Emmanuelle Arboin Premiers apprentissages à Mouriscot

BTZ MAG 169 26/11/07 8:50 Page 26
Patrick Tohier/Photomobile
Hiria euskaraz
AUX LECTEURS DE
BIARRITZ MAGAZINE
Dans le cadre de la
convention de promotion
et de développement
de la langue basque,
signée par la Ville et
l’Office public de la langue
basque (Département
des PA, Région Aquitaine,
État, Conseil des élus
du Pays Basque),
Biarritz Magazine
consacre deux pages
à la langue basque.
Afin que ces pages
soient accessibles
aux non-bascophones,
les articles comprennent
une synthèse complète
en français.
26 • Biarritz Magazine
Itsasoa aldatzen ari da
“Arrantzaleak gire... itsasoa da gure ama.” Euskal arrantzaleen kantua noiz arte
entzunen dugu ? Gaur egungo itsasoa ez da atzokoa. Biarritz aldean, Bizkaiko
golkoan, Afrikako barrakuda arrainak legatzaren tokia hartzen du. Airean,
itsas txorien motak aldatzen dira ere bai. Kaioa, antxeta berezi honen inbasioa
nabaritzen da. Iker Castège, Itsas erakustokiaren zientifikalariak harrigarrizko
gertakari horiek ikertzen ditu.
“Bizkaiko golkoan, eta bereziki Biarritz aldetik, ur
hotza eta ur beroen arteko mugan gaude. Hemendik,
ingurumenaren aldaketak neurtzen dira” Iker Castègek
dioenez. Beraz orain dela zortzi urte abiatu da
“Akitaniar itsasoko ingurumen eta baliabideak” iker
programa, Pariseko Historia Naturalaren Museum
Nazionalaren bultzaturik. Honekin batera, hainbat
erakunde zientifikoek parte hartzen dute, hala nola
Pabeko unibertsitateko Angeluko Montaury zientifiko
zentruak, Akitaniako Meteo France-k, Laphy laborategiak,
IMA Ureko Ingurumenaren Institutuak, Itsas
Erakustokiak eta bere Itsas Zentru zientifikoak. Baionako
Frantses Aduanaren itsas unitate eta Itsas Aferetako
itsasuntziek hortant parte hartzen dute ere bai.
Oro har, Estatuaren, Landetako Kontseilu Orokorraren
eta Akitania Erregio Kontseiluaren laguntzarekin.
Dudarik gabe, afera seriosa da, nahiz eta ez ezagutua.
Iker Castège zientzialariak esplikatu duenez : “Itsasoaren
populazioa zaintzen ari gira, txoriak, arrainak,
zetazeoak (izurdeak edo kaxalote adibidez), planktona,
itsas hondoan diren itsaskiak hain zuzen. Haien populazioa
eta migrazioak neurtzen ditut itsasoan bertan,
azken hogei-ta-hamar urte hauetatik erabiltzen den
kondaketa metodo bati esker. Aduanako txalupa
motordunarekin joaten naiz itsaso aldean, txorien taldeen
mota ezberdinak ikusteko, hilabetero. Portuetan
eta bereziki Ziburuko Sokoa aldean, arrantzaleen
ekoizpenak zehazten ditut. Euskal eta Landetako hon-
dartzetako zetazeoen ukarriak ikertzen ditut ere bai.
Hilabetero ere bai, zetazeoen kopurua neurtzen dut
itsas aldean.”
Klimaren ondorioak itsasoan
Emaitza horiekin batera, urteko balantzea egiten du
Biarritzeko itsas iker zentruak. “Horrela, itsasoa
hobeki kudeatzeko tresna bat sortu da, erakunde
publikoek erabakiak har ditzatela” dio Iker Castègek.
Pentsa daitekeenez, arrantzaren kudeaketa hobetzen
dela zientifikoen lanari esker. Baina ez hori bakarrik.
Orain dela gutxi iragan zen “Prestige” itsasuntzi urperatzearen
ondorioak ikertzen dira neurriak eta hartzeko
ingurumena hobeki zaintzeko. “Baita ere, orokorki
hartuz, gizonak sortzen duen kutsadura eta
klimatologia aldaketaren ondorioak azter daitezke,
arrain edo txori populazioaren aldaketa ikertu ondotik”
Iker Castègek zehazten duenez. Itsaslasterren
aldaketak neurtzen dira arrain espezien mugimenduaren
arabera.
“Konkretuki, datu-baseak eraikitzen ditugu eta elementu
horiek zeharkatzen ditugu” Iker Castègek dioenez.
Jarraitzen du : “Azken hogei urte hauetan arrainen
populazioak aldatzen ari dira, klimatologia
aldaketarengatik. Lehen egoten ziren espezieak, hala
nola legatza edo izkira grisa desagertzen ari direla Bizkaiko
Golkotik, Iparralderuntz ihes egiteko. Aldiz, ur
beroagoetan kokatzen diren espezieen kopuruak han-