01.03.2013 Views

varZia

varZia

varZia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Sexvedra warsulTan<br />

sayvareliZeebi<br />

qalaq cxinvali erT-erT ubanSi, kerZod ki dRevandel<br />

pirveli maisis quCaze mdebareobda sayvareliZeebis ubani,<br />

sadac am gvaris xalxi cxovrobda. am oci wlis winaT<br />

jer kidev SemorCenili iyo Zveli qarTuli aguriT naSeni<br />

saxlebi, romlebic am gvaris winaprebisgan iyo agebuli.<br />

istoriuli sabuTebis mixedviT (qarTuli samarTlis<br />

Zeglebi (ganCineba 1776 wlis 20 dekemberi) sayvareliZeebi<br />

cxinvalSi da sofel tbeTSi cxovrobdnen. isini komunistur<br />

reJimsa da Sokinistebis nacionalur politikas emsxverplnen.<br />

iseve, rogorc yvela, am hvarzec arsebobs gadmocema.<br />

miqelaZeebis ojaxs rZlad hyavda lamazi qali da Suris<br />

gamo es ojaxi amouwyvetiaT, gadarCa fexmZime qali, romelic<br />

imereTSi waiyvanes da TavSesafari misces, rodesac bavSvi<br />

eyola pirvelma mnaxvelma wamoiZaxa _ oh, ra lamazi da sayvareli<br />

Zeao. aqedan daiwyo sayvareliZeTa gvaris istoria.<br />

istoriul dokumentSi vkiTxulobT `sayvareliZeni<br />

samefo aznaurni qarTlisa... maTi winapari movida qarTlsa<br />

Sina drosa bagratisasa 1519 wels arian muniTgan daS-<br />

Tomilni, romelnic moxseniebul arian traqtatSi.~ (ioane<br />

bagrationi, qarTvel TavadTa_da aznaurTa arwera).<br />

qarTlis garda sayvareliZeebi cxovrobdnen: TerjolaSi,<br />

xaragaulSi, alaverdSi, quTaisSi, wyaltuboSi, WiaTuraSi,<br />

visi gorisa xar?<br />

saCxereSi, merjevSi.<br />

am gvaridan warmoSobilia mravali cnobili pirovneba,<br />

rogorc sasuliero ise saero.<br />

vdemon sayvareliZe_kaTalikosi cxovrobda XVII saukuneSi,<br />

igi energiulad ibrZoda tyveTa syidvis winaaRmdeg<br />

da didi gavleniT sargeblobda qarTlisa da imereTis<br />

samefo karze. misi suraTi daculia gelaTis monasterSi.<br />

qarTul enciklobediaSi Sesulia melqisedek sayvareliZe_<br />

gelaTis pirveli episkoposi. iyo imereTis mefis bagrat<br />

mesamis politikuri TanamebrZoli. ibrZoda saqarTvelos<br />

gaerTianebisTvis. man rogorc gelaTSi ise aRmosavleT saqarTvelos<br />

mTeli rigi taZrebi SeakeTa. aseve cnobili arian<br />

eqvTime, daviT sayvareliZeebi, romelebic dasavleT saqarTvelos<br />

kaTalikosebi iyvnen. am gvaridan bevri saxelovani<br />

adamiania gamosuli.<br />

gozaliSvilebi<br />

erT-erTi Zveli gvaria cxinvalSi. cxinvalis pirveli<br />

saSulo skolis direqtori meore msoflio omis win iyo<br />

Salva gozaliSvili, romelic Semdgom cnobili mecnieri_<br />

profesori gaxda. am gvaris Tavdapirveli gvari iyo koWibrolaSvili.<br />

kaTolikobis miRebis Semdeg es gvari_gozaliSvilad<br />

SeucvliaT. rac Seexeba Tavdapirvel gvars_koWibrolaSvils_es<br />

gvari brolaSvilad da brolaZedac iwereboda.<br />

Sida qarTlSi am gvarze dResac iwerebian.<br />

9<br />

saZagliSvilebi<br />

cxinvalSi mcxovrebi saZagliSvilebidan bevri saxelovani<br />

piria cnobili. maT Soris gamorCeuli adgili ukavia kirion<br />

(giorgi) saZagliSvils, romelic gasuli saukunis 20ian<br />

wlebSi, saqarTvelos damoukideblobis dros airCies<br />

saqarTvelos kaTalikos-patriarqad. igi veragulad mokles<br />

mtrebma matryofis monasterSi. mas didi wvlili miuZRvis<br />

saqarTvelos sulieri aRorZinebis saqmeSi. gamosca mTeli<br />

rigi istoriuli wignebi maT Soris `iveriis kulturuli<br />

roli ruseTis imperiaSi~. man safuZvlianad aRwera didi<br />

da patara liaxvis yvela Zegli. Seagrova xelnawerebi da<br />

muzeumSi daido bina.<br />

es gvari pirvelad moxseniebulia 1715 wlis `ruisis<br />

saepiskoposo davTarSi~. es Zegli ipova eqvTime TayaiSvilma<br />

1907 wels, sadac aRniSnulia rom sofel worbiTSi am<br />

gvaris xalxs ucxovria. Semdeg isini sacxovreblad gadmosulan<br />

cxinvalSi da qvemo niqozSi. swored qvemo niqozSi<br />

aris dabadebuli kirion saZagliSvili, sadac misi sacxovrebeli<br />

saxli dResac daculia.<br />

xalxuri tradiciiT saZagliSvilTa winare gvari yofila<br />

joxaZe da maT bolo dromde naTesaoba hqoniaT saZagliSvilebTan.<br />

istoriuli dokumentebis mixedviT joxa-<br />

Zeebi cxovrobdnen sofel worbiTSi da TisrevSi.<br />

nikoloz oTinaSvili<br />

`sanitari ayvirda, cocxalia, cocxalio~<br />

`samaCabloSi enZelebi gafiTrebulan<br />

da xeobidan sisxlisferi uberavs qari,<br />

samaCabloSi, maCablebis dargul muxasTan,<br />

Ronemixdili Rrialebs xari,<br />

samaCabloSi monastrebi gasxvisebulan<br />

da ikoTidan gabzaruli JRrialebs zari,<br />

samaCabloSi qarTvelebi gaxiznebulan,<br />

daJangebula daviTis xmali~, _ es leqsi qarTvelma poetma<br />

qalma TinaTin mRvdliaSvilma jer kidev maSin dawera,<br />

roca yvela Cvengani suliT xorcamde SesZra tyeSi oTxi<br />

vaJkacis: merab mindiaSvilis, vaxtang elbaqiZis, zurab xabarelis<br />

da nugzar kasraZis tragikulma sikvdilma.<br />

is avadsaxsenebeli dRe 1991 wlis 18 marti iyo. momxdarma<br />

TiTqmis erTianad daaduma yvela da yvelaferi_sulieric<br />

da usuloc, ufrosic da umcrosic, gulSi er-<br />

Tianad Cagvwyvita yvelas simebi...<br />

im dRes samaCabloSi yvela tiroda _ qalic da kacic,<br />

bavSvic da moxucic, radgan biWebis daxocva, gansakuTrebiT<br />

ki merab mindiaSvilis sikvdili (sxvebi nu miwyenen da...)<br />

samSoblos marcxTan asocirdeboda.<br />

maSin studenti viyavi da kargad maxsovs, raoden tragikulad<br />

aRiqva momxdari Cemi Taobis studentobamac....<br />

`Savleg, Seni Savi Coxa, Savlego,<br />

sisxlSi gagixamebia, Savlego,~ _ sicocxlis ukanasknel<br />

wuTamde mReroda mTeli xmiT patrioti kaci. me TviTon iq<br />

Seveswari am tragedias, me TviTon gamoviglove sakuTari<br />

Tavic im biWebTan erTad, veRar verkveodi cxadi iyo Tu<br />

sizmari, magram RvTis nebiT gadavrCi,~ _ saTqmels TiTqmis<br />

guls ayolebs liaxvis xeobidan devnili jemal (doWi)<br />

maisuraZe, 5 Svilis mama, romelic samaCabloSi pirveli<br />

areulobis dros, tyis gzaze separatistebis Tavdasxmas<br />

saswaulebrivad gadaurCa.<br />

jemali Zarwemidanaa. axla meuRlesTan da SvilebTan<br />

erTad saguramoSi cxovrobs.<br />

Tamar, mamuka, vaso, vefxvia da Smagi, _ miuxedavad didi<br />

gaWirvebisa, jemali da cicino SvilebiT mdidrebi arian.<br />

bevri ram uWirT, magram ician, rom `Wirsa Sigan gamagreba...~<br />

Sexmatkbilebulad gaatares sicocxlis wlebi. `Svilebi<br />

imedianad gavaCineT, _ viSromebT da Cveni sarCo gveqnebao.<br />

patarebi martom gavzarde, damxmare aravin myavda, magram<br />

yvelafers vaswrebdi, ar maxsovs, bavSvebs etiroT<br />

an avad gamxdariyvnen. mjera, rom es, RvTis wyalobaa,~ _<br />

gakvirvebas ver vfarav cicinos naambobze.<br />

jemali cotas laparakobs, arc diasaxlisia sityvauxvi,<br />

Tumca meuRles xSir-xSirad Seaxsenebs _ `Tqvi-rameo...~<br />

jemali dRevandelobas warsuls ukavSirebs, konfliqtis<br />

zonaSi cxovrebis wlebs sinanuliT ixsenebs da saubars<br />

agrZelebs:<br />

`agvistos omi morigi provokacia megona. ver vifiqrebdi,<br />

rom Cemi soflidan ase damcirebulebi wmovidodiT<br />

yvela, magram irgvliv iseTi suni datrialda, bavSvebs mivxedoT,<br />

umjobesia-meTqi, vTqvi da wamovediT. me dabrunebas<br />

vapirebdi, magram vin SemiSva xeobaSi! brZolac minaxavs da<br />

uaresic_bolo-bolo cocxali kaci Cems Tvalwin dawves!..<br />

_ rogor Tqvens Tvalwin? _ gaognebuli da dabneuli<br />

vubruneb kiTxvas.<br />

_ ho, Cems Tvalwin... Tarsi orSabaTi gaTenda is dRe.<br />

kaxeTSi mivdiodiT biWebi aucilebel saqmeze. tyis gzaze<br />

dagvxvdnen, rogrc mivxvdi viros cocxlad Sepyroba da<br />

gataceba surdaT. ase rom ver moaxerxes, daiWires, jer<br />

kondaxebiT scemes, mere mogvadgnen Cven, yvelas gvirtyamdnen<br />

da gvlanZRavdnen. mere gvesroles, viro ki xeze miabes<br />

da cecxli moukides, _ Tvalebi aemRvra jemals, romelsac<br />

maSin 14 tyvia moxvedria da mis Tvalwin sicocxles<br />

gamoasalmes: zurab xabareli, vaxtang elbaqiZe da nugzar<br />

kasraZe.<br />

xeze mibmul gmirs Tavis Secodebis da Txovnis nacvlad<br />

`gamiSviTo~, `Savlego~ umReria. erovnulma simReram<br />

separatistebis mxridan uaresi agresia gamoiwvia, mTlad<br />

gadareulan `kidec mRerio?!~<br />

`_ mere mogvibrundnen da ukve natyviar biWebs sakontrolo<br />

tyviac mogvayoles; ar vicodi, im tyviis wvimaSi<br />

rogor gadavrCi cocxali, ugonod rom viyavi, mkvdari vegone<br />

da Tavi damanebes. mere xeobelma biWebma soso yoCiSvilma,<br />

sera burnaZem da aw gardacvlilma baTo babuciZem<br />

`uraliT~ tyviavis saavadmyofoSi wamiyvanes. iq rom CaTvales,<br />

mkvdariao, gorSi gamgzavnes. gorelma eqimebmac igive<br />

daskvna gaakeTes, radgan xelovnur sunTqvaze viyavi da<br />

aparati gaCerda. eqimebi palatidan gavidnen. erTi sanitari<br />

ratomRac Semobrunebula, amuSavebuli aparatis danaxvaze<br />

wivil-kivili autexia, `cocxalia, cocxalio~... Semovardnilan<br />

eqimebi da maTi daxmarebiT da RvTis madliT, ai,<br />

cocxali var dResac,~ _ saTqmels amiT amTavrebs jemali.<br />

_ axla rogor cxovrobT? _ vekiTxebi.<br />

_ saguramo saukeTeso adgili ki aris, magram Cemi<br />

Zarwemi mainc sul sxvaa! _ lakonur pasuxSi Rrma Sinaarsi<br />

devs.<br />

saubars meuRle agrZelebs: ` _ kargi xalxia am korpusSi,<br />

vmezoblobT, erTmaneTs pativs vcemT, Tumca ekonomiurad<br />

gviWirs. 5 Svils rCena unda. ZarwemSi sakarmidamo<br />

nakveTidan miRebul Semosavals avtobusis Semosavali<br />

emateboda (jemali mZRoli iyo, avtobusi xeobaSi darCa)<br />

da normalurad vcxovrobdiT. axla ki, Cem meuRles, I<br />

jgufis invalidobis mqones, pensia mxolod 70 lari aqvs.<br />

rogorc ltolvilebi, 28 lars viRebT, magram ojaxisTvis<br />

es sakmarisi ggoniaT?! Smagi norCi `dinamoelia~, antaliaSi<br />

mihyavT, rac misi karierisTvis erT-erTi xelSemwyobi faqtoria,<br />

magram ar viciT, gavgzavniT ki?!~ _ guldawyvetili<br />

gvesaubreba cicino.<br />

_ ratom? _ vekiTxebi.<br />

_ antaliaSi gamgzavreba 450$ jdeba. saidan movitanoT<br />

es Tanxa?!<br />

finansuri gaWirvebis garda mravalSviliani ojaxi nostalgiaze<br />

saubrobs da amboben, roca xmamaRla ar saubroben,<br />

fiqroben...<br />

`_ ai, magaliTad, Cemi vefxo meubneba, am borcvs Tliayana<br />

davarqvio, aragvs ki liaxvs uwodeben. bavSvebs Tavisi<br />

skola enatrebaT da guli stkivaT, radgan viRacas uTqvams,<br />

Zarwemis skolaSi rusis jari dgaso,~ _ aRniSnavs cicino.<br />

* * *<br />

maisuraZeebi axali devnilebi iyvnen, `sarkis~ Jurnalistma<br />

maT Sesaxeb statia rom dabeWda. statiam gamoxmaureba<br />

hpova da dRemde maTi qomagia Tbiliseli Tengiz<br />

maisuraZe. `saqarTveloSi, rom Tengizisnairebi bevrni<br />

iyvnen, gaWirveba aRar iqneboda,~ _ ase sjeraT cicinos da<br />

jemals.<br />

* * *<br />

axla isini mcxeTis raionSi, prestiJul adgilas, saguramoSi<br />

sakmaod SeZlebuli xalxis garemocvaSi cxovroben,<br />

Tengizis naCuqar goWs, variebsa da baWiebs zrdian, naCuqari<br />

samosiT Tavs iwoneben, najafi mxrebiT ki mSobliuri<br />

soflis udides monatrebas miaTreven da warsulSi Tavs<br />

gadaxdenil, mogonebebad SemorCenil nair-nair istorias.<br />

guli ki TinaTin mRvdliaSvilis mier leqsad gamoTqmuli<br />

dardiT evsebaT:<br />

` ...samaCabloSi maCablebis dargul muxasTan,<br />

ubiri xeliT anTebuli Rrialebs Rame,<br />

samaCabloSi qarTvelebi danacrebulan,<br />

Wia-matlebi ungreven karebs...~<br />

nana kaxniaSvili

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!