Bordet News 86 - Institut Jules Bordet Instituut

12 BORDET NEWS - SEPTEMBRE 2008kUne nouvelle avancée pourle Service de Médecine Nucléaire:le SPECT-CT!Radiologie par son plus bas débit de rayonnements X émis.Une autre différence est qu’en principe, aucun produit decontraste radiologique n’est injecté. D'un point de vuemorphologique, l’information fournie par le module CT est triple:(1)localisation anatomique exacte de la lésion fonctionnelledétectée par le SPECT; (2) forme et dimensions de cettelésion; (3) “structure” de celle-ci.Enfin, ce CT permet de corriger et d'améliorer les imagesSPECT (correction d'atténuation).LE SPECT-CT POUR LA RECHERCHE ET LE SUIVI DESMÉTASTASES OSSEUSES.■ La scintigraphie squelettique est utilisée depuis plus de 30ans comme une technique sensible de détection des lésionsosseuses malignes, en particulier des métastases osseuses.L’examen est ainsi indiqué dans le suivi des patientes aveccancer du sein en cas de douleur osseuse ou présentant unrisque a priori élevé de métastases osseuses (par exemple encas d’atteinte ganglionnaire axillaire). La scintigraphie squelettiquedonne en effet une imagerie corps entier de l’activitémétabolique osseuse. Il est néanmoins bien connu qu’uneactivité osseuse focalement augmentée ne signifie pas forcémentune atteinte métastatique mais peut être observée encas de lésions “bénignes” comme de l’arthrose ou une fracture.■ Par le passé, et devant un scan osseux positif, des examensradiologiques complémentaires (CT scanner ou RésonanceMagnétique Nucléaire) étaient pratiqués pour assurer que lalésion scintigraphique correspondait bien à une atteintemétastatique. Ces situations étaient alors souvent et inutilementsources de perte de temps et de stress pour les patients.Dans le cadre d’un seul examen, le SPECT-CT donnera désormaisle diagnostic correct puisque, d’un côté, une acquisitiontomoscintigraphique (SPECT) sera systématiquement réaliséeet, de l’autre, une image correspondante sera disponible avecle CT.LE SPECT-CT POUR LA MISE AU POINT DES DOULEURSOSSEUSES.■ En oncologie, la douleur osseuse reste un problème cliniquemajeur. Les douleurs osseuses peuvent en effet être d’originevariée et ne sont pas toujours en relation avec le processuscancéreux. Un diagnostic exact est donc indiqué car ilimplique potentiellement un traitement différent et/ou plusciblé. Dans un hôpital général, le SPECT-CT est également utilisédans la mise au point des syndromes douloureux d’origineorthopédique ou rhumatologique, par exemple au niveauEen nieuwe sprong voorwaarts voorde Dienst Nucleaire Geneeskunde:de SPECT-CT.om de SPECT beeldvorming te optimaliseren. Hiervoor volstaateen CT met een lagere stralingsdosis dan hetgeengebruikt wordt voor klassieke CT onderzoeken. Een anderverschil is dat er in principe geen intraveneuze kontrastproductenvoor CT gebruikt worden. De bijkomende informatiedie CT module levert aan de SPECT interpretatie is drieërlei:(1) de exacte anatomische lokalisatie van het letsel; (2) devorm en afmetingen van het letsel; en (3) de structureleaspekten van het letsel (vb. betreft het osteodens of osteolytischbotletsel?). De voordelen die dit meebrengt voor de klinischezorg wisselen in functie van het type SPECT onderzoek.Een overzicht hiervan wordt hieronder besproken.SPECT-CT VOOR HET OPSPOREN EN OPVOLGING VANBOTMETASTASES.■ detectie van kwaadaardige botletsels, in het bijzonder voorbotuitzaaiingen. In de opvolging van patiënten met borstkankeris het onderzoek aangewezen in geval van botpijnen ofverhoogd risico voor botmetastases (bijv. in geval van aanwezigheidvan aangetaste okselklieren). Het betreft een functionelebeeldvormingstechniek die de botactiviteit van het ganseskelet ("whole body") weergeeft. Het is echter alom bekenddat een verhoogde botactiviteit niet alleen kan wijzen op hetbestaan van een botmetastase, doch ook gezien kan wordenin geval van meer banale aandoeningen type arthrose, fracturenof kneuzingen.■ Vroeger diende men dus in geval van een positieve botscandan ook steeds een aanvullend radiologisch onderzoek ondergaan(meestal een CT scan of een magnetische resonantie)om zeker te zijn dat het scintigrafisch letsel wel degelijk overeenkomtmet een botmetastase. Dit was uitermate omslachtigen zorgde vaak voor onnodige tijdverlies en psychischestress bij de patiënten. SPECT-CT zal in één onderzoekstijd dejuiste beoordeling aangeven, enerzijds omdat nu systematischtomografische (SPECT) opnames zullen uitgevoerd worden,en anderzijds om dat er voor elk scintigrafisch letsel eentoetsing met de CT scan zal beschikbaar zijn.SPECT-CT VOOR DE OPPUNTSTELLING VAN BOTPIJN.■ Botpijn blijft een majeur klinisch probleem in de kankerzorg.De origine van de botpijnen kan zeer verscheiden zijn enis niet altijd gerelateerd aan het kankerproces. Een exacte diagnoseis sterk aangewezen gezien dit leidt tot een meergerichte en doeltreffende behandeling. Het gebruik vanSPECT-CT in een algemeen ziekenhuis is vooral toegespits opde oppuntstelling van orthopedische of rheumatologischepijnsyndromen, bijvoorbeeld thv de wervelzuil (lage rugpijn)