17.01.2013 Views

«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...

«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...

«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Görög ABC tábla az első diaszpóra emlékeiből, XIX.század, Miskolc<br />

ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK<br />

ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA<br />

ΕΤΟΣ: 15 ο ‘Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009<br />

Αφιερωμένο το τεύχος στην ελληνική <strong>γλώσσα</strong><br />

<strong>«η</strong> <strong>γλώσσα</strong> <strong>είναι</strong> <strong>πατρίδα»</strong><br />

Ελληνικό αλφάβητο από τα μνημεία της πρώτης διασποράς, 19.αι., Μίσκολτς


Tα νέα μας/ Híreink<br />

A Szépművészeti Múzeum<br />

Antik Gyűjteményének<br />

részét képezik a<br />

koirthoszi leletek<br />

Bagoly alakú korinthosi agyagedényke;<br />

Kr. e. 675-650 k., Szépművészeti Múzeum<br />

Korinthosi állatfrízes pyxis;<br />

Kr. e. 570 k., Szépművészeti Múzeum<br />

Új emlékművet avattak a<br />

Korinthoszi-csatornánál<br />

Kαινούργιο μνημείο εγκαινιάστηκε<br />

στον Ισθμό της Κορίνθου


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Tα νέα μας / Híreink<br />

Συνέντευξη με τον József Tóth, Πρέσβυ της Ουγγαρίας στην Αθήνα<br />

Η Πρεσβεία της Ουγγαρίας στην Αθήνα σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές εγκαινίασε ουγγρικό<br />

μνημείο στον Ισθμό της Κορίνθου την 26 Μαΐου 2009. Το μνημείο τιμά το έργο των István Türr και<br />

Béla Gerster.<br />

Interjú Tóth Józseffel, Magyarország athéni nagykövetével<br />

Magyarország Athéni Nagykövetsége görög állami<br />

és önkormányzati partnerekkel együttműködve<br />

magyar emlékművet avatott a Korinthoszi Csatornánál<br />

2009. május 26-án. Az emlékmű együttes Türr<br />

István és Gerster Béla munkásságának adózik.<br />

Volt-e valamilyen aktualitása az új emlékmű<br />

felavatásának?<br />

Az új emlékmű felavatása nem kapcsolódott kerek<br />

évfordulóhoz, arra egy mintegy másfél éves előkészítő<br />

munka sikeres befejeztével keríthettünk sort<br />

magyar és görög partnereinkkel.<br />

Kiben merült fel az igény, hogy a régi, kevésbé<br />

látható emlékművet kiváltsák egy új, szembetűnőbb<br />

és monumentálisabb alkotással? Ki volt<br />

az emlékmű tervezője és kivitelezője?<br />

Podolák György parlamenti képviselő, az OGY Gazdasági<br />

Bizottsága elnökének választókörzetéből<br />

érkezett egy olyan állampolgári megkeresés, hogy<br />

a turisták által gyakran látogatott helyen, a Korinthoszi<br />

Csatorna felett átívelő régi országút hídjánál<br />

kellene elhelyezni egy táblát a csatorna alapvető<br />

adatairól, valamint az építkezésben játszott<br />

magyar szerepről. Ezt az ötletet Podolák képviselő<br />

úr fölkarolta, s az athéni magyar nagykövetséghez<br />

fordult a lehetőségek felmérése érdekében.<br />

Az elmúlt másfél évben számos alkalommal<br />

egyeztettem a környező önkormányzatok vezetőivel,<br />

valamint a Csatornát üzemeltető Periandros<br />

cég vezetésével ebben az ügyben. A Periandros<br />

cég görögországi vezetője, Georgios Zouglis úr<br />

részéről kezdettől fogva nyitottságot tapasztaltam<br />

a magyar hozzájárulás méltóbb és a turisták<br />

tömegeihez jobban eljutó megjelenítése iránt. Mint<br />

ismeretes, a Csatorna avatásakor elhelyezett márványtáblánál<br />

már eddig is tartottunk március 15-i<br />

koszorúzásokat, de a helyszín kétségtelenül kívül<br />

esett a turisták által járt útvonalakon. Az ötlet<br />

támogatást kapott továbbá Loutraki város polgármesterétől,<br />

Georgios Gkionis-tól is, aki az önkormányzat<br />

tervezőjét, Miltosz Papadimitropouloszt<br />

kérte föl egy nagyobb szabású, egy emléktáblán<br />

jóval túlmutató emlékmű együttes megtervezésére.<br />

Ehhez magyar részről a Közlekedési, Hírközlési<br />

és Energiaügyi Minisztérium közreműködésével<br />

sikerült biztosítani a költségek mintegy felére<br />

rugó pénzügyi hozzájárulást. Az emlékmű projekt<br />

megvalósításához szintén lelkesen csatlakozott a<br />

csatorna tulajdonosa, a Korinthosz S.A. elnevezésű<br />

görög állami vállalat vezetője, Athanasziosz<br />

Balermpasz is.<br />

Hogyan fogadták a görög hatóságok és emberek<br />

törekvésüket?<br />

A gondolat tehát láthatóan rendkívül kedvező<br />

fogadtatásban részesült, s ebben én nemcsak a<br />

Csatorna építésében részt vett magyarok iránti<br />

köszönet megnyilvánulását láttam, hanem a<br />

Magyarország iránti szimpátiát, a magyar-görög<br />

kapcsolatok elismerését is. Az emlékmű együttes<br />

létrehozásában, a környező terep rendezésében<br />

a helyi partnerek annak lehetőségét is látták,<br />

hogy a turisták által gyakran látogatott Csatorna<br />

megtekintéséhez kulturáltabb, vonzóbb feltételeket<br />

teremtsenek. Valahányszor görög partnereinknek<br />

megemlítettem az emlékmű létesítésének<br />

tervét, azt mindig nagy érdeklődés és egyetértés<br />

kísérte. A görög parlament és a kormányzat vezetése,<br />

valamint több görögországi vállalat is számos<br />

alkalommal kifejezte elismerését és támogatását a<br />

projekt kapcsán.<br />

Mit gondol, Nagykövet Úr, lesz-e szélesebb<br />

körben pozitív visszhangja ennek az eseménynek?<br />

Gondolok itt a kétirányú turizmus fellendülésére,<br />

vagy a két ország közötti kapcsolat<br />

elmélyítésére.<br />

Mindenképpen arra számítok, hogy a magyar<br />

emlékmű létesítése számos magyar turistát fog<br />

a térségbe vonzani, s emellett görögöknek és<br />

külföldi turistáknak egyaránt fogja hirdetni a<br />

magyar mérnökök zsenialitását. Ez az első jelentős<br />

magyar emlékhely Görögországban, amely<br />

híven jelképezi a két nép között évszázadok óta<br />

kialakult, kölcsönösen előnyös kapcsolatokat.<br />

3


4<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Tα νέα μας / Híreink<br />

A magyar mérnökök hozzájárulás a Korinthoszi<br />

Csatorna megépüléséhez méltó viszonzása volt a<br />

Magyarországon élő és alkotó görög diaszpórák<br />

értékes tevékenységének, különösen a magyarországi<br />

nagy modernizációs projektekhez anyagi<br />

támogatást nyújtó görög kereskedő családok szerepének,<br />

mint pl. a budapesti Lánchíd, vagy a<br />

Magyar Tudományos Akadémia Sina család általi<br />

támogatása. Ez az egymást erősítő és gazdagító,<br />

kölcsönös tevékenység, egymásra hatás, kiváló<br />

alapot teremt számunkra a jövő kihívásaival történő<br />

közös szembenézésre, együttműködésünk, a<br />

két nép közötti kapcsolatok szorosabbra fűzésére.<br />

Valamennyi magyar és görög büszke lehet erre<br />

a korszakos teljesítményre. Ahogyan a megnyitó<br />

beszédemben is mondtam, az emlékmű által formázott<br />

V alak nemcsak a Csatorna befelé szűkülő<br />

falaira emlékeztet, hanem a közös munka győzelmét<br />

- „Victoria” - is hirdeti. Ha összefogunk,<br />

maradandót alkotunk.<br />

Vélhetően kevesen tudták, hogy a Korinthoszi-csatorna<br />

építését két magyar mérnök irányította.<br />

Ezzel a lépésükkel sikerül ezt a fontos<br />

információt sokakkal megosztani, és ha igen,<br />

milyen módon?<br />

Korinthos volt az orientalizáló<br />

stílus első központja<br />

geometrikus kor végére egy-egy nagy város-<br />

A államban a görög művészetnek egyéni vonásaik<br />

révén jól elkülöníthető központjai alakultak<br />

ki, amelyeknek anyagát a kiállítás külön<br />

tárlókban mutatja be. Dél-Görögországban, a<br />

Peloponnésoson az első központ, amelynek vázadíszítésében<br />

a geometrikus díszítésmód elvirágzása<br />

nyomán a keleti mintaképeket a maga képére formáló<br />

orientalizáló stílus alakult ki, Korinthos volt.<br />

Különleges természeti adottságai: mezőgazdasága<br />

és földrajzi helyzete alapozta meg gazdagságát,<br />

amelyet főleg nyugatra irányuló kereskedelme és<br />

a görög városok közt egyedülállóan magas társadalmi<br />

rangot élvező kézműveseinek munkája<br />

gyarapított. Művészetéről a budapesti Szépművészeti<br />

Múzeum Antik Gyűjteménye tanúskodik,<br />

elsősorban a festett vázákon keresztül. Egy részüket<br />

Gerster Béla, a Korinthosi-csatorna építésének<br />

vezető mérnöke szerezte a helyszínen. Megtekinthetők<br />

a következő helyen: Első terem - 5.<br />

Valóban kevesen tudták, hogy a Korinthoszi Csatorna<br />

építését magyar mérnökök irányították. Türr<br />

István szerezte meg a görög kormánytól 1881ben<br />

az építésre vonatkozó koncessziót, s barátja,<br />

Gerster Béla lett az építkezés főmérnöke. Ezen<br />

kívül még négy másik magyar mérnök is részt vett<br />

a munkálatokban, majd Fodor István elektromérnök<br />

telepítette a csatorna világítását 1893-ban.Ő<br />

közreműködött ezenkívül még az athéni közvilágítás<br />

kiépítésében is, és ezért a tevékenységéért<br />

a görög király magas állami kitüntetésben is<br />

részesítette. A magyar hozzájárulást az emlékmű<br />

gránitlapjain elhelyezett szöveg hirdeti. Ezen túl<br />

az avatásról megjelent számos sajtóbeli tudósítás<br />

is hírét viszi ennek a nagyszerű cselekedetnek. Az<br />

elkövetkezőkben számos rendezvényt kívánunk<br />

az emlékmű köré szervezni, így több alkalom lesz<br />

a Csatorna építésében megvalósult magyar-görög<br />

együttműködés további népszerűsítésére.<br />

Köszönjük, Nagykövet Úr, hogy rendelkezésére<br />

állt az „Ellinizmosz” olvasóinak, akik nagy<br />

számban reprezentálják a két nép összeforrását.<br />

További munkájához sok sikert kíván<br />

Janakakisz Nóra és a magyarországi görög<br />

diaszpóra!<br />

tárló - Görög archaikus művészet: Korinthos (Kr.<br />

e. 7-6. század).<br />

O Ισθμός της Κορίνθου<br />

Ο Περίανδρος ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε<br />

να ανοίξει Κανάλι στον Ισθμό. Ο Δημήτριος<br />

Πολιορκητής άρχισε εργασίες, αλλά τον<br />

προειδοποίησαν ότι η διαφορά της στάθμης του<br />

νερού ανάμεσα στις δύο θάλασσες θα καταποντίσουν<br />

την Αίγινα και άλλα γύρω νησιά. Ο Νέρων έστειλε<br />

6000 δούλους Εβραίους, οι οποίοι έσκαψαν τάφρο<br />

3300 μέτρα σε μήκος και 40 μέτρα σε πλάτος,<br />

αλλά μετά τον θάνατο του το έργο σταμάτησε.<br />

Ο Ηρώδης Αττικός, οι Βυζαντινοί και Βενετοί<br />

προσπάθησαν επίσης. Τελικά το Κανάλι ανοίχτηκε<br />

μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδος, και στα χρόνια<br />

1882 - 1893. Έχει μήκος 6346 μέτρα, πλάτος<br />

24,6 μέτρα στην επιφάνεια της θάλασσας και το<br />

βάθος της θάλασσας <strong>είναι</strong> 8 μέτρα.<br />

(Πηγή: www.sikyon.com/Korinth/history_gr.html)


Προκήρυξη διαγωνισμού φωτογραφιών<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

Η εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ προκηρύσσει διαγωνισμό Φωτογραφιών.<br />

Θέμα του διαγωνισμού <strong>είναι</strong> η Ελλάδα.<br />

Προθεσμία παράδοσης της φωτογραφίας <strong>είναι</strong>: 1η Σεπτεμβρίου 2009<br />

Ο κάθε διαγωνιζόμενος μπορεί να στείλει 1 (μια) φωτογραφία μίνιμουμ των<br />

1024 x 768 ανοίγματος στοιχείου εικόνας.<br />

Η φωτογραφία να αποσταλεί στην διεύθυνση: ellinismos@hotmail.com. Αντικείμενο του e-mail:<br />

«ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ της εφημερίδας Ελληνισμός – NÉMETH LAJOS». Παρακαλούμε να σημειώσετε<br />

το όνομα του διαγωνιζόμενου, τον αριθμό τηλεφώνου, την διεύθυνση e-mail και τον τόπο και<br />

ημερομηνία που πάρθηκε η φωτογραφία. Μεταξύ των διαγωνιζομένων θα γίνει κλήρωση δώρων<br />

μεγάλης αξίας.<br />

Az Ellinizmosz folyóirat fotópályázatot hirdet.<br />

A pályázat témája: Görögország<br />

Beadási határidő: 2009. szeptember 1.<br />

Nevezni pályázóként 1 db, minimum 1024 x 768<br />

pixel felbontású képpel lehet. A pályamunkákat az<br />

ellinismos@hotmail.com e-mail címre várjuk. Az<br />

e-mail tárgya: „Ellinizmosz fotópályázat” legyen.<br />

Az e-mailben kérjük továbbá megadni a fotó készítőjének<br />

nevét, telefonszámát, e-mail címét és a fotó<br />

készítésének helyét és dátumát.<br />

MEGJELENT A CSODÁLATOS GÖRÖGORSZÁG<br />

6 részes Útifilm-sorozat 4. kiadása DVD-n!<br />

- Görögország<br />

- - Korfu<br />

- - Kréta Kréta<br />

- Meteora<br />

- Szantorini<br />

- Rodosz<br />

Megvásárolható: Auchan, Libri, Alexandra, stb.<br />

Fotó: Németh Lajos ©<br />

5


6<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

Közlemény<br />

Koranisz Laokratisz, a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong><br />

<strong>Országos</strong> Önkormányzatának elnöke minden<br />

kedden 9 – 12 óra között fogadóórát tart a<br />

Vécsey u. 5. számban, akadályoztatása esetén<br />

pedig az alelnök vagy a hivatalvezető.<br />

Ανακοίνωση<br />

Ώρες και μέρες υποδοχής του Προέδρου της<br />

Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Κοράνη<br />

Λαοκράτη, <strong>είναι</strong> κάθε Τρίτη και ώρα 9:00 –<br />

12:00. στα γραφεία της οδού Vécsey 5. Σε<br />

περίπτωση κωλύματος θα τον αντικαταστήσει<br />

ο αντιπρόεδρος ή ο διευθύνων του γραφείου.<br />

Διευθύντρια εκφράζει τις ευχαριστίες της<br />

Η Προέδρου της Ουγγρικής Βουλής κ. Σίλι Κάταλιν<br />

για την συμβουλή μας στην ίδρυση του Φόρουμ των<br />

Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας.<br />

Σύντομα θα αποσταλεί το πλήρες κείμενο του<br />

Καταστατικού στους προέδρους των αντίστοιχων<br />

κοινοβουλίων και στις αρμόδιες ευρωπαϊκές χώρες<br />

και οργανώσεις, καθώς επίσης και στους πρεσβευτές<br />

των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και<br />

του ΝΑΤΟ στη Βουδαπέστη.<br />

Επίσης ζήτησε την συμβουλή μας στην μετάφραση του<br />

εν λόγω καταστατικού, διότι γνωρίζουμε καλύτερα την<br />

συνωνυμία μερικών φράσεων απ’ ότι οι επίσημοι μεταφραστές.<br />

Στα μέτρα του δυνατού καλά θάναι η μετάφραση να αποσταλεί<br />

μέχρι την 25η Μαΐου στην ακόλουθη διεύθυνση:<br />

eva.soregi@parlament.hu<br />

Βουδαπέστη, 14 Μαΐου 2009<br />

Καταστατικό του Φόρουμ των Εθνικών και<br />

Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας<br />

Εισαγωγή<br />

Προς το συμφέρον της ταυτότητας, των πολιτιστικών<br />

και κοινοτικών αξιών των διαβιούντων στην πατρίδα μας<br />

Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων, για την προστασία<br />

των παραδόσεών τους και τις περαιτέρω ανάπτυξής τους,<br />

καθώς και για την αποδοτικότητα και την άμεση συμμετοχή<br />

τους στις διαδικασίες της νομοθεσίας και τον έλεγχο<br />

της υλοποίησής της, με την βοήθεια των κοινοβουλευτικών<br />

κομμάτων και τις φράξιές τους, ιδρύθηκε το Φόρουμ<br />

των Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας. Η<br />

Elérhetőek a görögországi napilapok vasárnapi<br />

bővített számai a MGOÖ székhelyén, a<br />

Vécsey utca 5. számban. Az idelátogatók olvashatják<br />

az Eleftherotipia, a Vima, Eleftheros Tipos,<br />

a Rizospastis és a Kathimerini számait a TV–szobában<br />

vagy a könyvtárban.<br />

Διαθέσιμες οι Κυριακάτικες ελληνικές εφημερίδες<br />

στην έδρα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων<br />

Ουγγαρίας, στην Οδό Βέτσεϊ 5. Τώρα μπορείτε<br />

να διαβάσετε την Καθημερινή της Κυριακής, την<br />

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, τον Ριζοσπάστη, τον<br />

Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής και το Βήμα της<br />

Κυριακής.<br />

MGOÖ/ AEOY<br />

Επιστολή της Διευθύντριας Sőregi Éva του Προεδρικού Γραφείου της Ουγγρικής<br />

Βουλής προς τον Πρόεδρο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Κοράνη Λαοκράτη.<br />

ίδρυση του Φόρουμ δεν δύναται να αντικαταστήσει και<br />

κατ’ ακολουθίαν να αναπληρώσει το θεμελιωμένο στο<br />

Σύνταγμα δικαίωμα των Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων,<br />

σύμφωνα με το οποίο δικαιούνται για άμεση κοινοβουλευτική<br />

εκπροσώπευση.<br />

Létrejött a <strong>Magyarországi</strong> Nemzeti és Etnikai<br />

Kisebbségek Fóruma<br />

Részlet Sőregi Éva, a főosztályvezető Koranisz<br />

Laokratisz elnök úrnak írt leveléből:<br />

Tisztelt Elnök úr!<br />

Engedje meg, hogy tolmácsoljam Dr. Szili Katalin házelnök<br />

asszony örömét és köszönetét, hogy együttes törekvésünk<br />

és munkájuk eredményeképpen a Nemzetiségi<br />

és Etnikai Kisebbségek Fórumát létrehozhatták.<br />

Közös érdek, hogy a Fórum létrejötte minél szélesebb<br />

körben és mielőbb ismertté váljon ne csak nálunk, itthon,<br />

hanem az Önök anyanemzete és más európai<br />

országok és szervezetek illetékes szervei, vezetői előtt<br />

is. Tájékoztatom Önöket, hogy szándékunkban áll mielőbb<br />

hivatalosan is megküldeni az erről szóló levelet és<br />

a statútum teljes szövegét az érintett országok parlamenti<br />

elnökeinek, valamint a Budapesten akkreditált EU<br />

és NATO tagországok nagyköveteinek, fontosabb európai<br />

szervezeteknek.<br />

A Fórum Statútuma<br />

A hazánkban élő nemzeti és etnikai kisebbségek önazonosságuk,<br />

közösségi, kulturális értékeik, hagyományaik<br />

megőrzése, fejlesztése céljából, valamint a törvényalkotás<br />

és végrehajtás ellenőrzés folyamataiba való haté-


konyabb és közvetlenebb bekapcsolódásuk érdekében,<br />

az országgyűlési pártok és frakciók támogatásával létrehozzák<br />

a <strong>Magyarországi</strong> Nemzeti és Etnikai Kisebbségek<br />

Fórumát. A Fórum létrejötte nem helyettesíti, illetve<br />

nem pótolja a nemzeti és etnikai kisebbségek azon,<br />

Alkotmányban rögzített jogát, amely szerint jogosultak<br />

a közvetlen parlamenti képviseletre.<br />

A Magyar Köztársaság Alkotmány 68. § kimondja:<br />

(1) A Magyar Köztársaságban élő nemzeti és etnikai<br />

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Κ. ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΑΝΑΚΗ<br />

για την Βιβλιοθήκη της Αυτοδιοίκησής μας<br />

Στο περιοδικό Ίστρος (τεύχος 2009/1, σελίδα 40) είδε<br />

το φως της δημοσιότητας ένα άρθρο της Halász Katalin,<br />

με τον βαρύγδουπο τίτλο: «Μια μικρή εστία πολιτισμού».<br />

Σχετικά με το εν λόγω άρθρο ζητήσαμε την γνώμη του<br />

Λευτέρη Κανάκη, Διοικητικού Γραμματέα της Πανουγγρικής<br />

Αυτοδιοίκησης, να μας απαντήσει στις ερωτήσεις<br />

μας.<br />

- Ποια <strong>είναι</strong> η γνώμη σας για το περιεχόμενο του άρθρου<br />

της κας Halász Katalin;<br />

- Γνωρίζω άμεσα το θέμα της Βιβλιοθήκης μας και γι’<br />

αυτό μπορώ να σας πω, ότι το άρθρο αυτής της κυρίας<br />

<strong>είναι</strong> γεμάτο ανακρίβειες, διαστρεβλώσεις και αναθέματα<br />

κατά της απόφασης του Προεδρείου μας για την μελλοντική<br />

λειτουργία της Βιβλιοθήκης μας.<br />

- Τι περιέχει η εν λόγω απόφαση;<br />

- Το Προεδρείο μας εξέτασε τα τελευταία δυο χρόνια την<br />

λειτουργία της Βιβλιοθήκης, τον αριθμό των επισκεπτών,<br />

την αγορά νέων βιβλίων καθώς και το θέμα της βιβλιοταξίας,<br />

και τέλος καταμέτρησε τα έργα της, ανάλογα με<br />

το περιεχόμενό τους. Η κυρία Halász εργάζονταν στην<br />

Βιβλιοθήκη μας έξι ώρες την ημέρα, και πολλές φορές<br />

παραβίαζε αυτό το ωράριο. Πολλές φορές πήγαινε στη<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

kisebbségek részesei a nép hatalmának: államalkotó<br />

tényezők.<br />

(2) A Magyar Köztársaság védelemben részesíti a nemzeti<br />

és etnikai kisebbségeket. Biztosítja kollektív részvételüket<br />

a közéletben, saját kultúrájuk ápolását, anyanyelvük<br />

használatát, az anyanyelvű oktatást, a saját<br />

nyelven való névhasználat jogát.<br />

(3) A Magyar Köztársaság törvényei az ország területén<br />

élő nemzeti és etnikai kisebbségek képviseletét biztosítják.<br />

βιβλιοθήκή, αντί στις 9:00, μετά τις 11:00 και πολλές<br />

φορές απουσίαζε αδικαιολόγητα απ’ την δουλειά της,<br />

ενώ ζητούσε να την πληρώνουμε για οκτάωρο. Επίσης<br />

δεν <strong>είναι</strong> καθόλου γνωστό με ποια κριτήρια έγινε η πρόσληψή<br />

της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς.<br />

- Τελικά λειτουργεί άραγε σήμερα η Βιβλιοθήκη μας;<br />

- Με απόφαση επίσης του Προεδρείου η Βιβλιοθήκη ανήκει<br />

άμεσα στην επίβλεψη της Γραμματείας υπό την διεύθυνση<br />

του Διοικητικού Γραμματέας.<br />

- Στο άρθρο της η Halász Katalin αναφέρει ότι «ανησυχεί»<br />

για την τύχη της Βιβλιοθήκης, τονίζοντας ότι από τις<br />

11 Σεπτεμβρίου 2008 αυτή <strong>είναι</strong> κλειστεί, και πως δεν<br />

λειτουργεί η ιστοσελίδα, ενώ ίσως το αρχείο και τα έργα<br />

μεγάλης αξίας να μην τα φυλάσσει κανένας, να καταστραφούν.<br />

- Η κυρία αυτή να μην «ανησυχεί» για την τύχη της<br />

Βιβλιοθήκης μας, διότι το Γραφείο μας εξασφάλισε την<br />

κανονική λειτουργία της σε της σε ικανοποιητικό επίπεδο,<br />

και οι επισκέπτες της <strong>είναι</strong> σχεδόν περισσότεροι απ’ όταν<br />

υπεύθυνη ήταν η Halász. Επίσης και τα έργα μεγάλης<br />

αξίας φυλάσσονται με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα,<br />

παραμένει «μια μικρή εστία πολιτισμού», που πολλοί θα<br />

την ζήλευαν.<br />

Νάσης<br />

Καριέρα<br />

Athéni képviseletünkhöz görögül és magyarul egyaránt jól beszélő felsőfokú műszaki vagy<br />

közgazdasági végzettséggel, valamint számítógépes gyakorlattal rendelkező munkatársat<br />

keresünk.<br />

Fényképes szakmai önéletrajzot az alsys@alsys.hu e-mail címre, vagy a 450-0350-es fax<br />

számra várunk. Cégünkről információt a www.alsys.hu címen talál.<br />

Για την αντιπροσωπεία μας στην Αθήνα ζητείται συνεργάτης μας, ο οποίος να μιλάει καλά την<br />

ελληνική και την ουγγρική <strong>γλώσσα</strong>, να <strong>είναι</strong> απόφοιτος ανώτερης τεχνικής ή οικονομικής σχολής,<br />

και να διαθέτει επίσης πρακτικές γνώσεις στον ηλεκτρικό υπολογιστή. Μαζί με την φωτογραφία<br />

του περιμένουμε το βιογραφικό του σημείωμα στην διεύθυνση: alsys@alsys.hu ή στο φαξ:<br />

450-0350.<br />

Πληροφορίες για την υπηρεσία μας υπάρχουν στο διαδίκτυο: www.alsys.hu<br />

7


8<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

<strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzata<br />

Tájékoztatásul közöljük, hogy a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzatának új testülete<br />

2007.március 21-i megalakulása óta napjainkig az alábbiak szerint ülésezett. Sajnálatosan a képviselők<br />

sorozatos hiányzása illetve késése miatt, (esetenként a képviselők határozathozatal előtt korábban<br />

eltávoztak) a testület sokszor volt határozatképtelen. Hogy ez az állapot megszűnjön, ahhoz a<br />

Szervezeti és Működési Szabályzatot kellene módosítani. A módosításhoz a képviselők legalább két<br />

harmados azonos szavazatú többsége szükséges...<br />

A Pénzügyi Ellenőrző Bizottság nevében:<br />

Dzovairi Polyxeni (Πολυξένη Τζωβα˙ί˙ρη)<br />

Testületi ülések 2007-2009<br />

Alakuló gyűlés 25 fővel<br />

2007.03.21. Hiányzik: 1 fő<br />

2007.04.20. Hiányzik: 2 fő<br />

Lemondott: Szidiropulosz Vaszilisz<br />

2007.05.25. Hiányzik: 3 fő<br />

2007.06.08. Hiányzik: 3 fő<br />

2007.06.29. Hiányzik: 8 fő<br />

2007.07.02. Hiányzik: 10 fő<br />

2007.08.22. Hiányzik: 10 fő<br />

2007.09.07. Hiányzik: 5 fő<br />

Szidiropulosz Vaszilisz lemondott<br />

képviselő helyett: Miliosz Nikolett<br />

2007.10.12. Hiányzik: 4 fő<br />

2007.12.10. Hiányzik: 3 fő<br />

2007.12.20. Hiányzik: 5 fő<br />

Testületi ülések 2008-ban<br />

2008.01.18. Hiányzik: 4 fő<br />

2008.01.30. Hiányzik: 11 fő<br />

2008.02.29. Hiányzik: 6 fő<br />

Kanakisz lemondott a hivatalvezetői<br />

kinevezése miatt.<br />

2008.0314. Hiányzik: 5 fő<br />

2008.04.03. Hiányzik: 6 fő<br />

2008.04.15. Hiányzik: 3 fő<br />

Elhunyt: Szamarinotisz János<br />

2008.05.09. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.05.24. Hiányzik: 6 fő<br />

2008.09.04. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.09.16. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.10.08. Hiányzik: 6 fő<br />

2008.10.31. Hiányzik: 7 fő<br />

2008.11.07. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.12.10. Hiányzik: 7 fő<br />

2008.12.17. Hiányzik: 4 fő<br />

Testületi ülések 2009-ben:<br />

2009.01.26. Hiányzik: 4 fő<br />

2009.02.10. Hiányzik: 3 fő<br />

2009.03.09. Hiányzik: 5 fő<br />

2009.03.23. Hiányzik: 2 fő<br />

Lemondott Mavromatisz Aposztolisz<br />

2009.03.30. Hiányzik: 10 fő<br />

2009.05.05. Hiányzik: 9 fő<br />

2009.05.21. Hiányzik: 9 fő<br />

Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />

2007.03.21 - 2007.12.31.: 11 fő<br />

Koranisz Laokratisz elnök<br />

Arghyropupoulos Gábor Mihály alelnök<br />

Kaparelisz Szpirosz alelnök<br />

Kanakisz Lefter alelnök<br />

Mavromatisz Aposztolisz alelnök<br />

Agárdi Bendegúz Szpirosz budapesti<br />

elnök<br />

Bozonasz Irini budapesti képviselő is<br />

Dzovairi Polyxeni<br />

Molnárné Gogu Perisztera<br />

Kanaki Elena<br />

Taxidisz Keraszina<br />

Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />

2008-ban: 8 fő<br />

Koranisz Laokratisz elnök<br />

Arghyropoulosz Gábor Mihály alelnök<br />

Mavromatisz Aposztolisz alelnök<br />

Kaparelisz Szpirosz alelnök<br />

Agárdi Bendegúz Szpirosz budapesti<br />

elnök<br />

Bozonasz Irini budapesti képviselő is<br />

Dzovairi Polyxeni<br />

Molnárné Gogu Perisztera<br />

Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />

2009-ben: 5 fő<br />

Koranisz Laokratisz<br />

Arghyropoulosz Gábor Mihály<br />

Bozonasz Irini<br />

Dzovairi Polyxeni<br />

Molnárné Gogu Perisztera<br />

Ανακοίνωση<br />

Το προηγούμενο τεύχος αναφερθήκαμε στη συμμετοχή των συμπατριωτών μας στο Πάσχα των<br />

Ελλήνων. Η εκδήλωση ήταν πολύ επιτυχής, γι’ αυτό η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας ευχαρίστησε<br />

τα προεδρεία των τοπικών αυτοδιοικήσεων για την οικονομική τους συνδρομή. Δυστυχώς<br />

μέχρι στιγμής τα παρακάτω διαμερίσματα δεν εκπλήρωσαν το καθήκον που ανέλαβαν σχετικά με<br />

την οικονομική ενίσχυση για τον εορτασμό του Πάσχα: Οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων των εξής Διαμερισμάτων<br />

της Βουδαπέστης: 1ο, 3ο, 6ο, 7ο, 8ο, 9ο, 11ο, 13ο, 15ο, 17ο και της πόλης Érd.<br />

Közlemény<br />

Az előző számunkban szóltunk honfi társaink részvételéről a Görög Húsvéton. A rendezvény nagyon<br />

sikeres volt, ezért a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzata megköszönte a helyi görög<br />

önkormányzatok elnökségének az anyagi támogatást. Sajnos, a mai napig nem teljesítették a Húsvét<br />

megünneplésének támogatásával kapcsolatban vállalt kötelezettségüket az alábbi önkormányzatok:<br />

Az I., III., VI., VII., VIII., IX., XI., XIII., XV., XVI. Kerületi Görög Önkormányzatok és az Érdi Görög<br />

Önkormányzat.<br />

A Pénzügyi Ellenőrző Bizottság nevében:<br />

Dzovairi Polyxeni (Πολυξένη Τζωβα˙ί˙ρη)


Καλημέρα σας, Κύριε Ματσουκά! Σήμερα <strong>είναι</strong><br />

Σάββατο, 6 Ιουνίου 2009 και Σας πετυχαίνω στην<br />

Ελληνική Πρεσβεία της Βουδαπέστης ... <strong>είναι</strong> η<br />

μέρα Ευρωεκλογών.<br />

Πώς προετοιμάστηκε η Πρεσβεία σας για τις εκλογές;<br />

Εδώ και ορισμένες μέρες βάσει, οδηγιών από τα Υπουγεία<br />

Εξωτερικών και Εσωτερικών το κτίριο της Πρεσβείας<br />

μας ορίστηκε ως εκλογικό τμήμα για όλη την<br />

Ουγγαρία. Χρειάστηκε αρκετή δουλειά προκειμένου<br />

σήμερα να <strong>είναι</strong> όλα έτοιμα για να δεχτούμε τους Έλληνες<br />

ψηφοφόρους για τις Ευρωεκλογές του 2009.<br />

Πόσοι ψηφίζουν εδώ στην Ουγγαρία σήμερα;<br />

Φέτος στις Ευρωεκλογές γράφτηκαν 73 Έλληνες της<br />

Ουγγαρίας στις εκλογικές καταστάσεις.<br />

Είναι η δεύτερη δεύτερη φορά που που γίνονται γίνονται ευρωεκλογές<br />

στην Ουγγαρία και φαίνεται να να <strong>είναι</strong> <strong>είναι</strong> πιο «δυνα«δυνατές»τές» αυτή τη φορά. Το μέλλον του του Ευρωκοινοβουλίουλίου<br />

<strong>είναι</strong> το πρώτο θέμα συζήτησης αυτήν αυτήν την<br />

περίοδο. Αυτό αποδεικνύουν κι οι αριθμοί;<br />

Περίπου τόσοι τόσοι ψήφισαν, ψήφισαν, όσοι και στις Ευρωεκλογές του<br />

2004. Η Πρεσβεία Πρεσβεία έκανε συνεχείς ενημερώσεις προπροκειμένου να προσέλθουν όσο το δυνατό περισσότεροι<br />

Έλληνες. Πιστεύω ότι ότι <strong>είναι</strong> ιδιαίτερα σημαντική η συμμετοχή<br />

του κόσμου στην στην εκλογική διαδικασία καθώς<br />

ένα ένα μεγάλο μέρος μέρος του κοινού ευρωπαϊκού ευρωπαϊκού μας μέλλομέλλοντος αποφασίζεται στα ευρωπαϊκά όργανα.<br />

Σας ευχαριστούμε πολύ, Κύριε Ματσουκά!<br />

Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών στο<br />

Τμήμα Βουδαπέστης/ Ουγγαρίας<br />

Περιφέρεια Εξωτερικού / 1 E. T Βουδαπεστης – Ουγγαρια<br />

Ωρα 8/6 3:14<br />

Εγγεγπαμμένοι 73<br />

Ψήφισαν 65 / 89,04%<br />

Εγκυρα 65<br />

Ακυρα 0/<br />

Λευκά 0/<br />

Κόμμα Ποσοστό Ψήφοι<br />

Κ.Κ.Ε. 41,54% 27<br />

Νέα Δημοκρατία 20,00% 13<br />

ΠΑ.ΣΟ.Κ 18,46% 12<br />

ΣΥ.ΡΙΖ.Α 10,77% 7<br />

ΛΑ.Ο.Σ 6,15% 4<br />

ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ 3,08% 2<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Τα νέα μας<br />

Στον «Ελληνισμό» μιλάει ο κύριος Θωμάς Ματσουκάς, Πρόξενος της<br />

Ελληνικής Πρεσβείας της Βουδαπέστης, για τις Ευρωεκλογές 2009<br />

9


Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Πολιτιστική ατζέντα<br />

ΕΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ΣΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑ<br />

Μίκης Θεοδωράκης: «Ο Γιάννης Ρίτσος λειτουργεί<br />

και θα λειτουργεί σαν φωτεινή συνείδηση του<br />

καιρού μας. Eίναι ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, αυτός<br />

που άκουσε καλύτερα από κάθε άλλον τους μυστικούς<br />

χτύπους της καρδιάς του λαού και τα κρυφά<br />

μηνύματα της μοίρας του, άλλοτε δοξαστικά,<br />

άλλοτε προφητικά, πολύ συχνά θρηνητικά κι ακόμα<br />

πιο συχνά γεμάτος πίστη και απόφαση. Είναι λοιπόν<br />

αυτός που ταυτίστηκε τελεσίδικα με τα δέντρα, τις<br />

πέτρες και τις καρδιές που δεν βολεύονται, ο κατ’<br />

εξοχήν Έλληνας, που βρήκε την πιο πλατιά απήχηση<br />

σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του πλανήτη<br />

μας, δείχνοντας πως το εθνικό και το παγκόσμιο<br />

ταυτίζονται όπως ταυτίζονται τα όνειρα και οι ελπίδες<br />

όλων των ανθρώπων, όπου γης, για πανανθρώπινη<br />

λευτεριά. (…) Ο Ρίτσος ήταν και <strong>είναι</strong> ο<br />

αιώνιος έφηβος ηλικίας χιλίων ετών. Καθ’ εικόνα<br />

και ομοίωση του Ταϋγέτου που τον γέννησε και της<br />

θάλασσας του Αιγαίου που καθρέφτισε την πρώτη<br />

του σκέψη, όταν ατένιζε για πρώτη φορά ξαφνιασμένος<br />

πάνω από τα τείχη της Μονεμβασίας την<br />

απεραντοσύνη που έμελλε να γίνει.»<br />

10<br />

Κάλμαν Σαμπό: „Ο Γιάννης Ρίτσος, μια από τις<br />

κορυφαίες μορφές της σύγχρονης ελληνικής ποίησης<br />

και ένας από τους παραγωγικούς δασκάλους<br />

της – έχει εκδώσει περισσότερες από 60<br />

συλλογές – άρχισε τη σταδιοδρομία του πάνω<br />

στα χνάρια της παραδοσιακής στιχουργικής αφοαφομοιώνοντας όμως τις πρωτοποριακές τάσεις, ιδιαίτερα<br />

τον υπερρεαλιστικό τρόπο ποιητικής σύνθεσης<br />

και διαμόρφωσε το δικό του, απόλυτα<br />

προσωπικό, ποιητικό κόσμο ήδη από τα μέσα της<br />

δεκαετίας του 1930. Κύρια χαρακτηριστικά της<br />

ποίησής του <strong>είναι</strong> ότι ξεκινάει απ’ τα αντικείμενα<br />

της καθημερινής ζωής, η συγχώνευση συγχώνευση μακρών<br />

στροφικών παραγράφων, και κάποτε μια σχεδόν<br />

λακωνική δραματική ποιότητα. Από τα νεανικά<br />

του χρόνια καλλιεργεί μια ποίηση αφιερωμένη<br />

στην κοινωνική επανάσταση, τάσσοντας<br />

πάντα τον εαυτό του υπερασπιστή της τάξης του,<br />

του λαού και των πανανθρώπινων συμφερόντων.<br />

Η ποίηση αυτή <strong>είναι</strong> πολύχορδη, με πολύπτυχη<br />

θεματογραφία και πολυποίκιλο συναισθηματικό<br />

κόσμο, που ιδιαίτερα στις πιο πρόσφατες συλ- συλ


λογές, γίνεται όλο και περισσότερο οικουμενική.<br />

Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την οικουμενικότητα παίζει<br />

ο τρόπος με τον οποίο ο Ρίτσος δένει τα στοιχεία<br />

που διδάχτηκε από τον πρώτο δάσκαλό του,<br />

τον Κώστα Καρυωτάκη. Την τάση να υποδηλώνει<br />

τα πράγματα μ’ έναν τρόπο πλάγιο, ένα κάποιο<br />

παιχνίδισμα που διατρέχει τη μαγεία των λέξεων,<br />

την επιδίωξη μουσικών αποτελεσμάτων, με εντελώς<br />

διαφορετικά, πιο σύγχρονα χαρακτηριστικά.<br />

Αυτό το γεγονός αποδεικνύει και το ποίημα που<br />

διαλέξαμε να αναλύσουμε. (…) Το σύντομο ποίημα<br />

υπάρχει στη σ. 36 της συλλογής Χάρτινα.<br />

(Κέδρος, 1974) Ο τόμος περιέχει αποκλειστικά<br />

μικρά, άτιτλα ποιήματα..”<br />

ΧΑΡΤΙΝΑ PAPÍRSZELETEK<br />

Η λέξη με είχε A szóé voltam<br />

με βρήκε megtalált<br />

με είπε. kimondott.<br />

Κ’ εγώ S én<br />

μονάχα . csupán „köszönöm”<br />

Στη λέξη a szónak<br />

μια λέξη. egy szó csak.<br />

Ο κόσμος. A világ<br />

Κάλμαν Σαμπό<br />

Τα παραπάνω αποσπάσματα <strong>είναι</strong> από από το<br />

800σέλιδο Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο που εκδόθηκε<br />

από τον Κέδρο για τα 70χρονα του ποιητή,<br />

το 1980.<br />

Η ομογένεια άρχισε ήδη το Νοέμβριο του2008<br />

να τιμάει τον μεγάλο ποιητή της Ρωμιοσύνης, με<br />

μια πολύ πετυχημένη φιλολογική βραδιά που είχε<br />

οργανώσει η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 13ου<br />

Διαμερίσματος με τη συμμετοχή της ηθοποιού<br />

Αθηνάς Παπαδημητρίου και της επίσης ηθοποιού<br />

κόρη της, της Νόρας Τροκάν, οι οποίες διάβαζαν<br />

εναλλακτικά ( στα ελληνικά – ουγγρικά) τα<br />

ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου που επιλέξαμε με<br />

την Ελευθερία Αργυροπούλου. Στις 15 Μαΐου το<br />

Πολιτιστικό Κέντρο ΜΟΜ του 12ου Διαμερίσματος<br />

είχε γεμίσει με τους οπαδούς του Μίκη Θεοδωράκη<br />

για να απολαύσουν μελοποιημένα έργα<br />

του Γιάννη Ρίτσου. Στην εκδήλωση αυτή, «Μες<br />

την καρδιά μου κλείνω την Ελλάδα», τον πρωταγωνιστικό<br />

ρόλο τον είχε η καταπληκτικά ακούραστη<br />

και δραστήρια Χορωδία Βουδαπέστης.<br />

Στην επιτυχία της βραδιάς συνέβαλαν οι οργανοπαίχτες<br />

Χρήστος Φουντανέλας, Γκάμπορ και<br />

Θωμάς Σμουκ και οι μαθήτριες Καλλιόπη Νάγκι<br />

και Θεανώ Καπαρέλη. Στη συνέχεια, έπαιξε για<br />

να χορέψει ο κόσμος, η ορχήστρα Μύδρος. Κρίμα<br />

που στην εκδήλωση παραλείψανε να απαγγέλουν<br />

και μερικές ουγγρικές μεταφράσεις για χάρη των<br />

Ούγγρων παραβρισκόμενων, τουλάχιστο όταν<br />

γινόταν η προβολή από τη συναυλία του Λυκαβηττού<br />

και τραγουδούσε ο ίδιος ο Θεοδωράκης:<br />

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις».<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Πολιτιστική ατζέντα<br />

Προσθέτουμε τώρα μερικά από τα Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα<br />

της πικρής πατρίδας, τα οποία ο<br />

Ρίτσος 16 τα έγραψε το 1968 – στο Παρθένι της<br />

Λέρου και τα άλλα δύο το 1973, όλα <strong>είναι</strong> αφιερωμένα<br />

στο Μίκη Θεοδωράκη.<br />

ΑΝΑΒΑΦΤΙΣΗ<br />

Λόγια φτωχά βαφτίζονται στην πίκρα και στο κλάμα,<br />

Βγάζουν φτερά και πέτονται – πουλιά και κελαηδάνε,<br />

Και κειός ο λόγος ο κρυφός – της λευτεριάς ο λόγος,<br />

Αντίς φτερά βγάζει σπαθιά και σκίζει τους αγέρες.<br />

Újrakeresztelés<br />

Koldus szavak könnyben, kínban újrakeresztelődnek,<br />

Szárnyra kelnek, felrepülnek – madárként énekelnek,<br />

És az a szó, a titkos szó – az a szó, hogy szabadság,<br />

Nem szárnyat bont, de kardot ránt, s a szeleket hasítja.<br />

ΛΑΟΣ<br />

Μικρός λαός και πολεμά δίχως σπαθιά και βόλια<br />

Για όλου του κόσμου το ψωμί, το φως και το τραγούδι.<br />

Κάτω απ’ τη <strong>γλώσσα</strong> του κρατεί τους βόγγους και τα ζήτω<br />

Κι αν κάνει πως τα τραγουδεί ραγίζουν τα λιθάρια.<br />

NÉP<br />

Kicsiny nép, és golyó nélkül, kard nélkül is csatázik,<br />

Hogy egész világ, jóllakjon, daloljon.<br />

Nyelve alatt elfojtva még az ujjongás, a sóhaj,<br />

És ha egyszer majd dalba fog, a kövek meghasadnak.<br />

ΕΔΩ ΤΟ ΦΩΣ<br />

Σε τούτα δω τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει<br />

Μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι.<br />

Εδώ το φως, εδώ ο γιαλός, - χρυσές, γαλάζιες γλώσσες,<br />

Στα βράχια ελάφια πελεκάν, τα σίδερα μασάνε.<br />

EZ A FÉNY<br />

Ezek a márványszobrok itt rozsdázóé mit se félnek,<br />

Szelek szárnyán, görög lábán béklyónak nincs hatalma.<br />

Ez a tenger, és ez a fény – aranyló, kéklő lángnyelv –<br />

Szarvast karcol a sziklába, s a vasat széthasítja.<br />

18. ΤΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΜΗΝ ΤΗΝ ΚΛΑΙΣ<br />

Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, - εκεί που πάει να σκύψει<br />

Με το σουγιά στο κόκκαλο, με το λουρί στο σβέρκο,<br />

Νάτη, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει<br />

Και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου.<br />

18. A görögséget ne sirasd<br />

A görögséget ne sirasd, - ha földre is tiporták,<br />

És csontjáig hatolt a kés, s szíjat fűztek nyakára -,<br />

Mert íme, újra talpra áll, erőre kap, merész lesz,<br />

S lándzsájával, a napfénnyel leteriti a sárkányt.<br />

Szabó Kálmán fordítása<br />

Το αφιερωμένο έτος στο Γιάννη Ρίτσο συνεχίζεται,<br />

το φθινόπωρο θα έχουμε κι άλλες εκδηλώσεις.<br />

Το σημαντικό όμως <strong>είναι</strong> να διαβάζουμε τα<br />

έργα των ποιητών. Τα μελοποιημένα έργα βοηθούν<br />

στην κατανόηση και στη διάδοσή τους στο<br />

ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.<br />

Ευαγγελία Τσαρούχα<br />

11


12<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Πολιτιστική Ατζέντα<br />

MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ<br />

2009.Június.20-Július.20<br />

Zene<br />

Mydros<br />

• Június 20. szombat Kópháza<br />

• Június 21. vasárnap Petőfi Csarnok 11:00<br />

gyermek táncház (szabadtéri)<br />

• Június 26. péntek Százhalombatta<br />

„Óvárosi napok”(szabadtéri) Dunapart.<br />

• Július 17. Zorbas Bp.Podmaniczky u.<br />

• Június 21. vasárnap 18:00-22:00h.<br />

Petőfi Csarnok (szabadtéri)<br />

Maskarades<br />

• Június 28. vasárnap 18:00-22:00h.<br />

Petőfi Csarnok (szabadtéri)<br />

• Július 12. vasárnap<br />

Petőfi Csarnok szabadtér 18:00-22:00 h.<br />

• Július 26. vasárnap<br />

Petőfi Csarnok szabadtér 18:00-22:00 h.<br />

Mythos<br />

• Június 26. péntek Bp. Kőbánya Újhegyi uszoda<br />

„Szent László Napok” 15:00-16:00 h.<br />

• Július 19. vasárnap „Filmnapok” West End tetőterén<br />

20:00-21:00 h. Bp. VI. Nyugati tér.<br />

Stefanidu Janula és zenekara.<br />

• Július 19. Jem Pub (Mamut II.)<br />

Bp. Lövő ház u.1.21:00-23:00 h.<br />

• Július 25. Tamási Főtér 15:0016:00.<br />

Cosombolis<br />

• Június 19. péntek Tokaj Tutajos Beach éjfélkor<br />

• Június 20. szombat<br />

Pellérd Szabadtéri színpad 20:00-tól.<br />

• Június 27. Sándorfalva szombat 21:00-tól.<br />

Szirtos<br />

• Július 10. péntek Diósgyőr „Kaláka Fesztivál”<br />

Diósgyőri Vár 20:00-tól.<br />

Zeys<br />

• Június 24. szerda Apc Főtér 20:00<br />

• Július 11. szombat Harkány 20:00<br />

Kollonay Zoltán<br />

• Június 4, 11, 18, 25, és Július 2, 9, 16, Csütörtök<br />

Orgona koncert Zalakaros „Isteni Irgalmasság<br />

Templom” 19 ó. Műsoron: Aida, Négy évszak,<br />

Varázsfuvola, Magyar Fantázia.<br />

• Június 24, és Július 1, 8, 15, szerda Hévíz<br />

Városháza. Kollonay és a Coffee Band 19:00-tól<br />

Tánc<br />

Ilios<br />

• Július 18-21 Lengyelország.<br />

Fengari<br />

• Június 24. szerda Apc falunapok Főtér 20:00-tól<br />

• Július 11. Harkány 20:00-tól<br />

Helidonaki<br />

• Július 24 Gyopárosfürdő. Gyopár panzió 19:00-tól<br />

Kariatidák<br />

• A kórus 2009. szeptember 3-tól minden csütörtökön<br />

várja új tagok jelentkezését.<br />

Egyéb<br />

• Június 25. és Július 2, 16, csütörtök 13:00 h.<br />

a Magyar Rádió Görög nemzetiségi műsora.<br />

MR4 873. kHz. (a régi Calipsó rádió hullámhosszán)<br />

Egyház<br />

• A Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus<br />

<strong>Magyarországi</strong> Exarhátusának Szt. Hierotosz és<br />

Szt. István kápolnája Bp. V. Váci utca 55. I. em. 1.<br />

www.patriarchatus.hu<br />

Kapcsolattartó: Stefanidu Janula 06-70-31-20-783,<br />

e-mail: stefanidujanula@freemail.hu<br />

Tο πιάνο της Ανατολής<br />

Η Aυτοδιοίκηση Ελλήνων του 12ου Διαμερίσματος, η<br />

Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας και το Theo Tours<br />

διοργάνωσε ελληνική βραδιά με τίτλο ΚΑΝΟΝΑΚΙ –<br />

«ΤΟ ΠΙΑΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ», Ελληνική παραδοσιακή<br />

μουσική την 24 Μαΐου 2009, την Κυριακή στο<br />

Barabás villa στην Βουδαπέστη (Városmajor u. 44.).<br />

Στην συναυλία συμμετείχαν η τραγουδήστρια Márta<br />

SEBESTYÉN, η Σοφία ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ (κανονάκι),<br />

η Ουρανία ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ (σαντούρι)<br />

από την Αθήνα, ο Kálmán BALOGH και το συγκρότημα<br />

ΆΜΜΟΣ.<br />

Η συνέντευξη με την Márta Sebestyén θα δημοσιευτεί<br />

σε ουγγρική <strong>γλώσσα</strong> και σε ελληνική μετάφραση<br />

στο επόμενο τεύχος του Αυγούστου, το οποίο θα <strong>είναι</strong><br />

αφιερωμένο στην ΜΟΥΣΙΚΗ.


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Πολιτιστική ατζέντα<br />

Evros zenekar– lemezbemutató koncert<br />

Hellasz, a görög Nap …volt a rendezvény<br />

címe, melyen az Evros zenekar most már<br />

hivatalosan is bemutatkozott. A zenekar első-,<br />

nem hivatalos cd-bemutató koncertjét pár héttel<br />

ezelőtt a Fészek Művészklubban hallhattuk.<br />

Június 5-én pedig a Fonó Budai Zeneházban<br />

volt az igazi nyilvános bemutatkozásuk. A<br />

telt házas koncert lelkes közönségéből sokan<br />

már a műsor elején felpattantak és táncolni<br />

kezdtek. A már jól ismert és még ismeretlen<br />

dallamok által ízelítőt kaptunk Görögország<br />

különböző tájegységeinek zenéjéből a hegyvidéktől<br />

a szigetekig, sőt, eljutottunk Kis-Ázsiába<br />

és Bulgáriába is. A hangulatot később csak<br />

fokozta a főként gyerekekből álló Eleftheria<br />

néptáncegyüttes, Vasilis Stefopoulos és a<br />

gyönyörű hastáncos, Nasya bemutatója. A<br />

szünetben Gyradiko a görög konyha specialitásaival<br />

ismertette meg a közönséget. A koncert<br />

καλλιτέχνης του ελληνικού Θεάτρου Σκιών,<br />

Ο o Ευγένιος Σπαθάρης είχε υποστεί αιμάτωμα<br />

στο κεφάλι και είχε κριθεί εγκεφαλικά νεκρός.<br />

Γιος του Σωτήρη Σπαθάρη, γνωστός ως ο εθνικός<br />

καραγκιοζοπαίκτης, έχει τιμηθεί με σημαντικές<br />

διεθνείς διακρίσεις. Ο λαϊκός καλλιτέχνης με<br />

το δυναμικό πνεύμα, ο αληθινός εκφραστής<br />

της ελληνικής παράδοσης, μα, πάνω απο όλα, η<br />

προσωποποίηση της ανθρωπιάς και της απλότητας,<br />

γεννήθηκε το 1924 στην Κηφισιά. Ξεκινώντας την<br />

καριέρα του το 1942, από το 1945 έως και το 1950<br />

περιοδεύει αδιαλείπτως, δίνοντας παραστάσεις σε<br />

πολλά θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας.<br />

után táncházzal zárult az est. Általuk újabb<br />

színfolttal gazdagodik a hazai görög zenét játszó<br />

együttesek száma. Június 13-án a II. kerületi<br />

Nemzetiségek napján szerepeltek újra<br />

közönség elött.<br />

Χάθηκε η φωνή του Καραγκιόζη<br />

Το Θέατρο Σκιών έχασε την πιο χαρακτηριστική του „φιγούρα”...καθώς έφυγε<br />

απο τη ζωή ο 85χρονος κορυφαίος καραγκιοζοπαίκτης, Ευγένιος Σπαθάρης.<br />

Οι κυριότερές του συνεργασίες στον κλάδο της<br />

μουσικής ήταν τα τρία τραγούδια με τον τίτλο<br />

„Εμένα φίλε με λένε Καραγκιόζη”, (στίχοι Ν.<br />

Γκάτσου - μουσική Σ. Ξαρχάκου - παραγωγή SΚΥ<br />

100,4), το τραγούδι „Για την Ελλάδα ρε γ...” του<br />

Στέλιου Φωτιάδη και „Η εκδίκηση του Καραγκιόζη”<br />

του συγκροτήματος Modern Fears. Εξίσου<br />

σημαντικές, υπήρξαν οι πολλές συνεργασίες που<br />

είχε με τον Διονύση Σαββόπουλο στο Κύτταρο το<br />

1973, στο Ρεξ το 1992 και σε πολλές συναυλίες<br />

του γνωστού τραγουδιστή.<br />

(Το άρθρο ολόκληρο θα βρείτε στην ιστοσελίδα<br />

μας: www.ellinismos.hu)<br />

13


14<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

Oι βετεράνοι μας<br />

ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ<br />

Σ<br />

’ αυτό το φύλλο<br />

του Ελληνισμού<br />

σας παρουσιάζουμε την<br />

συμπατριώτισσά μας,<br />

Χατζοπούλου Αναστασία<br />

το γένος Σαραντόγλου,<br />

μια σεμνή αγωνίστρια και<br />

θαρραλέα ΕΠΟΝ-ίτισσα,<br />

η οποία στην περίοδο της<br />

Εθνικής Αντίστασης, όντας<br />

ακόμα μικρό κοριτσάκι, μαζί με την οικογένειά της<br />

υπόφερε τα πάνδεινα, χωρίς βέβαια να απαρνηθεί<br />

τις ιδέες και τα ιδανικά του αγώνα και να λυγίσει<br />

στις βιαιοπραγίες των ξένων κατακτητών και των<br />

«Ελλήνων» συνεργατών τους.<br />

Η Αναστασία γεννήθηκε στη Δωροθέα του<br />

νομού Πέλλας. Οι γονείς της κατάγονταν από την<br />

Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά<br />

την εκδίωξη των Ελλήνων από την Μικρά Ασία το<br />

1922. Στην Εθνική Αντίσταση δεν έμεινε έξω απ’<br />

τον αγώνα του λαού μας. Μετά τη Βάρκιζα η οικογένεια<br />

της, για την συμμετοχή της στον αγώνα<br />

κατά των ξένων κατακτητών, καταδιώχθηκε άγρια<br />

και βασανίστηκα σκληρά. Οι γονείς της εξορίστηκαν<br />

στην Ικαρία, ο αδελφός της Νικόλαος φυλακίστηκε<br />

στον Επταπύργιον, το ίδιο και η αδερφή της<br />

η Πετρινή, που είχε 4 μικρά κοριτσάκια, και της<br />

οποίας ο σύζυγός της όντας αντάρτης του ΔΣΕ,<br />

σκοτώθηκε στις μεγάλες επιχειρήσεις με τον αντίπαλο<br />

κυβερνητικό στρατό. Το 1946 μάζεψε όλα<br />

σχεδόν τα παιδιά από την Δωροθέα, που στην<br />

κατοχή ήταν αντάρτικο χωριό, και τα μετέφερε<br />

στην Αρδέα, όπου επί δυο μήνες τα έκλεισαν στις<br />

φυλακές. Το 1948, όταν τα παιδιά βγήκαν από<br />

τις φυλακές, έφυγαν στο εξωτερικό. Η Αναστασία,<br />

μαζί με μερικές εκατοντάδες Ελληνόπουλα,<br />

έφτασαν στην Ουγγαρία, όπου ο ουγγρικός λαός<br />

τα υποδέχθηκε με ανοικτές τις αγκάλες. Όλα τα<br />

Ελληνόπουλα τακτοποιήθηκαν σε παιδικούς σταθμούς<br />

και μετά από λίγο καιρό άρχισαν και τα<br />

μαθήματα. Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά μεταφέρθηκαν<br />

στους παιδικούς σταθμούς της Balatonalmádi<br />

και Fehérvárcsurgó. Η Χατζοπούλου Αναστασία<br />

από το 1949 έως το 1950 δούλεψε σε διάφορους<br />

παιδικούς σταθμούς, ενώ το καλοκαίρι του ίδιου<br />

έτους συμμετείχε σε μερικά παιδαγωγικά φροντιστήρια.<br />

Από το 1951 μέχρι το 1952 δούλεψε στο<br />

Δημοτικό Σχολείο της Βουδαπέστης στις κατώτε-<br />

ρες τάξεις, χωρίς ακόμα πτυχίο. Το 1960 έδωσε<br />

κρατικές εξετάσεις στη Σχολή Νηπιαγωγών, όπου<br />

εργάστηκε μέχρι το 1984 σε διάφορα ουγγρικά<br />

νηπιαγωγεία της Βουδαπέστης. Η Αναστασία το<br />

1951 παντρεύτηκε τον Δημήτρη Χατζόπουλο, με<br />

τον οποίο απόκτησαν δύο τέκνα, την Αθηνά και<br />

τον Αντώνη, τα οποία αργότερα τους χάρισαν 4<br />

εγγονάκια. Η Αναστασία <strong>είναι</strong> συνταξιούχος, και<br />

ζει στη Βουδαπέστη.<br />

Διασκευή άρθρου του Χρ. Αθανασίου<br />

Διαβατάρικο πουλί<br />

Aυτή τη φορά «στο Μεταβατικό πουλί» ο Rázsó<br />

Milán της Ανθούλας Χαραλαμπίδου μιλάει για την<br />

ζωή του στην Θεσσσαλονίκη. Ο Μιλάν <strong>είναι</strong> υπότροφος<br />

του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης<br />

και παρακολουθεί μαθήματα Ελληνικών.<br />

Πόσον καιρό είσαι στην Θεσσαλονίκη;<br />

Το 2008 έκανα αίτηση στην<br />

Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

προκειμένου να σπουδάσω<br />

Ελληνικά στην Έλλαδα<br />

στα πλαίσια του προγράμματος<br />

του Αρτιτοτελείου Πανεπιστημίου<br />

Θεσσαλονίκης για έναν<br />

ολόκληρο ακαδημιακό χρόνο.<br />

Βρίσκομαι στην Θεσσαλονίκη<br />

εδώ και 8 μήνες περίπου. Περνάω<br />

πάρα πολύ ωραία, <strong>είναι</strong><br />

εμπειρία ζωής! Όσοι μπορείτε<br />

να πάτε χωρίς δεύτερη σκέψη!<br />

Πώς σου φαίνεται η χώρα, η πόλη; Τι σου αρέσει<br />

και τι δεν σου αρέσει;<br />

Η Ελλάδα <strong>είναι</strong> πραγματικά μια πανέμορφη χώρα<br />

και είμαι χαρούμενος πως τώρα είχα την ευκαιρία<br />

να επισκεφτώ μερικές πιο μικρές πόλεις της χώρας<br />

όπως την Νάουσσα, την Βέροια, τα Γρεβενά, και<br />

την Έδεσσα. Είμαι επίσης ευχαριστημένος από την<br />

εκπαίδευση και την δωρεάν σίτιση που παρέχει το<br />

Πανεπιστήμιο. Tο εκτιμώ πολύ. Ωστόσο, δεν μου<br />

αρέσει η αγένεια των Ελλήνων καπνιστών. Οι Έλληνες<br />

καπνίζουν παντού και δεν σκέφτονται για τον<br />

διπλανό τους. Αφήστε τον λαό να φουρμάρει ελεύθερα,<br />

λένε. Την 1η Ιουλίο όμως η Ελλάδα σβήνει<br />

το τσιγάρο στους δημόσιους χώρους και ελπίζω ότι<br />

θα <strong>είναι</strong> επιτυχημένη η προσαρμογή των Ελλήνων<br />

καπνιστών στην νέα πραγματικότητα.


Αν σου λείπει κάτι από το σπίτι, τι <strong>είναι</strong> αυτό;<br />

Μου λείπει η ομορφιά της Βουδαπέστης. Όταν είσαι<br />

μακριά από την πατρική πόλη σου, αρχίζεις να βλέπεις<br />

τις αξίες της.<br />

Τι θα σου λείπει από την θεσσαλονίκη όταν<br />

φύγεις;<br />

Οι φίλοι μου. Έχω κάνει πολλούς φίλους από όλο<br />

τον κόσμο. Το ξέρω ότι δυστυχώς λίγοι θα κρατήσουν<br />

γιατί οι αποστάσεις <strong>είναι</strong> αμείλικτες. Όμως<br />

μάλλον θα βρεθούμε καπού και κάποτε στο μέλλον.<br />

Ποιος το ξέρει; Μπορεί να γίνει! Θα μου λείψει<br />

επίσης να ξυπνάω κάθε πρωί ακούγοντας ¨Ολα<br />

τα παλιά σιδερά μαζεύω!¨ Δεν υπάρχει καλύτερο<br />

ξυπνητήρι από τον παλιατζή. Αυτός δεν έχει έλεος.<br />

Πώς σου φαίνεται ο κόσμος στην Θεσσαλονίκη;<br />

Είναι φιλόξενος;<br />

Οι θεσσαλονικείς <strong>είναι</strong> φιλικοί, εξωστρεφείς, και<br />

ανοίγονται εύκολα. Σε βοηθάνε παρα πολύ να προσαρμοστείς.<br />

Η μεγάλη διαφορά των Ελλήνων από<br />

τους Ούγγρους <strong>είναι</strong> η νοοτροπία του ¨Όλα καλά¨.<br />

Χαλαρά λένε οι Έλληνες και το βλέπουμε στα έργα<br />

του μετρό. Και για τις Ελληνίδες.. τι να πω.. η μύτη<br />

στα σύννεφα!<br />

Τιμές; Η μικρότερη καθημερινή σου αγορά; Διαμονή;<br />

Ένα ενοίκιο;<br />

Νομίζω ότι με λίγο ψάξιμο βρίσκεις τόσο φτηνά<br />

τρόφιμα όσο και στην Ουγγαρία και ακόμα φτηνότερα.<br />

Κάτω από 300 εύρω δύσκολα θα βρεις<br />

καλό διαμέρισμα. Σε γενικές γραμμές, όπως<br />

λέει ένας Ουκρανός φίλος μου, ο Youri, γρίγορα<br />

πετάνε τα ευρωπουλάκια στην Ελλάδα!<br />

Υπάρχουν πράγματα που δεν έκανες στην Ουγγαρία<br />

και τα κάνεις τώρα;<br />

Μαγιρεύω. Κάθε μέρα, όμως το μενού <strong>είναι</strong> αρκετά<br />

περιορισμένο. 4 μέρες μακαρόνια στις υπόλοιπες<br />

κατεψυγμένα ψαράκια. Δύσκολη η ζωή του εργένη.<br />

Αλλά μαθαίνω.<br />

Με τι γεμίζεις την καθημερινότητά σου;<br />

Μετά τα μαθήματα τρώμε μαζί με τα παιδιά στην<br />

Λέσχη και βέβαια αυτό στην Ελλάδα διαρκεί για<br />

πολύ καιρό. Το απόγευμα πάμε σε καφετερίες στην<br />

παραλία η μελετάμε στο αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης.<br />

Τα Σαββατοκύριακα κάνουμε εκδρομές<br />

κυρίως εδώ στην βόρεια Ελλάδα. Πρόσφατα έχω<br />

πάει στο χοριό μου, στον Αγιό Χριστόφορο από<br />

όπου κατάγομαι. Επισκεφτήκαμε επίσης με τραίνο<br />

και ωτοστόπ τους καταρράκτες της Έδεσσας, το<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

σπήλαιο του Κιλκίς και τον ΄Ολυμπο στο Λιτόχωρο.<br />

Τι συζητιέται αυτές τις μέρες στην Θεσσαλονίκη;<br />

Οι Θεσσαλονικείς μιλάνε για το κυρίαρχο αστικό<br />

μύθο της πόλεις.. το μετρό. Σύμφωνα με το αισιόδοξο<br />

σχέδιο μέσα στο 2012 θα ξεκινήσει η λειτουργία<br />

του και λένε ότι θα <strong>είναι</strong> καλύτερο ακόμη<br />

και από αυτό της Αθήνας. Kαι βέβαια μιλάνε<br />

για τον Σάκη (Ρουβάς). Για τον Σάκη, πάντα!<br />

Τι κάνει ο κόσμος στον ελεύθερό του χρόνο;<br />

Πού θα πάμε; Ταβέρνα! Φύγαμε! Οι Έλληνες αγαπάνε<br />

να φάνε και συχνά τρώνε έξω. Οι καφετερίες<br />

<strong>είναι</strong> πάντα γεμάτες. Οι φοιτητές μαζεύονται<br />

στην Ροτόνδα και κουβεντιάζουν η παίζουν ταβλί.<br />

Η πόλη <strong>είναι</strong> παντά ζωντανή και μου αρέσει πως και<br />

οι μεγάλει άνθροποι παίρνουν μέρος από τη ζωή<br />

της πόλεις.<br />

Προτείνω τα παρακάτω site:<br />

http://org.gr, http://auth.gr, http://iky.gr<br />

Σε ευχαριστούμε, Μιλάν!<br />

Κι εγώ ευχαριστώ και Θα ήθελα να εκφράσω τις<br />

ευχαριστίες μου στην Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης<br />

για την ευκαρία που μου έδωσαν να<br />

περάσω αυτό το υπέροχο χρόνο στην Ελλάδα!<br />

Kariatídák évzáró<br />

tárlatvezetése a<br />

Budapesti Történeti<br />

Múzeumban a „Görög<br />

örökség” c. kiállításon<br />

A Kariatidák Görög és Magyar Nők Kulturális<br />

Egyesülete „Pireuszi Esték” című előadássorozatának<br />

évnyitó és évzáró programja külső helyszínen<br />

zajlik. A 2008-2009 évet a Parlament látogatásával<br />

kezdtük és most májusban a Budapest<br />

Történeti Múzeumban a „Görög örökség” c. kiállítás<br />

megtekintésével zártuk. Régi, kedves pártoló<br />

tagunk Dr. Diószegi György, akinek nagy szerepe<br />

volt a kiállítás megrendezésében is, vállalta<br />

a tárlatvezetést. Szép napsütéses szombat délelőtt<br />

meglepően nagy létszámmal gyülekeztünk<br />

15


16<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

a Budai Várban, és végül 40 fővel léptünk be a<br />

múzeumba. Sokan közülünk itt voltak a kiállítás<br />

megnyitóján is, de akkor nem volt idő az alapos<br />

körülnézésre. Most Gyuri vezetésével kiváncsian<br />

jártuk végig a termeket és hallgattuk a kiállítással<br />

kapcsolatos kifogyhatatlan történeteit. A kulturális<br />

élményt a Korona Cukrászdában fejeztük be,<br />

ahová egy kávéra meghívtuk a társaságot, megköszönve<br />

Diószegi Györgynek az értékes tárlatvezetést,<br />

baráti beszélgetéssel kívántunk jó nyarat<br />

egymásnak, bízva az őszi viszontlátásban és<br />

az előadássorozat folytatásában. Reméljük, hogy<br />

azok is kedvet kaptak a kiállítás megtekintésére,<br />

akik eddig még nem látták, 2009.július 5-ig megtekinthetik.<br />

Annaházi Veronika, a Kariatídák egyik oszlopos<br />

tagja<br />

Το πρόγραμμα του Πολιτιστικού<br />

Συλλόγου Ελληνίδων και Ουγγαρέζων<br />

Γυναικών ΚΑΡΥΑΤΙΔΩΝ<br />

Η έναρξη του προγράμματος «Βραδιές του Πειραιά»,<br />

2008-2009, άρχισε με την επίσκεψή μας<br />

στην Ουγγρική Βουλή και της έκθεσης της «Ελληνικής<br />

κληρονομιάς» στο Ιστορικό Μουσείο της<br />

Βουδαπέστης. Η ξενάγηση έγινε απ’ τον αγαπητών<br />

μας φίλο dr. Diószegi György, με υψηλό επίπεδο,<br />

που όλοι μας μείναμε ευχαριστημένοι. Μετά<br />

την επίσκεψή μας σ’ αυτό το μουσείο της ελληνικής<br />

έκθεσης, συνεχίσαμε μια πολύ ωραία συζήτηση<br />

στο Ζαχαροπλαστείο ΚΟΡΟΝΑ, που για μας<br />

ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία. Καλά θάναι να<br />

επισκεφτούν την ανωτέρω έκθεση όσο το δυνατό<br />

περισσότεροι συμπατριώτες μας. Σημειώνουμε<br />

πως στυλοβάτης μας ήταν η Καρυάτιδα Annaházi<br />

Veronika.<br />

Απόδοση στην ελληνική: Χρ. Αθανασίου<br />

Egy görög kiállítás margójára, avagy a Kariatidák<br />

látogatása az első diaszpóra tárgyi emlékei<br />

körében<br />

A „Görög örökség. A görög ortodox diaszpóra<br />

Magyarországon a XVII-XIX. században.”<br />

címmel a Budapesti Történeti Múzeumban nyílt<br />

kiállítás 2009.áprilisában. Azóta az Ellinizmosz<br />

folyóirat minden száma jelentetett meg a kiállításhoz<br />

és annak anyagához kapcsolódó cikkeket.<br />

Méltó zárása ennek a sorozatunknak Diószegi<br />

György tárlatvezetése. A magyarországi görögség<br />

több évszázados értékteremtő voltát ékesen<br />

mutatja be e különleges tárlat a Budai Várban.<br />

Tárlatvezetésünk első állomását a Raptisz Gyűjteményből<br />

kapott tablósorok képezik: például e<br />

tablóképeken láthatóak a nagyközönség számára<br />

a 18-19. századi magyarországi magyarországi görög templotemplomok, görög sírok, és a magyar magyar nemességet szerző<br />

görögök kastélyainak festményei.<br />

Ha minden kiállított kiállított tárgyat szűken ismertetnénk,<br />

akkor egy 60 oldalas ismertetőt kellene írnunk,<br />

ezért most csak a leglényegesebbekre hívnánk<br />

föl a fi gyelmet. A kiállítás<br />

legrégebbi okirata<br />

II. Rákóczi Ferenc 1708. évi védlevele a<br />

kecskeméti görög kereskedők<br />

számára: olta-<br />

lomlevele nagyon értékes okirat ebből a korból,<br />

mivel igazolja a látókörű államférfi úi minőségét,<br />

hiszen a görögök XVIII-XIX. századi gazdaságtörténete<br />

kimagasló jelentőségű jelentőségű eredményeket<br />

jelentett Magyarország számára. A kecskeméti


görög közösség tekintetében különösen így volt,<br />

hiszen az egyik üvegtárlóban látható a kecskeméti<br />

görög közösség 1828. évi köszönőlevele<br />

Kecskemét városának tanácsához, mivel<br />

a város vezetése segítséget nyújtott a görög<br />

templom elkészüléséhez. Αz első magyarországi<br />

görög (XVIII-XIX. századi) diaszpóra számára<br />

a vallás és az egyház fontos keretet jelentett<br />

görög identitásuk megőrzésében: Magyarországon<br />

35 görög templomot építettek (Balassagyarmat,<br />

Békés, Diószeg, Gyöngyös, Karcag, Kecskemét,<br />

Léva, Miskolc, Nagykanizsa, Nagyvárad,<br />

Nagyszombat, Nagyszeben, Pest, Sopron, Szentes,<br />

Tokaj, Ungvár, Vác és Zimony), és 17 görög<br />

nyelvű iskolákat alapítottak. A diaszpórában élők<br />

számára a görög vallás és az anyanyelv megőrzése<br />

jelentette a zálogát nemzeti önazonosságuk<br />

megtartásának. A kor legfontosabb magyarországi<br />

görög püspöke a kozani születésű görög,<br />

Dioniszoisz Papajannuszisz volt, akinek több<br />

sajátkezű görög irata is látható az üvegtárlókban:<br />

1790-1828 között budai ortodox püspökként<br />

szolgálta híveit (Budán háza volt, melyben<br />

kápolna is működött), minden templomot ő szentelt<br />

föl. A kiállítás egyházi részében kiemelném<br />

az ott látható ikonokat: nagyon szépek, és látványosak,<br />

fontos részei a kiállításnak. A falon sorban<br />

elhelyezett ikonok jellemzően ünnepi ikonok,<br />

másként csókolós ikonok: állványra helyezik<br />

el a görög templomban, és a hívők csókkal fejezik<br />

ki vallásos érzületüket. Az ikonok leginkább úgy<br />

kerültek a helyi görög templomba, hogy a kereskedelmi<br />

útjáról visszatérő görög kereskedő ajándékba<br />

hozta a görög egyházközség, a templom<br />

részére, egyben hálát Istennek<br />

adva a szerencsés viszszatérésért.<br />

Egy értékes<br />

szentföldi ikon<br />

is látható<br />

1796-ból: Jézus élete, Szent<br />

György és Szent Demeter látható<br />

ezen az igen látványos<br />

ikonon. Az üveg tárlókban<br />

görög liturgikus könyvek<br />

igazolják a magyarországi<br />

görögök nyelvőrzésének, hitőrzésének,<br />

műveltségőrző<br />

mivoltát. Fontos kiemelni egy<br />

görög kereskedő,<br />

Stériady<br />

Teodor<br />

magyar nyelvű litur-<br />

gikus könyvét 1802-ből<br />

1802-ből,<br />

mely napjainkban is haszná-<br />

Sina György szobra<br />

latban van a magyar orto- orto-<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

dox templomokban, így a budapesti Váci utcai<br />

kápolnában. E könyv a liturgia olvasmányait tartalmazza,<br />

de magyarázatok is vannak benne: ez<br />

utóbbi arra utal, hogy nem kizárólagosan templomi<br />

használatra, hanem olvasása révén a családon<br />

belüli vallásos élet gyakorlásának céljaira<br />

is szánta. Látható egy igen lényeges eredeti irat:<br />

Constantin Matzenka és Margarit Scarlato által<br />

1804-ben aláírt eredeti szerződés a pesti görög<br />

templom aranyozásáról. A magyarországi görögök<br />

legfőbb összetartó ereje a vallás volt: nagyon<br />

komolyan vették az ortodoxiát, a keresztény tanítást.<br />

A kegyesség megmutatkozott adományozó<br />

kedvükben éppen úgy, mint végrendelkezési szokásaikban.<br />

A adományozó kedv a reformkori görögök egyik<br />

legfőbb jellemzője volt: a Sina-, Duka-, Nákó-,<br />

Hatsimihail-, Takiadzisz/Takácsy-családok<br />

jelentős szerepet vállaltak a Lánchíd, az Magyar<br />

Tudományos Akadémia, a hazafi ságot megtestesítő<br />

Ludovika, valamint a közlekedésfejlesztést<br />

célzó Duna Gőzhajózási Társaság létrejöttében.<br />

Az ezeket ábrázoló faliképek jól láttatják ezt a<br />

látogatók részére. A Sina-család gazdagsága és<br />

adományozó kedve Magyarországon és Görögországban<br />

egyaránt maradandó intézmények létrejöttét<br />

eredményezték. Kiemelt szerepe van a<br />

Sina-családot érintő kiállítási tárgyaknak, hiszen<br />

az emberek e családot ismerik. Zavirász György<br />

(1744-1804) neve közismert: görög nyelven<br />

írott kézirata, értekezése a Magyar Szent Koronáról<br />

igazi kuriózum, melyet érdemes lenne egy<br />

kétnyelvű könyvben közkinccsé tenni Magyarországon<br />

és Görögországban egyaránt. Boráros<br />

János (1756-1834) festménye igen jelentős<br />

alkotás: görög őse, Vorarosz 200 évvel korábban<br />

érkezett görög földről Győrbe, ahol görög közösség<br />

vezetője lett, majd a XVIII. században már<br />

Pesten telepedtek meg. Boráros János 1790-<br />

1807 között főbíróként tevékenykedett; és a francia<br />

háborúk idején a pesti polgárőrség ezredese<br />

is volt. Jelentékeny vagyonát jótékony célokra<br />

hagyta hátra. Argenti Döme (1809–1893) váci<br />

orvos, 1848-as nemzetőr orvos festménye is látható<br />

(az üvegtárlóban pedig homeopátiás könyve,<br />

gyógyszertékája, és névjegykártyája). Látható<br />

két Haris-okirat: Haris Sándor görög főkonzul<br />

aláírásával az első görög útlevél kiadása, és<br />

Haris Pál (?-1902) görög főkonzul meghívója<br />

(utóbbi a Haris Alapítvány alapítójaként a fi atalok<br />

görög tárgyú tanulmányait támogatta).<br />

17


18<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

A leglátványosabb historizáló<br />

országon: a görög polgárháború<br />

karakterű, egész alakos fest-<br />

politikai okai vezettek oda, hogy<br />

mény egyértelműen az, ami az<br />

erre a humanitárius indíttatású befo-<br />

1821. évi görög felkelés meggadásra<br />

sor került (ez utóbbi minőindításában<br />

fontos történelmi<br />

sítést azért is indokolt megtenni,<br />

szerepet vállaló Ipszilanti<br />

mert nagyrészt 14 év alatti görög<br />

Sándor herceget díszruhá-<br />

gyermek került ekkor a biztonságot<br />

ban és fegyverrel ábrázolja:<br />

jelentő magyar területre). Az utóbbi<br />

igazi kuriózum, hiszen egy pesti<br />

években egyre nagyobb érdeklődés<br />

görög festő, Laccataris Deme-<br />

tapasztalható az egykor Magyarorter<br />

(Bécs, 1798-1864., Pest)<br />

szágon élt első diaszpóra XVII-XIX.<br />

alkotása, aki személyesen is<br />

századi görögségének értékteremtő,<br />

találkozott a szabadsághőssel<br />

(édesapja a báró Sina-család<br />

műveltségbeli szerepe iránt.<br />

alkalmazottja volt). A magyar-<br />

A fenti kiállítás méltón igazolja a<br />

országi művészettörténet által<br />

magyarság évezredes befogadó vol-<br />

legelismertebb magyarországi<br />

tát; és jól mutatják, hogy mára lét-<br />

görög festő, Sterio Károly<br />

rejött az első és második görög<br />

(1821-1862) kőrajzoló és élet- Ypszilanti herceg képmása diaszpóra szellemi egymásra talá- taláképfestő<br />

több alkotása is látható<br />

lása: közös gyökerük a történelem<br />

a kiállításon.<br />

sodrása, melyben fontos kapaszkodót ad a törté-<br />

Az első diaszpóra fénykora a XVIII. század volt: nelmi múlt és a hagyományok megismerése, tisz-<br />

leszármazottaik a XX. század első felében még telete, felvállalása.<br />

őrizték őseik eredettudatát, hiszen a nagycsaládi<br />

emlékezés révén kötődtek őseikhez; sőt, néhány<br />

család napjainkig megőrizte ortodox vallását.<br />

A második diaszpóra 1948-tól van jelen Magyar-<br />

Dr. Diószegi György Antal<br />

Híres görög családok a magyar múltból<br />

A cikk folytatás előző számunkból<br />

„Az ő pártfogoltja és festője volt a budai születésű<br />

Mihailo Živković, aki a szentendrei Blagovestenszka<br />

és a balassagyarmati szerb templom ikonosztázát<br />

és számos más ikont festett. A templomok közül<br />

a váci, a dunaföldvári, a pesti görög templomokat<br />

is ő szentelte fel. Karizmatikus személyében mind<br />

a görög, mind pedig a szerb közösség igen komoly<br />

támaszra lelt. Ez különösen fontos volt, mert a<br />

görög templomok zömében szerb juriszdikció alatt<br />

állottak. Érezhető és bizonyítható a görögök nyelvükhöz,<br />

kultúrájukhoz való kötődése abban is,<br />

hogy, görög nyelvű könyveket gyűjtöttek, adtak ki,<br />

és görög tannyelvű iskolákat tartottak fenn. 1800<br />

körül a pesti és a budai nyomdákban közel száz<br />

görög nyelvű grammatikai, történeti, egyháztörténeti,<br />

teológiai vonatkozású kiadvány látott napvilágot.<br />

A Helytartó Tanács 1795-ben kelt rendeletében<br />

17 görög tannyelvű iskolát nevezett meg<br />

szerte az országban. Sőt, 1812-ben Pesten görög<br />

tanítóképző intézetet is nyitottak, melynek felállítását<br />

maga Dionisziosz Popović budai püspök is<br />

szorgalmazta. A vallásgyakorlás színterei a templomok,<br />

és az anyanyelv ápolásának legfontosabb<br />

helyszínei az iskolák, származásukra emlékeztették<br />

a görögséget, szülőhazájuk szimbólumai voltak.<br />

Gazdagságukra és befolyásukra utal az is,<br />

hogy a görög templomok tervezésével olyan híres<br />

építészeket bíztak meg, mint például Jung Józsefet,<br />

Povolni Jánost vagy Mayerhoffer Andrást,<br />

akik látványos barokk, copf, később pedig klaszszicista<br />

templomokat emeltek. Ezek díszítésére, az<br />

ikonosztázionok elkészítésére szülőhazájukból hívtak<br />

meg mestereket.<br />

Pest és Bécs egyik befolyásos görög családja a<br />

Nákó család volt. Őseik „Christophoros és Cyrillos<br />

(a későbbiekben Kristóf és Cyrill) már bécsi lakosok,<br />

amikor a délmagyarországi kincstári jószágok<br />

elárverezése alkalmával, 1781-ben a Torontál<br />

vármegyében található Nagyteremiát (Máriaföld),<br />

1782-ben pedig Nagyszentmiklóst vásárolták


meg a kincstártól. Kristóf és Cyrill 1784. február<br />

27-én nyertek címeres nemeslevelet, 1784. május<br />

28-án pedig Nagyszentmiklósi előnevet. A testvérek<br />

kereskedelmi tevékenysége nemcsak a török<br />

- magyar – osztrák területekre terjedt ki, hanem<br />

az Orosz Birodalomra, Hollandiára és Itáliára is.<br />

Nagyszentmiklós 1787-ben vásártartási jogot is<br />

kapott, mely jelentős mértékben fellendítette a<br />

kereskedelmet. Erre nagy szükség volt, ugyanis<br />

Torontál vármegye a török hódoltság után az<br />

enyészet képét nyújtotta: a lakatlan táj mocsárrá<br />

vált. 1790-ben a család kezdeményezésére telepesek<br />

érkeztek ide: németek, franciák, szerbek.<br />

1807 és 1820 között Nagyszentmiklós 1volt a<br />

vármegye központja. A Nákó uradalom igencsak<br />

híressé vált, amikor 1799-ben Kristóf báró egyik<br />

földmívese rátalált arra a régészeti leletre, amelyet<br />

„Nagyszentmiklósi aranykincs” néven jelenleg<br />

Bécsben őriznek. Még ebben az évben báró Nákó<br />

Kristóf – korában egyedülálló módon – szegény<br />

sorsú jobbágyai gyermekei számára „ Kis mezőgazdasági<br />

iskola” néven tanintézményt hozott<br />

létre. Ugyanő Pesten a „Hét Választófejedelem”<br />

fogadó és kávéház jogának birtokába jutott. (A<br />

Török Birodalomban kávéméréssel leginkább a<br />

keresztény ráják foglalkoztak: görögök, szerbek,<br />

örmények.) Ezek a XVIII. századi pesti kávéházak<br />

eredetileg ún.dohányzóházak voltak, ugyanis e<br />

tevékenységet csak zárt térben lehetett művelni. A<br />

pipásházak látogatói a dohányzás mellett kávét is<br />

ittak, és lassan a két funkció ötvöződött. Így alakult<br />

ki a kávéház egyik jellegzetes fajtája, ami a<br />

görögökre is jellemző, a keleties típus.<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

Φημισμένες ελληνικές οικογένειες του παρελθόντος<br />

Συνέχεια άρθρου προηγούμενου τεύχους<br />

«Προστατευόμενος και προσωπογράφος του ήταν ο<br />

Mihailo Živković, γεννημένος στη Βουδαπέστη, εικονογράφος<br />

που φιλοτέχνησε, μεταξύ άλλων, το εικονοστάσι<br />

του ναού Blagovestenszka στο Szentendre<br />

και του σερβικού ναού του Balassagyarmat. Αφιέρωσε<br />

επίσης τους ελληνοχριστιανικούς ναούς του Vác,<br />

Dunaföldvár και Βουδαπέστης.<br />

Στη χαρισματική του προσωπικότητα, τόσο η ελληνική,<br />

όσο και η σερβική κοινότητα βρήκε έναν δυναμικό<br />

υποστηρικτή. Αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντιό, αφού<br />

όλες σχεδόν οι ελληνικές εκκλησίες υπάγονταν νομικά<br />

στους Σέρβους. Διακριτή και τεκμηριωμένη <strong>είναι</strong> επίσης<br />

η προσκόλληση των ελλήνων στη <strong>γλώσσα</strong> και<br />

τον πολιτισμό τους, στη συλλογή και έκδοση ελληνι-<br />

Kristóf fia, Sándor ( 1785- 1848) 1813-ban<br />

grófi rangot kapott. Az ő fia Kálmán (1822-1902)<br />

a magyar főrendiház örökös tagja (1861), kamarás<br />

(1850), belső titkos tanácsos, a közéletben,<br />

a politikában futott be fényes karriert. Feleségül<br />

vette az örmény származású Gyertyánffy Bertát,<br />

akinek portréját napjainkban a Szépművészeti<br />

Múzeum őrzi. A nemesasszony bécsi palotájában a<br />

főúri élet egyik központját alakította ki az 1860-<br />

70-es években. Társaságában gyakoriak voltak a<br />

festők, pl. F. Amerling, A. Pettenkofen, zeneszerzők,<br />

pl. Liszt és Wagner. A Nákók Bécs mellett Pesten<br />

és Schwarzau-ban rendelkeztek reprezentatív<br />

palotákkal. Kálmán gróf neje elvesztése után,<br />

emlékére Nagyszentmiklóson 30 ágyas kórházat,<br />

Pusztaporgányon pedig 100 tanuló számára mintaiskolát<br />

alapított. 1864-ben kastélyt építtetett<br />

Nagyszentmiklóson, ahol 5000 kötetes könyvtárat<br />

és műkincsek sokaságát találta az utazó. 1882-ben<br />

alakult meg Kálmán gróf vezetésével az Arankavidéki<br />

Belvízvéd és Levezetési Társulat, ugyanis már<br />

a 70-es évektől égetővé vált a belvizek szabályozásának<br />

kérdése, így az Arankát 1886-1894 –ben<br />

már csatornává alakították a hajózás könnyebbé<br />

tétele érdekében. A társulat elnöke a fia, Sándor (<br />

1846-1889) volt. A csatornák alapvetően fontosak<br />

voltak a mezőgazdaság és szállítás szempontjából.<br />

Sándor gróf nagyszentmiklósi uradalma 8000 kat.<br />

holdat tett ki, angol telivér és félvér ménes is volt<br />

itt, emellett állattenyésztésre és gabonatermesztésre<br />

specializálódott.<br />

(a cikk folytatása a következő számunkban)<br />

Szabó Krisztina<br />

κών βιβλίων και στην ίδρυση και οικονομική συντήρηση<br />

ελληνόφωνων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Γύρω<br />

στο 1800 στα τυπογραφεία της Πέστης και Βούδας<br />

έρχονται στο φως περίπου 100 εκδόσεις εκκλησιαστική<br />

ιστορίας, γραμματικής κ.α. ιστορικού και θεολογικού<br />

περιεχομένου.<br />

Σχετική απόφαση του Συμβουλίου Τοποτηρητών<br />

του 1795 κάνει μνεία για 17 ελληνόφωνα σχολεία<br />

στη χώρα. Μάλιστα το 1812 εγκαινιάζεται στην Πέστη<br />

και ελληνική Παιδαγωγική Ακαδημία, την ίδρυση της<br />

οποίας υποστήριξε έμπρακτα ο επίσκοπος Βούδας Διονύσιος<br />

Πόποβιτς, κατά κόσμον Δημήτριος Παπαγιαννούσης.<br />

Το σκηνικό της εξάσκησης της λατρείας, οι<br />

ναοί και οι κυρίως χώροι διαφύλαξης της μητρικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς, τα σχολεία, υπενθύμιζαν στον ελληνισμό τις<br />

καταβολές του και αποτελούσαν σύμβολα της ιδιαίτε-<br />

19


20<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

ρής τους πατρίδας. Χαρακτηριστικό της ευμάρειας και<br />

της επιρροής τους <strong>είναι</strong> ακόμη η ανάθεση της ανέγερσης<br />

των ναών σε επιφανείς αρχιτέκτονες όπως ο Jung<br />

József, Povolni János και Mayerhoffer András, αφήνοντας<br />

πίσω τους θεαματικά μνημεία τεχνοτροπίας μπαρόκ,<br />

Λουδοβίκου 16ου, και αργότερα νεοκλασικού<br />

ρυθμού. Τον διάκοσμο των κτιρίων και την εικονογραφία<br />

την ανέθεταν σε τεχνίτες από την Ελλάδα.<br />

Μια από τις ελληνικές οικογένειες με μεγάλη επιρροή<br />

ήταν η οικογένεια Νάκου. Οι πρόγονοί της, ο Χριστόφορος<br />

και Κύριλλος, αργότερα αναφέρονται ως Kristóf<br />

και Cyrill, ήταν ήδη κάτοικοι Βιέννης, όταν, με ευκαιρία<br />

τον πλειστηριασμό των κοπαδιών του νοτιο-ουγγρικού<br />

θησαυροφυλακίου, αγόρασαν το 1781 το τιμάριο<br />

Nagyteremia (Máriaföld) στο νομό Torontál και το<br />

1782 το Nagyszentmiklós. Στις 27 Φεβρουαρίου 1782,<br />

ο Χριστόφορος και Κύριλλος παίρνουν τον τίτλο του<br />

ευγενούς με οικόσημο, στις δε 28 Μαΐου του 1784 το<br />

προσωνύμιο Nagyszentmiklósi. Η εμπορική δραστηριότητα<br />

των δύο αδελφών δεν περιορίζεται στις περιοχές<br />

υπό τουρκική, ουγγρική και αυστριακή διοίκηση, αλλά<br />

διεισδύει και στη Ρωσική Αυτοκρατορία, την Ολλανδία<br />

και την Ιταλία. Το 1787 το Nagyszentmiklós αποκτά<br />

δικαίωμα οργανωμένης αγοράς, γεγονός που επιφέρει<br />

σημαντική ανάπτυξη του εμπορίου. Η παραχώρηση<br />

αυτή ικανοποίησε μια μεγάλη ανάγκη, αφού μετά την<br />

Τουρκοκρατία ο νομός Torontál είχε έντονη την εικόνα<br />

της εγκατάλειψης: το ακατοίκητο τοπίο είχε μετατραπεί<br />

σε βάλτο. Το 1790, με πρωτοβουλία της οικογένειας<br />

Νάκου η περιοχή εποικείται από Γερμανούς,<br />

Γάλλους και Σέρβους. Από το 1807 ως το 1820 το<br />

Nagyszentmiklós θα αποτελέσει το κέντρο του νομού.<br />

Το γένος Νάκου θα γίνει πολύ γνωστό, όταν το 1799<br />

ένας γεωργός του Χριστοφόρου αποκάλυψε αρχαιολογικό<br />

εύρημα που έκτοτε αποκαλείται «ο χρυσός θησαυρός<br />

του Nagyszentmiklós» και φυλάγεται στη Βιέννη.<br />

Το ίδιο έτος ο Βαρόνος Χριστόφορος Νάκος, με μοναδικό<br />

για την εποχή του τρόπο, ιδρύει το εκπαιδευτικό<br />

ίδρυμα για άπορα παιδιά των υποτελών του ηγεμόνος<br />

«Μικρόν Γεωργικόν». Ο ίδιος θα αποκτήσει αργότερα<br />

στη Βουδαπέστη το Πανδοχείο και Καφενείο «Hét<br />

Választófejedelem». (Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία<br />

κυρίως οι χριστιανοί υποτελείς ασχολούντο με το ζύγισμα<br />

του καφέ: έλληνες, σέρβοι, αρμένιοι). Τα καφενεία<br />

της Πέστης του 18ου αιώνα προσέφεραν ναργιλέ,<br />

μια και το κάπνισμα επιτρεπόταν μόνο σε κλειστούς<br />

χώρους. Οι επισκέπτες συνόδευαν το κάπνισμα με<br />

καφέ, και με την πάροδο του χρόνου οι δύο δραστηριότητες<br />

συνδέθηκαν. Έτσι δημιουργήθηκε ένας από<br />

τους χαρακτηριστικότερους τύπους καφενείου, ο ανατολικός,<br />

που συναντάται και στους έλληνες.<br />

Ο γιος του Χριστοφόρου Αλέξανδρος (1785-1848)<br />

έλαβε τον τίτλο του κόμη του 1813. Ο γιος του τελευταίου<br />

(Kálmán 1822-1902), διετέλεσε μόνιμο μέλος<br />

του ουγγρικού σώματος εισαγγελίας (1861), επιμελητής<br />

(1850), μυστικός σύμβουλος εσωτερικού και είχε<br />

λαμπρή σταδιοδρομία στο δημόσιο και πολιτικό βίο.<br />

Νυμφεύτηκε την αρμενικής καταγωγής Gyertyánffy<br />

Berta, η προσωπογραφία της οποίας φυλάγεται σήμερα<br />

στο Μουσείο Καλών Τεχνών. Η αριστοκράτης σύζυγος<br />

τη δεκαετία του 1860 μετέτρεψε το βιεννέζικό της ανάκτορο<br />

σε κέντρο της κοινωνικής ζωής των ευγενών.<br />

Στην παρέα της έβλεπε κανείς συχνά επιφανείς ζωγράφους<br />

όπως τους F. Amerling, A. Pettenkofen και μουσικούς<br />

όπως τον Liszt και τον Wagner. Η οικογένεια<br />

Νάκου, κατείχε επιβλητικά ανάκτορα και εκτός Βιέννης,<br />

στην Πέστη και την αυστριακή πόλη Schwarzau.<br />

Όταν ο Kálmán χήρεψε, στη μνήμη της συζύγου του<br />

ίδρυσε 30κλινο Νοσοκομείο στο Nagyszentmiklós, στο<br />

δε Pusztaporgány πρότυπη 100θέσια σχολή. Το 1864<br />

στο Szentmiklós κτίζει κάστρο που φιλοξενούσε επισκέψιμη<br />

βιβλιοθήκη 5000 τόμων και πληθώρα καλλιτεχνημάτων.<br />

Το 1822 με την ηγεσία του κόμη Kálmán<br />

δημιουργείται ο Αντιπλημμυρικός Όμιλος Στάθμισης<br />

Υδάτων της παραποτάμιας περιοχής Aranka, άκρως<br />

καίρια πρωτοβουλία, αφού ήδη από τη δεκαετία του<br />

70 το πρόβλημα της στάθμισης των υδάτων παρέμενε<br />

άλυτο. Έτσι, από το 1886 ως το 1894, ο παραπόταμος<br />

Aranka γίνεται πλωτός. Πρόεδρος του Ομίλου ήταν<br />

ο γιός του Αλέξανδρος (1886-1894). Οι αγωγοί απορροής<br />

ήταν βασικοί για την γεωργία και τις μεταφορές.<br />

Το τιμάριο του κόμη Αλεξάνδρου ανερχόταν στις 46032<br />

km2, διέθετε καθαρόαιμο και ημίαιμο άγγλο ιπποκόμο<br />

και ειδικευόταν στη κτηνοτροφία και την καλλιέργεια<br />

σιτηρών.<br />

(το άρθρο συνεχίζεται στο επόμενο φύλλο μας)<br />

Συγγραφή άρθρου: Χριστίνα Σάμπο<br />

Απόδοση στην ελληνική: Νότης Γεωργίου<br />

Όλα τα άρθρα και ανταποκρίσεις που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα και όχι<br />

της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ». Ο κάθε αρθρογράφος <strong>είναι</strong> υπεύθυνος για το περιεχόμενο του<br />

γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,<br />

ύφους και σύνταξης.<br />

Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ<br />

Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki, és nem<br />

az ELLINIZMOSZ újságét. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek<br />

azonban joga van helyesírási, stilisztikai és mondattani javításokat végezni.<br />

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztő Bizottsága


ΚΗΡΥΓΜΑ ΕΝ ΤΟΙΣ ΝΑΟΙΣ<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

Προς την εφημερίδα Ελληνισμός.<br />

Σας παρακαλώ όπως δημοσιεύσετε την ακόλουθη επιστολή μου.<br />

Κήρυγμα μισαλλοδοξίας και διχασμού<br />

Συμπατριώτες μας θέλουν να μάθουν τι λέει στα<br />

κηρύγματά του ο Μητροπολίτης Αυστρίας κ. Μιχαήλ<br />

τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα στο πρόσφατο<br />

κήρυγμά του στην δοξολογία για την Εθνική Επέτειο<br />

της 25ης Μαρτίου, ο οποίος εμφανίστηκε όχι μόνο<br />

ως πνευματικός, αλλά και ως πολιτικός αρχηγός των<br />

Ελλήνων της Ουγγαρίας.<br />

Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται <strong>είναι</strong>: Τι εκπροσωπεί<br />

ο κ. Μιχαήλ; Την θρησκεία της αγάπης και εγκράτειας<br />

ή τις προσωπικές του φιλοδοξίες; Γιατί παραβιάζει<br />

το καθιερωμένο δόγμα της Ορθοδοξίας σχετικά με<br />

τα κηρύγματα; Ποια <strong>είναι</strong> τα κίνητρα που τον οδήγησαν<br />

και τον οδηγούν να συκοφαντεί ασύστολα και να<br />

βρίζει ξετσίπωτα τα εκλεγμένα όργανα των απόδημων<br />

στην Ουγγαρία Ελλήνων; Γιατί συνεργεί και υποθάλπτει<br />

τον διχασμό των εκλεγμένων οργανώσεών μας<br />

και υποκινεί την διοργάνωση διάφορων εκκλησιαστικών<br />

ομάδων; Ο κ. Μητροπολίτης στο αντικομμουνιστικό<br />

του μένος στόχο του έχει την Εκκλησία των<br />

Ούγγρων Ορθόδοξων, γιατί επιδιώκει την υφαρπαγή<br />

της περιουσίας της, ενώ πάνω από 100-150 χρόνια<br />

δεν υπήρξε θέμα για το αν η εν λόγω Εκκλησία<br />

ανήκει στο Πατριαρχείο της Μόσχας ή της Κωνσταντινουπόλεως.<br />

Το θέμα αυτό το υποκίνησε τα τελευταία<br />

15 χρόνια ο Μητροπολίτης κ. Μιχαήλ, γεγονός<br />

που και αυτό το πρόβλημα εντάσσεται στα πλαίσια<br />

του αντικομμουνιστικού μνημονίου του Συμβουλίου<br />

της Ευρώπης. Αιδώς Αργείοι! Ο κ. Κορνήλιος Καστοριάδης,<br />

στο «Φόρουμ 2000» επισημαίνει, πως όταν<br />

σήμερα τα ψευδο-δημοκρατικά καθεστώτα ανθίζουν,<br />

ενώ η καταστροφή των παραδοσιακών πολιτισμών,<br />

χωρίς οποιαδήποτε εναλλακτική λύση, ευνοεί την επιστροφή<br />

του θρησκευτικού και εθνοτικού φανατισμού<br />

με τα γνωστά φρικτά αποτελέσματα. Στη συνέχεια με<br />

τον παραπάνω τίτλο δημοσιεύουμε την κριτική μας<br />

στο κήρυγμα του κ. Μιχαήλ.<br />

Στη Βουδαπέστη έγινε η δοξολογία για την Εθνική<br />

Επέτειο ης 25ης Μαρτίου, υπό του Μητροπολίτη<br />

Αυστρίας και Εξάρχου Ουγγαρίας, κ. Μιχαήλ. Μετά την<br />

καθιερωμένη δοξολογία επακολούθησε ένα κήρυγμα<br />

πολιτικο-ιδεολογικού περιεχομένου, κήρυγμα μισαλλοδοξίας<br />

και διχασμού, κατά το οποίο εκστομίσθηκαν<br />

ύβρεις και συκοφαντίες κατά των εκλεγμένων οργανώσεων<br />

των απόδημων στην Ουγγαρία Ελλήνων και<br />

των στελεχών τους.<br />

Ο κήρυκας του εν λόγω κηρύγματος αντί ν΄ ασχοληθεί<br />

με θρησκευτικά ή εκκλησιαστικά θέματα, όπως<br />

καθορίζει και το δόγμα της Ορθοδοξίας, αντί να διαφωτίσει<br />

το ποίμνιό του αντί λοιπόν για όλα αυτά πέρασε στα<br />

άκρα, χρησιμοποιώντας ένα υβρεολόγιο ανεπίτρεπτο για<br />

τα χρονικά ενός εκκλησιαστικού λειτουργού, διότι έθιξε<br />

ανεπανάληπτα την τιμή και πρόσβαλλε την αξιοπρέπεια<br />

και το αγωνιστικό παρελθόν των συμπατριωτών μας.<br />

Όπως και στις προηγούμενες Εθνικές μας εορτές<br />

έτσι και φέτος, το κήρυγμα του κ. Μιχαήλ αντί να<br />

δώσει μηνύματα ζωής στους απόδημους, τους απομάκρυνε<br />

απ΄ την εκκλησία, με χυδαίες εκφράσεις.<br />

Για άλλη μια φορά εξέπληξε δυσάρεστα το εκκλησίασμά<br />

του η ευκολία και η άνεση με την οποία πέρασε<br />

από την <strong>γλώσσα</strong> του ιερού Ευαγγελίου σε γλωσσικούς<br />

κώδικες της λαχαναγοράς. Οι διαφωνίες μας με τον κ.<br />

Μητροπολίτη δεν <strong>είναι</strong> νέες. Από τα πρώτα του ήδη<br />

κηρύγματα εκδήλωσε φανερά το αντικομμουνιστικό<br />

του μένος και την ξέφρενη μανία του κατά των εκλεγμένων<br />

οργανώσεών μας και των στελεχών τους διότι<br />

παρεμπόδισαν την ωμή του επέμβαση στις εσωτερικές<br />

υποθέσεις των συμπατριωτών μας. Και από τότε<br />

άρχισε να επαναλαμβάνει το γνωστό του τροπάριο,<br />

ότι δηλαδή οι Έλληνες της Ουγγαρίας δεν εκκλησιάζονται.<br />

Τώρα τους θυμήθηκε, ενώ επί 40 ολόκληρα<br />

χρόνια ούτε καν τους αναγνώριζε ως Έλληνες;<br />

Ένα άλλο σοβαρό «επιχείρημα» ήταν ότι στα Δημοτικά<br />

Σχολεία μας δεν διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών<br />

και οι δάσκαλοι, που πληρώνονται από<br />

το Ελληνικό Δημόσιο, δεν βάζουν τους μαθητές σε<br />

γραμμές και με σημαίες να τους πηγαίνουν τις Κυριακές<br />

στην εκκλησία. Σχετικά με τους μαθητές που δεν<br />

διδάσκονται θρησκευτικά αλλά και για καλύτερη ενημέρωση<br />

των υπολοίπων αμαθών σας λέμε δημοσίως<br />

κ. Μητροπολίτη πως στην Ουγγαρία υπάρχει σαφής<br />

διαχωρισμός μεταξύ κράτους και εκκλησίας. Τα σχολεία<br />

μας, κ. Μητροπολίτη, ανήκουν στο Υπουργείο<br />

Παιδείας της Ουγγαρίας - όπως άλλωστε και τα Ουγγρικά<br />

σχολεία - και όχι μόνο δεν <strong>είναι</strong> υποχρεωμένα<br />

αλλά και δεν επιτρέπεται να συνοδεύουν οργανωμένα<br />

τους μαθητές τους στην εκκλησία. Κάτι τέτοιο αφορά<br />

εκείνα τα Ουγγρικά σχολεία, που υπάγονται απευθείας<br />

στις εκκλησίες της χώρας.<br />

Ειπώθηκε επίσης από τον κ. Μητροπολίτη πως όλοι<br />

μας πρέπει να βγούμε στους δρόμους της Βουδαπέστης<br />

για να διεκδικήσουμε ακόμη και με συλλογή υπογραφών<br />

την εκκλησία μας, την οποία οι «κομμουνιστές<br />

με τα Σοβιετικά όπλα μάς την άρπαξαν το 1945». Για<br />

να δικαιολογήσει την αντικαταστατική ίδρυση διάφορων<br />

εκκλησιαστικών ή θρησκευτικών κοινοτήτων, ο κ.<br />

Μητροπολίτης «ανακάλυψε» και νέες πηγές σύμφωνα<br />

με τις οποίες «το 1952 οι κομμουνιστές, αφού έβαλλαν<br />

πιστόλι στο σβέρκο του τότε δήθεν προέδρου των<br />

Ελληνικών κοινοτήτων (sic!), τον ανάγκασαν να διαλύσει<br />

αυτές τις κοινότητες!! Ακόμη και σε προηγούμενα<br />

κηρύγματά του, φωνασκώντας και κραυγάζοντας,<br />

διαμήνυε με φανατισμό και μίσος ότι «το 1945 με<br />

τα όπλα των Ρώσων οι κομμουνιστές μας άρπαξαν την<br />

εκκλησία μας»! Οι φαρμακεροί μύδροι που εξαπέλυσε<br />

πρόσφατα μας θυμίζουν την αντικομμουνιστική προπαγάνδα<br />

παλαιών εποχών.<br />

Χριστόφορος Αθανασίου<br />

21


22<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Μας κάνουν υπερήφανους<br />

Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΑΤΡΟΥ ΛΕΥΚΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ<br />

Πρόσφατα το Επιμελητήριο Ούγγρων<br />

Υγειονομικών του Διαμερίσματος Újbuda,<br />

απένειμε στην Ελληνίδα αρχίατρο Λευκή<br />

Καραγεωργίου το βραβείο Pro Medicina (για τις<br />

Ιατρικές Επιστήμες), η οποία από το 1978 εργάζεται<br />

σ’ αυτό τι Διαμέρισμα. Από το 1987 δουλεύει στο<br />

Ιατρείο της ως ρευματολόγος και ειδικός στην<br />

οστεοπώρωση. Με την ευκαιρία της βράβευσής<br />

της το εικονογραφημένο περιοδικό ELITE, τεύχος<br />

Μαΐου 2009, δημοσιεύει μια σύντομη συζήτηση που<br />

είχε με την κ. Καραγεωργίου, η οποία περιληπτικά<br />

έχει ως εξής:<br />

Την ιστορία της, εν μέρει την έχει καταγράψει ο<br />

χρόνος. Οι γονείς της <strong>είναι</strong> Έλληνες, οι οποίοι στην<br />

περίοδο του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα βρήκαν<br />

καταφύγιο στην Ουγγαρία. Εγκαταστάθηκαν στο<br />

χωριό Μπελογιάννη, που αναγέρθηκε το 1952. Στην<br />

Ουγγαρία, μας λέει, ήμουνα Ελληνίδα, μιλούσαμε<br />

ελληνικά, χορεύαμε και τραγουδούσαμε. Ύστερα από<br />

μερικά χρόνια αρχίσαμε να μαθαίνουμε ουγγρικά για<br />

να σπουδάσουμε. Και όταν εισάχθηκα στο γυμνάσιο,<br />

νόμισαν πως εκείνη την στιγμή βρέθηκα εδώ,<br />

ουρανοκατέβατη από την Ελλάδα. Το 1974 υπήρχαν<br />

δυνατότητες για επαναπατρισμό, όμως δεν έφυγα,<br />

διότι σκέφτηκα πως αυτή η χώρα μας δέχθηκε με<br />

ανοικτές τις αγκάλες της, μας πρόσφερε ασφάλεια<br />

και συνθήκες ζωής, εδώ διαμορφώθηκε ο τρόπος<br />

της σκέψεις μου, εδώ απόκτησα μια ευτυχισμένη<br />

οικογένεια. Είμαι πολύ τυχερή εδώ που βρίσκομαι,<br />

τα παιδιά μου, αλλά και τα εγγόνια μου μιλούν ελληνικά.<br />

Όταν επισκέπτομαι τα αδέρφια μου και τους<br />

συγγενείς μου στην Ελλάδα πάντα τους πηγαίνω και<br />

τυρώδες ράβδους με έγχρωμες κηλίδες, και τα Χριστούγεννα<br />

μόνο τότε <strong>είναι</strong> τέλεια όταν έχουν στο<br />

δέντρο ζαχαρωτά, όπως και εδώ.<br />

(Πηγή: ΕΛΙΤΕ, τεύχος Μαΐου 2009)<br />

„Nincs olyan hangszer, amin ne akarna megtanulni játszani…”<br />

Pletser P<br />

Hrisztosz 2009. évi Sztárpalánta tehetségkutató<br />

verseny elődöntőjén vett részt Szé-<br />

kesfehérváron népzene kategóriában (Természetesen<br />

buzukival). Bejutott a döntőbe, ami 2009.<br />

március 21-én volt Csillebércen az Ifjúsági Központban.<br />

Az elődöntőre közel 1000 gyerek jelentkezett,<br />

majd a döntőre 167 gyermek került be.<br />

Hrisztosz itt is adta formáját. Mindenkit elkápráztatott<br />

buzuki játékával. Aranyminősítést kapott,<br />

majd Cd felvételre javasolták és a gálán már tv felvétel<br />

is készült a kimagasló tehetségekről.<br />

A beloianniszi Pyrgos néptánccsoport és a beloianniszi<br />

Pyrgos zenekar tagja.<br />

A jövő zenészéről, Pletser Hrisztoszról édesanyja<br />

részletesen nyilatkozik nyilatkozik majd az Ellinizmosz következő<br />

számában. Addig is hallgassátok őt a a www.pyrgos.<br />

www.pyrgos.<br />

hu-n, http://hallgass.hu/zenekarok/pyrgos-gorogzenekar-on.zenekar-on.


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

A görög nyelv …/ Η ελληνική <strong>γλώσσα</strong>...<br />

... <strong>είναι</strong> καράβι που ταξιδεύει εδώ και<br />

χιλιάδες χρονιά, έχει „πιάσει” σε πολλά<br />

λιμάνια από Μαύρη θάλασσα μέχρι και τις<br />

Ηρακλείες Στήλες, αλλά και πέρα στην<br />

Μελβούρνη και στα παγώμενα λιμάνια<br />

τις Σουηδίας και του Montreal ... στις<br />

Πολυνησίας τα αισθανδικά νερά έχει<br />

περάσει ... To πλήρωμα τoυ καραβιού,<br />

πολυποίκιλο, και εφευρετικό σαν τον<br />

Οδυσσέα, τον αιώνιο πολυμήχανο, ....ακόμα ταξιδεύει...<br />

Padelis P., 43 ετών, Bonn<br />

… αόριστος, απλός μέλλοντας, συνεχής<br />

υποτακτική... νομίζω ότι όλοι που<br />

έχουν μάθει Ελληνικά ξέρουν τι εννοώ<br />

τώρα.. τα Ελληνικά <strong>είναι</strong> μια από τις πιο<br />

δύσκολες γλώσσες. Και δεν μιλήσαμε<br />

ακόμα για την καθαρεύουσα.. επί των<br />

ημερών μας, ως επί το πλείστον..<br />

Μilán Rázsó,27 ετών<br />

... <strong>είναι</strong> καταρχάς πανέμορφη και πολύ<br />

πλούσια. Και ηχητικά και εκφραστικά<br />

και έχει μια παράδοση πάρα πολλών<br />

χρόνων. Περικλείει τις παραδόσεις όλης<br />

της Ελλάδας και οι διάφορες διαλέκτοι<br />

διάφορων περιοχών της χαρίζουν<br />

ένα απήθανο πλούτο που <strong>είναι</strong><br />

αξιοθαύμαστος. Μου λείπει πολύ γιατί<br />

όσο να ‘ναι, λόγω της δουλειάς μου που περιλαμβάνει πολλά<br />

ταξίδια και συνεργασίες με διάφορους ξένους καλλιτέχνες,<br />

δεν τη μιλάω όσο θα ήθελα. Όμως οπότε <strong>είναι</strong> δυνατό, την<br />

τραγουδάω, εννοώντας πως ερμηνεύω ελληνικά κομμάτια,<br />

έτσι χαίρεται και το ακροατήριο και εγώ παίρνω διπλή<br />

χαρά. Και τώρα που καλοκαίριασε θα έχω την ευκαιρία να<br />

πάω Ελλάδα, και να πάρω μια γερή δόση από την υπέροχη<br />

<strong>γλώσσα</strong> μας.<br />

Κλειώ Μητιλινέου,<br />

... <strong>είναι</strong> ένας κρίκος<br />

στην ελληνική διασπορά<br />

που συνδέει όλους τους<br />

ομογενείς του κόσμου.<br />

Δώρα Ελίζα Στόγιου,18<br />

ετών<br />

… dallamos, azonnal felismerhető…. mindenkinek<br />

ismernie kellene a világon!<br />

Szatmári Andrea, 52 ετών<br />

... <strong>είναι</strong> πανάρχαια, φέρει τα σημάδια των διάφορων<br />

εποχών. Αυτά μας συνδέουν εμάς τους ομογενείς με την<br />

πατρίδα.<br />

Αθηνά Φλώρου,32 ετών<br />

... μού έχει δώσει τόσο πολλή ευτυχία όσο την έχω<br />

διαβάσει.<br />

Χριστίνα Στόγου,17 ετών<br />

… για μένα η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> κατά πρώτο λόγο σημαίνει<br />

την μετάδοση του χριστιανικού πολιτισμού. Είναι η<br />

<strong>γλώσσα</strong> της Αγίας Γραφής και της ορθόδοξης λειτουργίας,<br />

και ταυτόχρονα η καθημερινή ζωή. Η συχνή μορφή της<br />

διατήρησης των επισήμων επαφών και της ανθρώπινης<br />

επικοινωνίας. Ο γνήσιος δίαυλος μετάδοσης των<br />

παραδοσιακών αξιών.<br />

… számomra elsősorban a keresztény kultúra közvetítője.<br />

A Szentírás és az ortodox liturgia nyelve, de ugyanakkor<br />

a hétköznapi életé is. A hivatalos kapcsolattartás és<br />

az emberi érintkezés gyakori formája. Egy hagyományos<br />

értékrend átadásának a valóságos csatornája.<br />

Kalota József, Ιερέας<br />

... a legjobb a földön. Mert egyike a<br />

legrégibb nyelveknek, szép, érdekes<br />

és az én nyelvem. Remélem egy nap<br />

olyan jól fogom ismerni, mint az apukám.Sajnos<br />

én már nem ismertem a<br />

nagyszüleimet,és még sosem éltem<br />

Görögországban. De a kedvenc énekesem<br />

görög �<br />

… <strong>είναι</strong> ωραία, ενδιαφέρουσα, και<br />

αυτή <strong>είναι</strong> η <strong>γλώσσα</strong> μου. Ελπίζω μια<br />

μέρα θα γνωρίσω τη <strong>γλώσσα</strong> τόσο<br />

καλά, όσο ο μπαμπάς μου. Δυστυχώς<br />

δεν ήξερα τους παππούδες μου και δεν έζησα ποτέ στην<br />

Ελλάδα. ... αλλά ο αγαπημένος μου τραγουδιστής <strong>είναι</strong><br />

έλληνας �<br />

Σοφία Καρασαντέ,15 ετών<br />

… nekem nagymamám görög, aki a rokonokkal<br />

szokott görögül beszélni.Járok a<br />

görög iskolába is, és elég sokat tudok már.<br />

Tóth Levente, 11 ετών<br />

... <strong>είναι</strong> δύσκολη και περίπλοκη. Όταν<br />

ήμουν μικρή, η γιαγιά μάς μιλούσε<br />

μόνο ελληνικά ... μόνο αυτή σε όλη<br />

την οικογένεια. :O)<br />

... nehéz és bonyolult. Gyerekkoromban<br />

a görög nagymamám csak görögül<br />

beszélt hozzánk…egyedül ő az egész<br />

családból. :O)<br />

Mάρθα Γιαννακάκη, 33 ετών<br />

…nem is olyan nehéz.<br />

...δεν <strong>είναι</strong> και τόσο δύσκολη<br />

Αλκυόνη, 12 ετών<br />

az a nyelv, amelyet édesanyámtól tanultam,<br />

és amelyet szeretném megtanítani az<br />

unokáimnak is.<br />

… <strong>είναι</strong> η <strong>γλώσσα</strong> που έμαθα από τη μητέρα μου και θα<br />

ήθελα να διδάξω στα εγγόνια μου.<br />

Αντιγόνη, 42 ετών<br />

23


Σκονάκι<br />

24<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

… nagyon csodálatos � ..πάρα πολύ όμορφη<br />

Ολυμπία, 14 ετών<br />

…szép � ...<strong>είναι</strong> ωραία<br />

Δάφνη, 15 ετών<br />

…csodálatos de egyben nehéz is. ... πανεμορφη αλλά και<br />

δύσκολη<br />

Ελένη, 13 ετών<br />

… olyan szép és jó! ... <strong>είναι</strong> τόσο όμορφη και καλί<br />

Peni, 11 ετών<br />

… nagyon egzotikus nyelv.<br />

Nekem nagyon tetszik,<br />

bármilyen nehéz is.<br />

.... <strong>είναι</strong> πολύ εξωτική<br />

<strong>γλώσσα</strong>. Εμένα μου αρέση<br />

πολύ, όσο δύσκολη και να<br />

<strong>είναι</strong>.<br />

Φέδρα, 11 ετών<br />

… -et egyszer tudni fogom nagyon jól �<br />

… θα την ξέρω πολύ καλά κάποια μέρα.<br />

… számomra nagyon fontos!<br />

... <strong>είναι</strong> πολύ σημαντική<br />

για μένα<br />

Dóri,12 ετών<br />

… a legnehezebb nyelv.<br />

... <strong>είναι</strong> η πιο δύσκολη<br />

<strong>γλώσσα</strong>.<br />

Νίκος , 11 ετών<br />

Τέκλα, 13 ετών<br />

... μας βοηθάει να<br />

επικοινωνούμε με<br />

τους φίλους μας.<br />

... μας βοηθάει στις<br />

σπουδές μας, στα<br />

τραγούδια.<br />

Γαϊτατζή Έλενα και<br />

Γαϊτατζή Κωνσταντίνα<br />

... ανοίγει το παράθυρο στον πολιτισμό, την παράδοση, την<br />

ιστορία, την ελευθερία του λαού μας.<br />

Χατζηευγενάκη Θεοδοσία<br />

... nagyon dallamos és szép. Az indoeurópai nyelvcsaládba<br />

tartozik, de különálló. Nekem a második nyelvem,<br />

amit évek óta tanulok. Η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> μού ακούγεται<br />

μουσική. Είναι μια από τις ευρωπαϊκές γλώσσες αλλά<br />

δεν ανήκει σε καμία γλωσσική οικογενία. Είναι η δεύτερη<br />

<strong>γλώσσα</strong> μου που μαθαίνω εδώ και χρόνια.<br />

Κατερίνα Τσόμορ, 17 ετών<br />

… az idegen szavak szótárának körülbelül 70 %. Játszunk,<br />

ki hány szót tud belőle? :D<br />

J. Dimitrisz, 57 ετών<br />

... nekem elsősorban a családomat jelenti, és büszkeséggel<br />

tölt el, hogy én is görög vagyok.<br />

Barabás Viktória, 31 éves<br />

… έχει την πιο μακρά ιστορία από τις Ευρωπαϊκές<br />

γλώσσες.<br />

Χριστίνα Τσαρούχα<br />

... számomra az anyanyelvemet, a hazámat, a görög zenét,<br />

a napfényt, az ott élő testvéreimet, rokonaimat jelenti.<br />

Barabásné Metaxa Kirjakula, 53 éves<br />

A görög nyelv számomra pozitiv érzelmeket, illatokat, ízeket,<br />

kultúrát, 2500 éves demokráciát, a görög embereket<br />

jelenti.<br />

Nagy Csilla, 40 éves<br />

… <strong>είναι</strong> πολύ καλή, αλλά δεν <strong>είναι</strong> απλή.<br />

Rajnai Péter, 15<br />

… <strong>είναι</strong> πολύ ωραία. Μου αρέσουν οι λέξεις, μου αρέσει<br />

ότι μιλάω αυτή τη <strong>γλώσσα</strong>, η προφορά της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς, αλλά λίγο με δυσκολεύει η ορθογραφία Μαθαίνω<br />

ελληνικά γιατί πρέπει να μάθω καλά την ορθογραφία, και<br />

πρώτη φορά όταν μπήκα μέσα στην τάξη και γνώρισα τον<br />

δάσκαλό μου το Νίκο, μου άρεσε πάρα πολύ ο τρόπος που<br />

κάνει μαθήματα. Εγώ είμαι πολύ ευχαριστημένη με τον<br />

δάσκαλό μου και με τα μαθήματα. Πιστεύω να έχει μέλλον<br />

αυτό το σχολείο. Θα ήμουν πολύ ευτυχισμένη αν είχαμε<br />

την ίδια ευκαιρία στην Ελλάδα για να μαθαίνουμε τα παιδιά<br />

μας ουγγαρέζικα με τον ίδιο τρόπο.<br />

Dana Gabriella<br />

... εμείς την χρησιμοποιούμε κάθε μέρα!...<br />

και στην δουλειά, και με την μητέρα μου...<br />

Κι όταν πάμε στις γιορτές, τότε μιλάμε με<br />

τους γέρους ελληνικά.<br />

Ελένη Παπαδοπούλου<br />

… a szüleim, .. a másik felem,… a<br />

munkám.<br />

Mesimeris Apostolis<br />

... τώρα <strong>είναι</strong> η Οδός Βέτσεϊ: το Ελληνικό<br />

Σχολείο και η ελληνική εφημερίδα<br />

«Ελληνισμός»<br />

Νόρα Γιαννακάκη, 31 ετών


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

Η Ελληνική <strong>γλώσσα</strong> στο επίκεντρο<br />

Ένα θέμα αγαπητό σε όλους τους Έλληνες της Ουγγαρίας που μας ενώνει περισσότερο από ο,τιδήποτε<br />

άλλο. Το τεύχος του «Ελληνισμού» του Ιουνίου <strong>είναι</strong> αφιερωμένο στην Ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Όπως<br />

είπε ο Καζαντζάκης, <strong>«η</strong> <strong>γλώσσα</strong> <strong>είναι</strong> <strong>πατρίδα»</strong> γι` αυτό πιστεύω στο Ελληνικό Σχολείο Ουγγαρίας, την<br />

δίγλωσση εφημερίδα των Ελλήνων, «Ελληνισμός» και κάθε φορέα-οργάνωση που παρέχει πληροφορία,<br />

γνώση, ενημέρωση, διδάσκει και ασχολείται... ή απλά αγαπάει την Ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Θα διαβάσετε για<br />

την ιστορία της Ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς, την <strong>γλώσσα</strong> των νέων, την διδασκαλία της Ελληνικής (μειονοτική<br />

και διαπολιτιστική εκπαίδευση, τα Ελληνικά ως δεύτερη ή ξένη <strong>γλώσσα</strong>), τα μαθήματα στην Ελλάδα, τα<br />

σχετικά εγχειρίδια και τους διαδικτυακούς τόπους ενημέρωσης, καθώς και αποσπάσματα συγγραμμάτων<br />

μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών. Τέλος θα σας πούμε τι σημαίνει η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> για μας.<br />

Ελπίζω να σας αρέσει το «ταξίδι» στον κόσμο της <strong>γλώσσα</strong>ς, που «μας δώσανε Ελληνική».<br />

Νόρα Γιαννακάκη<br />

«Θέλεις να ομιλήσουμε για τη <strong>γλώσσα</strong>»;<br />

Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ελληνική εθνικότητά<br />

μας, όλοι μας πρέπει να μνημονεύουμε<br />

αυτά που διαπίστωσε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος<br />

Σολωμός στο ΔΙΑΛΟΓΟ για τη <strong>γλώσσα</strong>, το<br />

1824: „…θέλεις να ομιλήσουμε για τη <strong>γλώσσα</strong>,<br />

μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία<br />

και <strong>γλώσσα</strong>; … εκείνο οπού λέγει ο Βάκων για<br />

τη φύση, δηλαδή, όπως ο φιλόσοφος, για να την<br />

κυριέψη, πρέπει πρώτα να της υποταχθή, ημπορεί<br />

να το ’πη για τη <strong>γλώσσα</strong>, υποτάξου πρώτα στη<br />

<strong>γλώσσα</strong> του λαού, και, αν είσαι αρκετός, κυρίεψέ<br />

την.”<br />

«TΗ ΓΛΩΣΣΑ μου έδωσαν<br />

ελληνική»<br />

«Μου δόθηκε να γράψω σε μια <strong>γλώσσα</strong><br />

που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια<br />

ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, μια <strong>γλώσσα</strong><br />

που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια<br />

χωρίς διακοπή, και μ’ ελάχιστες διαφορές.<br />

Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση,<br />

αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική<br />

οντότητα της χώρας μου. Που <strong>είναι</strong> μικρή<br />

σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση<br />

χρόνου. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο<br />

μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε<br />

ένας, επαναλαμβάνω, ούτε ένας, που να μη<br />

γράφτηκε ποίηση στην ελληνική <strong>γλώσσα</strong>.<br />

Να τι <strong>είναι</strong> το μεγάλο βάρος παράδοσης που<br />

το όργανο αυτό σηκώνει.»<br />

Οδυσσέας Ελύτης,<br />

Λόγος στην απονομή του Βραβείου Νόμπελ<br />

Ha fenn akarunk maradni mint görög nemzetiség,<br />

mindnyájunknak szem előtt kell tartanunk azt, amit<br />

nemzeti költőnk Dionisziosz Szolomosz a DIALÓGUS<br />

a nyelvről című írásában rögzített 1824-ben: „...Azt<br />

akarod, hogy a nyelvről beszéljünk. Elhiheted, nem is<br />

gondolok egyébre, csupán e kettőre: a szabadságra<br />

és nyelvünkre. ...Az, amit Bakon állit a természetről,<br />

hogy először is alá kell vetnie magát a filozófusnak<br />

ahhoz, hogy a hatalmába kerítse, érvényes a nyelvre<br />

is, vesd magad alá először is a nép nyelvének, és ha<br />

elégséges vagy, kerítsd hatalmadba...”<br />

Caruha Vangelió<br />

ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ<br />

(απόσπασμα)<br />

Την <strong>γλώσσα</strong> μού έδωσαν ελληνική·<br />

το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.<br />

Μονάχη έγνοια η <strong>γλώσσα</strong> μου στις αμμουδιές του<br />

Ομήρου.<br />

Εκεί σπάροι και πέρκες<br />

ανεμόδαρτα ρήματα<br />

ρεύματα πράσινα μες<br />

στα γαλάζια<br />

όσα είδα στα σπλάχνα<br />

μου ν’ ανάβουνε<br />

σφουγγάρια,<br />

μέδουσες<br />

με τα πρώτα λόγια<br />

των Σειρήνων<br />

όστρακα ρόδινα με τα<br />

πρώτα μαύρα ρίγη.<br />

Μονάχη έγνοια η<br />

<strong>γλώσσα</strong> μου με τα<br />

πρώτα μαύρα ρίγη.<br />

25


Σκονάκι<br />

26<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Η ιστορία της νέας ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς<br />

νέα ελληνική <strong>γλώσσα</strong> μιλιέται - στην κοινή μορφή της –<br />

Η στην Ελληνική Δημοκρατία, στην Κυπριακή Δημοκρατία<br />

και στην ελληνική διασπορά. Η νέα ελληνική ανήκει στην<br />

ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Τα πρώτα γραπτά<br />

τεκμήρια της ελληνικής – που βρέθηκαν στα ανακτορικά<br />

κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού - χρονολογούνται<br />

στον 13ο αι. π.Χ. αλλά, σίγουρα υπάρχει από πιο παλιά. Το<br />

σύστημα αυτό – η Γραμμική Β’ – <strong>είναι</strong> συλλαβικό και όχι<br />

αλφαβητικό. Θα πρέπει να περιμένουμε ως τον 8ο αι. π. Χ.<br />

για να ξανασυναντήσουμε γραπτά μνημεία της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς – σε αλφαβητική γραφή τώρα. Μέχρι τον 3ο αι.<br />

π.Χ. οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν διαφορετικές διαλέκτους.<br />

Κάθε λογοτεχνικό είδος είχε τη δική του διάλεκτο. Τον 5ο αι.<br />

π.Χ. αρχίζει να ξεχωρίζει η αττική διάλεκτος που μιλιέται<br />

στην πόλη-κράτος της Αθήνας, αλλά μετά απλώνεται. Στην<br />

μακεδόνικη ηγεμονία με τις κατακτήσεις του Μεγάλου<br />

Αλεξάνδρου γεννιέται η ελληνιστική Κοινή. Η βάση της<br />

αποτελείται από την αττική διάλεκτο. Η Κοινή γίνεται η<br />

ηγεμονική <strong>γλώσσα</strong> όλου του πολιτισμένου λαού. Το έδαφος<br />

της Κοινής <strong>είναι</strong> τεράστιο. Αποτελείται – εκτός από την<br />

Ευρώπη και τη σημερινή Ελλάδα – από τη Μικρά Ασία,<br />

την Αίγυπτο, τη Συρία, τη Μεσοποταμία, Περσία, όπου<br />

οι πληθυσμοί γίνονται δίγλωσσοι. Υπάρχει όμως και το<br />

φαινόμενο της εγκατάλειψης της μητρικής τους <strong>γλώσσα</strong>ς:<br />

ο γλωσσικός εξελληνισμός.<br />

Η τεράστια αυτή εξάπλωση της Κοινής, η παρακμή<br />

του ελληνιστικού κόσμου και η ρωμαϊκή κατάκτηση<br />

δημιουργούν ήδη από τον 1ο αι. μ.Χ. ένα κίνημα γλωσσικού<br />

«καθαρισμού» που στην ύστερη αρχαιότητα<br />

<strong>είναι</strong> γνωστή ως «αττικισμός». Είναι η νοσταλγία της<br />

«καθαρότητας» της κλασικής αττικής διαλέκτου. Υποτιμάει<br />

την ομιλούμενη <strong>γλώσσα</strong>. Έτσι θα πρέπει να<br />

περιμένουμε μέχρι τον 12ο αι. για να βλέπουμε τα<br />

πρώτα λογοτεχνικά έργα στην ομιλούμενη της εποχής.<br />

Η βυζαντινή εποχή <strong>είναι</strong> επομένως εποχή γλωσσικού<br />

«καθαρισμού». Αλλά η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> συνεχίζει να<br />

αλλάζει και υπάρχουν ήδη πολλές λέξεις που χρησιμοποιούμε<br />

σήμερα: παιδί(ν), πατέρας, πόλη, κτλ. Το 1453<br />

με την άλωση της Κωνσταντινούπολης η Ελλάδα γίνεται<br />

μέρος της Τουρκικής Αυτοκρατορίας και παραμένει<br />

υπόδουλη τετρακόσια χρόνια. Σ’ αυτή την περίοδο η<br />

<strong>γλώσσα</strong> διαφέρει μόνο λίγο από τη σημερινή ομιλούμενη<br />

<strong>γλώσσα</strong>. Το δεύτερο κρίσιμο επεισόδιο στην ιστορία<br />

της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς <strong>είναι</strong> η διαμόρφωσης της<br />

εθνικής <strong>γλώσσα</strong>ς (κοινή νέα ελληνική) στο νέο εθνικό<br />

ελληνικό κράτος: το έτος 1830 φέρνει την απελευθέρωση<br />

των Ελλήνων, τη δημιουργία του νέου ελληνικού<br />

κράτους και την ανάπτυξη της νεοελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς.<br />

Το γλωσσικό κίνημα που θέλει να καθαρίσει τη <strong>γλώσσα</strong><br />

από τα ξένα – κυρίως τουρκικά - στοιχεία ξαναφέρνει<br />

στο προσκήνιο το «γλωσσικό πρόβλημα». Οι λογοτέχνες<br />

διαιρούνται σε δύο ομάδες: των «καθαρευουσιάνων»<br />

που θέλουν να γράφουν στην καθαρεύουσα και των<br />

«δημοτικιστών» που γράφουν στη δημοτική <strong>γλώσσα</strong>,<br />

δηλαδή στη <strong>γλώσσα</strong> του λαού. Οι ανάγκες επέκτασης<br />

του λεξιλογίου (κυρίως στη λογοτεχνία) οδηγούν<br />

σε δραστικό δανεισμό: τόσο από την ελληνική των<br />

αρχαίων χρονών, όσο και από τις ευρωπαϊκές γλώσσες<br />

(αρχικά από τα γαλλικά και μετά από τα αγγλικά). Το<br />

1976 παίρνει τέλος το «γλωσσικό ζήτημα»: η δημοτική,<br />

η <strong>γλώσσα</strong> που μιλάμε και γράφουμε σήμερα, γίνεται η<br />

επίσημη <strong>γλώσσα</strong> της Ελλάδας.<br />

Γλώσσα των νέων ή νεανική αργκό<br />

Σε κάθε εποχή οι νέοι δημιουργούν τους δικούς<br />

τους γλωσσικούς κώδικες επικοινωνίας. Η<br />

<strong>γλώσσα</strong> των νέων, ή νεανική αργκό, χαρακτηρίζεται<br />

από απλότητα, αμεσότητα, χιούμορ, φαντασία,<br />

πρωτοτυπία και πλαστικότητα. Σε καμία περίπτωση<br />

η <strong>γλώσσα</strong> των νέων δεν αποτελεί κίνδυνο για την<br />

τυπική μορφή της <strong>γλώσσα</strong>ς, όπως ισχυρίζονται<br />

κάποιοι συντηρητικοί κινδυνολόγοι. Άλλωστε έχει<br />

(Διασκευή από το βιβλίο Εν πλω της N. Γ., πηγή της φωτογραφίας:static.schoolrack.com/2213/__i__.ppt<br />

)<br />

αποδειχτεί ότι οι νέοι ξέρουν να χρησιμοποιούν<br />

τη <strong>γλώσσα</strong> ανάλογα με τις περιστάσεις. Επίσημη<br />

<strong>γλώσσα</strong> εκεί που πρέπει και νεανική <strong>γλώσσα</strong> στις<br />

παρέες τους.<br />

Για παράδειγμα, διαβάστε τον παρακάτω διάλογο:<br />

- Τι παίχτηκε, ρε κολλητέ, στο πάρτι του Μάκη;<br />

- Μούφα το πάρτι, αλλά είχε 2-3 πίπινια που παίζανε.


- Τελικά σου ‘κατσε καμιά φάση;<br />

- Ε, την έπεσα σ’ ένα, στην ψύχρα, αλλά μ’ έφτυσε<br />

και ξενέρωσα!<br />

- Έφαγες ήττα μεγάλε! Και μετά;<br />

- Μετά πλακώθηκα στα ξίδια κι<br />

έγινα γκολ... Εσύ δεν έσκασε μύτη,<br />

γιατί;<br />

- Την είχα δει τη δουλειά ότι θα<br />

<strong>είναι</strong> κλάιν μάιν και την άραξα<br />

σπίτι να διαβάσω και λιγάκι γιατί<br />

έχω φάει πακέτο με αυτές τις εξετάσεις.<br />

- Καλά ξηγήθηκες, άντε τσάγια<br />

τώρα. Πάω να φάω κάτι να στανιάρω.<br />

(Ο διάλογος <strong>είναι</strong> από το οπισθόφυλλο του “Λεξικό της αργκό”<br />

των Μακροδήμου – Ακριτίδη, από τις εκδόσεις Δρόμων.)<br />

Εξετάσεις<br />

για την πιστοποίηση της<br />

ελληνομάθειας<br />

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στις 13 Μαΐου 2009,<br />

στο εξεταστικό κέντρο του Ελληνικού Σχολείου<br />

της Βουδαπέστης διεξήχθησαν οι εξετάσεις για<br />

την απόκτηση του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας.<br />

Οι εξετάσεις για την Πιστοποίηση της Ελληνομάθειας<br />

διοργανώνονται κάθε χρόνο από το Κέντρο Ελληνικής<br />

Γλώσσας και το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας<br />

σε 69 εξεταστικά κέντρα σε όλον τον κόσμο. Φέτος<br />

οι υποψήφιοι ήταν 12, για το Α΄ και Β΄ επίπεδο. Οι<br />

υποψήφιοι προσήλθαν από το Μίσκολτς, το χωριό<br />

Μπελογιάννη και από τη Βουδαπέστη. Στα 5 χρόνια<br />

λειτουργίας του εξεταστικού κέντρου της Βουδαπέστης,<br />

49 άτομα εξετάστηκαν στα 4 επίπεδα<br />

της Ελληνομάθειας και οι περισσότεροι από τους<br />

μισούς απόκτησαν το Πιστοποιητικό Ελληνομάθειας,<br />

αρκετοί από αυτούς, μάλιστα, και με το βαθμό Άριστα.<br />

Το εξεταστικό κέντρο Βουδαπέστης όλα αυτά τα<br />

χρόνια λειτουργεί με την αμέριστη υποστήριξη της<br />

Πανουγγρικής Αυτοδιοίκησης των Ελλήνων και του<br />

Ελληνικού Σχολείου Ουγγαρίας. Από την επόμενη<br />

χρονιά, υπεύθυνη του εξεταστικού κέντρου θα <strong>είναι</strong><br />

η καθηγήτρια της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς κα Μαρία<br />

Στοΐλοβα. Καθώς τα αποτελέσματα των φετινών<br />

εξετάσεων δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα, ευχόμαστε<br />

στους υποψήφιους καλή επιτυχία και καλή πρόοδο<br />

στη ζωή τους.<br />

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.greeklanguage.gr/greekLang/certification/index.html<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

Έληξαν οι γραπτές απολυτήριες<br />

εξετάσεις<br />

Στις 25 Μαΐου 2009, τέλειωσε η εαρινή περίοδος<br />

των γραπτών απολυτήριων εξετάσεων. Οι γραπτές<br />

εξετάσεις των 136.334 μαθητών, εντός 16<br />

ημερών, διεξήχθησαν σε 1354 χώρους εξέτασης,<br />

χωρίς να σημειωθεί κανένα ουσιαστικό πρόβλημα.<br />

Στις 21 Μαΐου έγιναν οι απολυτήριες εξετάσεις<br />

στην νεοελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Τα καθήκοντα, τα<br />

ηχογραφικά υλικά και τον οδηγό διορθώσεων<br />

μπορείτε να τα βρείτε στην ιστοσελίδα www.<br />

oh.gov.hu. Για τυχόν περαιτέρω ερωτήσεις, σχετικά<br />

με τα αποτελέσματα των απολυτήριων εξετάσεων,<br />

μπορείτε, με εμπιστοσύνη, να αποταθείτε στους<br />

δασκάλους του 12τάξιου Συμπληρωματικού<br />

Σχολείου Ελληνικών (1054 Budapest, Vécsey u.<br />

5.). Αριθμός τηλεφώνου: 302 7276.<br />

Befejeződtek a görög írásbeli érettségik<br />

Május 25-én lezárult a 2009. évi tavaszi érettségi<br />

írásbeli vizsgák időszaka. A 136.334 érettségiző<br />

írásbeli vizsgái a 16 nap alatt 1354 vizsgahelyszínen<br />

zajlottak. A vizsgák sikeres lefolytatását érdemben<br />

megzavaró esemény nem történt. Az írásbeli<br />

érettségi vizsgák újgörög nyelvből május 21-én<br />

zajlottak le. A feladatokat, a hanganyagot és a<br />

javítási útmutatót megtalálják a www.oh.gov.hu<br />

weboldalon. További kérdéseikkel az újgörög nyelvi<br />

érettségivel kapcsolatban forduljanak bizalommal a<br />

12 Osztályos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola<br />

tanáraihoz az iskola központjában<br />

Cím: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />

Telefonszám: 302 7276.<br />

Η ελληνική ως ξένη <strong>γλώσσα</strong> –<br />

μερικοί σχετικοί σύνδεσμοι<br />

www.greeklanguage.gr: η Πύλη για την<br />

ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Ένα εγχείρημα του Κέντρου<br />

Ελληνικής Γλώσσας για την υποστήριξη της<br />

ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς στη διαχρονία της: αρχαία<br />

ελληνική, μεσαιωνική ελληνική, νέα ελληνική.<br />

www.ypepth.gr: Yπουργείο Εθνικής Παιδείας και<br />

Θρησκευμάτων<br />

www.nglt.uoa.gr: Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής<br />

Γλώσσας του Εθνικού και Καποδιστριακού<br />

Πανεπιστημίου Αθηνών: Αίτηση Συμμετοχής σε<br />

Πρόγραμμα Σπουδών ή σε Εξέταση Ελληνομάθειας<br />

(Επίπεδο Επάρκειας), Πληροφορίες σχετικά<br />

27


Σκονάκι<br />

28<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

με το Θερινό Πρόγραμμα 2009, Πληροφορίες<br />

για εξωτερικούς φοιτητές που επιθυμούν να<br />

συμμετάσχουν στις εξετάσεις περιόδου Μαϊου-<br />

Σεπτεμβρίου 2009, Πληροφορίες για εσωτερικούς<br />

φοιτητές για τις εξετάσεις Μαϊου-Σεπτεμβρίου<br />

2009.<br />

www.komvos.edu.gr: Κέντρο Ελληνικής<br />

Γλώσσας, Ηλεκτρονικός Κόμβος για την υποστήριξη<br />

των διδασκόντων την Ελληνική Γλώσσα<br />

ediamme.edc.uoc.gr/diaspora: Το Παιδαγωγικό<br />

Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου<br />

Κρήτης - Πρόγραμμα Παιδεία Ομογενών,<br />

Εργαστήριο Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών<br />

Μελετών.<br />

ins.phil.auth.gr: Ινστιτούτο Νεοελληνικών<br />

Σπουδών, Α.Π.Θ., Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη<br />

www.media.uoa.gr/people/smoschon:<br />

Σπύρος Α. Μοσχονάς, προσωπική ιστοσελίδα<br />

Intenzív, 3hónapos és egyéves görög nyelvi tanfolyamok<br />

a Thesszaloniki Egyetemen<br />

Bővebb információt az egyhónapos tanfolyamokról angol nyelven:<br />

http://web.auth.gr/smg/index.php?option=com_content&view=article&id=5&Itemid=125<br />

Μαθήματα ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς και πολιτισμού στο Αριστοτέλειο<br />

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης<br />

Το Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Αριστοτελείου<br />

Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης λειτουργεί από το<br />

1970, υπό την εποπτεία της Φιλοσοφικής Σχολής.<br />

Προσφέρει μαθήματα ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς και<br />

πολιτισμού σε αλλοδαπούς και ομογενείς που<br />

πρόκειται να φοιτήσουν σε ελληνικά εκπαιδευτικά<br />

ιδρύματα ή επιθυμούν, μέσω της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς, να γνωρίσουν καλύτερα την Ελλάδα.<br />

Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει κάποιος<br />

δεκτός ως σπουδαστής του Σχολείου <strong>είναι</strong> να <strong>είναι</strong><br />

κάτοχος τουλάχιστον απολυτηρίου δευτεροβάθμιας<br />

εκπαίδευσης. Εκτός από την εκμάθηση της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς και τη γνωριμία με τον ελληνικό πολιτισμό,<br />

οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να ζήσουν στη<br />

ζωντανή και ζεστή ατμόσφαιρα που τους προσφέρει<br />

η σύγχρονη Θεσσαλονίκη.<br />

Περισσότερες πληροφορίες για το για τα<br />

Προγράμματα: http://web.auth.gr/smg/index.<br />

php?option=com_content&view=article&id=35&Ite<br />

mid=121<br />

Δικαιολογητικά εγγραφής Εντατικό μηνιαίο θερινό πρόγραμμα<br />

α) αίτηση<br />

β) αντίγραφο του τίτλου σπουδών (τουλάχιστον απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης),<br />

επικυρωμένο για τη γνησιότητά του από ελληνική διπλωματική αρχή του Εξωτερικού ή από την<br />

ξένη διπλωματική αρχή στην Ελλάδα ή επικυρωμένο με τη σφραγίδα ΑPOSTILLE σύμφωνα με τη<br />

σύμβαση της Χάγης και επίσημα μεταφρασμένο στα ελληνικά ή στα αγγλικά.<br />

γ) 1 φωτογραφία μεγέθους διαβατηρίου<br />

δ) φωτοαντίγραφο διαβατηρίου, άδειας παραμονής ή άλλου δικαιολογητικού που να αποδεικνύει<br />

τη νομιμότητα παραμονής στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος (κατατίθεται με την<br />

έναρξη του προγράμματος).<br />

Τέλη εγγραφής και φοίτησης: 324 ευρώ<br />

Τμήματα αρχαρίων, μέσων & προχωρημένων.<br />

Πιστοποιητικά παρακολούθησης: Ο τελικός βαθμός υπολογίζεται από την επίδοση του σπουδαστή<br />

στην τάξη (60%) και από την επίδοσή του στις τελικές γραπτές εξετάσεις (40%).<br />

Διδακτικές μονάδες Erasmus (ECTS): 5,5<br />

Τα τρίμηνο χειμερινό πρόγραμμα (20 ώρες/εβδομάδα) διαρκούν: 30 Σεπτεμβρίου -<br />

18 Δεκεμβρίου 2009


YΠΟΤΡΟΦΙΕΣ<br />

1) Υποτροφίες ΑΠΘ για το θερινό πρόγραμμα<br />

Ένας περιορισμένος αριθμός υποτροφιών διατίθεται<br />

σε προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές ξένων<br />

Πανεπιστημίων προκειμένου να παρακολουθήσουν<br />

το εντατικό θερινό πρόγραμμα (16 Αυγούστου - 15<br />

Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο).<br />

Περισσότερες πληροφορίες: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο<br />

Θεσσαλονίκης<br />

Διεύθυνση Συντονισμού Aκαδημαϊκών Μονάδων,<br />

Τμήμα Σπουδών, 54124 Θεσσαλονίκη<br />

Τηλ: +30 2310 996771, 994168, 996743,<br />

995132, 995142, Fax: +30 2310 995112<br />

e-mail: dps@rect.auth.gr, This e-mail address is<br />

being protected from spambots. You need JavaScript<br />

enabled to view it<br />

Website: http://dps.web.auth.gr<br />

Στέγαση: Ισόγειο Κτιρίου Διοίκησης, είσοδος από την<br />

οδό Εγνατία, δίπλα στο Ταχυδρομείο.<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

2) Υποτροφίες για προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές<br />

σπουδές Πληροφορίες διατίθενται από τις Ελληνικές<br />

Διπλωματικές Αρχές στο εξωτερικό και στις ιστοσελίδες<br />

των σχετικών φορέων:<br />

. Κρατικό Ίδρυμα Υποτροφιών: www.iky.gr<br />

. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων:<br />

www.ypepth.gr<br />

. Υπουργείο Εξωτερικών: www.mfa.gr<br />

. Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης (ιδιωτικό<br />

ίδρυμα): www. onassis.gr.<br />

ΣΤΕΓΑΣΗ<br />

Το Σχολείο εξασφαλίζει στέγαση<br />

μόνο για το Μηνιαίο Εντατικό Θερινό<br />

Πρόγραμμα στις Φοιτητικές Εστίες του<br />

Πανεπιστημίου και για περιορισμένο<br />

αριθμό σπουδαστών.<br />

ΘΕΡΙΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ<br />

ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ<br />

(βασικές πληροφορίες για ενημέρωση των αναγνωστών μας, εφόσον η Ανακοίνωση για το θερινό πρόγραμμα<br />

του 2010 δεν <strong>είναι</strong> διαθέσιμη ακόμα)<br />

Εγγραφές: 11, 12 και 13 Μαΐου 2009 από 10:00 π.μ. έως 13:00 μ.μ.<br />

Διάρκεια σπουδών: Τα μαθήματα αρχίζουν την Τρίτη 9 Ιουνίου 2009 και θα τελειώσουν την Παρασκευή<br />

17 Ιουλίου 2009, Ώρες διδασκαλίας: 4 ώρες κάθε ημέρα από Δευτέρα έως και Παρασκευή., Ωράριο<br />

μαθημάτων: 9:00 π.μ. έως 13:00 μ.μ., Τεστ κατάταξης σε επίπεδα: Τρίτη 9 Ιουνίου 2009<br />

Δίδακτρα: 350,00 €. , Μειωμένα δίδακτρα: 300,00 € θα πληρώσουν όσοι σπουδαστές <strong>είναι</strong> Ελληνικής<br />

καταγωγής (με προσκόμιση επίσημου εγγράφου, ταυτότητας ή διαβατηρίου).<br />

ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ<br />

ΙΣΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ<br />

Την Παρασκευή 12 Ιουνίου 2009<br />

στις 18.00 οι μαθητές του Ελληνικού<br />

Συμπληρωματικού Σχολείου Βουδαπέστης<br />

πραγματοποίησαν με επιτυχία γιορτή για τη<br />

λήξη του σχολικού έτους. Τα παιδιά μέσα<br />

σε ομάδες παρουσίασαν τον εαυτό τους,<br />

μίλησαν για τα όνειρα τους και τη χρονιά<br />

που πέρασε, έστειλαν μηνύματα φιλίας.<br />

Στο τέλος το αεράκι φύσηξε, η καρδιά<br />

λαχτάρησε και το σχολείο ταξίδεψε στην<br />

Ελλάδα και γέμισε με θαλασσινά τραγούδια<br />

και ελληνικούς χορούς.<br />

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΣΑΣ<br />

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΠΑΛΙ ΤΟ<br />

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ!<br />

Χατζηευγενάκη Θεοδοσία<br />

29


Σκονάκι<br />

30<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Η περίπτωση του Νίκου<br />

Στο ράφι<br />

Η Ελλάδα της Σκεύη Αθηνάς - Το βιβλίο της δημοσιογράφου του Περιοδικού Világjáró<br />

αποτελεί ένα κομμάτι της σειράς λευκωμάτων «Μεσογειακές χώρες»<br />

Mediterrán utazások Szkevi Athinától, a Világjáró magazin<br />

munkatársától<br />

Kalandozások a Földközi-tenger vidékén: Görögország, Törökország,<br />

Spanyolország<br />

Szerzők: Jakubinyi Sándor, Papp Éva,<br />

Kiadó: Tóth Könyvkereskedés és Kiadó Kft.<br />

A tartalomból: Az olimpuszi istenek földjén, Thesszaloniki, a nyüzsgő<br />

nagyváros, Meteora, A lenyűgöző szépségű Athén, A Peloponnészoszifélsziget,<br />

Korfu, a legkedveltebb görög sziget.<br />

Kréta, Zeusz szigete, Szantorini, a mesevilág, Rodosz, a rózsák szigete,<br />

Kósz, a gyógyulás szigete, A görög gasztronómia. Ételek és italok, A görögök<br />

ünnepei és szokásai


«Ο πιο καλός o μαθητής ... ήμουνα ’γώ!»<br />

31


Jannisz Ritszosz éve Magyarországon<br />

Mikisz Theodorakisz: „Jannisz Ritszosz napjaink<br />

lelkiismeretének el nem halványuló fényforrása. A görögség<br />

költője, aki mindenki másnál jobban hallotta népünk szívének<br />

titkos dobbanásait és sorsának rejtett üzeneteit, egyszer<br />

dicsőítve, másszor látnok módjára, gyakran gyászosan<br />

és még gyakrabban hittel és eltökéltséggel telve. Ő tehát<br />

az, aki végérvényesen azonosult a fákkal, a kövekkel és a<br />

szívekkel, melyeknek nincs nyugvása, az igazi görög, aki<br />

a világ minden szegletében széleskörű visszhangra talált,<br />

hiszen ő rámutatott arra, hogy a nemzeti és a globális az<br />

egy és ugyanaz, mint ahogy minden ember álmai és vágyai<br />

azonosak, bárhol a földön, az egyetemes szabadság iránt.<br />

(…). Ritszosz mindig is egy ezer éves örök kamasz volt<br />

és az is marad. A Tajgetosz képére és hasonlatosságára<br />

formálódott, mely őt szülte és az Égei-tengerére, amely<br />

első gondolatát tükrözte, mikor megrökönyödve először<br />

mérte végig Monemvaszia falairól a végtelenséget, amely<br />

rá várt.”<br />

Közösségünk már 2008 novemberében megkezdte a<br />

Görögség nagy költőjére való emlékezést, egy nagyon<br />

nagy sikerű felolvasóest keretében, amelyet a XIII. kerületi<br />

Angyalföldi Görög Kisebbségi Önkormányzat szervezett<br />

Papadimitriu Athina színésznő és szintén színésznő lánya,<br />

Trokán Nóra részvételével, akik felváltva olvasták (görögül<br />

és magyarul) Jannisz Ritszosz verseit, melyeket Eleftheria<br />

Argyropuluval közösen választottunk. Május 15-én a XII.<br />

kerületi MOM Kulturális Központ megtelt Mikisz Theodorakisz<br />

rajongóival, akik azért érkeztek hogy Jannisz Ritszosz<br />

megzenésített műveit hallgathassák élőben. A „Szívembe<br />

zárom Görögországot” című rendezvényen a fő szerepet a<br />

fantasztikusan fáradhatatlan és tevékeny Budapest Kórus<br />

játszotta. Az est sikeréhez hozzájárult még a hangszereken<br />

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ<br />

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Εκδότης: το Σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Διευθύνων Σύμβουλος της Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης<br />

Διευθύνεται από Συντακτική Επιτροπή<br />

Τεχνική επιμέλεια: Pixelművek Bt.<br />

Σελιδοποίηση: Pixelművek Bt.<br />

Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />

Τηλέφωνα: 06-1-3027274, -75<br />

Φαξ: 06-1-3027277<br />

e-mail: grtitkar@t-online.hu<br />

Τυπογραφείο: Gio Mediafi lm Kft. Budapest<br />

ISSN: 1786-0989<br />

játszó Fundanelasz Hrisztosz, Smukk Tamás és Gábor,<br />

valamint Nagy Kalliopé és Kapareli Theano diákok. A<br />

folytatásban a Mydros együttes zenéjére táncolhattak a<br />

vendégek. Kár, hogy a rendezvényen nem hangzott el néhány<br />

vers magyar fordításban is a magyar jelenlévők kedvéért,<br />

legalább akkor, amikor a Likavittosz dombon megrendezett<br />

koncert vetítése zajlott, ahol maga Theodorakisz énekelte<br />

a „A görögséget ne sirasd” című dalt. Ezt pótolva közlünk<br />

néhány verset a Tizennyolc dal a keserű hazáról című<br />

kötetből, amelyek közül Ritszosz tizenhatot 1968-ban írt<br />

Lerosz szigetén, a másik kettőt pedig 1973-ban, mindegyiket<br />

Mikisz Theodorakisznak ajánlva.<br />

A Jannisz Ritszosz év folytatódik, ősszel újabb<br />

rendezvényekre kerül majd sor. Fontos azonban, hogy<br />

olvassuk a költők műveit. A megzenésített művek segítenek<br />

a megértésben és a szélesebb olvasóközönséghez való<br />

eljuttatásban.<br />

Részlet Caruha Vangelió cikkéből<br />

ELLINIZMOSZ<br />

A M.G.O.Ö. kiadványa<br />

Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete<br />

A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz<br />

Szerkeszti a szerkesztő bizottság<br />

Layout: Pixelművek Bt.<br />

Tördelő: Pixelművek Bt.<br />

Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />

Telefon: 06-1-3027274, -75<br />

Fax: 06-1-3027277<br />

e-mail: grtitkar@t-online.hu<br />

Nyomda: Gio Mediafi lm Kft. Budapest<br />

ISSN: 1786-0989

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!