«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...
«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...
«η γλώσσα είναι πατρίδα» - Magyarországi Görögök Országos ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Görög ABC tábla az első diaszpóra emlékeiből, XIX.század, Miskolc<br />
ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK<br />
ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA<br />
ΕΤΟΣ: 15 ο ‘Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009<br />
Αφιερωμένο το τεύχος στην ελληνική <strong>γλώσσα</strong><br />
<strong>«η</strong> <strong>γλώσσα</strong> <strong>είναι</strong> <strong>πατρίδα»</strong><br />
Ελληνικό αλφάβητο από τα μνημεία της πρώτης διασποράς, 19.αι., Μίσκολτς
Tα νέα μας/ Híreink<br />
A Szépművészeti Múzeum<br />
Antik Gyűjteményének<br />
részét képezik a<br />
koirthoszi leletek<br />
Bagoly alakú korinthosi agyagedényke;<br />
Kr. e. 675-650 k., Szépművészeti Múzeum<br />
Korinthosi állatfrízes pyxis;<br />
Kr. e. 570 k., Szépművészeti Múzeum<br />
Új emlékművet avattak a<br />
Korinthoszi-csatornánál<br />
Kαινούργιο μνημείο εγκαινιάστηκε<br />
στον Ισθμό της Κορίνθου
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Tα νέα μας / Híreink<br />
Συνέντευξη με τον József Tóth, Πρέσβυ της Ουγγαρίας στην Αθήνα<br />
Η Πρεσβεία της Ουγγαρίας στην Αθήνα σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές εγκαινίασε ουγγρικό<br />
μνημείο στον Ισθμό της Κορίνθου την 26 Μαΐου 2009. Το μνημείο τιμά το έργο των István Türr και<br />
Béla Gerster.<br />
Interjú Tóth Józseffel, Magyarország athéni nagykövetével<br />
Magyarország Athéni Nagykövetsége görög állami<br />
és önkormányzati partnerekkel együttműködve<br />
magyar emlékművet avatott a Korinthoszi Csatornánál<br />
2009. május 26-án. Az emlékmű együttes Türr<br />
István és Gerster Béla munkásságának adózik.<br />
Volt-e valamilyen aktualitása az új emlékmű<br />
felavatásának?<br />
Az új emlékmű felavatása nem kapcsolódott kerek<br />
évfordulóhoz, arra egy mintegy másfél éves előkészítő<br />
munka sikeres befejeztével keríthettünk sort<br />
magyar és görög partnereinkkel.<br />
Kiben merült fel az igény, hogy a régi, kevésbé<br />
látható emlékművet kiváltsák egy új, szembetűnőbb<br />
és monumentálisabb alkotással? Ki volt<br />
az emlékmű tervezője és kivitelezője?<br />
Podolák György parlamenti képviselő, az OGY Gazdasági<br />
Bizottsága elnökének választókörzetéből<br />
érkezett egy olyan állampolgári megkeresés, hogy<br />
a turisták által gyakran látogatott helyen, a Korinthoszi<br />
Csatorna felett átívelő régi országút hídjánál<br />
kellene elhelyezni egy táblát a csatorna alapvető<br />
adatairól, valamint az építkezésben játszott<br />
magyar szerepről. Ezt az ötletet Podolák képviselő<br />
úr fölkarolta, s az athéni magyar nagykövetséghez<br />
fordult a lehetőségek felmérése érdekében.<br />
Az elmúlt másfél évben számos alkalommal<br />
egyeztettem a környező önkormányzatok vezetőivel,<br />
valamint a Csatornát üzemeltető Periandros<br />
cég vezetésével ebben az ügyben. A Periandros<br />
cég görögországi vezetője, Georgios Zouglis úr<br />
részéről kezdettől fogva nyitottságot tapasztaltam<br />
a magyar hozzájárulás méltóbb és a turisták<br />
tömegeihez jobban eljutó megjelenítése iránt. Mint<br />
ismeretes, a Csatorna avatásakor elhelyezett márványtáblánál<br />
már eddig is tartottunk március 15-i<br />
koszorúzásokat, de a helyszín kétségtelenül kívül<br />
esett a turisták által járt útvonalakon. Az ötlet<br />
támogatást kapott továbbá Loutraki város polgármesterétől,<br />
Georgios Gkionis-tól is, aki az önkormányzat<br />
tervezőjét, Miltosz Papadimitropouloszt<br />
kérte föl egy nagyobb szabású, egy emléktáblán<br />
jóval túlmutató emlékmű együttes megtervezésére.<br />
Ehhez magyar részről a Közlekedési, Hírközlési<br />
és Energiaügyi Minisztérium közreműködésével<br />
sikerült biztosítani a költségek mintegy felére<br />
rugó pénzügyi hozzájárulást. Az emlékmű projekt<br />
megvalósításához szintén lelkesen csatlakozott a<br />
csatorna tulajdonosa, a Korinthosz S.A. elnevezésű<br />
görög állami vállalat vezetője, Athanasziosz<br />
Balermpasz is.<br />
Hogyan fogadták a görög hatóságok és emberek<br />
törekvésüket?<br />
A gondolat tehát láthatóan rendkívül kedvező<br />
fogadtatásban részesült, s ebben én nemcsak a<br />
Csatorna építésében részt vett magyarok iránti<br />
köszönet megnyilvánulását láttam, hanem a<br />
Magyarország iránti szimpátiát, a magyar-görög<br />
kapcsolatok elismerését is. Az emlékmű együttes<br />
létrehozásában, a környező terep rendezésében<br />
a helyi partnerek annak lehetőségét is látták,<br />
hogy a turisták által gyakran látogatott Csatorna<br />
megtekintéséhez kulturáltabb, vonzóbb feltételeket<br />
teremtsenek. Valahányszor görög partnereinknek<br />
megemlítettem az emlékmű létesítésének<br />
tervét, azt mindig nagy érdeklődés és egyetértés<br />
kísérte. A görög parlament és a kormányzat vezetése,<br />
valamint több görögországi vállalat is számos<br />
alkalommal kifejezte elismerését és támogatását a<br />
projekt kapcsán.<br />
Mit gondol, Nagykövet Úr, lesz-e szélesebb<br />
körben pozitív visszhangja ennek az eseménynek?<br />
Gondolok itt a kétirányú turizmus fellendülésére,<br />
vagy a két ország közötti kapcsolat<br />
elmélyítésére.<br />
Mindenképpen arra számítok, hogy a magyar<br />
emlékmű létesítése számos magyar turistát fog<br />
a térségbe vonzani, s emellett görögöknek és<br />
külföldi turistáknak egyaránt fogja hirdetni a<br />
magyar mérnökök zsenialitását. Ez az első jelentős<br />
magyar emlékhely Görögországban, amely<br />
híven jelképezi a két nép között évszázadok óta<br />
kialakult, kölcsönösen előnyös kapcsolatokat.<br />
3
4<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Tα νέα μας / Híreink<br />
A magyar mérnökök hozzájárulás a Korinthoszi<br />
Csatorna megépüléséhez méltó viszonzása volt a<br />
Magyarországon élő és alkotó görög diaszpórák<br />
értékes tevékenységének, különösen a magyarországi<br />
nagy modernizációs projektekhez anyagi<br />
támogatást nyújtó görög kereskedő családok szerepének,<br />
mint pl. a budapesti Lánchíd, vagy a<br />
Magyar Tudományos Akadémia Sina család általi<br />
támogatása. Ez az egymást erősítő és gazdagító,<br />
kölcsönös tevékenység, egymásra hatás, kiváló<br />
alapot teremt számunkra a jövő kihívásaival történő<br />
közös szembenézésre, együttműködésünk, a<br />
két nép közötti kapcsolatok szorosabbra fűzésére.<br />
Valamennyi magyar és görög büszke lehet erre<br />
a korszakos teljesítményre. Ahogyan a megnyitó<br />
beszédemben is mondtam, az emlékmű által formázott<br />
V alak nemcsak a Csatorna befelé szűkülő<br />
falaira emlékeztet, hanem a közös munka győzelmét<br />
- „Victoria” - is hirdeti. Ha összefogunk,<br />
maradandót alkotunk.<br />
Vélhetően kevesen tudták, hogy a Korinthoszi-csatorna<br />
építését két magyar mérnök irányította.<br />
Ezzel a lépésükkel sikerül ezt a fontos<br />
információt sokakkal megosztani, és ha igen,<br />
milyen módon?<br />
Korinthos volt az orientalizáló<br />
stílus első központja<br />
geometrikus kor végére egy-egy nagy város-<br />
A államban a görög művészetnek egyéni vonásaik<br />
révén jól elkülöníthető központjai alakultak<br />
ki, amelyeknek anyagát a kiállítás külön<br />
tárlókban mutatja be. Dél-Görögországban, a<br />
Peloponnésoson az első központ, amelynek vázadíszítésében<br />
a geometrikus díszítésmód elvirágzása<br />
nyomán a keleti mintaképeket a maga képére formáló<br />
orientalizáló stílus alakult ki, Korinthos volt.<br />
Különleges természeti adottságai: mezőgazdasága<br />
és földrajzi helyzete alapozta meg gazdagságát,<br />
amelyet főleg nyugatra irányuló kereskedelme és<br />
a görög városok közt egyedülállóan magas társadalmi<br />
rangot élvező kézműveseinek munkája<br />
gyarapított. Művészetéről a budapesti Szépművészeti<br />
Múzeum Antik Gyűjteménye tanúskodik,<br />
elsősorban a festett vázákon keresztül. Egy részüket<br />
Gerster Béla, a Korinthosi-csatorna építésének<br />
vezető mérnöke szerezte a helyszínen. Megtekinthetők<br />
a következő helyen: Első terem - 5.<br />
Valóban kevesen tudták, hogy a Korinthoszi Csatorna<br />
építését magyar mérnökök irányították. Türr<br />
István szerezte meg a görög kormánytól 1881ben<br />
az építésre vonatkozó koncessziót, s barátja,<br />
Gerster Béla lett az építkezés főmérnöke. Ezen<br />
kívül még négy másik magyar mérnök is részt vett<br />
a munkálatokban, majd Fodor István elektromérnök<br />
telepítette a csatorna világítását 1893-ban.Ő<br />
közreműködött ezenkívül még az athéni közvilágítás<br />
kiépítésében is, és ezért a tevékenységéért<br />
a görög király magas állami kitüntetésben is<br />
részesítette. A magyar hozzájárulást az emlékmű<br />
gránitlapjain elhelyezett szöveg hirdeti. Ezen túl<br />
az avatásról megjelent számos sajtóbeli tudósítás<br />
is hírét viszi ennek a nagyszerű cselekedetnek. Az<br />
elkövetkezőkben számos rendezvényt kívánunk<br />
az emlékmű köré szervezni, így több alkalom lesz<br />
a Csatorna építésében megvalósult magyar-görög<br />
együttműködés további népszerűsítésére.<br />
Köszönjük, Nagykövet Úr, hogy rendelkezésére<br />
állt az „Ellinizmosz” olvasóinak, akik nagy<br />
számban reprezentálják a két nép összeforrását.<br />
További munkájához sok sikert kíván<br />
Janakakisz Nóra és a magyarországi görög<br />
diaszpóra!<br />
tárló - Görög archaikus művészet: Korinthos (Kr.<br />
e. 7-6. század).<br />
O Ισθμός της Κορίνθου<br />
Ο Περίανδρος ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε<br />
να ανοίξει Κανάλι στον Ισθμό. Ο Δημήτριος<br />
Πολιορκητής άρχισε εργασίες, αλλά τον<br />
προειδοποίησαν ότι η διαφορά της στάθμης του<br />
νερού ανάμεσα στις δύο θάλασσες θα καταποντίσουν<br />
την Αίγινα και άλλα γύρω νησιά. Ο Νέρων έστειλε<br />
6000 δούλους Εβραίους, οι οποίοι έσκαψαν τάφρο<br />
3300 μέτρα σε μήκος και 40 μέτρα σε πλάτος,<br />
αλλά μετά τον θάνατο του το έργο σταμάτησε.<br />
Ο Ηρώδης Αττικός, οι Βυζαντινοί και Βενετοί<br />
προσπάθησαν επίσης. Τελικά το Κανάλι ανοίχτηκε<br />
μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδος, και στα χρόνια<br />
1882 - 1893. Έχει μήκος 6346 μέτρα, πλάτος<br />
24,6 μέτρα στην επιφάνεια της θάλασσας και το<br />
βάθος της θάλασσας <strong>είναι</strong> 8 μέτρα.<br />
(Πηγή: www.sikyon.com/Korinth/history_gr.html)
Προκήρυξη διαγωνισμού φωτογραφιών<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Τα νέα μας / Híreink<br />
Η εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ προκηρύσσει διαγωνισμό Φωτογραφιών.<br />
Θέμα του διαγωνισμού <strong>είναι</strong> η Ελλάδα.<br />
Προθεσμία παράδοσης της φωτογραφίας <strong>είναι</strong>: 1η Σεπτεμβρίου 2009<br />
Ο κάθε διαγωνιζόμενος μπορεί να στείλει 1 (μια) φωτογραφία μίνιμουμ των<br />
1024 x 768 ανοίγματος στοιχείου εικόνας.<br />
Η φωτογραφία να αποσταλεί στην διεύθυνση: ellinismos@hotmail.com. Αντικείμενο του e-mail:<br />
«ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ της εφημερίδας Ελληνισμός – NÉMETH LAJOS». Παρακαλούμε να σημειώσετε<br />
το όνομα του διαγωνιζόμενου, τον αριθμό τηλεφώνου, την διεύθυνση e-mail και τον τόπο και<br />
ημερομηνία που πάρθηκε η φωτογραφία. Μεταξύ των διαγωνιζομένων θα γίνει κλήρωση δώρων<br />
μεγάλης αξίας.<br />
Az Ellinizmosz folyóirat fotópályázatot hirdet.<br />
A pályázat témája: Görögország<br />
Beadási határidő: 2009. szeptember 1.<br />
Nevezni pályázóként 1 db, minimum 1024 x 768<br />
pixel felbontású képpel lehet. A pályamunkákat az<br />
ellinismos@hotmail.com e-mail címre várjuk. Az<br />
e-mail tárgya: „Ellinizmosz fotópályázat” legyen.<br />
Az e-mailben kérjük továbbá megadni a fotó készítőjének<br />
nevét, telefonszámát, e-mail címét és a fotó<br />
készítésének helyét és dátumát.<br />
MEGJELENT A CSODÁLATOS GÖRÖGORSZÁG<br />
6 részes Útifilm-sorozat 4. kiadása DVD-n!<br />
- Görögország<br />
- - Korfu<br />
- - Kréta Kréta<br />
- Meteora<br />
- Szantorini<br />
- Rodosz<br />
Megvásárolható: Auchan, Libri, Alexandra, stb.<br />
Fotó: Németh Lajos ©<br />
5
6<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Τα νέα μας / Híreink<br />
Közlemény<br />
Koranisz Laokratisz, a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong><br />
<strong>Országos</strong> Önkormányzatának elnöke minden<br />
kedden 9 – 12 óra között fogadóórát tart a<br />
Vécsey u. 5. számban, akadályoztatása esetén<br />
pedig az alelnök vagy a hivatalvezető.<br />
Ανακοίνωση<br />
Ώρες και μέρες υποδοχής του Προέδρου της<br />
Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Κοράνη<br />
Λαοκράτη, <strong>είναι</strong> κάθε Τρίτη και ώρα 9:00 –<br />
12:00. στα γραφεία της οδού Vécsey 5. Σε<br />
περίπτωση κωλύματος θα τον αντικαταστήσει<br />
ο αντιπρόεδρος ή ο διευθύνων του γραφείου.<br />
Διευθύντρια εκφράζει τις ευχαριστίες της<br />
Η Προέδρου της Ουγγρικής Βουλής κ. Σίλι Κάταλιν<br />
για την συμβουλή μας στην ίδρυση του Φόρουμ των<br />
Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας.<br />
Σύντομα θα αποσταλεί το πλήρες κείμενο του<br />
Καταστατικού στους προέδρους των αντίστοιχων<br />
κοινοβουλίων και στις αρμόδιες ευρωπαϊκές χώρες<br />
και οργανώσεις, καθώς επίσης και στους πρεσβευτές<br />
των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και<br />
του ΝΑΤΟ στη Βουδαπέστη.<br />
Επίσης ζήτησε την συμβουλή μας στην μετάφραση του<br />
εν λόγω καταστατικού, διότι γνωρίζουμε καλύτερα την<br />
συνωνυμία μερικών φράσεων απ’ ότι οι επίσημοι μεταφραστές.<br />
Στα μέτρα του δυνατού καλά θάναι η μετάφραση να αποσταλεί<br />
μέχρι την 25η Μαΐου στην ακόλουθη διεύθυνση:<br />
eva.soregi@parlament.hu<br />
Βουδαπέστη, 14 Μαΐου 2009<br />
Καταστατικό του Φόρουμ των Εθνικών και<br />
Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας<br />
Εισαγωγή<br />
Προς το συμφέρον της ταυτότητας, των πολιτιστικών<br />
και κοινοτικών αξιών των διαβιούντων στην πατρίδα μας<br />
Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων, για την προστασία<br />
των παραδόσεών τους και τις περαιτέρω ανάπτυξής τους,<br />
καθώς και για την αποδοτικότητα και την άμεση συμμετοχή<br />
τους στις διαδικασίες της νομοθεσίας και τον έλεγχο<br />
της υλοποίησής της, με την βοήθεια των κοινοβουλευτικών<br />
κομμάτων και τις φράξιές τους, ιδρύθηκε το Φόρουμ<br />
των Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων Ουγγαρίας. Η<br />
Elérhetőek a görögországi napilapok vasárnapi<br />
bővített számai a MGOÖ székhelyén, a<br />
Vécsey utca 5. számban. Az idelátogatók olvashatják<br />
az Eleftherotipia, a Vima, Eleftheros Tipos,<br />
a Rizospastis és a Kathimerini számait a TV–szobában<br />
vagy a könyvtárban.<br />
Διαθέσιμες οι Κυριακάτικες ελληνικές εφημερίδες<br />
στην έδρα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων<br />
Ουγγαρίας, στην Οδό Βέτσεϊ 5. Τώρα μπορείτε<br />
να διαβάσετε την Καθημερινή της Κυριακής, την<br />
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, τον Ριζοσπάστη, τον<br />
Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής και το Βήμα της<br />
Κυριακής.<br />
MGOÖ/ AEOY<br />
Επιστολή της Διευθύντριας Sőregi Éva του Προεδρικού Γραφείου της Ουγγρικής<br />
Βουλής προς τον Πρόεδρο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Κοράνη Λαοκράτη.<br />
ίδρυση του Φόρουμ δεν δύναται να αντικαταστήσει και<br />
κατ’ ακολουθίαν να αναπληρώσει το θεμελιωμένο στο<br />
Σύνταγμα δικαίωμα των Εθνικών και Εθνοτικών Μειονοτήτων,<br />
σύμφωνα με το οποίο δικαιούνται για άμεση κοινοβουλευτική<br />
εκπροσώπευση.<br />
Létrejött a <strong>Magyarországi</strong> Nemzeti és Etnikai<br />
Kisebbségek Fóruma<br />
Részlet Sőregi Éva, a főosztályvezető Koranisz<br />
Laokratisz elnök úrnak írt leveléből:<br />
Tisztelt Elnök úr!<br />
Engedje meg, hogy tolmácsoljam Dr. Szili Katalin házelnök<br />
asszony örömét és köszönetét, hogy együttes törekvésünk<br />
és munkájuk eredményeképpen a Nemzetiségi<br />
és Etnikai Kisebbségek Fórumát létrehozhatták.<br />
Közös érdek, hogy a Fórum létrejötte minél szélesebb<br />
körben és mielőbb ismertté váljon ne csak nálunk, itthon,<br />
hanem az Önök anyanemzete és más európai<br />
országok és szervezetek illetékes szervei, vezetői előtt<br />
is. Tájékoztatom Önöket, hogy szándékunkban áll mielőbb<br />
hivatalosan is megküldeni az erről szóló levelet és<br />
a statútum teljes szövegét az érintett országok parlamenti<br />
elnökeinek, valamint a Budapesten akkreditált EU<br />
és NATO tagországok nagyköveteinek, fontosabb európai<br />
szervezeteknek.<br />
A Fórum Statútuma<br />
A hazánkban élő nemzeti és etnikai kisebbségek önazonosságuk,<br />
közösségi, kulturális értékeik, hagyományaik<br />
megőrzése, fejlesztése céljából, valamint a törvényalkotás<br />
és végrehajtás ellenőrzés folyamataiba való haté-
konyabb és közvetlenebb bekapcsolódásuk érdekében,<br />
az országgyűlési pártok és frakciók támogatásával létrehozzák<br />
a <strong>Magyarországi</strong> Nemzeti és Etnikai Kisebbségek<br />
Fórumát. A Fórum létrejötte nem helyettesíti, illetve<br />
nem pótolja a nemzeti és etnikai kisebbségek azon,<br />
Alkotmányban rögzített jogát, amely szerint jogosultak<br />
a közvetlen parlamenti képviseletre.<br />
A Magyar Köztársaság Alkotmány 68. § kimondja:<br />
(1) A Magyar Köztársaságban élő nemzeti és etnikai<br />
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Κ. ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΑΝΑΚΗ<br />
για την Βιβλιοθήκη της Αυτοδιοίκησής μας<br />
Στο περιοδικό Ίστρος (τεύχος 2009/1, σελίδα 40) είδε<br />
το φως της δημοσιότητας ένα άρθρο της Halász Katalin,<br />
με τον βαρύγδουπο τίτλο: «Μια μικρή εστία πολιτισμού».<br />
Σχετικά με το εν λόγω άρθρο ζητήσαμε την γνώμη του<br />
Λευτέρη Κανάκη, Διοικητικού Γραμματέα της Πανουγγρικής<br />
Αυτοδιοίκησης, να μας απαντήσει στις ερωτήσεις<br />
μας.<br />
- Ποια <strong>είναι</strong> η γνώμη σας για το περιεχόμενο του άρθρου<br />
της κας Halász Katalin;<br />
- Γνωρίζω άμεσα το θέμα της Βιβλιοθήκης μας και γι’<br />
αυτό μπορώ να σας πω, ότι το άρθρο αυτής της κυρίας<br />
<strong>είναι</strong> γεμάτο ανακρίβειες, διαστρεβλώσεις και αναθέματα<br />
κατά της απόφασης του Προεδρείου μας για την μελλοντική<br />
λειτουργία της Βιβλιοθήκης μας.<br />
- Τι περιέχει η εν λόγω απόφαση;<br />
- Το Προεδρείο μας εξέτασε τα τελευταία δυο χρόνια την<br />
λειτουργία της Βιβλιοθήκης, τον αριθμό των επισκεπτών,<br />
την αγορά νέων βιβλίων καθώς και το θέμα της βιβλιοταξίας,<br />
και τέλος καταμέτρησε τα έργα της, ανάλογα με<br />
το περιεχόμενό τους. Η κυρία Halász εργάζονταν στην<br />
Βιβλιοθήκη μας έξι ώρες την ημέρα, και πολλές φορές<br />
παραβίαζε αυτό το ωράριο. Πολλές φορές πήγαινε στη<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Τα νέα μας / Híreink<br />
kisebbségek részesei a nép hatalmának: államalkotó<br />
tényezők.<br />
(2) A Magyar Köztársaság védelemben részesíti a nemzeti<br />
és etnikai kisebbségeket. Biztosítja kollektív részvételüket<br />
a közéletben, saját kultúrájuk ápolását, anyanyelvük<br />
használatát, az anyanyelvű oktatást, a saját<br />
nyelven való névhasználat jogát.<br />
(3) A Magyar Köztársaság törvényei az ország területén<br />
élő nemzeti és etnikai kisebbségek képviseletét biztosítják.<br />
βιβλιοθήκή, αντί στις 9:00, μετά τις 11:00 και πολλές<br />
φορές απουσίαζε αδικαιολόγητα απ’ την δουλειά της,<br />
ενώ ζητούσε να την πληρώνουμε για οκτάωρο. Επίσης<br />
δεν <strong>είναι</strong> καθόλου γνωστό με ποια κριτήρια έγινε η πρόσληψή<br />
της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς.<br />
- Τελικά λειτουργεί άραγε σήμερα η Βιβλιοθήκη μας;<br />
- Με απόφαση επίσης του Προεδρείου η Βιβλιοθήκη ανήκει<br />
άμεσα στην επίβλεψη της Γραμματείας υπό την διεύθυνση<br />
του Διοικητικού Γραμματέας.<br />
- Στο άρθρο της η Halász Katalin αναφέρει ότι «ανησυχεί»<br />
για την τύχη της Βιβλιοθήκης, τονίζοντας ότι από τις<br />
11 Σεπτεμβρίου 2008 αυτή <strong>είναι</strong> κλειστεί, και πως δεν<br />
λειτουργεί η ιστοσελίδα, ενώ ίσως το αρχείο και τα έργα<br />
μεγάλης αξίας να μην τα φυλάσσει κανένας, να καταστραφούν.<br />
- Η κυρία αυτή να μην «ανησυχεί» για την τύχη της<br />
Βιβλιοθήκης μας, διότι το Γραφείο μας εξασφάλισε την<br />
κανονική λειτουργία της σε της σε ικανοποιητικό επίπεδο,<br />
και οι επισκέπτες της <strong>είναι</strong> σχεδόν περισσότεροι απ’ όταν<br />
υπεύθυνη ήταν η Halász. Επίσης και τα έργα μεγάλης<br />
αξίας φυλάσσονται με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα,<br />
παραμένει «μια μικρή εστία πολιτισμού», που πολλοί θα<br />
την ζήλευαν.<br />
Νάσης<br />
Καριέρα<br />
Athéni képviseletünkhöz görögül és magyarul egyaránt jól beszélő felsőfokú műszaki vagy<br />
közgazdasági végzettséggel, valamint számítógépes gyakorlattal rendelkező munkatársat<br />
keresünk.<br />
Fényképes szakmai önéletrajzot az alsys@alsys.hu e-mail címre, vagy a 450-0350-es fax<br />
számra várunk. Cégünkről információt a www.alsys.hu címen talál.<br />
Για την αντιπροσωπεία μας στην Αθήνα ζητείται συνεργάτης μας, ο οποίος να μιλάει καλά την<br />
ελληνική και την ουγγρική <strong>γλώσσα</strong>, να <strong>είναι</strong> απόφοιτος ανώτερης τεχνικής ή οικονομικής σχολής,<br />
και να διαθέτει επίσης πρακτικές γνώσεις στον ηλεκτρικό υπολογιστή. Μαζί με την φωτογραφία<br />
του περιμένουμε το βιογραφικό του σημείωμα στην διεύθυνση: alsys@alsys.hu ή στο φαξ:<br />
450-0350.<br />
Πληροφορίες για την υπηρεσία μας υπάρχουν στο διαδίκτυο: www.alsys.hu<br />
7
8<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Τα νέα μας / Híreink<br />
<strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzata<br />
Tájékoztatásul közöljük, hogy a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzatának új testülete<br />
2007.március 21-i megalakulása óta napjainkig az alábbiak szerint ülésezett. Sajnálatosan a képviselők<br />
sorozatos hiányzása illetve késése miatt, (esetenként a képviselők határozathozatal előtt korábban<br />
eltávoztak) a testület sokszor volt határozatképtelen. Hogy ez az állapot megszűnjön, ahhoz a<br />
Szervezeti és Működési Szabályzatot kellene módosítani. A módosításhoz a képviselők legalább két<br />
harmados azonos szavazatú többsége szükséges...<br />
A Pénzügyi Ellenőrző Bizottság nevében:<br />
Dzovairi Polyxeni (Πολυξένη Τζωβα˙ί˙ρη)<br />
Testületi ülések 2007-2009<br />
Alakuló gyűlés 25 fővel<br />
2007.03.21. Hiányzik: 1 fő<br />
2007.04.20. Hiányzik: 2 fő<br />
Lemondott: Szidiropulosz Vaszilisz<br />
2007.05.25. Hiányzik: 3 fő<br />
2007.06.08. Hiányzik: 3 fő<br />
2007.06.29. Hiányzik: 8 fő<br />
2007.07.02. Hiányzik: 10 fő<br />
2007.08.22. Hiányzik: 10 fő<br />
2007.09.07. Hiányzik: 5 fő<br />
Szidiropulosz Vaszilisz lemondott<br />
képviselő helyett: Miliosz Nikolett<br />
2007.10.12. Hiányzik: 4 fő<br />
2007.12.10. Hiányzik: 3 fő<br />
2007.12.20. Hiányzik: 5 fő<br />
Testületi ülések 2008-ban<br />
2008.01.18. Hiányzik: 4 fő<br />
2008.01.30. Hiányzik: 11 fő<br />
2008.02.29. Hiányzik: 6 fő<br />
Kanakisz lemondott a hivatalvezetői<br />
kinevezése miatt.<br />
2008.0314. Hiányzik: 5 fő<br />
2008.04.03. Hiányzik: 6 fő<br />
2008.04.15. Hiányzik: 3 fő<br />
Elhunyt: Szamarinotisz János<br />
2008.05.09. Hiányzik: 8 fő<br />
2008.05.24. Hiányzik: 6 fő<br />
2008.09.04. Hiányzik: 8 fő<br />
2008.09.16. Hiányzik: 8 fő<br />
2008.10.08. Hiányzik: 6 fő<br />
2008.10.31. Hiányzik: 7 fő<br />
2008.11.07. Hiányzik: 8 fő<br />
2008.12.10. Hiányzik: 7 fő<br />
2008.12.17. Hiányzik: 4 fő<br />
Testületi ülések 2009-ben:<br />
2009.01.26. Hiányzik: 4 fő<br />
2009.02.10. Hiányzik: 3 fő<br />
2009.03.09. Hiányzik: 5 fő<br />
2009.03.23. Hiányzik: 2 fő<br />
Lemondott Mavromatisz Aposztolisz<br />
2009.03.30. Hiányzik: 10 fő<br />
2009.05.05. Hiányzik: 9 fő<br />
2009.05.21. Hiányzik: 9 fő<br />
Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />
2007.03.21 - 2007.12.31.: 11 fő<br />
Koranisz Laokratisz elnök<br />
Arghyropupoulos Gábor Mihály alelnök<br />
Kaparelisz Szpirosz alelnök<br />
Kanakisz Lefter alelnök<br />
Mavromatisz Aposztolisz alelnök<br />
Agárdi Bendegúz Szpirosz budapesti<br />
elnök<br />
Bozonasz Irini budapesti képviselő is<br />
Dzovairi Polyxeni<br />
Molnárné Gogu Perisztera<br />
Kanaki Elena<br />
Taxidisz Keraszina<br />
Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />
2008-ban: 8 fő<br />
Koranisz Laokratisz elnök<br />
Arghyropoulosz Gábor Mihály alelnök<br />
Mavromatisz Aposztolisz alelnök<br />
Kaparelisz Szpirosz alelnök<br />
Agárdi Bendegúz Szpirosz budapesti<br />
elnök<br />
Bozonasz Irini budapesti képviselő is<br />
Dzovairi Polyxeni<br />
Molnárné Gogu Perisztera<br />
Lemondtak a tiszteletdíjukról<br />
2009-ben: 5 fő<br />
Koranisz Laokratisz<br />
Arghyropoulosz Gábor Mihály<br />
Bozonasz Irini<br />
Dzovairi Polyxeni<br />
Molnárné Gogu Perisztera<br />
Ανακοίνωση<br />
Το προηγούμενο τεύχος αναφερθήκαμε στη συμμετοχή των συμπατριωτών μας στο Πάσχα των<br />
Ελλήνων. Η εκδήλωση ήταν πολύ επιτυχής, γι’ αυτό η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας ευχαρίστησε<br />
τα προεδρεία των τοπικών αυτοδιοικήσεων για την οικονομική τους συνδρομή. Δυστυχώς<br />
μέχρι στιγμής τα παρακάτω διαμερίσματα δεν εκπλήρωσαν το καθήκον που ανέλαβαν σχετικά με<br />
την οικονομική ενίσχυση για τον εορτασμό του Πάσχα: Οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων των εξής Διαμερισμάτων<br />
της Βουδαπέστης: 1ο, 3ο, 6ο, 7ο, 8ο, 9ο, 11ο, 13ο, 15ο, 17ο και της πόλης Érd.<br />
Közlemény<br />
Az előző számunkban szóltunk honfi társaink részvételéről a Görög Húsvéton. A rendezvény nagyon<br />
sikeres volt, ezért a <strong>Magyarországi</strong> <strong>Görögök</strong> <strong>Országos</strong> Önkormányzata megköszönte a helyi görög<br />
önkormányzatok elnökségének az anyagi támogatást. Sajnos, a mai napig nem teljesítették a Húsvét<br />
megünneplésének támogatásával kapcsolatban vállalt kötelezettségüket az alábbi önkormányzatok:<br />
Az I., III., VI., VII., VIII., IX., XI., XIII., XV., XVI. Kerületi Görög Önkormányzatok és az Érdi Görög<br />
Önkormányzat.<br />
A Pénzügyi Ellenőrző Bizottság nevében:<br />
Dzovairi Polyxeni (Πολυξένη Τζωβα˙ί˙ρη)
Καλημέρα σας, Κύριε Ματσουκά! Σήμερα <strong>είναι</strong><br />
Σάββατο, 6 Ιουνίου 2009 και Σας πετυχαίνω στην<br />
Ελληνική Πρεσβεία της Βουδαπέστης ... <strong>είναι</strong> η<br />
μέρα Ευρωεκλογών.<br />
Πώς προετοιμάστηκε η Πρεσβεία σας για τις εκλογές;<br />
Εδώ και ορισμένες μέρες βάσει, οδηγιών από τα Υπουγεία<br />
Εξωτερικών και Εσωτερικών το κτίριο της Πρεσβείας<br />
μας ορίστηκε ως εκλογικό τμήμα για όλη την<br />
Ουγγαρία. Χρειάστηκε αρκετή δουλειά προκειμένου<br />
σήμερα να <strong>είναι</strong> όλα έτοιμα για να δεχτούμε τους Έλληνες<br />
ψηφοφόρους για τις Ευρωεκλογές του 2009.<br />
Πόσοι ψηφίζουν εδώ στην Ουγγαρία σήμερα;<br />
Φέτος στις Ευρωεκλογές γράφτηκαν 73 Έλληνες της<br />
Ουγγαρίας στις εκλογικές καταστάσεις.<br />
Είναι η δεύτερη δεύτερη φορά που που γίνονται γίνονται ευρωεκλογές<br />
στην Ουγγαρία και φαίνεται να να <strong>είναι</strong> <strong>είναι</strong> πιο «δυνα«δυνατές»τές» αυτή τη φορά. Το μέλλον του του Ευρωκοινοβουλίουλίου<br />
<strong>είναι</strong> το πρώτο θέμα συζήτησης αυτήν αυτήν την<br />
περίοδο. Αυτό αποδεικνύουν κι οι αριθμοί;<br />
Περίπου τόσοι τόσοι ψήφισαν, ψήφισαν, όσοι και στις Ευρωεκλογές του<br />
2004. Η Πρεσβεία Πρεσβεία έκανε συνεχείς ενημερώσεις προπροκειμένου να προσέλθουν όσο το δυνατό περισσότεροι<br />
Έλληνες. Πιστεύω ότι ότι <strong>είναι</strong> ιδιαίτερα σημαντική η συμμετοχή<br />
του κόσμου στην στην εκλογική διαδικασία καθώς<br />
ένα ένα μεγάλο μέρος μέρος του κοινού ευρωπαϊκού ευρωπαϊκού μας μέλλομέλλοντος αποφασίζεται στα ευρωπαϊκά όργανα.<br />
Σας ευχαριστούμε πολύ, Κύριε Ματσουκά!<br />
Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών στο<br />
Τμήμα Βουδαπέστης/ Ουγγαρίας<br />
Περιφέρεια Εξωτερικού / 1 E. T Βουδαπεστης – Ουγγαρια<br />
Ωρα 8/6 3:14<br />
Εγγεγπαμμένοι 73<br />
Ψήφισαν 65 / 89,04%<br />
Εγκυρα 65<br />
Ακυρα 0/<br />
Λευκά 0/<br />
Κόμμα Ποσοστό Ψήφοι<br />
Κ.Κ.Ε. 41,54% 27<br />
Νέα Δημοκρατία 20,00% 13<br />
ΠΑ.ΣΟ.Κ 18,46% 12<br />
ΣΥ.ΡΙΖ.Α 10,77% 7<br />
ΛΑ.Ο.Σ 6,15% 4<br />
ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ 3,08% 2<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Τα νέα μας<br />
Στον «Ελληνισμό» μιλάει ο κύριος Θωμάς Ματσουκάς, Πρόξενος της<br />
Ελληνικής Πρεσβείας της Βουδαπέστης, για τις Ευρωεκλογές 2009<br />
9
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Πολιτιστική ατζέντα<br />
ΕΤΟΣ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ΣΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑ<br />
Μίκης Θεοδωράκης: «Ο Γιάννης Ρίτσος λειτουργεί<br />
και θα λειτουργεί σαν φωτεινή συνείδηση του<br />
καιρού μας. Eίναι ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, αυτός<br />
που άκουσε καλύτερα από κάθε άλλον τους μυστικούς<br />
χτύπους της καρδιάς του λαού και τα κρυφά<br />
μηνύματα της μοίρας του, άλλοτε δοξαστικά,<br />
άλλοτε προφητικά, πολύ συχνά θρηνητικά κι ακόμα<br />
πιο συχνά γεμάτος πίστη και απόφαση. Είναι λοιπόν<br />
αυτός που ταυτίστηκε τελεσίδικα με τα δέντρα, τις<br />
πέτρες και τις καρδιές που δεν βολεύονται, ο κατ’<br />
εξοχήν Έλληνας, που βρήκε την πιο πλατιά απήχηση<br />
σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του πλανήτη<br />
μας, δείχνοντας πως το εθνικό και το παγκόσμιο<br />
ταυτίζονται όπως ταυτίζονται τα όνειρα και οι ελπίδες<br />
όλων των ανθρώπων, όπου γης, για πανανθρώπινη<br />
λευτεριά. (…) Ο Ρίτσος ήταν και <strong>είναι</strong> ο<br />
αιώνιος έφηβος ηλικίας χιλίων ετών. Καθ’ εικόνα<br />
και ομοίωση του Ταϋγέτου που τον γέννησε και της<br />
θάλασσας του Αιγαίου που καθρέφτισε την πρώτη<br />
του σκέψη, όταν ατένιζε για πρώτη φορά ξαφνιασμένος<br />
πάνω από τα τείχη της Μονεμβασίας την<br />
απεραντοσύνη που έμελλε να γίνει.»<br />
10<br />
Κάλμαν Σαμπό: „Ο Γιάννης Ρίτσος, μια από τις<br />
κορυφαίες μορφές της σύγχρονης ελληνικής ποίησης<br />
και ένας από τους παραγωγικούς δασκάλους<br />
της – έχει εκδώσει περισσότερες από 60<br />
συλλογές – άρχισε τη σταδιοδρομία του πάνω<br />
στα χνάρια της παραδοσιακής στιχουργικής αφοαφομοιώνοντας όμως τις πρωτοποριακές τάσεις, ιδιαίτερα<br />
τον υπερρεαλιστικό τρόπο ποιητικής σύνθεσης<br />
και διαμόρφωσε το δικό του, απόλυτα<br />
προσωπικό, ποιητικό κόσμο ήδη από τα μέσα της<br />
δεκαετίας του 1930. Κύρια χαρακτηριστικά της<br />
ποίησής του <strong>είναι</strong> ότι ξεκινάει απ’ τα αντικείμενα<br />
της καθημερινής ζωής, η συγχώνευση συγχώνευση μακρών<br />
στροφικών παραγράφων, και κάποτε μια σχεδόν<br />
λακωνική δραματική ποιότητα. Από τα νεανικά<br />
του χρόνια καλλιεργεί μια ποίηση αφιερωμένη<br />
στην κοινωνική επανάσταση, τάσσοντας<br />
πάντα τον εαυτό του υπερασπιστή της τάξης του,<br />
του λαού και των πανανθρώπινων συμφερόντων.<br />
Η ποίηση αυτή <strong>είναι</strong> πολύχορδη, με πολύπτυχη<br />
θεματογραφία και πολυποίκιλο συναισθηματικό<br />
κόσμο, που ιδιαίτερα στις πιο πρόσφατες συλ- συλ
λογές, γίνεται όλο και περισσότερο οικουμενική.<br />
Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την οικουμενικότητα παίζει<br />
ο τρόπος με τον οποίο ο Ρίτσος δένει τα στοιχεία<br />
που διδάχτηκε από τον πρώτο δάσκαλό του,<br />
τον Κώστα Καρυωτάκη. Την τάση να υποδηλώνει<br />
τα πράγματα μ’ έναν τρόπο πλάγιο, ένα κάποιο<br />
παιχνίδισμα που διατρέχει τη μαγεία των λέξεων,<br />
την επιδίωξη μουσικών αποτελεσμάτων, με εντελώς<br />
διαφορετικά, πιο σύγχρονα χαρακτηριστικά.<br />
Αυτό το γεγονός αποδεικνύει και το ποίημα που<br />
διαλέξαμε να αναλύσουμε. (…) Το σύντομο ποίημα<br />
υπάρχει στη σ. 36 της συλλογής Χάρτινα.<br />
(Κέδρος, 1974) Ο τόμος περιέχει αποκλειστικά<br />
μικρά, άτιτλα ποιήματα..”<br />
ΧΑΡΤΙΝΑ PAPÍRSZELETEK<br />
Η λέξη με είχε A szóé voltam<br />
με βρήκε megtalált<br />
με είπε. kimondott.<br />
Κ’ εγώ S én<br />
μονάχα . csupán „köszönöm”<br />
Στη λέξη a szónak<br />
μια λέξη. egy szó csak.<br />
Ο κόσμος. A világ<br />
Κάλμαν Σαμπό<br />
Τα παραπάνω αποσπάσματα <strong>είναι</strong> από από το<br />
800σέλιδο Αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο που εκδόθηκε<br />
από τον Κέδρο για τα 70χρονα του ποιητή,<br />
το 1980.<br />
Η ομογένεια άρχισε ήδη το Νοέμβριο του2008<br />
να τιμάει τον μεγάλο ποιητή της Ρωμιοσύνης, με<br />
μια πολύ πετυχημένη φιλολογική βραδιά που είχε<br />
οργανώσει η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 13ου<br />
Διαμερίσματος με τη συμμετοχή της ηθοποιού<br />
Αθηνάς Παπαδημητρίου και της επίσης ηθοποιού<br />
κόρη της, της Νόρας Τροκάν, οι οποίες διάβαζαν<br />
εναλλακτικά ( στα ελληνικά – ουγγρικά) τα<br />
ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου που επιλέξαμε με<br />
την Ελευθερία Αργυροπούλου. Στις 15 Μαΐου το<br />
Πολιτιστικό Κέντρο ΜΟΜ του 12ου Διαμερίσματος<br />
είχε γεμίσει με τους οπαδούς του Μίκη Θεοδωράκη<br />
για να απολαύσουν μελοποιημένα έργα<br />
του Γιάννη Ρίτσου. Στην εκδήλωση αυτή, «Μες<br />
την καρδιά μου κλείνω την Ελλάδα», τον πρωταγωνιστικό<br />
ρόλο τον είχε η καταπληκτικά ακούραστη<br />
και δραστήρια Χορωδία Βουδαπέστης.<br />
Στην επιτυχία της βραδιάς συνέβαλαν οι οργανοπαίχτες<br />
Χρήστος Φουντανέλας, Γκάμπορ και<br />
Θωμάς Σμουκ και οι μαθήτριες Καλλιόπη Νάγκι<br />
και Θεανώ Καπαρέλη. Στη συνέχεια, έπαιξε για<br />
να χορέψει ο κόσμος, η ορχήστρα Μύδρος. Κρίμα<br />
που στην εκδήλωση παραλείψανε να απαγγέλουν<br />
και μερικές ουγγρικές μεταφράσεις για χάρη των<br />
Ούγγρων παραβρισκόμενων, τουλάχιστο όταν<br />
γινόταν η προβολή από τη συναυλία του Λυκαβηττού<br />
και τραγουδούσε ο ίδιος ο Θεοδωράκης:<br />
«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις».<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Πολιτιστική ατζέντα<br />
Προσθέτουμε τώρα μερικά από τα Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα<br />
της πικρής πατρίδας, τα οποία ο<br />
Ρίτσος 16 τα έγραψε το 1968 – στο Παρθένι της<br />
Λέρου και τα άλλα δύο το 1973, όλα <strong>είναι</strong> αφιερωμένα<br />
στο Μίκη Θεοδωράκη.<br />
ΑΝΑΒΑΦΤΙΣΗ<br />
Λόγια φτωχά βαφτίζονται στην πίκρα και στο κλάμα,<br />
Βγάζουν φτερά και πέτονται – πουλιά και κελαηδάνε,<br />
Και κειός ο λόγος ο κρυφός – της λευτεριάς ο λόγος,<br />
Αντίς φτερά βγάζει σπαθιά και σκίζει τους αγέρες.<br />
Újrakeresztelés<br />
Koldus szavak könnyben, kínban újrakeresztelődnek,<br />
Szárnyra kelnek, felrepülnek – madárként énekelnek,<br />
És az a szó, a titkos szó – az a szó, hogy szabadság,<br />
Nem szárnyat bont, de kardot ránt, s a szeleket hasítja.<br />
ΛΑΟΣ<br />
Μικρός λαός και πολεμά δίχως σπαθιά και βόλια<br />
Για όλου του κόσμου το ψωμί, το φως και το τραγούδι.<br />
Κάτω απ’ τη <strong>γλώσσα</strong> του κρατεί τους βόγγους και τα ζήτω<br />
Κι αν κάνει πως τα τραγουδεί ραγίζουν τα λιθάρια.<br />
NÉP<br />
Kicsiny nép, és golyó nélkül, kard nélkül is csatázik,<br />
Hogy egész világ, jóllakjon, daloljon.<br />
Nyelve alatt elfojtva még az ujjongás, a sóhaj,<br />
És ha egyszer majd dalba fog, a kövek meghasadnak.<br />
ΕΔΩ ΤΟ ΦΩΣ<br />
Σε τούτα δω τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει<br />
Μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι.<br />
Εδώ το φως, εδώ ο γιαλός, - χρυσές, γαλάζιες γλώσσες,<br />
Στα βράχια ελάφια πελεκάν, τα σίδερα μασάνε.<br />
EZ A FÉNY<br />
Ezek a márványszobrok itt rozsdázóé mit se félnek,<br />
Szelek szárnyán, görög lábán béklyónak nincs hatalma.<br />
Ez a tenger, és ez a fény – aranyló, kéklő lángnyelv –<br />
Szarvast karcol a sziklába, s a vasat széthasítja.<br />
18. ΤΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΜΗΝ ΤΗΝ ΚΛΑΙΣ<br />
Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, - εκεί που πάει να σκύψει<br />
Με το σουγιά στο κόκκαλο, με το λουρί στο σβέρκο,<br />
Νάτη, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει<br />
Και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου.<br />
18. A görögséget ne sirasd<br />
A görögséget ne sirasd, - ha földre is tiporták,<br />
És csontjáig hatolt a kés, s szíjat fűztek nyakára -,<br />
Mert íme, újra talpra áll, erőre kap, merész lesz,<br />
S lándzsájával, a napfénnyel leteriti a sárkányt.<br />
Szabó Kálmán fordítása<br />
Το αφιερωμένο έτος στο Γιάννη Ρίτσο συνεχίζεται,<br />
το φθινόπωρο θα έχουμε κι άλλες εκδηλώσεις.<br />
Το σημαντικό όμως <strong>είναι</strong> να διαβάζουμε τα<br />
έργα των ποιητών. Τα μελοποιημένα έργα βοηθούν<br />
στην κατανόηση και στη διάδοσή τους στο<br />
ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.<br />
Ευαγγελία Τσαρούχα<br />
11
12<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Πολιτιστική Ατζέντα<br />
MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ<br />
2009.Június.20-Július.20<br />
Zene<br />
Mydros<br />
• Június 20. szombat Kópháza<br />
• Június 21. vasárnap Petőfi Csarnok 11:00<br />
gyermek táncház (szabadtéri)<br />
• Június 26. péntek Százhalombatta<br />
„Óvárosi napok”(szabadtéri) Dunapart.<br />
• Július 17. Zorbas Bp.Podmaniczky u.<br />
• Június 21. vasárnap 18:00-22:00h.<br />
Petőfi Csarnok (szabadtéri)<br />
Maskarades<br />
• Június 28. vasárnap 18:00-22:00h.<br />
Petőfi Csarnok (szabadtéri)<br />
• Július 12. vasárnap<br />
Petőfi Csarnok szabadtér 18:00-22:00 h.<br />
• Július 26. vasárnap<br />
Petőfi Csarnok szabadtér 18:00-22:00 h.<br />
Mythos<br />
• Június 26. péntek Bp. Kőbánya Újhegyi uszoda<br />
„Szent László Napok” 15:00-16:00 h.<br />
• Július 19. vasárnap „Filmnapok” West End tetőterén<br />
20:00-21:00 h. Bp. VI. Nyugati tér.<br />
Stefanidu Janula és zenekara.<br />
• Július 19. Jem Pub (Mamut II.)<br />
Bp. Lövő ház u.1.21:00-23:00 h.<br />
• Július 25. Tamási Főtér 15:0016:00.<br />
Cosombolis<br />
• Június 19. péntek Tokaj Tutajos Beach éjfélkor<br />
• Június 20. szombat<br />
Pellérd Szabadtéri színpad 20:00-tól.<br />
• Június 27. Sándorfalva szombat 21:00-tól.<br />
Szirtos<br />
• Július 10. péntek Diósgyőr „Kaláka Fesztivál”<br />
Diósgyőri Vár 20:00-tól.<br />
Zeys<br />
• Június 24. szerda Apc Főtér 20:00<br />
• Július 11. szombat Harkány 20:00<br />
Kollonay Zoltán<br />
• Június 4, 11, 18, 25, és Július 2, 9, 16, Csütörtök<br />
Orgona koncert Zalakaros „Isteni Irgalmasság<br />
Templom” 19 ó. Műsoron: Aida, Négy évszak,<br />
Varázsfuvola, Magyar Fantázia.<br />
• Június 24, és Július 1, 8, 15, szerda Hévíz<br />
Városháza. Kollonay és a Coffee Band 19:00-tól<br />
Tánc<br />
Ilios<br />
• Július 18-21 Lengyelország.<br />
Fengari<br />
• Június 24. szerda Apc falunapok Főtér 20:00-tól<br />
• Július 11. Harkány 20:00-tól<br />
Helidonaki<br />
• Július 24 Gyopárosfürdő. Gyopár panzió 19:00-tól<br />
Kariatidák<br />
• A kórus 2009. szeptember 3-tól minden csütörtökön<br />
várja új tagok jelentkezését.<br />
Egyéb<br />
• Június 25. és Július 2, 16, csütörtök 13:00 h.<br />
a Magyar Rádió Görög nemzetiségi műsora.<br />
MR4 873. kHz. (a régi Calipsó rádió hullámhosszán)<br />
Egyház<br />
• A Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus<br />
<strong>Magyarországi</strong> Exarhátusának Szt. Hierotosz és<br />
Szt. István kápolnája Bp. V. Váci utca 55. I. em. 1.<br />
www.patriarchatus.hu<br />
Kapcsolattartó: Stefanidu Janula 06-70-31-20-783,<br />
e-mail: stefanidujanula@freemail.hu<br />
Tο πιάνο της Ανατολής<br />
Η Aυτοδιοίκηση Ελλήνων του 12ου Διαμερίσματος, η<br />
Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας και το Theo Tours<br />
διοργάνωσε ελληνική βραδιά με τίτλο ΚΑΝΟΝΑΚΙ –<br />
«ΤΟ ΠΙΑΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ», Ελληνική παραδοσιακή<br />
μουσική την 24 Μαΐου 2009, την Κυριακή στο<br />
Barabás villa στην Βουδαπέστη (Városmajor u. 44.).<br />
Στην συναυλία συμμετείχαν η τραγουδήστρια Márta<br />
SEBESTYÉN, η Σοφία ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ (κανονάκι),<br />
η Ουρανία ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ (σαντούρι)<br />
από την Αθήνα, ο Kálmán BALOGH και το συγκρότημα<br />
ΆΜΜΟΣ.<br />
Η συνέντευξη με την Márta Sebestyén θα δημοσιευτεί<br />
σε ουγγρική <strong>γλώσσα</strong> και σε ελληνική μετάφραση<br />
στο επόμενο τεύχος του Αυγούστου, το οποίο θα <strong>είναι</strong><br />
αφιερωμένο στην ΜΟΥΣΙΚΗ.
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Πολιτιστική ατζέντα<br />
Evros zenekar– lemezbemutató koncert<br />
Hellasz, a görög Nap …volt a rendezvény<br />
címe, melyen az Evros zenekar most már<br />
hivatalosan is bemutatkozott. A zenekar első-,<br />
nem hivatalos cd-bemutató koncertjét pár héttel<br />
ezelőtt a Fészek Művészklubban hallhattuk.<br />
Június 5-én pedig a Fonó Budai Zeneházban<br />
volt az igazi nyilvános bemutatkozásuk. A<br />
telt házas koncert lelkes közönségéből sokan<br />
már a műsor elején felpattantak és táncolni<br />
kezdtek. A már jól ismert és még ismeretlen<br />
dallamok által ízelítőt kaptunk Görögország<br />
különböző tájegységeinek zenéjéből a hegyvidéktől<br />
a szigetekig, sőt, eljutottunk Kis-Ázsiába<br />
és Bulgáriába is. A hangulatot később csak<br />
fokozta a főként gyerekekből álló Eleftheria<br />
néptáncegyüttes, Vasilis Stefopoulos és a<br />
gyönyörű hastáncos, Nasya bemutatója. A<br />
szünetben Gyradiko a görög konyha specialitásaival<br />
ismertette meg a közönséget. A koncert<br />
καλλιτέχνης του ελληνικού Θεάτρου Σκιών,<br />
Ο o Ευγένιος Σπαθάρης είχε υποστεί αιμάτωμα<br />
στο κεφάλι και είχε κριθεί εγκεφαλικά νεκρός.<br />
Γιος του Σωτήρη Σπαθάρη, γνωστός ως ο εθνικός<br />
καραγκιοζοπαίκτης, έχει τιμηθεί με σημαντικές<br />
διεθνείς διακρίσεις. Ο λαϊκός καλλιτέχνης με<br />
το δυναμικό πνεύμα, ο αληθινός εκφραστής<br />
της ελληνικής παράδοσης, μα, πάνω απο όλα, η<br />
προσωποποίηση της ανθρωπιάς και της απλότητας,<br />
γεννήθηκε το 1924 στην Κηφισιά. Ξεκινώντας την<br />
καριέρα του το 1942, από το 1945 έως και το 1950<br />
περιοδεύει αδιαλείπτως, δίνοντας παραστάσεις σε<br />
πολλά θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας.<br />
után táncházzal zárult az est. Általuk újabb<br />
színfolttal gazdagodik a hazai görög zenét játszó<br />
együttesek száma. Június 13-án a II. kerületi<br />
Nemzetiségek napján szerepeltek újra<br />
közönség elött.<br />
Χάθηκε η φωνή του Καραγκιόζη<br />
Το Θέατρο Σκιών έχασε την πιο χαρακτηριστική του „φιγούρα”...καθώς έφυγε<br />
απο τη ζωή ο 85χρονος κορυφαίος καραγκιοζοπαίκτης, Ευγένιος Σπαθάρης.<br />
Οι κυριότερές του συνεργασίες στον κλάδο της<br />
μουσικής ήταν τα τρία τραγούδια με τον τίτλο<br />
„Εμένα φίλε με λένε Καραγκιόζη”, (στίχοι Ν.<br />
Γκάτσου - μουσική Σ. Ξαρχάκου - παραγωγή SΚΥ<br />
100,4), το τραγούδι „Για την Ελλάδα ρε γ...” του<br />
Στέλιου Φωτιάδη και „Η εκδίκηση του Καραγκιόζη”<br />
του συγκροτήματος Modern Fears. Εξίσου<br />
σημαντικές, υπήρξαν οι πολλές συνεργασίες που<br />
είχε με τον Διονύση Σαββόπουλο στο Κύτταρο το<br />
1973, στο Ρεξ το 1992 και σε πολλές συναυλίες<br />
του γνωστού τραγουδιστή.<br />
(Το άρθρο ολόκληρο θα βρείτε στην ιστοσελίδα<br />
μας: www.ellinismos.hu)<br />
13
14<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
Oι βετεράνοι μας<br />
ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ<br />
Σ<br />
’ αυτό το φύλλο<br />
του Ελληνισμού<br />
σας παρουσιάζουμε την<br />
συμπατριώτισσά μας,<br />
Χατζοπούλου Αναστασία<br />
το γένος Σαραντόγλου,<br />
μια σεμνή αγωνίστρια και<br />
θαρραλέα ΕΠΟΝ-ίτισσα,<br />
η οποία στην περίοδο της<br />
Εθνικής Αντίστασης, όντας<br />
ακόμα μικρό κοριτσάκι, μαζί με την οικογένειά της<br />
υπόφερε τα πάνδεινα, χωρίς βέβαια να απαρνηθεί<br />
τις ιδέες και τα ιδανικά του αγώνα και να λυγίσει<br />
στις βιαιοπραγίες των ξένων κατακτητών και των<br />
«Ελλήνων» συνεργατών τους.<br />
Η Αναστασία γεννήθηκε στη Δωροθέα του<br />
νομού Πέλλας. Οι γονείς της κατάγονταν από την<br />
Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά<br />
την εκδίωξη των Ελλήνων από την Μικρά Ασία το<br />
1922. Στην Εθνική Αντίσταση δεν έμεινε έξω απ’<br />
τον αγώνα του λαού μας. Μετά τη Βάρκιζα η οικογένεια<br />
της, για την συμμετοχή της στον αγώνα<br />
κατά των ξένων κατακτητών, καταδιώχθηκε άγρια<br />
και βασανίστηκα σκληρά. Οι γονείς της εξορίστηκαν<br />
στην Ικαρία, ο αδελφός της Νικόλαος φυλακίστηκε<br />
στον Επταπύργιον, το ίδιο και η αδερφή της<br />
η Πετρινή, που είχε 4 μικρά κοριτσάκια, και της<br />
οποίας ο σύζυγός της όντας αντάρτης του ΔΣΕ,<br />
σκοτώθηκε στις μεγάλες επιχειρήσεις με τον αντίπαλο<br />
κυβερνητικό στρατό. Το 1946 μάζεψε όλα<br />
σχεδόν τα παιδιά από την Δωροθέα, που στην<br />
κατοχή ήταν αντάρτικο χωριό, και τα μετέφερε<br />
στην Αρδέα, όπου επί δυο μήνες τα έκλεισαν στις<br />
φυλακές. Το 1948, όταν τα παιδιά βγήκαν από<br />
τις φυλακές, έφυγαν στο εξωτερικό. Η Αναστασία,<br />
μαζί με μερικές εκατοντάδες Ελληνόπουλα,<br />
έφτασαν στην Ουγγαρία, όπου ο ουγγρικός λαός<br />
τα υποδέχθηκε με ανοικτές τις αγκάλες. Όλα τα<br />
Ελληνόπουλα τακτοποιήθηκαν σε παιδικούς σταθμούς<br />
και μετά από λίγο καιρό άρχισαν και τα<br />
μαθήματα. Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά μεταφέρθηκαν<br />
στους παιδικούς σταθμούς της Balatonalmádi<br />
και Fehérvárcsurgó. Η Χατζοπούλου Αναστασία<br />
από το 1949 έως το 1950 δούλεψε σε διάφορους<br />
παιδικούς σταθμούς, ενώ το καλοκαίρι του ίδιου<br />
έτους συμμετείχε σε μερικά παιδαγωγικά φροντιστήρια.<br />
Από το 1951 μέχρι το 1952 δούλεψε στο<br />
Δημοτικό Σχολείο της Βουδαπέστης στις κατώτε-<br />
ρες τάξεις, χωρίς ακόμα πτυχίο. Το 1960 έδωσε<br />
κρατικές εξετάσεις στη Σχολή Νηπιαγωγών, όπου<br />
εργάστηκε μέχρι το 1984 σε διάφορα ουγγρικά<br />
νηπιαγωγεία της Βουδαπέστης. Η Αναστασία το<br />
1951 παντρεύτηκε τον Δημήτρη Χατζόπουλο, με<br />
τον οποίο απόκτησαν δύο τέκνα, την Αθηνά και<br />
τον Αντώνη, τα οποία αργότερα τους χάρισαν 4<br />
εγγονάκια. Η Αναστασία <strong>είναι</strong> συνταξιούχος, και<br />
ζει στη Βουδαπέστη.<br />
Διασκευή άρθρου του Χρ. Αθανασίου<br />
Διαβατάρικο πουλί<br />
Aυτή τη φορά «στο Μεταβατικό πουλί» ο Rázsó<br />
Milán της Ανθούλας Χαραλαμπίδου μιλάει για την<br />
ζωή του στην Θεσσσαλονίκη. Ο Μιλάν <strong>είναι</strong> υπότροφος<br />
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης<br />
και παρακολουθεί μαθήματα Ελληνικών.<br />
Πόσον καιρό είσαι στην Θεσσαλονίκη;<br />
Το 2008 έκανα αίτηση στην<br />
Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
προκειμένου να σπουδάσω<br />
Ελληνικά στην Έλλαδα<br />
στα πλαίσια του προγράμματος<br />
του Αρτιτοτελείου Πανεπιστημίου<br />
Θεσσαλονίκης για έναν<br />
ολόκληρο ακαδημιακό χρόνο.<br />
Βρίσκομαι στην Θεσσαλονίκη<br />
εδώ και 8 μήνες περίπου. Περνάω<br />
πάρα πολύ ωραία, <strong>είναι</strong><br />
εμπειρία ζωής! Όσοι μπορείτε<br />
να πάτε χωρίς δεύτερη σκέψη!<br />
Πώς σου φαίνεται η χώρα, η πόλη; Τι σου αρέσει<br />
και τι δεν σου αρέσει;<br />
Η Ελλάδα <strong>είναι</strong> πραγματικά μια πανέμορφη χώρα<br />
και είμαι χαρούμενος πως τώρα είχα την ευκαιρία<br />
να επισκεφτώ μερικές πιο μικρές πόλεις της χώρας<br />
όπως την Νάουσσα, την Βέροια, τα Γρεβενά, και<br />
την Έδεσσα. Είμαι επίσης ευχαριστημένος από την<br />
εκπαίδευση και την δωρεάν σίτιση που παρέχει το<br />
Πανεπιστήμιο. Tο εκτιμώ πολύ. Ωστόσο, δεν μου<br />
αρέσει η αγένεια των Ελλήνων καπνιστών. Οι Έλληνες<br />
καπνίζουν παντού και δεν σκέφτονται για τον<br />
διπλανό τους. Αφήστε τον λαό να φουρμάρει ελεύθερα,<br />
λένε. Την 1η Ιουλίο όμως η Ελλάδα σβήνει<br />
το τσιγάρο στους δημόσιους χώρους και ελπίζω ότι<br />
θα <strong>είναι</strong> επιτυχημένη η προσαρμογή των Ελλήνων<br />
καπνιστών στην νέα πραγματικότητα.
Αν σου λείπει κάτι από το σπίτι, τι <strong>είναι</strong> αυτό;<br />
Μου λείπει η ομορφιά της Βουδαπέστης. Όταν είσαι<br />
μακριά από την πατρική πόλη σου, αρχίζεις να βλέπεις<br />
τις αξίες της.<br />
Τι θα σου λείπει από την θεσσαλονίκη όταν<br />
φύγεις;<br />
Οι φίλοι μου. Έχω κάνει πολλούς φίλους από όλο<br />
τον κόσμο. Το ξέρω ότι δυστυχώς λίγοι θα κρατήσουν<br />
γιατί οι αποστάσεις <strong>είναι</strong> αμείλικτες. Όμως<br />
μάλλον θα βρεθούμε καπού και κάποτε στο μέλλον.<br />
Ποιος το ξέρει; Μπορεί να γίνει! Θα μου λείψει<br />
επίσης να ξυπνάω κάθε πρωί ακούγοντας ¨Ολα<br />
τα παλιά σιδερά μαζεύω!¨ Δεν υπάρχει καλύτερο<br />
ξυπνητήρι από τον παλιατζή. Αυτός δεν έχει έλεος.<br />
Πώς σου φαίνεται ο κόσμος στην Θεσσαλονίκη;<br />
Είναι φιλόξενος;<br />
Οι θεσσαλονικείς <strong>είναι</strong> φιλικοί, εξωστρεφείς, και<br />
ανοίγονται εύκολα. Σε βοηθάνε παρα πολύ να προσαρμοστείς.<br />
Η μεγάλη διαφορά των Ελλήνων από<br />
τους Ούγγρους <strong>είναι</strong> η νοοτροπία του ¨Όλα καλά¨.<br />
Χαλαρά λένε οι Έλληνες και το βλέπουμε στα έργα<br />
του μετρό. Και για τις Ελληνίδες.. τι να πω.. η μύτη<br />
στα σύννεφα!<br />
Τιμές; Η μικρότερη καθημερινή σου αγορά; Διαμονή;<br />
Ένα ενοίκιο;<br />
Νομίζω ότι με λίγο ψάξιμο βρίσκεις τόσο φτηνά<br />
τρόφιμα όσο και στην Ουγγαρία και ακόμα φτηνότερα.<br />
Κάτω από 300 εύρω δύσκολα θα βρεις<br />
καλό διαμέρισμα. Σε γενικές γραμμές, όπως<br />
λέει ένας Ουκρανός φίλος μου, ο Youri, γρίγορα<br />
πετάνε τα ευρωπουλάκια στην Ελλάδα!<br />
Υπάρχουν πράγματα που δεν έκανες στην Ουγγαρία<br />
και τα κάνεις τώρα;<br />
Μαγιρεύω. Κάθε μέρα, όμως το μενού <strong>είναι</strong> αρκετά<br />
περιορισμένο. 4 μέρες μακαρόνια στις υπόλοιπες<br />
κατεψυγμένα ψαράκια. Δύσκολη η ζωή του εργένη.<br />
Αλλά μαθαίνω.<br />
Με τι γεμίζεις την καθημερινότητά σου;<br />
Μετά τα μαθήματα τρώμε μαζί με τα παιδιά στην<br />
Λέσχη και βέβαια αυτό στην Ελλάδα διαρκεί για<br />
πολύ καιρό. Το απόγευμα πάμε σε καφετερίες στην<br />
παραλία η μελετάμε στο αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης.<br />
Τα Σαββατοκύριακα κάνουμε εκδρομές<br />
κυρίως εδώ στην βόρεια Ελλάδα. Πρόσφατα έχω<br />
πάει στο χοριό μου, στον Αγιό Χριστόφορο από<br />
όπου κατάγομαι. Επισκεφτήκαμε επίσης με τραίνο<br />
και ωτοστόπ τους καταρράκτες της Έδεσσας, το<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
σπήλαιο του Κιλκίς και τον ΄Ολυμπο στο Λιτόχωρο.<br />
Τι συζητιέται αυτές τις μέρες στην Θεσσαλονίκη;<br />
Οι Θεσσαλονικείς μιλάνε για το κυρίαρχο αστικό<br />
μύθο της πόλεις.. το μετρό. Σύμφωνα με το αισιόδοξο<br />
σχέδιο μέσα στο 2012 θα ξεκινήσει η λειτουργία<br />
του και λένε ότι θα <strong>είναι</strong> καλύτερο ακόμη<br />
και από αυτό της Αθήνας. Kαι βέβαια μιλάνε<br />
για τον Σάκη (Ρουβάς). Για τον Σάκη, πάντα!<br />
Τι κάνει ο κόσμος στον ελεύθερό του χρόνο;<br />
Πού θα πάμε; Ταβέρνα! Φύγαμε! Οι Έλληνες αγαπάνε<br />
να φάνε και συχνά τρώνε έξω. Οι καφετερίες<br />
<strong>είναι</strong> πάντα γεμάτες. Οι φοιτητές μαζεύονται<br />
στην Ροτόνδα και κουβεντιάζουν η παίζουν ταβλί.<br />
Η πόλη <strong>είναι</strong> παντά ζωντανή και μου αρέσει πως και<br />
οι μεγάλει άνθροποι παίρνουν μέρος από τη ζωή<br />
της πόλεις.<br />
Προτείνω τα παρακάτω site:<br />
http://org.gr, http://auth.gr, http://iky.gr<br />
Σε ευχαριστούμε, Μιλάν!<br />
Κι εγώ ευχαριστώ και Θα ήθελα να εκφράσω τις<br />
ευχαριστίες μου στην Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης<br />
για την ευκαρία που μου έδωσαν να<br />
περάσω αυτό το υπέροχο χρόνο στην Ελλάδα!<br />
Kariatídák évzáró<br />
tárlatvezetése a<br />
Budapesti Történeti<br />
Múzeumban a „Görög<br />
örökség” c. kiállításon<br />
A Kariatidák Görög és Magyar Nők Kulturális<br />
Egyesülete „Pireuszi Esték” című előadássorozatának<br />
évnyitó és évzáró programja külső helyszínen<br />
zajlik. A 2008-2009 évet a Parlament látogatásával<br />
kezdtük és most májusban a Budapest<br />
Történeti Múzeumban a „Görög örökség” c. kiállítás<br />
megtekintésével zártuk. Régi, kedves pártoló<br />
tagunk Dr. Diószegi György, akinek nagy szerepe<br />
volt a kiállítás megrendezésében is, vállalta<br />
a tárlatvezetést. Szép napsütéses szombat délelőtt<br />
meglepően nagy létszámmal gyülekeztünk<br />
15
16<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
a Budai Várban, és végül 40 fővel léptünk be a<br />
múzeumba. Sokan közülünk itt voltak a kiállítás<br />
megnyitóján is, de akkor nem volt idő az alapos<br />
körülnézésre. Most Gyuri vezetésével kiváncsian<br />
jártuk végig a termeket és hallgattuk a kiállítással<br />
kapcsolatos kifogyhatatlan történeteit. A kulturális<br />
élményt a Korona Cukrászdában fejeztük be,<br />
ahová egy kávéra meghívtuk a társaságot, megköszönve<br />
Diószegi Györgynek az értékes tárlatvezetést,<br />
baráti beszélgetéssel kívántunk jó nyarat<br />
egymásnak, bízva az őszi viszontlátásban és<br />
az előadássorozat folytatásában. Reméljük, hogy<br />
azok is kedvet kaptak a kiállítás megtekintésére,<br />
akik eddig még nem látták, 2009.július 5-ig megtekinthetik.<br />
Annaházi Veronika, a Kariatídák egyik oszlopos<br />
tagja<br />
Το πρόγραμμα του Πολιτιστικού<br />
Συλλόγου Ελληνίδων και Ουγγαρέζων<br />
Γυναικών ΚΑΡΥΑΤΙΔΩΝ<br />
Η έναρξη του προγράμματος «Βραδιές του Πειραιά»,<br />
2008-2009, άρχισε με την επίσκεψή μας<br />
στην Ουγγρική Βουλή και της έκθεσης της «Ελληνικής<br />
κληρονομιάς» στο Ιστορικό Μουσείο της<br />
Βουδαπέστης. Η ξενάγηση έγινε απ’ τον αγαπητών<br />
μας φίλο dr. Diószegi György, με υψηλό επίπεδο,<br />
που όλοι μας μείναμε ευχαριστημένοι. Μετά<br />
την επίσκεψή μας σ’ αυτό το μουσείο της ελληνικής<br />
έκθεσης, συνεχίσαμε μια πολύ ωραία συζήτηση<br />
στο Ζαχαροπλαστείο ΚΟΡΟΝΑ, που για μας<br />
ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία. Καλά θάναι να<br />
επισκεφτούν την ανωτέρω έκθεση όσο το δυνατό<br />
περισσότεροι συμπατριώτες μας. Σημειώνουμε<br />
πως στυλοβάτης μας ήταν η Καρυάτιδα Annaházi<br />
Veronika.<br />
Απόδοση στην ελληνική: Χρ. Αθανασίου<br />
Egy görög kiállítás margójára, avagy a Kariatidák<br />
látogatása az első diaszpóra tárgyi emlékei<br />
körében<br />
A „Görög örökség. A görög ortodox diaszpóra<br />
Magyarországon a XVII-XIX. században.”<br />
címmel a Budapesti Történeti Múzeumban nyílt<br />
kiállítás 2009.áprilisában. Azóta az Ellinizmosz<br />
folyóirat minden száma jelentetett meg a kiállításhoz<br />
és annak anyagához kapcsolódó cikkeket.<br />
Méltó zárása ennek a sorozatunknak Diószegi<br />
György tárlatvezetése. A magyarországi görögség<br />
több évszázados értékteremtő voltát ékesen<br />
mutatja be e különleges tárlat a Budai Várban.<br />
Tárlatvezetésünk első állomását a Raptisz Gyűjteményből<br />
kapott tablósorok képezik: például e<br />
tablóképeken láthatóak a nagyközönség számára<br />
a 18-19. századi magyarországi magyarországi görög templotemplomok, görög sírok, és a magyar magyar nemességet szerző<br />
görögök kastélyainak festményei.<br />
Ha minden kiállított kiállított tárgyat szűken ismertetnénk,<br />
akkor egy 60 oldalas ismertetőt kellene írnunk,<br />
ezért most csak a leglényegesebbekre hívnánk<br />
föl a fi gyelmet. A kiállítás<br />
legrégebbi okirata<br />
II. Rákóczi Ferenc 1708. évi védlevele a<br />
kecskeméti görög kereskedők<br />
számára: olta-<br />
lomlevele nagyon értékes okirat ebből a korból,<br />
mivel igazolja a látókörű államférfi úi minőségét,<br />
hiszen a görögök XVIII-XIX. századi gazdaságtörténete<br />
kimagasló jelentőségű jelentőségű eredményeket<br />
jelentett Magyarország számára. A kecskeméti
görög közösség tekintetében különösen így volt,<br />
hiszen az egyik üvegtárlóban látható a kecskeméti<br />
görög közösség 1828. évi köszönőlevele<br />
Kecskemét városának tanácsához, mivel<br />
a város vezetése segítséget nyújtott a görög<br />
templom elkészüléséhez. Αz első magyarországi<br />
görög (XVIII-XIX. századi) diaszpóra számára<br />
a vallás és az egyház fontos keretet jelentett<br />
görög identitásuk megőrzésében: Magyarországon<br />
35 görög templomot építettek (Balassagyarmat,<br />
Békés, Diószeg, Gyöngyös, Karcag, Kecskemét,<br />
Léva, Miskolc, Nagykanizsa, Nagyvárad,<br />
Nagyszombat, Nagyszeben, Pest, Sopron, Szentes,<br />
Tokaj, Ungvár, Vác és Zimony), és 17 görög<br />
nyelvű iskolákat alapítottak. A diaszpórában élők<br />
számára a görög vallás és az anyanyelv megőrzése<br />
jelentette a zálogát nemzeti önazonosságuk<br />
megtartásának. A kor legfontosabb magyarországi<br />
görög püspöke a kozani születésű görög,<br />
Dioniszoisz Papajannuszisz volt, akinek több<br />
sajátkezű görög irata is látható az üvegtárlókban:<br />
1790-1828 között budai ortodox püspökként<br />
szolgálta híveit (Budán háza volt, melyben<br />
kápolna is működött), minden templomot ő szentelt<br />
föl. A kiállítás egyházi részében kiemelném<br />
az ott látható ikonokat: nagyon szépek, és látványosak,<br />
fontos részei a kiállításnak. A falon sorban<br />
elhelyezett ikonok jellemzően ünnepi ikonok,<br />
másként csókolós ikonok: állványra helyezik<br />
el a görög templomban, és a hívők csókkal fejezik<br />
ki vallásos érzületüket. Az ikonok leginkább úgy<br />
kerültek a helyi görög templomba, hogy a kereskedelmi<br />
útjáról visszatérő görög kereskedő ajándékba<br />
hozta a görög egyházközség, a templom<br />
részére, egyben hálát Istennek<br />
adva a szerencsés viszszatérésért.<br />
Egy értékes<br />
szentföldi ikon<br />
is látható<br />
1796-ból: Jézus élete, Szent<br />
György és Szent Demeter látható<br />
ezen az igen látványos<br />
ikonon. Az üveg tárlókban<br />
görög liturgikus könyvek<br />
igazolják a magyarországi<br />
görögök nyelvőrzésének, hitőrzésének,<br />
műveltségőrző<br />
mivoltát. Fontos kiemelni egy<br />
görög kereskedő,<br />
Stériady<br />
Teodor<br />
magyar nyelvű litur-<br />
gikus könyvét 1802-ből<br />
1802-ből,<br />
mely napjainkban is haszná-<br />
Sina György szobra<br />
latban van a magyar orto- orto-<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
dox templomokban, így a budapesti Váci utcai<br />
kápolnában. E könyv a liturgia olvasmányait tartalmazza,<br />
de magyarázatok is vannak benne: ez<br />
utóbbi arra utal, hogy nem kizárólagosan templomi<br />
használatra, hanem olvasása révén a családon<br />
belüli vallásos élet gyakorlásának céljaira<br />
is szánta. Látható egy igen lényeges eredeti irat:<br />
Constantin Matzenka és Margarit Scarlato által<br />
1804-ben aláírt eredeti szerződés a pesti görög<br />
templom aranyozásáról. A magyarországi görögök<br />
legfőbb összetartó ereje a vallás volt: nagyon<br />
komolyan vették az ortodoxiát, a keresztény tanítást.<br />
A kegyesség megmutatkozott adományozó<br />
kedvükben éppen úgy, mint végrendelkezési szokásaikban.<br />
A adományozó kedv a reformkori görögök egyik<br />
legfőbb jellemzője volt: a Sina-, Duka-, Nákó-,<br />
Hatsimihail-, Takiadzisz/Takácsy-családok<br />
jelentős szerepet vállaltak a Lánchíd, az Magyar<br />
Tudományos Akadémia, a hazafi ságot megtestesítő<br />
Ludovika, valamint a közlekedésfejlesztést<br />
célzó Duna Gőzhajózási Társaság létrejöttében.<br />
Az ezeket ábrázoló faliképek jól láttatják ezt a<br />
látogatók részére. A Sina-család gazdagsága és<br />
adományozó kedve Magyarországon és Görögországban<br />
egyaránt maradandó intézmények létrejöttét<br />
eredményezték. Kiemelt szerepe van a<br />
Sina-családot érintő kiállítási tárgyaknak, hiszen<br />
az emberek e családot ismerik. Zavirász György<br />
(1744-1804) neve közismert: görög nyelven<br />
írott kézirata, értekezése a Magyar Szent Koronáról<br />
igazi kuriózum, melyet érdemes lenne egy<br />
kétnyelvű könyvben közkinccsé tenni Magyarországon<br />
és Görögországban egyaránt. Boráros<br />
János (1756-1834) festménye igen jelentős<br />
alkotás: görög őse, Vorarosz 200 évvel korábban<br />
érkezett görög földről Győrbe, ahol görög közösség<br />
vezetője lett, majd a XVIII. században már<br />
Pesten telepedtek meg. Boráros János 1790-<br />
1807 között főbíróként tevékenykedett; és a francia<br />
háborúk idején a pesti polgárőrség ezredese<br />
is volt. Jelentékeny vagyonát jótékony célokra<br />
hagyta hátra. Argenti Döme (1809–1893) váci<br />
orvos, 1848-as nemzetőr orvos festménye is látható<br />
(az üvegtárlóban pedig homeopátiás könyve,<br />
gyógyszertékája, és névjegykártyája). Látható<br />
két Haris-okirat: Haris Sándor görög főkonzul<br />
aláírásával az első görög útlevél kiadása, és<br />
Haris Pál (?-1902) görög főkonzul meghívója<br />
(utóbbi a Haris Alapítvány alapítójaként a fi atalok<br />
görög tárgyú tanulmányait támogatta).<br />
17
18<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
A leglátványosabb historizáló<br />
országon: a görög polgárháború<br />
karakterű, egész alakos fest-<br />
politikai okai vezettek oda, hogy<br />
mény egyértelműen az, ami az<br />
erre a humanitárius indíttatású befo-<br />
1821. évi görög felkelés meggadásra<br />
sor került (ez utóbbi minőindításában<br />
fontos történelmi<br />
sítést azért is indokolt megtenni,<br />
szerepet vállaló Ipszilanti<br />
mert nagyrészt 14 év alatti görög<br />
Sándor herceget díszruhá-<br />
gyermek került ekkor a biztonságot<br />
ban és fegyverrel ábrázolja:<br />
jelentő magyar területre). Az utóbbi<br />
igazi kuriózum, hiszen egy pesti<br />
években egyre nagyobb érdeklődés<br />
görög festő, Laccataris Deme-<br />
tapasztalható az egykor Magyarorter<br />
(Bécs, 1798-1864., Pest)<br />
szágon élt első diaszpóra XVII-XIX.<br />
alkotása, aki személyesen is<br />
századi görögségének értékteremtő,<br />
találkozott a szabadsághőssel<br />
(édesapja a báró Sina-család<br />
műveltségbeli szerepe iránt.<br />
alkalmazottja volt). A magyar-<br />
A fenti kiállítás méltón igazolja a<br />
országi művészettörténet által<br />
magyarság évezredes befogadó vol-<br />
legelismertebb magyarországi<br />
tát; és jól mutatják, hogy mára lét-<br />
görög festő, Sterio Károly<br />
rejött az első és második görög<br />
(1821-1862) kőrajzoló és élet- Ypszilanti herceg képmása diaszpóra szellemi egymásra talá- taláképfestő<br />
több alkotása is látható<br />
lása: közös gyökerük a történelem<br />
a kiállításon.<br />
sodrása, melyben fontos kapaszkodót ad a törté-<br />
Az első diaszpóra fénykora a XVIII. század volt: nelmi múlt és a hagyományok megismerése, tisz-<br />
leszármazottaik a XX. század első felében még telete, felvállalása.<br />
őrizték őseik eredettudatát, hiszen a nagycsaládi<br />
emlékezés révén kötődtek őseikhez; sőt, néhány<br />
család napjainkig megőrizte ortodox vallását.<br />
A második diaszpóra 1948-tól van jelen Magyar-<br />
Dr. Diószegi György Antal<br />
Híres görög családok a magyar múltból<br />
A cikk folytatás előző számunkból<br />
„Az ő pártfogoltja és festője volt a budai születésű<br />
Mihailo Živković, aki a szentendrei Blagovestenszka<br />
és a balassagyarmati szerb templom ikonosztázát<br />
és számos más ikont festett. A templomok közül<br />
a váci, a dunaföldvári, a pesti görög templomokat<br />
is ő szentelte fel. Karizmatikus személyében mind<br />
a görög, mind pedig a szerb közösség igen komoly<br />
támaszra lelt. Ez különösen fontos volt, mert a<br />
görög templomok zömében szerb juriszdikció alatt<br />
állottak. Érezhető és bizonyítható a görögök nyelvükhöz,<br />
kultúrájukhoz való kötődése abban is,<br />
hogy, görög nyelvű könyveket gyűjtöttek, adtak ki,<br />
és görög tannyelvű iskolákat tartottak fenn. 1800<br />
körül a pesti és a budai nyomdákban közel száz<br />
görög nyelvű grammatikai, történeti, egyháztörténeti,<br />
teológiai vonatkozású kiadvány látott napvilágot.<br />
A Helytartó Tanács 1795-ben kelt rendeletében<br />
17 görög tannyelvű iskolát nevezett meg<br />
szerte az országban. Sőt, 1812-ben Pesten görög<br />
tanítóképző intézetet is nyitottak, melynek felállítását<br />
maga Dionisziosz Popović budai püspök is<br />
szorgalmazta. A vallásgyakorlás színterei a templomok,<br />
és az anyanyelv ápolásának legfontosabb<br />
helyszínei az iskolák, származásukra emlékeztették<br />
a görögséget, szülőhazájuk szimbólumai voltak.<br />
Gazdagságukra és befolyásukra utal az is,<br />
hogy a görög templomok tervezésével olyan híres<br />
építészeket bíztak meg, mint például Jung Józsefet,<br />
Povolni Jánost vagy Mayerhoffer Andrást,<br />
akik látványos barokk, copf, később pedig klaszszicista<br />
templomokat emeltek. Ezek díszítésére, az<br />
ikonosztázionok elkészítésére szülőhazájukból hívtak<br />
meg mestereket.<br />
Pest és Bécs egyik befolyásos görög családja a<br />
Nákó család volt. Őseik „Christophoros és Cyrillos<br />
(a későbbiekben Kristóf és Cyrill) már bécsi lakosok,<br />
amikor a délmagyarországi kincstári jószágok<br />
elárverezése alkalmával, 1781-ben a Torontál<br />
vármegyében található Nagyteremiát (Máriaföld),<br />
1782-ben pedig Nagyszentmiklóst vásárolták
meg a kincstártól. Kristóf és Cyrill 1784. február<br />
27-én nyertek címeres nemeslevelet, 1784. május<br />
28-án pedig Nagyszentmiklósi előnevet. A testvérek<br />
kereskedelmi tevékenysége nemcsak a török<br />
- magyar – osztrák területekre terjedt ki, hanem<br />
az Orosz Birodalomra, Hollandiára és Itáliára is.<br />
Nagyszentmiklós 1787-ben vásártartási jogot is<br />
kapott, mely jelentős mértékben fellendítette a<br />
kereskedelmet. Erre nagy szükség volt, ugyanis<br />
Torontál vármegye a török hódoltság után az<br />
enyészet képét nyújtotta: a lakatlan táj mocsárrá<br />
vált. 1790-ben a család kezdeményezésére telepesek<br />
érkeztek ide: németek, franciák, szerbek.<br />
1807 és 1820 között Nagyszentmiklós 1volt a<br />
vármegye központja. A Nákó uradalom igencsak<br />
híressé vált, amikor 1799-ben Kristóf báró egyik<br />
földmívese rátalált arra a régészeti leletre, amelyet<br />
„Nagyszentmiklósi aranykincs” néven jelenleg<br />
Bécsben őriznek. Még ebben az évben báró Nákó<br />
Kristóf – korában egyedülálló módon – szegény<br />
sorsú jobbágyai gyermekei számára „ Kis mezőgazdasági<br />
iskola” néven tanintézményt hozott<br />
létre. Ugyanő Pesten a „Hét Választófejedelem”<br />
fogadó és kávéház jogának birtokába jutott. (A<br />
Török Birodalomban kávéméréssel leginkább a<br />
keresztény ráják foglalkoztak: görögök, szerbek,<br />
örmények.) Ezek a XVIII. századi pesti kávéházak<br />
eredetileg ún.dohányzóházak voltak, ugyanis e<br />
tevékenységet csak zárt térben lehetett művelni. A<br />
pipásházak látogatói a dohányzás mellett kávét is<br />
ittak, és lassan a két funkció ötvöződött. Így alakult<br />
ki a kávéház egyik jellegzetes fajtája, ami a<br />
görögökre is jellemző, a keleties típus.<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
Φημισμένες ελληνικές οικογένειες του παρελθόντος<br />
Συνέχεια άρθρου προηγούμενου τεύχους<br />
«Προστατευόμενος και προσωπογράφος του ήταν ο<br />
Mihailo Živković, γεννημένος στη Βουδαπέστη, εικονογράφος<br />
που φιλοτέχνησε, μεταξύ άλλων, το εικονοστάσι<br />
του ναού Blagovestenszka στο Szentendre<br />
και του σερβικού ναού του Balassagyarmat. Αφιέρωσε<br />
επίσης τους ελληνοχριστιανικούς ναούς του Vác,<br />
Dunaföldvár και Βουδαπέστης.<br />
Στη χαρισματική του προσωπικότητα, τόσο η ελληνική,<br />
όσο και η σερβική κοινότητα βρήκε έναν δυναμικό<br />
υποστηρικτή. Αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντιό, αφού<br />
όλες σχεδόν οι ελληνικές εκκλησίες υπάγονταν νομικά<br />
στους Σέρβους. Διακριτή και τεκμηριωμένη <strong>είναι</strong> επίσης<br />
η προσκόλληση των ελλήνων στη <strong>γλώσσα</strong> και<br />
τον πολιτισμό τους, στη συλλογή και έκδοση ελληνι-<br />
Kristóf fia, Sándor ( 1785- 1848) 1813-ban<br />
grófi rangot kapott. Az ő fia Kálmán (1822-1902)<br />
a magyar főrendiház örökös tagja (1861), kamarás<br />
(1850), belső titkos tanácsos, a közéletben,<br />
a politikában futott be fényes karriert. Feleségül<br />
vette az örmény származású Gyertyánffy Bertát,<br />
akinek portréját napjainkban a Szépművészeti<br />
Múzeum őrzi. A nemesasszony bécsi palotájában a<br />
főúri élet egyik központját alakította ki az 1860-<br />
70-es években. Társaságában gyakoriak voltak a<br />
festők, pl. F. Amerling, A. Pettenkofen, zeneszerzők,<br />
pl. Liszt és Wagner. A Nákók Bécs mellett Pesten<br />
és Schwarzau-ban rendelkeztek reprezentatív<br />
palotákkal. Kálmán gróf neje elvesztése után,<br />
emlékére Nagyszentmiklóson 30 ágyas kórházat,<br />
Pusztaporgányon pedig 100 tanuló számára mintaiskolát<br />
alapított. 1864-ben kastélyt építtetett<br />
Nagyszentmiklóson, ahol 5000 kötetes könyvtárat<br />
és műkincsek sokaságát találta az utazó. 1882-ben<br />
alakult meg Kálmán gróf vezetésével az Arankavidéki<br />
Belvízvéd és Levezetési Társulat, ugyanis már<br />
a 70-es évektől égetővé vált a belvizek szabályozásának<br />
kérdése, így az Arankát 1886-1894 –ben<br />
már csatornává alakították a hajózás könnyebbé<br />
tétele érdekében. A társulat elnöke a fia, Sándor (<br />
1846-1889) volt. A csatornák alapvetően fontosak<br />
voltak a mezőgazdaság és szállítás szempontjából.<br />
Sándor gróf nagyszentmiklósi uradalma 8000 kat.<br />
holdat tett ki, angol telivér és félvér ménes is volt<br />
itt, emellett állattenyésztésre és gabonatermesztésre<br />
specializálódott.<br />
(a cikk folytatása a következő számunkban)<br />
Szabó Krisztina<br />
κών βιβλίων και στην ίδρυση και οικονομική συντήρηση<br />
ελληνόφωνων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Γύρω<br />
στο 1800 στα τυπογραφεία της Πέστης και Βούδας<br />
έρχονται στο φως περίπου 100 εκδόσεις εκκλησιαστική<br />
ιστορίας, γραμματικής κ.α. ιστορικού και θεολογικού<br />
περιεχομένου.<br />
Σχετική απόφαση του Συμβουλίου Τοποτηρητών<br />
του 1795 κάνει μνεία για 17 ελληνόφωνα σχολεία<br />
στη χώρα. Μάλιστα το 1812 εγκαινιάζεται στην Πέστη<br />
και ελληνική Παιδαγωγική Ακαδημία, την ίδρυση της<br />
οποίας υποστήριξε έμπρακτα ο επίσκοπος Βούδας Διονύσιος<br />
Πόποβιτς, κατά κόσμον Δημήτριος Παπαγιαννούσης.<br />
Το σκηνικό της εξάσκησης της λατρείας, οι<br />
ναοί και οι κυρίως χώροι διαφύλαξης της μητρικής<br />
<strong>γλώσσα</strong>ς, τα σχολεία, υπενθύμιζαν στον ελληνισμό τις<br />
καταβολές του και αποτελούσαν σύμβολα της ιδιαίτε-<br />
19
20<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
ρής τους πατρίδας. Χαρακτηριστικό της ευμάρειας και<br />
της επιρροής τους <strong>είναι</strong> ακόμη η ανάθεση της ανέγερσης<br />
των ναών σε επιφανείς αρχιτέκτονες όπως ο Jung<br />
József, Povolni János και Mayerhoffer András, αφήνοντας<br />
πίσω τους θεαματικά μνημεία τεχνοτροπίας μπαρόκ,<br />
Λουδοβίκου 16ου, και αργότερα νεοκλασικού<br />
ρυθμού. Τον διάκοσμο των κτιρίων και την εικονογραφία<br />
την ανέθεταν σε τεχνίτες από την Ελλάδα.<br />
Μια από τις ελληνικές οικογένειες με μεγάλη επιρροή<br />
ήταν η οικογένεια Νάκου. Οι πρόγονοί της, ο Χριστόφορος<br />
και Κύριλλος, αργότερα αναφέρονται ως Kristóf<br />
και Cyrill, ήταν ήδη κάτοικοι Βιέννης, όταν, με ευκαιρία<br />
τον πλειστηριασμό των κοπαδιών του νοτιο-ουγγρικού<br />
θησαυροφυλακίου, αγόρασαν το 1781 το τιμάριο<br />
Nagyteremia (Máriaföld) στο νομό Torontál και το<br />
1782 το Nagyszentmiklós. Στις 27 Φεβρουαρίου 1782,<br />
ο Χριστόφορος και Κύριλλος παίρνουν τον τίτλο του<br />
ευγενούς με οικόσημο, στις δε 28 Μαΐου του 1784 το<br />
προσωνύμιο Nagyszentmiklósi. Η εμπορική δραστηριότητα<br />
των δύο αδελφών δεν περιορίζεται στις περιοχές<br />
υπό τουρκική, ουγγρική και αυστριακή διοίκηση, αλλά<br />
διεισδύει και στη Ρωσική Αυτοκρατορία, την Ολλανδία<br />
και την Ιταλία. Το 1787 το Nagyszentmiklós αποκτά<br />
δικαίωμα οργανωμένης αγοράς, γεγονός που επιφέρει<br />
σημαντική ανάπτυξη του εμπορίου. Η παραχώρηση<br />
αυτή ικανοποίησε μια μεγάλη ανάγκη, αφού μετά την<br />
Τουρκοκρατία ο νομός Torontál είχε έντονη την εικόνα<br />
της εγκατάλειψης: το ακατοίκητο τοπίο είχε μετατραπεί<br />
σε βάλτο. Το 1790, με πρωτοβουλία της οικογένειας<br />
Νάκου η περιοχή εποικείται από Γερμανούς,<br />
Γάλλους και Σέρβους. Από το 1807 ως το 1820 το<br />
Nagyszentmiklós θα αποτελέσει το κέντρο του νομού.<br />
Το γένος Νάκου θα γίνει πολύ γνωστό, όταν το 1799<br />
ένας γεωργός του Χριστοφόρου αποκάλυψε αρχαιολογικό<br />
εύρημα που έκτοτε αποκαλείται «ο χρυσός θησαυρός<br />
του Nagyszentmiklós» και φυλάγεται στη Βιέννη.<br />
Το ίδιο έτος ο Βαρόνος Χριστόφορος Νάκος, με μοναδικό<br />
για την εποχή του τρόπο, ιδρύει το εκπαιδευτικό<br />
ίδρυμα για άπορα παιδιά των υποτελών του ηγεμόνος<br />
«Μικρόν Γεωργικόν». Ο ίδιος θα αποκτήσει αργότερα<br />
στη Βουδαπέστη το Πανδοχείο και Καφενείο «Hét<br />
Választófejedelem». (Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία<br />
κυρίως οι χριστιανοί υποτελείς ασχολούντο με το ζύγισμα<br />
του καφέ: έλληνες, σέρβοι, αρμένιοι). Τα καφενεία<br />
της Πέστης του 18ου αιώνα προσέφεραν ναργιλέ,<br />
μια και το κάπνισμα επιτρεπόταν μόνο σε κλειστούς<br />
χώρους. Οι επισκέπτες συνόδευαν το κάπνισμα με<br />
καφέ, και με την πάροδο του χρόνου οι δύο δραστηριότητες<br />
συνδέθηκαν. Έτσι δημιουργήθηκε ένας από<br />
τους χαρακτηριστικότερους τύπους καφενείου, ο ανατολικός,<br />
που συναντάται και στους έλληνες.<br />
Ο γιος του Χριστοφόρου Αλέξανδρος (1785-1848)<br />
έλαβε τον τίτλο του κόμη του 1813. Ο γιος του τελευταίου<br />
(Kálmán 1822-1902), διετέλεσε μόνιμο μέλος<br />
του ουγγρικού σώματος εισαγγελίας (1861), επιμελητής<br />
(1850), μυστικός σύμβουλος εσωτερικού και είχε<br />
λαμπρή σταδιοδρομία στο δημόσιο και πολιτικό βίο.<br />
Νυμφεύτηκε την αρμενικής καταγωγής Gyertyánffy<br />
Berta, η προσωπογραφία της οποίας φυλάγεται σήμερα<br />
στο Μουσείο Καλών Τεχνών. Η αριστοκράτης σύζυγος<br />
τη δεκαετία του 1860 μετέτρεψε το βιεννέζικό της ανάκτορο<br />
σε κέντρο της κοινωνικής ζωής των ευγενών.<br />
Στην παρέα της έβλεπε κανείς συχνά επιφανείς ζωγράφους<br />
όπως τους F. Amerling, A. Pettenkofen και μουσικούς<br />
όπως τον Liszt και τον Wagner. Η οικογένεια<br />
Νάκου, κατείχε επιβλητικά ανάκτορα και εκτός Βιέννης,<br />
στην Πέστη και την αυστριακή πόλη Schwarzau.<br />
Όταν ο Kálmán χήρεψε, στη μνήμη της συζύγου του<br />
ίδρυσε 30κλινο Νοσοκομείο στο Nagyszentmiklós, στο<br />
δε Pusztaporgány πρότυπη 100θέσια σχολή. Το 1864<br />
στο Szentmiklós κτίζει κάστρο που φιλοξενούσε επισκέψιμη<br />
βιβλιοθήκη 5000 τόμων και πληθώρα καλλιτεχνημάτων.<br />
Το 1822 με την ηγεσία του κόμη Kálmán<br />
δημιουργείται ο Αντιπλημμυρικός Όμιλος Στάθμισης<br />
Υδάτων της παραποτάμιας περιοχής Aranka, άκρως<br />
καίρια πρωτοβουλία, αφού ήδη από τη δεκαετία του<br />
70 το πρόβλημα της στάθμισης των υδάτων παρέμενε<br />
άλυτο. Έτσι, από το 1886 ως το 1894, ο παραπόταμος<br />
Aranka γίνεται πλωτός. Πρόεδρος του Ομίλου ήταν<br />
ο γιός του Αλέξανδρος (1886-1894). Οι αγωγοί απορροής<br />
ήταν βασικοί για την γεωργία και τις μεταφορές.<br />
Το τιμάριο του κόμη Αλεξάνδρου ανερχόταν στις 46032<br />
km2, διέθετε καθαρόαιμο και ημίαιμο άγγλο ιπποκόμο<br />
και ειδικευόταν στη κτηνοτροφία και την καλλιέργεια<br />
σιτηρών.<br />
(το άρθρο συνεχίζεται στο επόμενο φύλλο μας)<br />
Συγγραφή άρθρου: Χριστίνα Σάμπο<br />
Απόδοση στην ελληνική: Νότης Γεωργίου<br />
Όλα τα άρθρα και ανταποκρίσεις που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα και όχι<br />
της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ». Ο κάθε αρθρογράφος <strong>είναι</strong> υπεύθυνος για το περιεχόμενο του<br />
γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,<br />
ύφους και σύνταξης.<br />
Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ<br />
Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki, és nem<br />
az ELLINIZMOSZ újságét. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek<br />
azonban joga van helyesírási, stilisztikai és mondattani javításokat végezni.<br />
Az ELLINIZMOSZ Szerkesztő Bizottsága
ΚΗΡΥΓΜΑ ΕΝ ΤΟΙΣ ΝΑΟΙΣ<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Όλος ο κόσμος ... μία Ελλάδα<br />
Προς την εφημερίδα Ελληνισμός.<br />
Σας παρακαλώ όπως δημοσιεύσετε την ακόλουθη επιστολή μου.<br />
Κήρυγμα μισαλλοδοξίας και διχασμού<br />
Συμπατριώτες μας θέλουν να μάθουν τι λέει στα<br />
κηρύγματά του ο Μητροπολίτης Αυστρίας κ. Μιχαήλ<br />
τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα στο πρόσφατο<br />
κήρυγμά του στην δοξολογία για την Εθνική Επέτειο<br />
της 25ης Μαρτίου, ο οποίος εμφανίστηκε όχι μόνο<br />
ως πνευματικός, αλλά και ως πολιτικός αρχηγός των<br />
Ελλήνων της Ουγγαρίας.<br />
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται <strong>είναι</strong>: Τι εκπροσωπεί<br />
ο κ. Μιχαήλ; Την θρησκεία της αγάπης και εγκράτειας<br />
ή τις προσωπικές του φιλοδοξίες; Γιατί παραβιάζει<br />
το καθιερωμένο δόγμα της Ορθοδοξίας σχετικά με<br />
τα κηρύγματα; Ποια <strong>είναι</strong> τα κίνητρα που τον οδήγησαν<br />
και τον οδηγούν να συκοφαντεί ασύστολα και να<br />
βρίζει ξετσίπωτα τα εκλεγμένα όργανα των απόδημων<br />
στην Ουγγαρία Ελλήνων; Γιατί συνεργεί και υποθάλπτει<br />
τον διχασμό των εκλεγμένων οργανώσεών μας<br />
και υποκινεί την διοργάνωση διάφορων εκκλησιαστικών<br />
ομάδων; Ο κ. Μητροπολίτης στο αντικομμουνιστικό<br />
του μένος στόχο του έχει την Εκκλησία των<br />
Ούγγρων Ορθόδοξων, γιατί επιδιώκει την υφαρπαγή<br />
της περιουσίας της, ενώ πάνω από 100-150 χρόνια<br />
δεν υπήρξε θέμα για το αν η εν λόγω Εκκλησία<br />
ανήκει στο Πατριαρχείο της Μόσχας ή της Κωνσταντινουπόλεως.<br />
Το θέμα αυτό το υποκίνησε τα τελευταία<br />
15 χρόνια ο Μητροπολίτης κ. Μιχαήλ, γεγονός<br />
που και αυτό το πρόβλημα εντάσσεται στα πλαίσια<br />
του αντικομμουνιστικού μνημονίου του Συμβουλίου<br />
της Ευρώπης. Αιδώς Αργείοι! Ο κ. Κορνήλιος Καστοριάδης,<br />
στο «Φόρουμ 2000» επισημαίνει, πως όταν<br />
σήμερα τα ψευδο-δημοκρατικά καθεστώτα ανθίζουν,<br />
ενώ η καταστροφή των παραδοσιακών πολιτισμών,<br />
χωρίς οποιαδήποτε εναλλακτική λύση, ευνοεί την επιστροφή<br />
του θρησκευτικού και εθνοτικού φανατισμού<br />
με τα γνωστά φρικτά αποτελέσματα. Στη συνέχεια με<br />
τον παραπάνω τίτλο δημοσιεύουμε την κριτική μας<br />
στο κήρυγμα του κ. Μιχαήλ.<br />
Στη Βουδαπέστη έγινε η δοξολογία για την Εθνική<br />
Επέτειο ης 25ης Μαρτίου, υπό του Μητροπολίτη<br />
Αυστρίας και Εξάρχου Ουγγαρίας, κ. Μιχαήλ. Μετά την<br />
καθιερωμένη δοξολογία επακολούθησε ένα κήρυγμα<br />
πολιτικο-ιδεολογικού περιεχομένου, κήρυγμα μισαλλοδοξίας<br />
και διχασμού, κατά το οποίο εκστομίσθηκαν<br />
ύβρεις και συκοφαντίες κατά των εκλεγμένων οργανώσεων<br />
των απόδημων στην Ουγγαρία Ελλήνων και<br />
των στελεχών τους.<br />
Ο κήρυκας του εν λόγω κηρύγματος αντί ν΄ ασχοληθεί<br />
με θρησκευτικά ή εκκλησιαστικά θέματα, όπως<br />
καθορίζει και το δόγμα της Ορθοδοξίας, αντί να διαφωτίσει<br />
το ποίμνιό του αντί λοιπόν για όλα αυτά πέρασε στα<br />
άκρα, χρησιμοποιώντας ένα υβρεολόγιο ανεπίτρεπτο για<br />
τα χρονικά ενός εκκλησιαστικού λειτουργού, διότι έθιξε<br />
ανεπανάληπτα την τιμή και πρόσβαλλε την αξιοπρέπεια<br />
και το αγωνιστικό παρελθόν των συμπατριωτών μας.<br />
Όπως και στις προηγούμενες Εθνικές μας εορτές<br />
έτσι και φέτος, το κήρυγμα του κ. Μιχαήλ αντί να<br />
δώσει μηνύματα ζωής στους απόδημους, τους απομάκρυνε<br />
απ΄ την εκκλησία, με χυδαίες εκφράσεις.<br />
Για άλλη μια φορά εξέπληξε δυσάρεστα το εκκλησίασμά<br />
του η ευκολία και η άνεση με την οποία πέρασε<br />
από την <strong>γλώσσα</strong> του ιερού Ευαγγελίου σε γλωσσικούς<br />
κώδικες της λαχαναγοράς. Οι διαφωνίες μας με τον κ.<br />
Μητροπολίτη δεν <strong>είναι</strong> νέες. Από τα πρώτα του ήδη<br />
κηρύγματα εκδήλωσε φανερά το αντικομμουνιστικό<br />
του μένος και την ξέφρενη μανία του κατά των εκλεγμένων<br />
οργανώσεών μας και των στελεχών τους διότι<br />
παρεμπόδισαν την ωμή του επέμβαση στις εσωτερικές<br />
υποθέσεις των συμπατριωτών μας. Και από τότε<br />
άρχισε να επαναλαμβάνει το γνωστό του τροπάριο,<br />
ότι δηλαδή οι Έλληνες της Ουγγαρίας δεν εκκλησιάζονται.<br />
Τώρα τους θυμήθηκε, ενώ επί 40 ολόκληρα<br />
χρόνια ούτε καν τους αναγνώριζε ως Έλληνες;<br />
Ένα άλλο σοβαρό «επιχείρημα» ήταν ότι στα Δημοτικά<br />
Σχολεία μας δεν διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών<br />
και οι δάσκαλοι, που πληρώνονται από<br />
το Ελληνικό Δημόσιο, δεν βάζουν τους μαθητές σε<br />
γραμμές και με σημαίες να τους πηγαίνουν τις Κυριακές<br />
στην εκκλησία. Σχετικά με τους μαθητές που δεν<br />
διδάσκονται θρησκευτικά αλλά και για καλύτερη ενημέρωση<br />
των υπολοίπων αμαθών σας λέμε δημοσίως<br />
κ. Μητροπολίτη πως στην Ουγγαρία υπάρχει σαφής<br />
διαχωρισμός μεταξύ κράτους και εκκλησίας. Τα σχολεία<br />
μας, κ. Μητροπολίτη, ανήκουν στο Υπουργείο<br />
Παιδείας της Ουγγαρίας - όπως άλλωστε και τα Ουγγρικά<br />
σχολεία - και όχι μόνο δεν <strong>είναι</strong> υποχρεωμένα<br />
αλλά και δεν επιτρέπεται να συνοδεύουν οργανωμένα<br />
τους μαθητές τους στην εκκλησία. Κάτι τέτοιο αφορά<br />
εκείνα τα Ουγγρικά σχολεία, που υπάγονται απευθείας<br />
στις εκκλησίες της χώρας.<br />
Ειπώθηκε επίσης από τον κ. Μητροπολίτη πως όλοι<br />
μας πρέπει να βγούμε στους δρόμους της Βουδαπέστης<br />
για να διεκδικήσουμε ακόμη και με συλλογή υπογραφών<br />
την εκκλησία μας, την οποία οι «κομμουνιστές<br />
με τα Σοβιετικά όπλα μάς την άρπαξαν το 1945». Για<br />
να δικαιολογήσει την αντικαταστατική ίδρυση διάφορων<br />
εκκλησιαστικών ή θρησκευτικών κοινοτήτων, ο κ.<br />
Μητροπολίτης «ανακάλυψε» και νέες πηγές σύμφωνα<br />
με τις οποίες «το 1952 οι κομμουνιστές, αφού έβαλλαν<br />
πιστόλι στο σβέρκο του τότε δήθεν προέδρου των<br />
Ελληνικών κοινοτήτων (sic!), τον ανάγκασαν να διαλύσει<br />
αυτές τις κοινότητες!! Ακόμη και σε προηγούμενα<br />
κηρύγματά του, φωνασκώντας και κραυγάζοντας,<br />
διαμήνυε με φανατισμό και μίσος ότι «το 1945 με<br />
τα όπλα των Ρώσων οι κομμουνιστές μας άρπαξαν την<br />
εκκλησία μας»! Οι φαρμακεροί μύδροι που εξαπέλυσε<br />
πρόσφατα μας θυμίζουν την αντικομμουνιστική προπαγάνδα<br />
παλαιών εποχών.<br />
Χριστόφορος Αθανασίου<br />
21
22<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Μας κάνουν υπερήφανους<br />
Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΑΤΡΟΥ ΛΕΥΚΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ<br />
Πρόσφατα το Επιμελητήριο Ούγγρων<br />
Υγειονομικών του Διαμερίσματος Újbuda,<br />
απένειμε στην Ελληνίδα αρχίατρο Λευκή<br />
Καραγεωργίου το βραβείο Pro Medicina (για τις<br />
Ιατρικές Επιστήμες), η οποία από το 1978 εργάζεται<br />
σ’ αυτό τι Διαμέρισμα. Από το 1987 δουλεύει στο<br />
Ιατρείο της ως ρευματολόγος και ειδικός στην<br />
οστεοπώρωση. Με την ευκαιρία της βράβευσής<br />
της το εικονογραφημένο περιοδικό ELITE, τεύχος<br />
Μαΐου 2009, δημοσιεύει μια σύντομη συζήτηση που<br />
είχε με την κ. Καραγεωργίου, η οποία περιληπτικά<br />
έχει ως εξής:<br />
Την ιστορία της, εν μέρει την έχει καταγράψει ο<br />
χρόνος. Οι γονείς της <strong>είναι</strong> Έλληνες, οι οποίοι στην<br />
περίοδο του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα βρήκαν<br />
καταφύγιο στην Ουγγαρία. Εγκαταστάθηκαν στο<br />
χωριό Μπελογιάννη, που αναγέρθηκε το 1952. Στην<br />
Ουγγαρία, μας λέει, ήμουνα Ελληνίδα, μιλούσαμε<br />
ελληνικά, χορεύαμε και τραγουδούσαμε. Ύστερα από<br />
μερικά χρόνια αρχίσαμε να μαθαίνουμε ουγγρικά για<br />
να σπουδάσουμε. Και όταν εισάχθηκα στο γυμνάσιο,<br />
νόμισαν πως εκείνη την στιγμή βρέθηκα εδώ,<br />
ουρανοκατέβατη από την Ελλάδα. Το 1974 υπήρχαν<br />
δυνατότητες για επαναπατρισμό, όμως δεν έφυγα,<br />
διότι σκέφτηκα πως αυτή η χώρα μας δέχθηκε με<br />
ανοικτές τις αγκάλες της, μας πρόσφερε ασφάλεια<br />
και συνθήκες ζωής, εδώ διαμορφώθηκε ο τρόπος<br />
της σκέψεις μου, εδώ απόκτησα μια ευτυχισμένη<br />
οικογένεια. Είμαι πολύ τυχερή εδώ που βρίσκομαι,<br />
τα παιδιά μου, αλλά και τα εγγόνια μου μιλούν ελληνικά.<br />
Όταν επισκέπτομαι τα αδέρφια μου και τους<br />
συγγενείς μου στην Ελλάδα πάντα τους πηγαίνω και<br />
τυρώδες ράβδους με έγχρωμες κηλίδες, και τα Χριστούγεννα<br />
μόνο τότε <strong>είναι</strong> τέλεια όταν έχουν στο<br />
δέντρο ζαχαρωτά, όπως και εδώ.<br />
(Πηγή: ΕΛΙΤΕ, τεύχος Μαΐου 2009)<br />
„Nincs olyan hangszer, amin ne akarna megtanulni játszani…”<br />
Pletser P<br />
Hrisztosz 2009. évi Sztárpalánta tehetségkutató<br />
verseny elődöntőjén vett részt Szé-<br />
kesfehérváron népzene kategóriában (Természetesen<br />
buzukival). Bejutott a döntőbe, ami 2009.<br />
március 21-én volt Csillebércen az Ifjúsági Központban.<br />
Az elődöntőre közel 1000 gyerek jelentkezett,<br />
majd a döntőre 167 gyermek került be.<br />
Hrisztosz itt is adta formáját. Mindenkit elkápráztatott<br />
buzuki játékával. Aranyminősítést kapott,<br />
majd Cd felvételre javasolták és a gálán már tv felvétel<br />
is készült a kimagasló tehetségekről.<br />
A beloianniszi Pyrgos néptánccsoport és a beloianniszi<br />
Pyrgos zenekar tagja.<br />
A jövő zenészéről, Pletser Hrisztoszról édesanyja<br />
részletesen nyilatkozik nyilatkozik majd az Ellinizmosz következő<br />
számában. Addig is hallgassátok őt a a www.pyrgos.<br />
www.pyrgos.<br />
hu-n, http://hallgass.hu/zenekarok/pyrgos-gorogzenekar-on.zenekar-on.
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Σκονάκι<br />
A görög nyelv …/ Η ελληνική <strong>γλώσσα</strong>...<br />
... <strong>είναι</strong> καράβι που ταξιδεύει εδώ και<br />
χιλιάδες χρονιά, έχει „πιάσει” σε πολλά<br />
λιμάνια από Μαύρη θάλασσα μέχρι και τις<br />
Ηρακλείες Στήλες, αλλά και πέρα στην<br />
Μελβούρνη και στα παγώμενα λιμάνια<br />
τις Σουηδίας και του Montreal ... στις<br />
Πολυνησίας τα αισθανδικά νερά έχει<br />
περάσει ... To πλήρωμα τoυ καραβιού,<br />
πολυποίκιλο, και εφευρετικό σαν τον<br />
Οδυσσέα, τον αιώνιο πολυμήχανο, ....ακόμα ταξιδεύει...<br />
Padelis P., 43 ετών, Bonn<br />
… αόριστος, απλός μέλλοντας, συνεχής<br />
υποτακτική... νομίζω ότι όλοι που<br />
έχουν μάθει Ελληνικά ξέρουν τι εννοώ<br />
τώρα.. τα Ελληνικά <strong>είναι</strong> μια από τις πιο<br />
δύσκολες γλώσσες. Και δεν μιλήσαμε<br />
ακόμα για την καθαρεύουσα.. επί των<br />
ημερών μας, ως επί το πλείστον..<br />
Μilán Rázsó,27 ετών<br />
... <strong>είναι</strong> καταρχάς πανέμορφη και πολύ<br />
πλούσια. Και ηχητικά και εκφραστικά<br />
και έχει μια παράδοση πάρα πολλών<br />
χρόνων. Περικλείει τις παραδόσεις όλης<br />
της Ελλάδας και οι διάφορες διαλέκτοι<br />
διάφορων περιοχών της χαρίζουν<br />
ένα απήθανο πλούτο που <strong>είναι</strong><br />
αξιοθαύμαστος. Μου λείπει πολύ γιατί<br />
όσο να ‘ναι, λόγω της δουλειάς μου που περιλαμβάνει πολλά<br />
ταξίδια και συνεργασίες με διάφορους ξένους καλλιτέχνες,<br />
δεν τη μιλάω όσο θα ήθελα. Όμως οπότε <strong>είναι</strong> δυνατό, την<br />
τραγουδάω, εννοώντας πως ερμηνεύω ελληνικά κομμάτια,<br />
έτσι χαίρεται και το ακροατήριο και εγώ παίρνω διπλή<br />
χαρά. Και τώρα που καλοκαίριασε θα έχω την ευκαιρία να<br />
πάω Ελλάδα, και να πάρω μια γερή δόση από την υπέροχη<br />
<strong>γλώσσα</strong> μας.<br />
Κλειώ Μητιλινέου,<br />
... <strong>είναι</strong> ένας κρίκος<br />
στην ελληνική διασπορά<br />
που συνδέει όλους τους<br />
ομογενείς του κόσμου.<br />
Δώρα Ελίζα Στόγιου,18<br />
ετών<br />
… dallamos, azonnal felismerhető…. mindenkinek<br />
ismernie kellene a világon!<br />
Szatmári Andrea, 52 ετών<br />
... <strong>είναι</strong> πανάρχαια, φέρει τα σημάδια των διάφορων<br />
εποχών. Αυτά μας συνδέουν εμάς τους ομογενείς με την<br />
πατρίδα.<br />
Αθηνά Φλώρου,32 ετών<br />
... μού έχει δώσει τόσο πολλή ευτυχία όσο την έχω<br />
διαβάσει.<br />
Χριστίνα Στόγου,17 ετών<br />
… για μένα η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> κατά πρώτο λόγο σημαίνει<br />
την μετάδοση του χριστιανικού πολιτισμού. Είναι η<br />
<strong>γλώσσα</strong> της Αγίας Γραφής και της ορθόδοξης λειτουργίας,<br />
και ταυτόχρονα η καθημερινή ζωή. Η συχνή μορφή της<br />
διατήρησης των επισήμων επαφών και της ανθρώπινης<br />
επικοινωνίας. Ο γνήσιος δίαυλος μετάδοσης των<br />
παραδοσιακών αξιών.<br />
… számomra elsősorban a keresztény kultúra közvetítője.<br />
A Szentírás és az ortodox liturgia nyelve, de ugyanakkor<br />
a hétköznapi életé is. A hivatalos kapcsolattartás és<br />
az emberi érintkezés gyakori formája. Egy hagyományos<br />
értékrend átadásának a valóságos csatornája.<br />
Kalota József, Ιερέας<br />
... a legjobb a földön. Mert egyike a<br />
legrégibb nyelveknek, szép, érdekes<br />
és az én nyelvem. Remélem egy nap<br />
olyan jól fogom ismerni, mint az apukám.Sajnos<br />
én már nem ismertem a<br />
nagyszüleimet,és még sosem éltem<br />
Görögországban. De a kedvenc énekesem<br />
görög �<br />
… <strong>είναι</strong> ωραία, ενδιαφέρουσα, και<br />
αυτή <strong>είναι</strong> η <strong>γλώσσα</strong> μου. Ελπίζω μια<br />
μέρα θα γνωρίσω τη <strong>γλώσσα</strong> τόσο<br />
καλά, όσο ο μπαμπάς μου. Δυστυχώς<br />
δεν ήξερα τους παππούδες μου και δεν έζησα ποτέ στην<br />
Ελλάδα. ... αλλά ο αγαπημένος μου τραγουδιστής <strong>είναι</strong><br />
έλληνας �<br />
Σοφία Καρασαντέ,15 ετών<br />
… nekem nagymamám görög, aki a rokonokkal<br />
szokott görögül beszélni.Járok a<br />
görög iskolába is, és elég sokat tudok már.<br />
Tóth Levente, 11 ετών<br />
... <strong>είναι</strong> δύσκολη και περίπλοκη. Όταν<br />
ήμουν μικρή, η γιαγιά μάς μιλούσε<br />
μόνο ελληνικά ... μόνο αυτή σε όλη<br />
την οικογένεια. :O)<br />
... nehéz és bonyolult. Gyerekkoromban<br />
a görög nagymamám csak görögül<br />
beszélt hozzánk…egyedül ő az egész<br />
családból. :O)<br />
Mάρθα Γιαννακάκη, 33 ετών<br />
…nem is olyan nehéz.<br />
...δεν <strong>είναι</strong> και τόσο δύσκολη<br />
Αλκυόνη, 12 ετών<br />
az a nyelv, amelyet édesanyámtól tanultam,<br />
és amelyet szeretném megtanítani az<br />
unokáimnak is.<br />
… <strong>είναι</strong> η <strong>γλώσσα</strong> που έμαθα από τη μητέρα μου και θα<br />
ήθελα να διδάξω στα εγγόνια μου.<br />
Αντιγόνη, 42 ετών<br />
23
Σκονάκι<br />
24<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
… nagyon csodálatos � ..πάρα πολύ όμορφη<br />
Ολυμπία, 14 ετών<br />
…szép � ...<strong>είναι</strong> ωραία<br />
Δάφνη, 15 ετών<br />
…csodálatos de egyben nehéz is. ... πανεμορφη αλλά και<br />
δύσκολη<br />
Ελένη, 13 ετών<br />
… olyan szép és jó! ... <strong>είναι</strong> τόσο όμορφη και καλί<br />
Peni, 11 ετών<br />
… nagyon egzotikus nyelv.<br />
Nekem nagyon tetszik,<br />
bármilyen nehéz is.<br />
.... <strong>είναι</strong> πολύ εξωτική<br />
<strong>γλώσσα</strong>. Εμένα μου αρέση<br />
πολύ, όσο δύσκολη και να<br />
<strong>είναι</strong>.<br />
Φέδρα, 11 ετών<br />
… -et egyszer tudni fogom nagyon jól �<br />
… θα την ξέρω πολύ καλά κάποια μέρα.<br />
… számomra nagyon fontos!<br />
... <strong>είναι</strong> πολύ σημαντική<br />
για μένα<br />
Dóri,12 ετών<br />
… a legnehezebb nyelv.<br />
... <strong>είναι</strong> η πιο δύσκολη<br />
<strong>γλώσσα</strong>.<br />
Νίκος , 11 ετών<br />
Τέκλα, 13 ετών<br />
... μας βοηθάει να<br />
επικοινωνούμε με<br />
τους φίλους μας.<br />
... μας βοηθάει στις<br />
σπουδές μας, στα<br />
τραγούδια.<br />
Γαϊτατζή Έλενα και<br />
Γαϊτατζή Κωνσταντίνα<br />
... ανοίγει το παράθυρο στον πολιτισμό, την παράδοση, την<br />
ιστορία, την ελευθερία του λαού μας.<br />
Χατζηευγενάκη Θεοδοσία<br />
... nagyon dallamos és szép. Az indoeurópai nyelvcsaládba<br />
tartozik, de különálló. Nekem a második nyelvem,<br />
amit évek óta tanulok. Η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> μού ακούγεται<br />
μουσική. Είναι μια από τις ευρωπαϊκές γλώσσες αλλά<br />
δεν ανήκει σε καμία γλωσσική οικογενία. Είναι η δεύτερη<br />
<strong>γλώσσα</strong> μου που μαθαίνω εδώ και χρόνια.<br />
Κατερίνα Τσόμορ, 17 ετών<br />
… az idegen szavak szótárának körülbelül 70 %. Játszunk,<br />
ki hány szót tud belőle? :D<br />
J. Dimitrisz, 57 ετών<br />
... nekem elsősorban a családomat jelenti, és büszkeséggel<br />
tölt el, hogy én is görög vagyok.<br />
Barabás Viktória, 31 éves<br />
… έχει την πιο μακρά ιστορία από τις Ευρωπαϊκές<br />
γλώσσες.<br />
Χριστίνα Τσαρούχα<br />
... számomra az anyanyelvemet, a hazámat, a görög zenét,<br />
a napfényt, az ott élő testvéreimet, rokonaimat jelenti.<br />
Barabásné Metaxa Kirjakula, 53 éves<br />
A görög nyelv számomra pozitiv érzelmeket, illatokat, ízeket,<br />
kultúrát, 2500 éves demokráciát, a görög embereket<br />
jelenti.<br />
Nagy Csilla, 40 éves<br />
… <strong>είναι</strong> πολύ καλή, αλλά δεν <strong>είναι</strong> απλή.<br />
Rajnai Péter, 15<br />
… <strong>είναι</strong> πολύ ωραία. Μου αρέσουν οι λέξεις, μου αρέσει<br />
ότι μιλάω αυτή τη <strong>γλώσσα</strong>, η προφορά της ελληνικής<br />
<strong>γλώσσα</strong>ς, αλλά λίγο με δυσκολεύει η ορθογραφία Μαθαίνω<br />
ελληνικά γιατί πρέπει να μάθω καλά την ορθογραφία, και<br />
πρώτη φορά όταν μπήκα μέσα στην τάξη και γνώρισα τον<br />
δάσκαλό μου το Νίκο, μου άρεσε πάρα πολύ ο τρόπος που<br />
κάνει μαθήματα. Εγώ είμαι πολύ ευχαριστημένη με τον<br />
δάσκαλό μου και με τα μαθήματα. Πιστεύω να έχει μέλλον<br />
αυτό το σχολείο. Θα ήμουν πολύ ευτυχισμένη αν είχαμε<br />
την ίδια ευκαιρία στην Ελλάδα για να μαθαίνουμε τα παιδιά<br />
μας ουγγαρέζικα με τον ίδιο τρόπο.<br />
Dana Gabriella<br />
... εμείς την χρησιμοποιούμε κάθε μέρα!...<br />
και στην δουλειά, και με την μητέρα μου...<br />
Κι όταν πάμε στις γιορτές, τότε μιλάμε με<br />
τους γέρους ελληνικά.<br />
Ελένη Παπαδοπούλου<br />
… a szüleim, .. a másik felem,… a<br />
munkám.<br />
Mesimeris Apostolis<br />
... τώρα <strong>είναι</strong> η Οδός Βέτσεϊ: το Ελληνικό<br />
Σχολείο και η ελληνική εφημερίδα<br />
«Ελληνισμός»<br />
Νόρα Γιαννακάκη, 31 ετών
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Σκονάκι<br />
Η Ελληνική <strong>γλώσσα</strong> στο επίκεντρο<br />
Ένα θέμα αγαπητό σε όλους τους Έλληνες της Ουγγαρίας που μας ενώνει περισσότερο από ο,τιδήποτε<br />
άλλο. Το τεύχος του «Ελληνισμού» του Ιουνίου <strong>είναι</strong> αφιερωμένο στην Ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Όπως<br />
είπε ο Καζαντζάκης, <strong>«η</strong> <strong>γλώσσα</strong> <strong>είναι</strong> <strong>πατρίδα»</strong> γι` αυτό πιστεύω στο Ελληνικό Σχολείο Ουγγαρίας, την<br />
δίγλωσση εφημερίδα των Ελλήνων, «Ελληνισμός» και κάθε φορέα-οργάνωση που παρέχει πληροφορία,<br />
γνώση, ενημέρωση, διδάσκει και ασχολείται... ή απλά αγαπάει την Ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Θα διαβάσετε για<br />
την ιστορία της Ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς, την <strong>γλώσσα</strong> των νέων, την διδασκαλία της Ελληνικής (μειονοτική<br />
και διαπολιτιστική εκπαίδευση, τα Ελληνικά ως δεύτερη ή ξένη <strong>γλώσσα</strong>), τα μαθήματα στην Ελλάδα, τα<br />
σχετικά εγχειρίδια και τους διαδικτυακούς τόπους ενημέρωσης, καθώς και αποσπάσματα συγγραμμάτων<br />
μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών. Τέλος θα σας πούμε τι σημαίνει η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> για μας.<br />
Ελπίζω να σας αρέσει το «ταξίδι» στον κόσμο της <strong>γλώσσα</strong>ς, που «μας δώσανε Ελληνική».<br />
Νόρα Γιαννακάκη<br />
«Θέλεις να ομιλήσουμε για τη <strong>γλώσσα</strong>»;<br />
Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ελληνική εθνικότητά<br />
μας, όλοι μας πρέπει να μνημονεύουμε<br />
αυτά που διαπίστωσε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος<br />
Σολωμός στο ΔΙΑΛΟΓΟ για τη <strong>γλώσσα</strong>, το<br />
1824: „…θέλεις να ομιλήσουμε για τη <strong>γλώσσα</strong>,<br />
μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία<br />
και <strong>γλώσσα</strong>; … εκείνο οπού λέγει ο Βάκων για<br />
τη φύση, δηλαδή, όπως ο φιλόσοφος, για να την<br />
κυριέψη, πρέπει πρώτα να της υποταχθή, ημπορεί<br />
να το ’πη για τη <strong>γλώσσα</strong>, υποτάξου πρώτα στη<br />
<strong>γλώσσα</strong> του λαού, και, αν είσαι αρκετός, κυρίεψέ<br />
την.”<br />
«TΗ ΓΛΩΣΣΑ μου έδωσαν<br />
ελληνική»<br />
«Μου δόθηκε να γράψω σε μια <strong>γλώσσα</strong><br />
που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια<br />
ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, μια <strong>γλώσσα</strong><br />
που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια<br />
χωρίς διακοπή, και μ’ ελάχιστες διαφορές.<br />
Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση,<br />
αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική<br />
οντότητα της χώρας μου. Που <strong>είναι</strong> μικρή<br />
σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση<br />
χρόνου. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο<br />
μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε<br />
ένας, επαναλαμβάνω, ούτε ένας, που να μη<br />
γράφτηκε ποίηση στην ελληνική <strong>γλώσσα</strong>.<br />
Να τι <strong>είναι</strong> το μεγάλο βάρος παράδοσης που<br />
το όργανο αυτό σηκώνει.»<br />
Οδυσσέας Ελύτης,<br />
Λόγος στην απονομή του Βραβείου Νόμπελ<br />
Ha fenn akarunk maradni mint görög nemzetiség,<br />
mindnyájunknak szem előtt kell tartanunk azt, amit<br />
nemzeti költőnk Dionisziosz Szolomosz a DIALÓGUS<br />
a nyelvről című írásában rögzített 1824-ben: „...Azt<br />
akarod, hogy a nyelvről beszéljünk. Elhiheted, nem is<br />
gondolok egyébre, csupán e kettőre: a szabadságra<br />
és nyelvünkre. ...Az, amit Bakon állit a természetről,<br />
hogy először is alá kell vetnie magát a filozófusnak<br />
ahhoz, hogy a hatalmába kerítse, érvényes a nyelvre<br />
is, vesd magad alá először is a nép nyelvének, és ha<br />
elégséges vagy, kerítsd hatalmadba...”<br />
Caruha Vangelió<br />
ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ<br />
(απόσπασμα)<br />
Την <strong>γλώσσα</strong> μού έδωσαν ελληνική·<br />
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.<br />
Μονάχη έγνοια η <strong>γλώσσα</strong> μου στις αμμουδιές του<br />
Ομήρου.<br />
Εκεί σπάροι και πέρκες<br />
ανεμόδαρτα ρήματα<br />
ρεύματα πράσινα μες<br />
στα γαλάζια<br />
όσα είδα στα σπλάχνα<br />
μου ν’ ανάβουνε<br />
σφουγγάρια,<br />
μέδουσες<br />
με τα πρώτα λόγια<br />
των Σειρήνων<br />
όστρακα ρόδινα με τα<br />
πρώτα μαύρα ρίγη.<br />
Μονάχη έγνοια η<br />
<strong>γλώσσα</strong> μου με τα<br />
πρώτα μαύρα ρίγη.<br />
25
Σκονάκι<br />
26<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Η ιστορία της νέας ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς<br />
νέα ελληνική <strong>γλώσσα</strong> μιλιέται - στην κοινή μορφή της –<br />
Η στην Ελληνική Δημοκρατία, στην Κυπριακή Δημοκρατία<br />
και στην ελληνική διασπορά. Η νέα ελληνική ανήκει στην<br />
ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Τα πρώτα γραπτά<br />
τεκμήρια της ελληνικής – που βρέθηκαν στα ανακτορικά<br />
κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού - χρονολογούνται<br />
στον 13ο αι. π.Χ. αλλά, σίγουρα υπάρχει από πιο παλιά. Το<br />
σύστημα αυτό – η Γραμμική Β’ – <strong>είναι</strong> συλλαβικό και όχι<br />
αλφαβητικό. Θα πρέπει να περιμένουμε ως τον 8ο αι. π. Χ.<br />
για να ξανασυναντήσουμε γραπτά μνημεία της ελληνικής<br />
<strong>γλώσσα</strong>ς – σε αλφαβητική γραφή τώρα. Μέχρι τον 3ο αι.<br />
π.Χ. οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν διαφορετικές διαλέκτους.<br />
Κάθε λογοτεχνικό είδος είχε τη δική του διάλεκτο. Τον 5ο αι.<br />
π.Χ. αρχίζει να ξεχωρίζει η αττική διάλεκτος που μιλιέται<br />
στην πόλη-κράτος της Αθήνας, αλλά μετά απλώνεται. Στην<br />
μακεδόνικη ηγεμονία με τις κατακτήσεις του Μεγάλου<br />
Αλεξάνδρου γεννιέται η ελληνιστική Κοινή. Η βάση της<br />
αποτελείται από την αττική διάλεκτο. Η Κοινή γίνεται η<br />
ηγεμονική <strong>γλώσσα</strong> όλου του πολιτισμένου λαού. Το έδαφος<br />
της Κοινής <strong>είναι</strong> τεράστιο. Αποτελείται – εκτός από την<br />
Ευρώπη και τη σημερινή Ελλάδα – από τη Μικρά Ασία,<br />
την Αίγυπτο, τη Συρία, τη Μεσοποταμία, Περσία, όπου<br />
οι πληθυσμοί γίνονται δίγλωσσοι. Υπάρχει όμως και το<br />
φαινόμενο της εγκατάλειψης της μητρικής τους <strong>γλώσσα</strong>ς:<br />
ο γλωσσικός εξελληνισμός.<br />
Η τεράστια αυτή εξάπλωση της Κοινής, η παρακμή<br />
του ελληνιστικού κόσμου και η ρωμαϊκή κατάκτηση<br />
δημιουργούν ήδη από τον 1ο αι. μ.Χ. ένα κίνημα γλωσσικού<br />
«καθαρισμού» που στην ύστερη αρχαιότητα<br />
<strong>είναι</strong> γνωστή ως «αττικισμός». Είναι η νοσταλγία της<br />
«καθαρότητας» της κλασικής αττικής διαλέκτου. Υποτιμάει<br />
την ομιλούμενη <strong>γλώσσα</strong>. Έτσι θα πρέπει να<br />
περιμένουμε μέχρι τον 12ο αι. για να βλέπουμε τα<br />
πρώτα λογοτεχνικά έργα στην ομιλούμενη της εποχής.<br />
Η βυζαντινή εποχή <strong>είναι</strong> επομένως εποχή γλωσσικού<br />
«καθαρισμού». Αλλά η ελληνική <strong>γλώσσα</strong> συνεχίζει να<br />
αλλάζει και υπάρχουν ήδη πολλές λέξεις που χρησιμοποιούμε<br />
σήμερα: παιδί(ν), πατέρας, πόλη, κτλ. Το 1453<br />
με την άλωση της Κωνσταντινούπολης η Ελλάδα γίνεται<br />
μέρος της Τουρκικής Αυτοκρατορίας και παραμένει<br />
υπόδουλη τετρακόσια χρόνια. Σ’ αυτή την περίοδο η<br />
<strong>γλώσσα</strong> διαφέρει μόνο λίγο από τη σημερινή ομιλούμενη<br />
<strong>γλώσσα</strong>. Το δεύτερο κρίσιμο επεισόδιο στην ιστορία<br />
της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς <strong>είναι</strong> η διαμόρφωσης της<br />
εθνικής <strong>γλώσσα</strong>ς (κοινή νέα ελληνική) στο νέο εθνικό<br />
ελληνικό κράτος: το έτος 1830 φέρνει την απελευθέρωση<br />
των Ελλήνων, τη δημιουργία του νέου ελληνικού<br />
κράτους και την ανάπτυξη της νεοελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς.<br />
Το γλωσσικό κίνημα που θέλει να καθαρίσει τη <strong>γλώσσα</strong><br />
από τα ξένα – κυρίως τουρκικά - στοιχεία ξαναφέρνει<br />
στο προσκήνιο το «γλωσσικό πρόβλημα». Οι λογοτέχνες<br />
διαιρούνται σε δύο ομάδες: των «καθαρευουσιάνων»<br />
που θέλουν να γράφουν στην καθαρεύουσα και των<br />
«δημοτικιστών» που γράφουν στη δημοτική <strong>γλώσσα</strong>,<br />
δηλαδή στη <strong>γλώσσα</strong> του λαού. Οι ανάγκες επέκτασης<br />
του λεξιλογίου (κυρίως στη λογοτεχνία) οδηγούν<br />
σε δραστικό δανεισμό: τόσο από την ελληνική των<br />
αρχαίων χρονών, όσο και από τις ευρωπαϊκές γλώσσες<br />
(αρχικά από τα γαλλικά και μετά από τα αγγλικά). Το<br />
1976 παίρνει τέλος το «γλωσσικό ζήτημα»: η δημοτική,<br />
η <strong>γλώσσα</strong> που μιλάμε και γράφουμε σήμερα, γίνεται η<br />
επίσημη <strong>γλώσσα</strong> της Ελλάδας.<br />
Γλώσσα των νέων ή νεανική αργκό<br />
Σε κάθε εποχή οι νέοι δημιουργούν τους δικούς<br />
τους γλωσσικούς κώδικες επικοινωνίας. Η<br />
<strong>γλώσσα</strong> των νέων, ή νεανική αργκό, χαρακτηρίζεται<br />
από απλότητα, αμεσότητα, χιούμορ, φαντασία,<br />
πρωτοτυπία και πλαστικότητα. Σε καμία περίπτωση<br />
η <strong>γλώσσα</strong> των νέων δεν αποτελεί κίνδυνο για την<br />
τυπική μορφή της <strong>γλώσσα</strong>ς, όπως ισχυρίζονται<br />
κάποιοι συντηρητικοί κινδυνολόγοι. Άλλωστε έχει<br />
(Διασκευή από το βιβλίο Εν πλω της N. Γ., πηγή της φωτογραφίας:static.schoolrack.com/2213/__i__.ppt<br />
)<br />
αποδειχτεί ότι οι νέοι ξέρουν να χρησιμοποιούν<br />
τη <strong>γλώσσα</strong> ανάλογα με τις περιστάσεις. Επίσημη<br />
<strong>γλώσσα</strong> εκεί που πρέπει και νεανική <strong>γλώσσα</strong> στις<br />
παρέες τους.<br />
Για παράδειγμα, διαβάστε τον παρακάτω διάλογο:<br />
- Τι παίχτηκε, ρε κολλητέ, στο πάρτι του Μάκη;<br />
- Μούφα το πάρτι, αλλά είχε 2-3 πίπινια που παίζανε.
- Τελικά σου ‘κατσε καμιά φάση;<br />
- Ε, την έπεσα σ’ ένα, στην ψύχρα, αλλά μ’ έφτυσε<br />
και ξενέρωσα!<br />
- Έφαγες ήττα μεγάλε! Και μετά;<br />
- Μετά πλακώθηκα στα ξίδια κι<br />
έγινα γκολ... Εσύ δεν έσκασε μύτη,<br />
γιατί;<br />
- Την είχα δει τη δουλειά ότι θα<br />
<strong>είναι</strong> κλάιν μάιν και την άραξα<br />
σπίτι να διαβάσω και λιγάκι γιατί<br />
έχω φάει πακέτο με αυτές τις εξετάσεις.<br />
- Καλά ξηγήθηκες, άντε τσάγια<br />
τώρα. Πάω να φάω κάτι να στανιάρω.<br />
(Ο διάλογος <strong>είναι</strong> από το οπισθόφυλλο του “Λεξικό της αργκό”<br />
των Μακροδήμου – Ακριτίδη, από τις εκδόσεις Δρόμων.)<br />
Εξετάσεις<br />
για την πιστοποίηση της<br />
ελληνομάθειας<br />
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στις 13 Μαΐου 2009,<br />
στο εξεταστικό κέντρο του Ελληνικού Σχολείου<br />
της Βουδαπέστης διεξήχθησαν οι εξετάσεις για<br />
την απόκτηση του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας.<br />
Οι εξετάσεις για την Πιστοποίηση της Ελληνομάθειας<br />
διοργανώνονται κάθε χρόνο από το Κέντρο Ελληνικής<br />
Γλώσσας και το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας<br />
σε 69 εξεταστικά κέντρα σε όλον τον κόσμο. Φέτος<br />
οι υποψήφιοι ήταν 12, για το Α΄ και Β΄ επίπεδο. Οι<br />
υποψήφιοι προσήλθαν από το Μίσκολτς, το χωριό<br />
Μπελογιάννη και από τη Βουδαπέστη. Στα 5 χρόνια<br />
λειτουργίας του εξεταστικού κέντρου της Βουδαπέστης,<br />
49 άτομα εξετάστηκαν στα 4 επίπεδα<br />
της Ελληνομάθειας και οι περισσότεροι από τους<br />
μισούς απόκτησαν το Πιστοποιητικό Ελληνομάθειας,<br />
αρκετοί από αυτούς, μάλιστα, και με το βαθμό Άριστα.<br />
Το εξεταστικό κέντρο Βουδαπέστης όλα αυτά τα<br />
χρόνια λειτουργεί με την αμέριστη υποστήριξη της<br />
Πανουγγρικής Αυτοδιοίκησης των Ελλήνων και του<br />
Ελληνικού Σχολείου Ουγγαρίας. Από την επόμενη<br />
χρονιά, υπεύθυνη του εξεταστικού κέντρου θα <strong>είναι</strong><br />
η καθηγήτρια της ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς κα Μαρία<br />
Στοΐλοβα. Καθώς τα αποτελέσματα των φετινών<br />
εξετάσεων δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα, ευχόμαστε<br />
στους υποψήφιους καλή επιτυχία και καλή πρόοδο<br />
στη ζωή τους.<br />
Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.greeklanguage.gr/greekLang/certification/index.html<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Σκονάκι<br />
Έληξαν οι γραπτές απολυτήριες<br />
εξετάσεις<br />
Στις 25 Μαΐου 2009, τέλειωσε η εαρινή περίοδος<br />
των γραπτών απολυτήριων εξετάσεων. Οι γραπτές<br />
εξετάσεις των 136.334 μαθητών, εντός 16<br />
ημερών, διεξήχθησαν σε 1354 χώρους εξέτασης,<br />
χωρίς να σημειωθεί κανένα ουσιαστικό πρόβλημα.<br />
Στις 21 Μαΐου έγιναν οι απολυτήριες εξετάσεις<br />
στην νεοελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Τα καθήκοντα, τα<br />
ηχογραφικά υλικά και τον οδηγό διορθώσεων<br />
μπορείτε να τα βρείτε στην ιστοσελίδα www.<br />
oh.gov.hu. Για τυχόν περαιτέρω ερωτήσεις, σχετικά<br />
με τα αποτελέσματα των απολυτήριων εξετάσεων,<br />
μπορείτε, με εμπιστοσύνη, να αποταθείτε στους<br />
δασκάλους του 12τάξιου Συμπληρωματικού<br />
Σχολείου Ελληνικών (1054 Budapest, Vécsey u.<br />
5.). Αριθμός τηλεφώνου: 302 7276.<br />
Befejeződtek a görög írásbeli érettségik<br />
Május 25-én lezárult a 2009. évi tavaszi érettségi<br />
írásbeli vizsgák időszaka. A 136.334 érettségiző<br />
írásbeli vizsgái a 16 nap alatt 1354 vizsgahelyszínen<br />
zajlottak. A vizsgák sikeres lefolytatását érdemben<br />
megzavaró esemény nem történt. Az írásbeli<br />
érettségi vizsgák újgörög nyelvből május 21-én<br />
zajlottak le. A feladatokat, a hanganyagot és a<br />
javítási útmutatót megtalálják a www.oh.gov.hu<br />
weboldalon. További kérdéseikkel az újgörög nyelvi<br />
érettségivel kapcsolatban forduljanak bizalommal a<br />
12 Osztályos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola<br />
tanáraihoz az iskola központjában<br />
Cím: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />
Telefonszám: 302 7276.<br />
Η ελληνική ως ξένη <strong>γλώσσα</strong> –<br />
μερικοί σχετικοί σύνδεσμοι<br />
www.greeklanguage.gr: η Πύλη για την<br />
ελληνική <strong>γλώσσα</strong>. Ένα εγχείρημα του Κέντρου<br />
Ελληνικής Γλώσσας για την υποστήριξη της<br />
ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς στη διαχρονία της: αρχαία<br />
ελληνική, μεσαιωνική ελληνική, νέα ελληνική.<br />
www.ypepth.gr: Yπουργείο Εθνικής Παιδείας και<br />
Θρησκευμάτων<br />
www.nglt.uoa.gr: Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής<br />
Γλώσσας του Εθνικού και Καποδιστριακού<br />
Πανεπιστημίου Αθηνών: Αίτηση Συμμετοχής σε<br />
Πρόγραμμα Σπουδών ή σε Εξέταση Ελληνομάθειας<br />
(Επίπεδο Επάρκειας), Πληροφορίες σχετικά<br />
27
Σκονάκι<br />
28<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
με το Θερινό Πρόγραμμα 2009, Πληροφορίες<br />
για εξωτερικούς φοιτητές που επιθυμούν να<br />
συμμετάσχουν στις εξετάσεις περιόδου Μαϊου-<br />
Σεπτεμβρίου 2009, Πληροφορίες για εσωτερικούς<br />
φοιτητές για τις εξετάσεις Μαϊου-Σεπτεμβρίου<br />
2009.<br />
www.komvos.edu.gr: Κέντρο Ελληνικής<br />
Γλώσσας, Ηλεκτρονικός Κόμβος για την υποστήριξη<br />
των διδασκόντων την Ελληνική Γλώσσα<br />
ediamme.edc.uoc.gr/diaspora: Το Παιδαγωγικό<br />
Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου<br />
Κρήτης - Πρόγραμμα Παιδεία Ομογενών,<br />
Εργαστήριο Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών<br />
Μελετών.<br />
ins.phil.auth.gr: Ινστιτούτο Νεοελληνικών<br />
Σπουδών, Α.Π.Θ., Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη<br />
www.media.uoa.gr/people/smoschon:<br />
Σπύρος Α. Μοσχονάς, προσωπική ιστοσελίδα<br />
Intenzív, 3hónapos és egyéves görög nyelvi tanfolyamok<br />
a Thesszaloniki Egyetemen<br />
Bővebb információt az egyhónapos tanfolyamokról angol nyelven:<br />
http://web.auth.gr/smg/index.php?option=com_content&view=article&id=5&Itemid=125<br />
Μαθήματα ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς και πολιτισμού στο Αριστοτέλειο<br />
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης<br />
Το Σχολείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Αριστοτελείου<br />
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης λειτουργεί από το<br />
1970, υπό την εποπτεία της Φιλοσοφικής Σχολής.<br />
Προσφέρει μαθήματα ελληνικής <strong>γλώσσα</strong>ς και<br />
πολιτισμού σε αλλοδαπούς και ομογενείς που<br />
πρόκειται να φοιτήσουν σε ελληνικά εκπαιδευτικά<br />
ιδρύματα ή επιθυμούν, μέσω της ελληνικής<br />
<strong>γλώσσα</strong>ς, να γνωρίσουν καλύτερα την Ελλάδα.<br />
Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει κάποιος<br />
δεκτός ως σπουδαστής του Σχολείου <strong>είναι</strong> να <strong>είναι</strong><br />
κάτοχος τουλάχιστον απολυτηρίου δευτεροβάθμιας<br />
εκπαίδευσης. Εκτός από την εκμάθηση της ελληνικής<br />
<strong>γλώσσα</strong>ς και τη γνωριμία με τον ελληνικό πολιτισμό,<br />
οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να ζήσουν στη<br />
ζωντανή και ζεστή ατμόσφαιρα που τους προσφέρει<br />
η σύγχρονη Θεσσαλονίκη.<br />
Περισσότερες πληροφορίες για το για τα<br />
Προγράμματα: http://web.auth.gr/smg/index.<br />
php?option=com_content&view=article&id=35&Ite<br />
mid=121<br />
Δικαιολογητικά εγγραφής Εντατικό μηνιαίο θερινό πρόγραμμα<br />
α) αίτηση<br />
β) αντίγραφο του τίτλου σπουδών (τουλάχιστον απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης),<br />
επικυρωμένο για τη γνησιότητά του από ελληνική διπλωματική αρχή του Εξωτερικού ή από την<br />
ξένη διπλωματική αρχή στην Ελλάδα ή επικυρωμένο με τη σφραγίδα ΑPOSTILLE σύμφωνα με τη<br />
σύμβαση της Χάγης και επίσημα μεταφρασμένο στα ελληνικά ή στα αγγλικά.<br />
γ) 1 φωτογραφία μεγέθους διαβατηρίου<br />
δ) φωτοαντίγραφο διαβατηρίου, άδειας παραμονής ή άλλου δικαιολογητικού που να αποδεικνύει<br />
τη νομιμότητα παραμονής στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος (κατατίθεται με την<br />
έναρξη του προγράμματος).<br />
Τέλη εγγραφής και φοίτησης: 324 ευρώ<br />
Τμήματα αρχαρίων, μέσων & προχωρημένων.<br />
Πιστοποιητικά παρακολούθησης: Ο τελικός βαθμός υπολογίζεται από την επίδοση του σπουδαστή<br />
στην τάξη (60%) και από την επίδοσή του στις τελικές γραπτές εξετάσεις (40%).<br />
Διδακτικές μονάδες Erasmus (ECTS): 5,5<br />
Τα τρίμηνο χειμερινό πρόγραμμα (20 ώρες/εβδομάδα) διαρκούν: 30 Σεπτεμβρίου -<br />
18 Δεκεμβρίου 2009
YΠΟΤΡΟΦΙΕΣ<br />
1) Υποτροφίες ΑΠΘ για το θερινό πρόγραμμα<br />
Ένας περιορισμένος αριθμός υποτροφιών διατίθεται<br />
σε προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές ξένων<br />
Πανεπιστημίων προκειμένου να παρακολουθήσουν<br />
το εντατικό θερινό πρόγραμμα (16 Αυγούστου - 15<br />
Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο).<br />
Περισσότερες πληροφορίες: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο<br />
Θεσσαλονίκης<br />
Διεύθυνση Συντονισμού Aκαδημαϊκών Μονάδων,<br />
Τμήμα Σπουδών, 54124 Θεσσαλονίκη<br />
Τηλ: +30 2310 996771, 994168, 996743,<br />
995132, 995142, Fax: +30 2310 995112<br />
e-mail: dps@rect.auth.gr, This e-mail address is<br />
being protected from spambots. You need JavaScript<br />
enabled to view it<br />
Website: http://dps.web.auth.gr<br />
Στέγαση: Ισόγειο Κτιρίου Διοίκησης, είσοδος από την<br />
οδό Εγνατία, δίπλα στο Ταχυδρομείο.<br />
ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 • ΈΤΟΣ: 15°<br />
Σκονάκι<br />
2) Υποτροφίες για προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές<br />
σπουδές Πληροφορίες διατίθενται από τις Ελληνικές<br />
Διπλωματικές Αρχές στο εξωτερικό και στις ιστοσελίδες<br />
των σχετικών φορέων:<br />
. Κρατικό Ίδρυμα Υποτροφιών: www.iky.gr<br />
. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων:<br />
www.ypepth.gr<br />
. Υπουργείο Εξωτερικών: www.mfa.gr<br />
. Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης (ιδιωτικό<br />
ίδρυμα): www. onassis.gr.<br />
ΣΤΕΓΑΣΗ<br />
Το Σχολείο εξασφαλίζει στέγαση<br />
μόνο για το Μηνιαίο Εντατικό Θερινό<br />
Πρόγραμμα στις Φοιτητικές Εστίες του<br />
Πανεπιστημίου και για περιορισμένο<br />
αριθμό σπουδαστών.<br />
ΘΕΡΙΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ<br />
ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ<br />
(βασικές πληροφορίες για ενημέρωση των αναγνωστών μας, εφόσον η Ανακοίνωση για το θερινό πρόγραμμα<br />
του 2010 δεν <strong>είναι</strong> διαθέσιμη ακόμα)<br />
Εγγραφές: 11, 12 και 13 Μαΐου 2009 από 10:00 π.μ. έως 13:00 μ.μ.<br />
Διάρκεια σπουδών: Τα μαθήματα αρχίζουν την Τρίτη 9 Ιουνίου 2009 και θα τελειώσουν την Παρασκευή<br />
17 Ιουλίου 2009, Ώρες διδασκαλίας: 4 ώρες κάθε ημέρα από Δευτέρα έως και Παρασκευή., Ωράριο<br />
μαθημάτων: 9:00 π.μ. έως 13:00 μ.μ., Τεστ κατάταξης σε επίπεδα: Τρίτη 9 Ιουνίου 2009<br />
Δίδακτρα: 350,00 €. , Μειωμένα δίδακτρα: 300,00 € θα πληρώσουν όσοι σπουδαστές <strong>είναι</strong> Ελληνικής<br />
καταγωγής (με προσκόμιση επίσημου εγγράφου, ταυτότητας ή διαβατηρίου).<br />
ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ<br />
ΙΣΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ<br />
Την Παρασκευή 12 Ιουνίου 2009<br />
στις 18.00 οι μαθητές του Ελληνικού<br />
Συμπληρωματικού Σχολείου Βουδαπέστης<br />
πραγματοποίησαν με επιτυχία γιορτή για τη<br />
λήξη του σχολικού έτους. Τα παιδιά μέσα<br />
σε ομάδες παρουσίασαν τον εαυτό τους,<br />
μίλησαν για τα όνειρα τους και τη χρονιά<br />
που πέρασε, έστειλαν μηνύματα φιλίας.<br />
Στο τέλος το αεράκι φύσηξε, η καρδιά<br />
λαχτάρησε και το σχολείο ταξίδεψε στην<br />
Ελλάδα και γέμισε με θαλασσινά τραγούδια<br />
και ελληνικούς χορούς.<br />
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΣΑΣ<br />
ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΠΑΛΙ ΤΟ<br />
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ!<br />
Χατζηευγενάκη Θεοδοσία<br />
29
Σκονάκι<br />
30<br />
Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Η περίπτωση του Νίκου<br />
Στο ράφι<br />
Η Ελλάδα της Σκεύη Αθηνάς - Το βιβλίο της δημοσιογράφου του Περιοδικού Világjáró<br />
αποτελεί ένα κομμάτι της σειράς λευκωμάτων «Μεσογειακές χώρες»<br />
Mediterrán utazások Szkevi Athinától, a Világjáró magazin<br />
munkatársától<br />
Kalandozások a Földközi-tenger vidékén: Görögország, Törökország,<br />
Spanyolország<br />
Szerzők: Jakubinyi Sándor, Papp Éva,<br />
Kiadó: Tóth Könyvkereskedés és Kiadó Kft.<br />
A tartalomból: Az olimpuszi istenek földjén, Thesszaloniki, a nyüzsgő<br />
nagyváros, Meteora, A lenyűgöző szépségű Athén, A Peloponnészoszifélsziget,<br />
Korfu, a legkedveltebb görög sziget.<br />
Kréta, Zeusz szigete, Szantorini, a mesevilág, Rodosz, a rózsák szigete,<br />
Kósz, a gyógyulás szigete, A görög gasztronómia. Ételek és italok, A görögök<br />
ünnepei és szokásai
«Ο πιο καλός o μαθητής ... ήμουνα ’γώ!»<br />
31
Jannisz Ritszosz éve Magyarországon<br />
Mikisz Theodorakisz: „Jannisz Ritszosz napjaink<br />
lelkiismeretének el nem halványuló fényforrása. A görögség<br />
költője, aki mindenki másnál jobban hallotta népünk szívének<br />
titkos dobbanásait és sorsának rejtett üzeneteit, egyszer<br />
dicsőítve, másszor látnok módjára, gyakran gyászosan<br />
és még gyakrabban hittel és eltökéltséggel telve. Ő tehát<br />
az, aki végérvényesen azonosult a fákkal, a kövekkel és a<br />
szívekkel, melyeknek nincs nyugvása, az igazi görög, aki<br />
a világ minden szegletében széleskörű visszhangra talált,<br />
hiszen ő rámutatott arra, hogy a nemzeti és a globális az<br />
egy és ugyanaz, mint ahogy minden ember álmai és vágyai<br />
azonosak, bárhol a földön, az egyetemes szabadság iránt.<br />
(…). Ritszosz mindig is egy ezer éves örök kamasz volt<br />
és az is marad. A Tajgetosz képére és hasonlatosságára<br />
formálódott, mely őt szülte és az Égei-tengerére, amely<br />
első gondolatát tükrözte, mikor megrökönyödve először<br />
mérte végig Monemvaszia falairól a végtelenséget, amely<br />
rá várt.”<br />
Közösségünk már 2008 novemberében megkezdte a<br />
Görögség nagy költőjére való emlékezést, egy nagyon<br />
nagy sikerű felolvasóest keretében, amelyet a XIII. kerületi<br />
Angyalföldi Görög Kisebbségi Önkormányzat szervezett<br />
Papadimitriu Athina színésznő és szintén színésznő lánya,<br />
Trokán Nóra részvételével, akik felváltva olvasták (görögül<br />
és magyarul) Jannisz Ritszosz verseit, melyeket Eleftheria<br />
Argyropuluval közösen választottunk. Május 15-én a XII.<br />
kerületi MOM Kulturális Központ megtelt Mikisz Theodorakisz<br />
rajongóival, akik azért érkeztek hogy Jannisz Ritszosz<br />
megzenésített műveit hallgathassák élőben. A „Szívembe<br />
zárom Görögországot” című rendezvényen a fő szerepet a<br />
fantasztikusan fáradhatatlan és tevékeny Budapest Kórus<br />
játszotta. Az est sikeréhez hozzájárult még a hangszereken<br />
ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ<br />
Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Εκδότης: το Σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας<br />
Διευθύνων Σύμβουλος της Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης<br />
Διευθύνεται από Συντακτική Επιτροπή<br />
Τεχνική επιμέλεια: Pixelművek Bt.<br />
Σελιδοποίηση: Pixelművek Bt.<br />
Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />
Τηλέφωνα: 06-1-3027274, -75<br />
Φαξ: 06-1-3027277<br />
e-mail: grtitkar@t-online.hu<br />
Τυπογραφείο: Gio Mediafi lm Kft. Budapest<br />
ISSN: 1786-0989<br />
játszó Fundanelasz Hrisztosz, Smukk Tamás és Gábor,<br />
valamint Nagy Kalliopé és Kapareli Theano diákok. A<br />
folytatásban a Mydros együttes zenéjére táncolhattak a<br />
vendégek. Kár, hogy a rendezvényen nem hangzott el néhány<br />
vers magyar fordításban is a magyar jelenlévők kedvéért,<br />
legalább akkor, amikor a Likavittosz dombon megrendezett<br />
koncert vetítése zajlott, ahol maga Theodorakisz énekelte<br />
a „A görögséget ne sirasd” című dalt. Ezt pótolva közlünk<br />
néhány verset a Tizennyolc dal a keserű hazáról című<br />
kötetből, amelyek közül Ritszosz tizenhatot 1968-ban írt<br />
Lerosz szigetén, a másik kettőt pedig 1973-ban, mindegyiket<br />
Mikisz Theodorakisznak ajánlva.<br />
A Jannisz Ritszosz év folytatódik, ősszel újabb<br />
rendezvényekre kerül majd sor. Fontos azonban, hogy<br />
olvassuk a költők műveit. A megzenésített művek segítenek<br />
a megértésben és a szélesebb olvasóközönséghez való<br />
eljuttatásban.<br />
Részlet Caruha Vangelió cikkéből<br />
ELLINIZMOSZ<br />
A M.G.O.Ö. kiadványa<br />
Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete<br />
A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz<br />
Szerkeszti a szerkesztő bizottság<br />
Layout: Pixelművek Bt.<br />
Tördelő: Pixelművek Bt.<br />
Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.<br />
Telefon: 06-1-3027274, -75<br />
Fax: 06-1-3027277<br />
e-mail: grtitkar@t-online.hu<br />
Nyomda: Gio Mediafi lm Kft. Budapest<br />
ISSN: 1786-0989