17.01.2013 Views

«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...

«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...

«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Görög ABC tábla az első diaszpóra emlékeiből, XIX.század, Miskolc<br />

ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK<br />

ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA<br />

ΕΤΟΣ: 15 ο ‘Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009<br />

Αφιερωμένο το τεύχος στην ελληνική <strong>γλώσσα</strong><br />

<strong>«η</strong> <strong>γλώσσα</strong> <strong>είναι</strong> <strong>πατρίδα»</strong><br />

Ελληνικό αλφάβητο από τα μνημεία της πρώτης διασποράς, 19.αι., Μίσκολτς


Tα νέα μας/ Híreink<br />

A Szépművészeti Múzeum<br />

Antik Gyűjteményének<br />

részét képezik a<br />

koirthoszi leletek<br />

Bagoly alakú korinthosi agyagedényke;<br />

Kr. e. 675-650 k., Szépművészeti Múzeum<br />

Korinthosi állatfrízes pyxis;<br />

Kr. e. 570 k., Szépművészeti Múzeum<br />

Új emlékművet avattak a<br />

Korinthoszi-csatornánál<br />

Kαινούργιο μνημείο εγκαινιάστηκε<br />

στον Ισθμό της Κορίνθου


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Tα νέα μας / Híreink<br />

Συνέντευξη με τον József Tóth, Πρέσβυ της Ουγγαρίας στην Αθήνα<br />

Η Πρεσβεία της Ουγγαρίας στην Αθήνα σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές εγκαινίασε ουγγρικό<br />

μνημείο στον Ισθμό της Κορίνθου την 26 Μαΐου 2009. Το μνημείο τιμά το έργο των István Türr και<br />

Béla Gerster.<br />

Interjú Tóth Józseffel, Magyarország athéni nagykövetével<br />

Magyarország Athéni Nagykövetsége görög állami<br />

és önkormányzati partnerekkel együttműködve<br />

magyar emlékművet avatott a Korinthoszi Csatornánál<br />

2009. május 26-án. Az emlékmű együttes Türr<br />

István és Gerster Béla munkásságának adózik.<br />

Volt-e valamilyen aktualitása az új emlékmű<br />

felavatásának?<br />

Az új emlékmű felavatása nem kapcsolódott kerek<br />

évfordulóhoz, arra egy mintegy másfél éves előkészítő<br />

munka sikeres befejeztével keríthettünk sort<br />

magyar és görög partnereinkkel.<br />

Kiben merült fel az igény, hogy a régi, kevésbé<br />

látható emlékművet kiváltsák egy új, szembetűnőbb<br />

és monumentálisabb alkotással? Ki volt<br />

az emlékmű tervezője és kivitelezője?<br />

Podolák György parlamenti képviselő, az OGY Gazdasági<br />

Bizottsága elnökének választókörzetéből<br />

érkezett egy olyan állampolgári megkeresés, hogy<br />

a turisták által gyakran látogatott helyen, a Korinthoszi<br />

Csatorna felett átívelő régi országút hídjánál<br />

kellene elhelyezni egy táblát a csatorna alapvető<br />

adatairól, valamint az építkezésben játszott<br />

magyar szerepről. Ezt az ötletet Podolák képviselő<br />

úr fölkarolta, s az athéni magyar nagykövetséghez<br />

fordult a lehetőségek felmérése érdekében.<br />

Az elmúlt másfél évben számos alkalommal<br />

egyeztettem a környező önkormányzatok vezetőivel,<br />

valamint a Csatornát üzemeltető Periandros<br />

cég vezetésével ebben az ügyben. A Periandros<br />

cég görögországi vezetője, Georgios Zouglis úr<br />

részéről kezdettől fogva nyitottságot tapasztaltam<br />

a magyar hozzájárulás méltóbb és a turisták<br />

tömegeihez jobban eljutó megjelenítése iránt. Mint<br />

ismeretes, a Csatorna avatásakor elhelyezett márványtáblánál<br />

már eddig is tartottunk március 15-i<br />

koszorúzásokat, de a helyszín kétségtelenül kívül<br />

esett a turisták által járt útvonalakon. Az ötlet<br />

támogatást kapott továbbá Loutraki város polgármesterétől,<br />

Georgios Gkionis-tól is, aki az önkormányzat<br />

tervezőjét, Miltosz Papadimitropouloszt<br />

kérte föl egy nagyobb szabású, egy emléktáblán<br />

jóval túlmutató emlékmű együttes megtervezésére.<br />

Ehhez magyar részről a Közlekedési, Hírközlési<br />

és Energiaügyi Minisztérium közreműködésével<br />

sikerült biztosítani a költségek mintegy felére<br />

rugó pénzügyi hozzájárulást. Az emlékmű projekt<br />

megvalósításához szintén lelkesen csatlakozott a<br />

csatorna tulajdonosa, a Korinthosz S.A. elnevezésű<br />

görög állami vállalat vezetője, Athanasziosz<br />

Balermpasz is.<br />

Hogyan fogadták a görög hatóságok és emberek<br />

törekvésüket?<br />

A gondolat tehát láthatóan rendkívül kedvező<br />

fogadtatásban részesült, s ebben én nemcsak a<br />

Csatorna építésében részt vett magyarok iránti<br />

köszönet megnyilvánulását láttam, hanem a<br />

Magyarország iránti szimpátiát, a magyar-görög<br />

kapcsolatok elismerését is. Az emlékmű együttes<br />

létrehozásában, a környező terep rendezésében<br />

a helyi partnerek annak lehetőségét is látták,<br />

hogy a turisták által gyakran látogatott Csatorna<br />

megtekintéséhez kulturáltabb, vonzóbb feltételeket<br />

teremtsenek. Valahányszor görög partnereinknek<br />

megemlítettem az emlékmű létesítésének<br />

tervét, azt mindig nagy érdeklődés és egyetértés<br />

kísérte. A görög parlament és a kormányzat vezetése,<br />

valamint több görögországi vállalat is számos<br />

alkalommal kifejezte elismerését és támogatását a<br />

projekt kapcsán.<br />

Mit gondol, Nagykövet Úr, lesz-e szélesebb<br />

körben pozitív visszhangja ennek az eseménynek?<br />

Gondolok itt a kétirányú turizmus fellendülésére,<br />

vagy a két ország közötti kapcsolat<br />

elmélyítésére.<br />

Mindenképpen arra számítok, hogy a magyar<br />

emlékmű létesítése számos magyar turistát fog<br />

a térségbe vonzani, s emellett görögöknek és<br />

külföldi turistáknak egyaránt fogja hirdetni a<br />

magyar mérnökök zsenialitását. Ez az első jelentős<br />

magyar emlékhely Görögországban, amely<br />

híven jelképezi a két nép között évszázadok óta<br />

kialakult, kölcsönösen előnyös kapcsolatokat.<br />

3


4<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Tα νέα μας / Híreink<br />

A magyar mérnökök hozzájárulás a Korinthoszi<br />

Csatorna megépüléséhez méltó viszonzása volt a<br />

Magyarországon élő és alkotó görög diaszpórák<br />

értékes tevékenységének, különösen a magyarországi<br />

nagy modernizációs projektekhez anyagi<br />

támogatást nyújtó görög kereskedő családok szerepének,<br />

mint pl. a budapesti Lánchíd, vagy a<br />

Magyar Tudományos Akadémia Sina család általi<br />

támogatása. Ez az egymást erősítő és gazdagító,<br />

kölcsönös tevékenység, egymásra hatás, kiváló<br />

alapot teremt számunkra a jövő kihívásaival történő<br />

közös szembenézésre, együttműködésünk, a<br />

két nép közötti kapcsolatok szorosabbra fűzésére.<br />

Valamennyi magyar és görög büszke lehet erre<br />

a korszakos teljesítményre. Ahogyan a megnyitó<br />

beszédemben is mondtam, az emlékmű által formázott<br />

V alak nemcsak a Csatorna befelé szűkülő<br />

falaira emlékeztet, hanem a közös munka győzelmét<br />

- „Victoria” - is hirdeti. Ha összefogunk,<br />

maradandót alkotunk.<br />

Vélhetően kevesen tudták, hogy a Korinthoszi-csatorna<br />

építését két magyar mérnök irányította.<br />

Ezzel a lépésükkel sikerül ezt a fontos<br />

információt sokakkal megosztani, és ha igen,<br />

milyen módon?<br />

Korinthos volt az orientalizáló<br />

stílus első központja<br />

geometrikus kor végére egy-egy nagy város-<br />

A államban a görög művészetnek egyéni vonásaik<br />

révén jól elkülöníthető központjai alakultak<br />

ki, amelyeknek anyagát a kiállítás külön<br />

tárlókban mutatja be. Dél-Görögországban, a<br />

Peloponnésoson az első központ, amelynek vázadíszítésében<br />

a geometrikus díszítésmód elvirágzása<br />

nyomán a keleti mintaképeket a maga képére formáló<br />

orientalizáló stílus alakult ki, Korinthos volt.<br />

Különleges természeti adottságai: mezőgazdasága<br />

és földrajzi helyzete alapozta meg gazdagságát,<br />

amelyet főleg nyugatra irányuló kereskedelme és<br />

a görög városok közt egyedülállóan magas társadalmi<br />

rangot élvező kézműveseinek munkája<br />

gyarapított. Művészetéről a budapesti Szépművészeti<br />

Múzeum Antik Gyűjteménye tanúskodik,<br />

elsősorban a festett vázákon keresztül. Egy részüket<br />

Gerster Béla, a Korinthosi-csatorna építésének<br />

vezető mérnöke szerezte a helyszínen. Megtekinthetők<br />

a következő helyen: Első terem - 5.<br />

Valóban kevesen tudták, hogy a Korinthoszi Csatorna<br />

építését magyar mérnökök irányították. Türr<br />

István szerezte meg a görög kormánytól 1881ben<br />

az építésre vonatkozó koncessziót, s barátja,<br />

Gerster Béla lett az építkezés főmérnöke. Ezen<br />

kívül még négy másik magyar mérnök is részt vett<br />

a munkálatokban, majd Fodor István elektromérnök<br />

telepítette a csatorna világítását 1893-ban.Ő<br />

közreműködött ezenkívül még az athéni közvilágítás<br />

kiépítésében is, és ezért a tevékenységéért<br />

a görög király magas állami kitüntetésben is<br />

részesítette. A magyar hozzájárulást az emlékmű<br />

gránitlapjain elhelyezett szöveg hirdeti. Ezen túl<br />

az avatásról megjelent számos sajtóbeli tudósítás<br />

is hírét viszi ennek a nagyszerű cselekedetnek. Az<br />

elkövetkezőkben számos rendezvényt kívánunk<br />

az emlékmű köré szervezni, így több alkalom lesz<br />

a Csatorna építésében megvalósult magyar-görög<br />

együttműködés további népszerűsítésére.<br />

Köszönjük, Nagykövet Úr, hogy rendelkezésére<br />

állt az „Ellinizmosz” olvasóinak, akik nagy<br />

számban reprezentálják a két nép összeforrását.<br />

További munkájához sok sikert kíván<br />

Janakakisz Nóra és a magyarországi görög<br />

diaszpóra!<br />

tárló - Görög archaikus művészet: Korinthos (Kr.<br />

e. 7-6. század).<br />

O Ισθμός της Κορίνθου<br />

Ο Περίανδρος ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε<br />

να ανοίξει Κανάλι στον Ισθμό. Ο Δημήτριος<br />

Πολιορκητής άρχισε εργασίες, αλλά τον<br />

προειδοποίησαν ότι η διαφορά της στάθμης του<br />

νερού ανάμεσα στις δύο θάλασσες θα καταποντίσουν<br />

την Αίγινα και άλλα γύρω νησιά. Ο Νέρων έστειλε<br />

6000 δούλους Εβραίους, οι οποίοι έσκαψαν τάφρο<br />

3300 μέτρα σε μήκος και 40 μέτρα σε πλάτος,<br />

αλλά μετά τον θάνατο του το έργο σταμάτησε.<br />

Ο Ηρώδης Αττικός, οι Βυζαντινοί και Βενετοί<br />

προσπάθησαν επίσης. Τελικά το Κανάλι ανοίχτηκε<br />

μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδος, και στα χρόνια<br />

1882 - 1893. Έχει μήκος 6346 μέτρα, πλάτος<br />

24,6 μέτρα στην επιφάνεια της θάλασσας και το<br />

βάθος της θάλασσας <strong>είναι</strong> 8 μέτρα.<br />

(Πηγή: www.sikyon.com/Korinth/history_gr.html)


Προκήρυξη διαγωνισμού φωτογραφιών<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

Η εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ προκηρύσσει διαγωνισμό Φωτογραφιών.<br />

Θέμα του διαγωνισμού <strong>είναι</strong> η Ελλάδα.<br />

Προθεσμία παράδοσης της φωτογραφίας <strong>είναι</strong>: 1η Σεπτεμβρίου 2009<br />

Ο κάθε διαγωνιζόμενος μπορεί να στείλει 1 (μια) φωτογραφία μίνιμουμ των<br />

1024 x 768 ανοίγματος στοιχείου εικόνας.<br />

Η φωτογραφία να αποσταλεί στην διεύθυνση: ellinismos@hotmail.com. Αντικείμενο του e-mail:<br />

«ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ της εφημερίδας Ελληνισμός – NÉMETH LAJOS». Παρακαλούμε να σημειώσετε<br />

το όνομα του διαγωνιζόμενου, τον αριθμό τηλεφώνου, την διεύθυνση e-mail και τον τόπο και<br />

ημερομηνία που πάρθηκε η φωτογραφία. Μεταξύ των διαγωνιζομένων θα γίνει κλήρωση δώρων<br />

μεγάλης αξίας.<br />

Az Ellinizmosz folyóirat fotópályázatot hirdet.<br />

A pályázat témája: Görögország<br />

Beadási határidő: 2009. szeptember 1.<br />

Nevezni pályázóként 1 db, minimum 1024 x 768<br />

pixel felbontású képpel lehet. A pályamunkákat az<br />

ellinismos@hotmail.com e-mail címre várjuk. Az<br />

e-mail tárgya: „Ellinizmosz fotópályázat” legyen.<br />

Az e-mailben kérjük továbbá megadni a fotó készítőjének<br />

nevét, telefonszámát, e-mail címét és a fotó<br />

készítésének helyét és dátumát.<br />

MEGJELENT A CSODÁLATOS GÖRÖGORSZÁG<br />

6 részes Útifilm-sorozat 4. kiadása DVD-n!<br />

- Görögország<br />

- - Korfu<br />

- - Kréta Kréta<br />

- Meteora<br />

- Szantorini<br />

- Rodosz<br />

Megvásárolható: Auchan, Libri, Alexandra, stb.<br />

Fotó: Németh Lajos ©<br />

5


6<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

Közlemény<br />

Koranisz Laokratisz, a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong><br />

<strong>Országos</strong> Önkormányzatának elnöke minden<br />

kedden 9 – 12 óra között fogadóórát tart a<br />

Vécsey u. 5. számban, akadályoztatása esetén<br />

pedig az alelnök vagy a hivatalvezető.<br />

Ανακοίνωση<br />

Ώρες και μέρες υποδοχής του Προέδρου της<br />

Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Κοράνη<br />

Λαοκράτη, <strong>είναι</strong> κάθε Τρίτη και ώρα 9:00 –<br />

12:00. στα γραφεία της οδού Vécsey 5. Σε<br />

περίπτωση κωλύματος θα τον αντικαταστήσει<br />

ο αντιπρόεδρος ή ο διευθύνων του γραφείου.<br />

Διευθύντρια εκφράζει τις ευχαριστίες της<br />

Η Προέδρου της Ουγγρικής Βουλής κ. Σίλι Κάταλιν<br />

για την συμβουλή μας στην ίδρυση του Φόρουμ των<br />

Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας.<br />

Σύντομα θα αποσταλεί το πλήρες κείμενο του<br />

Καταστατικού στους προέδρους των αντίστοιχων<br />

κοινοβουλίων και στις αρμόδιες ευρωπαϊκές χώρες<br />

και οργανώσεις, καθώς επίσης και στους πρεσβευτές<br />

των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και<br />

του ΝΑΤΟ στη Βουδαπέστη.<br />

Επίσης ζήτησε την συμβουλή μας στην μετάφραση του<br />

εν λόγω καταστατικού, διότι γνωρίζουμε καλύτερα την<br />

συνωνυμία μερικών φράσεων απ’ ότι οι επίσημοι μεταφραστές.<br />

Στα μέτρα του δυνατού καλά θάναι η μετάφραση να αποσταλεί<br />

μέχρι την 25η Μαΐου στην ακόλουθη διεύθυνση:<br />

eva.soregi@parlament.hu<br />

Βουδαπέστη, 14 Μαΐου 2009<br />

Καταστατικό του Φόρουμ των Εθνικών και<br />

Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας<br />

Εισαγωγή<br />

Προς το συμφέρον της ταυτότητας, των πολιτιστικών<br />

και κοινοτικών αξιών των διαβιούντων στην πατρίδα μας<br />

Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων, για την προστασία<br />

των παραδόσεών τους και τις περαιτέρω ανάπτυξής τους,<br />

καθώς και για την αποδοτικότητα και την άμεση συμμετοχή<br />

τους στις διαδικασίες της νομοθεσίας και τον έλεγχο<br />

της υλοποίησής της, με την βοήθεια των κοινοβουλευτικών<br />

κομμάτων και τις φράξιές τους, ιδρύθηκε το Φόρουμ<br />

των Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας. Η<br />

Elérhetőek a görögországi napilapok vasárnapi<br />

bővített számai a MGOÖ székhelyén, a<br />

Vécsey utca 5. számban. Az idelátogatók olvashatják<br />

az Eleftherotipia, a Vima, Eleftheros Tipos,<br />

a Rizospastis és a Kathimerini számait a TV–szobában<br />

vagy a könyvtárban.<br />

Διαθέσιμες οι Κυριακάτικες ελληνικές εφημερίδες<br />

στην έδρα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων<br />

Ουγγαρίας, στην Οδό Βέτσεϊ 5. Τώρα μπορείτε<br />

να διαβάσετε την Καθημερινή της Κυριακής, την<br />

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, τον Ριζοσπάστη, τον<br />

Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής και το Βήμα της<br />

Κυριακής.<br />

MGOÖ/ AEOY<br />

Επιστολή της Διευθύντριας Sőregi Éva του Προεδρικού Γραφείου της Ουγγρικής<br />

Βουλής προς τον Πρόεδρο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Κοράνη Λαοκράτη.<br />

ίδρυση του Φόρουμ δεν δύναται να αντικαταστήσει και<br />

κατ’ ακολουθίαν να αναπληρώσει το θεμελιωμένο στο<br />

Σύνταγμα δικαίωμα των Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων,<br />

σύμφωνα με το οποίο δικαιούνται για άμεση κοινοβουλευτική<br />

εκπροσώπευση.<br />

Létrejött a <strong>Magyarországi</strong> Nemzeti és Etnikai<br />

Kisebbségek Fóruma<br />

Részlet Sőregi Éva, a főosztályvezető Koranisz<br />

Laokratisz elnök úrnak írt leveléből:<br />

Tisztelt Elnök úr!<br />

Engedje meg, hogy tolmácsoljam Dr. Szili Katalin házelnök<br />

asszony örömét és köszönetét, hogy együttes törekvésünk<br />

és munkájuk eredményeképpen a Nemzetiségi<br />

és Etnikai Kisebbségek Fórumát létrehozhatták.<br />

Közös érdek, hogy a Fórum létrejötte minél szélesebb<br />

körben és mielőbb ismertté váljon ne csak nálunk, itthon,<br />

hanem az Önök anyanemzete és más európai<br />

országok és szervezetek illetékes szervei, vezetői előtt<br />

is. Tájékoztatom Önöket, hogy szándékunkban áll mielőbb<br />

hivatalosan is megküldeni az erről szóló levelet és<br />

a statútum teljes szövegét az érintett országok parlamenti<br />

elnökeinek, valamint a Budapesten akkreditált EU<br />

és NATO tagországok nagyköveteinek, fontosabb európai<br />

szervezeteknek.<br />

A Fórum Statútuma<br />

A hazánkban élő nemzeti és etnikai kisebbségek önazonosságuk,<br />

közösségi, kulturális értékeik, hagyományaik<br />

megőrzése, fejlesztése céljából, valamint a törvényalkotás<br />

és végrehajtás ellenőrzés folyamataiba való haté-


konyabb és közvetlenebb bekapcsolódásuk érdekében,<br />

az országgyűlési pártok és frakciók támogatásával létrehozzák<br />

a <strong>Magyarországi</strong> Nemzeti és Etnikai Kisebbségek<br />

Fórumát. A Fórum létrejötte nem helyettesíti, illetve<br />

nem pótolja a nemzeti és etnikai kisebbségek azon,<br />

Alkotmányban rögzített jogát, amely szerint jogosultak<br />

a közvetlen parlamenti képviseletre.<br />

A Magyar Köztársaság Alkotmány 68. § kimondja:<br />

(1) A Magyar Köztársaságban élő nemzeti és etnikai<br />

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Κ. ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΑΝΑΚΗ<br />

για την Βιβλιοθήκη της Αυτοδιοίκησής μας<br />

Στο περιοδικό Ίστρος (τεύχος 2009/1, σελίδα 40) είδε<br />

το φως της δημοσιότητας ένα άρθρο της Halász Katalin,<br />

με τον βαρύγδουπο τίτλο: «Μια μικρή εστία πολιτισμού».<br />

Σχετικά με το εν λόγω άρθρο ζητήσαμε την γνώμη του<br />

Λευτέρη Κανάκη, Διοικητικού Γραμματέα της Πανουγγρικής<br />

Αυτοδιοίκησης, να μας απαντήσει στις ερωτήσεις<br />

μας.<br />

- Ποια <strong>είναι</strong> η γνώμη σας για το περιεχόμενο του άρθρου<br />

της κας Halász Katalin;<br />

- Γνωρίζω άμεσα το θέμα της Βιβλιοθήκης μας και γι’<br />

αυτό μπορώ να σας πω, ότι το άρθρο αυτής της κυρίας<br />

<strong>είναι</strong> γεμάτο ανακρίβειες, διαστρεβλώσεις και αναθέματα<br />

κατά της απόφασης του Προεδρείου μας για την μελλοντική<br />

λειτουργία της Βιβλιοθήκης μας.<br />

- Τι περιέχει η εν λόγω απόφαση;<br />

- Το Προεδρείο μας εξέτασε τα τελευταία δυο χρόνια την<br />

λειτουργία της Βιβλιοθήκης, τον αριθμό των επισκεπτών,<br />

την αγορά νέων βιβλίων καθώς και το θέμα της βιβλιοταξίας,<br />

και τέλος καταμέτρησε τα έργα της, ανάλογα με<br />

το περιεχόμενό τους. Η κυρία Halász εργάζονταν στην<br />

Βιβλιοθήκη μας έξι ώρες την ημέρα, και πολλές φορές<br />

παραβίαζε αυτό το ωράριο. Πολλές φορές πήγαινε στη<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

kisebbségek részesei a nép hatalmának: államalkotó<br />

tényezők.<br />

(2) A Magyar Köztársaság védelemben részesíti a nemzeti<br />

és etnikai kisebbségeket. Biztosítja kollektív részvételüket<br />

a közéletben, saját kultúrájuk ápolását, anyanyelvük<br />

használatát, az anyanyelvű oktatást, a saját<br />

nyelven való névhasználat jogát.<br />

(3) A Magyar Köztársaság törvényei az ország területén<br />

élő nemzeti és etnikai kisebbségek képviseletét biztosítják.<br />

βιβλιοθήκή, αντί στις 9:00, μετά τις 11:00 και πολλές<br />

φορές απουσίαζε αδικαιολόγητα απ’ την δουλειά της,<br />

ενώ ζητούσε να την πληρώνουμε για οκτάωρο. Επίσης<br />

δεν <strong>είναι</strong> καθόλου γνωστό με ποια κριτήρια έγινε η πρόσληψή<br />

της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς.<br />

- Τελικά λειτουργεί άραγε σήμερα η Βιβλιοθήκη μας;<br />

- Με απόφαση επίσης του Προεδρείου η Βιβλιοθήκη ανήκει<br />

άμεσα στην επίβλεψη της Γραμματείας υπό την διεύθυνση<br />

του Διοικητικού Γραμματέας.<br />

- Στο άρθρο της η Halász Katalin αναφέρει ότι «ανησυχεί»<br />

για την τύχη της Βιβλιοθήκης, τονίζοντας ότι από τις<br />

11 Σεπτεμβρίου 2008 αυτή <strong>είναι</strong> κλειστεί, και πως δεν<br />

λειτουργεί η ιστοσελίδα, ενώ ίσως το αρχείο και τα έργα<br />

μεγάλης αξίας να μην τα φυλάσσει κανένας, να καταστραφούν.<br />

- Η κυρία αυτή να μην «ανησυχεί» για την τύχη της<br />

Βιβλιοθήκης μας, διότι το Γραφείο μας εξασφάλισε την<br />

κανονική λειτουργία της σε της σε ικανοποιητικό επίπεδο,<br />

και οι επισκέπτες της <strong>είναι</strong> σχεδόν περισσότεροι απ’ όταν<br />

υπεύθυνη ήταν η Halász. Επίσης και τα έργα μεγάλης<br />

αξίας φυλάσσονται με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα,<br />

παραμένει «μια μικρή εστία πολιτισμού», που πολλοί θα<br />

την ζήλευαν.<br />

Νάσης<br />

Καριέρα<br />

Athéni képviseletünkhöz görögül és magyarul egyaránt jól beszélő felsőfokú műszaki vagy<br />

közgazdasági végzettséggel, valamint számítógépes gyakorlattal rendelkező munkatársat<br />

keresünk.<br />

Fényképes szakmai önéletrajzot az alsys@alsys.hu e-mail címre, vagy a 450-0350-es fax<br />

számra várunk. Cégünkről információt a www.alsys.hu címen talál.<br />

Για την αντιπροσωπεία μας στην Αθήνα ζητείται συνεργάτης μας, ο οποίος να μιλάει καλά την<br />

ελληνική και την ουγγρική <strong>γλώσσα</strong>, να <strong>είναι</strong> απόφοιτος ανώτερης τεχνικής ή οικονομικής σχολής,<br />

και να διαθέτει επίσης πρακτικές γνώσεις στον ηλεκτρικό υπολογιστή. Μαζί με την φωτογραφία<br />

του περιμένουμε το βιογραφικό του σημείωμα στην διεύθυνση: alsys@alsys.hu ή στο φαξ:<br />

450-0350.<br />

Πληροφορίες για την υπηρεσία μας υπάρχουν στο διαδίκτυο: www.alsys.hu<br />

7


8<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Τα νέα μας / Híreink<br />

<strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzata<br />

Tájékoztatásul közöljük, hogy a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzatának új testülete<br />

2007.március 21-i megalakulása óta napjainkig az alábbiak szerint ülésezett. Sajnálatosan a képviselők<br />

sorozatos hiányzása illetve késése miatt, (esetenként a képviselők határozathozatal előtt korábban<br />

eltávoztak) a testület sokszor volt határozatképtelen. Hogy ez az állapot megszűnjön, ahhoz a<br />

Szervezeti és Működési Szabályzatot kellene módosítani. A módosításhoz a képviselők legalább két<br />

harmados azonos szavazatú többsége szükséges...<br />

A Pénzügyi Ellenőrző Bizottság nevében:<br />

Dzovairi Polyxeni (Πολυξένη Τζωβα˙ί˙ρη)<br />

Testületi ülések 2007-2009<br />

Alakuló gyűlés 25 fővel<br />

2007.03.21. Hiányzik: 1 fő<br />

2007.04.20. Hiányzik: 2 fő<br />

Lemondott: Szidiropulosz Vaszilisz<br />

2007.05.25. Hiányzik: 3 fő<br />

2007.06.08. Hiányzik: 3 fő<br />

2007.06.29. Hiányzik: 8 fő<br />

2007.07.02. Hiányzik: 10 fő<br />

2007.08.22. Hiányzik: 10 fő<br />

2007.09.07. Hiányzik: 5 fő<br />

Szidiropulosz Vaszilisz lemondott<br />

képviselő helyett: Miliosz Nikolett<br />

2007.10.12. Hiányzik: 4 fő<br />

2007.12.10. Hiányzik: 3 fő<br />

2007.12.20. Hiányzik: 5 fő<br />

Testületi ülések 2008-ban<br />

2008.01.18. Hiányzik: 4 fő<br />

2008.01.30. Hiányzik: 11 fő<br />

2008.02.29. Hiányzik: 6 fő<br />

Kanakisz lemondott a hivatalvezetői<br />

kinevezése miatt.<br />

2008.0314. Hiányzik: 5 fő<br />

2008.04.03. Hiányzik: 6 fő<br />

2008.04.15. Hiányzik: 3 fő<br />

Elhunyt: Szamarinotisz János<br />

2008.05.09. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.05.24. Hiányzik: 6 fő<br />

2008.09.04. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.09.16. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.10.08. Hiányzik: 6 fő<br />

2008.10.31. Hiányzik: 7 fő<br />

2008.11.07. Hiányzik: 8 fő<br />

2008.12.10. Hiányzik: 7 fő<br />

2008.12.17. Hiányzik: 4 fő<br />

Testületi ülések 2009-ben:<br />

2009.01.26. Hiányzik: 4 fő<br />

2009.02.10. Hiányzik: 3 fő<br />

2009.03.09. Hiányzik: 5 fő<br />

2009.03.23. Hiányzik: 2 fő<br />

Lemondott Mavromatisz Aposztolisz<br />

2009.03.30. Hiányzik: 10 fő<br />

2009.05.05. Hiányzik: 9 fő<br />

2009.05.21. Hiányzik: 9 fő<br />

Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />

2007.03.21 - 2007.12.31.: 11 fő<br />

Koranisz Laokratisz elnök<br />

Arghyropupoulos Gábor Mihály alelnök<br />

Kaparelisz Szpirosz alelnök<br />

Kanakisz Lefter alelnök<br />

Mavromatisz Aposztolisz alelnök<br />

Agárdi Bendegúz Szpirosz budapesti<br />

elnök<br />

Bozonasz Irini budapesti képviselő is<br />

Dzovairi Polyxeni<br />

Molnárné Gogu Perisztera<br />

Kanaki Elena<br />

Taxidisz Keraszina<br />

Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />

2008-ban: 8 fő<br />

Koranisz Laokratisz elnök<br />

Arghyropoulosz Gábor Mihály alelnök<br />

Mavromatisz Aposztolisz alelnök<br />

Kaparelisz Szpirosz alelnök<br />

Agárdi Bendegúz Szpirosz budapesti<br />

elnök<br />

Bozonasz Irini budapesti képviselő is<br />

Dzovairi Polyxeni<br />

Molnárné Gogu Perisztera<br />

Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />

2009-ben: 5 fő<br />

Koranisz Laokratisz<br />

Arghyropoulosz Gábor Mihály<br />

Bozonasz Irini<br />

Dzovairi Polyxeni<br />

Molnárné Gogu Perisztera<br />

Ανακοίνωση<br />

Το προηγούμενο τεύχος αναφερθήκαμε στη συμμετοχή των συμπατριωτών μας στο Πάσχα των<br />

Ελλήνων. Η εκδήλωση ήταν πολύ επιτυχής, γι’ αυτό η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας ευχαρίστησε<br />

τα προεδρεία των τοπικών αυτοδιοικήσεων για την οικονομική τους συνδρομή. Δυστυχώς<br />

μέχρι στιγμής τα παρακάτω διαμερίσματα δεν εκπλήρωσαν το καθήκον που ανέλαβαν σχετικά με<br />

την οικονομική ενίσχυση για τον εορτασμό του Πάσχα: Οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων των εξής Διαμερισμάτων<br />

της Βουδαπέστης: 1ο, 3ο, 6ο, 7ο, 8ο, 9ο, 11ο, 13ο, 15ο, 17ο και της πόλης Érd.<br />

Közlemény<br />

Az előző számunkban szóltunk honfi társaink részvételéről a Görög Húsvéton. A rendezvény nagyon<br />

sikeres volt, ezért a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzata megköszönte a helyi görög<br />

önkormányzatok elnökségének az anyagi támogatást. Sajnos, a mai napig nem teljesítették a Húsvét<br />

megünneplésének támogatásával kapcsolatban vállalt kötelezettségüket az alábbi önkormányzatok:<br />

Az I., III., VI., VII., VIII., IX., XI., XIII., XV., XVI. Kerületi Görög Önkormányzatok és az Érdi Görög<br />

Önkormányzat.<br />

A Pénzügyi Ellenőrző Bizottság nevében:<br />

Dzovairi Polyxeni (Πολυξένη Τζωβα˙ί˙ρη)


Καλημέρα σας, Κύριε Ματσουκά! Σήμερα <strong>είναι</strong><br />

Σάββατο, 6 Ιουνίου 2009 και Σας πετυχαίνω στην<br />

Ελληνική Πρεσβεία της Βουδαπέστης ... <strong>είναι</strong> η<br />

μέρα Ευρωεκλογών.<br />

Πώς προετοιμάστηκε η Πρεσβεία σας για τις εκλογές;<br />

Εδώ και ορισμένες μέρες βάσει, οδηγιών από τα Υπουγεία<br />

Εξωτερικών και Εσωτερικών το κτίριο της Πρεσβείας<br />

μας ορίστηκε ως εκλογικό τμήμα για όλη την<br />

Ουγγαρία. Χρειάστηκε αρκετή δουλειά προκειμένου<br />

σήμερα να <strong>είναι</strong> όλα έτοιμα για να δεχτούμε τους Έλληνες<br />

ψηφοφόρους για τις Ευρωεκλογές του 2009.<br />

Πόσοι ψηφίζουν εδώ στην Ουγγαρία σήμερα;<br />

Φέτος στις Ευρωεκλογές γράφτηκαν 73 Έλληνες της<br />

Ουγγαρίας στις εκλογικές καταστάσεις.<br />

Είναι η δεύτερη δεύτερη φορά που που γίνονται γίνονται ευρωεκλογές<br />

στην Ουγγαρία και φαίνεται να να <strong>είναι</strong> <strong>είναι</strong> πιο «δυνα«δυνατές»τές» αυτή τη φορά. Το μέλλον του του Ευρωκοινοβουλίουλίου<br />

<strong>είναι</strong> το πρώτο θέμα συζήτησης αυτήν αυτήν την<br />

περίοδο. Αυτό αποδεικνύουν κι οι αριθμοί;<br />

Περίπου τόσοι τόσοι ψήφισαν, ψήφισαν, όσοι και στις Ευρωεκλογές του<br />

2004. Η Πρεσβεία Πρεσβεία έκανε συνεχείς ενημερώσεις προπροκειμένου να προσέλθουν όσο το δυνατό περισσότεροι<br />

Έλληνες. Πιστεύω ότι ότι <strong>είναι</strong> ιδιαίτερα σημαντική η συμμετοχή<br />

του κόσμου στην στην εκλογική διαδικασία καθώς<br />

ένα ένα μεγάλο μέρος μέρος του κοινού ευρωπαϊκού ευρωπαϊκού μας μέλλομέλλοντος αποφασίζεται στα ευρωπαϊκά όργανα.<br />

Σας ευχαριστούμε πολύ, Κύριε Ματσουκά!<br />

Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών στο<br />

Τμήμα Βουδαπέστης/ Ουγγαρίας<br />

Περιφέρεια Εξωτερικού / 1 E. T Βουδαπεστης – Ουγγαρια<br />

Ωρα 8/6 3:14<br />

Εγγεγπαμμένοι 73<br />

Ψήφισαν 65 / 89,04%<br />

Εγκυρα 65<br />

Ακυρα 0/<br />

Λευκά 0/<br />

Κόμμα Ποσοστό Ψήφοι<br />

Κ.Κ.Ε. 41,54% 27<br />

Νέα Δημοκρατία 20,00% 13<br />

ΠΑ.ΣΟ.Κ 18,46% 12<br />

ΣΥ.ΡΙΖ.Α 10,77% 7<br />

ΛΑ.Ο.Σ 6,15% 4<br />

ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ 3,08% 2<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Τα νέα μας<br />

Στον «Ελληνισμό» μιλάει ο κύριος Θωμάς Ματσουκάς, Πρόξενος της<br />

Ελληνικής Πρεσβείας της Βουδαπέστης, για τις Ευρωεκλογές 2009<br />

9


Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Πολιτιστική ατζέντα<br />

ΕΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ΣΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑ<br />

Μίκης Θεοδωράκης: «Ο Γιάννης Ρίτσος λειτουργεί<br />

και θα λειτουργεί σαν φωτεινή συνείδηση του<br />

καιρού μας. Eίναι ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, αυτός<br />

που άκουσε καλύτερα από κάθε άλλον τους μυστικούς<br />

χτύπους της καρδιάς του λαού και τα κρυφά<br />

μηνύματα της μοίρας του, άλλοτε δοξαστικά,<br />

άλλοτε προφητικά, πολύ συχνά θρηνητικά κι ακόμα<br />

πιο συχνά γεμάτος πίστη και απόφαση. Είναι λοιπόν<br />

αυτός που ταυτίστηκε τελεσίδικα με τα δέντρα, τις<br />

πέτρες και τις καρδιές που δεν βολεύονται, ο κατ’<br />

εξοχήν Έλληνας, που βρήκε την πιο πλατιά απήχηση<br />

σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του πλανήτη<br />

μας, δείχνοντας πως το εθνικό και το παγκόσμιο<br />

ταυτίζονται όπως ταυτίζονται τα όνειρα και οι ελπίδες<br />

όλων των ανθρώπων, όπου γης, για πανανθρώπινη<br />

λευτεριά. (…) Ο Ρίτσος ήταν και <strong>είναι</strong> ο<br />

αιώνιος έφηβος ηλικίας χιλίων ετών. Καθ’ εικόνα<br />

και ομοίωση του Ταϋγέτου που τον γέννησε και της<br />

θάλασσας του Αιγαίου που καθρέφτισε την πρώτη<br />

του σκέψη, όταν ατένιζε για πρώτη φορά ξαφνιασμένος<br />

πάνω από τα τείχη της Μονεμβασίας την<br />

απεραντοσύνη που έμελλε να γίνει.»<br />

10<br />

Κάλμαν Σαμπό: „Ο Γιάννης Ρίτσος, μια από τις<br />

κορυφαίες μορφές της σύγχρονης ελληνικής ποίησης<br />

και ένας από τους παραγωγικούς δασκάλους<br />

της – έχει εκδώσει περισσότερες από 60<br />

συλλογές – άρχισε τη σταδιοδρομία του πάνω<br />

στα χνάρια της παραδοσιακής στιχουργικής αφοαφομοιώνοντας όμως τις πρωτοποριακές τάσεις, ιδιαίτερα<br />

τον υπερρεαλιστικό τρόπο ποιητικής σύνθεσης<br />

και διαμόρφωσε το δικό του, απόλυτα<br />

προσωπικό, ποιητικό κόσμο ήδη από τα μέσα της<br />

δεκαετίας του 1930. Κύρια χαρακτηριστικά της<br />

ποίησής του <strong>είναι</strong> ότι ξεκινάει απ’ τα αντικείμενα<br />

της καθημερινής ζωής, η συγχώνευση συγχώνευση μακρών<br />

στροφικών παραγράφων, και κάποτε μια σχεδόν<br />

λακωνική δραματική ποιότητα. Από τα νεανικά<br />

του χρόνια καλλιεργεί μια ποίηση αφιερωμένη<br />

στην κοινωνική επανάσταση, τάσσοντας<br />

πάντα τον εαυτό του υπερασπιστή της τάξης του,<br />

του λαού και των πανανθρώπινων συμφερόντων.<br />

Η ποίηση αυτή <strong>είναι</strong> πολύχορδη, με πολύπτυχη<br />

θεματογραφία και πολυποίκιλο συναισθηματικό<br />

κόσμο, που ιδιαίτερα στις πιο πρόσφατες συλ- συλ


λογές, γίνεται όλο και περισσότερο οικουμενική.<br />

Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την οικουμενικότητα παίζει<br />

ο τρόπος με τον οποίο ο Ρίτσος δένει τα στοιχεία<br />

που διδάχτηκε από τον πρώτο δάσκαλό του,<br />

τον Κώστα Καρυωτάκη. Την τάση να υποδηλώνει<br />

τα πράγματα μ’ έναν τρόπο πλάγιο, ένα κάποιο<br />

παιχνίδισμα που διατρέχει τη μαγεία των λέξεων,<br />

την επιδίωξη μουσικών αποτελεσμάτων, με εντελώς<br />

διαφορετικά, πιο σύγχρονα χαρακτηριστικά.<br />

Αυτό το γεγονός αποδεικνύει και το ποίημα που<br />

διαλέξαμε να αναλύσουμε. (…) Το σύντομο ποίημα<br />

υπάρχει στη σ. 36 της συλλογής Χάρτινα.<br />

(Κέδρος, 1974) Ο τόμος περιέχει αποκλειστικά<br />

μικρά, άτιτλα ποιήματα..”<br />

ΧΑΡΤΙΝΑ PAPÍRSZELETEK<br />

Η λέξη με είχε A szóé voltam<br />

με βρήκε megtalált<br />

με είπε. kimondott.<br />

Κ’ εγώ S én<br />

μονάχα . csupán „köszönöm”<br />

Στη λέξη a szónak<br />

μια λέξη. egy szó csak.<br />

Ο κόσμος. A világ<br />

Κάλμαν Σαμπό<br />

Τα παραπάνω αποσπάσματα <strong>είναι</strong> από από το<br />

800σέλιδο Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο που εκδόθηκε<br />

από τον Κέδρο για τα 70χρονα του ποιητή,<br />

το 1980.<br />

Η ομογένεια άρχισε ήδη το Νοέμβριο του2008<br />

να τιμάει τον μεγάλο ποιητή της Ρωμιοσύνης, με<br />

μια πολύ πετυχημένη φιλολογική βραδιά που είχε<br />

οργανώσει η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 13ου<br />

Διαμερίσματος με τη συμμετοχή της ηθοποιού<br />

Αθηνάς Παπαδημητρίου και της επίσης ηθοποιού<br />

κόρη της, της Νόρας Τροκάν, οι οποίες διάβαζαν<br />

εναλλακτικά ( στα ελληνικά – ουγγρικά) τα<br />

ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου που επιλέξαμε με<br />

την Ελευθερία Αργυροπούλου. Στις 15 Μαΐου το<br />

Πολιτιστικό Κέντρο ΜΟΜ του 12ου Διαμερίσματος<br />

είχε γεμίσει με τους οπαδούς του Μίκη Θεοδωράκη<br />

για να απολαύσουν μελοποιημένα έργα<br />

του Γιάννη Ρίτσου. Στην εκδήλωση αυτή, «Μες<br />

την καρδιά μου κλείνω την Ελλάδα», τον πρωταγωνιστικό<br />

ρόλο τον είχε η καταπληκτικά ακούραστη<br />

και δραστήρια Χορωδία Βουδαπέστης.<br />

Στην επιτυχία της βραδιάς συνέβαλαν οι οργανοπαίχτες<br />

Χρήστος Φουντανέλας, Γκάμπορ και<br />

Θωμάς Σμουκ και οι μαθήτριες Καλλιόπη Νάγκι<br />

και Θεανώ Καπαρέλη. Στη συνέχεια, έπαιξε για<br />

να χορέψει ο κόσμος, η ορχήστρα Μύδρος. Κρίμα<br />

που στην εκδήλωση παραλείψανε να απαγγέλουν<br />

και μερικές ουγγρικές μεταφράσεις για χάρη των<br />

Ούγγρων παραβρισκόμενων, τουλάχιστο όταν<br />

γινόταν η προβολή από τη συναυλία του Λυκαβηττού<br />

και τραγουδούσε ο ίδιος ο Θεοδωράκης:<br />

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις».<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Πολιτιστική ατζέντα<br />

Προσθέτουμε τώρα μερικά από τα Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα<br />

της πικρής πατρίδας, τα οποία ο<br />

Ρίτσος 16 τα έγραψε το 1968 – στο Παρθένι της<br />

Λέρου και τα άλλα δύο το 1973, όλα <strong>είναι</strong> αφιερωμένα<br />

στο Μίκη Θεοδωράκη.<br />

ΑΝΑΒΑΦΤΙΣΗ<br />

Λόγια φτωχά βαφτίζονται στην πίκρα και στο κλάμα,<br />

Βγάζουν φτερά και πέτονται – πουλιά και κελαηδάνε,<br />

Και κειός ο λόγος ο κρυφός – της λευτεριάς ο λόγος,<br />

Αντίς φτερά βγάζει σπαθιά και σκίζει τους αγέρες.<br />

Újrakeresztelés<br />

Koldus szavak könnyben, kínban újrakeresztelődnek,<br />

Szárnyra kelnek, felrepülnek – madárként énekelnek,<br />

És az a szó, a titkos szó – az a szó, hogy szabadság,<br />

Nem szárnyat bont, de kardot ránt, s a szeleket hasítja.<br />

ΛΑΟΣ<br />

Μικρός λαός και πολεμά δίχως σπαθιά και βόλια<br />

Για όλου του κόσμου το ψωμί, το φως και το τραγούδι.<br />

Κάτω απ’ τη <strong>γλώσσα</strong> του κρατεί τους βόγγους και τα ζήτω<br />

Κι αν κάνει πως τα τραγουδεί ραγίζουν τα λιθάρια.<br />

NÉP<br />

Kicsiny nép, és golyó nélkül, kard nélkül is csatázik,<br />

Hogy egész világ, jóllakjon, daloljon.<br />

Nyelve alatt elfojtva még az ujjongás, a sóhaj,<br />

És ha egyszer majd dalba fog, a kövek meghasadnak.<br />

ΕΔΩ ΤΟ ΦΩΣ<br />

Σε τούτα δω τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει<br />

Μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι.<br />

Εδώ το φως, εδώ ο γιαλός, - χρυσές, γαλάζιες γλώσσες,<br />

Στα βράχια ελάφια πελεκάν, τα σίδερα μασάνε.<br />

EZ A FÉNY<br />

Ezek a márványszobrok itt rozsdázóé mit se félnek,<br />

Szelek szárnyán, görög lábán béklyónak nincs hatalma.<br />

Ez a tenger, és ez a fény – aranyló, kéklő lángnyelv –<br />

Szarvast karcol a sziklába, s a vasat széthasítja.<br />

18. ΤΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΜΗΝ ΤΗΝ ΚΛΑΙΣ<br />

Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, - εκεί που πάει να σκύψει<br />

Με το σουγιά στο κόκκαλο, με το λουρί στο σβέρκο,<br />

Νάτη, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει<br />

Και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου.<br />

18. A görögséget ne sirasd<br />

A görögséget ne sirasd, - ha földre is tiporták,<br />

És csontjáig hatolt a kés, s szíjat fűztek nyakára -,<br />

Mert íme, újra talpra áll, erőre kap, merész lesz,<br />

S lándzsájával, a napfénnyel leteriti a sárkányt.<br />

Szabó Kálmán fordítása<br />

Το αφιερωμένο έτος στο Γιάννη Ρίτσο συνεχίζεται,<br />

το φθινόπωρο θα έχουμε κι άλλες εκδηλώσεις.<br />

Το σημαντικό όμως <strong>είναι</strong> να διαβάζουμε τα<br />

έργα των ποιητών. Τα μελοποιημένα έργα βοηθούν<br />

στην κατανόηση και στη διάδοσή τους στο<br />

ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.<br />

Ευαγγελία Τσαρούχα<br />

11


12<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Πολιτιστική Ατζέντα<br />

MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ<br />

2009.Június.20-Július.20<br />

Zene<br />

Mydros<br />

• Június 20. szombat Kópháza<br />

• Június 21. vasárnap Petőfi Csarnok 11:00<br />

gyermek táncház (szabadtéri)<br />

• Június 26. péntek Százhalombatta<br />

„Óvárosi napok”(szabadtéri) Dunapart.<br />

• Július 17. Zorbas Bp.Podmaniczky u.<br />

• Június 21. vasárnap 18:00-22:00h.<br />

Petőfi Csarnok (szabadtéri)<br />

Maskarades<br />

• Június 28. vasárnap 18:00-22:00h.<br />

Petőfi Csarnok (szabadtéri)<br />

• Július 12. vasárnap<br />

Petőfi Csarnok szabadtér 18:00-22:00 h.<br />

• Július 26. vasárnap<br />

Petőfi Csarnok szabadtér 18:00-22:00 h.<br />

Mythos<br />

• Június 26. péntek Bp. Kőbánya Újhegyi uszoda<br />

„Szent László Napok” 15:00-16:00 h.<br />

• Július 19. vasárnap „Filmnapok” West End tetőterén<br />

20:00-21:00 h. Bp. VI. Nyugati tér.<br />

Stefanidu Janula és zenekara.<br />

• Július 19. Jem Pub (Mamut II.)<br />

Bp. Lövő ház u.1.21:00-23:00 h.<br />

• Július 25. Tamási Főtér 15:0016:00.<br />

Cosombolis<br />

• Június 19. péntek Tokaj Tutajos Beach éjfélkor<br />

• Június 20. szombat<br />

Pellérd Szabadtéri színpad 20:00-tól.<br />

• Június 27. Sándorfalva szombat 21:00-tól.<br />

Szirtos<br />

• Július 10. péntek Diósgyőr „Kaláka Fesztivál”<br />

Diósgyőri Vár 20:00-tól.<br />

Zeys<br />

• Június 24. szerda Apc Főtér 20:00<br />

• Július 11. szombat Harkány 20:00<br />

Kollonay Zoltán<br />

• Június 4, 11, 18, 25, és Július 2, 9, 16, Csütörtök<br />

Orgona koncert Zalakaros „Isteni Irgalmasság<br />

Templom” 19 ó. Műsoron: Aida, Négy évszak,<br />

Varázsfuvola, Magyar Fantázia.<br />

• Június 24, és Július 1, 8, 15, szerda Hévíz<br />

Városháza. Kollonay és a Coffee Band 19:00-tól<br />

Tánc<br />

Ilios<br />

• Július 18-21 Lengyelország.<br />

Fengari<br />

• Június 24. szerda Apc falunapok Főtér 20:00-tól<br />

• Július 11. Harkány 20:00-tól<br />

Helidonaki<br />

• Július 24 Gyopárosfürdő. Gyopár panzió 19:00-tól<br />

Kariatidák<br />

• A kórus 2009. szeptember 3-tól minden csütörtökön<br />

várja új tagok jelentkezését.<br />

Egyéb<br />

• Június 25. és Július 2, 16, csütörtök 13:00 h.<br />

a Magyar Rádió Görög nemzetiségi műsora.<br />

MR4 873. kHz. (a régi Calipsó rádió hullámhosszán)<br />

Egyház<br />

• A Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus<br />

<strong>Magyarországi</strong> Exarhátusának Szt. Hierotosz és<br />

Szt. István kápolnája Bp. V. Váci utca 55. I. em. 1.<br />

www.patriarchatus.hu<br />

Kapcsolattartó: Stefanidu Janula 06-70-31-20-783,<br />

e-mail: stefanidujanula@freemail.hu<br />

Tο πιάνο της Ανατολής<br />

Η Aυτοδιοίκηση Ελλήνων του 12ου Διαμερίσματος, η<br />

Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας και το Theo Tours<br />

διοργάνωσε ελληνική βραδιά με τίτλο ΚΑΝΟΝΑΚΙ –<br />

«ΤΟ ΠΙΑΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ», Ελληνική παραδοσιακή<br />

μουσική την 24 Μαΐου 2009, την Κυριακή στο<br />

Barabás villa στην Βουδαπέστη (Városmajor u. 44.).<br />

Στην συναυλία συμμετείχαν η τραγουδήστρια Márta<br />

SEBESTYÉN, η Σοφία ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ (κανονάκι),<br />

η Ουρανία ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ (σαντούρι)<br />

από την Αθήνα, ο Kálmán BALOGH και το συγκρότημα<br />

ΆΜΜΟΣ.<br />

Η συνέντευξη με την Márta Sebestyén θα δημοσιευτεί<br />

σε ουγγρική <strong>γλώσσα</strong> και σε ελληνική μετάφραση<br />

στο επόμενο τεύχος του Αυγούστου, το οποίο θα <strong>είναι</strong><br />

αφιερωμένο στην ΜΟΥΣΙΚΗ.


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Πολιτιστική ατζέντα<br />

Evros zenekar– lemezbemutató koncert<br />

Hellasz, a görög Nap …volt a rendezvény<br />

címe, melyen az Evros zenekar most már<br />

hivatalosan is bemutatkozott. A zenekar első-,<br />

nem hivatalos cd-bemutató koncertjét pár héttel<br />

ezelőtt a Fészek Művészklubban hallhattuk.<br />

Június 5-én pedig a Fonó Budai Zeneházban<br />

volt az igazi nyilvános bemutatkozásuk. A<br />

telt házas koncert lelkes közönségéből sokan<br />

már a műsor elején felpattantak és táncolni<br />

kezdtek. A már jól ismert és még ismeretlen<br />

dallamok által ízelítőt kaptunk Görögország<br />

különböző tájegységeinek zenéjéből a hegyvidéktől<br />

a szigetekig, sőt, eljutottunk Kis-Ázsiába<br />

és Bulgáriába is. A hangulatot később csak<br />

fokozta a főként gyerekekből álló Eleftheria<br />

néptáncegyüttes, Vasilis Stefopoulos és a<br />

gyönyörű hastáncos, Nasya bemutatója. A<br />

szünetben Gyradiko a görög konyha specialitásaival<br />

ismertette meg a közönséget. A koncert<br />

καλλιτέχνης του ελληνικού Θεάτρου Σκιών,<br />

Ο o Ευγένιος Σπαθάρης είχε υποστεί αιμάτωμα<br />

στο κεφάλι και είχε κριθεί εγκεφαλικά νεκρός.<br />

Γιος του Σωτήρη Σπαθάρη, γνωστός ως ο εθνικός<br />

καραγκιοζοπαίκτης, έχει τιμηθεί με σημαντικές<br />

διεθνείς διακρίσεις. Ο λαϊκός καλλιτέχνης με<br />

το δυναμικό πνεύμα, ο αληθινός εκφραστής<br />

της ελληνικής παράδοσης, μα, πάνω απο όλα, η<br />

προσωποποίηση της ανθρωπιάς και της απλότητας,<br />

γεννήθηκε το 1924 στην Κηφισιά. Ξεκινώντας την<br />

καριέρα του το 1942, από το 1945 έως και το 1950<br />

περιοδεύει αδιαλείπτως, δίνοντας παραστάσεις σε<br />

πολλά θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας.<br />

után táncházzal zárult az est. Általuk újabb<br />

színfolttal gazdagodik a hazai görög zenét játszó<br />

együttesek száma. Június 13-án a II. kerületi<br />

Nemzetiségek napján szerepeltek újra<br />

közönség elött.<br />

Χάθηκε η φωνή του Καραγκιόζη<br />

Το Θέατρο Σκιών έχασε την πιο χαρακτηριστική του „φιγούρα”...καθώς έφυγε<br />

απο τη ζωή ο 85χρονος κορυφαίος καραγκιοζοπαίκτης, Ευγένιος Σπαθάρης.<br />

Οι κυριότερές του συνεργασίες στον κλάδο της<br />

μουσικής ήταν τα τρία τραγούδια με τον τίτλο<br />

„Εμένα φίλε με λένε Καραγκιόζη”, (στίχοι Ν.<br />

Γκάτσου - μουσική Σ. Ξαρχάκου - παραγωγή SΚΥ<br />

100,4), το τραγούδι „Για την Ελλάδα ρε γ...” του<br />

Στέλιου Φωτιάδη και „Η εκδίκηση του Καραγκιόζη”<br />

του συγκροτήματος Modern Fears. Εξίσου<br />

σημαντικές, υπήρξαν οι πολλές συνεργασίες που<br />

είχε με τον Διονύση Σαββόπουλο στο Κύτταρο το<br />

1973, στο Ρεξ το 1992 και σε πολλές συναυλίες<br />

του γνωστού τραγουδιστή.<br />

(Το άρθρο ολόκληρο θα βρείτε στην ιστοσελίδα<br />

μας: www.ellinismos.hu)<br />

13


14<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

Oι βετεράνοι μας<br />

ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ<br />

Σ<br />

’ αυτό το φύλλο<br />

του Ελληνισμού<br />

σας παρουσιάζουμε την<br />

συμπατριώτισσά μας,<br />

Χατζοπούλου Αναστασία<br />

το γένος Σαραντόγλου,<br />

μια σεμνή αγωνίστρια και<br />

θαρραλέα ΕΠΟΝ-ίτισσα,<br />

η οποία στην περίοδο της<br />

Εθνικής Αντίστασης, όντας<br />

ακόμα μικρό κοριτσάκι, μαζί με την οικογένειά της<br />

υπόφερε τα πάνδεινα, χωρίς βέβαια να απαρνηθεί<br />

τις ιδέες και τα ιδανικά του αγώνα και να λυγίσει<br />

στις βιαιοπραγίες των ξένων κατακτητών και των<br />

«Ελλήνων» συνεργατών τους.<br />

Η Αναστασία γεννήθηκε στη Δωροθέα του<br />

νομού Πέλλας. Οι γονείς της κατάγονταν από την<br />

Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά<br />

την εκδίωξη των Ελλήνων από την Μικρά Ασία το<br />

1922. Στην Εθνική Αντίσταση δεν έμεινε έξω απ’<br />

τον αγώνα του λαού μας. Μετά τη Βάρκιζα η οικογένεια<br />

της, για την συμμετοχή της στον αγώνα<br />

κατά των ξένων κατακτητών, καταδιώχθηκε άγρια<br />

και βασανίστηκα σκληρά. Οι γονείς της εξορίστηκαν<br />

στην Ικαρία, ο αδελφός της Νικόλαος φυλακίστηκε<br />

στον Επταπύργιον, το ίδιο και η αδερφή της<br />

η Πετρινή, που είχε 4 μικρά κοριτσάκια, και της<br />

οποίας ο σύζυγός της όντας αντάρτης του ΔΣΕ,<br />

σκοτώθηκε στις μεγάλες επιχειρήσεις με τον αντίπαλο<br />

κυβερνητικό στρατό. Το 1946 μάζεψε όλα<br />

σχεδόν τα παιδιά από την Δωροθέα, που στην<br />

κατοχή ήταν αντάρτικο χωριό, και τα μετέφερε<br />

στην Αρδέα, όπου επί δυο μήνες τα έκλεισαν στις<br />

φυλακές. Το 1948, όταν τα παιδιά βγήκαν από<br />

τις φυλακές, έφυγαν στο εξωτερικό. Η Αναστασία,<br />

μαζί με μερικές εκατοντάδες Ελληνόπουλα,<br />

έφτασαν στην Ουγγαρία, όπου ο ουγγρικός λαός<br />

τα υποδέχθηκε με ανοικτές τις αγκάλες. Όλα τα<br />

Ελληνόπουλα τακτοποιήθηκαν σε παιδικούς σταθμούς<br />

και μετά από λίγο καιρό άρχισαν και τα<br />

μαθήματα. Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά μεταφέρθηκαν<br />

στους παιδικούς σταθμούς της Balatonalmádi<br />

και Fehérvárcsurgó. Η Χατζοπούλου Αναστασία<br />

από το 1949 έως το 1950 δούλεψε σε διάφορους<br />

παιδικούς σταθμούς, ενώ το καλοκαίρι του ίδιου<br />

έτους συμμετείχε σε μερικά παιδαγωγικά φροντιστήρια.<br />

Από το 1951 μέχρι το 1952 δούλεψε στο<br />

Δημοτικό Σχολείο της Βουδαπέστης στις κατώτε-<br />

ρες τάξεις, χωρίς ακόμα πτυχίο. Το 1960 έδωσε<br />

κρατικές εξετάσεις στη Σχολή Νηπιαγωγών, όπου<br />

εργάστηκε μέχρι το 1984 σε διάφορα ουγγρικά<br />

νηπιαγωγεία της Βουδαπέστης. Η Αναστασία το<br />

1951 παντρεύτηκε τον Δημήτρη Χατζόπουλο, με<br />

τον οποίο απόκτησαν δύο τέκνα, την Αθηνά και<br />

τον Αντώνη, τα οποία αργότερα τους χάρισαν 4<br />

εγγονάκια. Η Αναστασία <strong>είναι</strong> συνταξιούχος, και<br />

ζει στη Βουδαπέστη.<br />

Διασκευή άρθρου του Χρ. Αθανασίου<br />

Διαβατάρικο πουλί<br />

Aυτή τη φορά «στο Μεταβατικό πουλί» ο Rázsó<br />

Milán της Ανθούλας Χαραλαμπίδου μιλάει για την<br />

ζωή του στην Θεσσσαλονίκη. Ο Μιλάν <strong>είναι</strong> υπότροφος<br />

του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης<br />

και παρακολουθεί μαθήματα Ελληνικών.<br />

Πόσον καιρό είσαι στην Θεσσαλονίκη;<br />

Το 2008 έκανα αίτηση στην<br />

Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

προκειμένου να σπουδάσω<br />

Ελληνικά στην Έλλαδα<br />

στα πλαίσια του προγράμματος<br />

του Αρτιτοτελείου Πανεπιστημίου<br />

Θεσσαλονίκης για έναν<br />

ολόκληρο ακαδημιακό χρόνο.<br />

Βρίσκομαι στην Θεσσαλονίκη<br />

εδώ και 8 μήνες περίπου. Περνάω<br />

πάρα πολύ ωραία, <strong>είναι</strong><br />

εμπειρία ζωής! Όσοι μπορείτε<br />

να πάτε χωρίς δεύτερη σκέψη!<br />

Πώς σου φαίνεται η χώρα, η πόλη; Τι σου αρέσει<br />

και τι δεν σου αρέσει;<br />

Η Ελλάδα <strong>είναι</strong> πραγματικά μια πανέμορφη χώρα<br />

και είμαι χαρούμενος πως τώρα είχα την ευκαιρία<br />

να επισκεφτώ μερικές πιο μικρές πόλεις της χώρας<br />

όπως την Νάουσσα, την Βέροια, τα Γρεβενά, και<br />

την Έδεσσα. Είμαι επίσης ευχαριστημένος από την<br />

εκπαίδευση και την δωρεάν σίτιση που παρέχει το<br />

Πανεπιστήμιο. Tο εκτιμώ πολύ. Ωστόσο, δεν μου<br />

αρέσει η αγένεια των Ελλήνων καπνιστών. Οι Έλληνες<br />

καπνίζουν παντού και δεν σκέφτονται για τον<br />

διπλανό τους. Αφήστε τον λαό να φουρμάρει ελεύθερα,<br />

λένε. Την 1η Ιουλίο όμως η Ελλάδα σβήνει<br />

το τσιγάρο στους δημόσιους χώρους και ελπίζω ότι<br />

θα <strong>είναι</strong> επιτυχημένη η προσαρμογή των Ελλήνων<br />

καπνιστών στην νέα πραγματικότητα.


Αν σου λείπει κάτι από το σπίτι, τι <strong>είναι</strong> αυτό;<br />

Μου λείπει η ομορφιά της Βουδαπέστης. Όταν είσαι<br />

μακριά από την πατρική πόλη σου, αρχίζεις να βλέπεις<br />

τις αξίες της.<br />

Τι θα σου λείπει από την θεσσαλονίκη όταν<br />

φύγεις;<br />

Οι φίλοι μου. Έχω κάνει πολλούς φίλους από όλο<br />

τον κόσμο. Το ξέρω ότι δυστυχώς λίγοι θα κρατήσουν<br />

γιατί οι αποστάσεις <strong>είναι</strong> αμείλικτες. Όμως<br />

μάλλον θα βρεθούμε καπού και κάποτε στο μέλλον.<br />

Ποιος το ξέρει; Μπορεί να γίνει! Θα μου λείψει<br />

επίσης να ξυπνάω κάθε πρωί ακούγοντας ¨Ολα<br />

τα παλιά σιδερά μαζεύω!¨ Δεν υπάρχει καλύτερο<br />

ξυπνητήρι από τον παλιατζή. Αυτός δεν έχει έλεος.<br />

Πώς σου φαίνεται ο κόσμος στην Θεσσαλονίκη;<br />

Είναι φιλόξενος;<br />

Οι θεσσαλονικείς <strong>είναι</strong> φιλικοί, εξωστρεφείς, και<br />

ανοίγονται εύκολα. Σε βοηθάνε παρα πολύ να προσαρμοστείς.<br />

Η μεγάλη διαφορά των Ελλήνων από<br />

τους Ούγγρους <strong>είναι</strong> η νοοτροπία του ¨Όλα καλά¨.<br />

Χαλαρά λένε οι Έλληνες και το βλέπουμε στα έργα<br />

του μετρό. Και για τις Ελληνίδες.. τι να πω.. η μύτη<br />

στα σύννεφα!<br />

Τιμές; Η μικρότερη καθημερινή σου αγορά; Διαμονή;<br />

Ένα ενοίκιο;<br />

Νομίζω ότι με λίγο ψάξιμο βρίσκεις τόσο φτηνά<br />

τρόφιμα όσο και στην Ουγγαρία και ακόμα φτηνότερα.<br />

Κάτω από 300 εύρω δύσκολα θα βρεις<br />

καλό διαμέρισμα. Σε γενικές γραμμές, όπως<br />

λέει ένας Ουκρανός φίλος μου, ο Youri, γρίγορα<br />

πετάνε τα ευρωπουλάκια στην Ελλάδα!<br />

Υπάρχουν πράγματα που δεν έκανες στην Ουγγαρία<br />

και τα κάνεις τώρα;<br />

Μαγιρεύω. Κάθε μέρα, όμως το μενού <strong>είναι</strong> αρκετά<br />

περιορισμένο. 4 μέρες μακαρόνια στις υπόλοιπες<br />

κατεψυγμένα ψαράκια. Δύσκολη η ζωή του εργένη.<br />

Αλλά μαθαίνω.<br />

Με τι γεμίζεις την καθημερινότητά σου;<br />

Μετά τα μαθήματα τρώμε μαζί με τα παιδιά στην<br />

Λέσχη και βέβαια αυτό στην Ελλάδα διαρκεί για<br />

πολύ καιρό. Το απόγευμα πάμε σε καφετερίες στην<br />

παραλία η μελετάμε στο αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης.<br />

Τα Σαββατοκύριακα κάνουμε εκδρομές<br />

κυρίως εδώ στην βόρεια Ελλάδα. Πρόσφατα έχω<br />

πάει στο χοριό μου, στον Αγιό Χριστόφορο από<br />

όπου κατάγομαι. Επισκεφτήκαμε επίσης με τραίνο<br />

και ωτοστόπ τους καταρράκτες της Έδεσσας, το<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

σπήλαιο του Κιλκίς και τον ΄Ολυμπο στο Λιτόχωρο.<br />

Τι συζητιέται αυτές τις μέρες στην Θεσσαλονίκη;<br />

Οι Θεσσαλονικείς μιλάνε για το κυρίαρχο αστικό<br />

μύθο της πόλεις.. το μετρό. Σύμφωνα με το αισιόδοξο<br />

σχέδιο μέσα στο 2012 θα ξεκινήσει η λειτουργία<br />

του και λένε ότι θα <strong>είναι</strong> καλύτερο ακόμη<br />

και από αυτό της Αθήνας. Kαι βέβαια μιλάνε<br />

για τον Σάκη (Ρουβάς). Για τον Σάκη, πάντα!<br />

Τι κάνει ο κόσμος στον ελεύθερό του χρόνο;<br />

Πού θα πάμε; Ταβέρνα! Φύγαμε! Οι Έλληνες αγαπάνε<br />

να φάνε και συχνά τρώνε έξω. Οι καφετερίες<br />

<strong>είναι</strong> πάντα γεμάτες. Οι φοιτητές μαζεύονται<br />

στην Ροτόνδα και κουβεντιάζουν η παίζουν ταβλί.<br />

Η πόλη <strong>είναι</strong> παντά ζωντανή και μου αρέσει πως και<br />

οι μεγάλει άνθροποι παίρνουν μέρος από τη ζωή<br />

της πόλεις.<br />

Προτείνω τα παρακάτω site:<br />

http://org.gr, http://auth.gr, http://iky.gr<br />

Σε ευχαριστούμε, Μιλάν!<br />

Κι εγώ ευχαριστώ και Θα ήθελα να εκφράσω τις<br />

ευχαριστίες μου στην Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης<br />

για την ευκαρία που μου έδωσαν να<br />

περάσω αυτό το υπέροχο χρόνο στην Ελλάδα!<br />

Kariatídák évzáró<br />

tárlatvezetése a<br />

Budapesti Történeti<br />

Múzeumban a „Görög<br />

örökség” c. kiállításon<br />

A Kariatidák Görög és Magyar Nők Kulturális<br />

Egyesülete „Pireuszi Esték” című előadássorozatának<br />

évnyitó és évzáró programja külső helyszínen<br />

zajlik. A 2008-2009 évet a Parlament látogatásával<br />

kezdtük és most májusban a Budapest<br />

Történeti Múzeumban a „Görög örökség” c. kiállítás<br />

megtekintésével zártuk. Régi, kedves pártoló<br />

tagunk Dr. Diószegi György, akinek nagy szerepe<br />

volt a kiállítás megrendezésében is, vállalta<br />

a tárlatvezetést. Szép napsütéses szombat délelőtt<br />

meglepően nagy létszámmal gyülekeztünk<br />

15


16<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

a Budai Várban, és végül 40 fővel léptünk be a<br />

múzeumba. Sokan közülünk itt voltak a kiállítás<br />

megnyitóján is, de akkor nem volt idő az alapos<br />

körülnézésre. Most Gyuri vezetésével kiváncsian<br />

jártuk végig a termeket és hallgattuk a kiállítással<br />

kapcsolatos kifogyhatatlan történeteit. A kulturális<br />

élményt a Korona Cukrászdában fejeztük be,<br />

ahová egy kávéra meghívtuk a társaságot, megköszönve<br />

Diószegi Györgynek az értékes tárlatvezetést,<br />

baráti beszélgetéssel kívántunk jó nyarat<br />

egymásnak, bízva az őszi viszontlátásban és<br />

az előadássorozat folytatásában. Reméljük, hogy<br />

azok is kedvet kaptak a kiállítás megtekintésére,<br />

akik eddig még nem látták, 2009.július 5-ig megtekinthetik.<br />

Annaházi Veronika, a Kariatídák egyik oszlopos<br />

tagja<br />

Το πρόγραμμα του Πολιτιστικού<br />

Συλλόγου Ελληνίδων και Ουγγαρέζων<br />

Γυναικών ΚΑΡΥΑΤΙΔΩΝ<br />

Η έναρξη του προγράμματος «Βραδιές του Πειραιά»,<br />

2008-2009, άρχισε με την επίσκεψή μας<br />

στην Ουγγρική Βουλή και της έκθεσης της «Ελληνικής<br />

κληρονομιάς» στο Ιστορικό Μουσείο της<br />

Βουδαπέστης. Η ξενάγηση έγινε απ’ τον αγαπητών<br />

μας φίλο dr. Diószegi György, με υψηλό επίπεδο,<br />

που όλοι μας μείναμε ευχαριστημένοι. Μετά<br />

την επίσκεψή μας σ’ αυτό το μουσείο της ελληνικής<br />

έκθεσης, συνεχίσαμε μια πολύ ωραία συζήτηση<br />

στο Ζαχαροπλαστείο ΚΟΡΟΝΑ, που για μας<br />

ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία. Καλά θάναι να<br />

επισκεφτούν την ανωτέρω έκθεση όσο το δυνατό<br />

περισσότεροι συμπατριώτες μας. Σημειώνουμε<br />

πως στυλοβάτης μας ήταν η Καρυάτιδα Annaházi<br />

Veronika.<br />

Απόδοση στην ελληνική: Χρ. Αθανασίου<br />

Egy görög kiállítás margójára, avagy a Kariatidák<br />

látogatása az első diaszpóra tárgyi emlékei<br />

körében<br />

A „Görög örökség. A görög ortodox diaszpóra<br />

Magyarországon a XVII-XIX. században.”<br />

címmel a Budapesti Történeti Múzeumban nyílt<br />

kiállítás 2009.áprilisában. Azóta az Ellinizmosz<br />

folyóirat minden száma jelentetett meg a kiállításhoz<br />

és annak anyagához kapcsolódó cikkeket.<br />

Méltó zárása ennek a sorozatunknak Diószegi<br />

György tárlatvezetése. A magyarországi görögség<br />

több évszázados értékteremtő voltát ékesen<br />

mutatja be e különleges tárlat a Budai Várban.<br />

Tárlatvezetésünk első állomását a Raptisz Gyűjteményből<br />

kapott tablósorok képezik: például e<br />

tablóképeken láthatóak a nagyközönség számára<br />

a 18-19. századi magyarországi magyarországi görög templotemplomok, görög sírok, és a magyar magyar nemességet szerző<br />

görögök kastélyainak festményei.<br />

Ha minden kiállított kiállított tárgyat szűken ismertetnénk,<br />

akkor egy 60 oldalas ismertetőt kellene írnunk,<br />

ezért most csak a leglényegesebbekre hívnánk<br />

föl a fi gyelmet. A kiállítás<br />

legrégebbi okirata<br />

II. Rákóczi Ferenc 1708. évi védlevele a<br />

kecskeméti görög kereskedők<br />

számára: olta-<br />

lomlevele nagyon értékes okirat ebből a korból,<br />

mivel igazolja a látókörű államférfi úi minőségét,<br />

hiszen a görögök XVIII-XIX. századi gazdaságtörténete<br />

kimagasló jelentőségű jelentőségű eredményeket<br />

jelentett Magyarország számára. A kecskeméti


görög közösség tekintetében különösen így volt,<br />

hiszen az egyik üvegtárlóban látható a kecskeméti<br />

görög közösség 1828. évi köszönőlevele<br />

Kecskemét városának tanácsához, mivel<br />

a város vezetése segítséget nyújtott a görög<br />

templom elkészüléséhez. Αz első magyarországi<br />

görög (XVIII-XIX. századi) diaszpóra számára<br />

a vallás és az egyház fontos keretet jelentett<br />

görög identitásuk megőrzésében: Magyarországon<br />

35 görög templomot építettek (Balassagyarmat,<br />

Békés, Diószeg, Gyöngyös, Karcag, Kecskemét,<br />

Léva, Miskolc, Nagykanizsa, Nagyvárad,<br />

Nagyszombat, Nagyszeben, Pest, Sopron, Szentes,<br />

Tokaj, Ungvár, Vác és Zimony), és 17 görög<br />

nyelvű iskolákat alapítottak. A diaszpórában élők<br />

számára a görög vallás és az anyanyelv megőrzése<br />

jelentette a zálogát nemzeti önazonosságuk<br />

megtartásának. A kor legfontosabb magyarországi<br />

görög püspöke a kozani születésű görög,<br />

Dioniszoisz Papajannuszisz volt, akinek több<br />

sajátkezű görög irata is látható az üvegtárlókban:<br />

1790-1828 között budai ortodox püspökként<br />

szolgálta híveit (Budán háza volt, melyben<br />

kápolna is működött), minden templomot ő szentelt<br />

föl. A kiállítás egyházi részében kiemelném<br />

az ott látható ikonokat: nagyon szépek, és látványosak,<br />

fontos részei a kiállításnak. A falon sorban<br />

elhelyezett ikonok jellemzően ünnepi ikonok,<br />

másként csókolós ikonok: állványra helyezik<br />

el a görög templomban, és a hívők csókkal fejezik<br />

ki vallásos érzületüket. Az ikonok leginkább úgy<br />

kerültek a helyi görög templomba, hogy a kereskedelmi<br />

útjáról visszatérő görög kereskedő ajándékba<br />

hozta a görög egyházközség, a templom<br />

részére, egyben hálát Istennek<br />

adva a szerencsés viszszatérésért.<br />

Egy értékes<br />

szentföldi ikon<br />

is látható<br />

1796-ból: Jézus élete, Szent<br />

György és Szent Demeter látható<br />

ezen az igen látványos<br />

ikonon. Az üveg tárlókban<br />

görög liturgikus könyvek<br />

igazolják a magyarországi<br />

görögök nyelvőrzésének, hitőrzésének,<br />

műveltségőrző<br />

mivoltát. Fontos kiemelni egy<br />

görög kereskedő,<br />

Stériady<br />

Teodor<br />

magyar nyelvű litur-<br />

gikus könyvét 1802-ből<br />

1802-ből,<br />

mely napjainkban is haszná-<br />

Sina György szobra<br />

latban van a magyar orto- orto-<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

dox templomokban, így a budapesti Váci utcai<br />

kápolnában. E könyv a liturgia olvasmányait tartalmazza,<br />

de magyarázatok is vannak benne: ez<br />

utóbbi arra utal, hogy nem kizárólagosan templomi<br />

használatra, hanem olvasása révén a családon<br />

belüli vallásos élet gyakorlásának céljaira<br />

is szánta. Látható egy igen lényeges eredeti irat:<br />

Constantin Matzenka és Margarit Scarlato által<br />

1804-ben aláírt eredeti szerződés a pesti görög<br />

templom aranyozásáról. A magyarországi görögök<br />

legfőbb összetartó ereje a vallás volt: nagyon<br />

komolyan vették az ortodoxiát, a keresztény tanítást.<br />

A kegyesség megmutatkozott adományozó<br />

kedvükben éppen úgy, mint végrendelkezési szokásaikban.<br />

A adományozó kedv a reformkori görögök egyik<br />

legfőbb jellemzője volt: a Sina-, Duka-, Nákó-,<br />

Hatsimihail-, Takiadzisz/Takácsy-családok<br />

jelentős szerepet vállaltak a Lánchíd, az Magyar<br />

Tudományos Akadémia, a hazafi ságot megtestesítő<br />

Ludovika, valamint a közlekedésfejlesztést<br />

célzó Duna Gőzhajózási Társaság létrejöttében.<br />

Az ezeket ábrázoló faliképek jól láttatják ezt a<br />

látogatók részére. A Sina-család gazdagsága és<br />

adományozó kedve Magyarországon és Görögországban<br />

egyaránt maradandó intézmények létrejöttét<br />

eredményezték. Kiemelt szerepe van a<br />

Sina-családot érintő kiállítási tárgyaknak, hiszen<br />

az emberek e családot ismerik. Zavirász György<br />

(1744-1804) neve közismert: görög nyelven<br />

írott kézirata, értekezése a Magyar Szent Koronáról<br />

igazi kuriózum, melyet érdemes lenne egy<br />

kétnyelvű könyvben közkinccsé tenni Magyarországon<br />

és Görögországban egyaránt. Boráros<br />

János (1756-1834) festménye igen jelentős<br />

alkotás: görög őse, Vorarosz 200 évvel korábban<br />

érkezett görög földről Győrbe, ahol görög közösség<br />

vezetője lett, majd a XVIII. században már<br />

Pesten telepedtek meg. Boráros János 1790-<br />

1807 között főbíróként tevékenykedett; és a francia<br />

háborúk idején a pesti polgárőrség ezredese<br />

is volt. Jelentékeny vagyonát jótékony célokra<br />

hagyta hátra. Argenti Döme (1809–1893) váci<br />

orvos, 1848-as nemzetőr orvos festménye is látható<br />

(az üvegtárlóban pedig homeopátiás könyve,<br />

gyógyszertékája, és névjegykártyája). Látható<br />

két Haris-okirat: Haris Sándor görög főkonzul<br />

aláírásával az első görög útlevél kiadása, és<br />

Haris Pál (?-1902) görög főkonzul meghívója<br />

(utóbbi a Haris Alapítvány alapítójaként a fi atalok<br />

görög tárgyú tanulmányait támogatta).<br />

17


18<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

A leglátványosabb historizáló<br />

országon: a görög polgárháború<br />

karakterű, egész alakos fest-<br />

politikai okai vezettek oda, hogy<br />

mény egyértelműen az, ami az<br />

erre a humanitárius indíttatású befo-<br />

1821. évi görög felkelés meggadásra<br />

sor került (ez utóbbi minőindításában<br />

fontos történelmi<br />

sítést azért is indokolt megtenni,<br />

szerepet vállaló Ipszilanti<br />

mert nagyrészt 14 év alatti görög<br />

Sándor herceget díszruhá-<br />

gyermek került ekkor a biztonságot<br />

ban és fegyverrel ábrázolja:<br />

jelentő magyar területre). Az utóbbi<br />

igazi kuriózum, hiszen egy pesti<br />

években egyre nagyobb érdeklődés<br />

görög festő, Laccataris Deme-<br />

tapasztalható az egykor Magyarorter<br />

(Bécs, 1798-1864., Pest)<br />

szágon élt első diaszpóra XVII-XIX.<br />

alkotása, aki személyesen is<br />

századi görögségének értékteremtő,<br />

találkozott a szabadsághőssel<br />

(édesapja a báró Sina-család<br />

műveltségbeli szerepe iránt.<br />

alkalmazottja volt). A magyar-<br />

A fenti kiállítás méltón igazolja a<br />

országi művészettörténet által<br />

magyarság évezredes befogadó vol-<br />

legelismertebb magyarországi<br />

tát; és jól mutatják, hogy mára lét-<br />

görög festő, Sterio Károly<br />

rejött az első és második görög<br />

(1821-1862) kőrajzoló és élet- Ypszilanti herceg képmása diaszpóra szellemi egymásra talá- taláképfestő<br />

több alkotása is látható<br />

lása: közös gyökerük a történelem<br />

a kiállításon.<br />

sodrása, melyben fontos kapaszkodót ad a törté-<br />

Az első diaszpóra fénykora a XVIII. század volt: nelmi múlt és a hagyományok megismerése, tisz-<br />

leszármazottaik a XX. század első felében még telete, felvállalása.<br />

őrizték őseik eredettudatát, hiszen a nagycsaládi<br />

emlékezés révén kötődtek őseikhez; sőt, néhány<br />

család napjainkig megőrizte ortodox vallását.<br />

A második diaszpóra 1948-tól van jelen Magyar-<br />

Dr. Diószegi György Antal<br />

Híres görög családok a magyar múltból<br />

A cikk folytatás előző számunkból<br />

„Az ő pártfogoltja és festője volt a budai születésű<br />

Mihailo Živković, aki a szentendrei Blagovestenszka<br />

és a balassagyarmati szerb templom ikonosztázát<br />

és számos más ikont festett. A templomok közül<br />

a váci, a dunaföldvári, a pesti görög templomokat<br />

is ő szentelte fel. Karizmatikus személyében mind<br />

a görög, mind pedig a szerb közösség igen komoly<br />

támaszra lelt. Ez különösen fontos volt, mert a<br />

görög templomok zömében szerb juriszdikció alatt<br />

állottak. Érezhető és bizonyítható a görögök nyelvükhöz,<br />

kultúrájukhoz való kötődése abban is,<br />

hogy, görög nyelvű könyveket gyűjtöttek, adtak ki,<br />

és görög tannyelvű iskolákat tartottak fenn. 1800<br />

körül a pesti és a budai nyomdákban közel száz<br />

görög nyelvű grammatikai, történeti, egyháztörténeti,<br />

teológiai vonatkozású kiadvány látott napvilágot.<br />

A Helytartó Tanács 1795-ben kelt rendeletében<br />

17 görög tannyelvű iskolát nevezett meg<br />

szerte az országban. Sőt, 1812-ben Pesten görög<br />

tanítóképző intézetet is nyitottak, melynek felállítását<br />

maga Dionisziosz Popović budai püspök is<br />

szorgalmazta. A vallásgyakorlás színterei a templomok,<br />

és az anyanyelv ápolásának legfontosabb<br />

helyszínei az iskolák, származásukra emlékeztették<br />

a görögséget, szülőhazájuk szimbólumai voltak.<br />

Gazdagságukra és befolyásukra utal az is,<br />

hogy a görög templomok tervezésével olyan híres<br />

építészeket bíztak meg, mint például Jung Józsefet,<br />

Povolni Jánost vagy Mayerhoffer Andrást,<br />

akik látványos barokk, copf, később pedig klaszszicista<br />

templomokat emeltek. Ezek díszítésére, az<br />

ikonosztázionok elkészítésére szülőhazájukból hívtak<br />

meg mestereket.<br />

Pest és Bécs egyik befolyásos görög családja a<br />

Nákó család volt. Őseik „Christophoros és Cyrillos<br />

(a későbbiekben Kristóf és Cyrill) már bécsi lakosok,<br />

amikor a délmagyarországi kincstári jószágok<br />

elárverezése alkalmával, 1781-ben a Torontál<br />

vármegyében található Nagyteremiát (Máriaföld),<br />

1782-ben pedig Nagyszentmiklóst vásárolták


meg a kincstártól. Kristóf és Cyrill 1784. február<br />

27-én nyertek címeres nemeslevelet, 1784. május<br />

28-án pedig Nagyszentmiklósi előnevet. A testvérek<br />

kereskedelmi tevékenysége nemcsak a török<br />

- magyar – osztrák területekre terjedt ki, hanem<br />

az Orosz Birodalomra, Hollandiára és Itáliára is.<br />

Nagyszentmiklós 1787-ben vásártartási jogot is<br />

kapott, mely jelentős mértékben fellendítette a<br />

kereskedelmet. Erre nagy szükség volt, ugyanis<br />

Torontál vármegye a török hódoltság után az<br />

enyészet képét nyújtotta: a lakatlan táj mocsárrá<br />

vált. 1790-ben a család kezdeményezésére telepesek<br />

érkeztek ide: németek, franciák, szerbek.<br />

1807 és 1820 között Nagyszentmiklós 1volt a<br />

vármegye központja. A Nákó uradalom igencsak<br />

híressé vált, amikor 1799-ben Kristóf báró egyik<br />

földmívese rátalált arra a régészeti leletre, amelyet<br />

„Nagyszentmiklósi aranykincs” néven jelenleg<br />

Bécsben őriznek. Még ebben az évben báró Nákó<br />

Kristóf – korában egyedülálló módon – szegény<br />

sorsú jobbágyai gyermekei számára „ Kis mezőgazdasági<br />

iskola” néven tanintézményt hozott<br />

létre. Ugyanő Pesten a „Hét Választófejedelem”<br />

fogadó és kávéház jogának birtokába jutott. (A<br />

Török Birodalomban kávéméréssel leginkább a<br />

keresztény ráják foglalkoztak: görögök, szerbek,<br />

örmények.) Ezek a XVIII. századi pesti kávéházak<br />

eredetileg ún.dohányzóházak voltak, ugyanis e<br />

tevékenységet csak zárt térben lehetett művelni. A<br />

pipásházak látogatói a dohányzás mellett kávét is<br />

ittak, és lassan a két funkció ötvöződött. Így alakult<br />

ki a kávéház egyik jellegzetes fajtája, ami a<br />

görögökre is jellemző, a keleties típus.<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

Φημισμένες ελληνικές οικογένειες του παρελθόντος<br />

Συνέχεια άρθρου προηγούμενου τεύχους<br />

«Προστατευόμενος και προσωπογράφος του ήταν ο<br />

Mihailo Živković, γεννημένος στη Βουδαπέστη, εικονογράφος<br />

που φιλοτέχνησε, μεταξύ άλλων, το εικονοστάσι<br />

του ναού Blagovestenszka στο Szentendre<br />

και του σερβικού ναού του Balassagyarmat. Αφιέρωσε<br />

επίσης τους ελληνοχριστιανικούς ναούς του Vác,<br />

Dunaföldvár και Βουδαπέστης.<br />

Στη χαρισματική του προσωπικότητα, τόσο η ελληνική,<br />

όσο και η σερβική κοινότητα βρήκε έναν δυναμικό<br />

υποστηρικτή. Αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντιό, αφού<br />

όλες σχεδόν οι ελληνικές εκκλησίες υπάγονταν νομικά<br />

στους Σέρβους. Διακριτή και τεκμηριωμένη <strong>είναι</strong> επίσης<br />

η προσκόλληση των ελλήνων στη <strong>γλώσσα</strong> και<br />

τον πολιτισμό τους, στη συλλογή και έκδοση ελληνι-<br />

Kristóf fia, Sándor ( 1785- 1848) 1813-ban<br />

grófi rangot kapott. Az ő fia Kálmán (1822-1902)<br />

a magyar főrendiház örökös tagja (1861), kamarás<br />

(1850), belső titkos tanácsos, a közéletben,<br />

a politikában futott be fényes karriert. Feleségül<br />

vette az örmény származású Gyertyánffy Bertát,<br />

akinek portréját napjainkban a Szépművészeti<br />

Múzeum őrzi. A nemesasszony bécsi palotájában a<br />

főúri élet egyik központját alakította ki az 1860-<br />

70-es években. Társaságában gyakoriak voltak a<br />

festők, pl. F. Amerling, A. Pettenkofen, zeneszerzők,<br />

pl. Liszt és Wagner. A Nákók Bécs mellett Pesten<br />

és Schwarzau-ban rendelkeztek reprezentatív<br />

palotákkal. Kálmán gróf neje elvesztése után,<br />

emlékére Nagyszentmiklóson 30 ágyas kórházat,<br />

Pusztaporgányon pedig 100 tanuló számára mintaiskolát<br />

alapított. 1864-ben kastélyt építtetett<br />

Nagyszentmiklóson, ahol 5000 kötetes könyvtárat<br />

és műkincsek sokaságát találta az utazó. 1882-ben<br />

alakult meg Kálmán gróf vezetésével az Arankavidéki<br />

Belvízvéd és Levezetési Társulat, ugyanis már<br />

a 70-es évektől égetővé vált a belvizek szabályozásának<br />

kérdése, így az Arankát 1886-1894 –ben<br />

már csatornává alakították a hajózás könnyebbé<br />

tétele érdekében. A társulat elnöke a fia, Sándor (<br />

1846-1889) volt. A csatornák alapvetően fontosak<br />

voltak a mezőgazdaság és szállítás szempontjából.<br />

Sándor gróf nagyszentmiklósi uradalma 8000 kat.<br />

holdat tett ki, angol telivér és félvér ménes is volt<br />

itt, emellett állattenyésztésre és gabonatermesztésre<br />

specializálódott.<br />

(a cikk folytatása a következő számunkban)<br />

Szabó Krisztina<br />

κών βιβλίων και στην ίδρυση και οικονομική συντήρηση<br />

ελληνόφωνων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Γύρω<br />

στο 1800 στα τυπογραφεία της Πέστης και Βούδας<br />

έρχονται στο φως περίπου 100 εκδόσεις εκκλησιαστική<br />

ιστορίας, γραμματικής κ.α. ιστορικού και θεολογικού<br />

περιεχομένου.<br />

Σχετική απόφαση του Συμβουλίου Τοποτηρητών<br />

του 1795 κάνει μνεία για 17 ελληνόφωνα σχολεία<br />

στη χώρα. Μάλιστα το 1812 εγκαινιάζεται στην Πέστη<br />

και ελληνική Παιδαγωγική Ακαδημία, την ίδρυση της<br />

οποίας υποστήριξε έμπρακτα ο επίσκοπος Βούδας Διονύσιος<br />

Πόποβιτς, κατά κόσμον Δημήτριος Παπαγιαννούσης.<br />

Το σκηνικό της εξάσκησης της λατρείας, οι<br />

ναοί και οι κυρίως χώροι διαφύλαξης της μητρικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς, τα σχολεία, υπενθύμιζαν στον ελληνισμό τις<br />

καταβολές του και αποτελούσαν σύμβολα της ιδιαίτε-<br />

19


20<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

ρής τους πατρίδας. Χαρακτηριστικό της ευμάρειας και<br />

της επιρροής τους <strong>είναι</strong> ακόμη η ανάθεση της ανέγερσης<br />

των ναών σε επιφανείς αρχιτέκτονες όπως ο Jung<br />

József, Povolni János και Mayerhoffer András, αφήνοντας<br />

πίσω τους θεαματικά μνημεία τεχνοτροπίας μπαρόκ,<br />

Λουδοβίκου 16ου, και αργότερα νεοκλασικού<br />

ρυθμού. Τον διάκοσμο των κτιρίων και την εικονογραφία<br />

την ανέθεταν σε τεχνίτες από την Ελλάδα.<br />

Μια από τις ελληνικές οικογένειες με μεγάλη επιρροή<br />

ήταν η οικογένεια Νάκου. Οι πρόγονοί της, ο Χριστόφορος<br />

και Κύριλλος, αργότερα αναφέρονται ως Kristóf<br />

και Cyrill, ήταν ήδη κάτοικοι Βιέννης, όταν, με ευκαιρία<br />

τον πλειστηριασμό των κοπαδιών του νοτιο-ουγγρικού<br />

θησαυροφυλακίου, αγόρασαν το 1781 το τιμάριο<br />

Nagyteremia (Máriaföld) στο νομό Torontál και το<br />

1782 το Nagyszentmiklós. Στις 27 Φεβρουαρίου 1782,<br />

ο Χριστόφορος και Κύριλλος παίρνουν τον τίτλο του<br />

ευγενούς με οικόσημο, στις δε 28 Μαΐου του 1784 το<br />

προσωνύμιο Nagyszentmiklósi. Η εμπορική δραστηριότητα<br />

των δύο αδελφών δεν περιορίζεται στις περιοχές<br />

υπό τουρκική, ουγγρική και αυστριακή διοίκηση, αλλά<br />

διεισδύει και στη Ρωσική Αυτοκρατορία, την Ολλανδία<br />

και την Ιταλία. Το 1787 το Nagyszentmiklós αποκτά<br />

δικαίωμα οργανωμένης αγοράς, γεγονός που επιφέρει<br />

σημαντική ανάπτυξη του εμπορίου. Η παραχώρηση<br />

αυτή ικανοποίησε μια μεγάλη ανάγκη, αφού μετά την<br />

Τουρκοκρατία ο νομός Torontál είχε έντονη την εικόνα<br />

της εγκατάλειψης: το ακατοίκητο τοπίο είχε μετατραπεί<br />

σε βάλτο. Το 1790, με πρωτοβουλία της οικογένειας<br />

Νάκου η περιοχή εποικείται από Γερμανούς,<br />

Γάλλους και Σέρβους. Από το 1807 ως το 1820 το<br />

Nagyszentmiklós θα αποτελέσει το κέντρο του νομού.<br />

Το γένος Νάκου θα γίνει πολύ γνωστό, όταν το 1799<br />

ένας γεωργός του Χριστοφόρου αποκάλυψε αρχαιολογικό<br />

εύρημα που έκτοτε αποκαλείται «ο χρυσός θησαυρός<br />

του Nagyszentmiklós» και φυλάγεται στη Βιέννη.<br />

Το ίδιο έτος ο Βαρόνος Χριστόφορος Νάκος, με μοναδικό<br />

για την εποχή του τρόπο, ιδρύει το εκπαιδευτικό<br />

ίδρυμα για άπορα παιδιά των υποτελών του ηγεμόνος<br />

«Μικρόν Γεωργικόν». Ο ίδιος θα αποκτήσει αργότερα<br />

στη Βουδαπέστη το Πανδοχείο και Καφενείο «Hét<br />

Választófejedelem». (Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία<br />

κυρίως οι χριστιανοί υποτελείς ασχολούντο με το ζύγισμα<br />

του καφέ: έλληνες, σέρβοι, αρμένιοι). Τα καφενεία<br />

της Πέστης του 18ου αιώνα προσέφεραν ναργιλέ,<br />

μια και το κάπνισμα επιτρεπόταν μόνο σε κλειστούς<br />

χώρους. Οι επισκέπτες συνόδευαν το κάπνισμα με<br />

καφέ, και με την πάροδο του χρόνου οι δύο δραστηριότητες<br />

συνδέθηκαν. Έτσι δημιουργήθηκε ένας από<br />

τους χαρακτηριστικότερους τύπους καφενείου, ο ανατολικός,<br />

που συναντάται και στους έλληνες.<br />

Ο γιος του Χριστοφόρου Αλέξανδρος (1785-1848)<br />

έλαβε τον τίτλο του κόμη του 1813. Ο γιος του τελευταίου<br />

(Kálmán 1822-1902), διετέλεσε μόνιμο μέλος<br />

του ουγγρικού σώματος εισαγγελίας (1861), επιμελητής<br />

(1850), μυστικός σύμβουλος εσωτερικού και είχε<br />

λαμπρή σταδιοδρομία στο δημόσιο και πολιτικό βίο.<br />

Νυμφεύτηκε την αρμενικής καταγωγής Gyertyánffy<br />

Berta, η προσωπογραφία της οποίας φυλάγεται σήμερα<br />

στο Μουσείο Καλών Τεχνών. Η αριστοκράτης σύζυγος<br />

τη δεκαετία του 1860 μετέτρεψε το βιεννέζικό της ανάκτορο<br />

σε κέντρο της κοινωνικής ζωής των ευγενών.<br />

Στην παρέα της έβλεπε κανείς συχνά επιφανείς ζωγράφους<br />

όπως τους F. Amerling, A. Pettenkofen και μουσικούς<br />

όπως τον Liszt και τον Wagner. Η οικογένεια<br />

Νάκου, κατείχε επιβλητικά ανάκτορα και εκτός Βιέννης,<br />

στην Πέστη και την αυστριακή πόλη Schwarzau.<br />

Όταν ο Kálmán χήρεψε, στη μνήμη της συζύγου του<br />

ίδρυσε 30κλινο Νοσοκομείο στο Nagyszentmiklós, στο<br />

δε Pusztaporgány πρότυπη 100θέσια σχολή. Το 1864<br />

στο Szentmiklós κτίζει κάστρο που φιλοξενούσε επισκέψιμη<br />

βιβλιοθήκη 5000 τόμων και πληθώρα καλλιτεχνημάτων.<br />

Το 1822 με την ηγεσία του κόμη Kálmán<br />

δημιουργείται ο Αντιπλημμυρικός Όμιλος Στάθμισης<br />

Υδάτων της παραποτάμιας περιοχής Aranka, άκρως<br />

καίρια πρωτοβουλία, αφού ήδη από τη δεκαετία του<br />

70 το πρόβλημα της στάθμισης των υδάτων παρέμενε<br />

άλυτο. Έτσι, από το 1886 ως το 1894, ο παραπόταμος<br />

Aranka γίνεται πλωτός. Πρόεδρος του Ομίλου ήταν<br />

ο γιός του Αλέξανδρος (1886-1894). Οι αγωγοί απορροής<br />

ήταν βασικοί για την γεωργία και τις μεταφορές.<br />

Το τιμάριο του κόμη Αλεξάνδρου ανερχόταν στις 46032<br />

km2, διέθετε καθαρόαιμο και ημίαιμο άγγλο ιπποκόμο<br />

και ειδικευόταν στη κτηνοτροφία και την καλλιέργεια<br />

σιτηρών.<br />

(το άρθρο συνεχίζεται στο επόμενο φύλλο μας)<br />

Συγγραφή άρθρου: Χριστίνα Σάμπο<br />

Απόδοση στην ελληνική: Νότης Γεωργίου<br />

Όλα τα άρθρα και ανταποκρίσεις που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα και όχι<br />

της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ». Ο κάθε αρθρογράφος <strong>είναι</strong> υπεύθυνος για το περιεχόμενο του<br />

γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,<br />

ύφους και σύνταξης.<br />

Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ<br />

Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki, és nem<br />

az ELLINIZMOSZ újságét. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek<br />

azonban joga van helyesírási, stilisztikai és mondattani javításokat végezni.<br />

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztő Bizottsága


ΚΗΡΥΓΜΑ ΕΝ ΤΟΙΣ ΝΑΟΙΣ<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />

Προς την εφημερίδα Ελληνισμός.<br />

Σας παρακαλώ όπως δημοσιεύσετε την ακόλουθη επιστολή μου.<br />

Κήρυγμα μισαλλοδοξίας και διχασμού<br />

Συμπατριώτες μας θέλουν να μάθουν τι λέει στα<br />

κηρύγματά του ο Μητροπολίτης Αυστρίας κ. Μιχαήλ<br />

τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα στο πρόσφατο<br />

κήρυγμά του στην δοξολογία για την Εθνική Επέτειο<br />

της 25ης Μαρτίου, ο οποίος εμφανίστηκε όχι μόνο<br />

ως πνευματικός, αλλά και ως πολιτικός αρχηγός των<br />

Ελλήνων της Ουγγαρίας.<br />

Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται <strong>είναι</strong>: Τι εκπροσωπεί<br />

ο κ. Μιχαήλ; Την θρησκεία της αγάπης και εγκράτειας<br />

ή τις προσωπικές του φιλοδοξίες; Γιατί παραβιάζει<br />

το καθιερωμένο δόγμα της Ορθοδοξίας σχετικά με<br />

τα κηρύγματα; Ποια <strong>είναι</strong> τα κίνητρα που τον οδήγησαν<br />

και τον οδηγούν να συκοφαντεί ασύστολα και να<br />

βρίζει ξετσίπωτα τα εκλεγμένα όργανα των απόδημων<br />

στην Ουγγαρία Ελλήνων; Γιατί συνεργεί και υποθάλπτει<br />

τον διχασμό των εκλεγμένων οργανώσεών μας<br />

και υποκινεί την διοργάνωση διάφορων εκκλησιαστικών<br />

ομάδων; Ο κ. Μητροπολίτης στο αντικομμουνιστικό<br />

του μένος στόχο του έχει την Εκκλησία των<br />

Ούγγρων Ορθόδοξων, γιατί επιδιώκει την υφαρπαγή<br />

της περιουσίας της, ενώ πάνω από 100-150 χρόνια<br />

δεν υπήρξε θέμα για το αν η εν λόγω Εκκλησία<br />

ανήκει στο Πατριαρχείο της Μόσχας ή της Κωνσταντινουπόλεως.<br />

Το θέμα αυτό το υποκίνησε τα τελευταία<br />

15 χρόνια ο Μητροπολίτης κ. Μιχαήλ, γεγονός<br />

που και αυτό το πρόβλημα εντάσσεται στα πλαίσια<br />

του αντικομμουνιστικού μνημονίου του Συμβουλίου<br />

της Ευρώπης. Αιδώς Αργείοι! Ο κ. Κορνήλιος Καστοριάδης,<br />

στο «Φόρουμ 2000» επισημαίνει, πως όταν<br />

σήμερα τα ψευδο-δημοκρατικά καθεστώτα ανθίζουν,<br />

ενώ η καταστροφή των παραδοσιακών πολιτισμών,<br />

χωρίς οποιαδήποτε εναλλακτική λύση, ευνοεί την επιστροφή<br />

του θρησκευτικού και εθνοτικού φανατισμού<br />

με τα γνωστά φρικτά αποτελέσματα. Στη συνέχεια με<br />

τον παραπάνω τίτλο δημοσιεύουμε την κριτική μας<br />

στο κήρυγμα του κ. Μιχαήλ.<br />

Στη Βουδαπέστη έγινε η δοξολογία για την Εθνική<br />

Επέτειο ης 25ης Μαρτίου, υπό του Μητροπολίτη<br />

Αυστρίας και Εξάρχου Ουγγαρίας, κ. Μιχαήλ. Μετά την<br />

καθιερωμένη δοξολογία επακολούθησε ένα κήρυγμα<br />

πολιτικο-ιδεολογικού περιεχομένου, κήρυγμα μισαλλοδοξίας<br />

και διχασμού, κατά το οποίο εκστομίσθηκαν<br />

ύβρεις και συκοφαντίες κατά των εκλεγμένων οργανώσεων<br />

των απόδημων στην Ουγγαρία Ελλήνων και<br />

των στελεχών τους.<br />

Ο κήρυκας του εν λόγω κηρύγματος αντί ν΄ ασχοληθεί<br />

με θρησκευτικά ή εκκλησιαστικά θέματα, όπως<br />

καθορίζει και το δόγμα της Ορθοδοξίας, αντί να διαφωτίσει<br />

το ποίμνιό του αντί λοιπόν για όλα αυτά πέρασε στα<br />

άκρα, χρησιμοποιώντας ένα υβρεολόγιο ανεπίτρεπτο για<br />

τα χρονικά ενός εκκλησιαστικού λειτουργού, διότι έθιξε<br />

ανεπανάληπτα την τιμή και πρόσβαλλε την αξιοπρέπεια<br />

και το αγωνιστικό παρελθόν των συμπατριωτών μας.<br />

Όπως και στις προηγούμενες Εθνικές μας εορτές<br />

έτσι και φέτος, το κήρυγμα του κ. Μιχαήλ αντί να<br />

δώσει μηνύματα ζωής στους απόδημους, τους απομάκρυνε<br />

απ΄ την εκκλησία, με χυδαίες εκφράσεις.<br />

Για άλλη μια φορά εξέπληξε δυσάρεστα το εκκλησίασμά<br />

του η ευκολία και η άνεση με την οποία πέρασε<br />

από την <strong>γλώσσα</strong> του ιερού Ευαγγελίου σε γλωσσικούς<br />

κώδικες της λαχαναγοράς. Οι διαφωνίες μας με τον κ.<br />

Μητροπολίτη δεν <strong>είναι</strong> νέες. Από τα πρώτα του ήδη<br />

κηρύγματα εκδήλωσε φανερά το αντικομμουνιστικό<br />

του μένος και την ξέφρενη μανία του κατά των εκλεγμένων<br />

οργανώσεών μας και των στελεχών τους διότι<br />

παρεμπόδισαν την ωμή του επέμβαση στις εσωτερικές<br />

υποθέσεις των συμπατριωτών μας. Και από τότε<br />

άρχισε να επαναλαμβάνει το γνωστό του τροπάριο,<br />

ότι δηλαδή οι Έλληνες της Ουγγαρίας δεν εκκλησιάζονται.<br />

Τώρα τους θυμήθηκε, ενώ επί 40 ολόκληρα<br />

χρόνια ούτε καν τους αναγνώριζε ως Έλληνες;<br />

Ένα άλλο σοβαρό «επιχείρημα» ήταν ότι στα Δημοτικά<br />

Σχολεία μας δεν διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών<br />

και οι δάσκαλοι, που πληρώνονται από<br />

το Ελληνικό Δημόσιο, δεν βάζουν τους μαθητές σε<br />

γραμμές και με σημαίες να τους πηγαίνουν τις Κυριακές<br />

στην εκκλησία. Σχετικά με τους μαθητές που δεν<br />

διδάσκονται θρησκευτικά αλλά και για καλύτερη ενημέρωση<br />

των υπολοίπων αμαθών σας λέμε δημοσίως<br />

κ. Μητροπολίτη πως στην Ουγγαρία υπάρχει σαφής<br />

διαχωρισμός μεταξύ κράτους και εκκλησίας. Τα σχολεία<br />

μας, κ. Μητροπολίτη, ανήκουν στο Υπουργείο<br />

Παιδείας της Ουγγαρίας - όπως άλλωστε και τα Ουγγρικά<br />

σχολεία - και όχι μόνο δεν <strong>είναι</strong> υποχρεωμένα<br />

αλλά και δεν επιτρέπεται να συνοδεύουν οργανωμένα<br />

τους μαθητές τους στην εκκλησία. Κάτι τέτοιο αφορά<br />

εκείνα τα Ουγγρικά σχολεία, που υπάγονται απευθείας<br />

στις εκκλησίες της χώρας.<br />

Ειπώθηκε επίσης από τον κ. Μητροπολίτη πως όλοι<br />

μας πρέπει να βγούμε στους δρόμους της Βουδαπέστης<br />

για να διεκδικήσουμε ακόμη και με συλλογή υπογραφών<br />

την εκκλησία μας, την οποία οι «κομμουνιστές<br />

με τα Σοβιετικά όπλα μάς την άρπαξαν το 1945». Για<br />

να δικαιολογήσει την αντικαταστατική ίδρυση διάφορων<br />

εκκλησιαστικών ή θρησκευτικών κοινοτήτων, ο κ.<br />

Μητροπολίτης «ανακάλυψε» και νέες πηγές σύμφωνα<br />

με τις οποίες «το 1952 οι κομμουνιστές, αφού έβαλλαν<br />

πιστόλι στο σβέρκο του τότε δήθεν προέδρου των<br />

Ελληνικών κοινοτήτων (sic!), τον ανάγκασαν να διαλύσει<br />

αυτές τις κοινότητες!! Ακόμη και σε προηγούμενα<br />

κηρύγματά του, φωνασκώντας και κραυγάζοντας,<br />

διαμήνυε με φανατισμό και μίσος ότι «το 1945 με<br />

τα όπλα των Ρώσων οι κομμουνιστές μας άρπαξαν την<br />

εκκλησία μας»! Οι φαρμακεροί μύδροι που εξαπέλυσε<br />

πρόσφατα μας θυμίζουν την αντικομμουνιστική προπαγάνδα<br />

παλαιών εποχών.<br />

Χριστόφορος Αθανασίου<br />

21


22<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Μας κάνουν υπερήφανους<br />

Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΑΤΡΟΥ ΛΕΥΚΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ<br />

Πρόσφατα το Επιμελητήριο Ούγγρων<br />

Υγειονομικών του Διαμερίσματος Újbuda,<br />

απένειμε στην Ελληνίδα αρχίατρο Λευκή<br />

Καραγεωργίου το βραβείο Pro Medicina (για τις<br />

Ιατρικές Επιστήμες), η οποία από το 1978 εργάζεται<br />

σ’ αυτό τι Διαμέρισμα. Από το 1987 δουλεύει στο<br />

Ιατρείο της ως ρευματολόγος και ειδικός στην<br />

οστεοπώρωση. Με την ευκαιρία της βράβευσής<br />

της το εικονογραφημένο περιοδικό ELITE, τεύχος<br />

Μαΐου 2009, δημοσιεύει μια σύντομη συζήτηση που<br />

είχε με την κ. Καραγεωργίου, η οποία περιληπτικά<br />

έχει ως εξής:<br />

Την ιστορία της, εν μέρει την έχει καταγράψει ο<br />

χρόνος. Οι γονείς της <strong>είναι</strong> Έλληνες, οι οποίοι στην<br />

περίοδο του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα βρήκαν<br />

καταφύγιο στην Ουγγαρία. Εγκαταστάθηκαν στο<br />

χωριό Μπελογιάννη, που αναγέρθηκε το 1952. Στην<br />

Ουγγαρία, μας λέει, ήμουνα Ελληνίδα, μιλούσαμε<br />

ελληνικά, χορεύαμε και τραγουδούσαμε. Ύστερα από<br />

μερικά χρόνια αρχίσαμε να μαθαίνουμε ουγγρικά για<br />

να σπουδάσουμε. Και όταν εισάχθηκα στο γυμνάσιο,<br />

νόμισαν πως εκείνη την στιγμή βρέθηκα εδώ,<br />

ουρανοκατέβατη από την Ελλάδα. Το 1974 υπήρχαν<br />

δυνατότητες για επαναπατρισμό, όμως δεν έφυγα,<br />

διότι σκέφτηκα πως αυτή η χώρα μας δέχθηκε με<br />

ανοικτές τις αγκάλες της, μας πρόσφερε ασφάλεια<br />

και συνθήκες ζωής, εδώ διαμορφώθηκε ο τρόπος<br />

της σκέψεις μου, εδώ απόκτησα μια ευτυχισμένη<br />

οικογένεια. Είμαι πολύ τυχερή εδώ που βρίσκομαι,<br />

τα παιδιά μου, αλλά και τα εγγόνια μου μιλούν ελληνικά.<br />

Όταν επισκέπτομαι τα αδέρφια μου και τους<br />

συγγενείς μου στην Ελλάδα πάντα τους πηγαίνω και<br />

τυρώδες ράβδους με έγχρωμες κηλίδες, και τα Χριστούγεννα<br />

μόνο τότε <strong>είναι</strong> τέλεια όταν έχουν στο<br />

δέντρο ζαχαρωτά, όπως και εδώ.<br />

(Πηγή: ΕΛΙΤΕ, τεύχος Μαΐου 2009)<br />

„Nincs olyan hangszer, amin ne akarna megtanulni játszani…”<br />

Pletser P<br />

Hrisztosz 2009. évi Sztárpalánta tehetségkutató<br />

verseny elődöntőjén vett részt Szé-<br />

kesfehérváron népzene kategóriában (Természetesen<br />

buzukival). Bejutott a döntőbe, ami 2009.<br />

március 21-én volt Csillebércen az Ifjúsági Központban.<br />

Az elődöntőre közel 1000 gyerek jelentkezett,<br />

majd a döntőre 167 gyermek került be.<br />

Hrisztosz itt is adta formáját. Mindenkit elkápráztatott<br />

buzuki játékával. Aranyminősítést kapott,<br />

majd Cd felvételre javasolták és a gálán már tv felvétel<br />

is készült a kimagasló tehetségekről.<br />

A beloianniszi Pyrgos néptánccsoport és a beloianniszi<br />

Pyrgos zenekar tagja.<br />

A jövő zenészéről, Pletser Hrisztoszról édesanyja<br />

részletesen nyilatkozik nyilatkozik majd az Ellinizmosz következő<br />

számában. Addig is hallgassátok őt a a www.pyrgos.<br />

www.pyrgos.<br />

hu-n, http://hallgass.hu/zenekarok/pyrgos-gorogzenekar-on.zenekar-on.


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

A görög nyelv …/ Η ελληνική <strong>γλώσσα</strong>...<br />

... <strong>είναι</strong> καράβι που ταξιδεύει εδώ και<br />

χιλιάδες χρονιά, έχει „πιάσει” σε πολλά<br />

λιμάνια από Μαύρη θάλασσα μέχρι και τις<br />

Ηρακλείες Στήλες, αλλά και πέρα στην<br />

Μελβούρνη και στα παγώμενα λιμάνια<br />

τις Σουηδίας και του Montreal ... στις<br />

Πολυνησίας τα αισθανδικά νερά έχει<br />

περάσει ... To πλήρωμα τoυ καραβιού,<br />

πολυποίκιλο, και εφευρετικό σαν τον<br />

Οδυσσέα, τον αιώνιο πολυμήχανο, ....ακόμα ταξιδεύει...<br />

Padelis P., 43 ετών, Bonn<br />

… αόριστος, απλός μέλλοντας, συνεχής<br />

υποτακτική... νομίζω ότι όλοι που<br />

έχουν μάθει Ελληνικά ξέρουν τι εννοώ<br />

τώρα.. τα Ελληνικά <strong>είναι</strong> μια από τις πιο<br />

δύσκολες γλώσσες. Και δεν μιλήσαμε<br />

ακόμα για την καθαρεύουσα.. επί των<br />

ημερών μας, ως επί το πλείστον..<br />

Μilán Rázsó,27 ετών<br />

... <strong>είναι</strong> καταρχάς πανέμορφη και πολύ<br />

πλούσια. Και ηχητικά και εκφραστικά<br />

και έχει μια παράδοση πάρα πολλών<br />

χρόνων. Περικλείει τις παραδόσεις όλης<br />

της Ελλάδας και οι διάφορες διαλέκτοι<br />

διάφορων περιοχών της χαρίζουν<br />

ένα απήθανο πλούτο που <strong>είναι</strong><br />

αξιοθαύμαστος. Μου λείπει πολύ γιατί<br />

όσο να ‘ναι, λόγω της δουλειάς μου που περιλαμβάνει πολλά<br />

ταξίδια και συνεργασίες με διάφορους ξένους καλλιτέχνες,<br />

δεν τη μιλάω όσο θα ήθελα. Όμως οπότε <strong>είναι</strong> δυνατό, την<br />

τραγουδάω, εννοώντας πως ερμηνεύω ελληνικά κομμάτια,<br />

έτσι χαίρεται και το ακροατήριο και εγώ παίρνω διπλή<br />

χαρά. Και τώρα που καλοκαίριασε θα έχω την ευκαιρία να<br />

πάω Ελλάδα, και να πάρω μια γερή δόση από την υπέροχη<br />

<strong>γλώσσα</strong> μας.<br />

Κλειώ Μητιλινέου,<br />

... <strong>είναι</strong> ένας κρίκος<br />

στην ελληνική διασπορά<br />

που συνδέει όλους τους<br />

ομογενείς του κόσμου.<br />

Δώρα Ελίζα Στόγιου,18<br />

ετών<br />

… dallamos, azonnal felismerhető…. mindenkinek<br />

ismernie kellene a világon!<br />

Szatmári Andrea, 52 ετών<br />

... <strong>είναι</strong> πανάρχαια, φέρει τα σημάδια των διάφορων<br />

εποχών. Αυτά μας συνδέουν εμάς τους ομογενείς με την<br />

πατρίδα.<br />

Αθηνά Φλώρου,32 ετών<br />

... μού έχει δώσει τόσο πολλή ευτυχία όσο την έχω<br />

διαβάσει.<br />

Χριστίνα Στόγου,17 ετών<br />

… για μένα η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> κατά πρώτο λόγο σημαίνει<br />

την μετάδοση του χριστιανικού πολιτισμού. Είναι η<br />

<strong>γλώσσα</strong> της Αγίας Γραφής και της ορθόδοξης λειτουργίας,<br />

και ταυτόχρονα η καθημερινή ζωή. Η συχνή μορφή της<br />

διατήρησης των επισήμων επαφών και της ανθρώπινης<br />

επικοινωνίας. Ο γνήσιος δίαυλος μετάδοσης των<br />

παραδοσιακών αξιών.<br />

… számomra elsősorban a keresztény kultúra közvetítője.<br />

A Szentírás és az ortodox liturgia nyelve, de ugyanakkor<br />

a hétköznapi életé is. A hivatalos kapcsolattartás és<br />

az emberi érintkezés gyakori formája. Egy hagyományos<br />

értékrend átadásának a valóságos csatornája.<br />

Kalota József, Ιερέας<br />

... a legjobb a földön. Mert egyike a<br />

legrégibb nyelveknek, szép, érdekes<br />

és az én nyelvem. Remélem egy nap<br />

olyan jól fogom ismerni, mint az apukám.Sajnos<br />

én már nem ismertem a<br />

nagyszüleimet,és még sosem éltem<br />

Görögországban. De a kedvenc énekesem<br />

görög �<br />

… <strong>είναι</strong> ωραία, ενδιαφέρουσα, και<br />

αυτή <strong>είναι</strong> η <strong>γλώσσα</strong> μου. Ελπίζω μια<br />

μέρα θα γνωρίσω τη <strong>γλώσσα</strong> τόσο<br />

καλά, όσο ο μπαμπάς μου. Δυστυχώς<br />

δεν ήξερα τους παππούδες μου και δεν έζησα ποτέ στην<br />

Ελλάδα. ... αλλά ο αγαπημένος μου τραγουδιστής <strong>είναι</strong><br />

έλληνας �<br />

Σοφία Καρασαντέ,15 ετών<br />

… nekem nagymamám görög, aki a rokonokkal<br />

szokott görögül beszélni.Járok a<br />

görög iskolába is, és elég sokat tudok már.<br />

Tóth Levente, 11 ετών<br />

... <strong>είναι</strong> δύσκολη και περίπλοκη. Όταν<br />

ήμουν μικρή, η γιαγιά μάς μιλούσε<br />

μόνο ελληνικά ... μόνο αυτή σε όλη<br />

την οικογένεια. :O)<br />

... nehéz és bonyolult. Gyerekkoromban<br />

a görög nagymamám csak görögül<br />

beszélt hozzánk…egyedül ő az egész<br />

családból. :O)<br />

Mάρθα Γιαννακάκη, 33 ετών<br />

…nem is olyan nehéz.<br />

...δεν <strong>είναι</strong> και τόσο δύσκολη<br />

Αλκυόνη, 12 ετών<br />

az a nyelv, amelyet édesanyámtól tanultam,<br />

és amelyet szeretném megtanítani az<br />

unokáimnak is.<br />

… <strong>είναι</strong> η <strong>γλώσσα</strong> που έμαθα από τη μητέρα μου και θα<br />

ήθελα να διδάξω στα εγγόνια μου.<br />

Αντιγόνη, 42 ετών<br />

23


Σκονάκι<br />

24<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

… nagyon csodálatos � ..πάρα πολύ όμορφη<br />

Ολυμπία, 14 ετών<br />

…szép � ...<strong>είναι</strong> ωραία<br />

Δάφνη, 15 ετών<br />

…csodálatos de egyben nehéz is. ... πανεμορφη αλλά και<br />

δύσκολη<br />

Ελένη, 13 ετών<br />

… olyan szép és jó! ... <strong>είναι</strong> τόσο όμορφη και καλί<br />

Peni, 11 ετών<br />

… nagyon egzotikus nyelv.<br />

Nekem nagyon tetszik,<br />

bármilyen nehéz is.<br />

.... <strong>είναι</strong> πολύ εξωτική<br />

<strong>γλώσσα</strong>. Εμένα μου αρέση<br />

πολύ, όσο δύσκολη και να<br />

<strong>είναι</strong>.<br />

Φέδρα, 11 ετών<br />

… -et egyszer tudni fogom nagyon jól �<br />

… θα την ξέρω πολύ καλά κάποια μέρα.<br />

… számomra nagyon fontos!<br />

... <strong>είναι</strong> πολύ σημαντική<br />

για μένα<br />

Dóri,12 ετών<br />

… a legnehezebb nyelv.<br />

... <strong>είναι</strong> η πιο δύσκολη<br />

<strong>γλώσσα</strong>.<br />

Νίκος , 11 ετών<br />

Τέκλα, 13 ετών<br />

... μας βοηθάει να<br />

επικοινωνούμε με<br />

τους φίλους μας.<br />

... μας βοηθάει στις<br />

σπουδές μας, στα<br />

τραγούδια.<br />

Γαϊτατζή Έλενα και<br />

Γαϊτατζή Κωνσταντίνα<br />

... ανοίγει το παράθυρο στον πολιτισμό, την παράδοση, την<br />

ιστορία, την ελευθερία του λαού μας.<br />

Χατζηευγενάκη Θεοδοσία<br />

... nagyon dallamos és szép. Az indoeurópai nyelvcsaládba<br />

tartozik, de különálló. Nekem a második nyelvem,<br />

amit évek óta tanulok. Η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> μού ακούγεται<br />

μουσική. Είναι μια από τις ευρωπαϊκές γλώσσες αλλά<br />

δεν ανήκει σε καμία γλωσσική οικογενία. Είναι η δεύτερη<br />

<strong>γλώσσα</strong> μου που μαθαίνω εδώ και χρόνια.<br />

Κατερίνα Τσόμορ, 17 ετών<br />

… az idegen szavak szótárának körülbelül 70 %. Játszunk,<br />

ki hány szót tud belőle? :D<br />

J. Dimitrisz, 57 ετών<br />

... nekem elsősorban a családomat jelenti, és büszkeséggel<br />

tölt el, hogy én is görög vagyok.<br />

Barabás Viktória, 31 éves<br />

… έχει την πιο μακρά ιστορία από τις Ευρωπαϊκές<br />

γλώσσες.<br />

Χριστίνα Τσαρούχα<br />

... számomra az anyanyelvemet, a hazámat, a görög zenét,<br />

a napfényt, az ott élő testvéreimet, rokonaimat jelenti.<br />

Barabásné Metaxa Kirjakula, 53 éves<br />

A görög nyelv számomra pozitiv érzelmeket, illatokat, ízeket,<br />

kultúrát, 2500 éves demokráciát, a görög embereket<br />

jelenti.<br />

Nagy Csilla, 40 éves<br />

… <strong>είναι</strong> πολύ καλή, αλλά δεν <strong>είναι</strong> απλή.<br />

Rajnai Péter, 15<br />

… <strong>είναι</strong> πολύ ωραία. Μου αρέσουν οι λέξεις, μου αρέσει<br />

ότι μιλάω αυτή τη <strong>γλώσσα</strong>, η προφορά της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς, αλλά λίγο με δυσκολεύει η ορθογραφία Μαθαίνω<br />

ελληνικά γιατί πρέπει να μάθω καλά την ορθογραφία, και<br />

πρώτη φορά όταν μπήκα μέσα στην τάξη και γνώρισα τον<br />

δάσκαλό μου το Νίκο, μου άρεσε πάρα πολύ ο τρόπος που<br />

κάνει μαθήματα. Εγώ είμαι πολύ ευχαριστημένη με τον<br />

δάσκαλό μου και με τα μαθήματα. Πιστεύω να έχει μέλλον<br />

αυτό το σχολείο. Θα ήμουν πολύ ευτυχισμένη αν είχαμε<br />

την ίδια ευκαιρία στην Ελλάδα για να μαθαίνουμε τα παιδιά<br />

μας ουγγαρέζικα με τον ίδιο τρόπο.<br />

Dana Gabriella<br />

... εμείς την χρησιμοποιούμε κάθε μέρα!...<br />

και στην δουλειά, και με την μητέρα μου...<br />

Κι όταν πάμε στις γιορτές, τότε μιλάμε με<br />

τους γέρους ελληνικά.<br />

Ελένη Παπαδοπούλου<br />

… a szüleim, .. a másik felem,… a<br />

munkám.<br />

Mesimeris Apostolis<br />

... τώρα <strong>είναι</strong> η Οδός Βέτσεϊ: το Ελληνικό<br />

Σχολείο και η ελληνική εφημερίδα<br />

«Ελληνισμός»<br />

Νόρα Γιαννακάκη, 31 ετών


ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

Η Ελληνική <strong>γλώσσα</strong> στο επίκεντρο<br />

Ένα θέμα αγαπητό σε όλους τους Έλληνες της Ουγγαρίας που μας ενώνει περισσότερο από ο,τιδήποτε<br />

άλλο. Το τεύχος του «Ελληνισμού» του Ιουνίου <strong>είναι</strong> αφιερωμένο στην Ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Όπως<br />

είπε ο Καζαντζάκης, <strong>«η</strong> <strong>γλώσσα</strong> <strong>είναι</strong> <strong>πατρίδα»</strong> γι` αυτό πιστεύω στο Ελληνικό Σχολείο Ουγγαρίας, την<br />

δίγλωσση εφημερίδα των Ελλήνων, «Ελληνισμός» και κάθε φορέα-οργάνωση που παρέχει πληροφορία,<br />

γνώση, ενημέρωση, διδάσκει και ασχολείται... ή απλά αγαπάει την Ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Θα διαβάσετε για<br />

την ιστορία της Ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς, την <strong>γλώσσα</strong> των νέων, την διδασκαλία της Ελληνικής (μειονοτική<br />

και διαπολιτιστική εκπαίδευση, τα Ελληνικά ως δεύτερη ή ξένη <strong>γλώσσα</strong>), τα μαθήματα στην Ελλάδα, τα<br />

σχετικά εγχειρίδια και τους διαδικτυακούς τόπους ενημέρωσης, καθώς και αποσπάσματα συγγραμμάτων<br />

μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών. Τέλος θα σας πούμε τι σημαίνει η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> για μας.<br />

Ελπίζω να σας αρέσει το «ταξίδι» στον κόσμο της <strong>γλώσσα</strong>ς, που «μας δώσανε Ελληνική».<br />

Νόρα Γιαννακάκη<br />

«Θέλεις να ομιλήσουμε για τη <strong>γλώσσα</strong>»;<br />

Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ελληνική εθνικότητά<br />

μας, όλοι μας πρέπει να μνημονεύουμε<br />

αυτά που διαπίστωσε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος<br />

Σολωμός στο ΔΙΑΛΟΓΟ για τη <strong>γλώσσα</strong>, το<br />

1824: „…θέλεις να ομιλήσουμε για τη <strong>γλώσσα</strong>,<br />

μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία<br />

και <strong>γλώσσα</strong>; … εκείνο οπού λέγει ο Βάκων για<br />

τη φύση, δηλαδή, όπως ο φιλόσοφος, για να την<br />

κυριέψη, πρέπει πρώτα να της υποταχθή, ημπορεί<br />

να το ’πη για τη <strong>γλώσσα</strong>, υποτάξου πρώτα στη<br />

<strong>γλώσσα</strong> του λαού, και, αν είσαι αρκετός, κυρίεψέ<br />

την.”<br />

«TΗ ΓΛΩΣΣΑ μου έδωσαν<br />

ελληνική»<br />

«Μου δόθηκε να γράψω σε μια <strong>γλώσσα</strong><br />

που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια<br />

ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, μια <strong>γλώσσα</strong><br />

που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια<br />

χωρίς διακοπή, και μ’ ελάχιστες διαφορές.<br />

Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση,<br />

αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική<br />

οντότητα της χώρας μου. Που <strong>είναι</strong> μικρή<br />

σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση<br />

χρόνου. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο<br />

μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε<br />

ένας, επαναλαμβάνω, ούτε ένας, που να μη<br />

γράφτηκε ποίηση στην ελληνική <strong>γλώσσα</strong>.<br />

Να τι <strong>είναι</strong> το μεγάλο βάρος παράδοσης που<br />

το όργανο αυτό σηκώνει.»<br />

Οδυσσέας Ελύτης,<br />

Λόγος στην απονομή του Βραβείου Νόμπελ<br />

Ha fenn akarunk maradni mint görög nemzetiség,<br />

mindnyájunknak szem előtt kell tartanunk azt, amit<br />

nemzeti költőnk Dionisziosz Szolomosz a DIALÓGUS<br />

a nyelvről című írásában rögzített 1824-ben: „...Azt<br />

akarod, hogy a nyelvről beszéljünk. Elhiheted, nem is<br />

gondolok egyébre, csupán e kettőre: a szabadságra<br />

és nyelvünkre. ...Az, amit Bakon állit a természetről,<br />

hogy először is alá kell vetnie magát a filozófusnak<br />

ahhoz, hogy a hatalmába kerítse, érvényes a nyelvre<br />

is, vesd magad alá először is a nép nyelvének, és ha<br />

elégséges vagy, kerítsd hatalmadba...”<br />

Caruha Vangelió<br />

ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ<br />

(απόσπασμα)<br />

Την <strong>γλώσσα</strong> μού έδωσαν ελληνική·<br />

το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.<br />

Μονάχη έγνοια η <strong>γλώσσα</strong> μου στις αμμουδιές του<br />

Ομήρου.<br />

Εκεί σπάροι και πέρκες<br />

ανεμόδαρτα ρήματα<br />

ρεύματα πράσινα μες<br />

στα γαλάζια<br />

όσα είδα στα σπλάχνα<br />

μου ν’ ανάβουνε<br />

σφουγγάρια,<br />

μέδουσες<br />

με τα πρώτα λόγια<br />

των Σειρήνων<br />

όστρακα ρόδινα με τα<br />

πρώτα μαύρα ρίγη.<br />

Μονάχη έγνοια η<br />

<strong>γλώσσα</strong> μου με τα<br />

πρώτα μαύρα ρίγη.<br />

25


Σκονάκι<br />

26<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Η ιστορία της νέας ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς<br />

νέα ελληνική <strong>γλώσσα</strong> μιλιέται - στην κοινή μορφή της –<br />

Η στην Ελληνική Δημοκρατία, στην Κυπριακή Δημοκρατία<br />

και στην ελληνική διασπορά. Η νέα ελληνική ανήκει στην<br />

ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Τα πρώτα γραπτά<br />

τεκμήρια της ελληνικής – που βρέθηκαν στα ανακτορικά<br />

κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού - χρονολογούνται<br />

στον 13ο αι. π.Χ. αλλά, σίγουρα υπάρχει από πιο παλιά. Το<br />

σύστημα αυτό – η Γραμμική Β’ – <strong>είναι</strong> συλλαβικό και όχι<br />

αλφαβητικό. Θα πρέπει να περιμένουμε ως τον 8ο αι. π. Χ.<br />

για να ξανασυναντήσουμε γραπτά μνημεία της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς – σε αλφαβητική γραφή τώρα. Μέχρι τον 3ο αι.<br />

π.Χ. οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν διαφορετικές διαλέκτους.<br />

Κάθε λογοτεχνικό είδος είχε τη δική του διάλεκτο. Τον 5ο αι.<br />

π.Χ. αρχίζει να ξεχωρίζει η αττική διάλεκτος που μιλιέται<br />

στην πόλη-κράτος της Αθήνας, αλλά μετά απλώνεται. Στην<br />

μακεδόνικη ηγεμονία με τις κατακτήσεις του Μεγάλου<br />

Αλεξάνδρου γεννιέται η ελληνιστική Κοινή. Η βάση της<br />

αποτελείται από την αττική διάλεκτο. Η Κοινή γίνεται η<br />

ηγεμονική <strong>γλώσσα</strong> όλου του πολιτισμένου λαού. Το έδαφος<br />

της Κοινής <strong>είναι</strong> τεράστιο. Αποτελείται – εκτός από την<br />

Ευρώπη και τη σημερινή Ελλάδα – από τη Μικρά Ασία,<br />

την Αίγυπτο, τη Συρία, τη Μεσοποταμία, Περσία, όπου<br />

οι πληθυσμοί γίνονται δίγλωσσοι. Υπάρχει όμως και το<br />

φαινόμενο της εγκατάλειψης της μητρικής τους <strong>γλώσσα</strong>ς:<br />

ο γλωσσικός εξελληνισμός.<br />

Η τεράστια αυτή εξάπλωση της Κοινής, η παρακμή<br />

του ελληνιστικού κόσμου και η ρωμαϊκή κατάκτηση<br />

δημιουργούν ήδη από τον 1ο αι. μ.Χ. ένα κίνημα γλωσσικού<br />

«καθαρισμού» που στην ύστερη αρχαιότητα<br />

<strong>είναι</strong> γνωστή ως «αττικισμός». Είναι η νοσταλγία της<br />

«καθαρότητας» της κλασικής αττικής διαλέκτου. Υποτιμάει<br />

την ομιλούμενη <strong>γλώσσα</strong>. Έτσι θα πρέπει να<br />

περιμένουμε μέχρι τον 12ο αι. για να βλέπουμε τα<br />

πρώτα λογοτεχνικά έργα στην ομιλούμενη της εποχής.<br />

Η βυζαντινή εποχή <strong>είναι</strong> επομένως εποχή γλωσσικού<br />

«καθαρισμού». Αλλά η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> συνεχίζει να<br />

αλλάζει και υπάρχουν ήδη πολλές λέξεις που χρησιμοποιούμε<br />

σήμερα: παιδί(ν), πατέρας, πόλη, κτλ. Το 1453<br />

με την άλωση της Κωνσταντινούπολης η Ελλάδα γίνεται<br />

μέρος της Τουρκικής Αυτοκρατορίας και παραμένει<br />

υπόδουλη τετρακόσια χρόνια. Σ’ αυτή την περίοδο η<br />

<strong>γλώσσα</strong> διαφέρει μόνο λίγο από τη σημερινή ομιλούμενη<br />

<strong>γλώσσα</strong>. Το δεύτερο κρίσιμο επεισόδιο στην ιστορία<br />

της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς <strong>είναι</strong> η διαμόρφωσης της<br />

εθνικής <strong>γλώσσα</strong>ς (κοινή νέα ελληνική) στο νέο εθνικό<br />

ελληνικό κράτος: το έτος 1830 φέρνει την απελευθέρωση<br />

των Ελλήνων, τη δημιουργία του νέου ελληνικού<br />

κράτους και την ανάπτυξη της νεοελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς.<br />

Το γλωσσικό κίνημα που θέλει να καθαρίσει τη <strong>γλώσσα</strong><br />

από τα ξένα – κυρίως τουρκικά - στοιχεία ξαναφέρνει<br />

στο προσκήνιο το «γλωσσικό πρόβλημα». Οι λογοτέχνες<br />

διαιρούνται σε δύο ομάδες: των «καθαρευουσιάνων»<br />

που θέλουν να γράφουν στην καθαρεύουσα και των<br />

«δημοτικιστών» που γράφουν στη δημοτική <strong>γλώσσα</strong>,<br />

δηλαδή στη <strong>γλώσσα</strong> του λαού. Οι ανάγκες επέκτασης<br />

του λεξιλογίου (κυρίως στη λογοτεχνία) οδηγούν<br />

σε δραστικό δανεισμό: τόσο από την ελληνική των<br />

αρχαίων χρονών, όσο και από τις ευρωπαϊκές γλώσσες<br />

(αρχικά από τα γαλλικά και μετά από τα αγγλικά). Το<br />

1976 παίρνει τέλος το «γλωσσικό ζήτημα»: η δημοτική,<br />

η <strong>γλώσσα</strong> που μιλάμε και γράφουμε σήμερα, γίνεται η<br />

επίσημη <strong>γλώσσα</strong> της Ελλάδας.<br />

Γλώσσα των νέων ή νεανική αργκό<br />

Σε κάθε εποχή οι νέοι δημιουργούν τους δικούς<br />

τους γλωσσικούς κώδικες επικοινωνίας. Η<br />

<strong>γλώσσα</strong> των νέων, ή νεανική αργκό, χαρακτηρίζεται<br />

από απλότητα, αμεσότητα, χιούμορ, φαντασία,<br />

πρωτοτυπία και πλαστικότητα. Σε καμία περίπτωση<br />

η <strong>γλώσσα</strong> των νέων δεν αποτελεί κίνδυνο για την<br />

τυπική μορφή της <strong>γλώσσα</strong>ς, όπως ισχυρίζονται<br />

κάποιοι συντηρητικοί κινδυνολόγοι. Άλλωστε έχει<br />

(Διασκευή από το βιβλίο Εν πλω της N. Γ., πηγή της φωτογραφίας:static.schoolrack.com/2213/__i__.ppt<br />

)<br />

αποδειχτεί ότι οι νέοι ξέρουν να χρησιμοποιούν<br />

τη <strong>γλώσσα</strong> ανάλογα με τις περιστάσεις. Επίσημη<br />

<strong>γλώσσα</strong> εκεί που πρέπει και νεανική <strong>γλώσσα</strong> στις<br />

παρέες τους.<br />

Για παράδειγμα, διαβάστε τον παρακάτω διάλογο:<br />

- Τι παίχτηκε, ρε κολλητέ, στο πάρτι του Μάκη;<br />

- Μούφα το πάρτι, αλλά είχε 2-3 πίπινια που παίζανε.


- Τελικά σου ‘κατσε καμιά φάση;<br />

- Ε, την έπεσα σ’ ένα, στην ψύχρα, αλλά μ’ έφτυσε<br />

και ξενέρωσα!<br />

- Έφαγες ήττα μεγάλε! Και μετά;<br />

- Μετά πλακώθηκα στα ξίδια κι<br />

έγινα γκολ... Εσύ δεν έσκασε μύτη,<br />

γιατί;<br />

- Την είχα δει τη δουλειά ότι θα<br />

<strong>είναι</strong> κλάιν μάιν και την άραξα<br />

σπίτι να διαβάσω και λιγάκι γιατί<br />

έχω φάει πακέτο με αυτές τις εξετάσεις.<br />

- Καλά ξηγήθηκες, άντε τσάγια<br />

τώρα. Πάω να φάω κάτι να στανιάρω.<br />

(Ο διάλογος <strong>είναι</strong> από το οπισθόφυλλο του “Λεξικό της αργκό”<br />

των Μακροδήμου – Ακριτίδη, από τις εκδόσεις Δρόμων.)<br />

Εξετάσεις<br />

για την πιστοποίηση της<br />

ελληνομάθειας<br />

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στις 13 Μαΐου 2009,<br />

στο εξεταστικό κέντρο του Ελληνικού Σχολείου<br />

της Βουδαπέστης διεξήχθησαν οι εξετάσεις για<br />

την απόκτηση του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας.<br />

Οι εξετάσεις για την Πιστοποίηση της Ελληνομάθειας<br />

διοργανώνονται κάθε χρόνο από το Κέντρο Ελληνικής<br />

Γλώσσας και το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας<br />

σε 69 εξεταστικά κέντρα σε όλον τον κόσμο. Φέτος<br />

οι υποψήφιοι ήταν 12, για το Α΄ και Β΄ επίπεδο. Οι<br />

υποψήφιοι προσήλθαν από το Μίσκολτς, το χωριό<br />

Μπελογιάννη και από τη Βουδαπέστη. Στα 5 χρόνια<br />

λειτουργίας του εξεταστικού κέντρου της Βουδαπέστης,<br />

49 άτομα εξετάστηκαν στα 4 επίπεδα<br />

της Ελληνομάθειας και οι περισσότεροι από τους<br />

μισούς απόκτησαν το Πιστοποιητικό Ελληνομάθειας,<br />

αρκετοί από αυτούς, μάλιστα, και με το βαθμό Άριστα.<br />

Το εξεταστικό κέντρο Βουδαπέστης όλα αυτά τα<br />

χρόνια λειτουργεί με την αμέριστη υποστήριξη της<br />

Πανουγγρικής Αυτοδιοίκησης των Ελλήνων και του<br />

Ελληνικού Σχολείου Ουγγαρίας. Από την επόμενη<br />

χρονιά, υπεύθυνη του εξεταστικού κέντρου θα <strong>είναι</strong><br />

η καθηγήτρια της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς κα Μαρία<br />

Στοΐλοβα. Καθώς τα αποτελέσματα των φετινών<br />

εξετάσεων δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα, ευχόμαστε<br />

στους υποψήφιους καλή επιτυχία και καλή πρόοδο<br />

στη ζωή τους.<br />

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.greeklanguage.gr/greekLang/certification/index.html<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

Έληξαν οι γραπτές απολυτήριες<br />

εξετάσεις<br />

Στις 25 Μαΐου 2009, τέλειωσε η εαρινή περίοδος<br />

των γραπτών απολυτήριων εξετάσεων. Οι γραπτές<br />

εξετάσεις των 136.334 μαθητών, εντός 16<br />

ημερών, διεξήχθησαν σε 1354 χώρους εξέτασης,<br />

χωρίς να σημειωθεί κανένα ουσιαστικό πρόβλημα.<br />

Στις 21 Μαΐου έγιναν οι απολυτήριες εξετάσεις<br />

στην νεοελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Τα καθήκοντα, τα<br />

ηχογραφικά υλικά και τον οδηγό διορθώσεων<br />

μπορείτε να τα βρείτε στην ιστοσελίδα www.<br />

oh.gov.hu. Για τυχόν περαιτέρω ερωτήσεις, σχετικά<br />

με τα αποτελέσματα των απολυτήριων εξετάσεων,<br />

μπορείτε, με εμπιστοσύνη, να αποταθείτε στους<br />

δασκάλους του 12τάξιου Συμπληρωματικού<br />

Σχολείου Ελληνικών (1054 Budapest, Vécsey u.<br />

5.). Αριθμός τηλεφώνου: 302 7276.<br />

Befejeződtek a görög írásbeli érettségik<br />

Május 25-én lezárult a 2009. évi tavaszi érettségi<br />

írásbeli vizsgák időszaka. A 136.334 érettségiző<br />

írásbeli vizsgái a 16 nap alatt 1354 vizsgahelyszínen<br />

zajlottak. A vizsgák sikeres lefolytatását érdemben<br />

megzavaró esemény nem történt. Az írásbeli<br />

érettségi vizsgák újgörög nyelvből május 21-én<br />

zajlottak le. A feladatokat, a hanganyagot és a<br />

javítási útmutatót megtalálják a www.oh.gov.hu<br />

weboldalon. További kérdéseikkel az újgörög nyelvi<br />

érettségivel kapcsolatban forduljanak bizalommal a<br />

12 Osztályos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola<br />

tanáraihoz az iskola központjában<br />

Cím: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />

Telefonszám: 302 7276.<br />

Η ελληνική ως ξένη <strong>γλώσσα</strong> –<br />

μερικοί σχετικοί σύνδεσμοι<br />

www.greeklanguage.gr: η Πύλη για την<br />

ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Ένα εγχείρημα του Κέντρου<br />

Ελληνικής Γλώσσας για την υποστήριξη της<br />

ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς στη διαχρονία της: αρχαία<br />

ελληνική, μεσαιωνική ελληνική, νέα ελληνική.<br />

www.ypepth.gr: Yπουργείο Εθνικής Παιδείας και<br />

Θρησκευμάτων<br />

www.nglt.uoa.gr: Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής<br />

Γλώσσας του Εθνικού και Καποδιστριακού<br />

Πανεπιστημίου Αθηνών: Αίτηση Συμμετοχής σε<br />

Πρόγραμμα Σπουδών ή σε Εξέταση Ελληνομάθειας<br />

(Επίπεδο Επάρκειας), Πληροφορίες σχετικά<br />

27


Σκονάκι<br />

28<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

με το Θερινό Πρόγραμμα 2009, Πληροφορίες<br />

για εξωτερικούς φοιτητές που επιθυμούν να<br />

συμμετάσχουν στις εξετάσεις περιόδου Μαϊου-<br />

Σεπτεμβρίου 2009, Πληροφορίες για εσωτερικούς<br />

φοιτητές για τις εξετάσεις Μαϊου-Σεπτεμβρίου<br />

2009.<br />

www.komvos.edu.gr: Κέντρο Ελληνικής<br />

Γλώσσας, Ηλεκτρονικός Κόμβος για την υποστήριξη<br />

των διδασκόντων την Ελληνική Γλώσσα<br />

ediamme.edc.uoc.gr/diaspora: Το Παιδαγωγικό<br />

Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου<br />

Κρήτης - Πρόγραμμα Παιδεία Ομογενών,<br />

Εργαστήριο Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών<br />

Μελετών.<br />

ins.phil.auth.gr: Ινστιτούτο Νεοελληνικών<br />

Σπουδών, Α.Π.Θ., Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη<br />

www.media.uoa.gr/people/smoschon:<br />

Σπύρος Α. Μοσχονάς, προσωπική ιστοσελίδα<br />

Intenzív, 3hónapos és egyéves görög nyelvi tanfolyamok<br />

a Thesszaloniki Egyetemen<br />

Bővebb információt az egyhónapos tanfolyamokról angol nyelven:<br />

http://web.auth.gr/smg/index.php?option=com_content&view=article&id=5&Itemid=125<br />

Μαθήματα ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς και πολιτισμού στο Αριστοτέλειο<br />

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης<br />

Το Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Αριστοτελείου<br />

Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης λειτουργεί από το<br />

1970, υπό την εποπτεία της Φιλοσοφικής Σχολής.<br />

Προσφέρει μαθήματα ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς και<br />

πολιτισμού σε αλλοδαπούς και ομογενείς που<br />

πρόκειται να φοιτήσουν σε ελληνικά εκπαιδευτικά<br />

ιδρύματα ή επιθυμούν, μέσω της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς, να γνωρίσουν καλύτερα την Ελλάδα.<br />

Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει κάποιος<br />

δεκτός ως σπουδαστής του Σχολείου <strong>είναι</strong> να <strong>είναι</strong><br />

κάτοχος τουλάχιστον απολυτηρίου δευτεροβάθμιας<br />

εκπαίδευσης. Εκτός από την εκμάθηση της ελληνικής<br />

<strong>γλώσσα</strong>ς και τη γνωριμία με τον ελληνικό πολιτισμό,<br />

οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να ζήσουν στη<br />

ζωντανή και ζεστή ατμόσφαιρα που τους προσφέρει<br />

η σύγχρονη Θεσσαλονίκη.<br />

Περισσότερες πληροφορίες για το για τα<br />

Προγράμματα: http://web.auth.gr/smg/index.<br />

php?option=com_content&view=article&id=35&Ite<br />

mid=121<br />

Δικαιολογητικά εγγραφής Εντατικό μηνιαίο θερινό πρόγραμμα<br />

α) αίτηση<br />

β) αντίγραφο του τίτλου σπουδών (τουλάχιστον απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης),<br />

επικυρωμένο για τη γνησιότητά του από ελληνική διπλωματική αρχή του Εξωτερικού ή από την<br />

ξένη διπλωματική αρχή στην Ελλάδα ή επικυρωμένο με τη σφραγίδα ΑPOSTILLE σύμφωνα με τη<br />

σύμβαση της Χάγης και επίσημα μεταφρασμένο στα ελληνικά ή στα αγγλικά.<br />

γ) 1 φωτογραφία μεγέθους διαβατηρίου<br />

δ) φωτοαντίγραφο διαβατηρίου, άδειας παραμονής ή άλλου δικαιολογητικού που να αποδεικνύει<br />

τη νομιμότητα παραμονής στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος (κατατίθεται με την<br />

έναρξη του προγράμματος).<br />

Τέλη εγγραφής και φοίτησης: 324 ευρώ<br />

Τμήματα αρχαρίων, μέσων & προχωρημένων.<br />

Πιστοποιητικά παρακολούθησης: Ο τελικός βαθμός υπολογίζεται από την επίδοση του σπουδαστή<br />

στην τάξη (60%) και από την επίδοσή του στις τελικές γραπτές εξετάσεις (40%).<br />

Διδακτικές μονάδες Erasmus (ECTS): 5,5<br />

Τα τρίμηνο χειμερινό πρόγραμμα (20 ώρες/εβδομάδα) διαρκούν: 30 Σεπτεμβρίου -<br />

18 Δεκεμβρίου 2009


YΠΟΤΡΟΦΙΕΣ<br />

1) Υποτροφίες ΑΠΘ για το θερινό πρόγραμμα<br />

Ένας περιορισμένος αριθμός υποτροφιών διατίθεται<br />

σε προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές ξένων<br />

Πανεπιστημίων προκειμένου να παρακολουθήσουν<br />

το εντατικό θερινό πρόγραμμα (16 Αυγούστου - 15<br />

Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο).<br />

Περισσότερες πληροφορίες: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο<br />

Θεσσαλονίκης<br />

Διεύθυνση Συντονισμού Aκαδημαϊκών Μονάδων,<br />

Τμήμα Σπουδών, 54124 Θεσσαλονίκη<br />

Τηλ: +30 2310 996771, 994168, 996743,<br />

995132, 995142, Fax: +30 2310 995112<br />

e-mail: dps@rect.auth.gr, This e-mail address is<br />

being protected from spambots. You need JavaScript<br />

enabled to view it<br />

Website: http://dps.web.auth.gr<br />

Στέγαση: Ισόγειο Κτιρίου Διοίκησης, είσοδος από την<br />

οδό Εγνατία, δίπλα στο Ταχυδρομείο.<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />

Σκονάκι<br />

2) Υποτροφίες για προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές<br />

σπουδές Πληροφορίες διατίθενται από τις Ελληνικές<br />

Διπλωματικές Αρχές στο εξωτερικό και στις ιστοσελίδες<br />

των σχετικών φορέων:<br />

. Κρατικό Ίδρυμα Υποτροφιών: www.iky.gr<br />

. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων:<br />

www.ypepth.gr<br />

. Υπουργείο Εξωτερικών: www.mfa.gr<br />

. Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης (ιδιωτικό<br />

ίδρυμα): www. onassis.gr.<br />

ΣΤΕΓΑΣΗ<br />

Το Σχολείο εξασφαλίζει στέγαση<br />

μόνο για το Μηνιαίο Εντατικό Θερινό<br />

Πρόγραμμα στις Φοιτητικές Εστίες του<br />

Πανεπιστημίου και για περιορισμένο<br />

αριθμό σπουδαστών.<br />

ΘΕΡΙΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ<br />

ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ<br />

(βασικές πληροφορίες για ενημέρωση των αναγνωστών μας, εφόσον η Ανακοίνωση για το θερινό πρόγραμμα<br />

του 2010 δεν <strong>είναι</strong> διαθέσιμη ακόμα)<br />

Εγγραφές: 11, 12 και 13 Μαΐου 2009 από 10:00 π.μ. έως 13:00 μ.μ.<br />

Διάρκεια σπουδών: Τα μαθήματα αρχίζουν την Τρίτη 9 Ιουνίου 2009 και θα τελειώσουν την Παρασκευή<br />

17 Ιουλίου 2009, Ώρες διδασκαλίας: 4 ώρες κάθε ημέρα από Δευτέρα έως και Παρασκευή., Ωράριο<br />

μαθημάτων: 9:00 π.μ. έως 13:00 μ.μ., Τεστ κατάταξης σε επίπεδα: Τρίτη 9 Ιουνίου 2009<br />

Δίδακτρα: 350,00 €. , Μειωμένα δίδακτρα: 300,00 € θα πληρώσουν όσοι σπουδαστές <strong>είναι</strong> Ελληνικής<br />

καταγωγής (με προσκόμιση επίσημου εγγράφου, ταυτότητας ή διαβατηρίου).<br />

ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ<br />

ΙΣΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ<br />

Την Παρασκευή 12 Ιουνίου 2009<br />

στις 18.00 οι μαθητές του Ελληνικού<br />

Συμπληρωματικού Σχολείου Βουδαπέστης<br />

πραγματοποίησαν με επιτυχία γιορτή για τη<br />

λήξη του σχολικού έτους. Τα παιδιά μέσα<br />

σε ομάδες παρουσίασαν τον εαυτό τους,<br />

μίλησαν για τα όνειρα τους και τη χρονιά<br />

που πέρασε, έστειλαν μηνύματα φιλίας.<br />

Στο τέλος το αεράκι φύσηξε, η καρδιά<br />

λαχτάρησε και το σχολείο ταξίδεψε στην<br />

Ελλάδα και γέμισε με θαλασσινά τραγούδια<br />

και ελληνικούς χορούς.<br />

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΣΑΣ<br />

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΠΑΛΙ ΤΟ<br />

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ!<br />

Χατζηευγενάκη Θεοδοσία<br />

29


Σκονάκι<br />

30<br />

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Η περίπτωση του Νίκου<br />

Στο ράφι<br />

Η Ελλάδα της Σκεύη Αθηνάς - Το βιβλίο της δημοσιογράφου του Περιοδικού Világjáró<br />

αποτελεί ένα κομμάτι της σειράς λευκωμάτων «Μεσογειακές χώρες»<br />

Mediterrán utazások Szkevi Athinától, a Világjáró magazin<br />

munkatársától<br />

Kalandozások a Földközi-tenger vidékén: Görögország, Törökország,<br />

Spanyolország<br />

Szerzők: Jakubinyi Sándor, Papp Éva,<br />

Kiadó: Tóth Könyvkereskedés és Kiadó Kft.<br />

A tartalomból: Az olimpuszi istenek földjén, Thesszaloniki, a nyüzsgő<br />

nagyváros, Meteora, A lenyűgöző szépségű Athén, A Peloponnészoszifélsziget,<br />

Korfu, a legkedveltebb görög sziget.<br />

Kréta, Zeusz szigete, Szantorini, a mesevilág, Rodosz, a rózsák szigete,<br />

Kósz, a gyógyulás szigete, A görög gasztronómia. Ételek és italok, A görögök<br />

ünnepei és szokásai


«Ο πιο καλός o μαθητής ... ήμουνα ’γώ!»<br />

31


Jannisz Ritszosz éve Magyarországon<br />

Mikisz Theodorakisz: „Jannisz Ritszosz napjaink<br />

lelkiismeretének el nem halványuló fényforrása. A görögség<br />

költője, aki mindenki másnál jobban hallotta népünk szívének<br />

titkos dobbanásait és sorsának rejtett üzeneteit, egyszer<br />

dicsőítve, másszor látnok módjára, gyakran gyászosan<br />

és még gyakrabban hittel és eltökéltséggel telve. Ő tehát<br />

az, aki végérvényesen azonosult a fákkal, a kövekkel és a<br />

szívekkel, melyeknek nincs nyugvása, az igazi görög, aki<br />

a világ minden szegletében széleskörű visszhangra talált,<br />

hiszen ő rámutatott arra, hogy a nemzeti és a globális az<br />

egy és ugyanaz, mint ahogy minden ember álmai és vágyai<br />

azonosak, bárhol a földön, az egyetemes szabadság iránt.<br />

(…). Ritszosz mindig is egy ezer éves örök kamasz volt<br />

és az is marad. A Tajgetosz képére és hasonlatosságára<br />

formálódott, mely őt szülte és az Égei-tengerére, amely<br />

első gondolatát tükrözte, mikor megrökönyödve először<br />

mérte végig Monemvaszia falairól a végtelenséget, amely<br />

rá várt.”<br />

Közösségünk már 2008 novemberében megkezdte a<br />

Görögség nagy költőjére való emlékezést, egy nagyon<br />

nagy sikerű felolvasóest keretében, amelyet a XIII. kerületi<br />

Angyalföldi Görög Kisebbségi Önkormányzat szervezett<br />

Papadimitriu Athina színésznő és szintén színésznő lánya,<br />

Trokán Nóra részvételével, akik felváltva olvasták (görögül<br />

és magyarul) Jannisz Ritszosz verseit, melyeket Eleftheria<br />

Argyropuluval közösen választottunk. Május 15-én a XII.<br />

kerületi MOM Kulturális Központ megtelt Mikisz Theodorakisz<br />

rajongóival, akik azért érkeztek hogy Jannisz Ritszosz<br />

megzenésített műveit hallgathassák élőben. A „Szívembe<br />

zárom Görögországot” című rendezvényen a fő szerepet a<br />

fantasztikusan fáradhatatlan és tevékeny Budapest Kórus<br />

játszotta. Az est sikeréhez hozzájárult még a hangszereken<br />

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ<br />

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Εκδότης: το Σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />

Διευθύνων Σύμβουλος της Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης<br />

Διευθύνεται από Συντακτική Επιτροπή<br />

Τεχνική επιμέλεια: Pixelművek Bt.<br />

Σελιδοποίηση: Pixelművek Bt.<br />

Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />

Τηλέφωνα: 06-1-3027274, -75<br />

Φαξ: 06-1-3027277<br />

e-mail: grtitkar@t-online.hu<br />

Τυπογραφείο: Gio Mediafi lm Kft. Budapest<br />

ISSN: 1786-0989<br />

játszó Fundanelasz Hrisztosz, Smukk Tamás és Gábor,<br />

valamint Nagy Kalliopé és Kapareli Theano diákok. A<br />

folytatásban a Mydros együttes zenéjére táncolhattak a<br />

vendégek. Kár, hogy a rendezvényen nem hangzott el néhány<br />

vers magyar fordításban is a magyar jelenlévők kedvéért,<br />

legalább akkor, amikor a Likavittosz dombon megrendezett<br />

koncert vetítése zajlott, ahol maga Theodorakisz énekelte<br />

a „A görögséget ne sirasd” című dalt. Ezt pótolva közlünk<br />

néhány verset a Tizennyolc dal a keserű hazáról című<br />

kötetből, amelyek közül Ritszosz tizenhatot 1968-ban írt<br />

Lerosz szigetén, a másik kettőt pedig 1973-ban, mindegyiket<br />

Mikisz Theodorakisznak ajánlva.<br />

A Jannisz Ritszosz év folytatódik, ősszel újabb<br />

rendezvényekre kerül majd sor. Fontos azonban, hogy<br />

olvassuk a költők műveit. A megzenésített művek segítenek<br />

a megértésben és a szélesebb olvasóközönséghez való<br />

eljuttatásban.<br />

Részlet Caruha Vangelió cikkéből<br />

ELLINIZMOSZ<br />

A M.G.O.Ö. kiadványa<br />

Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete<br />

A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz<br />

Szerkeszti a szerkesztő bizottság<br />

Layout: Pixelművek Bt.<br />

Tördelő: Pixelművek Bt.<br />

Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />

Telefon: 06-1-3027274, -75<br />

Fax: 06-1-3027277<br />

e-mail: grtitkar@t-online.hu<br />

Nyomda: Gio Mediafi lm Kft. Budapest<br />

ISSN: 1786-0989

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!