwareak doan eskuratu ahal<br />

izango dugu. Adibi<strong>de</strong>z, ez dago munduan<br />

or<strong>de</strong>nagailurik sistema eragile barik,<br />

eta orrial<strong>de</strong> honetan aurki ditezkeenak<br />

honako hauek dira: Windows XP<br />

interfazea, EuslinuxDebian2005 eta<br />

Mandrake Linux. Bestal<strong>de</strong>, idatzirik edo<br />

kalkulu orririk sortu nahi izanez gero,<br />

bulegotika paketea beharko dugu, eta<br />

euskaraz doan dau<strong>de</strong>nen artean, Office<br />

2003 interfazea edo Openoffice (Linux<br />

zein Windowserako) ditugu. Era berean,<br />

Xuxen zuzentzailea ere instalatu ahal<br />

dugu, hau da, euskaraz idazten dugun<br />

bakoitzean okerrak zuzentzen laguntzen<br />

gaituen zuzentaile ortografikoa. Azkenik,<br />

norbaitek ku<strong>de</strong>aketako softwarea, SAP,<br />

alegia, behar baldin badu, edo euskarako<br />

hiztegi batzuen plugin batzuk, weborri<br />

honetan aurkituko ditu, gure lanean<br />

zein etxean euskaraz erabil ahal izateko.<br />

NUEVAS CONSULTAS<br />

El pasado 21 <strong>de</strong> abril en el pabellón<br />

San Pelayo se abrieron dos nuevas<br />

consultas <strong>de</strong> Pediatría en las que se<br />

pasan las especialida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Infectología,<br />

Oncología, Cardiología Infantil,<br />

Pediatría General y Preoperatorio.<br />

yoría <strong>de</strong> las agresiones físicas; las dificulta<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> control <strong>de</strong> acceso al Centro, el<br />

hecho <strong>de</strong> que los fines <strong>de</strong> semana y fiestas<br />

se producen más agresiones, especialmente<br />

en Urgencias, y la necesidad<br />

<strong>de</strong> hacer una cuantificación rigurosa <strong>de</strong>l<br />

problema. La primera actuación será llevar<br />

a cabo un registro <strong>de</strong> agresiones (inicialmente<br />

<strong>de</strong>l Servicio <strong>de</strong> Urgencias por<br />

ser el más afectado) a través <strong>de</strong> un mo<strong>de</strong>lo<br />

<strong>de</strong> comunicación <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes que<br />

estará disponible en triaje, boxes, observación,<br />

administración, pediatría y traumatología.<br />

Una vez cumplimentados se<br />

<strong>de</strong>positan en el <strong>de</strong>spacho <strong>de</strong> Supervisión<br />

o en Secretaría.<br />

BASURTU


12<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

En la Unidad <strong>de</strong> Psiquiatría Infanto-juvenil <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong> se tratan diferentes patologías<br />

Yolanda Zárate, ACABE Elkarteko presi<strong>de</strong>ntea<br />

“Eguneko ospitaleen<br />

funtzionamendua hobetu behar da”<br />

Noiz sortu zen elkartea?<br />

Duela hamaika urte, Antxon Urrusolok<br />

gidatutako Rifi-Rafe saioan. Familia<br />

tal<strong>de</strong> bat zegoen, eta familia horiek konturatu<br />

ziren euren alabek zuten gaixotasuna<br />

ez zegoela egoki tratatuta, medikuz<br />

mediku eramaten zituztelako eta ez zegoelako<br />

tratamendu zehatzik. Jen<strong>de</strong> asko<br />

hasi zen saiora <strong>de</strong>itzen; saioak berak<br />

egin zituen koordinatzaile lanak, eta<br />

ACABE Euskadi martxan hasi zen. Gero<br />

konturatu ginen lurral<strong>de</strong> bakoitzak beharrizan<br />

jakin batzuk zituela, eta banatu<br />

egin ginen. Orain, modu fe<strong>de</strong>ratuan egiten<br />

dugu lan.<br />

Noiz eman zen aldaketa laguntzaren<br />

esparruan?<br />

1997. urtean, Osaki<strong>de</strong>tzari eskatu<br />

genion elikadurako <strong>de</strong>sorekak tratatzeko<br />

programa zehatz bat sortzeko, eta, azkenean,<br />

osasun arloko profesionalek eraman<br />

zuten aurrera programa hori, elkarteen<br />

lanki<strong>de</strong>tzarekin. Kanpoko<br />

kontsultetako lau unitatetan hasi zen lanean,<br />

Basurtu, Galdakao, Uribe-Kosta<br />

eta Ezkerral<strong>de</strong>an. Ez zen hori guk eskatzen<br />

genuena, baina baliagarria zen hasteko,<br />

lehenago ez baitzegoen ezer.<br />

Familiak zelan jartzen dira harremanetan<br />

elkartearekin?<br />

Normalean, familiek edo gaixoek laguntza<br />

eskatzen dute, portaera arraroak<br />

sumatzen dituztelako baina ez dakitelako<br />

nondik hasi. Beste kasu batzuetan,<br />

gaixoak ez du onartzen gaixorik dagoela,<br />

eta hori da egoerarik <strong>de</strong>sesperagarriena<br />

familiarentzat. Kasu horretan, aholkuak<br />

BASURTU<br />

ematen saiatzen gara, gaixoa medikuarengana<br />

joan dadin: funtsezkoa da gaixoa<br />

medikuarengana joatea. Guk ez dugu<br />

tratatzen: harrera egin <strong>de</strong>zakegu,<br />

aholkuak eman ditzakegu, informazioa<br />

eman <strong>de</strong>zakegu, baina baloratzeko eta<br />

erabaki egokiak hartzeko gai <strong>de</strong>n bakarra<br />

profesionala da.<br />

Nola edo hala, profesionalen lana osatzen<br />

duzue?<br />

Horretan saiatzen gara: osasunak<br />

betetzen ez duena bete nahi dugu. Esate<br />

baterako, orain, bulimiarako tailer psiko-hezitzaile<br />

bat daukagu martxan, psikologo<br />

baten aholkularitzarekin eta<br />

nutriziogile baten hilean behingo presentziarekin.<br />

Autolaguntzako tal<strong>de</strong> bat<br />

ere badugu, psikologo batekin. Laguntza<br />

tal<strong>de</strong> bi sortu ditugu, neskek laguntza<br />

eman diezaioten elkarri, eta, hiru hilean<br />

behin, hitzaldi bat ematen saiatzen gara,<br />

informazioa emateko eta prebenitzeko.<br />

Normalean, unitateren bateko adituren<br />

bat etortzen da, eurak baitira gaiaren inguruko<br />

informaziorik gaurkotuena dutenak.<br />

Gainera, harrera ona izaten duten jardunaldi<br />

batzuk ere antolatzen dituzue.<br />

Jardunaldi horiek erreferentzia dira<br />

Euskadin. Aurten, martxoaren 24an<br />

egin dira, eta, beti bezala, gonbita egin<br />

zitzaien etorkizunean gaixotasunarekin<br />

harremana izan <strong>de</strong>zaketen fakultateetako<br />

ikasleei: Psikologia, Nutrizioa, Farmazia<br />

edo Medikuntzako ikasleei, besteak<br />

beste.<br />

Los trastornos nerviosos <strong>de</strong><br />

alimentación siguen siendo<br />

<strong>de</strong>sconocidos para el gran<br />

público. Hoy sabemos que<br />

afectan a personas inteligentes<br />

<strong>de</strong> ambos sexos y con un alto<br />

nivel <strong>de</strong> autoexigencia. A nivel<br />

asistencial, la situación ha<br />

mejorado mucho, y se han<br />

creado unida<strong>de</strong>s específicas.<br />

Esto ha sido posible, en gran<br />

medida, gracias a la labor <strong>de</strong><br />

asociaciones como ACABE<br />

(Asociación contra la Anorexia<br />

y Bulimia <strong>de</strong> Euskadi)<br />

Zelan ematen zaie laguntza kaltetuen<br />

familiei?<br />

Horrek ikuspuntu bi ditu. Al<strong>de</strong> batetik,<br />

zelan sentitzen <strong>de</strong>n seni<strong>de</strong>a, eta,<br />

bestetik, zelan portatu behar <strong>de</strong>n gaixoa.<br />

Interesgarria izango litzateke arreta psikologikoa<br />

egotea seni<strong>de</strong>entzat. Badakigu<br />

zaila <strong>de</strong>na, eta, horregatik, elkartetik<br />

egiten dugun beste lanetako bat familiei<br />

laguntza ematea da. Guztiz garrantzitsua<br />

da erruak gainetik kentzea eta konturatzea<br />

bizitza dagoela gaixorik dagoen<br />

pertsonatik harago. Beste ikuspuntuan,<br />

familiek jokaera-ildoak izan nahi dituzte,<br />

eta garrantzitsua da gaixoa tratatzen<br />

duen profesionalak informazioa eta aholkuak<br />

ematea familiei.<br />

Hamaika urte geroago, oraindik ere aldarrikatu<br />

beharreko gauzak dau<strong>de</strong>?<br />

Asko. Eguneko ospitaleen funtzionamendu<br />

egokia, portzentaje handian murriztuko<br />

liratekeelako sarrerak. Eta sarrera<br />

horiek ezinbestekoak balira,<br />

ospitalizazio zehatzagoa egiteko eta <strong>de</strong>soreka<br />

mota honetarako egokitutako<br />

unitateak sortzeko eskatuko genuke, eta<br />

profesionalak izatea elkarteari buruzko<br />

informazioa emango duena, kontaktuak<br />

errazteko.


EN PROFUNDIDAD<br />

Tratamientos para<br />

elongaciones óseas<br />

En los últimos 10 años la Sección <strong>de</strong> Ortopedia Infantil<br />

ha llevado a cabo alargamientos <strong>de</strong> extremida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> 10-<br />

15 cm en pacientes <strong>de</strong> talla baja o con discrepancias <strong>de</strong><br />

longitud importantes (4 o más cms). La novedad consiste<br />

en que se utiliza un clavo endomedular -por <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l<br />

hueso- y el paciente no tiene agujas o tornillos que<br />

asomen por fuera <strong>de</strong> la piel. Se han efectuado más <strong>de</strong> 50<br />

elongaciones, mono o bilaterales, siendo pioneros en el<br />

Estado, con resultados satisfactorios.<br />

Lucas Peña y José Luis Monasterio<br />

Servicio <strong>de</strong> Traumatología<br />

Las elongaciones están indicadas en todas<br />

las discrepancias <strong>de</strong> los miembros inferiores,<br />

tanto a nivel <strong>de</strong>l fémur como <strong>de</strong> la tibia,<br />

in<strong>de</strong>pendientemente <strong>de</strong> su origen<br />

(traumatismo, congénito, tumor, entre<br />

otros). También en los casos <strong>de</strong> enanismo e<br />

incluso en los <strong>de</strong> talla baja constitucional<br />

sin enanismo. No hay que olvidar que la talla<br />

sólo se pue<strong>de</strong> calificar <strong>de</strong> baja con respecto<br />

a las curvas <strong>de</strong> estatura <strong>de</strong> la población<br />

<strong>de</strong> referencia. Una persona <strong>de</strong> 1'60<br />

metros se consi<strong>de</strong>rará baja en Noruega, pero<br />

muy alta en las altiplanicies peruanas.<br />

En las discrepancias <strong>de</strong> longitud el<br />

tratamiento consiste en igualar los miembros,<br />

tomando la medida <strong>de</strong>l más largo<br />

como referencia. En el caso <strong>de</strong> las tallas<br />

bajas por enanismo, la finalidad es conseguir<br />

un alargamiento suficiente para que<br />

el paciente no se vea incapacitado funcionalmente<br />

en la sociedad. El límite social<br />

suele situarse en torno a 1'45 metros, por<br />

lo tanto el objetivo residirá en alcanzar al<br />

menos esa talla.<br />

En el caso <strong>de</strong> tallas bajas sin enanismo<br />

se pue<strong>de</strong> prever una elongación con fines<br />

estéticos, el objetivo es ganar centímetros<br />

sin per<strong>de</strong>r las correctas proporciones corporales.<br />

En el caso <strong>de</strong> las tallas normales se<br />

pue<strong>de</strong> prever una elongación por razones<br />

concretas, las proporciones correctas son<br />

más fáciles <strong>de</strong> respetar porque los alargamientos<br />

son poco consi<strong>de</strong>rables. De todas<br />

formas un gran alargamiento <strong>de</strong> un segmento<br />

no tiene porque influir negativamente<br />

en las proporciones.<br />

Después <strong>de</strong> la elongación, los músculos<br />

se estiran y tienen que adaptarse<br />

a la nueva longitud, este proceso requiere<br />

tiempo porque sólo se pue<strong>de</strong>n trabajar<br />

en fuerza contra resistencia una vez<br />

que el hueso se ha consolidado, lo que<br />

suele llevar <strong>de</strong> seis a<br />

nueve meses para<br />

un alargamiento <strong>de</strong><br />

cinco a nueve centímetros.<br />

Antes <strong>de</strong> la<br />

consolidación completa<br />

los músculos<br />

parecerán más finos<br />

y relativamente poco armoniosos pero el<br />

trabajo post-elongación y post-consolidación<br />

permite conferirles la forma <strong>de</strong>seada.<br />

El clavo<br />

El clavo actual es <strong>de</strong> acero inoxidable<br />

<strong>de</strong> gran resistencia sus piezas han sido<br />

sometidas a tratamientos que aumentan<br />

su soli<strong>de</strong>z con respecto al clavo inicial utilizado<br />

en clínica. Los clavos femorales estándar<br />

mi<strong>de</strong>n 240, 280 o 320 milímetros<br />

<strong>de</strong> largo y sus diámetros pue<strong>de</strong>n ser <strong>de</strong><br />

11, 13 o 15 milímetros y permiten un alargamiento<br />

máximo <strong>de</strong> 10 centímetros. Sin<br />

embargo se pue<strong>de</strong>n obtener alargamientos<br />

femorales <strong>de</strong> 16 a 20 centímetros en<br />

el marco <strong>de</strong>l enanismo o <strong>de</strong> otras patologías<br />

con sólo tres operaciones (inserción,<br />

cambio y retirada <strong>de</strong>l clavo)<br />

Principio: El clavo se mete por la parte<br />

superior <strong>de</strong>l fémur, cerca <strong>de</strong> la ca<strong>de</strong>ra,<br />

simplemente una pequeña incisión permite<br />

introducir el clavo <strong>de</strong> elongación en<br />

la cavidad central <strong>de</strong>l hueso, posteriormente<br />

el clavo se bloquea por sus dos extremos<br />

para que el fémur no se mueva.<br />

Rotación: Alternando la rotación interna<br />

y externa <strong>de</strong> todo el miembro inferior<br />

se consigue estirar el clavo y conseguir<br />

el aumento <strong>de</strong> talla.<br />

Particularida<strong>de</strong>s: La rotación suele ser<br />

indolora cuando el paciente ha recibido una<br />

buena preparación en preoperatorio y ha sido<br />

bien tratado en postoperatorio.<br />

Comparación con los fijadores externos<br />

En el clavo Albizzia no hay ninguna<br />

parte <strong>de</strong>l implante que que<strong>de</strong> fuera <strong>de</strong>l<br />

hueso alargado, por tanto no atraviesa los<br />

www.hospitalbasurto.org<br />

Los doctores Monasterio y Peña a punto <strong>de</strong> entrar a quirófano<br />

tejidos blandos (salvo en las fases <strong>de</strong> inserción<br />

y retirada) mientras que en los tejidos<br />

externos hay clavos roscados o varillas<br />

que atraviesan los tejidos blandos<br />

(músculos, piel, etc.).<br />

Ventajas: Contrariamente a los fijadores<br />

externos, son prácticamente eliminados<br />

o consi<strong>de</strong>rablemente reducidos los<br />

riesgos <strong>de</strong> infección, rigi<strong>de</strong>z articular, osteoporosis,<br />

<strong>de</strong>sviación ósea secundaria,<br />

cicatrices voluminosas, luxación/<strong>de</strong>sestabilización<br />

articular y carácter neurológico.<br />

A<strong>de</strong>más las cicatrices <strong>de</strong>jadas por los fijadores<br />

externos son pequeñas pero aumentan<br />

<strong>de</strong> tamaño con la elongación y se<br />

suelen adherir a los planos profundos. Estos<br />

inconvenientes no existen con los clavos<br />

Albizzia, las incisiones se cierran con<br />

puntos intradérmicos, por lo tanto las cicatrices<br />

son diminutas y no aumentan<br />

con la elongación.<br />

Inconvenientes: Se requiere que el cirujano<br />

controle perfectamente la preparación<br />

preoperatorio, la intervención percutánea<br />

y el postoperatorio para evitar<br />

posibles complicaciones. Estos fijadores<br />

requieren una comprensión y una aceptación<br />

total por parte <strong>de</strong>l paciente para realizar<br />

las maniobras <strong>de</strong> rotación. En los fijadores<br />

externos la tracción se hace a<br />

distancia, por medio <strong>de</strong> tuercas, pero en<br />

el clavo Albizzia se hace <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>de</strong>ntro y<br />

hay que aceptar el hecho <strong>de</strong> girar la pierna<br />

para conseguirlo. Si es el caso y a<strong>de</strong>más<br />

el paciente ha recuperado su movilidad<br />

articular completa en el<br />

postoperatorio inmediato no sentirá dolor<br />

alguno y se alegrará <strong>de</strong> no tener clavos y<br />

varillas atravesándole la piel.<br />

BASURTU<br />

13


14<br />

www.<strong>basurtu</strong>koospitalea.org<br />

DOKUMENTAZIO KLINIKO<br />

Zerbitzua lekuz aldatu da, eta dagoeneko<br />

instalazio berri eta mo<strong>de</strong>rnoetan dago,<br />

Areilza Doktorearen Bloke Kirurgikoan.<br />

AUDITORÍA DOCENTE<br />

El pasado mes <strong>de</strong> mayo, el <strong>Hospital</strong> fue<br />

objeto <strong>de</strong> una auditoría efectuada por el<br />

Ministerio <strong>de</strong> Sanidad y Consumo, con<br />

el objeto <strong>de</strong> verificar si se cumplen las<br />

condiciones a<strong>de</strong>cuadas para formar facultativos<br />

especialistas (médicos, farmacéuticos<br />

y psicólogos). Durante la realización<br />

<strong>de</strong> la misma, fueron<br />

entrevistados diferentes Jefes <strong>de</strong> Servicio,<br />

otros profesionales y personal <strong>de</strong> enfermería.<br />

El equipo auditor felicitó al<br />

<strong>Hospital</strong> por su organización y <strong>de</strong>dicación<br />

a la docencia, y confirmó el mantenimiento<br />

<strong>de</strong> la Acreditación Docente.<br />

Estas auditorías se realizan periódicamente<br />

en los <strong>Hospital</strong>es acreditados para<br />

la docencia, y suponen una oportunidad<br />

para recibir un contraste externo e<br />

i<strong>de</strong>ntificar oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> mejora.<br />

HIZKUNTZA ESKAKIZUNA<br />

3.664 LANGILEK EGIAZTATU<br />

DUTE OSAKIDETZAN<br />

2003. urteko euskararen normalizaziorako<br />

<strong>de</strong>kretua betearaziz eta Osasun<br />

Sailaren datuen arabera, 12.107 langile<br />

aurkeztu dira hizkuntza eskakizuna lortzeko<br />

probetara, eta laur<strong>de</strong>nak lortu du<br />

akreditazioa lortzea. Azken bi urteotan<br />

Osaki<strong>de</strong>tzako 3.664 langilek euskararen<br />

hizkuntza eskakizuna lortu dute: 985<br />

langilek dute lehen hizkuntza eskakizuna,<br />

1.653k bigarrena, 1.001ek hirugarrena<br />

eta 25ek laugarrena. Horietako<br />

1.863 langilek Osasun Sailak berak antolatuko<br />

probetan lortu dituzte hizkuntza<br />

eskakizunak: 2004. urtean 1.219 langilek<br />

eta iaz, aldiz, 644 langilek. Gainerako<br />

1.801 langileek beste herri administrazio<br />

batzuetan lortu dute akreditazioa.<br />

Osaki<strong>de</strong>tzan Euskararen normalizaziorako<br />

<strong>de</strong>kretuak “progreziboki euskararen<br />

erabilera gehitzea” du helburu, langileek<br />

bezeroekin dituzten harremanetan euskarak<br />

presentzia gehiago izan <strong>de</strong>zan.<br />

Onartze bi<strong>de</strong>an dau<strong>de</strong> osasun zerbitzuetako<br />

Euskara Planek 45 milioi euro inbertituko<br />

dituzte hizkuntza politika garatzeko:<br />

iaz baino %23,46 gehiago.<br />

BASURTU<br />

UNIDAD DE CALIDAD<br />

El reto <strong>de</strong> la Norma<br />

ISO 9001:2000<br />

En el año 1995 Osaki<strong>de</strong>tza adoptó el<br />

mo<strong>de</strong>lo EFQM (European Foundation for<br />

Quality Mangement) <strong>de</strong> Excelencia, llamado<br />

así <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 2003, y que es un instrumento<br />

práctico que ayuda a las organizaciones<br />

<strong>de</strong> varias maneras. Una, como herramienta<br />

para la realización <strong>de</strong> autoevaluación y medición<br />

<strong>de</strong>l lugar en el que se encuentran las<br />

organizaciones en el camino hacia la excelencia,<br />

ayudándoles a i<strong>de</strong>ntificar posibles<br />

carencias y a implantar soluciones, y otra,<br />

como estructura <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong><br />

la organización. En el caso <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>Basurto</strong>, ambos aspectos han sido integrados.<br />

Esto significa que a partir <strong>de</strong> 1996 el<br />

hospital ha configurado su sistema <strong>de</strong> gestión<br />

en base al Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> Excelencia, y que<br />

a<strong>de</strong>más para conocer el progreso <strong>de</strong>l mismo<br />

se realizan autoevaluaciones. En concreto,<br />

se han realizado cuatro autoevaluaciones,<br />

en 1996, 1998, 2000 y 2004; y en<br />

el 2002 y 2005 una evaluación externa obteniendo<br />

en esta última la Q <strong>de</strong> plata.<br />

Sin embargo, en el sector industrial la<br />

primera herramienta que se aplicó para<br />

normalizar y sistematizar el trabajo fueron<br />

las normas ISO (Organización Internacional<br />

<strong>de</strong> Normalización), para posteriormente introducirse<br />

en el Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> Excelencia. ¿Por<br />

qué nosotros lo hemos hecho en la otra dirección?.<br />

Pue<strong>de</strong>n existir varios motivos, pero<br />

quizá el principal estuviera en la creencia<br />

<strong>de</strong> que las normas ISO no podían ser aplicadas<br />

a las organizaciones sanitarias, dado<br />

el tipo <strong>de</strong> servicio que prestan.<br />

Norma internacional<br />

En el año 2000 la Dirección <strong>de</strong>l hospital<br />

realiza una apuesta por esta herramienta<br />

y en el 2001 se recogen los primeros<br />

resultados <strong>de</strong> este trabajo, obteniendo<br />

la Certificación con la Norma ISO<br />

9001:2000 Anatomía Patológica y el Laboratorio<br />

<strong>de</strong> Análisis Urgentes. Esta norma<br />

internacional promueve la adopción <strong>de</strong> un<br />

enfoque basado en procesos. La orientación<br />

al cliente, el enfoque a procesos y la<br />

toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones basada en datos objetivos<br />

son algunos <strong>de</strong> los principios <strong>de</strong> gestión<br />

en los que se basa dicha norma. En el<br />

2004 es el proceso <strong>de</strong> Preparación <strong>de</strong> Citostáticos<br />

<strong>de</strong> Farmacia el que consigue la<br />

certificación, y en el año 2005 son cinco<br />

procesos asistenciales (<strong>Hospital</strong>ización a<br />

Domicilio, Atención Urgente al Niño, <strong>Hospital</strong>ización<br />

en Neurología, Parto y Puerperio<br />

y Atención Psiquiátrica Infanto-Juvenil)<br />

y dos procesos <strong>de</strong> apoyo (Limpieza y Mantenimiento).<br />

Las certificaciones <strong>de</strong> los pro-<br />

cesos asistenciales vienen a ratificar la<br />

aplicabilidad <strong>de</strong> esta herramienta <strong>de</strong> gestión<br />

a la clínica.<br />

En el marco <strong>de</strong> la mejora continua <strong>de</strong>l<br />

Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong>, el nuevo<br />

reto para este año es trabajar e implantar<br />

un Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> procesos conforme<br />

a la Norma ISO 9001:2000 en los procesos<br />

<strong>de</strong> apoyo. Para ello se han constituido<br />

seis equipos <strong>de</strong> trabajo, que son:<br />

Laboratorio (Genética, Hematología, Banco<br />

<strong>de</strong> Sangre, Laboratorio <strong>de</strong> 24 Horas, Bioquímica<br />

y Microbiología), Radiodiagnóstico,<br />

Gestión y Desarrollo <strong>de</strong> Personas, Sistemas<br />

<strong>de</strong> Información, Gestión Económica-Financiera<br />

y Aprovisionamiento (Compras y Almacén).<br />

La metodología utilizada es formación-acción.<br />

Los equipos se reúnen con<br />

una ca<strong>de</strong>ncia aproximada <strong>de</strong> 15-20 días y<br />

cuentan con la ayuda <strong>de</strong> una Consultora<br />

Externa y la Unidad <strong>de</strong> Calidad. En breve se<br />

unirán a este proyecto Farmacia y Archivos<br />

y Documentación Clínica. El trabajo y el<br />

tiempo transcurrido están <strong>de</strong>mostrando<br />

que un Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> la Calidad<br />

basado en la Norma ISO 9001:2000 es<br />

aplicable a cualquier tipo <strong>de</strong> proceso.<br />

En el Plan Estratégico 2003 - 2007, la<br />

estrategia E3. Calidad en la Gestión, hace<br />

referencia a la aplicación <strong>de</strong> herramientas<br />

<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> la calidad, y una <strong>de</strong> ellas son<br />

las normas ISO 9000:2000.<br />

Normas <strong>de</strong> la Serie ISO 9000 <strong>de</strong>l 2000<br />

Norma ISO 9000:2000. Describe los<br />

fundamentos <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> gestión<br />

<strong>de</strong> la calidad y especifica la terminología.<br />

Norma ISO 9001:2000. Especifica los<br />

requisitos que <strong>de</strong>be contener un sistema<br />

<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> la calidad. Se centra<br />

en la eficacia <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong><br />

la calidad para dar cumplimiento a los<br />

requisitos <strong>de</strong>l cliente.<br />

Norma ISO 9004:2000. Proporciona<br />

orientaciones para la mejora continua<br />

<strong>de</strong> un sistema <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> la calidad<br />

(Norma ISO 9001).


DESDE SAN PELAYO<br />

Juan Crisóstomo Arriaga<br />

Durante el curso 2005/2006 en el Aula Escolar <strong>de</strong> San Pelayo (Pediatría)<br />

los niños y niñas ingresados han trabajado e investigado sobre la vida <strong>de</strong><br />

personas que este año son noticia. En este número <strong>de</strong> la revista quieren dar<br />

a conocer a Juan Crisóstomo Arriaga en el bicentenario <strong>de</strong> su nacimiento. El<br />

autor <strong>de</strong>l texto es Oier Zubiria Ariznabarreta, <strong>de</strong> 12 años.<br />

Jaiotazren 200.urteurrena.<br />

Bilbon jaio zen 1806ko urtarrilaren<br />

27an Somera Kalean. Aitak irakatsi zion<br />

musika, 11 urtekin Octeto <strong>de</strong>lakoa konposatu<br />

zuen eta 13 urtekin opera bat egin<br />

zuen, ospe handia izan zuen.<br />

1822an lekuz aldatu zen, Pariseko<br />

musika eskola batera joan zen, bibolina<br />

eta armonia ikastera, bibolina Francois<br />

Estos días muchos empezaréis las esperadas vacaciones <strong>de</strong><br />

verano. ¡Anímaos! y envíad vuestras fotos <strong>de</strong> vacaciones para que<br />

publiquemos las mejores en el próximo número <strong>de</strong> la revista<br />

(ygonzale@hbas.osaki<strong>de</strong>tza.net) .<br />

AVISO: Corte <strong>de</strong> calle en <strong>Basurto</strong><br />

Con motivo <strong>de</strong> las obras <strong>de</strong> soterramiento <strong>de</strong> la línea <strong>de</strong> Feve<br />

en <strong>Basurto</strong> que está llevando a cabo la sociedad Bilbao Ría 2000,<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el pasado martes 4 <strong>de</strong> julio, se ha cerrado al tráfico la raqueta<br />

<strong>de</strong> giro <strong>de</strong> la Avenida <strong>de</strong> Montevi<strong>de</strong>o (N-634) situada frente<br />

a la entrada principal <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>. En su lugar se ha<br />

habilitado el carril izquierdo <strong>de</strong> la citada Avenida para que los vehículos<br />

puedan realizar el giro y acce<strong>de</strong>r al hospital. El carril está<br />

indicado con señalización vertical y horizontal y dotado <strong>de</strong> un nuevo<br />

semáforo. Esta situación se mantendrá durante los próximos<br />

cinco meses.<br />

Fétisekin eta armonia Luigi Cherubi italiarrarekin.<br />

Bi urte geroago kontrapunto irakaslea<br />

izan zen. Oso famatua izan zen, Bilbon<br />

batez ere. Hain famatua izan zen Bilbo<br />

antzokia egin ziotela bere izenarekin.<br />

Baina gizon honek oso osasun eskasa<br />

zeukan eta tuberkulosia zela eta hil zen<br />

Parisen 1826ko urtarrilaren 16an.<br />

www.hospitalbasurto.org 15<br />

Dos tercios <strong>de</strong> los idiomas<br />

se per<strong>de</strong>rán este siglo<br />

Unesco ha presentado el informe <strong>de</strong> las Lenguas <strong>de</strong>l Mundo<br />

(Hizkuntzen Mundua; Munduko hizkuntzei buruzko txostena),<br />

que tiene como objetivo examinar la situación sociolingüística<br />

<strong>de</strong>l planeta. Segun el informe, se ha observado una<br />

reducción progresiva <strong>de</strong>l número <strong>de</strong> lenguas en los últimos 30<br />

años, una disminución <strong>de</strong> hablantes en la mayoría <strong>de</strong> las lenguas<br />

y un aumento <strong>de</strong> los hablantes en las que se encuentran<br />

en proceso <strong>de</strong> difusión.<br />

Se calcula que existen entre 5.000 y 6.000 lenguas vivas en<br />

la actualidad pero muchas <strong>de</strong> ellas no se conocen y otras muchas<br />

van a morir en los próximos años. Respecto al número <strong>de</strong><br />

lenguas vivas, y según otro estudio realizado por Décsy, <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

1970 hasta 1985 el número <strong>de</strong> lenguas pasó <strong>de</strong> 4.500 a 2.700.<br />

Actualmente, unas 2.000 lenguas ya no se están transmitiendo.<br />

El euskera no se encuentra en esta situación según los autores,<br />

“pero no hay que relajarse, ya que hay que tener en cuenta que<br />

la situación <strong>de</strong>l euskera no es la misma en todos los lugares”.<br />

Ganadores I campeonato <strong>de</strong> paddle<br />

El I Campeonato <strong>de</strong> Paddle <strong>de</strong>l <strong>Hospital</strong> <strong>de</strong> <strong>Basurto</strong>, que<br />

arrancó el pasado mes <strong>de</strong> marzo, ya tiene campeones: Juanjo (fisio)<br />

y Félix Ibáñez (médico <strong>de</strong> familia <strong>de</strong>l ambulatorio <strong>de</strong> Rekal<strong>de</strong>)<br />

se alzaron con el primer premio. Los subcampeones han sido<br />

Iosu y Arkaiz (traumas) y en tercer lugar se han clasificado<br />

Rafa Casado (celador <strong>de</strong> RX) y Patxi (bioquímico). La entrega <strong>de</strong><br />

trofeos tuvo lugar en el Poli<strong>de</strong>peportivo <strong>de</strong> Santurtzi. ¡Enhorabuena<br />

a todos!.<br />

BASURTU


Sobre estas líneas los resi<strong>de</strong>ntes que han <strong>de</strong>jado el <strong>Hospital</strong>, junto<br />

con el equipo Directivo, y <strong>de</strong>bajo, la última promoción <strong>de</strong> matronas<br />

en el momento <strong>de</strong> recibir sus diplomas.<br />

Osaki<strong>de</strong>tza<br />

Servicio vasco <strong>de</strong> salud<br />

BASURTUKO OSPITALEA<br />

HOSPITAL DE BASURTO<br />

OSASUN SAILA<br />

DEPARTAMENTO DE SANIDAD

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!