BERRIA, 2010-04-24 - datu-basea16
BERRIA, 2010-04-24 - datu-basea16
BERRIA, 2010-04-24 - datu-basea16
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Jesus Egiguren PSE-EEko lehendakaria<br />
«Eskuak lotuta<br />
dauzkagu ETAk<br />
eta Batasunak<br />
zerbait berria<br />
erabaki arte»<br />
Batasunaren apustua benetakoa dela uste du,<br />
baina «zerbait argi» ikusi arte Madrilek<br />
arriskurik ez duela hartuko erantsi du q 8-9<br />
Greziak laguntza<br />
eskatu behar izan du<br />
zorrari aurre egiteko<br />
Euroguneko herrialdeei eta NDFri eskatu die<br />
45.000 milioi arteko plana abian jartzeko q 16<br />
Renove planen<br />
bidez jasotako<br />
diru laguntzak<br />
ez dira aitortu<br />
beharko q 17<br />
Frankismoko<br />
biktima gisa<br />
onartu du<br />
Espainiak Bittor<br />
Perez Elexpe<br />
Guardia Zibilak hil zuen,<br />
1975ean, Portugaleten,<br />
bizkarretik tiro eginda, eta<br />
hiltzailea zigortzea nahi du<br />
orain sendiak q 7<br />
Gipuzkoak 5.<br />
edukiontziarekin<br />
baino gai organiko<br />
gehiago bildu du<br />
Usurbilek q 14<br />
Ezkilak Donostian<br />
Olatu Talkaren berri<br />
ezkilak joz eman dute<br />
txalapartariek q 35<br />
Larunbata<br />
Apirilaren <strong>24</strong>a<br />
<strong>2010</strong>. VIII. urtea<br />
2.1<strong>24</strong>. zenbakia<br />
1,30 €<br />
www.berria.info<br />
Mantangorri<br />
Durangaldean zehar<br />
bidaia, memoriarekin<br />
jolasean q GEHIGARRIA<br />
DAtzera begirako ospakizuna. Duela 30 urte Eusko Legebiltzarraren<br />
sorreraren lekuko izan zirenak eta hiru hamarkada hauetan erakundean aritu direnak<br />
omenduz ospatu dute Gasteizko ganberaren urteurrena. Nestor Basterretxea artistari<br />
–argazkian– aitortza domina eman zion Arantza Quiroga presidenteak. q 2-3<br />
p GAUR 44 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 4 GAURKOA 7 EUSKAL HERRIA 8 EKONOMIA 16 MUNDUA 18 q KIROLA 21 q AGENDA 26 q PLAZA 34<br />
ADRIAN RUIZ DE HIERRO / EFE
2 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian›<br />
Eusko Legebiltzarra D30. urtemuga<br />
331<br />
pOnartutako legeak. 1980ko martxoaren<br />
31tik gaur arte 331 lege onartu ditu<br />
Eusko Legebiltzarrak. Lehenak hauek<br />
izan ziren: Gobernu Legea 1981an, Euskararena,<br />
Euskal Telebistarena eta Ertzaintzarena<br />
1982an eta Lurralde Historikoena<br />
eta Osakidetzarena 1983an.<br />
Hutsune ugari 30. urtemugan<br />
Eusko Legebiltzarraren sorreran parte hartu<br />
zutenak gogoan izan dituzte erakundearen<br />
30. urteurrena ospatzeko ekitaldian<br />
Eusko Legebiltzarraren aitortza domina<br />
jaso du Nestor Basterretxea artistak<br />
Edurne Begiristain Gasteiz<br />
Atzera begira ospatu zuen atzo<br />
Eusko Legebiltzarrak 30.urtemuga.<br />
Atzera egin zuen denboran,<br />
eta 1980ko martxoaren 31n erakundearen<br />
sorreraren lekuko<br />
izandakoak eta azken hiru hamarkadetan<br />
instituzioaren parte<br />
izandakoak omendu zituen, tartean<br />
Nestor Basterretxea, Legebiltzarreko<br />
irudia sortu zuen artista<br />
ospetsua. Gasteizko ganberako<br />
30 urteko historia<br />
laburbiltzeko adina protagonistarekin<br />
ospatu zen urtemuga, ekitaldi<br />
solemnean. Giro adeitsuan<br />
egin zen ekitaldia, ehunka gonbi<strong>datu</strong>rekin.<br />
Hutsune nabarmenak egon ziren<br />
ospakizunean, hala ere. Esaterako,<br />
legez kanporatzearen ondorioz<br />
legealdi honetan ezker<br />
abertzaleak ez du eserlekurik<br />
1982tik Gasteizko Becerro de<br />
Bengoa kalean dago egoitza<br />
1982ko otsailaren 1etik Gasteizko Becerro<br />
de Bengoa kaleko eraikinean dago<br />
Eusko Legebiltzarraren behin betiko<br />
egoitza. 1982ko martxoaren <strong>24</strong>an egin<br />
zen lehen osoko bilkura oraingo legebiltzar<br />
etxean. Pantaleon Iradier arkitektoak<br />
eraikitako Bigarren Hezkuntzako institutua<br />
zen ganberan bilakatu aitzin.<br />
Eusko Legebiltzarrean denak zutik ereserkia jotzen zuten bitartean, atzo. ADRIAN RUIZ DE HIERRO / EFE<br />
izan, eta ordezkaririk ere ez zuten<br />
gonbi<strong>datu</strong> urtemuga ekitaldira.<br />
Baina bestelako hutsegiteak ere<br />
izan ziren: 30 urte hauetan Eusko<br />
Jaurlaritzako lehendakari izan<br />
direnak gonbi<strong>datu</strong> zituzten, baina<br />
Jose Antonio Ardanza ezin<br />
izan zen egon, osasun arazoak direla<br />
medio. Azken unean gonbidapenari<br />
uko eginda, ezustea<br />
eman zuen, gainera, Juan Mari<br />
Atutxa Legebiltzarreko presidente<br />
ohiak. Ekitaldira ez joateko<br />
erabakiaren arrazoiak hainbat<br />
komunikabidetara igorritako iritzi<br />
artikuluan azaldu zituen Atutxak<br />
atzo bertan. Mahaiko presidente<br />
zela, Espainiako Auzitegi<br />
Gorenaren aginduz Sozialista<br />
Abertzaleak taldea ez disolbatzeagatik<br />
desobedientzia leporatu<br />
zioten Atutxari, eta Legebiltzarreko<br />
ospakizunetara ez joatea<br />
erabaki du, haren hitzetan, «ETA-<br />
ri laguntza ematea» salatu ziotenen<br />
ondoan ez egoteko.<br />
Gonbi<strong>datu</strong>ak eta mezuak<br />
Aurreko legealdietan ganbera gi<strong>datu</strong><br />
duten gainerako protagonistak<br />
elkarrekin sartu ziren Legebiltzarrera:<br />
egungo presidente<br />
Arantza Quirogak banan-banan<br />
agurtu zituen Juan Jose Pujana,<br />
Joseba Leizaola, Jesus Egiguren<br />
eta Izaskun Bilbao. Carlos Garaikoetxea<br />
eta Juan Jose Ibarretxe<br />
Eusko Jaurlaritzako lehendakari<br />
ohiak geroago iritsi ziren, nor<br />
bere aldetik, eta azkenetarikoa<br />
izan zen sartzen Patxi Lopez<br />
egungo lehendakaria. Legebiltzarreko<br />
mahaikideak eta zendu direnen<br />
senitartekoak ere gonbi<strong>datu</strong><br />
bereziak izan ziren ekitaldian.<br />
Haiekin batera, erakundeetako<br />
eta alderdietako ordezkariek<br />
bete zituzten Gasteizko ganberako<br />
areto eta korridoreak: Araba<br />
eta Gipuzkoako diputatu nagusiak;<br />
EAJ eta EAko presidenteak;<br />
Herri Kontuen Euskal Epaitegiko<br />
kideak; EAEko Auzitegi Nagusiko<br />
presidente Juan Luis Ibarra;<br />
Iñigo Lamarca EAEko Arartekoa;<br />
Iñaki Goirizelaia EHUko<br />
errektorea; senatari eta diputatuak,<br />
Nestor Basterretxearen se-<br />
Eusko Legebiltzarraren eraikina. DAVID AGUILAR / EFE<br />
nide eta lagunek... Ehunka lagunek<br />
Legebiltzarreko bilkura aretoko<br />
gonbi<strong>datu</strong>en palkoak lepo<br />
bete zituzten, ekitaldi nagusia<br />
ikusteko.<br />
Aurretik agintari guztiak elkartu<br />
ziren familia argazkia ateratzeko,<br />
eta hitz gutxi batzuk elkarri<br />
esan zizkioten Ibarretxek<br />
eta Lopezek. Irribarrerik ez, ordea.<br />
Aldarte onean mintzatu zen<br />
geroago Ibarretxe Basterretxearekin,<br />
eta gauza bera egin zuen<br />
Lopezek Egigurenekin eta Pujanarekin.<br />
Eusko Legebiltzarraren<br />
lehentasuna ETAren<br />
biktimak direla esan du<br />
Arantza Quirogak<br />
Legebiltzarra martxan jartzea<br />
«amestu» zuten guztiak gogoan<br />
hartuta ekin zion Arantza Quiroga<br />
presidenteak omenaldiari,<br />
euskaraz. Eta hiru hamarkadaren<br />
ostean lortutakoari erreparatu<br />
zion, jarraian: «Proba asko eta<br />
erronka handiak dituen proiektuaren<br />
arrakasta ari gara ospatzen».<br />
Enrique Casas, Santi<br />
Brouard, Gregorio Ordoñez eta<br />
Fernando Buesa atentatuetan<br />
Sei presidente izan ditu Eusko<br />
Legebiltzarrak 30 urtean<br />
Sei lagun izan dira Eusko Legebiltzarreko<br />
presidenteak 1980etik: EAJko Juan Jose<br />
Pujana (1980-1986), PSEko Jesus Egiguren<br />
(1986-1990), EAJko Joseba<br />
Andoni Leizaola (1990-1998), EAJko<br />
Juan Mari Atutxa (1998-2005), EAJko<br />
Izaskun Bilbao (2005-2009), eta PPko<br />
Arantza Quiroga (2009tik).<br />
hildako legebiltzarkideak gogoan<br />
hartu bazituen ere, Legebiltzarraren<br />
«erabateko lehentasuna»<br />
ETAren biktimak direla zehaztu<br />
zuen Quirogak. «ETA da gure herrian<br />
dagoen askatasun suntsitzaile<br />
bakarra», esan zuen.<br />
Elkarrizketaren aldeko hitzak<br />
izan zituen Juan Jose Pujanak,<br />
Legebiltzarrak izandako lehen<br />
presidenteak. Konponbidea hitzaren<br />
bitartez etorriko dela aldarrikatu<br />
zuen: «Ezin da elkarrizketa<br />
kriminalizatu. Hitza da arazoak<br />
konpontzeko modu bakarra».<br />
Herriari hitza ematearen alde<br />
mintzatu zen, jarraian: «Herriak<br />
burujabetasunaren iturria eta titularra<br />
bada, ez du beste mugarik<br />
bere borondatea baino. Dena da<br />
posible demokrazia baten barruan».<br />
Ekitaldia amaitzeko, Eusko Legebiltzarraren<br />
aitortza domina<br />
jaso zuen Nestor Basterretxeak,<br />
artistaren eskutik jaio baitzen<br />
1984an Izaro eskultura. «Eskulturari<br />
erreparatu diot, eta ona da,<br />
ezta?», adierazi zuen mikrofonoaren<br />
aurrean paratu zenean. Bermeotarrak<br />
umore ukitua eman<br />
zion ekitaldiari, era barrezka jarri<br />
zituen ganberako kide guztiak eskerrak<br />
eman zituenean.
Herri Urratsen aurten jende asko izatea<br />
12›› «ezinbestekoa» dela dio Seaskak 13››<br />
Eusko Legebiltzarra D30. urtemuga<br />
1980ko martxoaren 31n sortutako Eusko<br />
Legebiltzarraren hastapenen lekuko zuzenak<br />
izan ziren Jose Antonio Rubalkaba, Jose Ramon<br />
Etxebarria eta Jesus Egiguren.<br />
Gernikan<br />
bidea hasi<br />
zutenekoa<br />
E.Begiristain<br />
Hiru hamarkada joan<br />
dira Joseba Leizaolak<br />
Eusko Legebiltzarra<br />
inauguratu zuenetik.<br />
Gernikako Juntetxean izan zen,<br />
1980ko martxoaren 31n. Astelehena<br />
zen. Udaberriko egun eguzkitsua.<br />
Egun horretan hautatu zuten<br />
Legebiltzarreko lehen presidentea:<br />
Juan Jose Pujana.<br />
Aurreko urteko urriaren 25ean<br />
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan<br />
egindako erreferendumetik onartutako<br />
Autonomia Estatutuak jasotakoari<br />
jarraituta, Eusko Legebiltzarra<br />
jaio zen egun hartan.<br />
Martxoaren hasieran egindako<br />
hauteskundeetan 60 legebiltzarkide<br />
hautatu zituzten, baina 49<br />
baino ez ziren joan osaketa batzarrera,<br />
orduko Herri Batasuneko<br />
11 ordezkariek uko egin baitzioten<br />
Legebiltzarrean parte hartzeari.<br />
Eguerdian. 12:00etan hasi zen<br />
osoko bilkura Gernikako Juntetxean.<br />
Saio hura Jesus Mari Leizaola<br />
legebiltzarkide zaharrenak<br />
gi<strong>datu</strong> zuen.<br />
Arratsaldean, 17:30ean, Legebiltzarreko<br />
arautegia lantzeari<br />
ekin zioten legebiltzarkideek. Artikuluak<br />
banan-banan eztabai<strong>datu</strong><br />
zituzten, eta luze jo zuen arratsaldeak,<br />
ados jarri ezinik. Bereziki<br />
hitzaurrean agertzen zen<br />
Euzkadi hitzaren inguruan izan<br />
ziren eztabaida sutsuenak, Euskadiko<br />
Ezkerrako Mario Onaindiak<br />
eta PSEko Txiki Benegasek<br />
hitza z letrarekin idatzita agertzen<br />
zela salatu zutelako. Adosta-<br />
‘‘ Legebiltzarra apurka-<br />
Bihotzean<br />
apurka eraikitzen hasi<br />
ginen, eta forma<br />
eman genion»<br />
JOSE ANTONIO RUBALKABA<br />
EAJko legebiltzarkide ohia<br />
sunik ez, eta arautegitik hitzaurrea<br />
kentzea erabaki zuten. Eztabaidak<br />
eztabaida, azkenean arautegia<br />
onartu, eta gauean, 21:00 aldera<br />
Juan Jose Pujana EAJko<br />
kidea aukeratu zuten Legebiltzarreko<br />
lehendakari. Orora, 25 boto<br />
izan zituen, alderdikideenak. Haren<br />
atzetik geratu ziren sozialistek<br />
aurkeztutako Jose Antonio<br />
Agiriano, orduko UCDko Jaime<br />
Mayor Oreja eta AP alderdiak<br />
aurkeztutako Santiago Griño<br />
hautagaiak.<br />
Legebiltzarreko presidente aukeratu<br />
berriak euskaraz egin<br />
zuen bere lehen hitzaldia legebiltzarkideen<br />
aurrean. Itxaropentsu<br />
mintzatu zen aurrean zuten<br />
erronkaren inguruan: «Gaurkoa<br />
egun berezia dugu. Herriko erakunderik<br />
garrantzitsuena, funtsezkoena,<br />
eraikitzen ari gara.<br />
Gure herriak bere borondatez, demokraziaz<br />
egin duena».<br />
Dena egiteke<br />
Eusko Legebiltzarraren hasierako<br />
urratsak ez ziren samurrak<br />
izan. Dena zegoen egiteko. Baliabide<br />
gutxi eta esperientzia eskasa<br />
zuten orduko protagonistek. Jose<br />
Antonio Rubalkaba 1980ko irailaren<br />
1ean sartu zen Legebiltzarrean,<br />
EAJko ordezkari gisa, Jesus<br />
Mari Leizaolaren ordez. Garai<br />
hartan Legebiltzarrak ez zuen<br />
egoitzarik, eta legebiltzarkideek<br />
Arabako Foru Diputazioaren bilkura<br />
aretoan egiten zituzten batzarrak.<br />
Urtebete inguru eman<br />
zuten behin-behineko egoitza horretan.«Hutsetik<br />
hasi ginen, eta<br />
‘‘ ditut<br />
Pentsatzen<br />
Monzonekin eta<br />
Brouardekin kartzelan<br />
igarotako egunak»<br />
JOSE RAMON ETXEBARRIA<br />
HBko legebiltzarkide ohia<br />
20. urtemugako ospakizunean, Ibarretxe hizketan, Garaikoetxea eta Ardanza begira dituela. SINADURA / AGENTZIA<br />
polita izan zen. Legebiltzarra<br />
apurka-apurka eraikitzen hasi ginen,<br />
forma ematen hasi gintzaizkion<br />
beste tokietan zeuden parlamentuen<br />
ereduei erreparatuz».<br />
Legebiltzarraren hastapenetara<br />
«ilusioz eta borondate onarekin»<br />
joaten zela gogoratu du.<br />
Abokatua izaki, aurreneko lege<br />
gehienen idazkeran zuzen-zuzenean<br />
parte hartu zuen Rubalkabak:<br />
Gobernuaren Legea aurrena,<br />
Arartekoarena gero... Jaurlaritzaren<br />
lehen aurrekontuaren<br />
eztabaida luzea ere oroitzen du.<br />
«06:00ak arte egon ginen eztabaidatzen,<br />
aurrekontu lege bat nola<br />
egin behar zen ez baikenekien».<br />
HBk ez zuen parte hartu Gasteizko<br />
Legebiltzarrean lehen urteetan.<br />
Autonomismoa arbuiatu<br />
eta Euskal Herriaren subiranotasuna<br />
defendatzeagatik hartu zuten<br />
erabaki hura HBkoek. Jose<br />
Ramon Etxebarria HBko legebiltzarkide<br />
izan zen, eta garaiko<br />
oroitzapenak bizi-bizirik ditu:<br />
«Hauteskundeetan emaitza onak<br />
lortu genituen, baina emaitza horiek<br />
Espainiatik proposatzen zen<br />
ereduaren aurka zihoazen, eta<br />
horregatik ez genuen Legebiltzarrean<br />
parte hartu. Eurek lortu<br />
nahi zuten zilegitasuna ez genien<br />
eman».<br />
Giro politiko nahasia bizi zuen<br />
Federazioetatik irteteko prozesua<br />
hasi dute ikastolek<br />
Euskal Herriak 80ko hamarkadan,<br />
eta HBko parlamentariek<br />
ere sufritu zuten Estatuaren jazarpena.<br />
Espainiako Erregea<br />
Gernikako Juntetxera etorri zenean,<br />
HBko batzarkideek Eusko<br />
Gudariak abestuta hitza kendu<br />
ziotenekoa gogoan du Etxebarriak.<br />
HBkoak kartzelara eraman<br />
zituzten horregatik. Basauriko<br />
espetxean izan zen Etxebarria,<br />
Santi Brouardekin batera. Eta<br />
Telesforo Monzonekin ere preso<br />
izan zen Langraitzen, Aldundietan<br />
egindako beste protesta bat<br />
zela medio. Garai latzak izanda<br />
ere, oroitzapen ederrak ditu Etxebarriak:<br />
«Bihotzean gordeta daukat<br />
Telesforo Monzonekin eta<br />
Santi Brouardekin kartzelan igarotako<br />
egunak. Espetxean izan ginen<br />
herritarren borondatea betetzeagatik,<br />
eta hori ohore handia<br />
da».<br />
Ramon Jauregiren tokia hartu<br />
zuen Jesus Egigurenek Legebiltzarrean,<br />
1983an. «Ilusio handiarekin»<br />
sartu zen ganberan lan<br />
egitera, hautatu berriak ziren gainerako<br />
legebiltzarkideak bezala:<br />
«Dena berria zen guretzat, eta<br />
pentsatzen genuen egunero erabaki<br />
historikoak hartzen ari ginela».<br />
Erabaki «sinboliko» asko hartu<br />
zirela dio: Euskaren Legea, Lurralde<br />
Historikoen Legea,<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 3<br />
‘‘<br />
genuen<br />
egunero erabaki<br />
historikoak hartzen<br />
ari ginela»<br />
JESUS EGIGUREN<br />
PSE-EEko legebiltzarkidea<br />
Ereserkiarena.... Azken lege horren<br />
eztabaida sutsuaren xehetasunak<br />
ez ditu ahaztu Egigurenek:<br />
«Gogoan dut Danboreneak proposatu<br />
zuela Desde Santurce a Bilbao<br />
kanta, guk Gernikako Arbola<br />
nahi ganuen, Euskadiko Ezkerrak<br />
ere bai, eta EAJk berea jarri<br />
nahi zuen... Azkenean EAJrena<br />
hautatu zen, baina letra kenduta,<br />
arrazista zela uste genuelako».<br />
Legebiltzarreko presidente<br />
izan zen ostean Egiguren, hirugarren<br />
legealdian. Legealdi lasaia<br />
izan zen arren, badauzka ahaztu<br />
ezin dituen gertaerak. Gogoan<br />
dauka HBk Juan Carlos Yoldi presoa<br />
lehendakaritzarako proposatu<br />
zuela, eta Guardia Zibilak eskumuturrak<br />
jarrita eraman zuela<br />
Legebiltzarrera: «Ez zuen logika<br />
gehiegirik bere diskurtsoa eskumuturrak<br />
jarrita ematea, eta kendu<br />
egin genizkion. Horregatik<br />
nahiko kritika jaso genituen».<br />
Beste garai batzuk ziren: legebiltzarkideek<br />
bilkuretan erretzen<br />
zuten, plenoak hilean behin egiten<br />
zituzten,... «Garai hartan beste<br />
xarma bat zuen ganberak», dio<br />
Egigurenek. «Orduan desberdina<br />
zen dena», Rubalkabak. Etxebarria,<br />
ordea, kritikoagoa da:<br />
«Gaurkoa baino demokratikoagoa<br />
zen orduko Eusko Legebiltzarra».
4 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Iritzia<br />
Ez dakit<br />
uruko zapia. Polemika. Hijaba dara-<br />
B man neskatoa eskolatik etxera. Zigortuta.<br />
Arauak, diskriminazioa, nortasun<br />
kontuak. Erlijio kontuetatik harago<br />
batzuentzat. Ez dakit.<br />
Madrilgo herri bateko neskarekin sartu<br />
dira, buruko zapia eramateagatik.<br />
Nire herrian buruko zapia<br />
daramaten neskatoak daude.<br />
Eta ez daramatenak. Marokoarrak<br />
dira gehienak, eta hango<br />
janzkera daramate emakume<br />
helduek. Gizonezkoek<br />
ez. Gizonezkoak<br />
egokitu dira, bertakotu<br />
dira. Ez dakit.<br />
Mojek bai, beti eraman<br />
Zuzendaria:<br />
Martxelo Otamendi<br />
Zuzendariordea:<br />
Xabin Makazaga<br />
Edizio arduraduna:<br />
Lurdes Huizi<br />
Argitaratzailea:<br />
Euskal Editorea SM<br />
Publizitatea: Iragarri SM<br />
Lege gordailua:<br />
SS-0662/03<br />
Batzorde parekidea:<br />
0712I84059<br />
Egoitza nagusia:<br />
Martin Ugalde kultur parkea.<br />
Gudarien Etorbidea, z/g.<br />
20140 Andoain.<br />
Telefonoa:<br />
(0034) 943-30 40 30<br />
Faxa: (0034) 943-30 09 43<br />
Webgunea:<br />
www.berria.info<br />
Posta elektronikoa:<br />
berria@berria.info<br />
Publizitatea:<br />
publi@iragarri.net<br />
Harpidetza saila:<br />
(0034) 943 - 30 43 45<br />
Date: <strong>24</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2010</strong><br />
Exemplaire: 2.1<strong>24</strong><br />
Editeur: Euskal Editorea s.l.<br />
Directeur de publication:<br />
Martxelo Otamendi<br />
Comission paritaire:<br />
0712I84059<br />
Delegation Labourd:<br />
Lisses 3, 64100-Baiona.<br />
Tel.: (0033) 559256220.<br />
Fax: (0033) 559254303.<br />
E-mail: lapurdi@berria.info<br />
ORDEZKARITZAK<br />
Araba: Bizenta Mogel, 6.<br />
Posta kodea: 01008<br />
Gasteiz. Telefonoa:<br />
945-15 <strong>04</strong> 52. Erredakzioko<br />
faxa: 945-14 83 07.<br />
Posta elektronikoa:<br />
araba @berria.info.<br />
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,<br />
3. C. Posta kodea: 48001<br />
Bilbo. Telefonoa:<br />
94-435 26 00. Erredakzioko<br />
faxa: 94-423 49 75.<br />
Posta elektronikoa:<br />
bizkaia@berria.info.<br />
Lapurdi: Lisses, 3. Posta<br />
kodea: 64100 Baiona.<br />
Telefonoa: 559-25 62 20.<br />
Faxa: 559-25 43 03.<br />
Posta elektronikoa:<br />
lapurdi @berria.info.<br />
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa,<br />
45, 13. Posta kodea:<br />
31011 Iruñea. Telefonoa:<br />
948-36 66 22.<br />
Publizitatea: 948-36 66 23.<br />
Posta elektronikoa:<br />
nafarroa@berria.info.<br />
berria<br />
Jira<br />
Xabier Lekuona<br />
Autodeterminazioa<br />
eta zeharkatasuna<br />
Patxi Zabaleta<br />
Rebeka Ubera<br />
Aralarreko ordezkariak<br />
izan dute abitua. Batzuek, erabat estalita,<br />
aurpegi txikia soilik ageri. Ez azal, ez<br />
ile. Dena ezkutatu behar. Horrelako asko<br />
irakasle izan dira, irakasle dira. Ikastetxe<br />
kontzertatuetan, diru publikoarekin. Hor<br />
ez dago buruko zapiak ez jartzeko araurik,<br />
ez diskriminaziorik. Hor uniformez<br />
joan behar da. Gona motza eta alkandora.<br />
Eta bestela egurra, atzo eta gaur.<br />
Hori badakit.<br />
Neskato horren aita ikusi dut argazkian.<br />
Herriko meskitako buru<br />
dela irakurri dut. Irribarrez ari da,<br />
adi, alabaren ondoan, hark kazetariei<br />
esandakoak entzuten.<br />
Trajez jantzita, dotore dago<br />
aita. Gorbata modernoa<br />
du lepotik zintzilik. Mendebaldar<br />
eredugarria.<br />
Aniztasuna eta identitate<br />
kolektiboak.<br />
Aniztasuna garai<br />
modernoen ikurra<br />
da, eta aldi berean,<br />
gizarte garatuetan, elkarbizitzaren<br />
eta demokraziaren egiazko oinarri<br />
objektiboa osatzen du. Gizarte<br />
modernoari datxekion identitate<br />
indibidualen eta kolektibo<br />
bereiztuen egiaztapenak, onarpenak<br />
eta balorazio positiboak osatzen<br />
dute aniztasun demokratikoa.<br />
Identitate kolektibo horiek<br />
dira modernotasunaren muina.<br />
Denboran iraunkorrak eta pertsonen<br />
artekoak diren egitura intra-sozial<br />
bezala osatzen dira identitate<br />
sozial kolektiboak, eta erreferentziazko<br />
kidetasunetan eta jite<br />
askotako atxikipen pertsonaletan<br />
oinarrituak daude: ideologikoak,<br />
erlijiosoak, nazionalak, kulturalak,<br />
jarreretakoak, zaletasunetakoak,<br />
eta abar.<br />
Antzinako gizarte estatikoetan<br />
ez bezala, gaur egungo gizarte moderno<br />
dinamikoetan, pertsona indibiduala<br />
ez da derrigorrean identitate<br />
kolektibo bati atxikia egon<br />
behar odol, arraza edo jatorri arrazoiengatik;<br />
gizabanakoa norbera<br />
bere borondatez atxiki daiteke kolektibo<br />
batera.<br />
Bestalde, gizarte modernoetan,<br />
identitate kolektiboen eboluzioa<br />
eta dibertsifikatzea elkarlan eta erkatze<br />
dialektiken bidez garatzen<br />
da, eta horren ondorioz, birtualtasun<br />
kontrajarriak eta, zenbaitetan,<br />
antagonikoak sortzen dira.<br />
Dena dela, aniztasuna eta identitateak<br />
erkatu nahi izatea kontrae-<br />
Mozorrotuta, agian. Ez<br />
dakit.<br />
sana eta absurdua da, nahiz eta azken<br />
aldian hori egitea ohikoa<br />
bihurtu den. Aitzitik, gizarte batean<br />
badago aniztasuna elkarrekin<br />
bizi diren identitate bereiziak baldin<br />
badaude.<br />
Identitate kolektiboak eta<br />
zeharkatasuna<br />
Gizarte moderno, anitz eta demokratiko<br />
bati datxekion identitate<br />
kolektiboen arteko elkarlan harremanen<br />
adierazpena da zeharkatasun<br />
politikoa.<br />
Beraz, ezberdintasunaren aitortzan<br />
oinarritzen da zeharkatasuna.<br />
Aldi berean, identitate kolektibo<br />
ezberdinen lotura sozialei eta<br />
beren jarduera komunei egiten dio<br />
erreferentzia aniztasun politikoak.<br />
Gizarte modernoen nazio eta herri<br />
izaeraren eboluzioan garrantzi<br />
handi-handia daukan gertaera bat<br />
da, zalantzarik gabe.<br />
Egia da, aldi berean, zeharkatasun<br />
politikoa zakarki erabili izan<br />
dutela zenbaitzuek, eta identitate<br />
kolektiboen kontzeptuarekin erkatu<br />
nahi izan dutela. Halere,<br />
aniztasuna osatzen duten identitate<br />
kolektibo bereizien onarpena<br />
eta elkar aitortza da zeharkatasuna.<br />
Horrenbestez, zeharkatasun politikoa<br />
eta identitate kolektibo bereiziak<br />
kontzeptu osagarriak dira.<br />
Identitate kolektiboak, aukera nazional<br />
ezberdinei zein aukera ideologiko,<br />
kultural eta bestelakoei dagokienez,<br />
zeharkatasunaren beharrezko<br />
osagai eta subjektu sozialak<br />
dira. Identitate kolektiboko egitura<br />
egonkorrik gabe, herritarrek<br />
bere borondatez atxekitzen da horietara,<br />
ez dagoke askatasunik.<br />
Zeharkatasunak eta identitate<br />
kolektiboak erkatzeko aberrazio<br />
ideologikoa gezurrezko mozorro<br />
Kuskutik<br />
slandiako sumendia, SNCF-aren gre-<br />
I ba, erretreten erreforma –ala zitzikatzea?–<br />
aipamenak agortzean, lankideari<br />
erran nion: bat bederen bere ttattolan<br />
ttattit geratzen da, ez dugu gehiago<br />
ikusten ere. Biharamonean, kolega etorri<br />
zitzaidan garaile, Sarkozy 9-3 departamenduan<br />
zela, eskola hutsegiten<br />
duten ikasleen familiei alokazioneak<br />
kentzeko lege proiektuaz<br />
larderiatsu mintzatzeko. Bai eta<br />
burkaz. Ari nintzen neurekiko:<br />
hara, iratzarri da, eta zezena<br />
adarretik lotzeko ke-<br />
menez beterik datorkigu.<br />
Ez zen Kaczinsky zenaren<br />
ehortzetan agertu, ba-<br />
Bira<br />
Itxaro Borda<br />
etikoekin jantzi izan da batzuetan.<br />
Beste batzuetan, aniztasun sozialaren<br />
gezurrezko mozorroarekin.<br />
Zeharkatasuna eta bereizitako<br />
identitate kolektiboak, izan ere,<br />
kontzeptu korrelatiboak dira; horixe<br />
da egia.<br />
Zeharkatasuna eta<br />
autodeterminazioa<br />
Zeharkatasun politikotik eratortzen<br />
da halabeharrez, termino demokratikoetan,autodeterminazioa.<br />
Identitate kolektibo bereizien<br />
arteko elkarlanaren artikulazioak<br />
erabakitzeko eskubidea behar du<br />
nahitaez, azken baliabide gisa. Zeharkatasun<br />
politikoaren kontzeptuaren<br />
interpretazio dinamikoak<br />
erabaki-maila gorena behar du elkarbizitzaren<br />
eta elkarlanaren goreneko<br />
muin bezala, eta hori autodeterminazio<br />
eskubidea edo erabakitzeko<br />
eskubidea izan behar da<br />
ezinbestean.<br />
Europako egungo mapak edota<br />
gizarte moderno bati datxezkion<br />
entitate kolektiboen arteko harremanak<br />
autodeterminazio eskubide<br />
indibidual eta kolektiboaren<br />
arabera eraiki dira. Autodeterminazioa<br />
eskubide historikoek duten<br />
interpretazio demokratiko bakarra<br />
da, eta, era berean, elkar aitortzen<br />
duten identitate kolektiboen<br />
elkarlanerako bidea. Orduan, nola<br />
da posible autodeterminazioa deskolonizazio<br />
prozesuekin etengabe<br />
lotzeko nahasketa ideologikoa eragin<br />
nahi izatea? Kolonietako herritarrek<br />
menperatutako herrietako<br />
identitate kolektiboetako herritarrek<br />
ez dituzten eskubide batzuen<br />
jabe dira?<br />
Eskubide historikoak edo Euskal<br />
Herriko Foruak, euskararekin<br />
eta euskal kulturarekin batera, nazio<br />
bezala ditugun ezaugarri behi-<br />
dakizue zergatik. Aburu-ikerketetan behera<br />
doa, irudiz bikote arazoak ditu eta<br />
frantsesek Fillon zurbila nahiago omen<br />
dute 2012ko presidenta lehiaketarako:<br />
rien ne va plus. Ezkerreko politikari lepo<br />
motzek sarkosistemaren hondarmendia<br />
iragartzen dukete. Segur da hargatik,<br />
Bobignyko hitzaldian, betiko mamuak<br />
inarrosi zituela, hiritar herresten eta<br />
atzerritarren kontrako anatemak botaz,<br />
gaitz ororen errudun bailiran, eskuin<br />
muturreko bozkatzaileak<br />
altzora berriz bildu asmoz.<br />
MAMek frantses banderaren<br />
kolorez osatu komuna paperaz<br />
gizon bat ipurdia garbitzen<br />
erakusten duen argazkiaren<br />
egilea<br />
auzipetuko du. Onartezi-<br />
na.<br />
Fais pas le malin, toi!<br />
nena dira. Denboran iraunkorrak<br />
diren eta pertsonen artekoak diren<br />
identitate ikurretatik eratortzen<br />
den aukera pertsonala edo kolektiboa<br />
erabakitzeko eskubidearen<br />
edo autodeterminazio eskubidearen<br />
bitartez bakarrik jarri daiteke<br />
praktikan.<br />
Autodeterminazioa versus<br />
frontismoa<br />
Abertzalegoak espazio eta hausnarketa<br />
berriak berreskuratu behar<br />
ditu, eta horietako bat da zeharkatasunarena.<br />
Beti ere gizarte<br />
moderno eta, beraz, anitz baten barruan<br />
dauden identitate kolektiboen<br />
arteko elkarbizitzaren eta elkarlanaren<br />
balore eta erreferentzia<br />
goren bezala ulertu behar da.<br />
Era horretara, autodeterminazioa<br />
erreferentzia moderno eta ezberdinen<br />
arteko elkarbizitzaren eta elkarlanaren<br />
azken baliabide bezala<br />
kokatzen da.<br />
Badago bigarren hausnarketa<br />
bat: independentistak ez diren herritarrek<br />
beren eskubide eta askatasun<br />
politikoak bermatuak izan<br />
behar dituzte independentzia hipotesi<br />
batekin. Baina bestalde, herritar<br />
independentistek ere beren eskubideak<br />
bermatuak izan behar<br />
dituzte ez-independentzia hipotesi<br />
eta egoera batean. Demokrata guztiak<br />
izan behar dira erabakitzeko<br />
eskubidearen alde, independentistak<br />
izan zein ez.<br />
Frontismoa, izan ere, independentismoaren<br />
kontrakoa baino<br />
gehiago, zeharkatasunaren antitesia<br />
da.<br />
Abertzaleok jakin behar dugu<br />
autodeterminazioaren apustua zeharkatasunaren<br />
foroan jokatzen<br />
dela, eta zeharkatasuna aniztasun<br />
ugarien bidegurutzea baizik ez<br />
dela.
Hizpideak<br />
Tabuaren arrakalak<br />
Koldo Aldabe<br />
kaldabe@berria.info<br />
spainian ez dela torturatzen. Kasu<br />
E eztabaidaezina agertu arte; eta orduan,<br />
araua berresten duen salbuespentzat<br />
aurkezten da. Ez, ez da torturatzen,<br />
diote lau haizeetara, eta askok,<br />
isilpean, torturatzen dela, baina beharrezkoa<br />
delako, diote.<br />
Tabua baita,Espainian,torturaz hitz<br />
egitea,urtero gobernuz kanpoko erakundeen<br />
salaketapean egon arren.<br />
Orain,dirudienez,Auzitegi Nazionalean<br />
r Adur<br />
Espainiar iruditeriaren<br />
defentsan<br />
Angel Rekalde<br />
Idazlea<br />
Antzuolako armarrian<br />
ageri diren<br />
kanoiak kentzeko<br />
eztabaida itxita<br />
dagoela, Esparza<br />
Leibar heraldista sartu da<br />
tartean (<strong>BERRIA</strong>, apirilak 10, Gipuzkoako<br />
kanoiak: kultur ondare<br />
bat). Polemikako kanoiak Belaten<br />
1512an nafar armadari<br />
kendu zizkiotenak dira, gaztelar<br />
inbasioaren eta nafar independentziaren<br />
galeraren kapitulu<br />
bat. 1513an Joana Eroa gaztelar<br />
erreginak Nafarroaren kontrako<br />
gerran lortutako merituak<br />
saritzeko asmoz ezarri zituen gipuzkoar<br />
armarrian. Handik Antzuolakora<br />
pasa ziren.<br />
Esparzaren artikulua harrigarria<br />
da. Beste baieztapen batzuen<br />
artean, atzerriko (eta Erdi<br />
Aroko) erregina batek bere sin-<br />
bertan hausten hasi da tabu hori,azken<br />
bi epaietan,Egunkaria auzian eta Jose<br />
Antonio Zurutuzaren aurkako epaiketan,tortura<br />
zantzuak ez ezik tortura ere<br />
izan zela esan baitute epaileek,Zurutuzaren<br />
kasuan zigorra ezarri dioten arren.<br />
Bi kasu horiek,ordea,araua berresten<br />
duten salbuespenak dira,oraingoz.<br />
Eta hala da, begiratu besterik ez baitago<br />
Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo<br />
sailburuaren ekimena, torturatuek torturak<br />
salatu ez ditzaten egindako mehatxua,<br />
torturak jarrai dezan. Izan ere,<br />
Espainian, Ertzaintzak ere ez du torturatzen.<br />
bolo inperialak inposatzen ahal<br />
dituela gailentzen da bere tesian;<br />
baina guk, bost mende geroago,<br />
gure etxean, ezin ditugu<br />
birpasatu. Ideia bitxia gizarte<br />
garaikidean.<br />
Heraldista baten argudiaketan<br />
beste <strong>datu</strong> txundigarria da<br />
artikulu osoan sakonean ageri<br />
den presuntzioa: eztabaidatzen<br />
diren sinboloek ez dute esanahirik.<br />
Koloregabeak dira, ez dira<br />
kaltegarriak, ez dute eraginik ez<br />
ondoriorik; apaingarria baino<br />
gehiago ez dira. Ez dago biolentzia<br />
bat atzean, bidegabeko inbasio<br />
bat, lege-urratze bat, gure<br />
herriaren kontrako erasoa, atzerriko<br />
potentzia baten bertako indarren<br />
erabilera maltzurra...<br />
Eta esanahirik ez dutenez, ez dago<br />
inongo arazorik hura harro<br />
agertzen jarraitzeko (ideia berri<br />
hau Israelgo edota Europako<br />
sinbologia naziari aplikatzeko<br />
iradokizuna egiten diot).<br />
Errepara diezaiogun, aurrera<br />
eginez, Esparza Leibarrek egi-<br />
Hitz beste<br />
Anjel Lertxundi<br />
ten duen beste ezusteko irakurketa<br />
bati: Francoren diktaduraren<br />
sinboloak inposatuak izan<br />
ziren, baina Nafarroaren 1512ko<br />
inbasiotik eratorritakoak, berriz,<br />
grazia eta oparia dira (36koaren<br />
ondotik nafar armarriak<br />
hartu behar izan zuen laureada<br />
bezala gutxi gorabehera?). Hori<br />
zortea dugun hainbeste gerratan<br />
konkistatu eta egurtu gaituzten<br />
espainiar armadekin; azken<br />
batean, Sanzek dioen bezala,<br />
gure onerako eta<br />
probetxurako izan da.<br />
Esparzak esan nahi duena da<br />
ez direla herri honen sinboloak<br />
ukitu behar, hori «historia manipulatzea»<br />
bailitzateke.<br />
Antza denez, mende horietako<br />
historia garaileek idatzi dutena<br />
dela ekarri behar zaio gogora<br />
Esparzari. Bertsio ofiziala zalantzan<br />
jarri eta ikuspegi kritikoa<br />
proposatzea manipulaziotan<br />
aritzea litzatekeela bazter utziz<br />
(adarjotzeak beste kontu batzuetarako<br />
hobe!), Esparzaren<br />
Matraka ostea<br />
z du atzoko eguna atsegin, ez du gogoko urte osoko li-<br />
E buruenganako ezaxolatasuna nekez estaltzen duen<br />
egun bakar bateko liturgia: feriak, liburu salduenak, sinadurak,<br />
adierazpen instituzional onkeriazkoak, irakurketak…<br />
Poztasun gutxi ematen dio egunak eta nahigabetik<br />
dezente, horixe egia.<br />
Zaletasunak eraman zuen, hain zuzen ere, liburuekin<br />
zerikusia duen lanbide batera, eta urtean zehar apenas<br />
izaten duen libururik zabaldu gabeko egunik. Baina liburu<br />
egunak trenpu txarra eragiten baitio, aspaldi atzeratzen<br />
ari zen bidaiatxo bat egiteko baliatu zuen atzokoa. Nahiko<br />
goiz ekin zion bideari, eta egun osoan ez zuen libururik zabaldu;<br />
ez zuen autoko irratia piztu, irakurtzeazeinonaden<br />
matraka ez entzuteagatik; telebistarik ez zuen jatetxe<br />
apal batean egin zuen jatordua.<br />
Arratsarekin sartu zen etxean. Biloba hurbildu zitzaion,<br />
hanka pattalka, liburu ilustratu berri bat eskuan zuela:<br />
—Amona, irakurriko?<br />
argudioak, historian gailendu<br />
den espainiar agintearekin kontserbatzailea<br />
eta otzana, ez du ez<br />
buru ez hanka. Kanoi haiek Belateko<br />
arma-gertaera hartatik<br />
datozela, eta Nafarroaren kontrako<br />
gerran milizia gipuzkoarrek<br />
parte hartu zutela ez du<br />
inork eztabaidatzen. Horretan<br />
ez dago manipulaziorik. Gure lurretatik<br />
parte hartu zutenak lotsatu<br />
beharko lituzkeen pasartea<br />
dela historialariek esan dute<br />
batetik (Serapio Mujikak...), eta<br />
politikariek bestetik (Jose Anto-<br />
Kanoiak ezabatzea<br />
erabaki zen<br />
«euskaldunentzat<br />
memoria latzeko<br />
senideen arteko<br />
liskarren oroigarri»<br />
zirelako<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 5<br />
Iritzia ‹ Harian<br />
nio Agirrek, Errepublika garaian<br />
armarriko kanoiak kentzea<br />
erabaki baitzuen).<br />
Eztabaida hau beste egoera<br />
batzuetan izana da (1931ko ekainaren<br />
14an Lizarran ospatu zen<br />
Euskal Udalerrien Batzarrean),<br />
edo Trantsizioan (Gipuzkoako<br />
Batzar Nagusien bigarren bileran).<br />
Eta kanoiak ezabatzea erabaki<br />
zen «euskaldunentzat memoria<br />
latzeko senideen arteko<br />
liskarren oroigarri» zirelako,<br />
eta «Nafarroaren behin betiko<br />
konkista eta erresuma independente<br />
gisa horren amaiera ekarri<br />
zuen». Baina Esparzak espainiar<br />
tradizioko zaharmindu eta<br />
atzerakoienekin aritzea nahiago<br />
du, errekonkista eta lorien<br />
ideiak inposatzen dituztenekin.<br />
Eztabaida, kasu honetan, Esparza<br />
jauna, ez da historiarena.<br />
Belateko 1512ko zorigaiztoko<br />
pasartea oso argi dago. Eztabaida<br />
orainean kokatzen da: alegia,<br />
erabakitzeko edo gure gizartea<br />
nahi dugun moduan eraikitzeko<br />
eskubidea dugun, ala armaden,<br />
inperioen eta errege-erreginen<br />
menpe segitzen dugun; ze<br />
balio, sinbolo edo erreferente<br />
nahi ditugu gure ordezkari; eta<br />
azken batean, helburu dugun<br />
etorkizuneko euskal lurraren<br />
gizarteratzeari ze eduki emango<br />
diogun.
6 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Iritzia<br />
Larrepetit<br />
Garazi Goia<br />
Zerua ‘itxi’zuten,<br />
eta hegazkinek<br />
lurrean iltzatuta<br />
jarraitu zuten sei<br />
egunetan zehar.<br />
Bitartean,<br />
Londresen, zeru<br />
urdina ikusten<br />
jarraitu genuen<br />
, Hemeroteka<br />
Istorio unibertsalak<br />
Karmele Jaio › Deia<br />
Errautsa<br />
eta bi istorio<br />
slandiako sumendia iratzarri ondorengo<br />
I egunean, Londresko aireportu guztiak itxi<br />
zituzten, eta kaosa zabaldu zen inora joan<br />
ezinik gelditu ziren milaka pertsonen artean.<br />
Egun berean, lainorik gabeko zeru urdinarekin<br />
esnatu zen hiriburua, aspaldiko hilabeteetako<br />
egunik eguzkitsuenean, hegazkinen lorratzik<br />
gabeko zeru garbia ikus zitekeen, errauts<br />
hodeiaren aztarnarik gabe. Guztiz ironikoa<br />
zen konparaketa hutsa. Egunkariak eta telebista<br />
existituko ez balira, gezur handi batekin<br />
engainatu gintuztela pentsatzeko modukoa.<br />
Zerua itxi zuten, eta hegazkinek lurrean iltzatuta<br />
jarraitu zuten sei egunetan zehar. Bitartean,<br />
Londresen, zeru urdina ikusten jarraitu<br />
genuen. Hausterrea iparralderantz abiatu<br />
zen arte.<br />
Egun horietan zehar sortzen ari ziren erreakzio<br />
dramatizatuek bi motatako istorioak<br />
sortu zituzten. Lehenengo istorioko protagonistak<br />
hauek dira: existitzen diren garraiobide<br />
guztiak bata bestearen atzetik hartu dituen<br />
familia —autobusa, trena, barkua, trena berriro<br />
ere, eta azkenik, autoa—; edo egoera al<strong>datu</strong><br />
ezin dutela badakite ere, kexuka denbora<br />
galtzen duen mutil taldea; edo etxera iristeko<br />
zazpi lurralde ezberdin pasatu dituen bikotea.<br />
Ez dut esaten egoera zapuzgarria izango ez<br />
zenik, baina, tamalez, ezer gutxi egin zitekeen.<br />
Hain zuzen, egoera filosofiaz hartzen dutenak<br />
dira bigarren istorioko protagonistak; bide<br />
batez, oporrak luzatu eta patxadaz disfrutatzen<br />
jarraitzen dutenak.<br />
Guri lehenengo istorioa bakarrik erakutsi<br />
digute komunikabideetan. Eta, berriro ere,<br />
zein zaurgarriak garen frogatu digute. Aireratzen<br />
ez den hegazkin batek irrazionalak izatea<br />
eragiten digu.<br />
Britainiar armadako itsasontzi bat portuan.Afganistanetik bueltan datozen<br />
soldaduak eta britainiar zibilak jasotzen ari da,sumendi baten hautsak euren<br />
herrira abioiez bueltatzea galarazi baitie azken egunetan.Telebistan ikusi ditut<br />
irudiak.Emakume bat,haur txiki bat besoetan daramala,kopetilun sartu<br />
da gerra ontzira.Eta bat-batean,gerra garaiko irudien aurrean nagoela iruditu<br />
zait.Emakumea ebakuatzen ari dira,gerratik ihesi.<br />
Gauzak beti berdin izaten jarraituko dutela pentsatuta bizi gara.Ez dugu<br />
zalantzan jartzen beti izango dugula gure gosea aseko duen plater betea mahaian,kaleko<br />
hotzetik babestuko gaituen etxe bat,ondo bizitzeko aukera<br />
emango digun lanpostu eta soldata bat…Nahi dugunean abioi bat hartu eta<br />
nahi dugun lekura bidaiatu ahal izango dugula uste dugu,noski baietz,zerk<br />
galaraziko digu bada?<br />
Historiak,beste gauza askoren artean,gure bizitza gauetik goizera al<strong>datu</strong><br />
daitekeela erakusten digu.Mendetan zehar hainbat pertsonen bizitzak erabat<br />
al<strong>datu</strong> dituzten gerrateak,hondamendiak edo krisi ekonomiko larriak<br />
gertatu dira.Hala erakusten digute Historia liburuek eta hori ezagutzeak daukaguna<br />
baloratzen laguntzeaz gain,gure bizimodua faktore askoren eraginpean<br />
dagoela erakusten digu,eta ez bakarrik gure desio edo borondatearen<br />
pean.<br />
Historia liburuez gain,nobelek,antzerki obrek,pelikulek ere erakusten digute<br />
guzti hori.Fikziozko lanek pertsonai konkretuen istorioak kontatzen dizkigute,baina<br />
hauek istorio unibertsalen isla dira.Fikzioa gezurra da,asmatutako<br />
zerbait,baina benetako egiak esaten ditu.Horregatik gaur,Liburuaren Nazioarteko<br />
Eguna den honetan,irakurtzeak zertarako balio duen galderari<br />
erantzungo diot liburuek aukera ematen digutela beste pertsonai batzuen larruetan<br />
sartzeko,mundua beste begi batzuekin ikusteko,geure burua abaniko<br />
baten antzera irekitzeko eta guk uste baino bizitzeko modu gehiago daudela<br />
konturatzeko,besteak beste.<br />
u Zuzendariari<br />
<strong>BERRIA</strong>k irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 2.500 karaktere —espazioak barne— baino luzeago izan<br />
behar, eta <strong>BERRIA</strong>k mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:<br />
Berria, Martin Ugalde Kultur Parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.<br />
Illunbeko auzia... eta hirigintza<br />
ardurak!<br />
Donostiako ezker abertzalearen iritziz,Letamendia<br />
jaunaren adierazpenak lotsagarriak<br />
dira.Nuevo Desarrollo de Anoeta enpresari<br />
egindako Illunberen esleipena ilegaltzat jo<br />
zuen EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak,eta<br />
emandako epai hura gauzatu behar izan zen,<br />
Auzitegi Gorenak berriki baieztatu duen moduan.Gertakari<br />
horien inguruan Letamendia<br />
hirigintza zinegotziak egindako adierazpenak,<br />
azken baieztapen hori garrantzirik gabekoa<br />
dela esanez,soilik donostiarrokiko iseka moduan,lotsagarri<br />
eta ezmoraltzat jo daitezke.<br />
Argi esan beharra dago bera dela egin zen esleipen<br />
ilegalaren erantzule nagusia,baita aurreko<br />
epaia gauzatua izan ez zedin emandako<br />
pauso guztiena ere.Horregatik,ekintza judiziala<br />
bultzatu zuten,eta Auzitegi Gorenaren babesa<br />
jaso duten zinegotziek ikerketa bat iragarri<br />
dute alkatearen eta gobernu taldearen ekinbideak<br />
altxor publikoari eragindako kalteak aztertzeko,hau<br />
da,donostiar guztion diruari eragindako<br />
kaltea ezagutu ahal izateko.<br />
Bada ordua beren akats eta hauteskunde<br />
kanpainak beren ondaretik ordaindu ditzaten.<br />
Berri horren haritik,hautetsi independentistok<br />
ohartarazi nahi dugu hirigintza alorrean<br />
besterik ez dugula pasatzen utziko.Alkateak<br />
eta hirigintza zinegotziak,oposizioaren pasibitate<br />
ia erabatekoarekin,Donostia hauteskunde<br />
kanpaina pertsonalean bilakatu nahiko dute.<br />
San Bartolome,Auditz-Akular,Txomin eta abar<br />
udal gobernuaren gorazarrerako prentsa kanpaina<br />
baten osagaiak bilakatzen ari dira,donostiar<br />
gehienok,eta <strong>datu</strong> ekonomikoek baieztatzen<br />
dute,tamaina horretako abenturatan<br />
sartzeko baldintzarik ez dagoela sumatzen dugunean.Horregatik,hautetsi<br />
sinatzaileok ez dugu<br />
guztion ondareari kaltea eragingo dion kasu<br />
bakar bat ere pasatzen utziko horien promotoreei<br />
dagozkien ardurak eskatu gabe.Ezin dugu<br />
onartu kamioi eta lokatz artean hiria murgilduta<br />
gelditzerik,soilik Odonek bere proiektu izarrak<br />
martxan jarri dituela saldu nahi duelako.Zer<br />
gertatuko da urbanizazio horiekin dirurik ez bada<br />
gelditzen horiekin jarraitu eta bukatzeko?<br />
Europa osoan euspen eta zuhurtzia mezuak<br />
zabaltzen diren bitartean,Donostian,San Bartolomeko<br />
350 etxebizitza 700.000 eurotan<br />
saldu ditzakeela sinetsarazi nahi digun alkate<br />
bat dugu.Behin baino gehiagotan esan diogu<br />
duen eskaria erakuts dezala,edo,bestela,aski<br />
ezagunak diren <strong>datu</strong> eta informazioei kasu egin<br />
diezaiela.Adibidez,hemen eta orain,Atotxa<br />
T www.berria.info<br />
Horrela gabiltza<br />
Idoia Mendiak,atzo: «Atxilotuen inkomunikazioa<br />
kentzeko eskumenik ez dugu,Madriletik<br />
bideratzen da»...<br />
1.Ez da inkomunikazioaren aurka agertu.<br />
2.Torturarik ez badago,zertarako inkomunikazioa<br />
deklaratzerik nahi ez duenarekiko?<br />
Euskalduna torturatzeko dagoen askatasun<br />
osoarekiko gaitzespena,torturen existentziaren<br />
ukazioa,ez dira nahiko eta ez da demokrazia<br />
batean politikarien jarrera zuzena.«Eskubideak<br />
ETAk urratzen ditu Euskadin».Zergatik?<br />
Urratzen diren eskubide bakarrak al dira? Beharrezko<br />
elkarrizketari ezetza,inposaketa,lapurreta...Autodeterminazioa,guztiontzat<br />
da<br />
Errekan jada urbanizatuta dauden partzelak hilabete<br />
luzez prezio erdian ere saltzen ez direla<br />
adierazten duten informazioei.Non dago arazoa?<br />
Noiz ingresatuko da diru hori? Zer gertatuko<br />
da saldu gabe jarraitzen badute?<br />
Politikariei beren ekintzen ondorioak ordain<br />
ditzatela exijitzeko garaia heldu da,politikoki<br />
zein ekonomikoki.Zentzu honetan,Elorza-Letamendia<br />
tandem-ak abiatu duen hauteskunde<br />
lasterketa eroak jada ez du lortuko zigorrik<br />
gabe geratzerik,hiriari etorri ahalko zaizkion ondorioen<br />
aurrean.Zentzuzko hirigintza eta udal<br />
kudeaketarantz,180.000 olatu Donostialdea<br />
eraldatzeko.<br />
Miren Zinkunegi eta Agustin Rodriguez. Hautetsi<br />
independentistak (Donostia).<br />
Gasteizko Agirrezuazoak:<br />
‘Regitur fatis mortale genus’<br />
Agirrezuazo abizenaren etxean,Gasteizen dagoena,topatu<br />
nuen esaldi honek arreta eman<br />
zidan.Izan ere,Lucio Anneo Seneca handiaren<br />
Octaviaobratik datorren esaldi honek filosofia<br />
estoikoaren oinarriak batzen ditu: «Patuagatik<br />
zuzendua da espezie hilkorra».Edo,beste<br />
modu batera esanda,gizakiok patuaren mende<br />
gaude beti,eta egiten edo esaten edo desiratzen<br />
dugun edozerk ez du hori al<strong>datu</strong>ko.<br />
Gizabanakoak bizitzari ekin behar dio,ez bizitzak<br />
norbera maneiatu.Gu gara geure patuaren<br />
sortzaile eta erantzule,eta guk oztopoa jarriko<br />
dugu nahi dugunean.Gerta liteke batak besteari<br />
bidea gurutzatzea,tranpak jartzea edota bidezidorrak<br />
bilatzen saiatzea,baina beti gizakiaren<br />
eraginez gertatuko den gauza bat da.<br />
Filosofia mintegikoek gomen<strong>datu</strong> didaten<br />
heinean,Omnia secundum litem fiuntaskoz<br />
gizakoiagoa dela uste dut.Aristotelengandiko<br />
aipua dugu hori,Fernando de Rojasen La Celestina-n<br />
datorrenetik literaturan joko asko izan<br />
duena: «Gauza guztiak borrokaren arabera<br />
gertatzen dira».Horrekin ez dut biolentziarako<br />
grina sortu nahi,baizik eta borrokahitzaren<br />
konnotaziorik positiboenean egin nahi dut koska.Izan<br />
ere,gauza guztiak eraldatzeko geure<br />
ahalmenek baldintzatzen du patua,ez patuak<br />
ahalmenak kontrolatu.<br />
Ibai Idoeta. Bilbo.<br />
ZUZENKETA: Auzitegi Nazionaleko Fiskaltzak<br />
Berriozarko ezker abertzaleko hiru zinegotziren<br />
aurka 18na urteko kartzela zigorra eskatu<br />
duela argitaratu genuen atzoko <strong>BERRIA</strong>n,<br />
eta 18na hilabeteko kartzela zigorra eta hamarna<br />
urteko inhabilitazioa da eskatu duena.<br />
eskubide,espainol zein euskaldun,katalan naiz<br />
galego...Alderdi ezkertiar batek nola egin uko<br />
giza eskubide bati? Egiguren autodeterminazioaren<br />
alde zegoen,bakearen alde zegoen.<br />
Orain estatutua adostasuna dela diozue,eta<br />
berau ospatzeko ausardia duzue,probokazioz<br />
beteriko erabaki zentzugabea herriaren<br />
gehiengoa entzun ez eta baztertuz,negozio<br />
eginez...Konstituzioaren aurka dagoen herria<br />
gara,askatasuna nahi dugu,erabakiak hartzeko<br />
gaitasuna nahi eta behar dugu,ez dugu<br />
onartzen Madriletik indarrez inposatzen digutena.Guztiontzat<br />
bakea,guztiontzat eskubideak.Hitz<br />
egin!<br />
Hirundo Fondo.
Gaurkoa›<br />
Nortasun<br />
agiria<br />
pBittor Perez<br />
Elexpe. Portugaleten<br />
jaio zen<br />
1951ko maiatzaren<br />
4an; herri berean<br />
hil zuten,<br />
1975eko urtarrilaren<br />
20an.<br />
pMilitantzia. Gizartemugimendu<br />
ugaritako<br />
partaide izan<br />
zen, baita PTE<br />
Langileen Espainiako<br />
Alderdiko<br />
kide ere.<br />
pAitortza.<br />
<strong>2010</strong>eko otsailaren<br />
4an sinatu<br />
zuen agiria Espainiako<br />
Justizia<br />
ministroak.<br />
Maite Asensio Bilbo<br />
Ofizialki Victor Manuel Perez<br />
Elexpe frankismoaren biktima<br />
izen<strong>datu</strong> dute. Espainiako<br />
Gobernuak 2007an onartutako<br />
Memoria Historikoaren Legearen ondorioz<br />
eska daitekeen aitortza hori jaso berri<br />
du haren sendiak, baita kalte-ordain<br />
ekonomikoak hartzeko eskubidea ere,<br />
hura hil eta 35 urtera. Bittor Perez Elexperen<br />
hilketa nola gertatu zen argitu dela<br />
sentitzen dute Fermin eta Mari Efi anaiarrebek,<br />
«baina prozesua ezin da honela<br />
bukatu», diote. Francoren erregimenak<br />
hildako milaka pertsonaren familiek bezalaxe,<br />
anaiarentzako justizia eskatzen dute:<br />
«Errekonozimentua ezin da izan Justizia<br />
Ministerioak biktimari emandako titulu<br />
pribatu bat bakarrik». Biktimak ikusezintasunetik<br />
atera beharraz dihardute, «lapurtutako<br />
duintasuna itzultzeaz», hilketen<br />
errudunak zigortzeaz.<br />
1975eko urtarrilaren 20an hil zuten Bittor<br />
Perez Elexpe, Portugaleten (Bizkaia). Anaiarrebek<br />
oroitzen dutenez, egun hartan ohi<br />
baino lehenago atera zen etxetik, Sestaoko<br />
(Bizkaia) lantokira joan aurretik panfleto<br />
batzuk banatzeko asmoz; Nafarroako hainbat<br />
enpresatako langileek deitutako greba<br />
egunarekin bat egiteko deia zabaldu nahi<br />
zuen. Santa Maria elizaren parean gelditzeko<br />
esan zion guardia zibil batek; Perez Elexpe<br />
korrika atera zen, eta agenteak tirokatu<br />
egin zuen, bizkarretik. <strong>24</strong> urte betetzekoa<br />
zen urte hartako maiatzean.<br />
Guardia Zibileko agente haren izen-abizenak<br />
badakizki Perez Elexpe sendiak: Narciso<br />
San Juan. «Kasuari buruzko txostena Ferrolgo<br />
Artxibategi Militarrean [Galizia] topatu<br />
genuen, eta hor ageri zen guardia<br />
zibilaren izena», azaldu du Fermin Perez<br />
Elexpek. «Baina bagenekien nor zen, kalean<br />
ezaguna zen, gugandik hurbil bizi zen», eran-<br />
Victor Manuel<br />
Perez Elexpe<br />
Agiri soiletik harago<br />
Espainiako Gobernuak frankismoko biktima gisa onartu du 1975ean<br />
Guardia Zibilak hildako Bittor Perez Elexpe, eta agiri bat helarazi dio<br />
sendiari; familiarentzat, ordea, justizia agiri soil bat baino gehiago da.<br />
«Ez dugu onartzen<br />
delituaren izaera<br />
politikoa. Sarraski<br />
frankistaren<br />
barruan, Bittorren<br />
hilketa gizateriaren<br />
aurkako krimena<br />
izan zen», dio<br />
Fermin anaiak<br />
Guardia zibil batek hil zuen Victor Manuel Perez<br />
Elexpe gaztea, Portugaleten. <strong>BERRIA</strong><br />
Hil zutenean, Nafarroako langileekiko elkartasun<br />
panfletoak banatzen ari zen Perez Elexpe. <strong>BERRIA</strong><br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 7<br />
‹ Harian<br />
tsi du Mari Efi Perez Elexpek. Hilketa ikusi zuten<br />
lekukoei esker dakite Narciso San Juanek gezurra<br />
idatzi zuela txostenean. Bittor Perez Elexpek<br />
arma bat zeramala adierazi zuen, biktimak<br />
tirokatu zuela eta guardia zibilak airera tiro<br />
eginez erantzun zuela. Airera jaurtitako<br />
bala haiek, ordea, Perez Elexpe jo zuten,<br />
«eta gorpuaren ondoan pistola jarri ziotela<br />
ikusi zuten han zeudenek», dio arrebak.<br />
Nebaren hilketa nola gertatu zen argitu<br />
da aitortzaren bidez, baina ez da nahikoa:<br />
«Pertsona baten izena garbitzeko, justizia<br />
egin behar da». Frankismoaren biktimek<br />
ikusezin jarraitzen dutela uste du Fermin<br />
Perez Elexpek: «Aitortza hori Ministerioaren<br />
eta sendiaren artean geratu da, beste<br />
inork ez du horren berririk. Horregatik,<br />
uste dugu aitortza publikoa egin beharko<br />
luketela Espainiako Gobernuak, Eusko<br />
Jaurlaritzak eta Portugaleteko Udalak».<br />
Era berean, auzitara jotzeko aukera aztertzen<br />
ari da familia. 1977an, Perez Elexperen<br />
erailketagatik salaketa jarri zuten,<br />
baina auzia artxibatuta geratu zen; ordutik,<br />
prozesua berpizteko egindako kontsulta<br />
guztietan ezezkoa jaso dute. Egun,<br />
aitortza jasota, eta frankismoko krimenak<br />
epaitzeari buruzko eztabaida puripurian<br />
dagoela, argi izpi bat ikusten dute,<br />
Fermin Perez Elexperen arabera: «Ez<br />
dugu onartzen delituaren izaera politikoa.<br />
Sarraski frankistaren barruan,<br />
anaiaren hilketa gizateriaren aurkako<br />
krimena izan zen; hortaz, ez du preskribitzen,<br />
eta hiltzaileei ezin zaie 1977ko<br />
Amnistiaren Legea aplikatu».<br />
Itxaronaldi luzeegia<br />
35 urteotako ukazioak «frustrazioa,<br />
pena, amorrua» eragin zuten familiarengan.<br />
Aitortza, gainera, berandu heldu da<br />
senide askorentzat. «Gure neba gaztea<br />
zenak ez zuen ulertzen nolatan hil litekeen<br />
pertsona bat horrela, eta, ondoren,<br />
eskubide guztiak ukatu», dio Mari Efi<br />
Perez Elexpek; «Bizitza eman zuen aitortzaren<br />
alde borrokan, eta ezintasun<br />
sentimendu horrek hil zuen». Gurasoek<br />
ere ezin izan zuten begiz ikusi Francisco<br />
Caamaño Espainiako Justizia ministroak<br />
sinatutako agiria, semeari biktima<br />
estatusa aitortzen diona. Baina amak,<br />
gutxienez, parte hartu ahal izan zuen<br />
Sestaon memoria historikoaren alde<br />
diharduen Errepresaliatuak taldeak<br />
antolatutako omenaldian. «Amarentzat<br />
oso garrantzitsua izan zen Bittorri<br />
buruz jendaurrean hitz egin ahal izatea»,<br />
gaineratu du biktimaren arrebak.<br />
Hala ere, zortea izan dutela uste<br />
du: «Eskatutako dokumentazioa aurkeztu<br />
ezin izan dutenei ez diete ezer aitortu,<br />
ezta aurrekari txikiren bat zuten<br />
biktimei ere, nahiz eta askotan asmatuak<br />
diren jakin. Eta zer gertatzen<br />
da hobi komunetan lurperatuta daudenekin?<br />
Asko dago egiteko».
8 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Jesus Egiguren q PSE-EEko lehendakaria<br />
Batasunaren apustua benetakoa dela dio Jesus Egigurenek, PSE-EEko lehendakariak.<br />
ETAren jarreraz mesfidantza agertu du, eta denontzat aukerarik onena Batasunak ETA<br />
armak uzteko konbentzitzea delakoan dago.<br />
«ETAk eta Batasunak erabakiak<br />
hartzen dituztenean, lagundu<br />
beharko diogu prozesu horri»<br />
Pello Urzelai Lasarte-Oria<br />
Eusko Legebiltzarraren 30. urteurrena<br />
dela eta, ohi baino elkarrizketa<br />
gehiago ematen ari da PSE-<br />
EEko lehendakari Jesus Egiguren<br />
(Aizarna, Zestoa, 1954),<br />
1987tik 1990era arte Legebiltzarreko<br />
buru izan baitzen. Dena<br />
den, egungo egoeraz mintzatu da<br />
Berria TBko Esan ahalasaiorako,<br />
Digitalak ekoizpen etxearen estudioan.<br />
Elkarrizketa hasi aurretik,<br />
Hitzetik hortzera saioan Maialen<br />
Lujanbiori entzundako bertso<br />
eder bat aipatu du. Elkarrizketa<br />
amaituta, bertso horren testua eskuan<br />
irten da estudiotik.<br />
Jakina da zure desioetako bat, PSE-<br />
EEko buruzagi zaren aldetik, Ajuria<br />
Enean lehendakari sozialista bat izatea<br />
zela...<br />
Bai.<br />
Lortu duzue...<br />
Lortu dugu, bai. Bizitza guztia<br />
kosta zaigu. Bide ezusteko batetik,<br />
baina lortu dugu. Garrantzitsua<br />
zen aldaketa egitea. Gobernua<br />
berritzea ona izaten da demokrazia<br />
guztietan.<br />
Aldaketa horrek onurarik ekarri al du<br />
urte honetan?<br />
Bai, onurak ekarri ditu alde askotatik.<br />
Beharbada, ez da garrantzitsuena,<br />
baina, esate baterako, heldu<br />
gara gobernura, eta mundu<br />
guztiak ikusi du Euskadiko autogobernua,<br />
Euskadiko libertateak,<br />
Euskadiko egoera ez dela al<strong>datu</strong><br />
alderdi politiko nazionalista<br />
bat zegoen garaitik, ez dela auzitan<br />
jartzen euskaldunon identitatea.<br />
Horrez gain, Ibarretxeren azkeneko<br />
urtean 25.000 lanpostu inguru<br />
galdu ziren —ez dut esan<br />
nahi haren kulpagatik izan zenik—,<br />
eta sozialistak gauden urte<br />
honetan 5.000 inguru jaitsi da. Politika<br />
ekonomikoa ondo egin da.<br />
Euskadi krisitik irten da. Langabezia<br />
dagoen neurrian, krisia ere<br />
badago, baina <strong>datu</strong>ak positiboak<br />
dira. Balantzea oso ona da.<br />
Bakegintzan zerbait aurreratu duzue,<br />
edo gauzak lehen bezala daude?<br />
Bakegintza ez dago gehiegi gure<br />
eskuetan. Egin ditugu gauza batzuk,<br />
denok ezagutzen ditugu-<br />
JON URBE / ARGAZKI PRESS<br />
nak: kartelak kendu, kaleak garbitu...<br />
Hortik kanpora, beharbada,<br />
zerbait gehiago egiten hasi behar<br />
dugu. Ez dut kritikatu nahi<br />
orain arte egin duguna. Hor daude<br />
espetxe politikaren eskumenak<br />
eskual<strong>datu</strong> gabe, eta orain arte<br />
ez gara tematu gai horretan.<br />
Beste gauza asko badaukagu egitea,<br />
baina nola bizi garen trantsizio<br />
momentu batean... Ilusio izugarria<br />
jarri genuen bake prozesuan;<br />
hori moztu zen, eta orain batik<br />
bat Madrilek eramaten du bake<br />
politika edo terrorismoaren<br />
kontrako politika.<br />
Duela bost hilabete inguru, ezker<br />
abertzaleak ziklo politiko berri bat<br />
irekitzeko apustua egin zuen, Altsasun<br />
egin zuen adierazpenarekin.<br />
Nola ikusten duzu apustu hori orain?<br />
Kanpotik, gauza horiek aztertzea<br />
oso zaila izaten da. Aurreneko<br />
kezka duzu: benetan ari dira edo<br />
ez. Haiekin hitz egin ondoren, eta<br />
egin dituzten gauzak egin ondoren,<br />
nik uste dut benetan ari direla:<br />
etapa politiko berri batean<br />
sartu nahi dute Euskadin, eta<br />
etapa politiko berri horretan,<br />
indarkeriarik gabe, denek politika<br />
egin. Baina hori oso makal<br />
doa. Beste alde batetik, ez dakit<br />
nola uztartzen den asmo hori<br />
ETAren asmoarekin. ETAk esan<br />
du jarraitu nahi duela, atentatu<br />
gehiago egin behar direla. Ez<br />
dakit, haiek ere ariko dira gogoeta<br />
egiten Batasunak esan duenari<br />
buruz, eta bitartekariek eskatu<br />
diotenari buruz. Guk, oraingoz,<br />
esperantza ona badugu, baina ez<br />
dugu ikusten ezer egiteko baldintzarik<br />
oraindik.<br />
«Politika ekonomikoa<br />
ondo egin da. Datuak<br />
positiboak dira.<br />
Balantzea oso ona da»<br />
«Nazioarteko eskaerak<br />
garrantzitsuak dira,<br />
baina ez dakit ETAk<br />
serio hartzen dituen»<br />
Bi aukera aipatu izan dituzu: edo ezker<br />
abertzalea edo Batasuna ETAren<br />
aurrean jartzen den, edo konbentzitzen<br />
duen armak uzteko. Aukera horiek<br />
posible ikusten dituzu, zein da<br />
posibleago?<br />
Onena izango litzateke Batasunak<br />
edo inguruan dagoen mundu<br />
horrek ETA konbentzitzea urteak<br />
ez direla alferrik pasatzen eta,<br />
beharbada, bukatzeko garaia heldu<br />
zaiela. Adibide asko daude<br />
munduan zehar, erakunde armatuak<br />
borroka gelditzen dutenak<br />
eta alderdi politikoen bitartez politika<br />
egiten dutenak. Garai batean<br />
oso famatua izan zen Kolonbian<br />
M19k egin zuena. Uste dut<br />
hemen ere hori izango litzatekeela<br />
onena. Batasuna eta ETA beren<br />
artean haustea? Gure problema<br />
ez da; guri berdin zaigu Batasunak<br />
ETA kondenatzea eta politika<br />
instituzionalean sartzea. Baina<br />
denontzat errazago izango li-
tzateke Batasunak ETAkoak ere<br />
ekarriko balitu.<br />
Horretan ari direla uste duzu?<br />
Bai, nik uste horretan ari direla;<br />
hala ematen du, behintzat.<br />
Nazioarteko pertsona ospetsu horien<br />
adierazpena aipatu duzu. Desmond<br />
Tutu,De Klerk,Mary Robinson,<br />
Reynolds... horiek guztiek eskatu<br />
zioten ETAri su-etenaren pausoa<br />
emateko,eta Espainiako Gobernuari<br />
neurri berean erantzuteko.Nola ikusi<br />
duzu adierazpen hori?<br />
Ez dira bitartekariak, baizik eta<br />
Batasuna legeztatzeko laguntzaileak,<br />
Batasuna eta ETA bake bidera<br />
eramateko laguntzaileak. Orduan,<br />
zentzu guztia du ETAri edo<br />
Batasunari gauzak eskatzeak.<br />
Haientzat izango du zentzua Gobernuari<br />
zerbait eskatzeak, baina<br />
errealismo gehixeago behar dugu:<br />
pilota ezker abertzalearen teilatuan<br />
dago, eta erabaki nagusiak<br />
ezker abertzalearen eskuetan<br />
daude. Gobernua, zerbait argi<br />
ikusi arte, ez da arriskatuko erabaki<br />
ikusgarririk hartzera. PP<br />
hor dagoelako, jendeak mesfidantza<br />
handia duelako. Erabakiak<br />
ETAk eta Batasunak hartu behar<br />
dituzte, eta hartzen dituztenean,<br />
lagundu egin beharko diogu prozesu<br />
horri. Baina zerbait berria<br />
ikusi arte, eskuak lotuta dauzkagu.<br />
Adierazpen horren sinatzaileen artean,Jonathan<br />
Powell dago,Tony Blairren<br />
kabineteburua izandakoa, aurreko<br />
prozesuan ibilitakoa. Hori ez al<br />
da esanguratsua?<br />
Esanguratsua? Jonathan Powell<br />
lehengo prozesuan ibili zen, egia<br />
da. Gero liburu bat idatzi zuen:<br />
Great Hatred, Little Room: Making<br />
Peace in Northern Ireland.<br />
Liburu horretan, esaten du Euskadiko<br />
lehengo prozesua puskatu<br />
zela sozialistei eskatu zitzaielako<br />
beren kontrako erabaki bat hartzea:<br />
eskatu zitzaigun, alde batetik,<br />
Nafarroan erreferendum bat<br />
egitea, eta, bestetik, erreferendum<br />
horretan posizio jakin bat<br />
hartzea. Jonathan Powellek eredu<br />
hori egin behar ez denaren eredu<br />
gisa jartzen du. Irlandan beti<br />
argi izan zutela ez zeukatela protestantei<br />
eskatzerik, adibidez, Irlanda<br />
batu baten alde botoa ematea.<br />
Pixka bat irten naiz galderatik,<br />
baina nola ezagutzen dudan<br />
Powell eta prozesuaz gero ere hitz<br />
egin dugun... Eskaera horiek garrantzitsuak<br />
direla uste dut nik,<br />
baina ez dakit ETAk benetan eta<br />
serio kontuan hartzen dituen. Komunikatuan,<br />
esan zuen gogoeta<br />
egingo zuela, baina gure kezka da<br />
ETAk pentsatzen duela indarra<br />
dela bakarrik politika egiten duena.<br />
Aipatutako prozesu horri buruz,<br />
gogoratuko dizut Imanol Murua<br />
kazetariak Loiolako hegiak liburuan<br />
zure ahotan jarri duen esaldi bat:<br />
«Arazoetako bat, ziurrenik, izan zen<br />
guk Madrilen den-dena ez genuela<br />
esplikatzen, gai garrantzitsuak<br />
saihestu egiten genituelako, eta<br />
Arnaldok ere ETAri informazioa<br />
ematen zionean antzeko zerbait<br />
egingo zuen». Hori izan zen arazoetako<br />
bat?<br />
Problemetako bat bai, baina ez<br />
haustura ekarri zuen problema.<br />
Horrelako negoziazioetan beti<br />
gertatzen da anbiguotasun pixka<br />
bat behar izaten duzula. Bestela,<br />
hasten bazara eztabaidatzen hitz<br />
bakoitzak zer esan nahi duen, zer<br />
etimologia daukan eta abar,<br />
behin ere ez duzu akordiorik egingo.<br />
Berdin hasten bazara Madrilen<br />
esplikatzen nola ikus litekeen<br />
erabakitzeko eskubidea euskal<br />
ikuspegi paktista batetik... Badago<br />
modu bat, baina oso konplexua<br />
da, eta hasten bazara hori esplikatzen<br />
Madrilen, denbora galduko<br />
duzu. Orduan, hori negoziazioetan<br />
beti egiten da. Guk euskal sozialista<br />
moduan hitz egiten genuen,<br />
eta bagenekien egunen ba-<br />
«Gobernua, zerbait<br />
argi ikusi arte, ez da<br />
arriskatuko erabaki<br />
ikusgarririk hartzera»<br />
«Egunen batean<br />
akordio bat egiten<br />
bada, osagaiak<br />
Loiolakoak dira»<br />
«Loiolako akordioak<br />
askoz hobeak ziren<br />
Batasunarentzat,<br />
guretzat baino»<br />
tean hori aurrera irtengo bazen<br />
gu oso gaizki ibiliko ginela, eta Batasuna<br />
oso ondo ibiliko zela. Loiolako<br />
akordioak askoz hobeak ziren<br />
Batasunarentzat, guretzat<br />
baino. Esparru berri bat sortu, esparru<br />
berri horretan erabakitzeko<br />
eskubiderako formula bat bilatzen<br />
saiatu... Ez dakit non egongo<br />
ginen akordio horiek aurrera irten<br />
izan balira, baina gu arriskatu<br />
ginen, eta beste batzuek esan zuten<br />
ezetz.<br />
Armak uzteko erabakia etorriko balitz,<br />
Loiolako elkarrizketa horien<br />
edukiak balio luke zerbaiterako?<br />
Lehen Jonathan Powell aipatu<br />
duzu. Hark liburu horretan esplikatzen<br />
du nola egin zen Irlandako<br />
bakea. Hasieratik esaten du ez zutela<br />
bilatu behar izan formula berririk<br />
edo formula arrarorik: irtenbide<br />
guztiak mahai gainean<br />
zeuden, Thatcherren garaitik eta<br />
aurreragoko garaitik hasita. Konponketaren<br />
elementu guztiak<br />
mahai gainean zeuden: puzzle ho-<br />
ri nola osatu, hori baino ez zen falta.<br />
Hemen berdin gertatzen da.<br />
Han egin zen lana, han azaldu ziren<br />
posibilitateak, horiexek izango<br />
dira osagaiak, egunen batean<br />
akordio bat egiten bada. Baina, tira,<br />
nola puskatu egin zen hura, ez<br />
dakit inork onartuko dituen elementu<br />
horiek, eta mahai gainean<br />
inork jarriko dituen. Horretarako,<br />
gauzak asko al<strong>datu</strong> beharko lirateke.<br />
Orain, nik uste alderdi politiko<br />
batek ere ez duela nahi mahai<br />
politiko bat, berriro gai hauetaz<br />
hitz egiten hasteko. Orduan,<br />
ikusten dudan aukera da Batasunak<br />
eman ditzala eman behar dituen<br />
pausoak lehenbailehen,<br />
egon dadila Parlamentuan beste<br />
guztiak gauden bezala, eta han<br />
azal ditzala elementu horiek. Guk<br />
ez ditugu eramango, EAJk ez ditu<br />
eramango. Haiek eramaten ez badituzte...<br />
elementu horiek liburuan<br />
geldituko dira. Baina, nire<br />
ustez, hor zeuden bideak, nazionalismoak<br />
behin ere espero ez zituen<br />
bideak.<br />
Beti esan duzu konponketa euskal<br />
alderdien artean egin beharra dagoela.Horretan<br />
sinesten duzu?<br />
Bai. Euskal alderdien artean egiten<br />
ez bada, ez da konponketa. Badakigu<br />
bi pentsamolde daudela<br />
Euskal Herrian: euskal parte batek<br />
pentsatzen du guk daukagun<br />
gatazka Madrilen dagoela; euskaldunen<br />
beste erdiek pentsatzen<br />
dute daukagun problema euskaldunen<br />
beste erdiekin dagoela, hemen<br />
konpondu beharra dagoela.<br />
Neurri batera edo bestera, konponketa<br />
hemen bilatu beharra dago,<br />
baina ez berdin pentsatzen dutenen<br />
artean bakarrik, baita diferente<br />
pentsatzen dugunen artean<br />
ere.<br />
Orain dagoen Jaurlaritzarekin, ez al<br />
dago nolabaiteko buelta bat, PSE<br />
eta PPren iritzietan oinarrituta?<br />
Hezkuntza Planari buruz dagoen eztabaida<br />
hori da.<br />
Ez, nik uste dut gobernu sozialista<br />
denentzat gobernatzen ari dela,<br />
ez dela joan gobernura inolako aurreiritzi<br />
politikoekin. PPk sostengua<br />
ematen digu, baina politika<br />
alderdi sozialistak egiten du. Alderdi<br />
sozialista ez dator ezerezetik.<br />
Hezkuntza gaiak, esate baterako,<br />
alderdi sozialistak eraman<br />
ditu Euskadin gutxienez zortzi<br />
edo hamabi urtean: Fernando<br />
Buesa kontseilaria izan zen, Rekalde<br />
ere bai... Ez gatoz esku-hutsekin.<br />
Alderdi sozialista nahiz<br />
eta gobernura momentu honetan<br />
ailegatu, Euskadin toki askotan<br />
ari da gobernatzen, eta toki horietan<br />
ez dago gatazka linguistikorik<br />
edo hezkuntza gatazkarik.<br />
JON URBE / ARGAZKI PRESS<br />
Batzuek diote plan horren bidez<br />
abertzaleei eskatzen zaiela egungo<br />
instituzioen zilegitasun osoa aitortzea,indarkeria<br />
deslegitimatzeko.<br />
Plana ez da gurea: EAJk eginda<br />
zeukana hartu dugu . Oso gutxi al<strong>datu</strong><br />
dugu. Batik bat, jendeak<br />
arreta jarri du eskoletan zuloak<br />
egin behar al diren... Gauza horiek<br />
EAJren proiektuan zeuden,<br />
guk ez ditugu jarri. EAJren<br />
proiektuan zeudenean, inor ez<br />
zen kezkatzen, bazekitelako<br />
inork ez zituela benetan egingo.<br />
Orain ematen du benetan egingo<br />
dugula.<br />
Beste batzuen kezka da badirudiela<br />
indarkeria bakarra dagoela, biktima<br />
bakarrak ETArenak direla, eta ez dela<br />
inoiz onartzen badagoela bestelako<br />
indarkeriarik...<br />
Uste dut onartzen dela. Biktimei<br />
egin zaizkien azkeneko omenaldietan<br />
denetarik sartu da: GAL,<br />
Batallon Vasco Español... Badakigu<br />
biktimak alde guztietatik daudela,<br />
baina alde batetik askoz<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 9<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
gehiago dago, eta, batik bat, jarraitu<br />
egiten du. Ez litzateke oso<br />
egokia izango nahaste-borraste<br />
bat egitea eta azkenean ez jakitea<br />
zer gertatzen den. Ez dago dudarik:<br />
biolentzia politikoa negatiboa<br />
da, berdin Batallon Vasco Españolena,<br />
GALena eta ETArena. Ez<br />
dago duda handirik.<br />
Torturaren gaia ere hor dago. Egunkaria<br />
auziaren epaian sinesgarri<br />
agertu dira egindako tortura salaketak.<br />
Hori estatuaren aldetik ez da<br />
onartzen,ukatu egiten da.<br />
Guri esaten digute torturarik ez<br />
dagoela eta kontsignak daudela<br />
edozein atxilotzen denean tortura<br />
salatzeko. Uste dut egia-egia<br />
zer den jakitea zaila izango dela<br />
eta, beharbada, egon direla kasuren<br />
batzuk; baina, tira, orduan<br />
saiatu behar da epailearen bitartez<br />
justizia egiten.<br />
Zer iruditu zaizu Egunkaria auziko<br />
epaia, azkenean absoluzioa ekarri<br />
duena?<br />
Egunkaria auziko epaia berezia<br />
izan da. Jendeak ahaztuta dauka,<br />
baina gu, alderdi sozialista, Egunkaria-ren<br />
bultzatzaileak izan ginen,<br />
Parlamentuan, EAJren kontra.<br />
Inor ez da gogoratzen gauza<br />
horiekin. Baina, tira, nola gero teoria<br />
berri horiek etorri ziren,<br />
ETAren munduaren barruan zeudela<br />
denak eta abar... eman dugun<br />
irudiaren arabera, bazirudien<br />
guk zerikusirik ez geneukala gertatzen<br />
ari zenarekin. Beti pentsatu<br />
izan dugu, nahiz eta jakin ETAren<br />
eskua toki askotara ailegatzen<br />
dela, kasu jakin horretan eta,<br />
batik bat, aspalditik jakinik akusatuak<br />
zein ziren eta abar... Adibide<br />
bat jartzeko, guk Parlamentuan<br />
eskatu genien epaileei kasua<br />
ixteko. Esan nahi dut jarrera<br />
nahiko diferentea eduki dugula<br />
Egunkaria-ren kasuan, gainerako<br />
kasuekin alderatzen badugu.<br />
Egunkariaitxita dago.Horrek gogoeta<br />
eskatzen du,ezta?<br />
Itxita dagoela egia da, baina beste<br />
bat atera zen.<br />
Bukatzeko, nolakoak dira orain PSE<br />
eta EAJren arteko harremanak? Antza<br />
denez,Zapaterok eta Urkulluk bilerak<br />
egiten dituzte, baina Patxi Lopezek<br />
eta Urkulluk ez.<br />
Tira, Urkullu eta Patxi Lopez bildu<br />
ziren bere garaian. Orain, itxura<br />
denez, Urkullu Zapaterorekin<br />
hitz egiten ibili da. Harremanak<br />
nahiko normalak dira. EAJk, herri<br />
hau 30 urtean gobernatu ondoren,<br />
zera pentsatzen du: «Etorri<br />
dira sozialistak, eta gauza asko<br />
gaizki egiten ari dira». Guk haiei<br />
buruz gauza bera pentsatzen genuen,<br />
gaizki egiten ari zirela. Ez<br />
bata, ez bestea. Gobernua ondo<br />
egiten ari da, beste toki askotan<br />
baino hobeto. Eta EAJk, berriro<br />
gobernura itzuli nahi badu, PSOE<br />
kritikatu baino lan gehiago badu<br />
barruan. EAJk barruan oraindik<br />
ez du egin gogoetarik zer tankeratako<br />
alderdia izan nahi duen geroan:<br />
alderdi nazionalista erradikal<br />
bat, batik bat identitateari lotua,<br />
edo alderdi zentrista bat, batik bat<br />
kudeaketaz kezkatua.
10 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Paperezko bloga<br />
Imanol Murua Uria<br />
Birritan pentsatu<br />
Apirilak 21<br />
Errealitatea<br />
Xabier Atristain ETAko Imanol<br />
komandoaren arduraduna zen<br />
duela aste gutxi, eta ETAko kide<br />
bilatuenen zerrendan zegoen. Bere<br />
burua Miarritzeko aireportuko<br />
polizia etxean aurkeztu zuen,<br />
Frantziak Espainiari entregatu<br />
zion eta, orain, aske utzi dute.<br />
David Pla «ETAko abokatuen<br />
burua» zen, eta ETAren aparatu<br />
politikoan ardura handia zuen<br />
eta horregatik atxilotu egin zuen<br />
Frantziako Poliziak joan den astean.<br />
Aske dago.<br />
Joan den asteko polizia operazioaren<br />
ondoren, Perez Rubalcabak<br />
azaldu zuen atxilotutako<br />
abokatuek berari buruzko informazioa<br />
bildu zutela, «asmorik<br />
txarrenekin»; Barne ministroaren<br />
aurka atentatua egiteko informazioa<br />
pasa zutela agertu zen<br />
hedabide gehienetako azaletan<br />
biharamunean. Hiru abokatuen<br />
espetxeratzea arrazoitzeko auto<br />
xehetasunez betean, ordea, Grande<br />
Marlaska epaileak ez dio inori<br />
leporatzen ministroari buruz informazioa<br />
biltze hori, gaia aipatu<br />
ere ez baitu egiten. Baina hemerotekan<br />
gelditu da, egunkari<br />
gehienetako albiste nagusi gisa,<br />
ETAk aurki bahiketa bat egingo<br />
zuela esan zuenekoan bezalatsu.<br />
Larria litzateke inor Iñigo Ur-<br />
kulluren aurkako atentatuak<br />
proposatzen edo iradokitzen ibiltzea,<br />
baina motiboak ematen dituzte,<br />
ematen dituztenez, iturri<br />
horietatik etortzen diren berriei<br />
sinesgarritasunik ez emateko.<br />
Apirilak 22<br />
Ospakizunak<br />
Adostasun transbertsalaren beste<br />
lezio bat: gehiengoaren iritziz<br />
dagoeneko zaharkitua dagoen<br />
eta al<strong>datu</strong> egin beharko litzatekeen<br />
estatutua onartu zen eguna<br />
jai egun izen<strong>datu</strong> dute Eusko Legebiltzarrean.<br />
Euskadiren Eguna.<br />
Jai egun transbertsal gehiagotarako<br />
ideia batzuk: Demokraziaren<br />
Eguna martxoaren 17an,<br />
Espainiako Auzitegi Gorenak Batasuna<br />
legez kanporatu zuela ospatzeko;<br />
Erabakimenaren Eguna<br />
otsailaren lehenean, Espainiako<br />
Kongresuak Eusko Legebiltza-<br />
Lopez, Garaikoetxea eta Egiguren atzo, Legebiltzarrean. R. BOGAJO / ARGAZKI PRESS<br />
rrak gehiengo osoz onartutako<br />
estatutu berria errefusatu zuela<br />
gogoratzeko urtero; eta Herriaren<br />
Ahotsaren eguna irailaren<br />
11n, Espainiako Auzitegi Konstituzionalak<br />
Araba, Bizkai eta Gipuzkoan<br />
galdeketa egitea eragotzi<br />
zuela ez ahazteko.<br />
Apirilak 23<br />
Atutxaren mina<br />
Minduta agertu da Juan Mari<br />
Atutxa Eusko Legebiltzarraren<br />
sorreraren 30. urteurrenean, eta<br />
ez zaio arrazoirik falta, EAEko<br />
parlamentuaren autonomia defendatzen<br />
saiatzeagatik ETAren<br />
laguntzaile izatea leporatu ziotelako,<br />
zeinek eta Herrizaingo sail-<br />
Tratu txarrak salbuespena direla egia balitz<br />
ere, jasaten dituenari isilik gelditu beste<br />
erremediorik ez duela esaten ari zaizkio,<br />
mehatxuaren bidez<br />
buru zen garaian gehien goraipatu<br />
zutenek.<br />
Jesus Egigurenek esaldi esanguratsuarekin<br />
azaldu nahi izan<br />
du Atutxarekin gertatutakoa.<br />
Gutxi gorabehera: gauza bat dela<br />
zuzenbidea aplikatzea eta beste<br />
bat, justizia egitea. Alegia, Atutxari<br />
zuzenbidea aplikatu zitzaiola,<br />
baina ez zitzaiola justizia egin.<br />
Egoera gehiagotarako ere balio<br />
du gogoetak, atzo 30 urte bete zituen<br />
erakundean orain tokirik ez<br />
dutenekin gertatzen ari dena<br />
azaltzeko, esate batera.<br />
Arzalluzen errezeloa<br />
Joseba Egibarrek konfiantza<br />
agertu du Batasunak hartutako<br />
bidearekin, haiekin egindako bileran<br />
jasotako informazioan oinarrituta,<br />
erritmoa askok nahi<br />
baino mantsoagoa izan daitekeela<br />
aurreikusi duen arren. Xabier<br />
Arzalluzek agertu duen errezeloa<br />
ez dago kontraesanean bere<br />
alderdikideak esandakoarekin,<br />
baina konfiantza handirik ez du<br />
agertu Batasunak ETA bide politikoetara<br />
erakartzeko ahalegin<br />
horrekin: zatiketaren beldurrez,<br />
ez omen du uste estrategia horrek<br />
aurrera egingo duenik.<br />
Altsasuko Adierazpenaren eta<br />
Zutik Euskal Herria agiriaren ondoren,<br />
gaur hirugarrena aurkeztuko<br />
dute: Ondorioetatik, bidea<br />
eta urratsak. Ezker Abertzalea<br />
abian. Bruselako Agiriko eskaerak<br />
gogoan hartuta irakurri beharko<br />
da, lerro artean bada ere.<br />
Isildu beharra<br />
Demagun, asko ematea litzatekeen<br />
arren, Ertzaintzaren esku inkomunikatuta<br />
egon ziren atxilotuek<br />
salatutako tratu txarrak<br />
guztiz faltsuak direla. Demagun,<br />
hipotesi bezala. Erraza luke Herrizaingo<br />
Sailak: salaketen biharamunean<br />
plazaratutako oharrean<br />
zioten bezala dena grabatuta<br />
baldin badago, salaketei buruzko<br />
barne ikerketa egin aurrena eta,<br />
adibidez, Eusko Legebiltzarreko<br />
Herrizaingo Batzordean aurkeztu<br />
emaitzak; eta ondoren, ikerketa<br />
judizialerako erraztasunak<br />
eman epaileari, ertzainen errugabetasuna<br />
berresteko. Baina ez,<br />
Angel Acebesek Egunkaria auzian<br />
zabaldu zuen bidearen jarraitzaile<br />
bihurtu da salatzaileak<br />
auzitara eramanez. Jose Antonio<br />
Pastorrek eman du azalpena:<br />
«Hemendik aurrera birritan pentsatuko<br />
dute».<br />
Logika maltzurra: inkomunikazio<br />
aldiko tratu txarrak salbuespena<br />
direla egia balitz ere,<br />
salbuespen horietan tratu txarrak<br />
jasaten dituenari isilik gelditu<br />
beste erremediorik ez duela<br />
esaten ari zaizkio, kereilaren mehatxuaren<br />
bidez.<br />
Aresek kereila aurkeztu zuen atzo, Bilboko Auzitegian. LUIS JAUREGIALTZO / ARP<br />
Tortura salaketen<br />
inguruan, Aresek<br />
Ertzaintzaren «izen<br />
ona» lehenetsiko du<br />
Zenon abokatuaren<br />
aurka kereila jarri du<br />
Aresek, atxilotu batzuek<br />
salatu zituzten torturen<br />
berri emateagatik<br />
Aitziber Laskibar Bilbo<br />
«Ez dugu onartuko inork<br />
Ertzaintzaren izen ona eta lan<br />
ona zikintzea». Horrela argudiatu<br />
du Rodolfo Ares Herrizaingo<br />
sailburuak Alfontso Zenon abokatuaren<br />
aurka kereila jarri<br />
izana. Urtarrilaren 26an Ertzaintzak<br />
Ondarroan hasitako polizia<br />
operazioan atxilotutako bederatzi<br />
lagunek abokatuei jakinarazi<br />
zieten torturak jasan zituztela<br />
inkomunikatuta egon ziren egunetan.<br />
Horietako hiru ospitalera<br />
eraman behar izan zituzten<br />
ertzain etxetik; bat, hainbat<br />
saihets hautsita. Zenon abokatuak<br />
salaketa horien berri eman<br />
zuen jendaurrean Bilbon, atxilotuen<br />
senide eta lagunekin egindako<br />
prentsaurreko jendetsu<br />
batean. Atxilotuak torturatzea<br />
egotzi zion Ertzaintzari, eta torturak<br />
agintzea Herrizaingo sailburuari.<br />
«Argi eta garbi esan<br />
behar dugu Ertzaintzaren dibisio<br />
berriak torturatu egiten duela<br />
Ares jaunaren agindupean»,<br />
adierazi zuen otsailaren 8an egindako<br />
prentsaurrekoan.<br />
Hiru hilabeteren ondoren, kereila<br />
aurkeztu du Aresek adierazpen<br />
horiek egin zituen abokatuaren<br />
aurka. «Agerikoa da Zenon<br />
jaunak gezurra esan zuela lotsagabeki»,<br />
adierazi zuen atzo Aresek,<br />
hedabideen aurrean, kereila<br />
aurkeztu ondoren. «Arbuiagarria<br />
eta onartezina da halakoak esatea,<br />
eta jakina, guk ezin ditugu<br />
aintzat hartu gabe utzi».<br />
Are gehiago, tortura salaketen<br />
aurrean salatzaileen aurka egiten<br />
jarraituko duela ohartarazi<br />
zuen: «Ez dugu onartuko inork<br />
gure poliziek egiten duten lan ona<br />
eta izen ona zikindu nahi izatea.<br />
Eta norbaitek gure Poliziaren<br />
izen ona iraintzeko edo gezurrez<br />
belzteko asmoa duenean, aurrean<br />
izango gaitu, arbuiagarria delako<br />
kasu honetan gertatu dena».<br />
Herrizaingo sailburuak segurutzat<br />
jo zuen Ertzaintzak behar<br />
bezala jokatu zuela eta gezurra<br />
dela atxilotuak torturatu zituela.<br />
Behin eta berriz goraipatu zuen<br />
Ertzaintzaren lan ona, «batez ere<br />
terrorismoaren aurkako borrokan».<br />
Legea zehatz-mehatz betetzen<br />
duela esan zuen behin eta berriz,<br />
eta «oso protokolo zorrotzak»<br />
jarraitzen dituela.<br />
Tortura salaketen ikerketa<br />
Zorroztasun horri buruzko azalpenik,<br />
ordea, ez zuen eman nahi<br />
izan. Eta kazetariek tortura salaketa<br />
haiek ikusirik ikerketarik<br />
hasi zuten galdetu ziotenean haserretu<br />
ere egin zen, ez zuela norabide<br />
horretako galderarik nahi<br />
ohartarazita. «Tortura salaketak<br />
bideratuta daudenean mota guztietako<br />
ikerketak hasten dira, beharrezkoa<br />
denean. Baina, hala<br />
ere, utziko didazu gaur indar egin<br />
behar dudan horretan indar egiten:<br />
abokatu batek salaketa zeharo<br />
faltsu eta iraingarriak egin<br />
ditu Ertzaintzaren kontra, esan<br />
zuenean torturatu egin zela. Gainera,<br />
sailburu honen aginduz torturatu<br />
zela esan zuen. Halakorik<br />
ez dugu sekula toleratuko».<br />
Halaber, bi eskaera egin zizkion<br />
euskal gizarteari: Ertzaintza babestu<br />
dezala «batez ere terrorismoaren<br />
aurkako borrokan», eta<br />
«ez dezala utz engaina dezaten».<br />
Bestetik, EAJk kereila aurkezteko<br />
proposamena Legebiltzarrean<br />
babestu ez izana salatu zuen.
Inkomunikazioa<br />
kendu gabe<br />
espetxeratu<br />
dute Alberto<br />
Marin<br />
Torturak eta tratu<br />
txarrak saihesteko<br />
abokatuek egindako<br />
eskaerak atzera bota<br />
ditu Velasco epaileak<br />
Erredakzioa Bilbo<br />
Alberto Marin astelehenean Bilbon<br />
atxilotutako gaztea espetxeratzeko<br />
agindu du Eloy Velasco<br />
Espainiako Auzitegi Nazionaleko<br />
epaileak. Ertzaintzaren polizia<br />
etxe batean hiru egun eman ditu<br />
Marinek, inkomunikatuta. Epailearen<br />
aurretik ere konfiantzazko<br />
abokaturik gabe igaro zen, atzo,<br />
eta, AAM Amnistiaren Aldeko<br />
Mugimenduak jakinarazi duenez,<br />
inkomunikazio aldia luzatzea<br />
erabaki du epaileak. AAMk<br />
zabaldutako informazioaren arabera,<br />
Soto del Realgo espetxean<br />
dago Marin (Madril, Espainia),<br />
baina ezin izan da abokatuarekin<br />
eta senideekin harremanetan jarri.<br />
Marin astelehen gauen atxilotu<br />
zuen Ertzaintzaren Talde Antiterroristak,<br />
2009ko otsailaren<br />
26an Deustuan (Bilbo) banketxe<br />
baten aurka lehergailuz egindako<br />
erasoan parte hartzea eta kale<br />
erasoak egiten dituen talde bateko<br />
kide izatea leporatuta. Atxiloketarekin<br />
lotuta, Bilboko hiru<br />
etxebizitza miatu zituzten.<br />
Velascoren jarrera<br />
Urtarrilean Lea-Artibaiko eskualdean<br />
(Bizkaia) Ertzaintzak<br />
eginiko beste operazio batean<br />
atxilotutako lagunekin erabaki<br />
bera hartu zuen Eloy Velasco<br />
epaileak. Operazioa irekita jarraitzen<br />
zuela argudiatuta, bost herritar<br />
inkomunikatu zituen, eta<br />
ertzaintzaren eskuetan zirela,<br />
beste bi gazte atxilotu zituzten.<br />
Hasieran atxilotutako bost gazteak<br />
inkomunikatuta bidali zituen<br />
espetxera. Orduan ere, torturak<br />
saihesteko egindako eskaera guztiak<br />
atzera bota zituen epaileak.<br />
Batzarre 2011ko bozetan<br />
NaBaitik at egon daitekeela<br />
ohartarazi du Aralarrek<br />
Batzarrek erantzun du<br />
«hasierako printzipioei<br />
eusten bazaie»<br />
koalizioan jarraitzea<br />
izango dutela lehentasun<br />
Joxerra Senar Iruñea<br />
Aste Santu aurretik Txentxo Jimenez<br />
Nafarroako Aralarreko koordinatzaileak,<br />
izenik eman gabe,<br />
adierazi zuen otsailetik NaBairen<br />
etorkizunerako negoziazioan bilerarik<br />
ez dutela egin alderdi batekin.<br />
Herenegun arratsean Iruñean<br />
emandako hitzaldian argitu<br />
zuen zein den alderdi hori: Batzarre.<br />
Etorkizuneko koalizioan egoteko<br />
«pauso bakar bat ere ez ematea»<br />
egotzi dio Batzarreri. Are<br />
gehiago, Jimenezek ohartarazi<br />
du Batzarrek kontrako norabidean<br />
egin dituela mugimenduak eta<br />
2011ko bozetatik aurrera koaliziotik<br />
at gera daitekeela.<br />
Txema Mauleon Batzarreko kidea<br />
hitzaldi hartan izan zen, eta<br />
ordu erdi lehenago utzi zuen, haserre<br />
aurpegiarekin. Atzo, Info 7<br />
irrati kateari eskainitako elkarrizketan,<br />
gezurtatu egin zuen Jimenezek<br />
esandakoa. Mauleonek<br />
erantzun du lehentasuna koalizioan<br />
jarraitzea dela, betiere «hasierako<br />
printzipioei eusten bazaie».<br />
Bereziki hautsak harrotu ditu<br />
herenegun Parlamentuan Ioseba<br />
Ezeolaza Batzarreko kide eta Na-<br />
Baiko parlamentariak, beste koaliziokideen<br />
ikuspuntuari bizkar<br />
emanda, Biktimen Laguntzarako<br />
foru legearen alde botoa eman<br />
izanak. Aralarrek larritzat jo du<br />
Ezeolazak, aldeko botoa emateaz<br />
gain, bere izenean UPNren eta<br />
PSNren zuzenketak sinatzea<br />
«NaBairen aurka». Orain arte, alderdikideek<br />
ez dutela halakorik<br />
egin ohartarazi du.<br />
Mauleonek, ordea, garrantzia<br />
kendu dio gertaera horri. Haren<br />
ustez, pluraltasuna da NaBai koa-<br />
Txentxo Jimenez eta Aritz Romeo, herenegun, Iruñean. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />
lizioaren ezaugarrietako bat, eta<br />
Biktimen Legearen moduko gaietan<br />
beste iritzi bat izatea errespetatu<br />
egin behar da. Mauleonek<br />
gaineratu du beste alderdien aldetik<br />
biltzeko proposamenik ez<br />
dutela jaso. Argi utzi du, era berean,<br />
NaBairen barne antolaketari<br />
begira ez dutela inolako aldaketarik<br />
nahi.<br />
Bi bilera baino ez<br />
Bestelako ikuspuntua du Aralarrek.<br />
Txentxo Jimenezen aburuz,<br />
azarotik, barne eztabaidari ekin<br />
ziotenetik, negoziatzeko borondaterik<br />
ez du agertu Batzarrek eta<br />
hasierako erresistentzia hori ez<br />
da batere al<strong>datu</strong> geroztik. Jimenezek<br />
jakinarazi du EArekin 18 bilera<br />
egin dituztela eta EAJrekin 13<br />
inguru; aldiz, Batzarrekin bi aldiz<br />
baino ez dira batzartu —behin<br />
azaroan eta beste behin otsailean—.<br />
Aralarreko buruzagiak gaineratu<br />
du Batzarre harremanetan<br />
jarri dela Nafarroako Ezker Batuarekin<br />
eta PSN utzi duten Erriberako<br />
militanteekin: «Badirudi<br />
Batzarrek 2011tik aurrerako etorkizuna<br />
ez duela diseinatu nahi<br />
NaBaiko beste alderdiekin».<br />
Hala ere, hitzaldi horretan Ara-<br />
larrek gaineratu du hala EArekin<br />
nola EAJrekin oinarri ideologikoen<br />
zein programatikoen inguruko<br />
akordioa lortzetik oso gertu<br />
daudela eta «jauzi kualitatibo»<br />
bat izango dela. Sanferminak baino<br />
lehen hitzartzea espero du.<br />
«EA eta EAJ esfortzu handia egiten<br />
ari dira, eta adostasuna badago.<br />
Goizegi da, baina bide onetik<br />
goaz», ziurtatu du.<br />
Bere garaian, Aralarrek kritika<br />
ugari jaso izan ditu barne ezadostasunak<br />
publiko egiteagatik. Jimenezek<br />
hitzaldian argudiatu du<br />
arazoak ukatzea eta ezer konpondu<br />
gabe aurrera egitea okerragoa<br />
dela. Haren ustez, egungo barne<br />
egitura, ahula izateaz gain, «lasta»<br />
bihurtu da: «Baliabide eta energia<br />
gehiago gastatu dugu elkar kritikatzen,<br />
UPNren politikei nola aurre<br />
egin eztabaidatzen baino».<br />
Txentxo Jimenezen aburuz, ordea,<br />
barne egiturari buruzko eztabaida<br />
mahai gaineratuta Aralarrek<br />
ez du botere kuota handiagoa<br />
lortu nahi. «Auzia ez da nork<br />
agintzen duen gehiago. Erabakiak<br />
hartzeko moduaren eta koalizioaren<br />
osaeraren arabera, programaren<br />
ezarpena eta eguneroko<br />
politika alde baterantz edo<br />
besterantz joatean da».<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 11<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Apirilaren 29an<br />
udaletxeetan<br />
‘Udalbiltza<br />
auzia’ salatzera<br />
deitu dute<br />
Egun horretan<br />
zazpi urte beteko dira<br />
Auzitegi Nazionalak<br />
Udalbiltzaren aurka<br />
jo zuela<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
Udalbiltza auzian auzipetuta<br />
dauden 22 herritarren aurkako<br />
epaiketan zehar eta hura hasi bitartean,<br />
Bai Udalbiltza Sareak<br />
hainbat ekimen antolatuko ditu<br />
auzipetuei babesa adierazteko.<br />
Hala, «salaketa eta elkartasun<br />
bide hori gorpuzteko», ostegunean,<br />
20:00etan, Euskal Herriko<br />
udaletxeen aurrean Bai Udalbiltzari,<br />
bai Euskal Herriari lelopean<br />
egingo diren elkarretaratzeetan<br />
parte hartzera deitu du sareak.<br />
Ostegunean beteko dira zazpi<br />
urte Udalbiltzaren kontrako polizia<br />
operazioa agindu zutela. Hamahiru<br />
pertsona kartzelatu,<br />
egoitza publikoak itxi eta herritarrek<br />
Zuberoako hainbat garapen<br />
egitasmotarako emandako<br />
400.000 euro konfiskatu zituen<br />
Baltasar Garzon Espainiako Auzitegi<br />
Nazionaleko epaileak.<br />
Udalbiltzako 22 langile eta udal<br />
hautetsi daude auzipetuta. Eta<br />
Fiskaltzak eta Dignidad Y Justiciak<br />
ordezkatzen duen herri akusazioak<br />
hamar eta 23 urte arteko<br />
zigorrak eskatu dituzte haien<br />
aurka. «Talde terroristako kide»<br />
izatea leporatzen diete.<br />
Bai Udalbiltza Sarearen arabera,<br />
Udalbiltzako auzipetuen aurkako<br />
akusazioetan ez da delituzko<br />
jarduera bakar bat ere ageri.<br />
«Azaltzen diren ekimenak, udal<br />
eta beste instituzioetan bultzatzen<br />
eta laguntzen diren ekimenak<br />
dira». Eta akusazioetan delitu<br />
gisa aurkezten direnak «gezur<br />
hutsak» eta «inolako frogarik»<br />
gabe aurkezten direla diote.<br />
Auziaren bidez ehunka udal<br />
hautetsiren lana «kriminalizatu»<br />
nahi dutela salatu dute.
12 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Beasaingo eskola<br />
publikoen batzea<br />
atzeratzeko<br />
eskatu du<br />
Arartekoak<br />
Eskaria kontuan<br />
hartzeko eskatu dio<br />
Alkartasuna Lizeoko<br />
guraso elkarteak<br />
Hezkuntza Sailari<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Aurretik Beasaingo Udalak eta<br />
Eusko Legebiltzarrak egin bezala,<br />
Beasaingo (Gipuzkoa) eskola<br />
publikoen batzea atzeratzeko eskatu<br />
du EAEko Ararteko Iñigo<br />
Lamarcak. «Esku artean dugun<br />
informazioa eta Udaletik eta Legebiltzarretik<br />
sustatu diren ekimenak<br />
kontuan hartuta, Hezkuntza<br />
Sailari idatziko diogu<br />
atzeratzea eskatuz», adierazi du.<br />
Legebiltzarrak, besteren artean,<br />
bateratze prozesuarekin zerikusia<br />
duten eragileen artean «adostasuna<br />
eta partaidetza» bultzatzeko<br />
eskatu zuen legez besteko<br />
proposamen batean. Alkartasuna<br />
Lizeoko guraso elkarteak<br />
Arartekoak emandako sostengua<br />
eskertu du, eta espero du Hezkuntza<br />
Sailak kontuan hartuko duela<br />
eskaria. Maiatzaren 7an dira biltzekoak<br />
bi aldeak.<br />
Hernaniko (Gipuzkoa) ikastetxe<br />
publikoak ere batu nahi ditu<br />
Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak.<br />
Langile ikastola aurka agertu da.<br />
Beasaingo ikastetxeekin gertatu<br />
bezala, batze prozesua atzeratzearen<br />
alde dago Eusko Legebiltzarra<br />
kasu honetan ere. «Babes hori<br />
ikusita, hartutako erabakia berriro<br />
pentsatzeko eskatzen diogu<br />
Jaurlaritzari», nabarmendu dute<br />
Langile Ikastolako ordezkariek.<br />
Halaber, adierazi dute azpiegituren<br />
alorrean dagoen arazoaz jakitun<br />
direla. «Baina Langile Ikastola<br />
prozesuaren barnean zein kanpoan<br />
geratu, arazoa berdin<br />
konpondu beharko da». Gaur bertan<br />
batzearen kontrako festa<br />
egingo dute Plaza Berrin. Bertan,<br />
16 urte bete arte Langile ikastolan<br />
ikasteko aukera egotea eskatuko<br />
dute.<br />
Herri Urratsen aurten jende asko izatea<br />
«ezinbestekoa» dela dio Seaskak<br />
Maiatzaren 9an<br />
izanen da Senperen,<br />
eta kezka ekonomikoei<br />
aurre egiteko,<br />
funtsezkoa izanen da<br />
Aitor Renteria Baiona<br />
Hur Gorostiaga Seaskako zuzendariak<br />
nabarmendu du Zuberoako,<br />
Nafarroa Behereko eta Lapurdiko<br />
ikastolek euskaltzale ororen<br />
sostengua «ezinbestekoa» dutela<br />
sekulan baino gehiago. Hala adierazi<br />
du aurtengo Herri Urrats jaiaren<br />
aurkezpenean. Maiatzaren<br />
9an egingo da 27. Herri Urrats besta,<br />
Senpereko (Lapurdi) aintziraren<br />
inguruan, ohi den bezala. Ipar<br />
Euskal Herrian ikastolen xedea<br />
bete ahal izateko Herri Urratseko<br />
etekinak ezinbesteko garrantzia<br />
duela nabarmendu dute. Euskara<br />
mihian, irria begian izanen da<br />
aurtengo bestaren leloa. Izen bereko<br />
kantuaren hitzak egin ditu<br />
Eztitxu Oilarburuk, eta Mikel<br />
Hats taldeak ezarri dio ahotsa.<br />
Krisialdi ekonomikoa eguneroko<br />
errealitatean gailentzen ari<br />
den garai honetan, Seaskak gogorarazi<br />
nahi izan du euskaltzaleen<br />
borondatean oinarritu behar dela<br />
ikastolen xedea garatzeko. «Ogitarteko<br />
bakoitza kadira bat da,<br />
saltzen dugun atorra bakoitza<br />
mahaiaren puska bat», nabarmendu<br />
du Gorostiagak. Arabatik,<br />
Bizkaitik, Nafarroatik eta Gipuzkoatik<br />
heltzen den jende kopurua<br />
apaldu egin dela diote, eta,<br />
erronka ekonomikoa kontuan<br />
hartuz, funtsezkoa dela euskaltzale<br />
ororen presentzia, eta dei berezia<br />
egin die Ipar Euskal Herriko<br />
biztanle guztiei ere.<br />
Besta handia izateaz gain, Herri<br />
Urrats, Ipar Euskal Herriko<br />
ikastolen garapen zutabea dela<br />
ekarri du gogora Serge Zudaire<br />
Herri Urrats elkarteko presidenteak<br />
ere. «Sarreran erosten den<br />
kilometroa urrats sendoa da ikastola<br />
eraikitzeko».<br />
Orain artean Eusko Jaurlaritzak<br />
eman izan dizkion diru la-<br />
Euskara ahoan irria begian izanen da aurtengo Herri Urratseko leloa. BOB EDME<br />
guntzak kolokan ikusten ditu Herri<br />
Urrats elkarteak. Iazko aurrekontuak<br />
atxikiko dituztela adierazi<br />
dio elkarteari Jaurlaritzak.<br />
Alta, aurtengo larrialdi ekonomikoa<br />
dela eta, aurrekontua ixteko<br />
zailtasunak dituela azpimarratu<br />
du Seaskak. Egoera horretan, oinarririk<br />
sendoena norberaren indarra<br />
dela dio Seaskak.<br />
‘‘<br />
Sekulan baino gehiago,<br />
Herri Urratsek<br />
euskaltzale ororen<br />
sostengua behar du»<br />
HUR GOROSTIAGA<br />
Seaskako zuzendaria<br />
«Sarreran erosten den<br />
kilometroa, ikastola<br />
eraikitzeko urrats<br />
sendoa da»<br />
SERGE ZUDAIRE<br />
Herri Urratseko presidentea<br />
Izan ere, diru iturriak urriak<br />
dira. Frantziako erakunde publikoek<br />
ezin dute ikastolak egiteko<br />
diru laguntzarik eman. Falloux<br />
diputatuak garaian bultzaturiko<br />
legea euskara eta hizkuntza gutxituentzako<br />
hesi bihurtu da.<br />
«Ondoko urteotan, lege horren<br />
kontrako borroka abiatu beharko<br />
dugu, ikastolen garapenak duen<br />
traba handienetarikoa delako»,<br />
nabarmendu du Gorostiagak.<br />
Berrikuntzen ildotik<br />
Herri Urratsen garapena eta interesa<br />
atxiki ahal izateko, berrikuntzak<br />
eta aldaketa txikiak egin behar<br />
direla nabarmendu dute. Eta<br />
aurtengo berezitasun nagusia<br />
Katalunia aldetik heldu da. Aire<br />
Nou de Dao taldea izanen da aurtengo<br />
berrikuntza nabarmenena.<br />
Goizeko hamarretan Araba gunean<br />
ariko da talde hori, eta Herri<br />
Urrats irekiko du, Katalunian eta<br />
mundu zabalean ospe handia<br />
daukaten giza piramideak eginez.<br />
Haiekin batera, Kataluniako<br />
dantzariak eta musikariak ariko<br />
dira.<br />
Aurten herri kirolek toki nabarmena<br />
ukanen dute egitarauan.<br />
Euskal Herriko zazpi herrialdeetako<br />
taldeak lehiatuko<br />
dira. Emazteen taldeen arteko<br />
lehia egonen dela nabarmendu<br />
dute, sokatiran bereziki. Azken<br />
urteotan bezala, Poliziak aurten<br />
ere kontrol ugari ezarriko dituela<br />
jakinarazi dute Herri Urratseko<br />
antolatzaileek. Horregatik autobusez<br />
joatea eskatzen diote jendeari.<br />
G Egitaraua<br />
NAHI BESTE ESKAINTZA<br />
pAraba gunea. Goizeko hamarretan<br />
abiatuko dira ekitaldiak<br />
Kataluniatik etorritako talde<br />
batekin. Herri kirolen ondoren,<br />
Baiona Kantuz taldeak eta<br />
Kataluniako taldeek elkarrekin<br />
kantatuko dute euskaraz. Arratsaldean,<br />
kantaldi-dantzaldiak<br />
izanen dira, L mal Coiffee, Bizardunak<br />
eta Xutik taldeen eskutik.<br />
pGipuzkoa gunea. Poliki taldeak<br />
irekiko du gunea goizeko hamarretan;<br />
ondoren, ASCA, KSI<br />
Dantzaz, Ander Lipus, Capoeira<br />
Liberdade; eta, bukatzeko, Tipul<br />
eta Putil.<br />
pLapurdi gunea. Bertsolariak<br />
ariko dira goizeko hamarretan;<br />
ondoren, Pil Pil, Mikel Hats,<br />
Xabier San Sebastian, Garen,<br />
Jean Mixel Bedaxagar, Mixel<br />
Arotze eta Salsa Berde ariko<br />
dira.<br />
pNafarroa gunea. Bostgehio,<br />
bertsolariak, Sorotan Babies<br />
eta Anari izanen da goizean.<br />
14:30ean, mutxikoak izanen<br />
dira. Zea Mays taldea izanen da<br />
arratsaldean eta Zezenaren<br />
Taldeak osatuko du arratsaldekoa.<br />
pHaurren txokoa. Ohi bezala,<br />
puzgarriak izanen dira haurren<br />
txokoan, Goloka Parken eskutik.<br />
Eguerdian, bertsolariak ariko<br />
dira, eta, arratsaldean, Kiki Koko<br />
eta Moko pailazoak.
Europako Kooperatiba aurkezteko egindako agerraldia. JON HERNAEZ / ARP<br />
Federazioetatik<br />
irteteko prozesua<br />
hasi dute ikastolek<br />
Europako Kooperatiban<br />
bazkidetu ondorengo<br />
urrats juridikoak<br />
egiten ari dira<br />
orain ikastolak<br />
Agurtzane Solaberrieta Donostia<br />
Ikastolak Europako Kooperatiba<br />
Elkartean uztartzeko eta egitura<br />
bakarrean biltzeko prozesuak aurrera<br />
jarraitzen du, eta egunotan<br />
legeak eskatzen dituen urrats juridikoak<br />
egiten ari dira. Badira hilabete<br />
batzuk ikastoletan eztabai<strong>datu</strong><br />
zutela, eta gehienek erabaki<br />
dute Europako Kooperatiban bazkidetzea.<br />
Erabaki hori gauzatzeko,<br />
baina, hainbat urrats juridiko<br />
egin behar dituzte, besteak beste,<br />
lurralde federazioetatik atera behar<br />
dute. Hain zuzen, oraintxe hasi<br />
dute prozesu hori.<br />
Lehen urrats gisa, lurralde federazioetako<br />
batzarrek estatutuak<br />
al<strong>datu</strong> behar dituzte, ikastolak<br />
ez diren bestelako bazkide batzuk<br />
onartzeko. Horixe bera onartu<br />
zuen herenegun Gipuzkoako<br />
Ikastolen Elkarteak (GIE). Gipuzkoako<br />
ikastola guztietako ordezkariek<br />
hartu zuten parte batzarrean,<br />
eta gehiengo osoz onartu<br />
zuten estatutuak aldatzea: 25<br />
ikastola alde agertu ziren, eta<br />
lauk abstentziora jo zuten. Bizkaiko<br />
Ikastolen Elkarteak astelehenean<br />
egingo du batzarra, eta Arabako<br />
Ikastolen Federazioak maiatzaren<br />
3an.<br />
Batzar horietan estatutuak al<strong>datu</strong>ko<br />
dituzte, ikastolak ez diren<br />
beste erakunde batzuk onartzeko<br />
bazkide gisa. Hala, GIEk onartua<br />
du Arabako Ikastolen Federazioa<br />
(AIF), Bizkaiko Ikastolen Elkar-<br />
tea (BIE) eta Europako Kooperatiba<br />
onartzea bazkide gisa. Eta gauza<br />
bera egingo dute hurrengo egunetan<br />
Araban eta Bizkaian: GIE,<br />
BIE eta Europako Kooperatiba<br />
onartu beharko ditu AIFk bazkide<br />
gisa, eta GIE, AIF eta Europako<br />
Kooperatiba, berriz, BIEk. Bazkide<br />
berriak onartzeaz gainera, lurralde<br />
federazioak egitura juridiko<br />
gisa desagertuko ez badira ere,<br />
eskumenez hustu dituzte.<br />
Behin federazioetako estatutuak<br />
al<strong>datu</strong>ta, hurrengo urratsa<br />
izango da ikastolek dagokien lurralde<br />
federaziotik ateratzeko eskatzea.<br />
Erabaki hori ikastola bakoitzak<br />
bere Artezkaritza Kontseiluan<br />
hartu beharko du, eta espero<br />
da ondorengo hamabost egu-<br />
Ikastolak egitura<br />
bakarrean biltzeko<br />
prozesuan adostasuna<br />
izaten ari da<br />
netan hartzea erabaki hori.<br />
Lurralde bakoitzeko federazioko<br />
batzarrak onartu beharko du<br />
ikastolak dagokien lurralde federaziotik<br />
ateratzea.<br />
Euskal Herriko ikastolak egitura<br />
bakarrean biltzeko prozesua<br />
babes zabala izaten ari da ikastolen<br />
artean, eta prozesuan adostasuna<br />
eta naturaltasuna izaten ari<br />
da. Hain zuzen, iazko ekainaren<br />
13an Zamudion (Bizkaia) egindako<br />
biltzarrean sortu zuten Europako<br />
Kooperatiba, Euskal Herriko<br />
Ikastolak izenarekin, eta helburu<br />
argiarekin: ikastolek ahots<br />
bakarra izatea eta egitura ulerterraza<br />
eta eraginkorra sortzea.<br />
Ikastolei, gainera, erabakietan<br />
zuzenean parte hartzeko aukera<br />
ematen diete.<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Luciano Varela Espainiako Auzitegi<br />
Goreneko magistratuak<br />
Falange Espainola eta JONS<br />
alderdia kanporatu du Baltasar<br />
Garzon Auzitegi Nazionaleko<br />
epailearen aurkako auzitik. Akusazio<br />
partikular gisa aurkeztu<br />
zen Garzonen aurkako auzian,<br />
frankismoko krimenak ikertzeko<br />
«eskumenik ez zuela jakin arren<br />
kausa politikoa» abiaraztea argudiatuta.<br />
Garzonek «bere ideia<br />
politikoak iritzi publikora eramateko»<br />
lan egin zuela esan zuen<br />
Falangeak akusazio idatzian, eta<br />
«hobiak irekitzearen gaineko<br />
kontrola» eskuratzeko nahia ere<br />
leporatu zioten.<br />
Auzitegi Gorenak tramitera<br />
onartu zuen 2009ko maiatzean<br />
Manos Limpiasek Garzonen<br />
aurka aurkeztutako kereila.<br />
Gerora onartu zituen Falangearen<br />
eta Libertad e Identidad sindikatuaren<br />
kereilak. Helegite<br />
horiek aintzat hartu, eta apirilaren<br />
7an erabaki zuen auziarekin<br />
jarraitzea. Aldeei akusazio idatziak<br />
aurkezteko eskatu zien.<br />
Orain, baina, akusazio deserosoena<br />
izan daitekeena auzitik<br />
kanporatu nahi du Varelak:<br />
Falangea, frankismoko alderdi<br />
politikoa. Horretarako, Varelak<br />
argudiatu du Falangeak ez duela<br />
bete akusazio idatzian jarri<br />
zituen «balorazio pertsonalak»<br />
zuzentzeko hark egin zion eskaera.<br />
«Historiaren epaile» edota<br />
«garaituen askatzaile» deitu zion<br />
Falangeak Garzoni akusazio idatzian.<br />
Apirilaren 21ean Varelak<br />
egun bateko epea eman zien<br />
Manos Limpiasi eta Falangeari,<br />
Garzonen aurkako akusazio idaz-<br />
kietatik zenbait atal kentzeko.<br />
Atzo goizean aurkeztu zuen<br />
Falangeak bere idazkia, baina<br />
epea herenegun gauerdian amaitu<br />
zen. Manos Limpiasek garaiz<br />
aurkeztu ditu zuzenketak.<br />
Varelak du auzi horren ardura,<br />
eta, haren hitzetan, bere eskakizunari<br />
kasurik egin ez diotenez,<br />
Falangeko prokuradorea «kereilatik<br />
kanpo dago, eta ez du inongo<br />
eskubiderik salaketarik aurkezteko».<br />
Astelehenean erabakiaren aurka<br />
helegitea aurkeztuko duela<br />
iragarri du Falangeak, erabakia<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 13<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Luciano Varela epaileak<br />
Garzonen aurkako auzitik<br />
kanpo utzi du Falangea<br />
Frankismoko krimenak<br />
ikertzeagatik bere aurka<br />
zabaldutako auzia<br />
artxibatzeko eskatu du,<br />
berriz, Garzonek<br />
Baltasar Garzon. J. C. HIDALGO / EFE<br />
«gai ideologikoetan» sustatu baita,<br />
euren esanetan.<br />
Falangea auzitik baztertu<br />
arren, auziak aurrera egingo du.<br />
Fiskaltzak auzi honetan salaketarik<br />
egin ez arren, Varelak, Garzonen<br />
aurkako ahozko epaiketa ireki<br />
ahal izateko, ezinbestean bi<br />
idazkietako bat onartu behar<br />
zuen.<br />
Garzonen eskaera<br />
Baltasar Garzonek, baina, Luciano<br />
Varelak hartu berri duen erabakia<br />
baliatu du bere aurkako auzia<br />
artxibatzeko eskatzeko. Zehazki,<br />
bere aurka aurkeztutako<br />
akusazio partikularren idazkiak<br />
baliogabetzeko eskatu dio Auzitegi<br />
Gorenari, baita akusazioek hasieran<br />
aurkeztutako idazkiak eta<br />
aurrerantzean aurkez ditzaketenak<br />
ere.<br />
Auzitegi Nazionaleko epailearen<br />
aburuz, Varela magistratuak<br />
«inpartzialtasuna» galdu zuen,<br />
Falangeari eta Manos Limpiasi<br />
akusazio idatzia zuzentzeko aukera<br />
eman zienean. Izan ere, haren<br />
irudiko, Varelak akusazio<br />
partikularrei «ezohiko» aukerak<br />
eman dizkie, eta akusazioen<br />
«aholkulari lana» egitea ere leporatu<br />
dio.<br />
Foru Aldundiak kalte-ordainak eman<br />
dizkie martxoaren 3ko 40 biktimari<br />
D Arabako Foru Aldundiak kalte ordainak eman dizkie 1976ko<br />
martxoaren 3ko sarraskian kaltetuak izan ziren 40 biktimari.<br />
Guztira 463.374 euro jasoko dute. 30 urte baino gehiago pasatuta,<br />
«oraindik inolako konpentsaziorik jaso ez duten» gertakari<br />
haietako biktimek «ordain morala eta ekonomikoa» jasotzeko eskubidea<br />
dutela adierazi du Claudio Rodriguez Foru Administrazioaren<br />
Saileko diputatuak. Gogorarazi duenez, 2008ko maiatzean<br />
aldundiko aurrekontuetatik diru sail bat ematea erabaki zuten,<br />
eta, guztira, 50 eskaera jaso zituzten. Rodriguezen arabera, horietatik<br />
bost heriotzagatik izan ziren, bana elbarritasun handiagatik,<br />
ezintasun osoagatik, erabateko ezintasunagatik eta ezintasun<br />
partzialagatik, eta beste 41 ezintasunik ez dakarten lesio iraunkorrengatik.<br />
Gertakari haietan bost langile hil zituen Poliziak, eta<br />
ehunka zauritu, haietako 42 balaz. Sarraskiaren arduradunak ez<br />
dituzte inoiz epaitu.
14 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Gipuzkoak<br />
5. edukiontziekin<br />
baino gai organiko<br />
gehiago bildu du<br />
Usurbilek atez ate<br />
Atez atekoa bosgarren<br />
edukiontziaren sistema<br />
baino merkeagoa dela<br />
azaltzeko <strong>datu</strong>ak eman<br />
ditu Usurbilgo alkateak<br />
Mikel Peruarena Donostia<br />
Gipuzkoako Foru Aldundiak herrialde<br />
osora zabaldu nahi du bosgarren<br />
edukiontzia; San Markoko<br />
Mankomunitateak eta Usurbilgo<br />
Udalak, berriz, bosgarren edukiontzi<br />
horren eta atez ateko hondakinen<br />
bilketaren arteko konparaketa<br />
egin dute. «Emaitzak ikusgarriak<br />
dira», ziurtatu du Xabier<br />
Mikel Errekondo Usurbilgo alkateak:<br />
«Bosgarren edukiontzi guztiek<br />
batera biltzen duten organikoa<br />
baino gehiago biltzen du atez<br />
atekoak Usurbilen. Hobea izateaz<br />
gainera, merkeena da». Martxoan<br />
Usurbilgo industrialdeetako eta<br />
saltoki handiko hondakinak atez<br />
ateko sistemarekin biltzen hasi ziren<br />
—Urbil saltoki handia eta Ingemar<br />
enpresa hasi dira atez atekoarekin,<br />
besteak beste—. 77 tona<br />
organiko bildu zituzten martxoan,<br />
Gipuzkoa guztian gaika bildu<br />
ziren hondakin organikoen %53.<br />
Bosgarren edukiontzia eta atez<br />
atekoa konparatu ditu Errekondok.<br />
Donostiako Amara auzoak<br />
25.000 biztanle inguru ditu, eta 25<br />
tona hondakin bildu dituzte bosgarren<br />
edukiontziarekin. Usurbilen,<br />
populazioa ia bost aldiz txikiagoa<br />
izanda, hiru aldiz organiko<br />
gehiago bildu dute. Aretxabaleta<br />
Usurbilen tamainako herria da;<br />
bosgarren edukiontzia dute Aretxabaletan<br />
ere, baina Usurbilen<br />
baino hamairu aldiz hondakin gutxiago<br />
jaso dute bereizita.<br />
Errekondok nabarmendu du,<br />
kantitatean ez ezik, kalitatean ere<br />
oso emaitza onak lortu dituela<br />
Usurbilek: «Biltzen den organikoa<br />
izugarri garbia da». Martxoan<br />
bildutako organikoaren %1 soilik<br />
izan da desegokia. Datu horiek<br />
guztiak ofizialak direla ohartarazi<br />
du Usurbilgo alkateak.<br />
Bi sistemen arteko gastuen eta<br />
irabazien balantzea ere aurkeztu<br />
du Errekondok. Bosgarren edukiontziaren<br />
sistema atez atekoa<br />
baino bi aldiz garestiagoa dela<br />
adierazi du. Bilketa gastuak antzekoak<br />
diren arren, atez atekoarekin<br />
organiko gehiago biltzen<br />
da, eta errefusa gutxitzen. Errefusaren<br />
tratamenduak garestitzen<br />
du kudeaketa, hain justu.<br />
G Bosgarren edukiontzia eta atez ateko bilketa<br />
Hondakin organikoen bilketa <strong>2010</strong>eko martxoan, Gipuzkoan Bi sistemen alderaketa<br />
5. kontenedorean bildutakoa<br />
Atez ateko bilketa (Usurbil) ekonomikoa (eurotan)<br />
Biztanleak<br />
Biztanleak<br />
Amara<br />
(Donostia)<br />
Aretxabaleta<br />
Azkoitia<br />
Azpeitia<br />
Zarautz<br />
Zumaia<br />
Usurbil<br />
6.469<br />
5.875 kg<br />
10.787<br />
11.218 kg<br />
8.837<br />
6.850 kg<br />
5.919<br />
14.054<br />
8.726 kg<br />
77.500 kg<br />
ITURRIA: SAN MARKO MANKOMUNITATEA<br />
San Markoko Mankomunitateko<br />
presidenteorde Imanol Azpirozek<br />
ere aztertu du Gipuzkoan bosgarren<br />
edukiontzia zabaltzeko<br />
egitasmoa. Orain arte bost herritan<br />
—Aretxabaleta, Azkoitia, Azpeitia,<br />
Zarautz eta Zumaia— eta<br />
Donostiako Amara auzoan gara-<br />
<strong>24</strong>.805<br />
25.259 kg<br />
23.323<br />
11.023 kg<br />
Usurbil<br />
Gipuzkoa<br />
52,92<br />
47,08<br />
Gastuak<br />
589.835<br />
Kiloak biztanleko, hilabetean<br />
(2009)<br />
1,03 Amara<br />
0,82 Aretxabaleta<br />
1 Azpeitia<br />
0,61 Azkoitia<br />
0,51 Zarautz<br />
0,79 Zumaia<br />
6,32 Usurbil<br />
tu da esperientzia, eta leku horietako<br />
biztanleen %14 inguruk parte<br />
hartu dute. «Bosgarren edukiontziarekin,<br />
gehienek lehen bezala<br />
jarraitzen dute, ez dute organikoa<br />
ateratzen», ohartarazi du<br />
Azpirozek. Edukiontzi horietako<br />
organikoa jasotzen aritu den kamioia<br />
hutsik ibili dela, «airea» garraiatu<br />
duela adierazi du: «Ia hutsak<br />
zeuden edukiontziak biltzera<br />
joan da kamioia». Foru Aldundia<br />
atez atekoari oztopoak jartzen<br />
ari zaiola ere salatu du: «Ez dute<br />
organikoa bildu nahi, bosgarren<br />
edukiontzia makillajea da».<br />
Gipuzkoan gaika bildutako organiko<br />
guztiaren %70 jasotzen du<br />
San Markoko Mankomunitateak<br />
—Amarako bosgarren edukiontzietako,<br />
Garberako eta Donostia<br />
Ospitaleko materiak ere sartzen<br />
dira hor—. «Organiko gehien bildu<br />
eta birziklatzen duen manko-<br />
Zilbetin harrobia egiteko akordioa sinatu dute<br />
Babestutako Antzeriko<br />
gunea ustiatzeko bidea<br />
ireki dute Magnesitas<br />
Navarras enpresak eta<br />
Nafarroako Gobernuak<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
Nafarroako Gobernuak, Erroko<br />
eta Zilbetiko kontzejuek eta Magnesitas<br />
Navarras SA enpresak<br />
lankidetza akordioa sinatu dute,<br />
Zilbetiko Antzeri eremuan (Nafarroa)<br />
harrobi ireki bat eraiki ahal<br />
izateko. Gobernuaren arabera,<br />
«hitzarmena ona izango da, Magnesitas<br />
Navarrasek Zubirin duen<br />
lantegiko jarraipena bermatuko<br />
duelako Antzeriko ustiategiaren<br />
bitartez». Akordioari esker, Zubiriko<br />
lanpostuei eutsi ahal izango<br />
dietela gaineratu du. Horrela,<br />
hitzarmena sinatu duten alde<br />
guztiek harrobia «bideragarri»<br />
izatea bermatuko dutela agindu<br />
dute.<br />
Magnesitas Navarrasek harrobia<br />
eraikitzeko hamar milioi<br />
euroko inbertsioa egiteko asmoa<br />
du. Nafarroako Gobernuak jakinarazi<br />
duenez, ingurumenaren<br />
integrazioaren alde egin beharko<br />
dute lan Antzeriko proiektuan.<br />
«Ezin dugu ahaztu harrobiak<br />
ingurumenean eta Zilbetiko<br />
herrian bertan izango duen eragina<br />
murrizten ahalegindu behar<br />
dugula», adierazi du Laura Alba<br />
Nafarroako Herri Lan kontseilariak.<br />
Enpresa bera arduratuko da<br />
proiektua idazteaz, izapideak egiteaz<br />
eta behar diren baimenak<br />
lortzeaz. Harrobia egiteko, ezinbestekoa<br />
izango du ingurumen<br />
eraginaren adierazpen txostena<br />
lortzea.<br />
‘‘<br />
Emaitzak ikusgarriak<br />
dira. Atez atekoa,<br />
hobea izateaz gainera,<br />
merkeena da»<br />
XABIER MIKEL ERREKONDO<br />
Usurbilgo alkatea<br />
«Organiko gehien bildu<br />
eta birziklatzen duen<br />
mankomunitatea da<br />
San Marko»<br />
RICARDO ORTEGA<br />
San Markoko Mankomunitateko presidentea<br />
Harrobia eraikitzeko lanak, Aldude mendian. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS<br />
Magnesitas Navarrasek azaldu<br />
duenez, Antzerin ateratzea lortuko<br />
duten materiala iparraldera<br />
bideratuko dute, eraikitzekotan<br />
diren kilometro bateko tunelaren<br />
bitartez. «Tunel hori guk eraiki<br />
eta mantenduko dugu harrobiaren<br />
ustiaketak irauten duen<br />
bitartean», adierazi dute enpresako<br />
ordezkariek. Hilabete baten<br />
buruan, Magnesitas Navarrasek<br />
eta Oiarmendiko Mankomunita-<br />
Azken<br />
kostua<br />
339.835<br />
Irabaziak<br />
250.000<br />
Azken<br />
kostua<br />
173.171<br />
Irabaziak<br />
373.000<br />
Gastuak<br />
546.171<br />
munitatea da San Marko, konpromiso<br />
gehien duena», adierazi du<br />
San Markoko presidente Ricardo<br />
Ortegak. Foru Aldundiari jarrera<br />
aldatzeko eta atez atekoa babesteko<br />
eskatu dio Ortegak. Horrekin<br />
batera, errauste plantaren egitasmoa<br />
sei urtez gelditzeko eta zero<br />
zabor programa bat indarrean<br />
jartzeko ere eskatu du.<br />
Goierrin eztabaida eske<br />
Goierriko zazpi alkatek eta hamabost<br />
herritako 55 zinegotzik bilera<br />
egin zuten, herenegun, Ormaiztegin.<br />
Goierriko hondakinak biltzen<br />
dituen Sasieta mankomunitateari<br />
eskatu diote atez ateko bilketa<br />
aztertzeko eta, hori egin bitartean,<br />
bosgarren edukiontzia<br />
jartzeko egitasmoa ez abiatzeko.<br />
Hautetsi independenteek, EAkoek,<br />
EBkoek eta ezker abertzalekoak<br />
sinatu dute agiria.<br />
teak Antzeriko lurren errentaren<br />
inguruan kontratu bat sinatu<br />
beharko dute, enpresak harrobiko<br />
lur eremua ustiatu ahal izateko.<br />
Babestutako gunea<br />
Harrobia egiteko akordioari kritika<br />
gogorrak ere egin dizkiote.<br />
Izan ere, Aldude mendiaren inguruan<br />
dago Antzeri. Juan Luis<br />
Martinez Aldude Mendia Koordinakundeko<br />
presidenteak salatu<br />
duenez, harrobia babestutako<br />
eremuan egin nahi dute. «Ziur<br />
nago egin nahi dutena legez ezin<br />
dela egin, babestutako gunea<br />
delako; edozer egiteko prest<br />
gaude frogatzeko», adierazi du.<br />
Aldude Mendia Koordinakundeak<br />
eta beste hainbat gizarte eragilek<br />
heldu den asteetan protesta<br />
saioak egingo dituztela aurreratu<br />
du.
Begirale gisa arituko da EA<br />
Kataluniako kontsultan<br />
GASTEIZ ›EAk nazioarteko begirale gisa parte<br />
hartuko du independentziari buruz bihar Katalunian<br />
egingo diren kontsultetan. Mariano<br />
Alava, Rafa Larreina, Sebastian Colio eta Iñaki<br />
Agirrezabalaga Zuzendaritza Nazionaleko kideak<br />
izango dira han. Ezker abertzaleko ordezkariak<br />
eta Aralarrekoak ere egingo dute galdeketaren<br />
aurrez aurreko azterketa.<br />
EHUren eta Herrizaingo<br />
Sailaren ituna salatu dute<br />
LEIOA ›EHU Euskal Herriko Unibertsitateak eta<br />
Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak eginiko<br />
akordioa salatu du PAT Presoen Aldeko Taldeak.<br />
Herrizaingo Sailak errepresioa «eremu guztietara»<br />
zabaltzeko duen nahia islatzen du<br />
akordioak, PATen arabera. Eta Ertzaintza unibertsitateko<br />
campusetan «baimenik eskatu<br />
gabe» arituko dela ohartarazi du.<br />
Mahai-inguruaren aurkezpena egin zuten atzo. J.M./ ARP<br />
Independentziari buruzko<br />
eztabaida, maiatzaren 7an<br />
IRUÑEA ›11 Bil Gaitezen herri ekimenak independentziari<br />
buruzko mahai-ingurua antolatu<br />
du maiatzaren 7rako. Iruñeko Tres Reyes hotelean<br />
egingo da, eta bertan parte hartuko dute<br />
Aralarreko Txentxo Jimenezek, EAko Maiorga<br />
Ramirezek eta Ezker Abertzaleko Xanti Kirogak.<br />
Nafarroako euskal independentistak eta ezkertiarrak<br />
batzeko asmoa du 11 Bil Gaitezen-ek.<br />
Bizkaiko zahar etxeetan astean<br />
bi greba egitea aztertzen ari dira<br />
BILBO ›Lan gatazka konpontzen ez dela kontuan<br />
hartuta, Bizkaiko zahar etxeetan astean bi<br />
greba egun egitea aztertzen ari da ELA sindikatua:<br />
«Negoziazioetan ez da aurrerapausorik<br />
izan. Patronalak erantzun gabe jarraitzen du,<br />
eta aldundiak ez du proposamenik egin». Maiatzaren<br />
4an aztertuko dute bi greba egun egitearen<br />
aukera langileekin.<br />
NaBai, kezkatuta irakasleak<br />
gutxituko dituztelako<br />
IRUÑEA ›NaBai kezkatuta dago Nafarroako<br />
Gobernuko Hezkuntza Departamendua, gastuak<br />
urritze aldera, irakasle kopurua gutxituko<br />
duelako. Neurri horrek irakaskuntza publikoaren<br />
kalitatean kalte handia eragin dezakeela ohartarazi<br />
du NaBaiko kide Maria Luisa Mangadok,<br />
eta Hezkuntza kontseilari Alberto Catalanen<br />
agerraldia eskatu du Nafarroako Parlamentuan.<br />
j Laburrean<br />
62<br />
pDeustuko Unibertsitateko graduondokoak.<br />
Deustuko Unibertsitateak<br />
gaur egun 62 graduondoko titulu<br />
eskaintzen ditu, eta horko arduradunak<br />
datorren asteartean Bilboko<br />
campuseko liburutegian batuko dira,<br />
interesa duten guztiei informazioa<br />
emateko.<br />
15<br />
pAia-Orio tren ingurabideari esker<br />
trenen maiztasuna minututan. Eusko<br />
Jaurlaritzako Garraio sailburu Iñaki<br />
Arriolak iragarri du 2011n jarriko dutela<br />
martxan Aia-Orio tren ingurabidea<br />
(Gipuzkoa). Lanek 21 milioi euroko<br />
aurrekontua dute. Horri esker, Euskotrenek<br />
15 minutuko maiztasunarekin<br />
eskaini ahal izango ditu trenak Zumaia<br />
eta Donostia artean.<br />
‘‘ EAJk, PSE-EEk eta PPk<br />
bat egin dute De Miguel<br />
eta besteen ustelkeria<br />
kasuan argibiderik<br />
ez emateko»<br />
ARABAKO EZKER ABERTZALEA<br />
«Ez daukat inongo<br />
arazorik EAJri babesa<br />
emateko, Odon Elorza<br />
Donostiako Udaletik<br />
kanporatzen badugu»<br />
BORJA SEMPER<br />
Gipuzkoako PPko presidentea<br />
Irudia qDonostia<br />
ANDRE GAZTEEN TOPAKETARAKO DEIA<br />
Maiatzaren 7an, 8an eta 9an Hernanin (Gipuzkoa)<br />
egingo dituen topaketetarako egitaraua aurkeztu<br />
du Jaiki Euskal Herriko emakume gazteen<br />
asanbladak, eta bertan parte hartzeko dei zabala<br />
egin die andrazko gazte guztiei. Kuleroak burura<br />
Emakumeei eraso egitea<br />
leporatuta, lau gizonezko<br />
atxilotu dituzte<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Genero indarkeria delituak egotzita, lau gizonezko atxilotu dituzte<br />
Gipuzkoan eta Bizkaian. Bergaran (Gipuzkoa), bizilagun<br />
baten abisuari kasu eginda joan ziren ertzainak ustez erasoa<br />
gertatzen ari zen lekura, eta aurpegia eta bularraldea gorrituta<br />
zeuzkan emakume bat aurkitu zuten, aditzera eman zuenez,<br />
gizonaren erasoa jaso zuena. Barakaldon (Bizkaia), ustezko<br />
biktimak berak hots egin zien ertzainei, gizonak jo egin<br />
ziola azalduz. Bilbon, berriz, atzo bertan udaltzainek 20 urteko<br />
gizon bat atxilotu zuten, emakume bati ukituak egitea egotzita;<br />
atzetik bortxaz heldu, eta ukitu egin zuen. Donostian,<br />
adineko emakume bat izan zen atzo semearen kontrako salaketa<br />
jarri zuena; udaltzainek atxilotu egin zuten, ama jotzea<br />
egotzita.<br />
Erredakzioa Donostia<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 15<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Herrizaingo Sailak Manfred<br />
Roeder ultraeskuindarraren<br />
hitzaldia debekatu du<br />
Manfred Roeder ultraeskuindarraren Immigrazio masiboa<br />
eta Europaren etorkizuna hitzaldia debekatu du Eusko Jaurlaritzako<br />
Herrizaingo Sailak. Roeder Adolf Hitler diktadorearen<br />
aldeko SS taldeko kide ohia da, eta astelehenean zen<br />
ematekoa hitzaldia Donostiako Hesperia hotelean.<br />
Ertzaintzaren arabera, ekitaldia arrazista da, eta istiluak<br />
izateko arriskua dago. Horregatik erabaki du hitzaldia debekatzea.<br />
Gainera, Donostiako gainerako hotelekin ere harremanetan<br />
jarri da, debekuaren berri emateko. Halaber, ez du<br />
utziko hiriko beste gune publikoetan egin dezaten. Hitzaldiaren<br />
antolatzailea Bartzelonako Europa liburu denda da. Ultraeskuinari<br />
lotutako gaiei buruzko materiala saltzen dute<br />
bertan.<br />
eta salto mundura lelopean egingo dira topaketak.<br />
«Indarkeria, identitateak, maitasun eredu ankerra<br />
eta sorkuntza feminista» izango dituzte,<br />
besteak beste, hizpide eta hausnarketarako gai.<br />
GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
16 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Ekonomia<br />
Jainkoari otoitza, NDFri sosa<br />
Greziak 45.000 milioi euro arteko laguntza<br />
plana abian jartzeko eskatu die euroguneko<br />
herrialdeei eta Nazioarteko Diru Funtsari<br />
Zorrak ordaindu ahal izateko dirua bonoen<br />
merkatuetan baino merkeago lortuko du<br />
Jakes Goikoetxea<br />
Presidentearen otoitzak eta kandelak<br />
ez dira nahikoa izan. Hartutako<br />
eta iragarritako neurriak,<br />
herritarrak haserretu dituztenak,<br />
ere ez. Lasaitasun mezuek ez<br />
dute inor lasaitu. Eta laguntzarik<br />
ez zuela behar etengabe errepikatu<br />
arren, Greziatik kanpo guztiek<br />
zekitena gertatu da: Greziako Gobernuak<br />
laguntza eskatu behar<br />
izan die euroguneko herrialdeei<br />
eta Nazioarteko Diru Funtsari<br />
(NDF), defizit publikoari eta zor<br />
publikoari aurre egin ahal izateko.<br />
Merkatuek eta zorrek itota,<br />
atzo eskatu zuen laguntza, hitz<br />
soilekin, lau lerroko gutun xume<br />
baten bitartez.<br />
Greziak 273.000 milioi euro zor<br />
ditu, bere barne produktu gordinaren<br />
(BPG) %115,1; defizit publikoa,<br />
berriz, %13,6koa zen iaz, Greziak<br />
berak esandakoa baino 0,9<br />
puntu gehiago.<br />
«Espero dugu erabaki hau<br />
nahikoa izango dela merkatuak<br />
lasaitzeko eta zorra interes tasa<br />
apalagoekin ordaintzeko», esan<br />
zuen Giorgos Papandreu Greziako<br />
lehen ministroak. Telebistaz<br />
zuzenean eskainitako adierazpenak<br />
izan ziren, Kastellorizo uhartetik.<br />
Aurreko hilabeteetan beharrezkoa<br />
ez zen laguntza, «premiazkoa»<br />
bihurtu zen atzo.<br />
Nazioarteko erakundeen laguntza<br />
merkeagoa baita Greziak<br />
nazioarteko merkatuetan bonoak<br />
saltzeko eskaini behar dituen<br />
interesak baino. Herenegun<br />
Eurogunearen<br />
laguntzak %5eko<br />
interes tasa du, eta<br />
NDFrenak %3,75ekoa<br />
Laguntza jasotzeko<br />
zorra murrizteko<br />
neurri gehiago hartu<br />
beharko ditu<br />
%8,83ra iritsi zen hamar urtean<br />
itzuli beharreko Greziako bonoaren<br />
interesa. Eta %10era bi urtean<br />
bueltatu beharrekoa.<br />
Eurogunearen eta NDFren laguntzek,<br />
aldiz, %5 inguruko eta<br />
%3,75eko interes tasak dituzte,<br />
hurrenez hurren. Atzo, laguntza<br />
eskatu ostean, Greziaren hamar<br />
urterako bonoen interes tasak oso<br />
gutxi txikitu ziren, %8ren bueltan<br />
zeuden. Greziak diru asko bueltatu<br />
behar du datozen hiru urteetan,<br />
54.000 milioi euro aurten bertan.<br />
Horregatik, gero eta analista<br />
gehiagok uste dute, laguntza eskatzeaz<br />
gain, zorra berrantolatu<br />
beharko duela, hau da, epeak luzatu<br />
eta epe luzera interesetan diru<br />
gehiago ordaindu.<br />
Euroguneko herrialdeek martxoaren<br />
25ean onartu zituzten,<br />
Greziari laguntza ematekotan, laguntzak<br />
izango lituzkeen baldintzak.<br />
Greziaren eta herrialde bakoitzaren<br />
arteko maileguen bidez<br />
egingo dute. 30.000 milioi euro<br />
emango dizkiote gehienez, hiru<br />
urtean itzuli beharrekoak.<br />
Herrialdeek Europako BPGan<br />
duten garrantziaren araberako<br />
laguntza emango dute. Alemaniak<br />
jarri beharko du diru gehien:<br />
8.376 milioi euro. Paradoxikoki,<br />
herrialdeek zor merkatuetara jo<br />
beharko dute Greziari lagundu<br />
ahal izateko dirua lortzeko.<br />
NDF 15.000 milioi euro emateko<br />
prest dago. Edozein kopuru eskatuta<br />
ere, euroguneko herrialdeek<br />
jarriko dituzte hiru eurotik bi, eta<br />
NDFk hiru eurotik bat.<br />
Neurri gehiagoren truke<br />
Europako Batzordeak eta NDFk<br />
Greziari erantzun diote laguntza<br />
«azkar» emango diotela, egun batzuetan.<br />
Giorgos Papakonstantinu<br />
Finantza ministroak aurreratu<br />
zuen maiatzaren 19a baino lehen<br />
jaso dezaketela. Erreskate<br />
plana azkar abia dezakete, baina<br />
gero herrialde bakoitzak onartu<br />
behar du berari dagokion mailegua,<br />
eta horrek prozesua luza dezake.<br />
Hori bai, laguntza jaso ahal izateko<br />
gastuak eta zorra murrizteko<br />
neurri gordinagoak hartu beharko<br />
ditu. Datozen hiru urteetarako<br />
egokitzapen plana negoziatzen<br />
ari dira egunotan, Atenasen, Greziako<br />
Gobernua, Europako Batzordea,<br />
Europako Banku Zentrala<br />
eta NDF. Europako Batzordeak<br />
zergei buruzko neurri gogorragoak<br />
eskatu dizkio Greziari 2011tik<br />
aurrera.<br />
Greziak ez du zehaztu zenbat<br />
diru eskatuko duen. Europako<br />
Batasunarekin eta NDFrekin negoziatu<br />
beharko ditu maileguen<br />
xehetasunak. Papakonstantinu<br />
asteburuan joango da Washingtonera,<br />
NDFrekin negoziatzera.<br />
Giorgos Papandreu Greziako lehen ministroa, Kasterollizo uharteko eliza batean kandela bat jartzen, atzo. EFE<br />
Nagusiak du<br />
azken hitza<br />
Analisia<br />
Iker Aranburu<br />
A<br />
lperriko antzezlana egin<br />
dute azken hilabeteotan<br />
Europako Batasuneko<br />
gobernuburuek. Laguntza ekonomikoaren<br />
promesak dosifikatzen<br />
aritu dira, inbertsiogileak<br />
baretu eta sosik ez jartzea lortuko<br />
zutelakoan. Merkatuen astinaldi<br />
bakoitzean dosia handitu<br />
behar izan dute, Nazioarteko<br />
Diru Funtsa bazkide desorosoa<br />
ekartzeraino. Baina ezer gutxirako<br />
balio izan die: nagusiak izan<br />
du azken hitza, merkatuaren<br />
esku kontrolagaitzak erabaki du<br />
dirua jarri beharko dutela Grezia<br />
salbatu nahi badute.<br />
Batzuek ikasi dute lezioa. Azken<br />
hilabeteotan agintari (ofizial)<br />
asko aritu dira merkatuei<br />
keinuak egiten, Greziaren patua<br />
merezi ez dutela erakusteko. Zer<br />
ote zen bestela erretiroaren adin<br />
ofiziala 67 urtera arte atzeratzeko<br />
Espainiako Gobernuaren ustekabeko<br />
proposamena? Oraintsu<br />
arte funtzionatu du, Espainiaren<br />
hamar urteko zorraren interesa<br />
%4tik behera dagoelako. Baina<br />
Greziak aste honetan pagatu behar<br />
izan duen %8,5eko interesa<br />
beste leku batean lortzeko tentazioa<br />
ez da desagertu.<br />
1 Burtsa<br />
Bilbao 2000 indizea<br />
1.950<br />
1.900<br />
1.850<br />
1.800<br />
1.750<br />
1.700<br />
Aldea Azkena<br />
+%0,75 1.784,80<br />
Iceberg bat jota<br />
Beste indizeak<br />
Ibex 35<br />
(Madril)<br />
Ftse 100<br />
(Londres)<br />
CAC 40<br />
(Paris)<br />
1.650<br />
Dax<br />
1.600<br />
(Frankfurt)<br />
Apirilak 19 Apirilak 20 Apirilak 21 Apirilak 22 Apirilak 23<br />
Dibisak<br />
Dow Jones*<br />
(New York)<br />
Euro bat: 1,3311 $ Euro bat: 125,11 ¥ * Itxi aurretik<br />
J.B. ANDUEZA<br />
10.918,20<br />
(+%0,89)<br />
5.723,65<br />
(+%1,03)<br />
3.951,30<br />
(+%0,68)<br />
6.259,53<br />
(+%1,47)<br />
11.165,28<br />
(+%0,28)<br />
rezia hondora doan ontzi batekin parekatu zuen atzo Giorgos<br />
G Papandreuk. Ikuskizun dago ordea, Grezia edo eurogunea<br />
bera ez den izozmendi bat jo duen Titanic hori. Oraingoz, SOS bat<br />
iritsi da Bruselara, eta Atenaseko zuloa estaltzen saiatzeko ordua<br />
da. Bistan da Portugaldik edota Espainiatik ere ura sar daiteken<br />
susmoa egon badagoela. Baina, epe laburrean, txerritxo ehiztariek<br />
musika bandari jaramon egin zioten eta igoerak izan ziren Ibex-<br />
35eko (+%0,89) akzioetan, 2.475 milioiren salerosketa politarekin.<br />
Popular (+%1,19) izan zen bankuen buru baina, berez, Edurnezuri<br />
(+%1,76), Abengoa (+%3,22), Iberia (+%3,08) edo Tecnicas Reunidas<br />
(+%2,43) izan ziren txalotuago. 11.000 puntuen langaz azpitik<br />
dabil Ibex-35, eta giro nahasia da nagusi. Euroak sei egunez jarraian<br />
dolarrarekiko balioa galdu ostean, gorantz egin zuen atzo;<br />
horixe dute erreskateek. Estu edo itotzear denari lagunduta, hobekuntza<br />
nabarmena izan dezakeela egoerak.<br />
Polaris World. Konkurso legea saihestu du Murtziako (Espainia)<br />
Polaris World eraikuntza enpresak. 100 milioiren zorra berregituratu<br />
du 700 langile enplegatzen dituen taldeak. Nagusiki, Espainiako<br />
kostaldean etxebizitzen eraikuntza sustatu du.<br />
Bankinter. Gordailuen guda abian dela eta, Bankinterreko<br />
(-%1,08) kontseilari ordezkari Jaime Etxegoien argi mintzatu da:<br />
harakiri baten gisakoa da, ezin du luze iraun. Nafarroako Kutxak<br />
%4ko ordaina duen gordailua abiatu berri du.
DLaburrak<br />
Enpresaren itxiera salatu<br />
dute Iongrafeko langileek<br />
IRUÑEA ›Iongrafeko langileek<br />
manifestazioa egin zuten atzo<br />
arratsaldean Iruñean, LAB sindikatuak<br />
deituta, enpresaren<br />
itxiera salatzeko. Zuzendaritzaren<br />
asmoak bete eta metalgintzako<br />
lantegia ixten badute, 31<br />
langile kalean geratuko dira.<br />
Ipar Kutxak irabaziei eutsi<br />
die lehen hiru hilabeteetan<br />
BILBO ›Iazko lehen hiruhilekoko<br />
irabaziak berdintzea eta zertxobait<br />
hobetzea lortu du Ipar<br />
Kutxak martxora bitartean. Zergak<br />
pagatu ostean, 3,16 milioi<br />
poltsikoratu ditu, iaz baino<br />
%0,55 gehiago. Emandako<br />
maileguen kopuruan, berriz,<br />
%3,13ko hazkundea izan du<br />
azken hamabi hilabeteotan, eta<br />
%10ekoa erakarri duen aurrezkian.<br />
Erakundeak %2,49ko<br />
berankortasun tasa du.<br />
2000E planari esker, autoa erosteko 1.500 euroko laguntzak jaso zituzten iaz EAEko herritarrek. IÑIGO URIZ / ARP<br />
Renove planen bidez<br />
jasotako diru laguntzak<br />
ez dira aitortu beharko<br />
Arabako, Bizkaiko eta<br />
Gipuzkoako aldundiek<br />
dekretu bana onartuko<br />
dute laguntzak zergen<br />
eraginpetik kentzeko<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Auto, altzari, etxetresna elektriko,<br />
koltxoi, leiho eta galdara berriak<br />
erosteko Eusko Jaurlaritzak<br />
emandako diru laguntzak ez dira<br />
aitortu beharko. Herritarrek ez<br />
dute zergarik pagatu beharko<br />
haiek jasotzeagatik. Hala jakinarazi<br />
dute Araba, Bizkai eta Gipuzkoako<br />
foru aldundiek.<br />
Berez, errenta aitorpenean, diru<br />
sarreren artean azaldu beharko<br />
zuketen laguntza horiek. Eta, zati<br />
bat, pertsona fisikoen errentaren<br />
gaineko zergaren barnean itzuli<br />
beharko zuketen herritarrek. Izan<br />
ere, aldundiek ez zituzten salbuetsi<br />
laguntza horiek zergak pagatzetik;<br />
ez zuten horretarako neurririk<br />
hartu. Orain jakinarazi dute<br />
hori ahalbidetuko duen dekretu<br />
bana onartuko dutela, eta dekretuak<br />
atzerako eragina izango duela.<br />
Hortaz, iaz laguntza horiek jaso<br />
zituztenek ez dituzte sartu beharko<br />
aurtengo errenta aitorpenean.<br />
Gipuzkoako Foru Aldundiak herritarrei<br />
bidali dizkien autolikidazio<br />
proposamenetan ere ez dira<br />
azaltzen.<br />
Pello Gonzalez Gipuzkoako<br />
Ogasun eta Finantza diputatuak<br />
azaldu duenez, foru arauak ez ditu<br />
jasotzen laguntza horiek PFEZa<br />
G Gipuzkoa<br />
%5<br />
pZerga bilketa. Gipuzkoako<br />
Foru Aldundiak zerga bilketan<br />
hazkunde apalak espero ditu<br />
datozen urteetarako. 2013ra artean,<br />
%3 eta %5 arteko hazkundeak<br />
aurreikusi ditu. Iaz,<br />
%18 gutxiago bildu zuen.<br />
Martxora arte %0,2 hazi<br />
da Erresuma Batuko BPGa<br />
LONDRES ›Erresuma Batuko<br />
barne produktu gordina %0,2<br />
hazi da iazko azken hiruhilekotik<br />
aurtengo lehenengora. Hala<br />
jakinarazi du hango estatistika<br />
bulegoak. Emaitza ez da txarra,<br />
baina, bai hango gobernuak<br />
uste zuen baino kaskarragoa,<br />
%0,4ko hazkundea espero baitzuen<br />
urte hasierarako. Bi<br />
hiruhilekotan jarraian hazkunde<br />
positiboa izan du Erresuma<br />
Batuko ekonomiak.<br />
ordaintzeko salbuespenen artean,<br />
baina badago hori dekretu bidez<br />
egiteko aukera. Gonzalezen irudiko,<br />
ez du logikarik ekonomia berpizteko<br />
emandako diru laguntza<br />
zuzenak zergapetzeak. Egitasmo<br />
horien funtzioa herritarrek jasotzen<br />
duten diru guztia erabili ahal<br />
izatea dela argitu du.<br />
Informazio falta<br />
Bizkaiko Foru Aldundiak, berriz,<br />
Eusko Jaurlaritzari bota dio sortu<br />
den nahasmenaren errua, aldundiei<br />
ez dielako informaziorik<br />
eman. «Eusko Jaurlaritzak laguntzen<br />
berri eman izan balio Zergak<br />
Koordinatzeko Organoari, foru diputazioak<br />
jakinaren gainean<br />
egongo ginen, eta laguntzei zer<br />
zerga tratamendu eman aztertuko<br />
genuen. Aurretik indarrean<br />
egon diren planetan hala egin izan<br />
du; baina oraingoan, ez».<br />
Nafarroan ez da gorabeherarik<br />
sortu administrazioak emandako<br />
diru laguntzen inguruan. Han, laguntzak<br />
banatzen hasterako hartu<br />
zituen neurriak Gobernuak.<br />
Lankide azpikontratatuei<br />
babesa eman diete Alcoan<br />
ZORNOTZA ›Azpikontratatutako<br />
20 langileak lan taldera sartzeko<br />
eskatu zuten atzo Zornotzako<br />
Alcoako 70 bat langilek,<br />
LABek deituta egin zuten elkarretaratze<br />
batean. EAEko Justizia<br />
Auzitegi Nagusiak langile<br />
horiek hartzeko agindu zion<br />
enpresari. Baina, LABen esanetan,<br />
enpresak eten egin zituen<br />
azpikontratekin zituen harremanak,<br />
eta kalean geratu ziren<br />
langile horietako batzuk.<br />
Mikel Carramiñana Bilbo<br />
Krisialdiaren ondorioz langileei<br />
galarazitako eskubideen artean<br />
garrantzitsuenetakoa osasuna<br />
izan arren, «inon ez» da aipatzen.<br />
Halaxe uste du Ainhoa Etxaidek.<br />
Euskal Herriko lan osasunaren<br />
egoerari «kezkagarri eta larri» deritzo<br />
LABeko idazkari nagusiak,<br />
eta lan istripuen atzean dauden<br />
arrazoiak konpontzeko borondaterik<br />
ez izatea leporatu die EAEko<br />
eta Nafarroako gobernuei. Hiru<br />
dira, haren ustez, istripuen jatorrian<br />
dauden alderdiak: prekarietatea,<br />
prebentziorik eza eta ikuskaritza<br />
eraginkorraren falta.<br />
Etxaidek dio langileen osasunak<br />
okerrera egin duela, krisialdiaren<br />
bilakaerarekin batera. LA-<br />
Bek emandako <strong>datu</strong>en arabera,<br />
2008 bukaeratik antsietatea eta<br />
beheraldia dutenen kontsultak<br />
%12 igo dira, langabezia eta enpleguarekin<br />
lotutako kezkak direla<br />
eta. Era berean, medikuaren aginduz<br />
hartutako psikofarmakoen<br />
kopuruak %15 egin du gora. Bihotzekoak<br />
ere igo egin dira, eta Hegoaldean<br />
bere buruaz beste egin<br />
dutenen kopurua handitu; hamar<br />
izan dira urte hasieratik.<br />
Erreformarekin,okerrera<br />
Langileen osasuna bermatzeko,<br />
LABeko buruak «ezinbesteko»<br />
deritzo laneko istripuak eta gaixotasunak<br />
eragiten dituzten arrazoi<br />
horiek aldatzeari. Administrazioek<br />
eginikoa, alabaina, «edukirik<br />
gabeko eta gero eta jarduera gutxiagoko»<br />
lan osasuneko institutuetara<br />
mugatzen dela iruditzen<br />
zaio. Etxaiderentzat, «onartezina<br />
da lan istripuen kopurua jaisteko<br />
Informazio eza salatu dute<br />
Thyssenkruppeko langileek<br />
ALONSOTEGI ›Thyssenkrupp<br />
Bilstein Ibericako langileak kezkatuta<br />
daude lantegiaren etorkizunarekin.<br />
Multinazionala<br />
berregituratze prozesuan da.<br />
Alemaniako Werdohl hirian<br />
duen lantegia ixtea erabaki du,<br />
eta Alonsotegikoan ekoizpen<br />
kate bat kentzea. ELAk salatu<br />
du, baina, enpresak ez die azalpenik<br />
ematen langileei. Jarrera<br />
al<strong>datu</strong> ezean, protestak hasiko<br />
dituztela esan dute.<br />
Krisiak gaixotasun<br />
psikikoak areagotu<br />
dituela dio LABek<br />
Langileak arriskuan<br />
jartzen ez dituzten<br />
enplegu politikak<br />
eskatuko ditu sindikatuak<br />
Lan Osasunaren Egunean<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 17<br />
Ekonomia ‹ Harian<br />
bide bakarra enplegua galtzea»<br />
izatea.<br />
Gainera, salatu du Espainiako<br />
Gobernuaren lan erreformak prekarietatea<br />
handituko duela eta<br />
patronalaren «neurrirako» lan<br />
baldintzak sortuko dituela. Horren<br />
harira, hilaren 28an, Lan<br />
Osasunaren Nazioarteko Egunean,<br />
langileen osasunari kalte egiten<br />
ez dioten enplegu politikak eskatuko<br />
ditu LABek kalean.<br />
Gasteizen elkarretaratzea<br />
egingo dute bezperan, 12:30ean,<br />
‘‘ Onartezina da istripuen<br />
kopurua jaisteko<br />
bide bakarra<br />
enplegua galtzea izatea»<br />
AINHOA ETXAIDE<br />
LABeko idazkari nagusia<br />
Andre Maria Zuriaren plazan. Bilbon,<br />
Donostian eta Iruñean, berriz,<br />
manifestazioak antolatu dituzte<br />
asteazkenerako.<br />
Euskadiko CCOOk ere batzarrak<br />
eta manifestazioak egingo ditu.<br />
Gasteizen etziko antolatu du,<br />
Donostian astearterako, eta Bilbon<br />
hilaren 28rako antolatu dute.<br />
Egun horretan bertan, LSBk elkarretaratzea<br />
egingo du Donostiako<br />
Gipuzkoa plazan, 11:00etan.
18 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Mundua<br />
Hainbat atentatutan 60 bat lagun<br />
hil dituzte Iraken, xiitak gehienak<br />
Urtea hasi zenetik Iraken gertatutako<br />
atentatu uholde bortitzena izan da<br />
Bagdadekoa; ehundik gora lagun zauritu dira<br />
Bere gain hartu ez baditu ere, Al Kaeda<br />
talde islamistari leporatu dizkiote erasoak<br />
Ixiar Zubiaurre<br />
Lehendik prekarioa zen egoera<br />
are prekarioagoa bihurtu du hauteskunde<br />
ondorenak Iraken.<br />
Atzoko atentatu uholdea, baina,<br />
agintariek Al Kaedako bi buruzagi<br />
hil dituztela jakinarazi zutenetik<br />
egin duten lehenengoa da.<br />
Baita amaierarik ageri ez duen<br />
gatazkak urtea hasi zenetik eragindako<br />
egunik beltzena ere.<br />
Atzo 60 bat lagun hil zituzten Bagdaden;<br />
atentatu uholdean zauritutakoak,<br />
berriz, ehundik gora ziren.<br />
Erasoek eragindako kaosagatik,<br />
dena dela, biktimen<br />
kopuruaren inguruan iturri guztiak<br />
ez zetozen bat. Jakina da, haatik,<br />
hildako gehienak musulman<br />
xiitak direla; eraso bortitzenak,<br />
izan ere, Sadr City auzo<br />
xiitan egin zituzten.<br />
Bagdadeko Sadr City auzoan,<br />
bi bonba-auto leherrarazi zituzten,<br />
merkatu batean. Eta eztanden<br />
ondorioz, gutxienez 39 lagun<br />
hil eta 56 zauritu ziren. Ostiraleroko<br />
otoitzak egiteko, xiita asko<br />
mezkitara bidean ziren bi bonba<br />
autoak lehertu zituztenean; horregatik<br />
izan zen hainbeste biktima.<br />
Bagdadeko mendebaldean eta<br />
ekialdean, berriz, beste hiru bonba-autok<br />
eta lehergai batek egin<br />
zuten eztanda. Azken lau eraso<br />
horietan dozenatik gora lagun hil<br />
zituzten, iturri ofizialen arabera.<br />
Eta Hurrija auzoan izandako<br />
atentatua ere, mezkita batetik<br />
Eraso bortitzenak<br />
Bagdadeko<br />
Sadr City auzo xiitan<br />
egin dituzte<br />
Bonba-autoen<br />
eztandak mezkitara<br />
bidean harrapatu ditu<br />
herritar asko<br />
gertu egin zuten. Horregatik, eta<br />
edizio hau ixterakoan haiek bere<br />
gain hartu zituenik ez bazen ere,<br />
atentatu uholdea Al Kaedarekin<br />
lotzen zuten informazio iturriek.<br />
Talde islamista horrek, izan<br />
ere, maiz izan ditu jomugan herritar<br />
xiitak. Eta atzokoak haiek<br />
gehiengo diren auzoetan egin zituzten;<br />
bakarra izan zen eremu<br />
sunitan gertatutakoa. Hala ere,<br />
iturri ez-ofizialek adierazi dutenez,<br />
atentatuak egiteko moduagatik,<br />
erasotzaileek zibilak zituzten<br />
jomugan, eta ez musulman<br />
xiitak edo sunitak.<br />
Halaber, Bagdaden ez ezik, Irakeko<br />
mendebaldeko Anbar probintzian<br />
ere zazpi lagun hil eta dozenatik<br />
gora zauritu ziren atzo,<br />
errepide ertzeko bonben eztandaren<br />
ondorioz.<br />
Epaile baten eta polizia baten<br />
etxe ondoan zeuden jarrita errepideko<br />
bonbak, Khalidija<br />
herrian; lau etxeri kalteak eragiteko<br />
moduko lehergaia zeramaten<br />
lehertutako bonbek. Dena<br />
dela, Fadle Mahmud Sale epailea<br />
onik atera da atentatutik; horren<br />
bi seme, berriz, zauritu egin<br />
zituen eztandak. «Hilabete batean<br />
nire aurka egin duten bigarren<br />
atentatu saioa izan da hau.<br />
Aurrekoan nire autoan jarri<br />
zuten lehergailua, baina ezer gertatu<br />
aurretik jakin genuen han<br />
zegoela», adierazi du Mahmud<br />
Salek berak.<br />
Hauteskunde ondorena<br />
Iragan igandetik, Al Kaedako ustezko<br />
bi buruzagi hil zituztenetik,<br />
Iraken egin dituzten atentatu<br />
bortitzenak izan dira Bagdadekoak.<br />
Horrez gain, urtea hasi zenetik<br />
biktima gehien eragin duena<br />
ere izan zen atzoko eraso saila. Hilaren<br />
6an 54 lagun hil eta 200 bat<br />
zauritu ziren; atzo arte, hura zen<br />
aurtengo egunik beltzena.<br />
Eta Irakeko hainbat hedabidek<br />
joan den asteburuko gertaerekin<br />
lotu dute. Nuri al Maliki Irakeko<br />
jarduneko lehen ministroak Al<br />
Kaedako ustezko bi buruzagi hil<br />
zituztela jakinarazi zuen orduan;<br />
hala balitz, atzoko atentatuak talde<br />
islamistak gertatutakoaren ordainetan<br />
egindakoak lirateke. Al<br />
Kaedak, baina, ez du ez buruzagiak<br />
galdu izana ez atzoko erasoak<br />
egin izana baieztatu.<br />
Al Malikik jakinarazitakoaren<br />
arabera —AEBek baieztatu egin<br />
dute—, iragan igandean hildakoak<br />
Abu Omar al Bagdadi Al Kaedako<br />
buruzagia eta Abu Aijub al<br />
Masriba Irakeko Estatu Islamikoko<br />
burua dira.<br />
Hainbat irakiar, bonba-auto bat lehertutako gunean, atzo, Sadr City auzoan, Bagdaden. SHEBAB AHMED / EFE<br />
Sunitentzat eraikitako ezkutuko<br />
kartzela bat aurkitu dute Bagdaden<br />
Politikari sunitek<br />
legearen aurka aritzea<br />
egotzi diote Al Malikiri,<br />
baina hark ukatu egin<br />
du haren berri izana<br />
I. Z.<br />
«Animaliak balira bezala», hamahiru<br />
orduz kamioi baten atzealdean<br />
eramaten zituzten Al Muthanako<br />
base militarrera, Los Angeles<br />
Times egunkariak argitara<br />
atera duen Bagdadeko ezkutuko<br />
ko kartzelara. Haien etxeetan,<br />
gauez, atxilotu zituzten ehunka<br />
sunita hartu dituzte preso han;<br />
askok hilabeteak pasatu dituzte<br />
beraientzat zabaldutako zentro<br />
klandestinoan, beste batzuek ez<br />
dute handik irteterik izan, hil<br />
arte torturatu dituztelako. «Han<br />
sufritutako torturak hain ziren<br />
izugarriak, non batek baino<br />
gehiagok aitortu duen hiltzeko<br />
desira sentitu izana», dio Laila<br />
Anuarrek, aspalditik Iraken isileko<br />
kartzelak daudela salatzen hamaika<br />
ahalegin egin dituen analistak.<br />
Los Angeles Times egunkariak<br />
halakoak argitaratu artean<br />
bere gisakoei kasurik egiten ez<br />
zaielako, kexu da.<br />
Egunkari estatubatuarrak argitaratutakoaren<br />
arabera, Nuri<br />
al Maliki Irakeko jarduneko lehen<br />
ministroaren ardurapean ziren<br />
irakiarrak Bagdadeko kartzela<br />
klandestinora eramaten zituzten<br />
segurtasun indarrak. Haatik,<br />
Al Malikik dio berak ez zuela Al<br />
Muthanan gertatzen zenaren berri.<br />
Halaber, Uijdan Salim Irakeko<br />
Giza Eskubideen ministroak eta<br />
AEB Ameriketako Estatu Batuetako<br />
agintariek joan den hilean<br />
zentro hura ixteko agindu zutenean,<br />
jarduneko lehen ministroak<br />
kartzela ixteko agindu zuen.<br />
600 kartzela klandestino<br />
Nuri al Malikiren aginduz, ordura<br />
arte ezkutuko kartzelan ziren<br />
431 preso sunitatik 71 askatu dituzte,<br />
eta 200 bat herrialdeko beste<br />
espetxeetara mugitu dituzte.<br />
Gainontzekoak, berriz, oraindik<br />
Bagdadeko base militarrean daude.<br />
Haiek guztiak musulman sunitak<br />
dira, gehienak Irakeko iparraldeko<br />
Ninive probintzian atxilotutakoak.<br />
Horregatik, Los Angeles<br />
Times egunkariak berria<br />
zabaldu zuenean, herrialdeko<br />
agintari sunitek gogor salatu zuten<br />
gobernu xiita; besteak beste,<br />
zuzenbidearen aurka aritzea egotzi<br />
zioten.<br />
Laila Anuarren arabera, argitara<br />
atera dutena ez da Iraken dagoen<br />
kartzela klandestino bakarra;<br />
analista horren arabera, herrialdean<br />
ezkutuko 600 bat zentro<br />
daude. Eta haietan egondakoek<br />
tortura gogorrak jasan dituzte.<br />
Hori dio AEBetako egunkariak<br />
funtzionario baten ahotan<br />
jarritako kontakizunak ere:<br />
«Ehundik gora presok torturak<br />
sufritu zituztela aitortu dute. Euren<br />
gorputzak orbainez beteta<br />
zeuzkaten».<br />
Zentro horretan jendea jotzen<br />
zutela,eta presoak torturatzeko<br />
argi indarra erabiltzen zutela dio<br />
izenik eman gabe ari den funtzionario<br />
irakiar batek. Horrez gain,<br />
baita atxilotutakoei plastikozko<br />
poltsekin itolarria eragiten zietela<br />
ere. «Preso batek kontatu zidan<br />
egunero bortxatzen zutela. Beste<br />
batek bere barruko arropa erakutsi<br />
zidan; dena odoleztatuta zegoen».<br />
Anuarrek gaineratu duenez,<br />
baina, egunkariak zabaldutako<br />
berria motz gelditzen da.
Afganistango<br />
segurtasuna<br />
eskualdatzeko<br />
baldintzak<br />
jarri ditu NATOk<br />
AEBetako hiru soldadu<br />
eta bost taliban<br />
hil ziren atzo Kabul<br />
inguruan izandako<br />
aurrez aurrekoetan<br />
Erredakzioa<br />
Modu progresiboan eskual<strong>datu</strong><br />
nahi ditu NATO Ipar Atlantikoko<br />
Itunaren Erakundeak Afganistango<br />
segurtasunari dagozkion<br />
aginpideak. Hala ondorioztatu<br />
zuten atzo Tallinnen (Estonia)<br />
Aliantza Atlantikoan diren herrialdeetako<br />
Atzerri ministroek.<br />
Anders Fogh Rasmussen NATOko<br />
idazkari nagusiaren hitzetan,<br />
Afganistango segurtasun indarrak<br />
prest daudenean egin nahi<br />
dute eskualdatzea, «inongo presarik<br />
gabe». Hori bai, horretarako<br />
baldintza sorta jarri diote Hamid<br />
Karzairen gobernuari, nahiz eta<br />
ez duten horien berri eman nahi<br />
izan. Hemendik gutxira Kabulen<br />
egingo duten batzar berezian horren<br />
inguruan sakontzea espero<br />
dute, azaroan NATOko estatuburu<br />
eta gobernuburuek Lisboan<br />
(Portugal) egingo duten goi bileran<br />
behin betiko erabakiak hartu<br />
ahal izateko.<br />
Oraingoz, soldadu afganiarrak<br />
trebatuko dituen 450 soldaduen<br />
bila dabil NATO; epeak behar bezala<br />
joanez gero, baina, «seguruak<br />
diren eremuetan» eskualdaketa<br />
urte honetan bertan hastea<br />
espero dute. Argi utzi dute, halaber,<br />
ez dutela berehala Afganistandik<br />
alde egiteko asmorik.<br />
Atzo, hain zuzen, AEB Ameriketako<br />
Estatu Batuetako bi soldadu<br />
hil ziren talibanekin izandako aurrez<br />
aurrekoetan. Bost matxino<br />
ere hil ziren tiroketetan.<br />
Afganistango gerran erakutsi<br />
duten prestasunagatik, hain zuzen,<br />
Bosnia eta Herzegovina<br />
Aliantza Atlantikoan barneratzeko<br />
plana ere adostu zuten atzo Tallinnen.<br />
Joan den urrian egin<br />
zuen eskaera Sarajevok, baina<br />
kontra azaldu ziren orduan kide<br />
diren 28 herrialdeak. Baldintza<br />
batzuk ezartzen dizkiote orain<br />
Balkanetako herrialdeari, tartean,<br />
segurtasuna estatuak kudeatu<br />
dezala.<br />
Segada Hego Waziristanen<br />
Zazpi soldadu pakistandar hil eta<br />
beste hamasei zauritu ziren atzo,<br />
bestalde, Hego Waziristanen —<br />
Afganistango mugatik gertu dagoen<br />
Pakistanen—, matxinoek<br />
egindako segadan. Errutinazko<br />
patruilan ziharduen konboi militarreko<br />
soldaduak ziren segadan<br />
hil ziren soldaduak.<br />
Kokaguneak gelditu zioten afixez egin zuten protesta palestinarrek, atzo, Jerusalemen. OLIVER WEIKEN / EFE<br />
Behin-behineko mugekin<br />
estatu palestinarra eratzeko<br />
prest agertu da Netanyahu<br />
Ekialde Hurbilean<br />
da George Mitchell<br />
AEBetako ordezkaria,<br />
negoziazioei bultzada<br />
ematen saiatzeko<br />
Ainara Rodriguez<br />
Benjamin Netanyahu Israelgo lehen<br />
ministroa agintari palestinarren<br />
eskakizunei erreparatu diela<br />
dirudi; Haaretz kazetak jasotzen<br />
duenez, estatu palestinarra<br />
sortzeko keinua egin du gobernuburuak.<br />
Hori bai, baldintzak ere<br />
ezarri ditu horretarako, balizko<br />
estatu palestinarrak behin-behineko<br />
mugak izan beharko bailituzke.<br />
Luzatutako neurriak pasa<br />
den martxotik israeldar eta palestinarren<br />
artean blokeatuta diren<br />
negoziazioak bideratzeko baliagarriak<br />
izango direlakoan dago<br />
Netanyahu. Bestelako neurri sorta<br />
ere proposatu du bide berean,<br />
tartean, Jerusalen ekialdean<br />
PAN Palestinako Aginte Nazionalari<br />
bulegoak irekitzeko baimena<br />
luzatzea, baita Zisjordaniako<br />
hainbat eremutako segurtasuna<br />
palestinarren esku uztea ere.<br />
Alta, gatazkaren muinean dagoen<br />
arazoan ez duela zirkinik<br />
egingo jakinarazi du gobernuburuak,<br />
kokaguneak eraikitzeko politikan,<br />
alegia. Hori da uneotan,<br />
hain zuzen, palestinarrak elkarrizketetara<br />
biltzea eragozten<br />
duen gako nagusia. Atzo bertan,<br />
horren aurka irten ziren kalera<br />
palestinarrek Zisjordaniako Bilin<br />
herrian. Saeb Erekat PAN Palestinako<br />
Aginte Nazionaleko negoziatzaile<br />
buruak, bere aldetik,<br />
erabat arbuiatu du behin-behineko<br />
mugetan oinarritutako estatu<br />
palestinarraren proposamena,<br />
haren ustez, okupazioa bere horretan<br />
mantentzea ekarriko lukeelako.<br />
AEBen bitartekaritza<br />
Ezer gutxi proposatuz guztia jaso<br />
nahi du, beraz, Israelgo lehen ministroak:<br />
«Palestinarrek erantzutea<br />
espero dugu; izan ere, prozesuak<br />
aurrera egitea nahi dugu.<br />
Eta bakerako emango ditugun<br />
urratsak bideratzeko, Barack<br />
Obamaren gobernuaren laguntza<br />
jasotzea espero dugu». Horretara<br />
joan da, hain zuzen, AEB<br />
Ameriketako Estatu Batuetako<br />
Ekialde Hurbilerako ordezkari<br />
George Mitchell Tel Avivera, zeharkako<br />
elkarrizketei bultzada<br />
ematera. Publico egunkariak dioenez,<br />
bi edo hiru asteren buruan<br />
has litezke elkarrizketak. Mitchellek<br />
ez du mutur hori baieztatu,<br />
baina, alde batekoekin zein bestekoekin<br />
bildu da hortaz aritzeko.<br />
Ehud Barak Israelgo Defentsa<br />
ministroarekin bildu zen lehenik,<br />
Tel Aviven; Netanyahurekin egin<br />
zuen ondoren, Jerusalemen. Biei<br />
ere, kokaguneen eraikuntza gelditzea<br />
galdegin die AEBetako ordezkariak,<br />
baina, haiek argi utzi<br />
dute ez dutela alde horretatik po-<br />
litika aldatzeko asmorik. Simon<br />
Peres Israelgo presidenteak, halaber,<br />
Tel Avivek «bakearen alde»<br />
duen konpromisoa azaldu nahi<br />
izan dio Mitchelli: «Badira Israelen<br />
asmoez zalantza egiten duten<br />
palestinarrak; baina defendatzen<br />
ditugun konpromisoez fida daitezela<br />
esan nahi genieke. Guk ere<br />
estatu palestinarra nahi dugu; ez<br />
soilik ez dugulako beste estatu batean<br />
agindu nahi, gatazkak gure<br />
etorkizunean eraginik ez izatea<br />
ere nahi dugulako».<br />
Harreman tirabiratsua izan<br />
dute azken hilabeteotan Washingtonek<br />
eta Tel Avivek; Jerusalem<br />
ekialdean 1.600 etxebizitza<br />
eraikitzeko erabakia hartu zuen<br />
Israelek martxoan, zeharkako negoziazioak<br />
hasi besterik egin ez<br />
zirenean. Washingtonek gogor<br />
gaitzetsi zuen erabakia orduan,<br />
baina Israelekin eskuz esku aritzeko<br />
apustua berretsi zion atzo<br />
Mitchellek Peresi. Horietan sakontze<br />
aldera, Washingtonen<br />
izango da bihar Barak, besteen artean,<br />
Hillary Clinton<br />
AEBetako Estatu idazkariarekin<br />
batzartzeko.<br />
Agintari israeldarrekin ez ezik,<br />
buruzagi palestinarrekin ere «harreman<br />
zubiak» eraiki nahi izan<br />
ditu Mitchellek Ekialde Hurbilera<br />
egindako bisitaldi horretan.<br />
Mahmud Abbas PANeko presidentearekin<br />
bildu zen Ramalan,<br />
eta, negoziazio giroa hobetze aldera,<br />
aldaketak galdegin zizkion<br />
agintari palestinarrari.<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 19<br />
Mundua ‹ Harian<br />
DLaburrak<br />
Aita santuak Belgikako<br />
gotzain bat kargutik kendu du<br />
BRUSELA ›Benedikto XVI.a<br />
aita santuak Belgikako beste<br />
gotzain bat kendu du kargutik,<br />
sexu gehiegikeriak leporatuta;<br />
Roger Joseph Vangheluwe,<br />
apaiza zela, «denbora jakin<br />
batean», nerabe batez abusatu<br />
izana leporatzen diote, zehazki;<br />
gotzainak onartu egin ditu<br />
leporatzen zaizkionak, eta barkamena<br />
eskatu du jendaurrean.<br />
Zuzenbide Kanonikoko 401/2<br />
kodean oinarritu da aita santua<br />
gotzaina kargutik kentzeko .<br />
Irlanda iparraldean auto<br />
bat leherrarazi dute<br />
BELFAST ›Hiru lagun ospitalera<br />
eraman behar izan zituzten<br />
atzo Irlandako iparraldeko<br />
Newtownhamilton herrian,<br />
auto baten leherketak eragindako<br />
zauriengatik. Polizia etxe<br />
baten aurrean egin zuen eztanda<br />
autoak. Leherketa baino<br />
lehen, auto-bonbaz ohartarazten<br />
zuen deia jaso zuten inguruko<br />
ospitale batean, baina ez<br />
zuten hura indargabetzeko astirik<br />
izan. Belfast eta Dublingo<br />
gobernuek gogor gaitzetsi<br />
zuten erasoa.<br />
Islandiako bi aireportu<br />
itxi dituzte lehen aldiz<br />
BRUSELA ›Islandiako Eyjafjalla<br />
sumendiak eragindako errauts<br />
lainoaren eraginez astebetez<br />
izandako murrizketak amaitu<br />
dira dagoeneko Europako aireportuetan.<br />
Islandiako bi aireportu<br />
—lehen aldiz sumendiaren<br />
eraginez— eta Eskoziako<br />
beste hiru itxi behar izan zituzten<br />
atzo, baina ordu batzuetan<br />
soilik. Kalteak neurtzeko batzarra<br />
egingo du asteartean Europako<br />
Batasunak.
20 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Harian › Mundua<br />
Beste Batasuna D<br />
Hirugarrena eta handiena<br />
Katalunian orain arteko<br />
galdeketa handiena<br />
egingo dute bihar;<br />
1,2 milioi lagun daude<br />
bozkatzera deituta<br />
Arantxa Elizegi<br />
Aurreko bi aldietako galdera bera<br />
egingo diete bihar katalanei, alegia,<br />
ados dauden Katalunia herri<br />
subirano eta independentea izatearekin.<br />
Oraingoan, baina, jauzi<br />
kuantitatiboa egingo dute, izan<br />
ere, aurreko biak baino nabarmen<br />
handiagoa izango da gaurko<br />
galdeketa. Orotara, 211 herritan<br />
egingo dituzte bihar bozketak<br />
—tartean bi hiriburutan, Lleidan<br />
eta Gironan—, eta 1,2 milioi lagun<br />
daude parte hartzera deituak. Esparreguera<br />
herrian, berriz, gaur<br />
egingo dute galdeketa. Hilabete<br />
luzeetako lana eta milaka boluntarioren<br />
laguntza behar izan dute<br />
dena prest uzteko, baina azkenean<br />
heldu da egun handia. Generalitateko<br />
presidente izandako Jordi<br />
Pujolen iritziz, Espainiaren jarreraren<br />
«ondorio logikoa» dira<br />
kontsultak. «Espainiak aukeratu<br />
duen eredua, izatez, Frantziako<br />
bera da, muturreko zentralizazioa<br />
eta homogeneizazioa», adierazi<br />
du CiU Convergencia i Unioko<br />
kideak.<br />
Nazioarteko begiraleek ere hartuko<br />
dute parte biharko bozketan.<br />
Aurreko erreferendumetan baino<br />
dezente gehiago izango dira nazioarteko<br />
begiraleak; izan ere,<br />
orotara munduko bazter ezberdinetatik<br />
joandako 50 lagun ariko<br />
dira begirale lanetan. Edgardo<br />
Vazquez Barack Obamaren kanpainako<br />
kidea izango da tartean.<br />
Eta Jean Jambon politikari flandriarra<br />
ere. Euskal Herritik eta<br />
Eskoziatik ere hainbat lagun joango<br />
dira. Iragan ostegunean, Donostian<br />
egindako prentsaurrekoan<br />
EA Eusko Alkartasuneko eta<br />
ezker abertzaleko ordezkarien<br />
sostengua jaso zuen Uriel Bertranek,<br />
Independentziari buruzko<br />
Kontsultarako Nazio Koordinakundeko<br />
buruak. Bertan galdeketen<br />
garrantzia nabarmendu zuen<br />
Tasio Erkizia ezker abertzaleko<br />
kideak. Aste honetan, Eskozian<br />
agintean dagoen SNP Eskoziako<br />
Alderdi Nazionaleko kideen babesa<br />
ere jaso dute erreferendumen<br />
antolatzaileek.<br />
Baina prozesua hasi besterik ez<br />
dute egin. Izan ere, dagoeneko jarri<br />
dituzte hurrengo galdeketetarako<br />
egunak. Bartzelonakoa, esaterako,<br />
datorren urteko apirilaren<br />
10erako deitu dute. Aurretik,<br />
baina, izango dira gehiago. Maiatzaren<br />
30ean, adibidez, beste<br />
Gironako Udalak iazko azaroaren 10ean onartu zuen galdeketaren aldeko mozioa. Irudian, herritarrak, gau<br />
hartan, udaletxearen atarian independentziaren aldeko afixekin. ROBIN TOWNSEND / EFE<br />
G Galdeketak<br />
LLEIDA<br />
ITURRIA:<br />
Lleida<br />
Tarragona<br />
TARRAGONA<br />
hainbat herritan egingo dituzte<br />
galdeketak.<br />
Bartzelonatik Genevara<br />
Herri galdeketek irekitako bidea<br />
baliatuta, Kataluniako Parlamentuari<br />
nazio mailako erreferenduma<br />
egiteko eskatuko diote.<br />
Bertranen esanetan, 220.000 sinadura<br />
bilduko dituzte eskakizunari<br />
babesa emateko. Lan horretan<br />
lagunduko dute 300 bat herri batzordek.<br />
«Orain zehaztu dugu herri<br />
kontsulten ostean jarraitu beharreko<br />
estrategia».<br />
Bestetik, baina, beste urrats<br />
bat ere egingo dute galdeketen<br />
GIRONA<br />
Kontsulta egina duten herriak<br />
Bihar kontsulta egingo<br />
duten herriak<br />
Girona<br />
Bartzelona<br />
BARTZELONA<br />
Kontsultak<br />
33 eskualdetan egingo dituzte<br />
galdeketak<br />
211 herrik hartuko dute parte<br />
251 herritan egin dituzte<br />
erreferendumak orain arte<br />
antolatzaileek. Maiatzaren 8an,<br />
Genevara, Nazio Batuen Erakundearen<br />
egoitzara eramango<br />
dituzte orain arte egindako galdeketen<br />
emaitzak, «Katalunia eta<br />
Espainiako estatuaren arteko<br />
gatazka» nazioartera eramateko<br />
asmoz.<br />
10Mila Autodeterminazioaren<br />
Aldeko Sarea plataforma da egitasmoaren<br />
bultzatzaileetako bat.<br />
Bertako eledun Enric Canelaren<br />
arabera, NBEk herrien autodeterminazio<br />
eskubidea onartzea,<br />
eta erakundeari gatazkaren berri<br />
ematea da ekimenaren azken helburua.<br />
Egitasmoarekin bat egin<br />
dute Kataluniaren independentziaren<br />
aldeko talde nagusiek,<br />
besteak beste, Subirania i Progres,<br />
Plataforma pel Dret de Decidir,<br />
Decidim.cat eta Sobirania i<br />
Justiciak. Horien arabera, ekintzak<br />
balioko du katalanek «beren<br />
kabuz eta Frantzia eta Espainiaren<br />
inposaketarik gabe» erabaki<br />
nahi dutela erakusteko.<br />
Parte-hartzea<br />
Kontsulten antolatzaileek uste<br />
dute Kataluniako Estatutuaren<br />
auziak eragindako eztabaidak<br />
mesede egingo diela erreferendumei<br />
eta parte-hartzea handituko<br />
duela. Lau urte beteko dira uztailean<br />
Espainiako Auzitegi Konstituzionala<br />
PPk jarritako helegitea<br />
aztertzen hasi zela, eta oraindik<br />
ez dute sententzia bat emateko<br />
adinako adostasunik lortu. Gainera,<br />
Konstituzionaleko hamar<br />
epaileetatik lauk —tartean presidenteak<br />
eta sententzia proposamena<br />
egiteaz arduratzen denak—<br />
duela hiru urte amaitu zuten<br />
agintaldia. Baina Espainiako<br />
bi alderdi nagusiek, PPk eta<br />
PSOEk, horiek ordezkatzeko hitzarmenik<br />
lortu ez dutenez, lanean<br />
jarraitzen dute laurek. Horrek<br />
guztiak eztabaida gogorra eragin<br />
du Katalunian.<br />
Iazko irailaren 13an egin zuten<br />
lehen erreferendumak, Arenys de<br />
Muntekoak, polemika handia eragin<br />
zuen, antolatzaileek udalak<br />
erabili ohi zituen aretoak baliatu<br />
asmo zituztelako bozketak egiteko.<br />
Azkenean, baina, arrakastatsua<br />
izan zen ekimena. 6.500 lagunetatik<br />
%40k hartu zuten parte,<br />
eta horietatik %95ek independentziaren<br />
alde bozkatu zuten.<br />
Ostegunera<br />
arteko epea dute<br />
flandriarrek<br />
eta valoniarrek<br />
ados jartzeko<br />
Open VLD alderdi<br />
liberal flandriarrak<br />
gobernu koalizioari<br />
eutsiko dio krisi<br />
politikoa saiheste aldera<br />
Erredakzioa<br />
Belgikako Gobernuaren etorkizuna<br />
kolokan dago. Open VLD alderdiak<br />
ultimatuma ezarri du;<br />
gobernu koalizioa hausten zuela<br />
esan eta biharamunean, flandriarren<br />
eta valoniarren artean ados<br />
jartzeko epea jarri du, krisi politikoa<br />
saiheste aldera. Alderdi liberal<br />
flandriarrak, beraz, ostegunera<br />
arteko epea eman die aldeei<br />
ados jartzeko, eta ohartarazi du<br />
ordurako akordiorik ez badago<br />
gobernua hautsiko dela.<br />
BHV Brusela Halle Vilvoorde<br />
barrutiaren auziak eragin du beste<br />
behin krisia. Frantsez hiztunek<br />
—100.000 inguru— dituzten eskubideak<br />
mugatzea nahi dute flandriarrek;<br />
tartean, hauteskundeetan<br />
zerrenda valoniarren alde<br />
bozkatzeko duten aukera indargabetzea.<br />
Flandriarrak dira nagusi<br />
Legebiltzarrean.<br />
Estrasburgora<br />
joateko prest<br />
dira CiU eta ERC<br />
Estatutua<br />
defendatzera<br />
Erredakzioa<br />
Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren<br />
sententziak zer dioen<br />
itxarongo duten arren, CiU Convergencia<br />
i Uniok eta ERC Esquerra<br />
Republicana de Catalunyak<br />
ez dute baztertzen Estrasburgoko<br />
Giza Eskubideen Auzitegira<br />
jotzea, Estatutua defendatzeko.<br />
CiUk Kataluniako Parlamentuan<br />
duen ordezkari Oriol Pujolen<br />
esanetan, ekimenak badu<br />
oinarririk, baita aurrera egiteko<br />
aukera ere. «Parlamentuko abokatuek<br />
dagoeneko aztertu dute<br />
aukera hori». Dena den, nabarmendu<br />
du azken irtenbidea litzatekeela.<br />
Uztailean beteko dira lau urte<br />
PPk Estatutuaren kontrako helegitea<br />
jarri zuela, geroztik Konstituzionalaren<br />
sententziaren zain<br />
daude.
Ruper Osasunakoa, Ricardo Leon Tenerifekoarekin lehian, joan den otsailaren 7an Iruñean jokatutako partidan. JESUS DIGES / EFE<br />
Aiegik irabaziko du<br />
Herrikideak eta koadrila berekoak dira<br />
Ruper eta Javi Martinez, baina etzi<br />
aurkariak izango dira Nafarroako Erresuman<br />
1.700 biztanle inguru izanagatik, Aiegiko<br />
bi herritar Lehen Mailan ari dira jokatzen<br />
Asier Legarda-Ereño Iruñea<br />
Hain biztanle gutxiko herri batetik<br />
bi futbolari profesional ateratzea<br />
ez da gauza erraza. 1.700 biztanle<br />
eskas dauzka Aiegik, Lizarrerriko<br />
herriak (Nafarroa);<br />
baina, txikia izanagatik, futbolari<br />
onak eman ditu azken urteetan.<br />
Etzi aurrez aurre ariko dira bi<br />
onenak, gainera: Athleticeko Javi<br />
Martinez (1988) eta Osasunako<br />
Roberto Lopez Ruper (1987) elkarren<br />
kontra jokatuko dute hurrengo<br />
jardunaldian, Nafarroako<br />
Erresuman. Aiegiko biztanleentzat<br />
egun handia izango da, zalantzarik<br />
gabe. Herrikideak izateaz<br />
gain, koadrila berekoak ere badira<br />
Javi Martinez eta Ruper. Etzi<br />
lagun direla ahaztu eta aurkari<br />
izatera behartuko ditu futbolak,<br />
dena dela.<br />
«Lagunaren kontra jokatzeko<br />
irrikaz nago. Aiegi osoa guri begi-<br />
ra izango da astelehenean, eta zelaian<br />
egurra emango diogu elkarri,<br />
baina argi dago partida amaitutakoan<br />
lagunak izaten jarraituko<br />
dugula. Txikitatik ezagutzen<br />
dugu elkar, eta lehia polita izango<br />
da», esan zuen atzo Osasunako<br />
euskarriak Taxoaren emandako<br />
prentsaurrekoan. Lehen itzulian<br />
San Mamesen jokatutako partidan<br />
ere jokatzea espero zuen Ruperrek,<br />
eta herrian zain-zain ziren<br />
denak. Abenduko partida<br />
hartarako Jose Antonio Camacho<br />
entrenatzaileak ez zuen aintzat<br />
hartu Ruper, ordea, eta bi aiegiarrak<br />
zelaian ikusteko gogoa<br />
bete ezinda geratu ziren Ruperren<br />
eta Martinezen herrikideak.<br />
Azken orduko ezustekorik ezean,<br />
dena dela, etzi biak aurrez aurre<br />
izango dira. Hasierako hamaikakoan<br />
iraultza txiki bat prestatzen<br />
ari da Camacho, eta Ruper izan<br />
daiteke gorritxoen jokalarietako<br />
Javi Martinez, gol bat ospatzen, San Mamesen, orain bi aste. J. HERNAEZ / ARP<br />
bat. Javi Martinez Athleticen<br />
ezinbesteko jokalaria denez, bi lagunen<br />
arteko lehia ziurtatuta dagoela<br />
dirudi.<br />
«Asteartean hitz egin nuen berarekin.<br />
Ni Iruñean nengoen, eta<br />
hura, herrian. Herrira joan behar<br />
ote nuen jakiteko deitu zidan, baina<br />
azkenean ez genuen elkar<br />
ikusterik izan. Astelehenean ikusiko<br />
dugu elkar, dena dela, eta zorte<br />
ona opa diot, baina Osasunak<br />
irabaz dezala», jarraitu zuen atzo<br />
Ruperrek, Javi Martinezi buruz<br />
hitz egiten hasi zenean. Aiegiarrentzat<br />
egun handia izango da<br />
astelehenekoa, zalantzarik gabe.<br />
Baina, Javi Martinez asko maite<br />
duten arren, Ruperrek badaki herria<br />
bere alde izango dela: «Athleticen<br />
aldekoak baino askoz gehiago<br />
dira Osasunaren aldekoak Aiegin,<br />
eta nire alde izango dira<br />
gehienak. Dena dela, herritarrek<br />
astelehenean harmailetan gozatu<br />
ahal izatea da garrantzitsuena».<br />
Athleticeko euskarriarentzat<br />
laudorioak besterik ez dauka Osasunako<br />
euskarriak: «Goi mailako<br />
futbolariei eskatzen zaien guztia<br />
dauka: indartsua da, jauzi ikara-<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 21<br />
‹Kirola<br />
garriak egiten ditu, buruz ondo<br />
moldatzen da eta bigarren lerrotik<br />
bikain iristen da erasora. Pozik<br />
nago sasoi honetan denboraldi bikaina<br />
egiten ari delako», adierazi<br />
zuen Ruperrek. Lagunak direnez,<br />
elkarri laudorioak eskaintzea<br />
gauza normala da, dena dela. Javi<br />
Martinezek ere hitz dotoreak erabili<br />
zituen abenduan Ruperri buruz<br />
galdetu ziotenean: «Partida<br />
berezia izango da. Beti amestu<br />
‘‘<br />
Lagunaren kontra<br />
jokatzeko irrikaz nago.<br />
Aiegi osoa egongo da<br />
guri begira etzi»<br />
«Goi mailako<br />
futbolariei eskatzen<br />
zaien guztia dauka<br />
Javi Martinezek»<br />
ROBERTO LOPEZ ‘RUPER’<br />
Osasunako jokalaria<br />
izan dut egunen batean Ruperren<br />
aurka jokatzearekin, txikitatik<br />
egun osoan elkarrekin futbolean<br />
aritu izan gara eta. 3 urte genituenetik<br />
ezagutzen dugu elkar, eta<br />
gaur egun biok Lehen Mailan jokatzeko<br />
aukera izatea ikaragarria<br />
da. Lehen sasoia du Lehen<br />
Mailan, baina lotsagabe ari da eta<br />
izaera gogorrekoa dela agerian<br />
utzi du, ez da inoiz ezkutatzen, baloia<br />
bikain erabiltzen du, eta taktika<br />
aldetik oso jokalari osoa da. Herritarren<br />
babesa ere Ruperrek<br />
izango du gainera, Aiegin osasunazaleak<br />
baitira», esan zuen Athleticeko<br />
erdilari nafarrak.<br />
Harrotzeko modukoa<br />
Jardunaldi honetan Ruperrek<br />
zein Javi Martinezek irabaztea<br />
ezinezkoa da, baten garaipenak<br />
bestearen porrota ekarriko baitu,<br />
ezinbestean. Hargatik, Lizarra<br />
ondoko herrixka batean pozik<br />
izango dira emaitza era batekoa<br />
edo bestekoa izan. Izan ere, garaipena<br />
Osasunarentzat ala Athleticentzat<br />
izan, Aiegik ziurtatuta<br />
dauka garaipena. Javi Martinezen<br />
etxetik Ruperren etxera dauden<br />
ehun metro eskasetan ez da<br />
beste ezertaz hitz egingo datorren<br />
egunetan. Hain herri txikia izanik<br />
Lehen Mailako bi jokalari izatea<br />
harrotzeko modukoa da, zalantzarik<br />
gabe, eta Aiegik irabazi<br />
egingo du astelehenean.<br />
Ruper dena erakutsi beharrean<br />
da oraindik futbolean. Gazteagoa<br />
izanagatik, Javi Martinezek jada<br />
erakutsi du bere maila —Europako<br />
talde onentsuenek fitxatu nahi<br />
dutela ere esan da—, Athleticek<br />
sei milioi euroren trukean Osasuna<br />
B-tik fitxatu zuenetik. Koadrila<br />
berekoak dira, eta zelaian postu<br />
berean jokatzen dute. Etzi gurutzatuko<br />
dira lehendabiziko<br />
aldiz bien ibilbideak Lehen Mailan,<br />
eta etzikoa azken aldia ez izatea<br />
nahiko dute Aiegin, noski.
22 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Kirola ›<br />
Irabazi, besterik<br />
ezin du egin<br />
Real Unionek gaur<br />
Murtziaren kontra<br />
Iñaki Alonso<br />
entrenatzaileak esan du<br />
garaipena ezinbestekoa<br />
dela itxaropenari<br />
eutsi ahal izateko<br />
Igor Susaeta<br />
Itxaropenak bizi du Real Union.<br />
Oraindik ere bederatzi jardunaldi<br />
geratzen direla eta posible dela<br />
esaten ari dira Iñaki Alonso entrenatzailea<br />
eta jokalariak. Ezin<br />
jaitsiera postuetatik atera, eta aspaldian<br />
ezin puntuen aldea txikitu.<br />
Zazpira dauka salbazioa uneotan,<br />
baina itxaropenari eusten<br />
diote. Iñaki Alonso entrenatzaileak,<br />
baina, mezu argia eta garbia<br />
helarazi zien atzo jokalari eta zaleei.<br />
«Garaipena behar dugu itxaropen<br />
horri eutsi ahal izateko.<br />
Hortaz, irabazi besterik ezin du<br />
egin gaur Real Unionek etxean,<br />
Murtziaren kontra.<br />
Baina Murtzia ez dago puntuak<br />
oparitzeko. Ustez Lehen Mailara<br />
igotzeko moduko taldea osatu zuten<br />
iragan udan, baina, gaur<br />
egun, 33 jardunaldi jokatuta, jaitsiera<br />
postuetan dago Jose Gonzalezek<br />
entrenatzen duen taldea.<br />
Azkeneko hiru partidak galdu<br />
ditu, eta joan den asteko emaitzak<br />
—0-3koa Rayoren aurka, etxean—<br />
jokalariak urduritu ditu.<br />
Abasolo Real Unionekoa, Rayoko jokalari batekin lehian, iragan otsailean Galen jokatutako partidan. JON URBE / ARP<br />
Natalio aurrelariarentzat, adibidez,<br />
gaur Galen jokatuko dena «finala»<br />
da. Halere, baikor mintzatu<br />
da aurrelaria: «Egoera zailtzen<br />
denean, Murtziak erakutsi du badakiela<br />
presiopean jokatzen».<br />
Real Union presiopean ari da<br />
denboraldi osoan. Agian, horregatik<br />
ez da izan behar bezainbeste<br />
garaipen lortzeko gauza; batez<br />
ere etxean. Han batu du puntu<br />
gehien, baina azken jardunaldietan,<br />
erabakigarrietan, huts egiten<br />
ari da. Hala, bi hilabete pasatu<br />
dira azkenekoz zaleen aurrean<br />
nagusitu zenetik. Betisekin eta<br />
Elxekin galdu du, eta Gironarekin<br />
eta Cadizekin berdindu, Galen<br />
jokatutako azkeneko lau norgehiagoketan.<br />
Zaleek ere «garaipen<br />
bat» behar dutela iritzi dio<br />
Alonsok: «Batez ere haien ilusioa<br />
areagotzeko». Sufritu egingo dutela<br />
jakinda joango dira gaur zelaira.<br />
Entrenatzailearen ustez,<br />
«bizia» izango da neurketa.<br />
Jokalari dezente dauzka lesionatuta<br />
—Jauregi osatu egin da azken<br />
unean, eta hark jokatuko du<br />
atepean—, baina zelairatzen direnak<br />
«ondo» arituko direla pentsatzen<br />
du Alonsok. Hamaikakoa ez<br />
da askorik al<strong>datu</strong>ko Las Palmasen<br />
jokatu zuenarekin alderatuta,<br />
baina entrenatzaileak pare bat<br />
aldaketa egiteko intentzioa dauka;<br />
Beobide euskarria, gainera, zigortuta<br />
dago, azken jardunaldian<br />
kaleratu egin zutelako. Dominguez<br />
eta Abasolo, esaterako, hasieratik<br />
arituko dira ziurrenik.<br />
Murtziako entrenatzaileak, berriz,<br />
jokalari guztiak dauzka jokatzeko<br />
moduan, Alajandro Torres<br />
Chando aurrelaria kenduta. Haren<br />
tokian ariko da Natalio. Iñaki<br />
Bea eta De Coz, berriz, hamaikakora<br />
itzuliko dira, txartel pilaketagatik<br />
zigorra bete ondoren.<br />
Alonsoren esanetan, Bea atzelari<br />
euskal herritarrak «lehiakortasuna,<br />
oldarkortasuna eta arima»<br />
emango dizkio Murtziari.<br />
REAL UNION-MURTZIA<br />
pReal Union. Jauregi; Deskarga,<br />
Gerlo, Lacruz, Gurrutxaga;<br />
Sanz, Romo; Abasolo, Dominguez,<br />
Quero; eta Brit.<br />
pMurtzia. Elia; De Coz, Iñaki<br />
Bea, Sergio Fernandez, Sergio<br />
Escudero; Isaac, Mejia, Bruno,<br />
Pedro; Natalio eta Kike.<br />
pEpailea. Jaime Latre.<br />
pLekua. Stadium Gal (5.000<br />
ikusle).<br />
pOrdua. 18:00(ETB 1).<br />
DLaburrak<br />
Susaeta: «Bi taldeok<br />
daukagu presioa»<br />
ATHLETIC›Athleticek Europako<br />
Ligarako sailkatzea dauka jokoan,<br />
eta Osasunak, berriz, mailari<br />
eustea. «Derbian bi taldeok<br />
aurre egin beharko diogu presioari»,<br />
esan zuen atzo Markel<br />
Susaetak. «Puntuen beharrean<br />
gaude bai gu, baita eurak ere».<br />
Haren ustez, Zaragozaren kontrako<br />
puntua ontzeko, Iruñean<br />
irabazi behar dute.<br />
Sergiok min hartu du<br />
sudurrean<br />
OSASUNA ›Sergio Fernandez<br />
Osasunako atzelariak atzo min<br />
hartu zuen sudurrean, taldeak<br />
Taxoaren egindako entrenamenduan.<br />
Espainiarrak ezin<br />
izan zuen saioa bukatu, eta ez<br />
dago argi etzi jokatzeko<br />
moduan egongo den ala ez.<br />
Lasarte: «Lasaitasuna<br />
eta pazientzia behar dira»<br />
REALA ›Martin Lasarte Realeko<br />
entrenatzailearen ustez, bihar<br />
Cartagenan irabaziz gero<br />
«aurrepauso handia» emango<br />
luke taldeak Lehen Mailarako<br />
bidean: «Baina ez litzateke<br />
behin betikoa izango». Lasarteren<br />
iritziz «pazientzia eta lasaitasuna»<br />
behar-beharrezkoak<br />
dira uneotan: «Baita taldean<br />
sinestea ere».<br />
Atleticok eta Fulhamek<br />
abantaila hartu dute<br />
EUROPAKO LIGA ›Finalerdiak<br />
jokatu ziren herenegun, eta<br />
Atletico Madrilek 1-0 irabazi<br />
zion Liverpooli. Fulhamek eta<br />
Hanburgok, berriz, hutsean berdindu<br />
zuten Alemanian. Itzulikoak<br />
datorren astean jokatuko<br />
dira.
Salbazioa<br />
bi puntura dute<br />
Baionak Montaubanen<br />
ez galtzea aski du gaur,<br />
hurrengo denboraldian<br />
Top 14an jokatzen<br />
jarraitu ahal izateko<br />
Eneritz Zabaleta Baiona<br />
Etxeko lanak egin gabe iritsi zaio<br />
Baionari Top 14ko azken jardunaldia.<br />
Jaitsiera postuetatik atera<br />
ziren Christian Gajanen mutilak<br />
joan zen astean Briveri irabazi eta<br />
gero. Hala ere, gaurko aurkariak,<br />
Montaubanek, eskopeta-kolpe batera<br />
du Lapurdiko taldea. Okzitaniako<br />
taldeak irabaziz geroz, bere<br />
larrua salba dezake, eta Baiona<br />
jaitsiera postuetan berriz sartu.<br />
Noski, partida berezia izanen<br />
da. Hiru aste pasatu dira DNACG<br />
gestio kontrol erakundeak Montauban<br />
mailaz jaistea erabaki<br />
zuenetik. Ordutik, euri dezente<br />
egin du Montaubanen, eta gauzak<br />
oso nahasi daude. Goenkalek<br />
baino ezuste gehiago ematen ditu<br />
Montauban aferak. Azkena, ostegunean<br />
berean gertatu zen. Patrick<br />
Vianco Montaubaneko presidenteak<br />
azken unean helegitea<br />
sartu zuen, eta 1,7 milioi euroko<br />
zuloa betetzeko dirua atzeman<br />
zuela erran ere, bi bankuren laguntzari<br />
esker.<br />
Viancoren plana gauzatzeko,<br />
baina, Baionari irabaztea da baldintza,<br />
zelaian Top 14ko postua<br />
irabaziz. Agian hori ere ez zaio<br />
aski izanen Montaubani zigorra<br />
saihesteko, zuloa egiteaz gain<br />
hainbat irregulartasun egin baitzituen<br />
Okzitaniako taldeak bule-<br />
goetan. Alta, Patrick Viancoren<br />
azken aukera da Baionaren partida<br />
irabaztea. Azken uneko plana<br />
ongi ateratzeko baldintza da. Horrela<br />
izan ezean Montaubanen<br />
porrot eginen du, eta kluba desagertuko<br />
da.<br />
Gajan, patxada eske<br />
Baionari datorkion panorama ez<br />
da edonolakoa. Bizitza jokoan<br />
duen Montaubanera joan beharko<br />
du Aturri eta Errobi bitarteko<br />
taldeak. Baionatik 1.000 zale inguru<br />
joango badira ere, baionarrak<br />
«behar den bezala» hartuak izanen<br />
dira Sapiac estadioan.<br />
Montaubanen tentsioa da nagusi,<br />
eta buruhausteak saihesteko<br />
Baionak han ez galtzea, eta<br />
Top 14ko lekua zelaian irabaztea<br />
da egin dezakeen onena. Hori<br />
dena ikusiz, Christian Gajan entrenatzaileak<br />
gauzak bere onera<br />
ekarri nahi izan ditu: «Egoera<br />
desdramatizatu nahi izan dut.<br />
Geure buruari begiratu behar<br />
diogu. Partida taktikoki, jokoaren<br />
ikuspegitik, prestatu».<br />
«Inguruko guztia bazterrean<br />
utzi dugu. Jokalariek badakite<br />
nora doazen. Burua errugbian<br />
zentratuta izan dute aste osoan»,<br />
jarraitzen du Gajanek, Montaubanen<br />
gertatzen ari dena badakitela<br />
eta aipatu dutela zehaztu<br />
duen arren.<br />
Lagunartekotik gutxi izanen<br />
du gaurkoak. Hala ere, baionarrek<br />
kikiltzerik ez dute nahi, besteen<br />
zoritxarren bizkar Top 14an<br />
jarraituko dutela entzuteko gogorik<br />
ez baitute. «Harrotasuna badugu,<br />
eta gure merituz eutsiko<br />
diogu mailari», dio Arnaud Hegi<br />
Lacroix Baionakoa, aurreko partida batean. BOB EDME<br />
milafrangarrak. «Lehiatzaileak<br />
gara, eta lehiatuz irabazi nahi<br />
dugu», jarraitu du David Roumieu<br />
aztalkariak.<br />
David Roumieuk hasiko du<br />
partida arratsalde honetan. Hirugarren<br />
lerroan ere Bernadek Puricelliren<br />
lekua hartuko du. Gibelean<br />
Benjamin Fallek azken partida<br />
huts eginen du. Joan zen<br />
astean, 20 minutu jokatu, eta min<br />
hartu zuen. Peyrasek, beraz, bere<br />
lekuari eutsiko dio. Sebastien<br />
Fauque 10 postuan hasiko da<br />
Manny Edmondsen ordez.<br />
MONTAUBAN-BAIONA<br />
pMontauban. Florea, Arganese,<br />
Sa; Murray, Ghezal; Battut<br />
(kap.), Clarkin, Montet; Audy,<br />
Belie; Cassin, Viard, Lespinas,<br />
Paku; Laharraga .<br />
pBaiona. Iginiz, Roumieu, Avril;<br />
Filipo, Linde; Martin, Haare, Bernad;<br />
Gartzia, Fauque; Gerber,<br />
Lacroix, Mazars, Peyras; Elhorga<br />
(kap.).<br />
pEpailea. Jerome Garces.<br />
pLekua. Sapiac (12.000 ikusle).<br />
pOrena. 16:30 (Canal Plus).<br />
Miarritzek zazpigarren postua ziurtatu nahi du<br />
Top 14ko talde batek<br />
Heineken Kopa irabaziz<br />
gero, postu horrekin<br />
Europan egonen da<br />
Agilerako taldea<br />
E. Z. Baiona<br />
Esperantza funtsezkoa da bizitzan.<br />
Eskuetatik ihes egin dizula<br />
jakin arren, azken adarraren puntetatik<br />
heldu nahi izaten zaio.<br />
Miarritzen hurrengo urtean Heineken<br />
Kopa jokatzeko esperantzari<br />
ihes egiten ez diote utzi. Joan<br />
zen astean Racingen kontra galdu<br />
eta gero, anitz urrundu zen Europako<br />
Txapelketa. Urrun izanagatik,<br />
ordea, oraindik ez dago<br />
miarriztarrengandik urrunegi.<br />
Xuri-gorriek Heineken Kopa jokatzeko<br />
bi aukera dituzte oraindik.<br />
Horretarako, baina, <strong>datu</strong> guztiak<br />
ez dituzte esku artean.<br />
Lehen aukera da Miarritzek<br />
Heineken Kopa irabaztea. Garaileak<br />
hurrengo urtean lekua segurtatua<br />
du. Horiek, alta, hurrengo<br />
astean Munsterren kontrako<br />
partidan egitekoak izanen dira.<br />
Irlandarren kontra Heineken<br />
Kopako finalerdietan galduta ere<br />
hurrengo urtean Europan egon<br />
daiteke Miarritze. Horretarako<br />
Tolosak —finalerdietan dagoen<br />
Top 14ko beste taldeak— Heineken<br />
Kopa irabazi beharko du. Eta<br />
Miarritzek aurtengo liga zazpigarren<br />
postuan bukatu beharko du.<br />
Izan ere, Tolosak Heineken Kopa<br />
irabaziz, Top 14ko zazpigarren<br />
talde batek Europan izateko aukera<br />
izanen luke.<br />
Clermontek anitz du jokoan<br />
Tolosaren aukera hor dagoeno,<br />
horri eutsi nahi diote miarriztarrek.<br />
«Zazpigarren postua segurtatu<br />
behar dugu, badaezpada<br />
ere», dio Damien Traillek. «Ez<br />
dugu etsiko aukera bat dugun bitartean»,<br />
jarraitu du Serge Blanco<br />
presidenteak. Eta hobe dute lapurtarrek<br />
partida irabaztea, Brive<br />
gibelean puntu bakarrera<br />
baitute.<br />
Clermontek ere anitz du jokoan,<br />
ordea. Hori-urdinak lehen bi<br />
postuetan sailkatzeko lehian<br />
daude. Bigarren postuaren bila<br />
joanen dira, zuzenean finalerdian<br />
aritzeko eskubidea emanen baitie<br />
horrek, promozio fasetik pasatu<br />
gabe. Imanol Hariñordoki ez da<br />
zelaian izanen. Sudurra hautsi<br />
zuen Parisen, eta Munsterren<br />
kontra itzuliko da.<br />
MIARRITZE-CLERMONT<br />
pMiarritze. Barcella, Terrain,<br />
Johnstone; Thion (kap.), Carizza;<br />
Lund, Hall, Faure; Yachvili,<br />
Hunt; Bidabe, Traille, Mignardi,<br />
Ngwenya; Balshaw.<br />
pClermont. Domingo, Ledesma,<br />
Zirak; Privat, Pierre; Bonnaire,<br />
Vermeulen, Audebert; Parra,<br />
James; Nalaga, Canale, Rougerie,<br />
Malzieu; Baby.<br />
pEpailea. Jean Pierre Matheu.<br />
pLekua. Agilera (13.500 ikusle).<br />
pOrena. 16:30 (Canal Plus).<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 23<br />
‹ Kirola<br />
Lakersek<br />
eta Clevelandek<br />
galdu<br />
egin dituzte<br />
lehen partidak<br />
Oklahomak<br />
eta Chicagok aurre egin<br />
diete faborito nagusiei,<br />
eta 2-1 jarri dituzte<br />
euren kanporaketak<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Euren konferentzietako finalerdietara<br />
sailkatzeko faborito nagusiak<br />
dira Los Angeles Lakers<br />
eta Cleveland Cavaliers. NBAko<br />
finala jokatu eta irabazteko hautagai<br />
nagusiak ere badira, baina<br />
lehen abisua eman diete lehen<br />
kanporaketan kontrario dituzten<br />
Oklahoma Thunderrek eta Chicago<br />
Bullsek. Faboritoak 2-0 ari<br />
ziren orain arte aurretik, baina<br />
irabazi dute euren lehen partida<br />
itxuraz talde ahulagoak direnek.<br />
Ez daude amore emateko.<br />
Kevin Durant eta Russell<br />
Westrbrook izan ziren Los Angeles<br />
Lakersen borreroak. Oklahomak<br />
sartutako azken 23 puntuetatik<br />
22 bi jokalari horien artean<br />
sartu zituzten. Laugarren laurdenean<br />
lortutako 10-2ko partzial<br />
erabakigarrian bi horienak izan<br />
ziren puntu guztiak, eta jardun<br />
horri bueltari eman ezinda galdu<br />
zuen Los Angelesek (101-96). 29<br />
puntu sartu eta 19 errebote lortu<br />
zituen Kevin Durantek —profesionaletan<br />
lortu duen markarik<br />
onena—, eta berak hartu zuen taldearen<br />
gidaritza une erabakigarrietan.<br />
Los Angelesen aritu ziren<br />
Oklahomakoak, baina ez ziren kikildu.<br />
Bryant eta Gasol Lakerseko<br />
izarrek ez zuten partida txarrik<br />
jokatu, baina ez zen nahikoa<br />
izan. Hurrengo partida Oklahoman<br />
izango da.<br />
LeBron James bikain, alferrik<br />
Clevelanden ere ez zen nahikoa<br />
izan LeBron Jamesen jarduna —<br />
39 puntu sartu zituen—, Bulls askoz<br />
gehiago izan baitzen hirugarren<br />
partidan —21 puntuko aldea<br />
ere izan zuen une batez—. Derrick<br />
Rose joko-antolatzaileak gi<strong>datu</strong><br />
zuen taldea. 31 puntu sartu<br />
zituen Rosek berak, eta patxada<br />
eta zentzua eman zizkion taldearen<br />
jokoari. Erasoan, Hinrich taldekideak<br />
lagundu zion (27 puntu),<br />
eta uztaipean Joakim Noha<br />
aritu zen bikain.<br />
Phoenix Sunsek eta Portland<br />
Trail Blazersek ere euren kanporaketako<br />
hirugarren partida jokatu<br />
zuten. Phoenix ari da aurretik<br />
(2-1). Jason Richardson eskoltaren<br />
beste partida bikain bati<br />
esker irabazi zuten oraingoan (89-<br />
102). 42 puntu sartu zituen Richardsonek,<br />
eta Nashek bikain<br />
gi<strong>datu</strong> zuen taldea, beste behin.
<strong>24</strong> berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Kirola ›<br />
Kaikuren trainerilla, ziaboga batetik ateratzen, iazko maiatzaren <strong>24</strong>an Zierbenan jokatutako Euskadiko Txapelketan. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />
Eta gero, traineruak<br />
Trainerilla sasoia hasiko<br />
da asteburuan; gaur<br />
Bizkaiko ligako lehen<br />
proba jokatuko da,<br />
eta bihar, Gipuzkoakoa<br />
Aitor Manterola<br />
Arraun elkartea daukaten herrietako<br />
uretan, ezkutatzear dira<br />
batelak. Gordetzear daude barruan.<br />
Trainerillak ateratzeko<br />
garaia da orain. Asteburu honetan<br />
bukatuko da batel denboraldia,<br />
Espainiako txapelketa jokoan<br />
dela, eta hemendik aurrera<br />
trainerillen txanda izango da.<br />
Gaur eta bihar ekingo zaio ofizialki<br />
denboraldiari. Bizkaiko ligako<br />
lehen estropada gaur da, Ondarroan,<br />
eta Gipuzkoakoa, bihar,<br />
Donibane Lohizunen (Lapurdi).<br />
Egunak dira arraunlariak trainerilletan<br />
dabiltzala. Mol<strong>datu</strong> beharra<br />
dago ontzi mota horretara.<br />
Sei arraunlari eta patroia. Gaurtik<br />
aurrera lehiaketan neurtu beharko<br />
dituzte indarrak. Arraun<br />
munduari begiratzen dionari<br />
traineruen itzalean gelditzen<br />
zaizkio trainerillak. Baina zein<br />
garaitan gauden ikusita, ez da harritzekoa<br />
arraun elkarteetan garrantzia<br />
ematea lehiaketari. Uda<br />
oso gertu delako. Eta konturatzerako<br />
hasiko delako traineru denboraldia.<br />
Neguko lan gogorra eginda<br />
dago. Arraunlarien sasoia gero<br />
eta hobea da, eta lanik astunena<br />
burutua daukate. Horregatik,<br />
trainerilletan erreferentziak ateratzeko<br />
aukera ona izaten da. Ia<br />
elkarte guztiek ontzi bat baino<br />
gehiago ateratzen dute. Aulki<br />
mugikorrean dabiltzan arraunlariak<br />
izan ezik, beste guztiak trainerilletan<br />
izaten dira garai honetan.<br />
Elkarte bereko bi ontzi maila<br />
onean ibiltzen badira, klub hori<br />
aintzat hartzekoa izango da traineru<br />
denboraldian. Bat maila<br />
Bizkaian Kaiku eta<br />
Urdaibai dira faborito,<br />
eta Gipuzkoan, aldiz,<br />
hautagai gehiago dago<br />
onean eta bestea apalago dabilkienak<br />
nekez izango du lekua<br />
onenen artean traineruen<br />
garaian.<br />
Arraunlarientzat ere garai<br />
garrantzitsua da trainerillena.<br />
Entrenatzaileek ia zehaztuta<br />
edukitzen dituzte goiko traineruan<br />
zein arraunlarik izango<br />
duten lekua, baina zalantzak ere<br />
izaten dira, eta aukera ona da<br />
arraunlariek azken ahalegina<br />
egiteko. Aldiz, udan goiko traineruan<br />
lekua daukanak ere garrantzia<br />
ematen dio trainerilletako<br />
lanari. Badaki oso hurbil dela<br />
uda, eta sasoia finkatzen joateko<br />
garaia da hau. Orain ondo ez<br />
dagoena nekez egongo da indartsu<br />
udan.<br />
Motza izaten da trainerilla denboraldia.<br />
Oso trinkoa. Bizi-bizia.<br />
Gaur hasi eta ekainaren lehen asteburuan<br />
amaituko da dena. Hilabete<br />
eta erdi eskas herrialdeetako<br />
ligak eta txapelketak jokatzeko.<br />
Asteburu guztietan bi estropada<br />
jokatu beharko dituzte, honetan<br />
izan ezik.<br />
Zazpina estropada<br />
Bizkaiko eta Gipuzkoako ligetan<br />
zazpina estropada jokatuko<br />
dituzte. Iaz, Bizkaian, Bermeo<br />
izan zen nagusi, eta Gipuzkoan,<br />
Hondarribiak utzi zituen atzean<br />
gainontzeko guztiak. Txapelketetan,<br />
Bizkaikoan, Bermeok irabazi<br />
zuen, eta Oriok Gipuzkoakoan.<br />
Euskadiko txapelketan, Kaiku<br />
erakutsi zien txopa beste guztiei.<br />
Espainiakoan Castro nagusitu<br />
zen. Aldez aurretik iragarpenak<br />
ematen hasita, Bizkaian oso gainetik<br />
daude Urdaibai eta Kaiku.<br />
Gipuzkoan, aldiz, hautagai gehiago<br />
daude goian ibiltzeko.<br />
Kontuak kontu, denboraldi<br />
honetan ere goian ibiliko dira<br />
iazko garaileak. Oraingoz, erreferentzia<br />
bakarra dago: Zumaian<br />
aurreko igandean jokatutako<br />
estropada. Castrok –Kantabriako<br />
ligan ariko da– irabazi zuen, Orio,<br />
Hondarribia eta San Pedroren<br />
aurretik. Gaurtik aurrera argitu-<br />
G Egutegia<br />
GIPUZKOAKO LIGA<br />
Bihar Donibane Lohizune 11:30<br />
Maiatzak 1 Donostia 11:00<br />
Maiatzak 2 Donibane Lohizune 11:00<br />
Maiatzak 8 Pasai Donibane 16:00<br />
Maiatzak 9 Hondarribia 16:00<br />
Maiatzak 15 Orio 17:00<br />
Maiatzak 16 Donostia 17:00<br />
GIPUZKOAKO TXAPELKETA<br />
Maiatzak 22 Mutriku 17:00<br />
Maiatzak 23 Mutriku 11:00<br />
BIZKAIKO LIGA<br />
Gaur Ondarroa 16:00<br />
Maiatzak 1 Lekeitio 16:00<br />
Maiatzak 2 Lekeitio 11:00<br />
Maitzak 8 Ondarroa 16:00<br />
Maiatzak 15 Elantxobe 16:00<br />
Maiatzak 16 Elantxobe 10:30<br />
BIZKAIKO TXAPELKETA<br />
Maiatzak 22 Ondarroa 17:00<br />
Maiatzak 23 Ondarroa 11:00<br />
EUSKADIKO TXAPELKETA<br />
Maitzak 29 Zehaztu gabe 17:00<br />
Maiatzak 30 Zehaztu gabe 11:00<br />
ESPAINIAKO TXAPELKETA<br />
Ekainak 5 Arosa (Galizia) 17:00<br />
Ekainak 6 Arosa (Galizia) 12:00<br />
ko dira zalantza guztiak. Eta<br />
zalantzak uxatu ahala, gero eta<br />
gertuago egongo da traineru denboraldia.<br />
Trainerillek, hain<br />
zuzen, horixe iragartzen baitute,<br />
gainean dela denboraldiko estropada<br />
multzo garrantzitsuena.<br />
DLaburrak<br />
Itxako Leonen irabaztera<br />
derrigortuta dago gaur<br />
ESKUBALOIA ›Itxako liderrak<br />
ezin du hutsik egin. Eldak irabazi<br />
egin zuen aurreratutako jardunaldian,<br />
ABF Superligako<br />
23.ean, eta, hortaz, Lizarrako<br />
taldea Cleba Leonen kantxan<br />
irabaztera behartuta dago gaur<br />
(21:00). Akaba Bera Berak,<br />
berriz, Ribarroja azken sailkatuaren<br />
etxean jokatuko du<br />
(16:00).<br />
Lehia garrantzitsua dauka<br />
gaur Gernikak etxean<br />
ERRUGBIA›Ohorezko Mailaren<br />
azken-aurreko jardunaldia<br />
jokatuko da asteburu honetan,<br />
eta Gernikak lehia ezin garrantzitsuagoa<br />
dauka Urbietan,<br />
Quesos Entrepinaresen kontra<br />
(16:30). Jorge Gimenezek<br />
entrenatzen duen taldeak sei<br />
puntu ateratzen dizkio azkenaurrekoari,<br />
baina azken jardunaldira<br />
lasai heldu ahal izateko,<br />
garaipena behar du.<br />
Nafarroako Txapelketa<br />
hasiko da bihar, Baigorrin<br />
SOKATIRA ›Nafarroako Goma<br />
Gaineko Lauko Sokatira Txapelketa<br />
hasiko da bihar<br />
(14:30), Baigorriko plazan<br />
(Lapurdi). Gizonezkoak 320<br />
kilotan ariko dira, 21 urte artekoak<br />
320 kilotan, kadeteak<br />
295 kilotan eta emakumezkoak<br />
255 kilotan. Hiru jardunaldi<br />
jokatuko dira, eta liga sistema<br />
erabiliko da.<br />
Vinokurovek sufrituta<br />
irabazi du Trentinoko Giroa<br />
TXIRRINDULARITZA ›Alexandr<br />
Vinokurovek irabazi du Trentinoko<br />
Giroa, behin azken etapa<br />
jokatuta, baina izugarri sufrituta<br />
nagusitu zen Astanakoa. Alpe<br />
di Pampeago gogorrean amaitu<br />
zen saioa, eta Domenico Pozzovivo<br />
gailendu zen (Colnago).<br />
Ricardo Riccoren erasoak (Flaminia),<br />
baina, ataka larrian jarri<br />
zuen Vinokurov. Azkenean<br />
hamabi ehunen ziztrinengatik<br />
eutsi zion lidertzari. Gaur, berriz,<br />
Laudioko Sari Nagusia jokatuko<br />
da. Txirrindulariek 173 kilometro<br />
bete beharko dituzte. 13:10ean<br />
abiatuko dira.<br />
Annapurnara asteartean<br />
igo nahi du Oiartzabalek<br />
MENDIA ›Juanito Oiartzabalek<br />
asteartean iritsi nahi du Annapurna<br />
mendiko tontorrera<br />
(8.091 metro). Espedizioak<br />
bigarren kanpalekurantz abiatzeko<br />
asmoa dauka gaur. Arabarraren<br />
<strong>24</strong>. zortzimilakoa litzateke.
Zer gertatuko zain daude denak<br />
Olaizola II.a eta Ruiz<br />
bosgarren aldiz ariko dira<br />
gaur buruz buru; orain<br />
arteko partidetan beti<br />
izan dute ika-mikaren bat<br />
Enekoitz Telleria Donostia<br />
Aste guztian ez dute besterik entzun<br />
eta irakurri. Antzeko galderak<br />
izan dira guztiak. Ordukoa<br />
oroitzeko eskatu diete, eta oraingoan<br />
zer espero duten esateko eskatu<br />
diete. Aurretik jokatutako<br />
partidei tiraka luzatu dute kazetariek<br />
haria. Eta atzera begira,<br />
ikusten da bazegoela mataza eta<br />
bazegoela nondik tira egina. Dotore<br />
egin diete ihes pilotariek.<br />
«Beste partida bat» dela esan du<br />
Aimar Olaizolak, eta orain artekoak<br />
«txapeldun handi baten<br />
kontra» jokatutakoak izan direla<br />
esan du Patxi Ruizek.<br />
Bosgarren aldiz ariko dira gaur<br />
biak buruz buru elkarren kontra.<br />
Iruñeko Labrit pilotalekuan ekingo<br />
diote biek Buruz Buruko Txapelketa<br />
berrituari, zortzi aukeratuen<br />
lehiaketa nagusiari. Lehen<br />
partida da Aimar Olaizolarentzat,<br />
eta bigarrena Patxi Ruizentzat,<br />
Aritz Beginoren kontra atarikoa<br />
jokatu eta irabazi ostean.<br />
Lehen partida jokatzearen betiko<br />
zalantzek estutzen dute Goizuetakoa,<br />
eta ongi egindakoak eta<br />
konfiantzak puzten dute Lizarrakoa.<br />
Buruz buru aritzeko dohainak<br />
dituzte biek, baina azken urteetako<br />
jardunari erreparatuta,<br />
Aimar Olaizola da, inolako zalantzarik<br />
gabe, irabazteko hautagai<br />
nagusia.<br />
30 urte dituzte biek, eta gazte<br />
mailetan ere beti aritu izan dira<br />
elkarrekin edo elkarren kontra.<br />
2002an jokatu zuten lehen aldiz<br />
buruz buruko nagusian. Lodosan<br />
izan zen. 22-13 irabazi zuen Rui-<br />
zek. Pilotak aukeratu zituztenean<br />
izan zuten lehen ika-mika. «Ez<br />
bat eta ez bi, pilota guztiak ziren<br />
txarrak. Ez dute ezertarako balio.<br />
Ez zegoen gustuko bakar bat ere,<br />
baina bi aukeratu behar izan ditut»,<br />
esan zuen Ruizek —Fernando<br />
Tapia zena aritzen zen orduan<br />
hautatzaile lanetan—. Eta partidan<br />
ere izan zuten liskarra, 8-19<br />
zihoazela Ruizek jotako bolea batengatik<br />
—ontzat eman zuten<br />
epaileek, baina protesta egin<br />
zuen Olaizolak—.<br />
2003ko finala<br />
Urtebete geroago aritu ziren berriro<br />
elkarren kontra. Finalerdietako<br />
ligaxkan lehenengo, eta finalean<br />
ondoren. Ligaxkako partida<br />
bertan behera gelditu zen Ogetan,<br />
Olaizola 14-9 irabazten ari<br />
zela. Besoan mina zeukalako<br />
atzeratu zen partida hori bera astebetez,<br />
eta besoan hartu zuen<br />
mina partida horretan bertan.<br />
Olaizola finalerako sailkatuta zegoen<br />
jada, baina Ruizek partida<br />
hori zeukan irabazi beharra finalean<br />
sartzeko. Bertan behera gelditu<br />
zenez, finalerako sailkatu<br />
zen. Eta finala berezia izan zen.<br />
Ekainaren 29ra atzeratu zuten lehenengo,<br />
uztailaren 6ra ondoren,<br />
egun zehatzik gabe hurrena, eta<br />
uztailaren 20ra azkena. Pilotak<br />
aukeratu zituzten egunean sekulakoak<br />
esan zituen Ruizek materialari<br />
buruz. Atan III.ean jokatutako<br />
finalean, berriro toki berean<br />
hartu zuen mina Olaizolak, eta<br />
Ruizek irabazi zuen (22-7).<br />
Ika-mikarik potoloena 2007koa<br />
da. Bergaran, final-laurdenetan.<br />
Ruiz ari zen aurretik 11-14, baina<br />
jotako boleakada bat atxiki eman<br />
zioten epaileek. Sekulako liskarra<br />
sortu zen. Ruiz partidatik irten<br />
zen erabat eta Olaizolak irabazi<br />
zuen (22-15). «Hau lotsagarria<br />
izan da», zioen Patxi Ruizek.<br />
Denbora iraun zuen polemikak.<br />
Aimar Olaizola, Asier anaiarekin, eta Patxi Ruiz, Arturo Arbizurekin, 2003ko Eskuz Banakako Txapelketaren finalean. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS<br />
Binakako finala jokatuko dute gaur Modernean<br />
Waltary-Etxeto<br />
dira txapelak janzteko<br />
faborito nagusiak,<br />
Sorhuet-Ozafrainen<br />
kontra (18:30)<br />
E. T. Donostia<br />
Txapelketa nola joan den erreparatuta,<br />
iragarpen guztiak dituzte<br />
alde. Waltary Agusti eta Thierry<br />
Etxeto dira trinketeko Binakako<br />
Txapelketa irabazteko faborito<br />
nagusiak. Lau partida jokatu eta<br />
laurak irabazi dituzte. Ez da txapelketan<br />
aurre egingo dien bikoterik<br />
sortu. Estutasun gutxirekin<br />
iritsi dira finalera. Eta sasoiko<br />
daude oso. Sorhuet eta Ozafrain<br />
izango dituzte gaur kontrario.<br />
Bost bikote aritu dira aurten<br />
txapelketan, eta guztiak aritu<br />
dira guztien kontra sailkatzeko<br />
fasean. Lehenengo sailkatu den<br />
bikotea zuzenean sartu da finalean<br />
(Waltary eta Etxeto), eta bigarren<br />
eta hirugarren sailkatutako<br />
bikoteak elkarren kontra aritu<br />
dira finalerdietan (Sorhuet-Ozafrain<br />
eta Etxeberri-Ezkurra).<br />
Lehenengo sailkatu direnen<br />
ibilbidea laburtzen ez dago lanik:<br />
jokatutako partida guztiak irabazi<br />
dituzte, eta 45 tanto alde dituztela<br />
amaitu dute sailkatzeko fasea.<br />
Waltary kubatarra egungo<br />
pilotaririk onena da trinketean,<br />
txapelduna da buruz buru, eta<br />
norgehiagokak apurtzeko gaitasuna<br />
duen bakarrenetakoa. Etxeto<br />
eskarmentu handiko atzelaria<br />
da, eteten zaila den horietakoa,<br />
eta Waltaryri patxada eta konfiantza<br />
emateko aproposa. Bikote<br />
sendoa osatu dute txapelketa osoan<br />
zehar.<br />
Sebastien Sorhuet eta Patrick<br />
Ozafrain bigarren sailkatuek ere<br />
txapelketa txukuna egin dute.<br />
Partida bakarra galdu dute<br />
—Waltary eta Etxetoren kontra<br />
galdu zuten hura (40-33)—, eta<br />
ongi atera dituzte aurrera beste<br />
guztiak. Elkarrekin oso ongi konpontzen<br />
den bikotea da, baina<br />
partidak apurtzeko gaitasun hori<br />
falta zaie biei. Hori izan daiteke<br />
erabakigarria gaurko finalean.<br />
Waltaryren jarduna moteltzen<br />
saiatuko dira biak. Final ederra<br />
espero da Baionako Moderne trinketean<br />
(18:30).<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 25<br />
‹ Kirola<br />
DLaburrak<br />
Oriamendi enpresa berria<br />
aurkeztuko dute etzi<br />
ERREMONTEA ›Huarteko Euskal<br />
Jai Berri frontoian aurkeztuko<br />
dute astelehenean Oriamendi<br />
<strong>2010</strong> izeneko erremonte<br />
enpresa berria (12:00). Apirilaren<br />
29an eta maiatzaren 1ean<br />
jokatuko dira enpresa berriak<br />
antolatutako lehen jaialdiak<br />
Euskalen bertan, eta asteleheneko<br />
ekitaldian emango dituzte<br />
argibide guztiak enpresako<br />
buru Maxi Samper, Joxean Agerre<br />
eta Kike Elizaldek.<br />
Euskal Herriko Txapelketa<br />
gaur amaituko da<br />
PALA ›Oiartzungo Madalensoro<br />
frontoian jokatuko dira gaur<br />
Euskal Herriko VII. Pala Txapelketaren<br />
finalak. 79 bikote aritu<br />
dira aurten, 158 pilotari orotara.<br />
10:00etan hasiko dira emakumezkoen<br />
finalak, eta 15:00etan<br />
gizonezkoenak. Helduetan, Agirre-Otegi<br />
eta Redondo-Errasti<br />
ariko dira emakumezkoen finalean,<br />
eta Antxordoki-Telletxea<br />
eta Rodriguez-Almandoz gizonezkoenean.<br />
Zubietari ebakuntza<br />
egingo diote belaunean<br />
ESKU-HUSKA ›Astelehenean<br />
egingo diote ebakuntza Aitor<br />
Zubietari ezkerreko belaunean.<br />
Eskuetako minez dago geldirik<br />
Etxarrikoa, eta geldialdi hori<br />
baliatu nahi du belaunean<br />
artroskopia egiteko. Igandean<br />
Xalaren botilero lanetan ariko<br />
da, Eibarren.<br />
G Jaialdiak<br />
GAURKO PARTIDAK<br />
pIruñea (17:00). Berasaluze<br />
VIII.a-Begino / Saralegi-Apraiz.<br />
Olaizola II.a / Patxi Ruiz. Diaz-<br />
Eskudero / Belloso-Ibai Zabala.<br />
pCalahorra (19:00). Cabrerizo<br />
II.a-L. Galarza / Ibai Perez-Arruti.<br />
Titin III.a-Merino / Idoate-<br />
Goñi III.a.<br />
pBaiona (18:30). Waltary-<br />
Etxeto / Sorhuet-Ozafrain.<br />
pDeportivo (17:00). Altadill-<br />
Ibargarai / Zulaika-Beldarrain.<br />
Fusto-Larrinaga / Gaubeka-<br />
Garma. Urkia-Lujan / Urkijo-<br />
Imanol.
26 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Agenda›<br />
Moreno, kolpea jasotzen, taldearen disko berriko irudi batean. LA AGENCIA<br />
Luis Mari Moreno ‘Pirata’ q Los del Gas taldeko kidea<br />
‘Repóker de gases’diskoa plazaratu berri du boskoteak, eta haien<br />
‘Feisbuk’abestiak milaka bisita izan ditu YouTuben. Lana aurkezteko<br />
lehen kontzertua emango dute Gasteizen, Jimmy Jazz aretoan.<br />
«Facebook guztiak<br />
kontrolatzeko beste modu<br />
bat da, azken finean»<br />
Aizpea Amas Oarsoaldeko Hitza<br />
Kritika soziala eta umorea nahasten<br />
ditu Los del Gas taldeak azken<br />
diskoan, Repóker de ases diskoan.<br />
Taldekide balioaniztuna da Luis<br />
Mari Moreno Pirata (Errenteria,<br />
1973). Musika tresna ugari jotzeaz<br />
gain, abestu egiten baitu, bideoklipean<br />
parte hartu... Diskoa Gasteizen<br />
aurkeztuko dute gaur,<br />
21:30ean, Jimmy Jazz aretoan.<br />
Zer du berritik diskoak, eta zeri eusten<br />
dio aurrekoetatik?<br />
Berritasunei dagokienez, abesti<br />
guztiak dira berriak. Baina, batik<br />
bat, Los del Gasen hastapenera<br />
bueltatu nahi izan dugu: txantxara,<br />
ironiara eta sarkasmora. Estilo<br />
berrietara ere ireki gara. Nahiz<br />
eta musikaren oinarria rock-androlla<br />
izan, reggae abesti bat daukagu,<br />
ska, blue grass (country)...<br />
Berritasuna da Los del Gasen hasierako<br />
ideiara bueltatzea.<br />
Abestiak kritikoak dira gizartearekin,<br />
baita ironikoak ere. Baina beti<br />
umorez lantzen dituzue. Serioak ere<br />
ba al zarete?<br />
Nik uste dut abesti oso serioak direla<br />
[barre]. Abestiak umorez eta<br />
sarkasmoz tratatzen ditugu. Adibidez,<br />
Ciudad de Plástico erabateko<br />
kritika da Donostia eta gisako<br />
hiriekiko. Oso politak dira [hiriak],<br />
eta zuk nahi duzuna, baina<br />
horrek ez du hiria egiten; hiria hiritarrek<br />
egiten dute, eta beraien<br />
egitekoa da jendea kalean egotea,<br />
jendea tabernetan egotea gauetan,<br />
jendeak parte hartzea... Jendeak<br />
uste arren Facebooki eskainitako<br />
abestia dela Feisbuk, atzean<br />
daukan mezua da ezin zarela<br />
sare sozialetan ainguratuta geratu,<br />
bizitza kalean dagoela. Oso<br />
ongi daude Facebook, Internet,<br />
Tuenti eta gauza horiek, baina bizitzak<br />
kalean egoten jarraitzen<br />
du.<br />
‘Feisbuk’ kanta, hain zuzen, nahikoa<br />
arrakasta lortzen ari da Interneten.<br />
16.000 bisita izan zituen YouTuben<br />
lehenengo astean. Disko berriak hasiera<br />
ona eduki duela dirudi, ezta?<br />
Bai, hala dirudi. Eta diskoa aste<br />
honetan bertan atera da; beraz,<br />
orain arte ez da kalean egon. Horrenbestez,<br />
horrela jarraitzen<br />
badu... Gainera, nik uste dut adibidez<br />
Facebooken adibidea oso<br />
puri-purian dagoen gaia dela,<br />
mundu guztia sartu da barruan.<br />
Hasieran, «ni ez naiz hor sartuko,<br />
ez da nire gustukoa» esaten zuen<br />
jendeak, baina azkenean mundu<br />
guztiak dauka Facebook, baita<br />
Ana Rosa Quintanak ere, eta guz-<br />
tiak daude kateatuta. Azken finean,<br />
guztiok kontrolatzeko beste<br />
modu bat dela uste dut.<br />
Disko honetan era guztietako kolaborazioak<br />
izan dituzue: Unax Ugalde,<br />
Despistaos taldeko Dani, Javier<br />
Gurrutxaga, SAko Juan... Nola lortu<br />
duzue horiek guztiak elkartzea?<br />
Juanek hirugarren diskoa du<br />
gurekin. Berak parte hartzen<br />
duen abestia disko guztietan<br />
errepikatzen da: Pero tu de qué<br />
vas... payaso. Eta Juanek kantatzen<br />
du beti. Despistaoseko<br />
Danik, berriz, lagunak egin ginelako<br />
abesten du. Unax, berriz,<br />
Gorkaren oso laguna da, eta egun<br />
batean Iruñeko estudiotik pasatu<br />
zen, eta kantatzera behartu<br />
genuen; berak ez zuen nahi,<br />
baina behartu egin genuen.<br />
Javier, berriz, nik aspalditxotik<br />
ezagutzen nuen. Egin nuen abesti<br />
bat, eta ukitu mondragondar<br />
bat merezi zuelakoan (Orquesta<br />
Mondragonena) Javierri deitu<br />
nion, Donostian zegoela. Letra<br />
eta musika pasatu nizkion, gustatu<br />
egin zitzaizkion eta aurrera<br />
atera genuen. Gainera, uste dut<br />
diskoko abestirik politenetakoa<br />
dela. Javier artista bat da, eta<br />
ukitu makarra eta jaialdi ukitu<br />
hori eman dio abestiari.<br />
D Ekitaldiak<br />
Musika<br />
pAia. Erromeria, Laja eta Narbaizarekin.<br />
Bihar, 21:30ean,<br />
Aristerrazun.<br />
pAltsasu. Josu Bergara. Gaur,<br />
gaztetxean.<br />
pArrasate. Su Ta Gar. Gaur,<br />
23:00etan, 3 aretoan.<br />
pAstigarraga. Atxikistan, haurrentzako<br />
berbena. Bihar,<br />
17:00etan, Barandiaran plazan.<br />
pAzkoitia. Gose. Gaur,<br />
23:00etan, herriko plazan.<br />
pAzkoitia. Anari. Bihar,<br />
20:00etan, Matadeixen.<br />
pBaigorri. Euskatalandar Musikariak.<br />
Gaur, 21:00etan, Baigorriko<br />
elizan.<br />
pBarakaldo. Inti Illimani. Gaur,<br />
20:00etan, Barakaldo antzokian.<br />
pBasauri. Atxikistan, haurrentzako<br />
berbena. Gaur, 18:30ean,<br />
Solabarria plazan.<br />
pBera. Berako Abesbatza eta<br />
Txistulariak. Gaur, 20:30ean,<br />
kultur etxean.<br />
pBergara. Xero Xette taldea.<br />
Gaur, 22:30ean, Munibe plazan.<br />
pBilbo. Dirty Sweet eta Dex<br />
Romweber Duo. Gaur,<br />
21:30ean, Kafe Antzokian.<br />
pBilbo. Romo’s Aires. Gaur,<br />
20:30ean, Deustuko Haceria<br />
aretoan.<br />
pBilbo. Bilboko Orkestra Sinfonikoak<br />
haurrentzako kontzertua<br />
emango du. Gaur, 12:30ean,<br />
Euskalduna jauregian.<br />
pBilbo. Gritando en Silencio<br />
eta Iratxo. Gaur, 21:00etan, Balcon<br />
de la Lola aretoan.<br />
pBilbo. 65daysofstatic eta<br />
Barents. Igandean, 19:30ean,<br />
Kafe Antzokian.<br />
pDonibane Lohizune. Arin eta<br />
Easo abesbatzak. Gaur,<br />
21:00etan, elizan.<br />
pDonostia. Xilum, Satta<br />
Soundsystem, Gin-Kas, Los<br />
Vengadores del Bugulu eta<br />
Karatekas. Gaur, 22:00etan,<br />
Guardetxean.<br />
pDonostia. Kentucky Trio, Elvisavuelo,<br />
The Upper Room,<br />
Casual Blues eta Alberto Cosgaya.<br />
Elvis Presleyren bertsioak<br />
joko dituzte. Gaur, 20:00etan,<br />
Loiolako Kultur Etxean.<br />
pDurango. Aborted eta The<br />
Red Chord. Bihar, 19:30ean,<br />
Plateruenan.<br />
pEibar. Kokein eta Xarma. Gaur,<br />
22:30ean, Tallarra gaztetxean.<br />
pGasteiz. Los del Gas. Gaur,<br />
21:30ean, Jimmy Jazz aretoan.<br />
pGasteiz. Joseba Irazoki. Gaur,<br />
20:00etan, Paddy Shorts<br />
tabernan.<br />
pGasteiz. Big Band Berri. Bihar,<br />
19:00etan, gaztetxean.<br />
pGernika. Porco Bravo eta<br />
Paniks. Gaur, 21:30ean, Trinketean.<br />
pGetxo. Bojan Z piano jotzailea.<br />
Gaur, 20:00etan, Andres<br />
Isasi musika eskolan.<br />
pHernani. La Promised Band<br />
(Bruce Springsteenen bertsioak).<br />
Gaur, 22:30ean, Gala aretoan.<br />
pIrun. O-X Band. Gaur,<br />
00:00etan, Onki-Xin tabernan.<br />
pIruñea. Espiritu de Contradiccion.<br />
Gaur, 22:00etan, Infernu<br />
tabernan.<br />
pIruñea. The Trikiteens. Gaur,<br />
23:30ean, Oberena Peñaren<br />
egoitzan (Jarauta, 82).<br />
pLaudio. Anarkosis, Apurtu,<br />
Epidemia sin futuro, Insufribles<br />
eta Kaos Kooperativ. Gaur,<br />
20:00etan, Orbeko Etxean.<br />
pLazkao. Lain. Gaur,<br />
23:00etan, plazan.<br />
pLeioa. Gazte Eguna. Amargor,<br />
Siroka eta Auskalo Non. Gaur,<br />
20:00etan.<br />
pOñati. Galdu Arte, Nos La<br />
Suda, Bitz, Ez!, Klinesa ta kakarrastua<br />
kumunzuluan eta Drakes.<br />
Gaur, 17:00etan, gaztetxean.<br />
pSanturtzi. Governors, Anger<br />
eta Gailur. Bihar, 20:11ean, La<br />
Kelo gaztetxean.<br />
pTolosa. Mantisa eta Plebe.<br />
Gaur, 22:30ean, Bonberenean.<br />
pZalla. Betagarri, Sorkun eta<br />
Ze Esatek!. Gazte Eguna. Gaur,<br />
22:00etatik aurrera.<br />
pZornotza. Seiren. Gaur,<br />
20:00etan, Zelaietan.<br />
pZornotza. Storbais eta Cerebral<br />
Effusion. Gaur, 22:00etan,<br />
Idabamusiken.<br />
Antzerkia<br />
pDonostia. Kartoi biraka haurrentzako<br />
antzezlana, Markeliñe<br />
taldearekin. Gaur,<br />
18:00etan, Altza kultur etxean.<br />
pDonostia. Joanen ilargia haurrentzako<br />
antzezlana, Nu taldearekin.<br />
Gaur, 18:00etan, Lugaritz<br />
kultur etxean.<br />
pEtxebarri. 13 barri antzezlana,<br />
Abarka taldearekin. Gaur,<br />
10:00etan, udaletxean.<br />
pLasarte-Oria. Txirulari majikoa<br />
haurrentzako antzezlana<br />
Paraiso konpainiarekin. Gaur,<br />
18:00etan, kultur etxean.<br />
pLesaka. Potxin eta Patxin.<br />
Bihar, 17:30ean, plazan.<br />
pOñati. Aitarekin bidaian<br />
antzezlana. Bihar, 19:30ean,<br />
Santa Ana antzokian.<br />
pTolosa. Oteiza. Testuak eta<br />
beste Poemak, Bederen 1 taldearekin.<br />
Gaur, 22:00etan,<br />
Lizardi antzokian.<br />
pUsurbil. Kale Antzerki Jaialdia.<br />
Gaur, 12:00etatik aurrera.<br />
pZarautz. Oteiza. Testuak eta<br />
beste Poemak, Bederen 1 taldearekin.<br />
Gaur, 22:00etan,<br />
Lizardi antzokian.
pZornotza. El idiota de Versalles,<br />
Arden taldearekin. Gaur,<br />
20:00etan, Zornotza aretoan.<br />
pZumaia. Cyrano, Gorakada<br />
taldearekin. Gaur, 12:00etan,<br />
Aita Mari zineman.<br />
Dantza<br />
pAndoain. Urki dantza taldea.<br />
Bihar, 12:00etan, Bastero kulturunean.<br />
pAstigarraga. Dantzari Txiki<br />
Eguna. Bihar, 10:00etan, Joseba<br />
Barandiaran plazan.<br />
pDonostia. El llac de les mosques,<br />
Sol Pico konpainiarekin.<br />
Gaur, 20:00etan, Egiako Kultur<br />
Etxean.<br />
pLesaka. Tantirudantza ekitaldia.<br />
Gaur, 13:00etatik aurrera.<br />
Bertsolaritza<br />
pAmurrio. Arabako kuadrila<br />
arteko txapelketa. Finalerdia.<br />
Aiaraldeko Altubepekoak Aramaioren<br />
kontra. Bihar, 17:30ean,<br />
aretoan. Bertsolariak: Unai<br />
Mendibil, Serapio Lopez, Izar<br />
Mendiguren, Julen Eizagirre,<br />
Ainhoa Comas, Andere Arriolabengoa,<br />
Iker Ibarrola, Xabier<br />
Igoa, Manex Agirre eta Iker Agirre.<br />
pBaigorri. Nafarroaren Eguna.<br />
Bertso saioa. Bihar, 12:00etan.<br />
Bertsolariak: Jon Barberena,<br />
Erik Etxart, Mattin Luku, Bixente<br />
Luku, Julen Zelaieta, Etxabe,<br />
Bixente Hirigarai, Mizel Mateo,<br />
Mixel Aire eta Laka.<br />
pBerriozar. Bertso bazkaria.<br />
Gaur, 14:00etan, Herriko elkar-<br />
2 Hilberriak<br />
Jaialdia q<br />
‘UNA,GRANDE,LIBRE’,ONDARROAN<br />
Jaialdi satirikoa antolatu du gaurko Ondarroako<br />
gazte taldeak (Bizkaia). Herriak pairatzen duen<br />
egoera politikoari umorez erantzun nahi izan diote<br />
3+4 años de Paz y Orden jaialdiarekin.<br />
19:00etan, desfile patriotikoa egingo dute herrian<br />
tean. Bertsolariak: Uxue Alberdi<br />
eta Julio Soto.<br />
pBilbo. Egunkaria-ren eskertze<br />
ekitaldia. Bihar, 11:30ean, Euskalduna<br />
jauregian. Bertsolariak:<br />
Maddalen Arzallus eta Miren<br />
Amuriza.<br />
pDonostia. Bertso jaialdia.<br />
Bihar, 18:00etan, Altzan. Bertsolariak:<br />
Maialen Lujanbio, Jon<br />
Maia, Amets Arzallus, Andoni<br />
Egaña eta Unai Iturriaga. Gaijartzailea:<br />
Unai Elizasu.<br />
pDonostia. Ugandako proiek-<br />
ESKELAK<br />
(0034)943 30 40 30<br />
eskelak@iragarri.net<br />
tuaren aldeko bertso saioa.<br />
Igandean, 18:00etan, Dokan.<br />
Bertsolariak: Aitor Sarriegi, Sustrai<br />
Colina eta Joxe Agirre.<br />
pEibar. Gipuzkoako bertsoeskolen<br />
eguna. Bihar egun osoz.<br />
pIrun. Bertso afaria. Gaur, Ola<br />
sagardotegian. Bertsolariak:<br />
Anjel Mari Peñagarikano, Andoni<br />
Egaña eta Sebastian Lizaso.<br />
Gai-jartzailea: Unai Elizasu.<br />
pSanturtzi. Bertso bazkaria.<br />
Gaur, La Kelo Gaztetxean. Jokin<br />
Castaños eta Manu Goiogana.<br />
azken hilabeteetan eginiko lanak inauguratzeko.<br />
Bertso afariaren ondoren, dantzaldia egingo<br />
dute. Parte-hartzaileei mantelina edo trikornio<br />
jantzita joateko eskatu diete. Horrez gain, plaka<br />
frankistak kentzeko lehiaketa antolatu dute.<strong>BERRIA</strong><br />
Hitzaldiak<br />
pLaudio. SGAE: cómo utilizar<br />
la música para robar. Bihar,<br />
18:00etan, Orbeko Etxean<br />
entzungai.<br />
Ikus-entzun<br />
pAndoain. Demoscene, bideo<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 27<br />
eta musika librea, Iban Blancoren<br />
eskutik, Gaur, 23:00etatik<br />
aurrera, Itzala gunean.<br />
pAstigarraga. Txori urdina<br />
filma. Gaur, 17:00etan, kultur<br />
etxean.<br />
pDonostia. Leitzarango Autobidearen<br />
aurkako borrokako<br />
lekzioak diaporama. Gaur,<br />
16:00etan, Loiolako Gaztetxean.<br />
pIrun. The Yes Men, zinema<br />
soziala. Bihar, 19:00etan, Lakaxita<br />
gaztetxean.<br />
pTolosa. Hiru mosketariak,<br />
haurrentzako filma. Bihar,<br />
17:00etan, Leidorren.<br />
Bestelakoak<br />
pAndoain. Linux-Ubuntu jaia.<br />
Gaur, 19:00etatik aurrera, Itzala<br />
gunean.<br />
pArrasate. Gaztetxe Eguna.<br />
Gaur, 12:00etatik aurrera.<br />
pAzpeitia. Sexualitate tailerra,<br />
Edurne Mendizabal, Ana Elosegi<br />
eta Libe Iurrebasorekin. Gaur,<br />
10:00etan, Sindikatu zaharrean.<br />
pBarakaldo. Euskara Eguna.<br />
Gaur, 11:30etik aurrera, Bagatza<br />
auzoko plazan.<br />
pDonostia. Udaberria,haurrentzako<br />
tailerra, Patricia<br />
Garaterekin. Gaur, 19:00etan,<br />
Fnacen.<br />
pEibar. Angel Magoaren 5-10<br />
urteko haurrentzako ikuskizuna.<br />
Gaur, 18:00etan, Juan San Martin<br />
liburutegian.<br />
pMiarritze. Xabier Soubeleten<br />
olerki eta kantu emanaldia.<br />
Gaur, 16:00etan, mediatekan.<br />
pLarraine. Aurtengo azken<br />
Maskaradak. Bihar, plazan.<br />
MAIALEN MENDIBURU<br />
OLCOZ<br />
Alai, prestu, goxo, bizi...<br />
hori dena eman diguzu, maitea,<br />
gugan dago.<br />
Ametsetan ikusiko dugu elkar.<br />
D ‹ Agenda
28 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Agenda ›<br />
1 Film kritika<br />
Musika katalogo<br />
irandarra<br />
Gontzal Agote<br />
aur egungo geopolitika afe-<br />
G rek hauspoa eman diote<br />
Bahman Ghobadiren azken filmari.<br />
Irango Gobernuaren kontrako<br />
gerra propagandistikoaren<br />
barruan, bulego iluneko funtzionario<br />
prestuek Mahmud<br />
Ahmadinejadi zuzendutako azken<br />
obusa bihurtu nahi izan<br />
dute Kasi az gorbehaye irani<br />
khabar nadareh hau. Ziurrenik<br />
ez zen hori zuzendariaren asmoa,<br />
baina zinemagintzarekin<br />
zerikusirik ez duten kontuak nagusitu<br />
dira beste behin ere.<br />
Horrexegatik, hainbatek film<br />
Nadie sabe nada<br />
de gatos persas<br />
11<br />
+7.Iran,2009.Zuz.: Bahman Ghobadi.Akt.:<br />
Hamed Behdad,Ashkan Koohzad,Negar<br />
Shaghaghi.106 min.<br />
1Gasteiz (Florida), Bilbo (Renoir), Donostia<br />
(Antiguo Berri (JBA), Principe),<br />
Iruñea (Golem Yamaguchi).<br />
D Zinema<br />
1 Filmen laburpenak<br />
honen gainean irakurketa politikoa<br />
egin nahiko du. Alde horretatik,<br />
filmak ez du zeresan handirik.<br />
Ezaguna da Ghobadiren<br />
jarrera kritikoa, eta oraingo honetan<br />
adierazpide artistikoek<br />
dituzten trabak salatu nahi izan<br />
ditu, garbiki. Baina kritika horretan<br />
sobera sakondu gabe, zertzelada<br />
askorik eman gabe. Horren<br />
ondorioz, Irango errealitatea<br />
ezagutzen ez dugunontzat<br />
erantzun gabeko galdera asko<br />
geldituko zaizkigu: horren erraza<br />
al da pasaporte faltsuak lortzea?<br />
Kontzertuak ezin dira antolatu,<br />
eta rave festa basatiak,<br />
ordea, bai?<br />
Hausnarketa politikoaren<br />
ikuspuntutik bere proposamena<br />
ahula da, eta musika aldetik<br />
ere ez da izango askoz ere<br />
interesgarriagoa. Musika<br />
estiloen katalogo gisa dago<br />
landuta filma, nonbait zinema-<br />
Donostiako Zinemaldian iazko irailean aurkeztu zuen Bahman Ghobadi zuzendariak azken filma. <strong>BERRIA</strong><br />
gileak Iranen mota guztietako<br />
musika estiloak lantzen<br />
direla erakusteko beharra daukalako.<br />
Banan-banan, rocka eta horren<br />
ingurukoak agertuko ditu:<br />
heavy metala, rapa, pop independentea,<br />
folk berritzailea…<br />
Bideoklip txikiz beteta, filmak<br />
ez du hari narratibo sendorik.<br />
Londresera joan nahi duten bi<br />
musikariren istorioak ez du batere<br />
indar dramatikorik, horren<br />
mo Gorbeia),Bilbo (Zubiarte),Barakaldo<br />
(Max Ocio,Yelmo),Getxo (Lauren),<br />
Donostia (Antiguo Berri,Bretxa),Eibar<br />
(Coliseo),Irun (Cinebox),Usurbil (Urbil),Iruñea<br />
(Golem La Morea,Olite),Tutera<br />
(Oscar),Uharte (Itaroa),Viana (Las<br />
Cañas).<br />
ondorioz, txatalez egindako filma<br />
lortuko du.<br />
Ghobadik dokumentala eta<br />
fikzioaren uztarketa propioa<br />
egin nahi izan du, batetik zein<br />
bestetik hartu ditu baliabideak,<br />
baina azken emaitza inoren lurraldean<br />
galduko da. Aldeak<br />
alde, film irandarra antzeko gaia<br />
eta testuingurua jorratzen zuen<br />
Habana Blues-ekin (Benito<br />
Zambrano, 2005) zerikusia,<br />
baina konparazio hori eginda<br />
Gasteiz (Abaco Boulevard, Guridi, Yelmo<br />
Gorbeia), Bilbo (Zubiarte), Barakaldo<br />
(Max Ocio), Getxo (Lauren), Leioa<br />
(Artea), Portugalete (Ballonti), Donostia<br />
(Bretxa), Errenteria (Niessen), Irun<br />
(Mendibil, Txingudi), Usurbil (Urbil),<br />
Baiona (CGR Centre), Angelu (Moncine),<br />
Iruñea (La Morea, Olite), Tutera<br />
(Ocine), Uharte (Itaroa), Viana (Cañas).<br />
Ghobadiren lanaren gabeziak<br />
are ageriago geratuko lirateke.<br />
Bidegabea litzateke filmaketa<br />
egiteko lan taldeak izan dituen<br />
zailtasunak aintzakotzat ez hartzea.<br />
Dena den, alderdi horrek<br />
ezin du justifikatu filmak erakusten<br />
duen probrezia estilistikoa.<br />
Nonbait, zuzendariak uste<br />
izan du «Gaia» landu izanak<br />
formak dituen gabezia guztiak<br />
barkarazteko balioko zuela.<br />
Oker handia.<br />
11111 BIKAINA<br />
1111 OSO ONA<br />
111 ONA<br />
11 BALEKOA<br />
1 TXARRA<br />
zatu ohartu da,nagusiek ez zutelako<br />
egin beharrekoa egin.Angelu (Moncine),Donibane<br />
Lohizune (Le Select).<br />
Alicia en el país de las<br />
maravillas<br />
11<br />
king hiriaren inguruan egindako sarraskia<br />
kontatzen du filmak,hainbat per-<br />
Oceanos<br />
D. Frantzia, <strong>2010</strong>. Zuz.: Jacques<br />
+7. AEB, <strong>2010</strong>. Zuz.: Tim Burton. Akt.: tsonaien ikuspegiak kontutan hartuta.<br />
Perrin, Jacques Cluzaud. Dokumen-<br />
Mia Wasikowska, Michael Sheen,<br />
Johnny Depp, Christopher Lee, Anne<br />
Donostiako Zinemaldian Urrezko Maskorra<br />
irabazi zuen.Gasteiz (Florida),Bil- El escritor<br />
111<br />
tala. 1<strong>04</strong> min. Haizearen nomadak<br />
laneko estilo berarekin baina zinema-<br />
Hathaway. 108 min. Alicek 19 urte ditu.<br />
Festa batera joango da, eta ezkontzeko<br />
bo (Multi) ,Donostia (Principe),Iruñea<br />
(G.Yamaguchi).<br />
+12.Frantzia, 2008. Zuz.: Roman Polanski.<br />
Akt.: Ewan McGregor, Pierce<br />
La nana<br />
tografia teknika berriekin dator Jacques<br />
Perrin. Itsasoa gaitzat hartuta,<br />
man<strong>datu</strong>a egingo diotela jakingo du.<br />
Brosnan, Kim Cattrall. 128 min.Idazle +13.Txile,2009.Zuz.: Sebastian Sil- bidaia handia egiten du, poloetako<br />
Untxi zuri baten atzetik joango da; zulo<br />
batean sartu, eta Lurralde Miresgarrira Cómo entrenar a tu dragón<br />
bat (Ewan McGregor) kontratatuko<br />
dute, Erresuma Batuko lehen ministro<br />
va.Akt.: Catalina Saavedra,Claudia<br />
Celedon,Mariana Loyola.95 min.Ra-<br />
ordokietatik eremu tropikaletaraino,<br />
itsasoen bihotzeraino. Ekaitzak erakus-<br />
helduko da. Leku hori lasaia zen garai D. AEB, <strong>2010</strong>. Zuz.: Chris Sanders, ohiaren autobiografia idazteko asmoaquelek 23 urte darama Valdes familiaten dizkigu, baita gutxi ezagutzen diren<br />
batean, baina Erregina Gorriarekin gau- Dean Deblois. Animazioa. Bikingo nerekin. Lana hasi zuen lehen idazlea hil rentzat umezain lanak betetzen.Egun edo arretarik jaso ez duten hainbat<br />
zak okertu ziren. Gasteiz (Abaco Boulerabe bat Berk uhartean bizi da. Heren- egin zuten. Idazleak politikariaren batean,Pilar bere nagusiak beste ume- itsas espezie ere. Gasteiz (Florida,<br />
vard, Florida, Guridi, Yelmo Gorbeia), sugeen kontra borrokatu behar izaten (Pierce Brosnan) inguruko informazio zain bat kontratatuko du,Raquel lagun- Yelmo Gorbeia), Bilbo (Capitol), Bara-<br />
Bilbo (Capitol, Renoir, Zubiarte), Bara- dute bikingoek bizirik irauteko. Baina bat aurkituko du. Ongi ordainduriko tzeko.Iritsi berria ez du batere ondo trakaldo (Max Ocio, Yelmo), Leioa (Artea),<br />
kaldo (Max Ocio, Yelmo), Basauri (Ibai- zauritutako herensuge bat aurkituko du lana izango da, baina ikerketa arriskutatuko Raquelek.Filmak hainbat sari ja- Donostia (Trueba), Iruñea (Golem La<br />
gane), Durango (Zugaza), Derio<br />
gaztetxoak, eta hankaz gora jarriko da tsua bilakatuko da. Gasteiz (Abaco so ditu nazioartean.Bilbo (Multi),Do- Morea, Carlos III), Viana (Las Cañas).<br />
(Gurea), Galdakao (Torrezabal), Getxo haren bizitza. Gasteiz (A. Boulevard, Gu- Boulevard, Florida, Yelmo Gorbeia), Bilnostia (Principe),Iruñea (Golem Yama-<br />
(Lauren), Leioa (Artea), Portugalete<br />
(Ballonti), Santurtzi (Serantes), Donosridi,<br />
Y. Gorbeia), Barakaldo (Yelmo), Getxo,<br />
(Lauren), Leioa (Artea),Portugalete<br />
bo (Capitol, Renoir), Barakaldo (Max<br />
Ocio, Yelmo Megapark), Getxo (Lauguchi).<br />
Recuérdame<br />
tia (Antiguo Berri, Bretxa, Principe),<br />
Eibar (Coliseo), Errenteria (Niessen),<br />
Irun (Cinebox, Txingudi), Usurbil (Urbil),<br />
(Ballonti), Donostia (Bretxa), Errenteria<br />
(Niessen), Irun (Cinebox Mendibil, Txingudi),<br />
Usurbil (Urbil), Angelu (Moncine),<br />
ren), Leioa (Artea), Donostia (Bretxa,<br />
Principe), Irun (Mendibil), Usurbil (Urbil),<br />
Iruñea (Golem Baiona, La Morea,<br />
Ex-posados / Le chasseur<br />
de primes<br />
+12. AEB, 2009. Zuz.: Allen Coulter.<br />
Akt.: Robert Pattinson, Emilie de<br />
Ravin, Chris Cooper, Lena Olin.<br />
Zarautz (Modelo), Zumarraga (Zelai Baiona (CGR), Iruñea (G. La Morea), Tu- Carlos III), Tutera (Ocine).<br />
D.AEB,<strong>2010</strong>.Zuz.: Andy Tennant. 113 min. Familia bat desegiten hasiko<br />
Arizti), Baiona (L’Autre (JBA), CGR Centera (Ocine), Uharte (Itaroa), Viana (Las<br />
Akt.: Gerard Butler,Jennifer Aniston, da semeetako batek bere buruaz beste<br />
tre), Angelu (Moncine), Donibane Lohizune<br />
(Le Select), Miarritze (Royal<br />
(JBA)), Iruñea (Golem Baiona, Golem<br />
La Morea, Carlos III), Lizarra (Golem Los<br />
Cañas).<br />
Desde París con amor<br />
Furia de titanes /<br />
Le choc des titans<br />
+12.AEB, 2009. Zuz.: Louis Leterrier.<br />
Christine Baranski,Jason Sudeikis,<br />
Jeff Garlin.110 min.Milo Boydi bere<br />
ametsetako man<strong>datu</strong>a eman diote: Nicole<br />
Hurley emazte ohia harrapatzea.<br />
egin ondoren. Beste semeak ama bere<br />
buruaz beste egiten ikusi duen neska<br />
bat ezagutuko du. Ezbeharrak ezbehar,<br />
pixkanaka, euren arteko maitasuna<br />
Llanos), Tutera (Oscar), Uharte (Ita- +16.Frantzia,2009.Zuz.: Pierre Mo- Akt.: Sam Worthington, Liam Nee- Baina Nicolek ihes egingo du.Komedia sendotzen saiatuko dira. Gasteiz<br />
roa), Viana (Las Cañas).<br />
rel.Akt.: John Travolta,Jonathan Rhys son, Ralph Fiennes, Gemma Arterton, erromantikoa.Gasteiz (Abaco Boule- (Yelmo Gorbeia), Bilbo (Zubiarte),<br />
Meyers,Kasia Smutniak,Richard Dur- Pete Postlethwaite, Mads Mikkelsen. vard),Guridi,Yelmo Gorbeia),Bilbo (Zu- Getxo (Lauren), Donostia (Bretxa),<br />
Ciudad de vida y muerte 111<br />
den.93 min.Charlie Wax (John Travolta)<br />
Parisera iritsi da; AEBetako agente<br />
87 min. Perseoren familia hilko du azpimunduko<br />
Hades jainkoak. Zer galdukobiarte),Barakaldo<br />
(Max Ocio,Yelmo),<br />
Getxo (Lauren),Leioa (Artea),Portuga-<br />
Errenteria (Niessen), Irun (Txingudi),<br />
Baiona (CGR Centre), Angelu (Monci-<br />
+16.Txina,2009.Zuz.: Lu Chuan.Akt.: sekretu bat da,eta arrisku biziko egiterik ez duenez, misio arriskutsu bat harlete (Ballonti),Donostia (Bretxa),Errenne), Iruñea (Olite), Tutera (Ocine),<br />
Ye Liu,Yuanyuan Gao,Hideo Nakaizukoa du.Haren bidean AEBetako enbatuko du Perseok bere gain: Hades menteria (Niessen),Irun (Cinebox,Txingudi), Uharte (Itaroa).<br />
mi,Wei Fan.132 min.1937.urtean Japoxadako langile bat sartuko da.Thrillerpean hartzea, hark Zeusi boterea kendu Usurbil (Urbil),Baiona (CGR Centre),,<br />
niako Armada Inperialak Txinako Naa.Gasteiz (Abaco Boulevard,Guridi,Yel- eta Lurrean infernua ezarri baino lehen. Iruñea (G.La Morea,Olite),Tutera (Oscar),Uharte<br />
(Itaroa),Viana (Las Cañas).<br />
Tulpan<br />
Kazajstan-Errusia-Polonia-Alema-<br />
Mammuth<br />
nia-Suitza,2008.Zuz.: Sergei Dvortsevoy.Akt.:<br />
Tolepbergen Baisakalov,<br />
Frantzia,2009.Zuz.: Gustave Ker- Odas Besikbasov.100 min.Soldadusvern,Benoit<br />
Delepine.Akt.: Gerard ka amaitu ostean,Asa gaztea jaioterrira<br />
Depardieu,Yolande Moreau,Anna itzuliko da,Kazakhstango estepara.<br />
Mouglalis.92 min.Serge Pilardossek Han,arreba zaharra eta haren senarra<br />
60 urte bete berri ditu.16 urte zituenetik artzaintzaz bizi dira.Eta haiengandik<br />
lanean aritu da,eta ez da inoiz gaixotu. ikasiko du ogibide horretan aritu nahi<br />
Orain,erretiroa hartzeko garaia iritsi badu emakume bat aurkitu beharko<br />
zaionean,urteetako lana ez dutela koti- duela.Donostia (Trueba (JBA)).
1 Aretoak<br />
Araba<br />
GASTEIZ<br />
DABACO BOULEVARD<br />
Boulevard merkataritza gunea (902-22 16 22). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
Desde Paris con amor 16:10 18:10 20:10 22:10 00:30<br />
Que se mueran los feos 15:55 18:05 20:15 22:30 00:45<br />
E.S.O. 16:30 18:20 20:10 22:00 00:30<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:20 18:20 20:20<br />
Tensión sexual no resuelta 22:20 00:30<br />
Recuérdame 16:05 18:15<br />
Ex-posados 20:30 22:40 00:50<br />
Alicia en el país de las maravillas 15:50 17:00 18:05 19:15<br />
20:20 22:00 22:35 00:45<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:10 20:20 22:30 00:30<br />
Furia de titanes 16:00 18:10 20:20 22:35 01:00<br />
La niñera mágica y el Big Bang 17:00<br />
El escritor 19:20 22:0500:40<br />
El super canguro 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
DFLORIDA<br />
San Prudentzio, 22 (94-523 19 40). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Que se mueran los feos 17:30 20:00 22:30<br />
Ciudad de vida y muerte 17:30 20:00 22:30<br />
Nadie sabe nada de gatos persas 20:00<br />
El concierto 17:30 22:30<br />
El escritor 17:30 20:00 22:30<br />
Oceanos 18:00 20:15 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 18:00 20:30 22:45<br />
Soul Kitchen 18:00 20:15 22:30<br />
DGURIDI<br />
San Prudentzio, 6 (94-523 19 40).Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:30 20:00 22:30<br />
Cómo entrenar a tu dragón 17:30<br />
Ex-posados 20:00 22:30<br />
Desde Paris con amor 17:30 20:00 22:30<br />
Fantastico Sr Fox 17:30 20:00 22:30<br />
El discipulo 18:00 20:15 22:30<br />
Furia de titanes 18:00<br />
Pájaros de papel 20:00 22:30<br />
Mas alla del tiempo 18:00 20:15 22:30<br />
DYELMO GORBEIA 3D<br />
Gorbeia merkataritza gunea (94-546 <strong>04</strong> 23). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Que se mueran los feos 18:00 20:10 22:20 00:30<br />
Mas alla del tiempo 17:50 20:00 22:10 00:20<br />
Oceanos 17:50 19:50 21:50 23:50<br />
El super canguro 18:30 20:30 22:30 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 17:45 20:05 22:30 00:50<br />
Alicia en el país de las maravillas 19:00 21:30 23:45<br />
Desde Paris con amor 18:20 20:20 22:20 00:20<br />
Ex-posados 18:10 20:15 22:2000:40<br />
Furia de titanes 18:10 20:20 22:3000:40<br />
Cómo entrenar a tu dragón 18:05 20:05<br />
El escritor 19:50 22:10 00:30<br />
Recuérdame 17:40<br />
Green Zone 20:10 22:25 00:45<br />
El libro de Eli 22:10 00:25<br />
Shutter Island 22:0500:40<br />
En tierra hostil 17:30 19:45<br />
Millenium 3 22:00 00:35<br />
Avatar 19:10<br />
La niñera mágica y el Big Bang 18:00<br />
DAMURRIO. Amurrio Antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
Bizkaia<br />
BILBO<br />
DCAPITOL<br />
Villarias , 10 (94-431 03 10). Ikuslearen eguna: astelehena<br />
Mas alla del tiempo 17:00 19:45 22:30<br />
Oceanos 17:00 19:45 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:00 19:45 22:30<br />
El escritor 17:00 19:45 22:30<br />
DMULTICINES<br />
Eskutza kalea, 13 (94-431 03 10). Ikuslearen eguna:astelehena<br />
Pájaros de papel 19:45 22:15<br />
La nana 17:30 20:00 22:15<br />
Ciudad de vida y muerte 17:00 19:30 22:00<br />
Mas alla del tiempo 17:30 19:45 22:15<br />
El discipulo 17:30 20:00 22:15<br />
El concierto 17:15 22:15<br />
Fantastico Sr Fox 17:30 19:45<br />
Soul Kitchen 20:00 22:15<br />
Shutter island 17:00<br />
DRENOIR<br />
Agirre Lehendakariaren etorbidea, 23. Ikuslearen eguna: astelehena<br />
El concierto 17:00 19:30 22:00<br />
El escritor 17:00 19:30 22:00<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:10 19:40 22:00<br />
Fantastico Sr. Fox 17:20 19:50 22:15<br />
Que se mueran los feos 17:10 19:40 22:15<br />
El corredor nocturno 17:20<br />
Nadier sabe nada de gatos persas 19:50 22:15<br />
DZUBIARTE<br />
Leizaola Lehendakariaren kalea, 2.<br />
Que se mueran los feos 16:15 19:00 22:00 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:30 19:30 22:00 00:30<br />
Furia de titanes 19:00 22:00 00:30<br />
E.S.O. 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 18:15 20:30 23:00<br />
Desde Paris con amor 19:00 22:00 00:30<br />
Ex-posados 19:00 22:00 00:30<br />
Recuérdame 16:15<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
La niñera mágica y el Big Bang 16:15<br />
BARAKALDO<br />
DCOLISEO MAX OCIO<br />
Kareaga, z/g (94-431 03 10). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Shutter Island 19:15 22:00<br />
El libro de Eli 22:00 00:30<br />
El discipulo 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
El escritor 19:15 22:00 00:30<br />
E.S.O. 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:45 19:15 22:00 00:30<br />
Tensión sexual no resuelta 17:00<br />
Desde Paris con amor 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
Mas alla del tiempo 16:30 19:30 22:00 00:30<br />
Alicia en el país de las... 16:00 17:30 18:15 20:00 20:30<br />
22:15 23:00 00:30<br />
Oceanos 16:45 19:15 22:00 00:30<br />
La niñera mágica y el Big Bang 16:30<br />
Como entrenar a tu dragon 17:00 19:15<br />
Que se mueran los feos 16:45 19:15 22:00 00:30<br />
Furia de titanes 16:45 19:00 22:00 00:30<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
Ex-posados 16:45 19:30 22:00 00:30<br />
DYELMO MEGAPARK<br />
Erribera etorbidea z/g. (94-418 16 72). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Que se mueran los feos 15:30 17:40 19:50 22:00 00:15<br />
Mas alla del tiempo 15:45 17:50 20:15 22:2000:40<br />
El super canguro 16:30 18:30 20:30 22:30 00:30<br />
Oceanos 16:15 18:15 20:15 22:15 00:15<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 15:45 18:00 19:00 20:15<br />
21:15 22:30 23:30 00:45<br />
Alicia en el país de las maravillas 19:30 21:45 00:15<br />
Furia de titanes 17:50 20:00 22:2000:40<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:10 18:10<br />
El escritor 21:3000:00<br />
Desde Paris con amor 15:50 17:40 19:35 00:10<br />
Shutter Island 15:30<br />
La niñera magica y el Big Bang 15:35<br />
El libro de Eli 20:05 22:25 00:50<br />
Ex-posados 18:10 20:15 22:2500:40<br />
BASAURI<br />
DSOCIAL ANTZOKIA<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
DIBAIGANE<br />
Alicia en el pais de las maravillas 17:30 En tierra hostil 20:00<br />
DBERMEO. Nestor Basterretxea.<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
DDERIO.Gurea.<br />
Alicia en el pais de las maravillas 18:00 20:30<br />
DDURANGO. Zugaza.<br />
Alicia en el pais de las maravillas 3D 16:45 19:30 22:30<br />
DELORRIO. Arriola. Ander 22:30<br />
DERMUA. Lobiano. Ez dago emanaldirik.<br />
DGALDAKAO. Torrezabal.<br />
Alicia en el pais de las maravillas 3D 21:00<br />
DGERNIKA. Lizeo Antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
GETXO<br />
DLAUREN GETXO<br />
Arriluze, z/g (94-431 03 10). Ikuslearen eguna: asteazkena<br />
Desde Paris con amor 16:30 18:30 20:30 22:30 00:50<br />
La niñera mágica y el Big Bang 16:00 18:30<br />
Recuérdame 20:10 22:2000:40<br />
Green Zone 16:10<br />
Millenium 3 19:00 21:45 00:30<br />
Ex-posados 16:00 18:10 20:20 22:30 00:50<br />
Shutter Island 16:20 19:00 22:0000:40<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:10<br />
Furia de titanes 20:20 22:30 00:50<br />
El concierto 16:15 19:15 22:1500:40<br />
Que se mueran los feos 16:30 19:30 22:0000:40<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:10 20:20 22:30 00:50<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 18:10 20:20 22:3000:40<br />
El escritor 16:15 19:15 22:1000:40<br />
El super canguro 16:30 18:30 20:30 22:30 00:30<br />
DIGORRE. Lasarte aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
LEIOA<br />
DCINESA ARTEA<br />
Artea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Furia de titanes 16:00 18:00<br />
Desde Paris con amor 16:00 20:10 22:30 00:30<br />
Alicia en el país de las ... 3D 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00<br />
Oceanos 16:15 18:15 20:15 22:15 00:15<br />
Que se mueran los feos 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00<br />
Ex-posados 20:00 22:15 00:30<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:00 19:30 22:00 00:30<br />
El escritor 20:00 22:30 00:50<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:00<br />
La niñera mágica y el Big Bang 18:00<br />
DKULTUR LEIOA<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
DLEKEITIO. Ikusgarri. Ez dago emanaldirik.<br />
DMUNGIA. Olalde aretoa.<br />
La niñera magica y el Big Bang 17:00<br />
Recuerdame 19:30<br />
DMUSKIZ. Meatzari aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DONDARROA. Bide onera. Invictus 19:00 22:00<br />
PORTUGALETE<br />
BALLONTI<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00 18:10 20:20 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:10 18:30 20:20 22:45<br />
Que se mueran los feos 16:05 18:15 20:30 22:45<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:15 20:25 22:30<br />
Ex-posados 16:05 18:10 20:20 22:30<br />
Furia de titanes 20:00 22:10<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:00<br />
SANTURTZI<br />
SERANTES<br />
(94-483 92 44) Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 17:30 19:45 22:30<br />
El escritor 17:15 19:45 22:15<br />
Mas alla del tiempo 17:30 20:00 22:30<br />
DZALLA. Antzokia.<br />
Alicia en el país de las maravillas 19:30 22:30<br />
DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
Gipuzkoa<br />
DONOSTIA<br />
DANTIGUO BERRI<br />
(943-00 12 00) Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Que se mueran los feos 17:15 20:00 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:45 18:45 20:45 22:45<br />
El super canguro 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Desde Paris con amor 19:45 22:15<br />
La niñera magica y el Big Bang 17:15<br />
Mas alla del tiempo 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:45 18:45<br />
Soul kitchen 20:45 22:45<br />
Las viudas de los jueves 17:15 19:45<br />
Nadie sabe nada sobre gatos persas (JBA) 22:15<br />
Ciudad de vida y muerte, Lu Chuan zuzendariaren flma. <strong>BERRIA</strong><br />
DOCINE LA BRETXA<br />
Arraindegi eraikina (943-42 13 71).<br />
Que se mueran los feos 16:00 18:15 20:30 22:45<br />
Recuérdame 16:00<br />
Desde Paris con amor 18:05 20:00 22:15<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:10 20:20 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00 18:15 20:30 22:45<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 18:10 20:15 22:30<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:10 18:00<br />
El escritor 20:00 22:30<br />
E.S.O . 16:15 18:00 20:00 22:15<br />
Ex-posados 16:00<br />
Furia de titanes 18:15 20:15 22:15<br />
DPRINCIPE<br />
San Joan ,10 (943-42 12 47). Ikuslearen eguna:asteazkena.<br />
Luciérnagas en el jardín 17:30 19:45 22:30<br />
Que se mueran los feos 17:15 20:00 22:45<br />
Ciudad de vida y muerte 16:45 19:30 22:15<br />
Fantastico Sr Fox 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:15 20:00 22:45<br />
La nana 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:45 19:30 22:00<br />
Nadie sabe nada de gatos persas 17:30 19:45 22:15<br />
El escritor 17:00 19:30 22:15<br />
El concierto 17:15 20:00 22:30<br />
DTRUEBA<br />
S. Esnaola, 2 (943-27 13 91).Ikuslearen eguna: asteartea.<br />
Oceanos 17:30 19:45 22:00<br />
Tulpan (JBA) 17:30 19:30<br />
En tierra hostil 21:30<br />
DANDOAIN. Bastero.<br />
La niñera magica y el Big Bang 17:00<br />
Millenium 3 19:30 22:30<br />
DARETXABALETA. Zaraia.<br />
En tierra hostil 22:00<br />
DARRASATE. Amaia antzokia.<br />
Arthur y la venganza de maltazard 17:00<br />
Up in the air 19:30<br />
DATAUN. Herri antzokia.<br />
En tierra hostil 22:00<br />
DAZKOITIA. Baztartxo.<br />
Millenium 3 22:00<br />
DBEASAIN. Usurbe.<br />
Precious 19:30 22:15<br />
DBERGARA. Zabalotegi.<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
EIBAR<br />
DCOLISEO<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:00 19:45 22:30<br />
Mas alla del tiempo 17:00 19:45 22:30<br />
Desde Paris con amor 19:45 22:30<br />
DELGOIBAR. Antzokia.<br />
Shutter Island 19:00 22:15<br />
ERRENTERIA<br />
DNIESSEN ZINEMAK<br />
(943-34 52 91)<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00 18:10 20:30 22:45 01:00<br />
Mas alla del tiempo 17:00 19:45 22:30 01:00<br />
Que se mueran los feos 17:00 19:45 22:30 00:50<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:15 22:30 00:45<br />
Furia de titanes 20:10 22:40 00:50<br />
Ex-posados 20:00 22:40 00:50<br />
Cómo entrenar a tu dragón 17:15<br />
Recuérdame 17:15<br />
DHERNANI. Biteri aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
IRUN<br />
DCINEBOX MENDIBIL<br />
Mendibil merkataritza gunea. Ikuslearen eguna: osteguna. (943-63 02 23)<br />
Furia de titanes 16:00 18:00 20:15 22:15<br />
Desde Paris con amor 20:15 22:20 00:30<br />
Que se mueran los feos 15:45 18:00 20:15 22:25 00:30<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:00<br />
Mas alla del tiempo 15:45 18:00 20:15 22:25 00:30<br />
El escritor 22:00<br />
Alicia en el país de las maravillas 15:45 18:00 20:15 22:25 00:30<br />
Ex-posados 17:00 19:30<br />
DTXINGUDI<br />
(943-63 54 41). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D16:00 18:15 20:30 22:45 00:55<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:10 20:15 22:30 00:45<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:10<br />
Furia de titanes 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 18:10 20:15 22:30 00:45<br />
Desde Paris con amor 16:10 18:00<br />
Ex-posados 20:00 22:15 00:30<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Recuérdame 00:30<br />
Que se mueran los feos 16:00 18:15 20:30 22:45 00:55<br />
DLAZKAO. Areria aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DLEGAZPI. Latxartegi aretoa.<br />
La decision de Ane 19:30 22:15<br />
DOÑATI.Herri zinema.<br />
El libro de Eli 22:30<br />
DORDIZIA.Herri Antzokia.<br />
Alicia en el país de las maravillas 19:30 22:15<br />
DTOLOSA. Leidor. I’m not there (JBA) 19:30 22:30<br />
USURBIL<br />
DCINEBOX URBIL<br />
Urbil merkataritza gunea (902- 22 16 22).<br />
El escritor 22:00<br />
Ex-posados 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00<br />
Que se mueran los feos 16:00 18:15 20:30 22:45 01:00<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:00 22:00 00:45<br />
Furia de titanes 20:00 22:15 00:45<br />
Desde Paris con amor 16:00 18:00 20:00 22:00 00:45<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 17:00 18:15 19:30<br />
20:30 22:45<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:00<br />
DVILLABONA. Gurea. Millenium 3 22:30<br />
DZARAUTZ. Modelo.<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:00 19:30 22:15<br />
DZUMAIA. Modelo.<br />
Alicia en el país de las maravillas 19:30 22:15<br />
DZUMARRAGA. Zelai Arizti. Furia de titanes 19:30 22:30<br />
Lapurdi<br />
BAIONA<br />
DL’ATALANTE<br />
(0559-55 73 63)<br />
Mammuth 16:45 20:45<br />
Ajami 14:30<br />
The ghost writer 18:30<br />
DL’AUTRE CINEMA<br />
(0559-55 52 98)<br />
La Comtesse 16:00 21:00<br />
Teheran 19:15<br />
8 fois debout 14:00 21:15<br />
Les arrivants 17:30<br />
Lignes de front 19:30<br />
Une execution ordinaire 15:30<br />
Nenette 17:45<br />
Jeannot l’intrepide 14:00<br />
DCGR CENTRE<br />
(0559-59 90 90)<br />
Camping 2 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Kick-ass 11:15 14:00 16:30 19:45 22:15<br />
Green Zone 14:00 19:45 22:15<br />
Le chasseur de primes 16:30 20:00 22:15<br />
Les aventures extraordinaries...11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Le choc des titans 3D 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Remember Me 11:15<br />
Dragons (3D) 11:15 14:00 16:00 18:00<br />
Alice au pays des... (3D) 11:15 14:00 16:30 19:45<br />
L’arnacoeur 22:15<br />
ANGELU<br />
DMONCINE<br />
Camping 2 11:00 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Kick-ass 11:15 14:00 16:30 19:30 22:00<br />
Adele blanc-sec 11:00 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Green Zone 19:30 22:00<br />
Le choc des titans 3D 19:30 22:00<br />
Le choc des titans 11:00 16:00<br />
Dragons 11:00 14:00 16:00 18:00<br />
Alice aux pays des... 3D 11:00 14:00 16:30 20:00 21:30<br />
Les invites de Mon Pere 18:00<br />
Nanny McPhee 11:00 14:00<br />
L’arnacoeur 20:00 22:00<br />
Remember Me 16:30<br />
Tout ce qui brille 14:00<br />
DONIBANE LOHIZUNE<br />
DLE SELECT<br />
Camping 2 14:00 16:30 21:30<br />
Kick-ass 16:30<br />
Adele blanc-sec 14:00 21:30<br />
Le choc des titans 3D 16:30 21:30<br />
Alice au pays des... (3D) 19:00<br />
Mammuth 19:00<br />
L’arnacoeur 19:00<br />
Dragons (3D) 14:00<br />
Huit fois debout 21:30<br />
Green Zone 19:00<br />
Precious (JBA) 16:30<br />
Gardiens de l’ordre 14:00<br />
DREX<br />
The ghost writer 18:00<br />
Nanny McPhee 16:45<br />
DHAZPARNE. Haritz Barne.<br />
Fantastic Mr Fox 16:00<br />
Tete de turc 21:00<br />
DHENDAIA.Varietes.<br />
Jasper pingouin explorateur 15:00<br />
La rafle 17:00 Le mac 21:00<br />
DKANBO.Aiglon.<br />
4, 5, 6 Melie pain d’epice 15:00<br />
Shutter Island 21:00<br />
MIARRITZE<br />
DROYAL<br />
Ararat (JBA) 17:15<br />
Ensemble nous allons vivre... 14:00<br />
Green Zone (JBA) 18:30<br />
Huit fois debout 19:50<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 29<br />
‹ Agenda<br />
La comtesse (JBA) 14:00<br />
La primera linea (JBA) 17:40<br />
La mariage a trois (JBA) 15:50<br />
Louis Michel la rebelle (JBA) 15:40<br />
Mammuth 21:00<br />
Pollock 21:20<br />
Solutions locales pour ...(JBA) 21:45<br />
Soul kitchen (JBA) 19:30<br />
Alice au pays des ... (JBA) 14:00<br />
Nanny McPhee 16:15<br />
Nafarroa<br />
IRUÑEA<br />
DGOLEM BAIONA<br />
(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Que se mueran los feos 17:00 19:45 22:30<br />
Fantastico Sr Fox 17:15 20:00 22:45<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:00 19:45 22:30<br />
La isla interior 17:15 20:00 22:45<br />
Soul Kitchen (JBA) 17:15 20:00 22:45<br />
El escritor 17:00 19:45 22:30<br />
DGOLEM YAMAGUCHI<br />
(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
La nana 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Nadie sabe nada de gatos persas 20:00 22:45<br />
Ciudad de vida y muerte 17:00 19:45 22:30<br />
Flor del desierto 17:00 19:45 22:30<br />
Pájaros de papel 17:15 20:00<br />
Shutter Island 17:00 22:30<br />
DGOLEM LA MOREA<br />
(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Que se mueran los feos 17:15 20:00 22:45<br />
Oceanos 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Mas alla del tiempo 17:15 20:00 22:30<br />
El super canguro 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:15 18:25 20:40 22:50<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:15 20:00 22:30<br />
Desde Paris con amor 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Ex-posados 20:00 22:45<br />
Furia de titanes 3D 20:30 22:45<br />
Furia de titanes 17:15<br />
La niñera mágica y el Big Bang 17:15<br />
El escritor 17:15 20:00 22:30<br />
Cómo entrenar a tu dragón 3D 16:30 18:30<br />
Tensión sexual no resuelta 20:00 22:30<br />
En tierra hostil 17:00 19:45 22:30<br />
DSAIDE CARLOS III<br />
(948-<strong>24</strong> 54 00) Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Que se mueran los feos 17:30 20:00 22:30<br />
Mas alla del tiempo 17:30 20:00 22:30<br />
Oceanos 17:30 20:00 22:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:30 20:00 22:30<br />
El escritor 19:45 22:30<br />
La niñera mágica y el Big Bang 17:30<br />
DSAIDE OLITE<br />
(948-<strong>24</strong> 54 00) Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
El discipulo 17:30 20:00 22:30<br />
Desde Paris con amor 17:30 20:00 22:30<br />
Ex-posados 17:30 20:00 22:30<br />
Furia de titanes 17:30 20:00<br />
El concierto 22:30<br />
DALTSASU. Iortia. Ez dago emanaldirik.<br />
LIZARRA<br />
DGOLEM LOS LLANOS<br />
Alicia en el país de las maravillas 17:15 19:30 22:00<br />
En tierra hostil 17:00 19:30 22:00<br />
La niñera mágica y el Big Bang 17:15<br />
El concierto 19:30 22:30<br />
TUTERA<br />
DOCINE<br />
Precious 16:30<br />
Recuérdame 18:30<br />
Desde Paris con amor 20:30 22:30 00:30<br />
Que se mueran los feos 16:15 18:15 20:15 22:15 00:30<br />
Mas alla del tiempo 16:00 18:10 20:20 22:30 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 18:10 20:20 22:30 00:30<br />
La niñera mágica y el Big Bang 16:15<br />
Ex-posados 18:15 20:15 22:15 00:30<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00<br />
Furia de titanes 18:00 20:00<br />
El escritor 22:00 00:30<br />
El discipulo 16:00 18:00 20:00 22:00 00:30<br />
El super canguro 16:30 18:30 20:30 22:30 00:30<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00 18:10 20:20 22:30 00:30<br />
UHARTE<br />
DCINES ITAROA<br />
(902-46 32 69) Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
Alicia en el país de las maravillas 16:00 17:00 18:00 19:00<br />
20:00 21:00 22:00 23:00 00:30<br />
El super canguro 16:10 18:10 20:10 22:10 00:30<br />
Que se mueran los feos 16:05 18:10 20:15 22:30 01:00<br />
Mas alla del tiempo 16:15 18:15 20:15 22:15 01:00<br />
E.S.O. 16:20 18:20 20:20 22:20 00:30<br />
Desde Paris con amor 16:20 18:20 20:20 22:20 00:30<br />
Ex-posados 16:10 18:15 20:20 22:30 00:45<br />
Furia de titanes 16:10 18:10 20:10 22:10<br />
La niñera mágica y el Big Bang 16:10 18:20<br />
Recuérdame 20:30 22:45<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:00<br />
El escritor 20:00 22:20 00:45<br />
Tensión sexual no resuelta 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
VIANA<br />
DLAS CAÑAS<br />
Alicia en el país de las maravillas 3D 16:00 18:00 20:30 22:45 01:00<br />
Mas alla del tiempo 16:00 17:30 20:00 22:30 01:00<br />
Que se mueran los feos 16:00 17:15 19:45 22:30 01:00<br />
El super canguro 16:00 18:00 20:10 22:30 00:45<br />
Oceanos 16:00 17:15 19:45 22:15 00:45<br />
El discipulo 16:10 17:30 20:00 22:30 00:50<br />
Furia de titanes 16:10 17:30 20:00 22:30 00:50<br />
Ex-posados 20:00 22:30 01:00<br />
Cómo entrenar a tu dragón 16:00 18:00<br />
La niñera mágica y el Big Bang 16:00 17:45<br />
Desde Paris con amor 20:10 22:40 00:45<br />
Nafarroa Beherea<br />
DONIBANE GARAZI. Le Vauban.<br />
Planete 51 15:00<br />
Invictus (JBA) 18:00<br />
Un soir au club 21:00<br />
DONAPALEU. St. Louis. Dragons 16:00<br />
Les aventures extraordinaries d’Adele Blanc-Sec 21:00<br />
Oceans 18:00<br />
Zuberoa<br />
MAULE. Baitha.<br />
Les aventures extraordinaries d’Adele Blanc-Sec 17:00<br />
Mumu 21:00 Le choc des titans 21:00
30 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Agenda ›<br />
b Eguraldia<br />
Gaur<br />
Eguzkia eta goiko hodeiak<br />
pZerua. Eguraldiak argitze<br />
aldera egingo du, eta goizean<br />
bertan, eguzkia eta<br />
goiko hodeiak izango dira.<br />
Arratsaldetik aurrera,<br />
hodei gehiago izango badira<br />
ere, egonkortasuna erabatekoa<br />
izango da. Haizea aldakor<br />
ibiliko da, eta tenperaturak<br />
goranzko joera izango<br />
du.<br />
Gauza zaharra<br />
Zuhaitzak<br />
Aipatuak<br />
Goraintzi<br />
Tokiz<br />
al<strong>datu</strong><br />
Ziraia<br />
Lehen bi<br />
bokalak<br />
t°<br />
Zub., higidura<br />
Biko<br />
p<br />
Bakio 21/9<br />
p<br />
Bilbo 20/9<br />
p<br />
Balmaseda 21/7<br />
p<br />
Amurrio 22/7<br />
p p<br />
Gasteiz 20/5<br />
Agurain 20/6<br />
Ez eme<br />
p<br />
Eibar 21/7<br />
p<br />
Arrasate 21/7<br />
p<br />
Guardia 21/6<br />
pHaizea. Haizea aldakor ibiliko<br />
da.<br />
pTenperatura. Gora. Beroenak,<br />
ipar isurialdean eta<br />
mendialdean, 15 eta 20 gradu<br />
artean; barnealdean, berriz,<br />
14 eta 22 gradu artean.<br />
p<br />
Lantegia<br />
Mend., maiz<br />
Ipar., barau<br />
Puxtarria<br />
Mito<br />
pertsonaia<br />
Metal mota<br />
Kontsonantea<br />
p<br />
Donostia 21/10<br />
p<br />
Leitza 19/6<br />
Arrautzak jarri<br />
Marraskilo<br />
Aitak, gure<br />
zaharren<br />
moduan<br />
Ardi, hitz<br />
elkarketan<br />
Bizk., andre<br />
Joera<br />
t°<br />
Astelehena, 26 Asteartea, 27 Asteazkena, 28<br />
p<br />
Baiona 20/10<br />
p<br />
Iruñea 22/6<br />
p<br />
Tafalla 22/7<br />
p<br />
Tutera 23/9<br />
p<br />
Maule 23/9<br />
p<br />
Donibane Garazi 23/9<br />
p<br />
Abaurregaina 18/5<br />
(Aditz oina)<br />
Ukitu<br />
Barreak<br />
Kanpo<br />
Argi, hitz<br />
elkarketan<br />
Azken letra<br />
Kriptonaren<br />
ikurra<br />
Bat<br />
Sarrera<br />
t° t°<br />
Lehen<br />
bokala<br />
Banatuak<br />
Bihar<br />
Antzera, baina<br />
hodei gehiago<br />
pZerua. Aroa ez da al<strong>datu</strong>ko.<br />
Antizikloiak harresiarena egin,<br />
eta haizea ipar-ekialdetik ibiliko<br />
da Euskal Herrian. Eguzkia eta<br />
goiko hodeiak izango dira; barnealdean,<br />
berriz, hodei gehiago<br />
izango dira, baina ez da ezegonkortasunik<br />
espero.<br />
pHaizea. Ipar-ekialdeko haizea<br />
ibiliko da.<br />
pTenperatura. Berdin. Beroenak,<br />
ipar partean eta mendi<br />
inguruetan, 15 eta 20 gradu<br />
artekoak izango dira; barnealdean,<br />
berriz, 14 eta 23 gradu<br />
artekoak.<br />
Itsasoa<br />
pItsasoko egoera. Lehenengo<br />
20 milietan, haizea aldakor ibiliko<br />
da, 2ko indarrarekin, eta<br />
itsaskirria eragingo du. Ondo<br />
ikusiko da.<br />
pOlatuak. Metro bat arteko<br />
olatuak altxatuko dira.<br />
Itsasaldiak ORDUA METROAK<br />
Itsasgora 01:18 03,83<br />
Itsasbehera 06:28 01,51<br />
Itsasgora 12:46 03,57<br />
Itsasbehera 18:57 01,49<br />
Isobara mapa<br />
JON ALBISU<br />
Eguzkia S0RTU GORDE<br />
07:56 20:57<br />
Ilargia EGUNA<br />
Ilgora Maiatzaren 20a, osteguna<br />
Ilbete Apirilaren 28a, asteazkena<br />
Ilbehera Maiatzaren 6a, osteguna<br />
Ilberri Maiatzaren 14a, ostirala<br />
b Hitz jokoak BAGABIGA<br />
G Hitz gezidunak p Katuaren familiako animalia ugaztuna G Sudokua<br />
t°<br />
2 8 3<br />
6 9<br />
1 8 5<br />
8 7 6 9 4<br />
1 8<br />
5 4 9 7 6<br />
4 5 2<br />
9 3<br />
6 4 8<br />
G Esaldi ezkutua<br />
«G__r_ b_rt_t__k,<br />
s_rr_, g__r_ b_z___n<br />
s_m_-_l_b_<br />
b_st_rt_k d_r_».<br />
G Atzoko erantzunak<br />
8 1 5 4 2 9 6 7 3<br />
9 3 7 1 8 6 2 5 4<br />
2 4 6 3 5 7 1 8 9<br />
5 6 4 7 3 8 9 2 1<br />
1 7 8 9 6 2 4 3 5<br />
3 2 9 5 4 1 8 6 7<br />
6 5 3 8 9 4 7 1 2<br />
4 8 1 2 7 5 3 9 6<br />
7 9 2 6 1 3 5 4 8<br />
9x9-ko laukian hutsik<br />
dauden gelaxkak bete<br />
behar dituzu, 1etik 9ra<br />
bitarteko zenbakiak<br />
idatziz, eta kontuan izanik<br />
zenbaki bakar bat ere ez<br />
dela bi aldiz azaltzen<br />
errenkada eta zutabe<br />
berean, ezta dagokion<br />
3x3-ko laukian ere.<br />
Esaldi ezkutua: Tatxarik gabeko<br />
egileak dira inoiz ere idatzi ez<br />
dutenak.<br />
Falta diren<br />
bokalak idatzita<br />
Friedich Hebbel<br />
idazle<br />
alemaniarraren<br />
gogoeta bat<br />
azalduko zaizu.
Komunikazioa D<br />
Agirre<br />
Ekografiak<br />
Eñaut Gantxegi<br />
H<br />
istorikoki tradizio handiko<br />
abizena da goikaldeko<br />
hori, bazter hauetan<br />
ugaritu dena, baina mundu<br />
osoan oihartzuna izan duena. Hemen<br />
inguruan, EAJ alderdiko<br />
buruzagi izateaz gain, Jose Anto-<br />
nio lehendakari historikoa izan<br />
daiteke ezagun edo mediatikoena<br />
—azkenaldian PSEk eta PPk osatzen<br />
duten jaurlaritzak omenaldiak<br />
egin dizkiote; badaezpada<br />
Bidasoaren hegoaldean—. Atlantikoa<br />
jauzi eginda, hego nahiz<br />
ipar Ameriketan Agirre abizenaren<br />
eramaileek arrastoa utzi<br />
dute. Bata zuria eta bestea beltza.<br />
Zuria zen Agirreko Lopek azkenean<br />
bere benetako kasta atera<br />
zuen, Espainiako erregeari bereak<br />
eta bi esanaz. Beltza berriz,<br />
NBAko Dallas Mavericks taldean<br />
urte askoan izan zen talde hartako<br />
izarra: Mark Agirre.<br />
‘Oh Happy Day’-ko<br />
finala emango<br />
dute gaur gauean<br />
ETB1 katean<br />
Abesbatza finalistak<br />
Mallabi, Astigarraga<br />
eta Eibarkoak dira, eta<br />
hiru herrietan pantaila<br />
erraldoiak jarriko dira<br />
Urtzi Urkizu Donostia<br />
ETB1en denboraldiko ezustekoa<br />
eman zuen Oh Happy Day abesbatzen<br />
lehiaketak iaz. Eta aurten<br />
ere ikusle <strong>datu</strong> onak izan ditu programak:<br />
%4,1eko batez besteko<br />
ikusle kuota —%10,3 euskaldunen<br />
artean—. Joan den larunbatean<br />
euskaldunen kuota %14ra<br />
heldu zen, eta audientzia metatua<br />
143.000 lagunekoa izan zen.<br />
Luisma Laboa lehiaketako zuzendariak<br />
«balantze ona» egin du bigarren<br />
denboraldiaz. «Haurrek<br />
eta gazteek asko jarraitu dute<br />
saioa. Badirudi jendeak gustuko<br />
duela». Baina oraindik ez dakite<br />
hirugarren denboraldia egingo<br />
duten.<br />
Gaur gauean final handia izango<br />
da Donostiako Miramongo<br />
egoitzan, 22:00etatik aurrera. Eibarko,<br />
Astigarragako eta Mallabiko<br />
taldeetatik irtengo da irabazlea,<br />
eta txapeldunak 10.000 euroko<br />
saria eramango du.<br />
Abesbatza bakoitzak bi kanta<br />
abestu beharko ditu. Lehena aurreko<br />
12 galetako batean abesturikoa<br />
izango da, eta bigarrena inoiz<br />
entzun gabekoa. Mallabiko Jasokunde<br />
abesbatzak Venus eta Tina<br />
Turnerren Proud Mary abestiak<br />
kantatuko ditu. Astigarragako<br />
taldeak seigarren galan kantatutako<br />
Haizea gogoratuko du lehendabizi,<br />
eta Slumdoge Millionaire<br />
filmeko Hai Jo kantatuko du gero.<br />
Eibarko Koru Gazteak, berriz,<br />
Itxaropena eta Ray Charlesen Hit<br />
the Road Jack abestuko ditu. Interpretazio<br />
guztiak entzun ostean<br />
erabakiko du epaimahaiak garaipena<br />
zeinek merezi duen.<br />
Hiru abesbatza finalisten herriak<br />
aztoratuta dabiltza azken<br />
egunetan finalarekin. Horren<br />
erakusgarri, pantaila erraldoiak<br />
jarri dituzte Eibarren, Astigarragan<br />
eta Mallabian kalean, herritarrek<br />
zuzenean finala jarrai dezaten.<br />
Programak kamera bana<br />
bidaliko du herrietara, kantarien<br />
senideek eta lagunek zer giro duten<br />
bertatik bertara jasotzeko.<br />
Finalistak ez ezik, kanporatutako<br />
sei abesbatzak platoan izango<br />
dira gaur, eta bakoitzak abesti<br />
bana emango du.<br />
Ikusleen talde kuttuna<br />
Etxeko ikus-entzuleek izango dute<br />
zer esana finalean. SMS bidez<br />
euren talderik kuttunena zein<br />
den erabaki ahalko dute. Lehiaketatik<br />
pasatu diren bederatzi abesbatzen<br />
artean hautatu ahal izango<br />
dute. Etxeko boto kopururik<br />
handiena eskuratzen duen abesbatzak<br />
2.000 euroko saria eramango<br />
du. Eta bozka ematen duten<br />
ikusleen artean Tunisiarako bidaia<br />
bat zozketatuko dute.<br />
Hala ere, abizen hori eta bibrazio<br />
onak sinonimo direnik ezin<br />
esan, denetarik baitago Agirre<br />
unibertsoaren barnean. Horietako<br />
bat gonbi<strong>datu</strong> zuten lehengoan<br />
La vuelta al mundo saioan; telebista<br />
katea Veo7 —Pedro burutik<br />
J. Ramirezen El Mundo<br />
orbitakoa—, eta gonbi<strong>datu</strong>a Esperanza<br />
Aguirre. Saioa gonbi<strong>datu</strong>aren<br />
inguruan dabil dantzan,<br />
hainbat kazetari galderak eginez.<br />
Carlos Cuesta aurkezleak<br />
Aguirre lehendakaria (Madrilgoa)<br />
aurkeztu zuen, BEZaren igoeraren<br />
inguruko polemikan,<br />
PPrekin bat egiten dutela argi<br />
Astigarragako abesbatza. ETB<br />
Eibarko Koru Gaztea abesbatza. ETB<br />
Mallabiko Jasokunde abesbatza. ETB<br />
utziz. Hainbat gai aztertu zituzten,<br />
eta ia denak bere gustukoak,<br />
edo, behintzat, nahiko suelto<br />
erantzuteko modukoak suertatu<br />
zitzaizkion. Espainiako guda zibilak<br />
ekarri zuen amnesia historikotik<br />
berreskuratzen lanean<br />
dihardutenen aurka ere izan zituen<br />
hitzak, «orain arte ondo ginen,<br />
baina orain dena al<strong>datu</strong><br />
nahi dute» bezalako argudio eskasekin<br />
agerian utziz PPkoen talante<br />
demokratikoa. Trantsizioak<br />
zauri guztiak sen<strong>datu</strong> zituela<br />
adierazi zuen, eta Garzon eta besteen<br />
asmoa espainiar gizartea<br />
transformatzea dela bota zuen la-<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 31<br />
‹ Agenda<br />
sai-lasai. Baina zein aldetan dago<br />
Baltasar: Autobot edo decepticon?<br />
Gorka Landaburu tertulianoak,<br />
betiko estiloan, galdera egin<br />
aurretik speech bat bota zuen;<br />
ondoren, frankismoaren biktimen<br />
inguruko galdera botata,<br />
Espek azkar-azkar erantzun<br />
zuen: bi aldeetan egon izan dira<br />
gaiztoak. Primus inter pares.<br />
Hala ere, batzuek beti primoarena<br />
egiten, eta ez Primo de<br />
Rivera madarikatuaren jarraitzaileak;<br />
horiek oraindik hauteskundeetan<br />
aurkezteko eskubidea<br />
dute, inolako biolentziarik<br />
kondenatu gabe, gainera.<br />
‘Egunkaria’-ren<br />
eskertza<br />
ekitaldia<br />
zuzenean<br />
‘Berria.info’-n<br />
Bihar izango da<br />
ekimena Bilbon,<br />
Euskalduna jauregiko<br />
areto nagusian,<br />
11:30etik aurrera<br />
Iñaki Lasa Donostia<br />
Berria.info-k zuzenean emango<br />
du igandean Egunkaria-ren<br />
eskertza ekitaldia. Bilbon izango<br />
da, Euskalduna jauregiko areto<br />
nagusian, 11:30etik aurrera.<br />
Apirilaren 12an, Espainiako<br />
Auzitegi Nazionalak absolbitu<br />
egin zituen Joan Mari Torrealdai,<br />
Iñaki Uria, Txema Auzmendi,<br />
Martxelo Otamendi eta Xabier<br />
Oleaga Egunkaria-ren itxieraren<br />
kasuko auzipetuak, eta, eskertza<br />
ekitaldiaren bitartez, itzuli egin<br />
nahi dute auzipetuek urteotan<br />
herritarren eta erakundeen aldetik<br />
jasotako elkartasuna.<br />
Dantza, bertsoak eta musika<br />
izango dira Euskaldunan domekan.<br />
Halaber, hitzaldiak emango<br />
dituzte herri batzordeetako hainbat<br />
kidek, Egunkaria-ko langile<br />
ohi batek eta Joan Mari Torrealdaik.<br />
Auziari garrantzia webak<br />
Berria.info-k garrantzi handia<br />
eman dio Egunkaria auziari,<br />
webgune berezi baten bidez. Webgune<br />
horrek ia ehun bideo dauzkaberria.info/egunkaria/egunkariatb.php<br />
atalean.<br />
Bestalde, lehengo asteko asteartean,<br />
auzipetuen agerraldia<br />
zela-eta, ordu eta erdiko zuzenekoa<br />
egin zuten <strong>BERRIA</strong>ren webgunean.
32 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Agenda ›<br />
E Gaurko filmak<br />
Ihesaldi ikusgarria nazien<br />
kontzentrazio esparruan<br />
igarren Mundu Gerran giro-<br />
B tutako lan eder bat emango<br />
dute gaur bazkalondoan<br />
La Sexta katean: The Great Escape.<br />
Bad day at Black Rock<br />
(1955), Gunfight at the Ok Corral<br />
(1957) eta The Magnificient<br />
Seven (1960) filmen zuzenda-<br />
La gran evasión 1111<br />
pLa Sexta, 14:55. Zuz.: John<br />
Sturges. Akt.: Steve McQueen,<br />
James Garner, Charles Bronson,<br />
Richard Attenborough, James<br />
Coburn, James Donald. 165 min.<br />
AEB-Alemania, 1962.<br />
riak bete-betean asmatu zuen<br />
preso batzuen ihesari buruzko<br />
istorioa kontatzen. Benetako<br />
gertakari batzuetan dago oinarrituta,<br />
Paul Brickhill idazlearen<br />
liburuan jaso bezala. Diotenez,<br />
Brickhill bera izan zen gertakarien<br />
lekuko, preso zegoela.<br />
Nazien kontzentrazio esparru<br />
batean, preso aliatu batzuk<br />
plan bat prestatzen ari dira ihes<br />
egiteko. Horretarako, tunel bat<br />
zulatu nahi dute.<br />
Drama, suspensea eta komedia<br />
ukitua uztartzen ditu lan klasiko<br />
honek. Istorioa erritmo<br />
D Telebista<br />
ETB 1<br />
07:15: Tik-tak circus.<br />
07:40: Supernanny.<br />
08:25: Kalifornia. Eneko<br />
Knorr.<br />
08:55: 2 errepidean.<br />
09:25: Mihiluze haurrak.<br />
10:05: Oh happy day II.<br />
11:40: Sut&blai.<br />
12:10: EITB kultura.<br />
12:40: Kresala.<br />
13:30: Sustraia.<br />
14:00: Gaur egun.Ander Arzaken<br />
eskutik.<br />
14:40: Eguraldia.<br />
14:45: Sautrela. Hasier Etxeberriaren<br />
eskutik.<br />
15:10: Gag gag.<br />
15:25: Trikitraka trikitron.<br />
16:25: Kirolez kirol.(16:30)<br />
Herri Kirolak. Urrezko Aizkolariak.<br />
Banaka.<br />
‘Gaur egun’. 14:00 / 20:28<br />
(18:00) Futbola. Espainiako<br />
Liga. 2. A maila. Betis - Elx.<br />
20:28: Gaur egun.Ander Arzakek<br />
aurkezten duen albistegia.<br />
20:55: Eguraldia.<br />
21:00: Txirrindularitza. Laudiko<br />
Sari Nagusia. Laburpena.<br />
21:25: Mihiluze haurrak.<br />
22:05: Oh Happy Day II. Klaudio<br />
Landak aurkezten duen<br />
abesbatzen lehiaketa.<br />
00:20: Gaztea klip.<br />
02:50: Gag gag.<br />
03:40: Hasiberriak.<br />
<strong>04</strong>:05: Teknopolis.<br />
<strong>04</strong>:35: Elkartasunaren bideak.<br />
05:05: Esanak esan.<br />
ETB 2<br />
07:50: Desde dentro. ‘Okondo’.<br />
08:10: Mucho viaje.<br />
08:40: Lands of legends.<br />
09:405: El origen del hombre.<br />
‘Los antecesores del<br />
hombre’. Dokumentala.<br />
10:25: La ley de la bahia. Telesaila.<br />
12:15: El payaso. Telesaila.<br />
13:55: Rex. Telesaila.<br />
14:58: Teleberri. Estibaliz<br />
Ruiz de Azuak eta Iker Arrastiok<br />
aurkezten duten albistegia.<br />
15:55: Eguraldia. Oninze Salazarren<br />
eskutik.<br />
16:00: Zinema. ‘No sin mis hijos’.<br />
Zuz.: Luigi Perelli. Akt.:<br />
Sabrine Ferilli, Luca Barbareschi.<br />
2003.<br />
‘Rex’ telesaila. 13:55<br />
18:10: Telefilma. ‘Un hombre<br />
al que defender’. Zuz.: Barbara<br />
Dall Angelo. Akt.: Alexandra<br />
Vandernoot. 2008.<br />
20:00: Lo mejor de Euskadi<br />
directo. Reyes Pradosek aurkezten<br />
duen saio berria.<br />
20:58: Teleberri. Albistegia.<br />
21:55: Telefilma. ‘La sangre y<br />
la rosa (II)’. Zuz.: Luciano<br />
Odorisio, Luigi Parisi, Salvatore<br />
Samperi. Akt.: Franco<br />
Castellano. 2008.<br />
01:30: Objetivo Euskadi.<br />
‘Afrodisíacos: la ley del deseo’.<br />
02:00: Zinema. ‘El asesino<br />
interior’. Zuz.: Brad Keller.<br />
Akt.: Sean Young. 20<strong>04</strong>.<br />
03:30: EITB kultura.<br />
handiarekin kontatuta dago,<br />
eta une oro du interesa. Pertsonaiak<br />
oso ondo marraztuta<br />
daude, presoenak ez ezik, baita<br />
soldadu alemaniarrak ere.<br />
Emozioa, abentura eta tentsioa<br />
dario lanari. Musika eta argazkia<br />
ere bikainak dira.<br />
pUrtzi Urkizu<br />
Hamaika<br />
09:00: Marrazki bizidunak.<br />
Txirrita.<br />
11:00: Zinema. ‘Peper’.<br />
12:20: Asteleheneko Bat eta<br />
bat.<br />
13:10: Bi fashion.<br />
13:25: Eskuokin.<br />
13:35: Jozank.<br />
14:35: Kiroleroak.<br />
15:05: Astearteko bat eta<br />
bat.<br />
16:00: Travelling.<br />
16:10: Musikene.<br />
16:50: Kulturzulo.<br />
17:00: Harrobia.<br />
18:00: Planik bai.<br />
18:30: Gipuzkoa kultura.<br />
19:10: Jazz Zarautz.<br />
19:40: Asteazkeneko Bat eta<br />
bat.<br />
20:30: Itsasoari begira.<br />
21:00: Kulturzulo.<br />
21:20: Osteguneko Bat eta<br />
bat.<br />
22:100: Ikusten.<br />
22:40: Arte irekia.<br />
23:10: Goltb.<br />
ETB 3<br />
17:00: Avatar-azken aire<br />
maisua.<br />
17:25: Huckleberry Hound.<br />
18:05: Popeye marinela.<br />
18:20: Mutikoa.<br />
18:45: Hello Kitty II.<br />
19:10: Doraemon.<br />
19:55: Autobus magikoa<br />
20:20: Galactik football.<br />
20:45: Berebiziko espioak.<br />
21:30: KTX.<br />
22:00: 2009ko Donostiako<br />
Jazzaldia. Perico Sambeat.<br />
23:10: 4. denbora<br />
23:45: Motor sport.<br />
00:15: Munduan gaur. ‘Estatu<br />
kolpe baten kontakizuna’.<br />
01:15: Kalifornia. Kepa Olaiz.<br />
01:55: EITB kultura.<br />
02:25: Namaste. ‘Benares,<br />
errauts zerutiarrak’. Erreportajea.<br />
02:50: Gaztea 20 urte.<br />
La 1<br />
07:50: Los Lunnis. En busca<br />
del valle encantado. Harry y<br />
su cubo de dinosaurios. Little<br />
Einstein. Baby Looney Tunes.<br />
Sandra, detective de cuentos.<br />
Codig Lyoko. Bob esponja.<br />
Super heroe squad. La<br />
princesa elefante. Icarly.<br />
13:00: Zinema. ‘Nacida salvaje’.<br />
Zuz.: John Cray. Akt.:<br />
Will Horneff, Helen Shaver.<br />
1995.<br />
14:30: Corazón.<br />
15:00: Telediario 1.<br />
16:00: Zinema. ‘Chicas malas’.<br />
Zuz.: Mark S. Waters.<br />
Akt.: Lindsay Lohan, Rachel<br />
McAdams, Tina Rey. 20<strong>04</strong>.<br />
17:30: Zinema. ‘El inquilino<br />
perfecto. Zuz.: Doug Campbell.<br />
Akt.: Linda Purl. 2000.<br />
‘Lucia y el sexo’ filma. 22:35<br />
19:00: Zinema. ‘¡Ja me maaten...!’.<br />
Zuz.: Juan Antonio Muñoz.<br />
Akt.: Juan Antonio Muñoz,<br />
Jose Carabias. 2000.<br />
21:00: Telediario 2.<br />
21:35: Informe semanal. ‘Europa,<br />
atrapada por las cenizas’.<br />
‘Mi sexo y yo’. ‘Tito, principito<br />
y fin’. ‘Samarach, espíritu<br />
olímpico’. Erreportajeak.<br />
22:35: Zinema. ‘Lucia y el<br />
sexo’. Zuz.: Julio Medem. Akt.:<br />
Paz Vega, Tristan Ulloa, Najwa<br />
Nimri. 2001.<br />
01:15: Zinema. ‘Los novios<br />
búlgaros’. Zuz.: Eloy de la Iglesia.<br />
Akt.: Fernando Guillen<br />
Cuervo, Drita Biba. 2003.<br />
02:50: TVE es música.<br />
03:00: Noticias <strong>24</strong> h.<br />
La maldición (Cursed) 11<br />
pCuatro, 15:40. Zuz.: Wes Craven.<br />
Akt.: Christina Ricci, Joshua Jackson,<br />
Judy Greer. AEB. 2005.<br />
No sin mis hijos 1<br />
pETB2, 16:00. Zuz.: Luigi Perelli. Akt.:<br />
Sabrina Ferilli, Luca Barbareschi.<br />
2003.<br />
Chicas malas 1<br />
pLa1, 16:00. Zuz.: Mark S. Waters.<br />
Akt.: Lindsay Lohan, Rachel McAdams,<br />
Tina Rey. AEB. 20<strong>04</strong>.<br />
Ojalá fuera cierto 1<br />
pT5, 16:00. Zuz.: Mark Waters. Akt.:<br />
Reese Witherspoon, Mark Ruffalo, Donal<br />
Logue. AEB. 2005.<br />
El inquilino perfecto 1<br />
pLa1, 17:45. Zuz.: Doug Campbell.<br />
Akt.: Linda Purl, Maxwell Caulfield,<br />
Stacy Hogue. AEB. 2000.<br />
Tiburon 3 1<br />
pCuatro, 17:40. Zuz.: Joe Alves. Akt.:<br />
Bess Armstrong, Dennis Quaid. AEB.<br />
1983.<br />
La 2<br />
06:00: That’s english.<br />
07:30: UNED.<br />
08:00: Los conciertos de La<br />
2.<br />
09:30: Biodiario. ‘La anea’.<br />
‘Casonas en Oscos’. ‘Que comen<br />
los animales’.<br />
09:35: Agrosfera.<br />
10:30: En lengua de signos.<br />
11:00: Parlamento. Diana<br />
Arias Mangak aurkezten<br />
duen saioa.<br />
12:00: El club de Pizzicato.<br />
12:50: Tendido cero. Federico<br />
Arnas Lozanok aurkezten<br />
duen saioa.<br />
13:20: La huella de Felix.<br />
13:25: Espainiako loteriaren<br />
zozketa.<br />
13:30: Tenisa. Godo Kondearen<br />
Trofeoa. Finalerdiak.<br />
‘El club de Pizzicato’. 12:00<br />
16:00: Futbola. Premier League.<br />
Manchester United - Tottehman<br />
Hotspur.<br />
18:00: Magazine Champions<br />
League.<br />
18:30: Tenisa. Godo Kondearen<br />
Trofeoa. Finalerdiak.<br />
19:30: Saskibaloia. ACB<br />
Liga. Bartzelona - Unicaja.<br />
21:30: No disparen... en concierto.<br />
Luz Casal.<br />
22:45: Documentos TV. ‘Asesinos<br />
en serie’.<br />
23:45: La noche temática.<br />
Gaia: ‘Semillas en peligro’.<br />
‘Los guardianes de las semillas’.<br />
‘El mundo según Monsanto’.<br />
Dokumentalak.<br />
02:25: Teledeporte. Kirol<br />
saioa.<br />
Señales del futuro 11<br />
pAntena3, 22:00. Zuz.: Alex Proyas.<br />
Akt.: Nicholas Cage, Rose Byrne, Ben<br />
Mendelson. AEB. 2009.<br />
Dragonfly: La sombra de la ... 1<br />
pCuatro, 22:10. Zuz.: Tom Shadyac.<br />
Akt.: Kevin Costner, Joe Morton, Susanna<br />
Thompson. AEB. 2002.<br />
Lucia y el sexo 111<br />
pLa1, 22:35. Zuz.: Julio Medem. Akt.:<br />
Paz Vega, Tristan Ulloa, Najwa Nimri,<br />
Daniel Freire. Espainia. 2001.<br />
Tránsito 111<br />
pAntena3, 00:30. Zuz.: Marc Forster.<br />
Akt.: Ewan McGregor, Naomi Watts.<br />
AEB. 2005.<br />
El imperio del fuego 11<br />
pCuatro, 00:35. Zuz.: Rob Bowman.<br />
Akt.: Christian Bale, Matthew McConaughey.<br />
AEB-EB-Irlanda. 2002.<br />
Los novios búlgaros 111<br />
pLa1, 01:15. Zuz.: Eloy de la Iglesia.<br />
Akt.: Fenando Guillem Cuervo, Drita<br />
Biba, Pepon Nieto. Espainia. 2003.<br />
Antena 3<br />
09:00: Megatrix. Haurrei zuzendutako<br />
saioa. Pelopicopata.<br />
Los mas peques. Lo<br />
mejor de cada casa. Videos<br />
por un tubo.<br />
13:00: Impacto total.<br />
14:00: Los Simpson. ‘Helado<br />
de Margie’. ‘El furioso Abe<br />
Simpson’.<br />
15:00: Noticias. Lourdes Maldonadok<br />
eta Manu Sanchezek<br />
aurkezten duten albistegia.<br />
16:00: Zinema. ‘Juegos imaginarios’.<br />
Zuz.: William Fruet.<br />
Akt.: Dina Meyer, Rick Ravanello.<br />
2006.<br />
17:45: Zinema. ‘Lo que la<br />
mentira esconde’. Zuz.: Robert<br />
Malenfant. Akt.: Krista<br />
Morin, Al Sapienza. 2007.<br />
‘Señales del futuro’. 22:00<br />
19:45: Zinema. ‘Pecados del<br />
pasado’. Zuz.: David Winning.<br />
Akt.: Laura Lee Bell, Woody<br />
Jeffreys. 2006.<br />
21:00: Noticias. Lourdes Maldonadok<br />
aurkezten duen albistegia.<br />
21:55: Eguraldia.<br />
22:00: Zinema. ‘Señales del<br />
futuro’. Zuz.: Alex Proyas. Akt.:<br />
Nicholas Cage, Rose Byrne,<br />
Ben Mendelson. AEB.<br />
2009.<br />
00:30: Zinema. ‘Tránsito’.<br />
Zuz.: Marc Forster. Akt.: Ewan<br />
McGregor, Naomi Watts.<br />
2005.<br />
02:15: Adivina quién gana<br />
esta noche. Lehiaketa.<br />
05:45: Unicos.
Lehenengo<br />
futbol ‘reality’-a<br />
Nico Abadek lehenengo nazioarteko<br />
futbol reality-a aurkeztuko<br />
du, gaur hasita. Hamazazpi<br />
gazte aukeratu dituzte<br />
futbola eskolan sartzeko, hainbat<br />
proba pasatu ondoren. Irabazleak<br />
Atletico Madril taldean<br />
jokatu ahalko du <strong>2010</strong>-2011ko<br />
denboraldi-aurrean. Astean bi<br />
saio emango dituzte.<br />
‘Cracks’. Cuatro. 19:45.<br />
Cuatro<br />
07:15: Scrubs. Telesaila. ‘Mi<br />
comida’. ‘Mi ídolo caído’. ‘Mi<br />
Deja Vu’. ‘Mi uróloga’. ‘Mi transición’.<br />
09:05: El zapping de Surferos.<br />
10:50: El encantador de perros.<br />
12:55: El último superviviente.<br />
‘Imágenes de supervivencia’.<br />
13:55: Noticias Cuatro. Azken<br />
berriak aurkezten duen albistegia.<br />
14:55: Noticias Cuatro Deportes.<br />
15:40: Zinema. ‘La maldición<br />
(Cursed)’. Zuz.: Wes Craven.<br />
Akt.: Christina Ricci, Joshua<br />
Jackson, Judy Greer, Jesse<br />
Einserberg. 2005.<br />
‘Dragonfly’ filma. 22:10<br />
17:40: Zinema. ‘Tiburon 3’.<br />
Zuz.: Joe Alves. Akt.: Bees<br />
Armstrong, Dennis Quad.<br />
19:45: Cracks: Casting. Nico<br />
Abadek aurkeztutako saio<br />
berria.<br />
20:55: Noticias Cuatro.<br />
21:35: Bodas cruzadas. Patricia<br />
Gaztañagaren eskutik.<br />
22:10: Zinema. ‘Dragonfly: La<br />
sombra de la libélula’. Zuz.:<br />
Tom Shadyac. Akt.: Kevin<br />
Costner, Joe Morton. 2002.<br />
00:35: Zinema. ‘El imperio<br />
del fuego’. Zuz.: Rob Bowman.<br />
Akt.: Christian Bale,<br />
Matthew McConaughey.<br />
2002.<br />
02:20: Matrioshki.Telesaila.<br />
<strong>04</strong>:00: South Park.Telesaila.<br />
‘Euskadi directo’<br />
asteburuan ere<br />
Reyes Prados kazetariak aurkeztuko<br />
du larunbatero eta<br />
igandero Euskadi directo<br />
saioa. Euskal Herriko hainbat<br />
gertakizunen berri emateaz<br />
gain, gaur-gaurko gaiak jorratuko<br />
dituzte erreportajeetan.<br />
Aste osoko agenda sozio-kulturala<br />
izango da saioko berrikuntza.<br />
‘Lo mejor de Euskadi ...’. ETB2. 20:00.<br />
Tele 5<br />
07:00: Boing. Las macabras<br />
aventuras de Billy y Mandy.<br />
Titeuf. Geronimo Stilton.<br />
Jewlpet. Las supernenas Z.<br />
Los secret saturday. Bakugan<br />
en nueva Vestroia. Ben 10<br />
Alien Force.<br />
10:15: Patito feo.<br />
11:30: I love TV.<br />
12:30: Decogarden. Yolanda<br />
Alzolaren eskutik.<br />
13:00: Vuélveme loca. Patricia<br />
Perezek eta Celia Montalbanek<br />
aurkezten duten saioa.<br />
15:00: Informativos Telecinco.<br />
Carme Chaparrok aurkezten<br />
duen albistegia.<br />
16:00: Zinema. ‘Ojalá fuera<br />
cierto’. Zuz.: Mark Waters.<br />
Akt.: Reese Witherspoon,<br />
Mark Ruffalo. 2005.<br />
‘La guillotina’. 20:00<br />
18:00: ¡Que tiempo tan feliz!n.<br />
Mª Teresa Camposek<br />
aurkezten duen saioa.<br />
20:00: La guillotina. Jesus<br />
Vazquezek aurkezten duen<br />
lehiaketa.<br />
20:55: Informativos Telecinco.<br />
Carme Chaparrok azken<br />
berriak biltzen dituen albistegia<br />
aurkezten du.<br />
21:45: La noria. Jordi Gonzalezek<br />
prentsa arrosari buruz<br />
aurkezten duen magazina.<br />
02:30: Locos por ganar.<br />
Lehiaketa.<br />
<strong>04</strong>:00: Infocomerciales.<br />
05:00: En concierto. Musika<br />
saioa.<br />
05:30: Fusión sonora. Musika<br />
saioa.<br />
Saileko hiltzaileak<br />
aztergai<br />
Saileko hiltzaileen azterketa<br />
psikologikoa landuko dute<br />
gaur, Asesinos en serie dokumentalak.<br />
AEBetako azken<br />
urteetan ospetsu egin diren<br />
hiru kasutako istorioak kontatuko<br />
dituzte. Hirurek haurtzaro<br />
lazgarria izan zuten, eta<br />
hirurak oso gazterik hasi ziren<br />
hiltzen.<br />
‘Documentos TV’. La2. 22:45.<br />
La Sexta<br />
06:15: LaSexta en concierto.<br />
07:00: Lo mejor de laSexta.<br />
07:30: Teletienda.<br />
08:40: El cazador cazado.<br />
Dokumentala.<br />
09:35: ¿Sabías que?<br />
10:00: El guerrero más letal.<br />
Dokumentala.<br />
11:00: Nextworld. ‘Superhumanos<br />
del futuro’. Dokumentala.<br />
12:00: Crash test. Dokumentala.<br />
13:00: Megaedificios. ‘Glitz<br />
City’.<br />
14:00: LaSexta Noticias. Albistegia.<br />
14:55: Zinema. ‘La gran evasión’.<br />
Zuz.: John Sturges. Akt.:<br />
Steve McQueen, James Garner,<br />
Charles Bronson. 1962.<br />
Valentzia-Deportivo. 22:00<br />
18:30: Bones. Telesaila. ‘Sal<br />
en las heridas’. ‘El doctor en la<br />
guarida del tigre’.<br />
20:20: LaSexta Noticias.<br />
Cristina Villanuevak azken<br />
berriak biltzen dituen albistegia<br />
aurkezten du.<br />
21:20: Espainiako Ligako<br />
futbol partidaren atariko<br />
saioa.<br />
22:00: Espainiako Ligakopartida.<br />
Valentzia - Deportivo.<br />
00:00: Espainiako Ligako<br />
futbol partidaren ondorengoa.<br />
01:05: Poker Izarren Txapelketa.<br />
02:15: Gana ahora. Lehiaketa.<br />
TF1<br />
B Irratia<br />
06:30: TFOU.<br />
08:10: Téléshopping samedi.<br />
09:40: Télevirine.<br />
10:10: Combien ça coûte?<br />
L’hebdo.<br />
10:55: Tous ensemble.<br />
11:55: Attention a la marche!.<br />
13:00: Journal. Julien Arnauden<br />
eskutik.<br />
13:30: Reportages. ‘Petits<br />
chiens, gros trafics’.<br />
14:15: Telefilma. ‘Tornade de<br />
glace’. Zuz.: Steven R. Monroe.<br />
Akt.: Mark Moses. 2009.<br />
16:00: Gossip girl. Telesaila.<br />
‘S&D: podium ou coulisses?’.<br />
‘Petites trahisons etre amis’.<br />
17:55: Tous ensemble. Marc<br />
Emmanuelen eskutik.<br />
‘New York, unite...’. 23:10<br />
18:50: 50 mn inside.<br />
20:00: Journal. Albistegia.<br />
20:45: Gad Elmaleh. Ikuskizuna.<br />
‘Le dernière de ‘papa<br />
est en haut’.<br />
23:10: New York, unité spéciale.<br />
Telesaila. ‘le mensonge<br />
de trop’. ‘Dessine-moi un<br />
meurtre’.<br />
00:40: New York, police judiciaire.<br />
Telesaila. ‘Pacte avec<br />
le diable’. ‘Emprise mortelle’.<br />
02:20: Alerte Cobra. Telesaila.<br />
‘Camarades en dètresse’.<br />
03:15: Tour Auto <strong>2010</strong>.<br />
03:25: Histoires naturelles.<br />
‘Doxpi, la force basque’.<br />
<strong>04</strong>:20: Sur les routes d’Ushuaïa.<br />
‘Terres colorées’.<br />
<strong>04</strong>:45: Musique.<br />
Euskadi Irratia. Xabier Unanuek<br />
iPad-ari buruzko argibideak emango<br />
ditu @Bildua saioan. Ordenagailu horiek<br />
aztertzeaz gain, Foodprints sare soziala<br />
ere aurkeztuko dute. Xabier Mendiguren<br />
eta Paul Bilbao gonbi<strong>datu</strong> dituzte Amarauna<br />
saiora; Kontseiluko zuzendaritza<br />
utzi du Mendigurenek, eta Bilbao izango<br />
da ordezkoa.<br />
Iparraldeko Euskal Irratiak.<br />
16:30ean, Montaubanen eta Baionaren<br />
arteko Top 14ko errugbi partida emango<br />
dute. 18:30ean, berriz, Berezkoen Binakako<br />
Txapelketako finala, Baionako Moderne<br />
Trinketetik. Sorhuet eta Ozafrain<br />
bikoteak Waltari eta Etxeto bikotearen<br />
aurka jokatuko du.<br />
Radio Euskadi. Iñaki Anasagasti<br />
(EAJ) elkarrizketatuko dute Más que palabras<br />
saioan.<br />
France 2<br />
07:00: Télématin.<br />
09:30: Thé ou café.<br />
10:45: Motus. Thierry Beccarok<br />
aurkezten duen lehiaketa.<br />
11:20: Les z’amours. Texek<br />
aurkezten duen lehiaketa.<br />
11:55: Tout le monde veut<br />
prendre sa place. Naguik<br />
aurkezten duen lehiaketa.<br />
13:00: Le journal. Olivier Galzik<br />
aurkezten duen albistegia.<br />
13:15: 13 h 15, le samedi.<br />
13:55: Envoyé spécial: la suite.<br />
‘6 ans après: dons d’organes,<br />
d’une vie à l’autre’.<br />
14:45: Louis Page. Telesaila.<br />
16:25: Telefilma. ‘Mari Higgins<br />
Clark. Ce soir, je veillerai<br />
sur toi’. Zuz.: David Winning.<br />
Akt.: Cameron Bancroft.<br />
2003.<br />
‘Encore une chanson!’. 20:35<br />
18:05: ADN. Sebastien Folinek<br />
aurkezten duen saioa.<br />
18:45: CD’aujourd’hui.<br />
18:55: Mot de passe. Gonbi<strong>datu</strong>a:<br />
Elodie Gossuin, Stephane<br />
Bern.<br />
20:00: Journal. Abistegia.<br />
20:35: Encore une chanson!.<br />
Laurie Cholewaren eskutik.<br />
22:50: On n’est pas couché.<br />
Laurent Ruquierrek aurkezten<br />
duen saioa.<br />
01:25: L’objet du scandale.<br />
Guillaume Durandek aurkezten<br />
duen saioa.<br />
03:25: Thé ou cafe. Magazina.<br />
<strong>04</strong>:25: 70’s Show. Telesaila.<br />
05:10: Les gens du pays<br />
d’en-haut.<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 33<br />
‹ Agenda<br />
FM<br />
89.2 Segura irratia<br />
89.7 Antxeta irratia<br />
91.4 Euskalerria irratia<br />
91.8 Irulegiko Irratia<br />
93.6 Arrate irratia<br />
94.4/95.2 Euskadi irratia<br />
95.5 Xiberoko Boza<br />
96.0 Bilbo Hiria<br />
97.0 Tas-Tas irratia<br />
99.8 Herri Irratia<br />
101.3 France Bleu Pays<br />
Basque<br />
102.6 Bizkaia irratia<br />
103.5 Gaztea<br />
106.6 Gure Irratia<br />
107.0 Eguzki irratia /<br />
Oiartzun irratia<br />
107.5 Txolarre irratia<br />
107.5 Xorroxin irratia<br />
107.7 Hala Bedi<br />
AM<br />
12<strong>24</strong> Herri Irratia<br />
Internet<br />
www.info7.com Info7<br />
D<br />
France 3<br />
08:20: Samedi ludo.<br />
11:05: Magazines régionaux.<br />
12:00: Le 12/13.<br />
12:50: 30 millions d’amis.<br />
13:30: Les grands du rire.<br />
14:35: Côté jardins.<br />
15:00: En course sur France<br />
3.<br />
15:25: La vie d’ici.<br />
17:00: Slam. Lehiaketa.<br />
17:30: Des chiffres et des lettres.<br />
18:00: Questions pour un<br />
super champion. Lehiaketa.<br />
18:35: Avenue de l’Europe.<br />
Gonbi<strong>datu</strong>a: Helena Petaisto.<br />
18:50: Le 19/20.<br />
20:10: Fa si la chanter.<br />
20:35: La commanderie. Telesaila.<br />
‘La procession’. ‘A l’arrivée<br />
du duc d’Anjou’. ‘L’Imposteur’.<br />
22:20: Soir 3.<br />
22:40: Inspecteur Barnaby.<br />
Telesaila.<br />
00:15: Tout le sport.<br />
Arte<br />
18:00: Tous les habits du<br />
monde.<br />
18:30: Cuisines des terroirs.<br />
19:00: Arte journal.<br />
19:10: Arte reportage. ‘Ingouchie,<br />
le règne de la terreur’.<br />
19:55: 360º GEO. ‘Cap Cod, le<br />
temps des cranberries’.<br />
20:40: La Code maya enfin<br />
déchiffé. Dokumentala. Zuz.:<br />
David Lebrun. 2008.<br />
22:10: Zinema. ‘Ravages’.<br />
Zuz.: Christophe Lamotte.<br />
Akt.: Laurie Lefret, Marie Kremer,<br />
Iris Vincent. 2007.<br />
23:45: Metropolis. Magazina.<br />
00:35: Philosophie. ‘Technique’.<br />
Gonbi<strong>datu</strong>a: Caterina<br />
Zanfit.<br />
01:00: Placido Domingo.<br />
‘Les plus beaux rôles de ma<br />
vie’.<br />
03:00: Tracks.
34 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Plaza›Kultura<br />
Filippos Tsitos zinemagile greziarra, atzo, Donostiako Viktoria Eugenia antzokian. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
«Greziarrak ez<br />
dira arrazista<br />
militanteak»<br />
Filippos Tsitos ‘Plato’s Academy’filmaren<br />
egileak dramatismotik aldenduz eta umorez<br />
joarratu du greziarren arrazismoaren gaia<br />
Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldian<br />
emango dute gaur filma<br />
Gorka Erostarbe Donostia<br />
Pentsatzen edo egiten duzun hori<br />
zergatik pentsatzen edo egiten<br />
duzun ez dakizunean, ezin izan<br />
militante. Stavros 50 urte inguruko<br />
tabako dendari greziarra da.<br />
Eguna ematen du tabako dendaren<br />
aurrean eserita lagunekin batera.<br />
Haiek ere dendariak dira.<br />
Langile albaniarrek eta txinatarrek<br />
auzoan lan nola egiten duten<br />
begiratu beste denbora-pasarik ez<br />
dute, destainez eta mespretxuz<br />
begiratzen dute. «Ez dakite zehazki<br />
zergatik ez dituzten gustuko albaniarrak<br />
eta txinatarrak», dio<br />
Filippos Tsitos Plato’s Academy<br />
(Platonen akademia) filmeko zuzendariak:<br />
«Greziarrak ez dira<br />
arrazista militanteak. Grezian ez<br />
dago teoriarik etorkinen aurka<br />
egiteko. Eskuin muturreko alderdi<br />
bat badago, baina apenas duen<br />
indarrik. Gehiago da beldur giza-<br />
G Gaurko egitaraua<br />
p16:30: ‘Kavi’ film laburra<br />
(Gregg Helvey, AEB) eta ‘Plato’s<br />
Academy’ / ‘Akadimia Platonos’<br />
(Filippos Tsitos, Grezia).<br />
p19.00: ‘Sauver Rama’ film laburra<br />
(Tahirou Tassere, Burkina<br />
Faso) eta ‘Children of Diyarbakir’<br />
/ ‘Min Dî’ (Miraz Bezar, Alemania).<br />
p23.00:‘Welcome’ (Philippe<br />
Lioret (Frantzia).<br />
* Donostiako Viktoria Eugenia<br />
antzokian dira emanaldiak.<br />
tiarrago bat, ezagutzen ez denarekiko<br />
beldurra, arrotz denarekiko<br />
beldurra».<br />
Giza Eskubideen Zinemaldiko<br />
film denek landutako gai guztiak<br />
bezala, serioa, dramarako bide<br />
egokia eskaintzen duena da xenofobiarena,<br />
arrazismoarena eta<br />
immigrazioarena, baina jaialdiko<br />
beste film gehienek ez bezala, tonuak<br />
egiten du desberdin Tsitosen<br />
filma, komedia samur eta<br />
atsegina baita, nahiz eta gaiaren<br />
konplexutasunari ez dion muzin<br />
egiten, eta arinkerian ez den erortzen:<br />
«Uste dut greziarrak ez daudela<br />
prestaturik gai honen inguruko<br />
film erabat serioa ikusteko<br />
oraindik. Beraz, pentsatu nuen<br />
umorearen bidetik akaso jorra zitekeela<br />
gai hori». Greziar batek<br />
esana. Filippos Tsitos Atenasen<br />
jaio zen, 1966an, eta Berlinen bizi<br />
da 1991tik. Oihartzun handirik<br />
gabe igarotako My Sweet Home<br />
(2001) izan zen zinemagilearen lehen<br />
film luzea.<br />
Filma ikusi duten hainbat greziarrek<br />
kritikatu dute Tsitos, berak<br />
aitortu duenez: «Greziar guztiak<br />
ez direla xenofoboak esan didate.<br />
Eta egia da, greziar guztiak<br />
ez dira xenofoboak leku eta une<br />
guztietan. Gehiegikeria puntu<br />
bat ere badago, jakina, baina, oro<br />
har, beraien burua filmean islaturik<br />
ikusi dute gehienek». Umorearen<br />
bidetik «sentimendu batzuen<br />
egia» bilatzea izan zuen helburu<br />
zinemagileak: «Mezu baten egia<br />
bilatu nahi nuen, beste bide batetik.<br />
Greziarren xenofobia eta<br />
identitatearen desintegrazioa<br />
azaldu nahi nuen, baina modu dibertigarrian».<br />
Umorea darabil, esaterako, hiru<br />
tabako dendetako saltzaileen<br />
denbora-pasa gogokoena parean<br />
negozioa irekitzen ari diren txinatar<br />
kopurua zenbatzea bihurtzen<br />
denean, edota dendarietako baten<br />
txakurrari beha jartzen direnean<br />
haren paretik pasatzen denari<br />
zaunka egingo dion edo ez<br />
dion, zaunkarekin albaniar dena<br />
salatzen duelakoan.<br />
Umorearen tratamenduak kalte<br />
baino mesede egiten dio filmaren<br />
mezuari, arazoa gizatiartu<br />
egiten baitu, eta azken emaitza<br />
horretan berebiziko garrantzia<br />
dute nola gidoiak eta elkarrizke-<br />
tek, hala pertsonaien osaera psikologikoak<br />
ere. Lehen gidoia idatzi<br />
zuenean, albaniarra ez, baizik<br />
eta turkiarra zela jakiten zuen<br />
pertsonaia nagusiak, baina berehala<br />
al<strong>datu</strong> zuen kontua: «Konturatu<br />
nintzen greziarrok eta turkiarrek<br />
geroz eta gauza komun<br />
gehiago ditugula, eta, beraz, albaniarra<br />
zela konturatzea hobetsi<br />
nuen». Stavros protagonistak, bere<br />
lagunekin denda zain egoteaz<br />
gain, bere ama aguretua zaintzea<br />
du ardura nagusi. Egun batean albaniar<br />
langile bat agertuko da auzoan,<br />
eta Stavrosen anaia dela<br />
esango du. Horrek buruhausteak<br />
ekarriko dizkio protagonistari:<br />
«Greziar batentzat ezin da egon<br />
ezer okerragorik albaniar dela jakitea<br />
baino», Tsitosen hitzetan.<br />
1998 inguruan albaniar mordoa<br />
joan zen Greziara lan bila, eta Greziako<br />
ekonomiarentzat onuragarri<br />
izan direla greziarrek beraiek<br />
‘‘<br />
Greziarren xenofobia<br />
azaldu nahi nuen,<br />
baina modu<br />
dibertigarrian»<br />
«Europan barrena etorkin<br />
mugimendua hasi zenean<br />
galduta sentitu ziren<br />
greziar gehienak»<br />
FILIPPOS TSITOS<br />
Zinemagilea<br />
onartzen dute, «baina, hala ere,<br />
ezinikusia badute haiekiko».<br />
Grezia unibertsoaren zentroa<br />
izan dela konbentzituta bizi izan<br />
dira urte askoan greziarrak, zinemagileak<br />
azaldu duenez: «Eskolan<br />
ere hori jaso izan dute, eta duela<br />
hamarkada inguru Europan<br />
barrena etorkinen mugimendu<br />
handia hasi zenean galdurik sentitu<br />
ziren greziar gehienak». Filmeko<br />
protagonista eta bere koadrila<br />
bezala, greziarrak lasai eta<br />
geldi egotera ohituak daude, egilearen<br />
hitzetan: «Begira egotea<br />
dute gustuko, lasai arraio ibiltzea,<br />
arazoa muturraren parean izan<br />
artean ez dute hatzik mugitzen».<br />
Ukitu errealista handiko filma<br />
dela ukaezina den arren, dokumentalik<br />
ez egiteko asmo kontzientea<br />
hasieratik izan zuen Tsitosek:<br />
«Horregatik barneratu genituen<br />
gure elkarrizketa horiek,<br />
ia absurdoraino bultzatuz. Eta horregatik<br />
eman genien hainbesteko<br />
garrantzia pertsonaiei».<br />
Antonis Kafetzopoulos aktoreak<br />
Stavrosen paperean egindako<br />
lana nabarmendu du Tsitosek:<br />
«Guztiak daude bikain, baina protagonistaren<br />
rola jokatzen duena<br />
nik inoiz ezagutu dudan aktorerik<br />
argiena da. Zuk bat eskatu eta<br />
berak hamar emango dizkizu». Titika<br />
Saringoilik amaren rolean<br />
egindako lan sotilak ere goxotasuna<br />
eta umorea, neurri berean, eskaintzen<br />
dio istorioari.
Donostiako San Bizente eta Santa Maria elizetako ezkilak txalapartaren<br />
gisara joz iragarri zuten atzo lau txalapartarik Olatu Talka jaialdiaren<br />
hasiera. Hiru egunez, 69 kultur ekitaldi parte-hartzaile egingo dira hirian.<br />
Aspaldiko partez,<br />
gizakiaren eskuetan<br />
Juan Luis Zabala Donostia<br />
Gero eta ahaztuagoak<br />
daude ezkilak. Ia guztiz<br />
galdua dute garai<br />
bateko funtzio soziala.<br />
Isilduta ez daudenak programatutako<br />
makinek gidatzen eta<br />
joarazten dituzte. Baina bada<br />
oraindik ezkilak maite dituenik,<br />
eta maitatzeaz gain ezkilak beren<br />
eskuekin gozatu eta gozarazten<br />
dituenik. Juan Mari Beltran, Ixiar<br />
Jauregi, Aitor Beltran eta Ander<br />
Barrenetxea, adibidez. Lau txalapartari<br />
horiek, eskuetan mailuak<br />
hartuta, ezkilak txalaparta jotzen<br />
den moduan joz iragarri zuten<br />
atzo eguerdian, Donostiako<br />
Alde Zaharrean, Olatu Talka<br />
jaialdiaren hasiera. Dilin Dalanketan<br />
izena eman zioten saiori.<br />
Nekatuta amaitu zuen saioa<br />
Juan Mari Beltranek, ezkila jotzeko<br />
erabili zituen bi mailuetako bakoitzak<br />
1,25 kilo pisatzen dituelako,<br />
baina oso pozik. Pozik, batetik,<br />
«gozamen handia» delako<br />
ezkilak gisa horretan jotzea. Pozik,<br />
bestetik, makinen mende<br />
utzita dauden ezkilak atzo gizakien<br />
esku egon zirelako, «herri<br />
funtzioa» betetzen gainera.<br />
Txalapartariek beren lana on-<br />
Irudia qIruñea<br />
Montxo Armendariz zinema zuzendaria Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoko doktore honoris causa<br />
izen<strong>datu</strong> zuten atzo. «Modernoa, dinamikoa<br />
eta komunikazio era berrietara irekia» den uni-<br />
do baino hobeto egin bazuten ere,<br />
ekitaldiak harrera nahasi eta hotz<br />
samarra izan zuen behean, San<br />
Bizente eta Santa Maria elizetako<br />
atarietan bildutako jende ez oso<br />
ugariaren aldetik. Hara joandakoek<br />
ez zekiten oso ondo zer ikusi<br />
eta entzutera joanak ziren, eta<br />
behin hara iritsitakoan ez zuten<br />
aurkitu azalpen argigarririk<br />
emango zien inor. Elkarri galdezka<br />
aritu ziren batzuk, despistatuta,<br />
nora joan, non kokatu edo begirada<br />
nora zuzendu ezin asmatuta.<br />
Azak ontzeko, hedabide batek ekitaldian<br />
ehun dantzarik parte hartuko<br />
zuela iragarria zuen, baina<br />
han ez zen inongo dantzariren<br />
arrastorik.<br />
Kazetarien artean ere nahasketa<br />
giroa zen nagusi saioa hasi aurretik.<br />
San Bizenteko eraikinean<br />
ate txiki bat irekita ikusi, eta han<br />
hasten zen kiribil-eskaileran gora<br />
abiatu zen argazkilari bat. Argazkilariaren<br />
atzetik, erredaktorea;<br />
erredaktorearen atzetik, ekitaldia<br />
ikustera joandako jendea.<br />
Goian, ordea, ganbara bat baino<br />
ez zuten aurkitu, eta atzera behera.<br />
Gero kazetari batzuek aurkitu<br />
zuten ezkila dorrerako bidea, hala<br />
San Bizenten nola Santa Marian.<br />
San Bizenteko ezkila dorrean<br />
Gunter Neuholdek beste hiru urtez zuzenduko<br />
36›› du Bilboko Orkestra Sinfonikoa, 2014ra arte<br />
jarri zuten abian ekitaldia Ixiar<br />
Jauregik eta Aitor Beltranek,<br />
eguerditik pare bat minutu paseak<br />
zirenean. Atarian bildutakoek<br />
gora begiratu eta ozta-ozta ikusi<br />
zuten Ixiar Jauregi, eskuetan<br />
mailuak zituela, ezkila tan-ttakunaren<br />
erritmoan jotzen.<br />
Lau minutuko saioaren ondoren,<br />
isilunea. Abuztuaren 31ko<br />
kalea zeharkatuz Santa Mariako<br />
elizaren atarira joateko tenorea,<br />
Juan Mari Beltran eta Ander Barrenetxea<br />
hiruko erritmoan ari<br />
baitziren han. Santa Mariako atarian<br />
San Bizentekoaren antzekoa<br />
zen egoera: zer ikusi eta entzun<br />
behar zuen oso argi ez zekien jendea,<br />
gora eta inguruetara begira,<br />
zerbait gertatu beharko balu bezala,<br />
halako batean zerbait gertatuko<br />
ote den zain.<br />
Santa Mariako saioa amaituta,<br />
San Bizentekoen txanda berriro;<br />
laukoan ari ziren oraingoan. Laugarren<br />
saioa, Santa Marian, ezpata-dantzaren<br />
erritmoan. Eta, amaitzeko,<br />
azken saioa bi ezkila dorreetan<br />
batera. Hamabi eta erdiak pasatxo<br />
zirela amaitu zen saioa, isiltasuna<br />
beste mugarririk gabe.<br />
Ordurako Olatu Talkako giroa<br />
dastatu nahi zutenak beste eszenategi<br />
batzuetara joanak ziren,<br />
ARMENDARIZ, ‘HONORIS CAUSA’ NUP-EN<br />
bertsitateko kide izateagatik «zorionekoa» sentitzen<br />
dela adierazi zuen Armendarizek. Argazkian,<br />
Julio Lafuente NUPeko errektorearen besarkada<br />
jasotzen ageri da zuzendaria. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Ixiar Jauregi eta Aitor Beltran, San Bizenteko ezkildorrean. A. CANELLADA / ARP<br />
San Martin plazara batez ere, han<br />
trileroakari baitziren jotzen ordurako,<br />
trikitixa eta flamenkoa uztartzen<br />
dituzten musikariak.<br />
Gaur, aurkako manifestazioa<br />
Donostia Europako Kultur Hiriburua<br />
2016 Hautagaitzak antolatu<br />
du jaialdia, herritarren partehartzean<br />
oinarrituta, eta 69 ekitaldi<br />
edo «energia kulturaleko<br />
ekintza» eskainiko ditu atzo<br />
eguerdian hasi zenetik bihar ilun-<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
Jurgen Untermann, Koloniako<br />
(Alemania) Unibertsitateko Indoeuropar<br />
Hizkuntzalaritzako irakasle<br />
emeritua, hautatu du epaimahaiak<br />
Nafarroako Gobernuaren<br />
Vianako Printze saria<br />
emateko. Iberiar Penintsulako<br />
antzinako hizkuntza eta idazkeran<br />
dagoen aditu handienetakoa<br />
da Untermann, nahiz eta ez den<br />
tzean amaituko den arte. Baina<br />
Donostia Europako Kultur Hiriburua<br />
2016 Hautagaitzak ez du herritar<br />
guztien babesa. Hainbat herritarrek<br />
deituta, hautagaitza horren<br />
aurkako manifestazioa egingo<br />
da gaur, 19:00etan, Donostiako<br />
Bulebarretik irtenda. «Lau haizeetara<br />
zabaltzen dabiltzan mezu,<br />
argudio eta justifikazioen iruzurra»<br />
agerian utzi beharra daukatela<br />
adierazi dute manifestaziorako<br />
deia egin dutenek.<br />
Jurgen Untermann<br />
hizkuntzalariak jasoko<br />
du Vianako Printze saria<br />
Iberiar Penintsulako<br />
hizkuntza<br />
indoeuroparretan<br />
aditua da 82 urteko<br />
ikerlari alemana<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 35<br />
oso ezaguna herritarrentzat.<br />
«Itzalean» eta komunikabideen<br />
arretatik urrun dagoen jende horren<br />
lana saritu nahi izan dutela<br />
azaldu zuen Maria Bayo soprano<br />
eta Vianako Printze sariko epaimahaiburuak<br />
atzo. Hautagaien<br />
artean, besteak beste, Peter<br />
Handke eta Ian McEwan idazleak<br />
eta Michael Haneke zinema zuzendaria<br />
zeuden.<br />
Untermannek 40.000 euroko<br />
diru saria jasoko du eta dagoeneko<br />
baieztatu du ekainean egingo<br />
den sari-emate ekitaldira joango<br />
dela. Literatura, arte plastiko eta<br />
eszeniko, arkitektura edota zientzia<br />
ikerketaren alorrean nabarmendu<br />
diren pertsonak saritzen<br />
ditu Vianako Printzeak.
36 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Plaza › Kultura<br />
DLaburrak<br />
‘Oteiza, testuak eta beste<br />
poemak’, Zarautzen gaur<br />
ANTZERKIA ›Patxi Santamaria<br />
eta Inaxio Tolosa aktoreek Oteiza.<br />
Testuak eta beste poemak<br />
ikuskizunaren euskarazko bertsioa<br />
estreinatuko dute gaur,<br />
22:00etan, Zarauzko Lizardi<br />
antzokian. Oteizaren askotariko<br />
testuetan oinarritua dago lana.<br />
Bilboko Orkestra Sinfonikoa beste hiru<br />
urtez zuzenduko du Gunter Neuholdek<br />
Albeniz, Mahler<br />
eta Halffeter<br />
omenduz abiatuko du<br />
BOSek <strong>2010</strong>-2011ko<br />
denboraldia urrian<br />
Irune Berro Bilbo<br />
Gunter Neuhold zuzendari austriarra<br />
beste hiru urtez izango da<br />
BOSeko zuzendaria. 2014ko ekainera<br />
arte gi<strong>datu</strong>ko du gutxien-gutxienez<br />
Bilboko Orkestra Sinfonikoa,<br />
Bizkaiko Foru Aldundiko eta<br />
BOSeko arduradunekin halaxe<br />
adierazten duen ituna izenpetu<br />
ondoren. Oraindik ez da amaitu<br />
2009-<strong>2010</strong>eko denboraldia, eta,<br />
dioenez, «gozatzen» ari da orkestrarekin.<br />
«Emeki-emeki» ari da lanean,<br />
«hori baita orkestra batekin<br />
behar egiteko modu bakarra».<br />
2008ko ekainean iritsi zen<br />
Neuhold Bilbora, eta 2009-<strong>2010</strong>eko<br />
denboraldiko egitaraua osatzeko<br />
ardura bere gain hartu zuen erabat.<br />
Orkestrak bide berriak jorra-<br />
Gunter Neuhold, BOSeko zuzendari artistikoa. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />
tu ditu, Txinako eta AEBetako<br />
egileen obrak interpretatuz.<br />
<strong>2010</strong>-2011ko egitaraua askoren<br />
artean diseinatu dutela azaldu du<br />
Neuholdek. Ordea, Neuholdek<br />
zuzenduko dituen kontzertuak<br />
Neuholdek berak prestatu ditu,<br />
eta, besteak beste, Bruckner, Honegger,<br />
Poulenc, Franck eta Beethoven,<br />
Schumann piezak aukeratu<br />
ditu.<br />
Sumendiaren marrua<br />
Kritika<br />
Musika<br />
Euskadiko Orkestra<br />
Sinfonikoa<br />
Zuzendaria: Andrei Boreiko.<br />
Pianista: Ewa Kupiec. Lekua:<br />
Kursaal auditoriuma (Donostia).<br />
Eguna: Apirilak 22.<br />
Arkaitz Mendoza<br />
I<br />
slandiako sumendi madarikatua<br />
kaltegarria izan da<br />
Euskadiko Orkestrarentzat<br />
azken kontzertu honetan.<br />
Andrei Boreiko zuzendariak ezin<br />
izan zuen entseguetara garaiz iritsi,<br />
eta, bezperako lan azkar bat<br />
egin ostean, duina ez ezik, txalogarria<br />
izan zen eskainitakoa.<br />
Irati Jimenezek irabazi du<br />
Beterriko Liburua<br />
LITERATURA ›111 Akademiako<br />
kideek Irati Jimenezen Nora ez<br />
dakizun hori (Elkar) eleberriari<br />
eman diote Beterriko Liburua<br />
aipamena. Jimenezen lanarekin<br />
batera, Aingeru Epaltzaren Izan<br />
bainintzen Nafarroako errege<br />
iritsi zen azken bozketa txandara.<br />
Bien artean 19 botoko aldea<br />
gertatu zen azken bozketan.<br />
Sari-emate ekitaldia maiatzaren<br />
6an egingo da, Amasako<br />
(Gipuzkoa) Kultur Etxean<br />
Orkestrak hain landua duen<br />
Beethovenen 7. Sinfonia txertatu<br />
zen egitarauan aldaketa gisa,<br />
baina gainontzekoa oso-osorik<br />
mantendu zen. Aldez aurretik,<br />
zorionak, zorigaitzei aurre egiteagatik!<br />
On Kixoteren Dantzak entzun<br />
genituen hasiera batean. Roberto<br />
Gerhard kataluniarrak pianorako<br />
idatzi zuen arren, laster<br />
asko ekin zion orkestrazioari.<br />
Pianoaren garrantzia aipagarria<br />
da, eta fintasun eta dotorezia<br />
aparteko lana burutu zuen Perez<br />
de Azpeitiak, orkestrako pianistak.<br />
Halere, Urrezko Aroko dantzan<br />
hari taldea indar larregiz<br />
sentitu zen, egurats mistikoa<br />
guztiz harilkatu gabe. Perkusio<br />
eta hari taldeko alde grabea osa-<br />
Irati Jimenez. ANDONI CANELLADA / ARP<br />
Urriaren 7an ekingo dio BOSek<br />
denboraldiari, Isaac Albeniz, Gustav<br />
Mahler eta Cristobal Halffeterri<br />
gorazarre eginez. Albeniz eta<br />
Mahler sortu zireneko 150. urtemuga<br />
ospatuko du, baita Halffeterren<br />
80. urtebetetzea ere. Luis de<br />
Pablo bilbotar musikagileak, halaber,<br />
80 urte beteko ditu, eta haren<br />
obra bat, Aurpegiainterpretatuko<br />
du BOSek urriaren 28an.<br />
tzen duten biolontxelo eta kontrabaxuak<br />
bikain aritu ziren.<br />
Lehen aldiz interpretatzen den<br />
obra izanik, emaitza polita izan<br />
zen, bai jauna!<br />
Kataluniatik Ukrainara abiatu<br />
ginen jarraian. Szymanowskiren<br />
4. Sinfonia ez da orkestrarako<br />
soilik egituratu, piano eta orkestrarako<br />
baizik. Kupiec andereak<br />
ganbera musikan iaioa dela<br />
ohartarazi zigun, hain propioak<br />
dituen eskumuturreko bibrazio<br />
horiek begi bistakoak baitziren.<br />
Akorde sendo bakoitzaren indarra<br />
denboraren harian itzal ez<br />
dadin jorratzen den efektua da<br />
Kupiecek landutakoa. Soinu<br />
bakarreko pasarte pila ditu pianoak,<br />
agian ez hain zailak, baina<br />
bai energia eta adore handikoak.<br />
Irati Goikoetxeak irabazi<br />
du Peru Abarka lehiaketa<br />
LITERATURA ›Irati Goikoetxeak<br />
irabazi du Peru Abarka narrazio<br />
lehiaketako saria, Arraroa ipuinarekin.<br />
1.700 euroko saria jasoko<br />
du Goikoetxeak, eta bere<br />
ipuina helduentzako album<br />
ilustratu moduan argitaratuko<br />
dute. Ilustratzailea hautatzeko,<br />
Peru Abarka ilustrazio lehiaketa<br />
jarri dute martxan. Narrazio<br />
lehiaketako epaimahaia Patziku<br />
Perurenak, Luistxo Egiak eta<br />
Mari Eli Ituartek osatu dute.<br />
Abonuko denboraldiari hasiera<br />
emango dioten bi kontzertu horiek<br />
Neuholdek zuzenduko ditu.<br />
Orotara, hamazortzi kontzertu<br />
emango ditu BOSek, abonuko egitarauaren<br />
barruan. Eta horietako<br />
asko kanpoko zuzendariek gi<strong>datu</strong>ko<br />
dituzte. Besteak beste, Claus<br />
Peter Flor eta Antoni Wit izango<br />
dira Bilbon, baita barrokoko eta<br />
klasizismoko errepertorioan aditu<br />
den Cristoph Spering ere.<br />
Bakarlariak ere gonbi<strong>datu</strong> ditu<br />
BOSek, musikariak eta abeslariak.<br />
Patricia Kopatchinskaja eta<br />
Carolin Widmann biolinistak eta<br />
Joaquin Atxukarro pianista ariko<br />
dira BOSekin. Valentin Erben ere<br />
izango da, Alban Berg laukoteko<br />
biolontxelo jotzailea.<br />
Ganbera kontzertuak ere egingo<br />
ditu BOSek —11, guztira—.<br />
«Bereziena» Atxukarrorena izango<br />
da. Pianistak berak erabakiko<br />
du, agertokira igotzean, zein obra<br />
eta zenbat denboraz jo. Saio «informal<br />
eta intimoa» izango dela<br />
nabarmendu du Borja Pujolek,<br />
BOSeko zuzendari teknikoak.<br />
Horretan leial azaldu zen Kupiec,<br />
betiere sendotasuna eta entrega<br />
pil-pilean mantenduz. Bis modura<br />
eskainitakoa xumeegia izan<br />
zen, hau tamala!<br />
Beethovenen interpretazioa<br />
Boreiko at sentitu nuen. Poco sostenuto,<br />
vivace atalean makalegi,<br />
begiak partiturari atxikita, musikariei<br />
konfiantza helarazi gabe.<br />
Allegretto famatuan betiko hankasartzean<br />
hondoratu zen,<br />
lasaiegi interpretatzeak ez dio<br />
mesederik egiten kontrabaxuen<br />
erritmo ibiltariaren garapenari.<br />
Azkenengo bi ataletan itxura<br />
jatorra berreskuratu zuen, baina<br />
ez zen Boreiko eroso sentitu<br />
musika hauetan, ziur aski<br />
sumendiaren marruari zuzendu<br />
beharko dizkiogu kalteak.
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 37<br />
‹ Publizitatea
38 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Plaza › Kultura<br />
Artea D<br />
Ezintasuna<br />
Begiz<br />
Ismael Manterola Ispizua<br />
A<br />
urreko astean nire lankide<br />
eta artista den Erramun<br />
Landa arrazoi jakinik<br />
gabe atxilotuta eta inkomunikatuta<br />
zegoen bitartean, nik Fa-<br />
Mikel Onandia<br />
A<br />
skotan gertatzen da bere<br />
garaian ospea lortu zuten<br />
artisten geroagoko<br />
lanak ez izatea fama eman zioten<br />
garaikoak besteko interesekoak.<br />
Baina arte munduan izenak asko<br />
balio du, eta kontsakratutako artista<br />
baten produkzio osoa beti kalitatezkoa<br />
ez izanagatik ere, haren<br />
sinadurak jada gainbalio bat<br />
ematen die lan guztiei, sarritan<br />
balio ekonomikoa baino ez bada<br />
ere. Hala, ohikoa da bildumagile<br />
pribatu eta publikoek bere garaian<br />
nabarmendu ziren sortzai-<br />
llen Fruit izeneko proiektu artistikoari<br />
buruz idatzi nuen tarte<br />
honetan.<br />
Ez dut askotan egiten, baina argitaratu<br />
zen egunean berriz irakurri<br />
nuen lau egun lehenago<br />
idatzitakoa. Esan beharrik ez<br />
dago artikulua hutsa iruditu zitzaidala<br />
errealitatean gertatzen<br />
ari zenarekin alderatuta. Beharbada,<br />
bidalitako artikulua hurrengo<br />
aste baterako gorde eta<br />
beste bat idatzi behar nuen pertsonen<br />
errugabetasunaren gaia<br />
hartuta edo norbait atxilotzera<br />
leen lan garaikideak erostea, edo<br />
haien azken lanak sona handiko<br />
erakusketetan agertzea. Ez da<br />
hau Artiumek Espainiako abangoardian<br />
protagonista izandako<br />
Juan Hidalgo (Kanaria Handia,<br />
1927) artistaren lanak agertzen dituen<br />
erakusketaren kasua, artistak<br />
80 urte baino gehiago eta ibilbide<br />
artistiko luzea izan arren.<br />
Izan ere, nahiz eta Juan Hidalgok<br />
60-70eko hamarkadetako espainiar<br />
mugimendu esperimentalean<br />
presentzia nabarmena eduki<br />
zuen, oraintsu lortu du kritikaren<br />
eta historiografiaren onarpena.<br />
Justifikatuta legoke, beraz, garaiko<br />
lanen berrikuspen kritikoa<br />
egingo lukeen erakusketa. Baina<br />
ez da usu omenaldi kutsuarekin<br />
antolatu ohi diren atzera begirako<br />
erakusketa bat, bertan artistak<br />
1997an Ayacata herrixka kanariarrean<br />
bizitoki hartu zuene-<br />
joaten direnean zergatik zaren zu<br />
zeu azkena jakiten, telebistako<br />
eta prentsako kamerak zure etxe<br />
aurrean daudela konturatzerakoan.<br />
Hala ere, zertarako?, pentsatu<br />
nuen artikuluaren bukaerara iritsi<br />
baino lehen. Amorruak eragiten<br />
duen inpotentziak jota, ezkor<br />
begiratu nion urteetan egindako<br />
lanari. Eskubide gabezien aurrean<br />
zer egin daitekeen pentsatzen<br />
hasi, eta ez zitzaidan gauza handirik<br />
bururatu.<br />
Orduan gogoratu nituen Israelek<br />
Gazan egindako sarraskiak<br />
jasotzen duen To Shoot an Elephant<br />
filmari buruz irakurri nuen<br />
artikuluan egindako gogoetak.<br />
Juan Hidalgo artista kanariarra, Artium museoan jarritako instalazioetako baten ondoan. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Nerabearen espiritua<br />
Kritika<br />
Artea<br />
‘Juan Hidalgo. Desde Ayacata’.<br />
Non: Artium museoa (Gasteiz).<br />
Noiz arte: abuztuaren 29a arte.<br />
tik sortu dituen lanak baitaude<br />
erakusgai. Hori da mostraren balioetako<br />
bat, alegia, soilik iraganean<br />
sostengaturiko laudoriozko<br />
diskurtso hutsa alde batera utzita,<br />
artistaren orain-oraingo lanak<br />
agertu izana. Testuingurua eta<br />
artistaren ibilbidea garrantzitsuak<br />
badira ere, ikuslearen esku<br />
agertutako lanak bere baitan hartu<br />
behar dira kontuan. Eta bertan<br />
denetik dago; proposamen esanguratsuak<br />
dira batzuk, eta beste<br />
batzuk ez hainbeste.<br />
Artista emankorra da Hidalgo<br />
eta diziplina ugari jorratu izan ditu:<br />
besteak beste, John Cage-ren<br />
jarraitzaile eta Zaj talde abangoardistaren<br />
partaide izaki, musika<br />
esperimentala, poesia, ekintza artea<br />
zein arte plastikoak modu ezberdinetan<br />
landu ditu. Artiumen<br />
orotariko lanak daude, argazkiak,<br />
collage-objektuak, instalazioak,<br />
Gogoratzen ez dudan artikuluaren<br />
egileak zioenaren arabera,<br />
horrelako film batek ezin badu<br />
palestinarren eta israeldarren gatazkan<br />
nazioarteko potentziek<br />
duten jarrera al<strong>datu</strong>, arteak ez<br />
duela ezertarako balio ondoriozta<br />
daiteke.<br />
Toki askotara iristen ari den<br />
film gogorraren eragina txikia<br />
bada, zer lortuko nuke nik euskaraz<br />
argitaratutako artikulu batekin?<br />
Onar dezagun, arteak ez du<br />
eragin handirik gizartean, ez egoera<br />
larriak salatzen dituenean, ez<br />
bestetan. Auschwitz ondorengo<br />
artea posible ote den behin eta berriz<br />
burura etortzen zaidan galdera<br />
da.<br />
margoak, bideoak, eta abar luzea.<br />
Hala, espainiar bandera eta ñ hizkiarekin<br />
margoturiko pianoa, zakilak<br />
nonahi —beltzak, zuriak,<br />
handiak, txikiak, okertuak—;<br />
orotariko objektuak, gai erotiko<br />
zein kutsu biografiko nabarmeneko<br />
eguneroko eszenen argazkiak,<br />
bidaien kronikak —Egipto,<br />
Mexiko, Habana zein Txileko zakurren<br />
irudiak biltzen dituen argazki<br />
sorta—; sapaiatik lurreraino<br />
jausten diren elkar loturiko koloretako<br />
zapiak, giro-instalazio ezberdinak<br />
—esaterako, eskuko eskaileretan<br />
kokaturiko<br />
haizagailuek mugiarazten dituzten<br />
plastikozko eguzkitakoak—;<br />
errautsetatik darion kearen filmazioa<br />
bideoan (eskertzen dira<br />
sofa erosoak); irudi eta objektuen<br />
errepresentazioarekin jolasten diren<br />
lanak, adibidez, lore batzuen<br />
irudi beraren kolore ezberdineta-<br />
Baina ezkortasun egoera gainditu<br />
ondoren, agian salaketa helburu<br />
duen arteak edo, neurri apalagoan,<br />
nire balizko artikuluak<br />
zerbait lortzea baino gehiago gu<br />
lasaitzeko balio duela pentsa<br />
dezakegu; gu geu izaten jarraitzeko<br />
erabiltzen dugula, eta horrek<br />
artelan zintzoenak eta konprometituenak<br />
sortzen dituela.<br />
Zer da bestela geratzen zaiguna?<br />
Fikzioaren ihes egite hutsa?<br />
Horrek errealitatea faltsutu egingo<br />
luke, eta gure tanta hauen<br />
bidez ere errealitatea eraikitzeko<br />
gai gara.<br />
Beraz, errealitate ez zuzen bati<br />
duintasun pixka bat gehitzea ez<br />
da hain burugabea.<br />
ko bertsioak, 7 RosaRosae hirukoa<br />
Claude Monetentzat(2007)<br />
edota Mundua kondoi batean<br />
(2008) lanak, bai argazkia eta bai<br />
objektua bera, zeinean umeek jolasteko<br />
erabili ohi duten plastikozko<br />
munduko bola bat kondoi<br />
batean sartuta ageri zaigun,<br />
egungo munduaren gaineko inplikazio<br />
eta gogoeten abiapuntua;<br />
hau guztia berariaz halako lanak<br />
bildu eta girotzeko antolaturiko<br />
muntaia koloretsu eta apainean.<br />
Esan bezala, badira lan erakargarriak,<br />
inplikazio ezberdinekin.<br />
Badira lan hutsalak eta errepikakorrak<br />
ere. Baina Hidalgoren proposamen<br />
artistikoaren alderdi interesgarriena,<br />
lan jakinen bat baino,<br />
hark artearen gainean dituen<br />
ideiak eta jarrera dira, ikusleak<br />
artistaz, arte instituzioaz zein bere<br />
buruaz gogoeta egiteko aitzakia.<br />
Hala, bisitariak erakusketaren<br />
harrera gunean aurki ditzakeen<br />
bi bideo nabarmendu litezke,<br />
artistari eginiko elkarrizketa bat,<br />
eta haren obraren gainean eginiko<br />
dokumentala, oro har, artistaren<br />
ideiei sarrera polita. Hidalgok<br />
80 urteko nerabe gisa aurkezten<br />
du bere burua, gazte baten bihotzbegiekin<br />
begiratzen du mundua,<br />
eta ez dago inolako arte instituzionalizatu<br />
eta merkantilistan interesatua.<br />
Bere lanak osatzen dituen<br />
publiko aktiboa du gogokoen,<br />
arte dinamikoa, irekia baitu<br />
gustuko; baina ez du inorentzat<br />
konkretuki lanik egiten, beretzat<br />
baizik. Zenbaitetan ekialdeko filosofien<br />
edota new agekulturaren<br />
kutsua nabari bazaio ere, askatasun<br />
osoz egiten du lan, bere biziikusmoldea<br />
agertu gura du, berau<br />
artea ote den ala ez axola gabe.<br />
Eta leiala izan zaie halako ideiei 50<br />
urtetan, koherentzia osoz. Gainera,<br />
publikoarekin zintzoa da, argi<br />
baitio: interesatuz gero, ongi etorri,<br />
eta bestela, ekiozu beste gauza<br />
bati, arazo barik. Seriotasuna, sakralizazioa<br />
eta interpretazio dogmatikoak<br />
ohikoak diren artearen<br />
munduan, artista eta ikusle askok<br />
kontuan hartu beharko luketen<br />
jarrera da.
Baigorri izanen<br />
du bilgune<br />
bihar Nafarroak<br />
Nafarroaren Egunean<br />
saldu txartel bakoitzeko<br />
hamar zentimo<br />
emanen dizkiote<br />
Lodosako ikastolari<br />
Nora Arbelbide Baiona<br />
Basaizea eta Baigorriko gaiteroek<br />
antolatu kulturaldiaren azken<br />
eguna dute bihar Baigorrin (Baxenabarre)<br />
ospatuko den Nafarroaren<br />
Eguna. 31. urtea beteko<br />
duen ekimena arno ona bezala,<br />
zahartzearekin hobetu baizik ez<br />
dela egiten erakusteko asmoarekin<br />
dator berriz ere. Dantza, bertso,<br />
musika, kantu, bazkari eta<br />
beste, egun osoan milaka euskaldunen<br />
biltzea espero du beste<br />
behin hitzorduak.<br />
Egunaren esperoan, antolatzaileek<br />
berretsi dute euskara eta<br />
euskal kulturaren defendatzeko<br />
hitzordua dela oraindik ere besta,<br />
testuinguru gogorrari erantzuteko<br />
asmoz. Hortaz, aurten ostatuko<br />
txartelen prezioa goititzea erabaki<br />
dute. Lehen euro bat zen, eta<br />
orain 1,10 euro izanen da. Eta txartel<br />
bakoitzeko 10 zentimo horiek<br />
Lodosako Ibaialde ikastolari emanen<br />
dizkiote. Ikastola horri, izan<br />
ere, beste zenbaitzuei bezala, diru<br />
laguntzak kendu dizkiote Nafarroako<br />
eta EAEko gobernuek. 100<br />
ikasle ditu, eta bizkitartean hesteko<br />
arriskuan da oraindik ere.<br />
Egoera hori zuzenean zehaztuko<br />
dute igande eguerdian, elizako<br />
plazako usaiako ekitaldiaren karietara.<br />
Bide batez, hitz-hartze berezia<br />
eginen du Nafarroako Topaguneko<br />
kide Oskar Zapatak ere.<br />
Euskararen Gizarte Erakundeen<br />
Kontseiluak maiatzaren 15ean<br />
Iruñean Nafarroan euskaraz bizi-<br />
tzeko eskubidea lelopean antolatutako<br />
manifestaldirako dei eginen<br />
dute. Nafarroaren Egunaren<br />
antolatzaileek ere bat egiten dute<br />
deiarekin. Hitzartzeetatik landa,<br />
Bera eta Fustiñanako dantza taldea<br />
ariko dira. Eta ondotik, usaiako<br />
Larrain dantzak eta dantza<br />
jauziek berenganatuko dute plaza.<br />
Bertsolari, Bixente Hirigarai,<br />
Mizel Mateo, Ekhi Erremundegi,<br />
Julio Soto, Bixente eta Mattin Luku.<br />
Ondotik Garazi eta Ortzaizeko<br />
ikastolen bazkaria dago. Arratsaldean,<br />
besta herriko plazan iraganen<br />
da. 15:00etan Nafarroako<br />
Sokatira Txapelketa, 17:00etan<br />
Rocamador (Zangoza-Nafarroa)<br />
eta Lurr (Ibarra- Gipuzkoa) dantza<br />
taldeen eta Baigorriko makila-<br />
Eguerdian elizako<br />
plazan iraganen da<br />
besta, eta arratsaldean<br />
herriko plazan<br />
Gaur Biel Majoral eta<br />
Botifarra artistekin<br />
Kataluniako kantuak<br />
ekarriko dituzte elizara<br />
rien ikusgarria. 19:00etan larraindantza<br />
eta dantza jauziak Ezpela<br />
txarangarekin. 20:00etan, Holako.<br />
Xokoa, berriz, 17:00etan piztuko<br />
da. Eta gero Timbakada, Xutik,<br />
Oxabi txaranga eta Harakinkia.<br />
Gaurko gaualdi katalana<br />
Eguna bera, 08:00etan hasiko da<br />
Baigorriko ikastolaren askariarekin.<br />
Ondotik, dantzari eta txarangek<br />
berenganatuko dute herria.<br />
Baigorriko Kulturaldiak Nafarroaren<br />
eguneko bezperan, hots,<br />
gaur bertan, «Katalunia zuzene-<br />
Iazko Nafarroaren egunean euria egin bazuen ere, girorik ez zen eskastu. NICOLAS MOLLO<br />
Joaldunak, Baigorriko kaleetan. NICOLAS MOLLO<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 39<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
an» izeneko gaualdia prestatua<br />
du. Baigorriko elizan iraganen da<br />
21:00etan. Valentziako Josep Gimeno<br />
Montell Botifarra bere musikarien<br />
taldearekin etorriko da.<br />
Eta Biel Majoral (Mallorka, Herrialde<br />
Katalanak) Jordi semeak<br />
lagunduko du gitarran. Biek Kataluniako<br />
kantuak biziarazi eta,<br />
ikusleak parte hartzera gonbi<strong>datu</strong>ko<br />
dituzte Euskatalandar musikariek.<br />
Euskara eta katalana nahasiz,<br />
Agure zaharra (L'Estaca)<br />
eta Greziako itsasontzia kantatuko<br />
dituzte, besteak beste.
40 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Plaza › Bizia<br />
Elikadura DHazkurri kontuak<br />
Zelai Zabal etxea 1898 urtean altxatu zuten, Arantzatzun. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRES<br />
Zelai Zabal Arantzazun,<br />
bakea eta gozotasuna<br />
Edorta Agirre<br />
Familia handia, antzina,<br />
bideaz beste aldera bizi<br />
zen baina aitona-amonak<br />
ezkondu eta senitartekoak<br />
biltzeko egin zen etxe dotorea<br />
1898 urtean. Eta 112 urte hauetan<br />
itsas mailatik 740 metrotan dagoen<br />
harri gorrizko paraje paregabe<br />
horretan ostatu eman izan zaio<br />
Arantzazuko erromesari, isiltasun<br />
gozoa urratzen zuen ardien<br />
ezkilak testigu bakarra. Miraririk<br />
gertatzekotan, amildegi eta<br />
hegi goxoek osaturiko paradisu<br />
hartantxe jazo behar, noski, eszenatokia<br />
horretarakoxe prestatua<br />
baitzegoen aurretiaz.<br />
Semaforo, erloju, agenda eta telefonoak<br />
ahaztuta, Arantzazu aldera<br />
egun-pasa joan, begi-niniak<br />
naturaren altxorrez laztandu,<br />
oturuntza dotorea ospatu, ordaintzeko<br />
garaian ehuntxo erdi<br />
euro eman eta oraindik sos batzuk<br />
bueltan jaso... Hori guztia ez<br />
da lilura, Zelai Zabal baizik.<br />
Ikustearekin batera, benta<br />
itxura hartzen diozu etxeari;<br />
ondo erreparatuz gero, zalgurdia<br />
sartzeko bezain ate handirik ez<br />
dagoela hautemango duzu. Lorategi<br />
eta apaingarriez hornituriko<br />
etxe bueltaren bihotzean, hiru<br />
jantoki daude: zabal-zabala bata,<br />
aurrean sekulako bista duena; sukaldeari<br />
itsatsita bigarrena, profesional<br />
mondragondarren sancta<br />
sanctorum sekretua eta adiskideen<br />
gezur toki kutuna; bi dozena<br />
lagunentzakoa bestea, gustu handiko<br />
altzari eta osagarriak (gutxi,<br />
zuhur) erakusten dituen txokoa.<br />
Sukalde zaharra ukitu gabe, beste<br />
bat, eroso, funtzional, higienikoa<br />
eratu da, garai berriek aginduta.<br />
Hortaz, urtetan nahikoa zopa,<br />
xerra frijitu, baba eta tortilla emanik,<br />
sukaldariak profesionala<br />
dela, lanbidea menderatzen duela<br />
eta ikerlanean dabilela erakutsi<br />
behar du, emaitza berriak eskainiz.<br />
Baina, noski, betiko arkumea,<br />
betiko gazta... aukeratik<br />
kendu gabe.<br />
Goi-mailako generoari (trufa,<br />
foie-grasa) uzteke, lehengai apalago<br />
baina goxo askoak (matrailak,<br />
txerri-hanka eta belarriak)<br />
prestatzen dira hemen, asteguneko<br />
ikerketan aritzearen ondoriozko<br />
norabide berria harturik: eskulanean<br />
ez ezik, burulanean batez<br />
ere jarduteko premia dago<br />
sukaldean gaur egun, bezeroa<br />
behin eta berriro ilusioz etxera<br />
erakartzeko. Gizartea, lana, bizimodua...<br />
dena al<strong>datu</strong> da eta hori<br />
ezin da ahaztu karta eratzeko garaian:<br />
aspaldiko janariari gantz<br />
eta betegarri astunak erauzi behar<br />
zaizkio, nutrizio aldetik sanoa<br />
behar du jakiak, bezeroa hemendik<br />
lanera baitoa berriro. Jateaz<br />
ari garela, jan-edatea esan nahi<br />
dugu.<br />
Karta<br />
pSarrerak: misera entsalada<br />
(bestelakoa), baserriko oilaskoaren<br />
entsalada, orburuak zigalekin,<br />
etxeko foie-grasa, menestra<br />
naturala, onddo eta boilurdun<br />
risottoa, txangurrodun ravioliak...<br />
pArrain-itsaskiak: haztegiko<br />
itsaskiez gainera, legatza, meroa,<br />
lupia, zapoa... merkatuko arrain<br />
freskoa, hain zuzen.<br />
pHaragia: txerri hankak, txahal<br />
matrailak, txerri iberikoaren<br />
presa, foie-grasa, arkumea, etxeko<br />
oilaskoa...<br />
pPostreak: arrozesne apar<br />
xigortua, Idiazabal gazta-krema,<br />
hiru txokolatedun gutizia, etxean<br />
eginiko izozkiak, biscuit glacé...<br />
pArdandegia: ederki hornitua,<br />
aukera zabalekoa eta zerbitzari<br />
jakintsuaren aholku zuhurrak<br />
gi<strong>datu</strong>rik.<br />
Hizkuntza<br />
Langile denak euskaldunak, euskarazko<br />
karta bai, baina...<br />
Bezeroak<br />
Enpresakoa astegunean eta eztei<br />
eta oturuntzak asteburuan.<br />
Laguneko prezioa<br />
Kartan, 50 – 60 euro (kafe eta edaria<br />
barne).<br />
, Kulturilla<br />
Txokolatea<br />
Ezpeletako piperra («Ezpeletakoa<br />
labur eta bizi,Angelukoa,luze<br />
eta gozo») erantsi izan dio<br />
1681ean sorturiko Atélier du<br />
Chocolat baionesak txokolate<br />
mota bati hastapenetik,gurean<br />
produktu bitxi bezain goxoa lortzeko.Deba<br />
Goieneko txokolategileren<br />
batek perretxiko lehorrak<br />
gehitzen zizkion.Dena den,<br />
XX.mendearen hasierara arte,<br />
familiak (familia dirudunak)<br />
agindutako osagaiekin eta for-<br />
Kalitate, kopuru eta<br />
prezioaren arteko<br />
erlazioa<br />
Oso egokia.<br />
Web orrialdea<br />
txukuna baina, etxearen kalterako,<br />
irakurtzeko zaila eta osatu<br />
gabea: plater asko ez dira agertzen<br />
bertan.<br />
Sukaldaritza<br />
Hotel handietakoa oinarri, euskal<br />
sukaldaritza berria iragazki,<br />
autore estiloa loraturik, oso-oso<br />
landua, zehazki egokitua; eskulan<br />
eta burulan handia atzematen<br />
da; plater bakoitzak lauzpabost<br />
osagai ditu, baina bat bera<br />
ere ez alferrikakorik; lehentasuna<br />
ez du jeneroak, lanak baizik;<br />
bazkaltzen eta, batera, lanean<br />
diharduen horrentzat ez oso<br />
aproposa (<strong>datu</strong>ek eta zifrek<br />
sukaldariaren lana galarazten<br />
dutelako). Aurkezpena, tenperaturak,<br />
kontraste eta harmoniak...<br />
erabat zainduak.<br />
Jana<br />
Goxoa, bertakoa, batzuetan arreta<br />
handia eskatzen duena osagaien<br />
antolamendua ulertzeko;<br />
sorpresaren bat baina sorpresa<br />
atseginak. Aurkezpen atseginak,<br />
orokorrean, kopuru ederrak.<br />
Etxean eginiko sei klaseko ogi<br />
goxoak (opiltxoak, xerrak, etc.)<br />
dastatzeko aukera.<br />
Zerbitzua<br />
Adeitsu, gertuko, neurrikoa.<br />
Zaindu beharreko<br />
alderdiak<br />
Mahaiko lurrerainoko gonak,<br />
traba. Euskarari, hitzez, arreta<br />
handiagoa. Web orriaren izaera<br />
eta egoera.<br />
Hitz batez<br />
Goxoena, aspaldiko partez.<br />
mularen arabera egiten zuen<br />
produktua txokolategileak,sendiaren<br />
helbideraino joanik,bere<br />
metate eta guzti.Txokolatea,<br />
eskuak duen tenperaturan (33-<br />
35 gradu) urtzen denez,edan<br />
egiten zen,ur edo esnetan disolbaturiketa,sukaldaritzan,haragi<br />
gorrien (behiki zaharra,ehiza)<br />
teko nabarmena goxatzeko,<br />
erabili izan da.Gerora,berriz,<br />
jangarri bilakatu zen,teknologiaren<br />
aurrerapenek txokolatea<br />
eskuan ez urtzea lortu zuenean.
Elikadura D<br />
Errezeta<br />
Iker Markinez<br />
Txirlak<br />
txakolin erara<br />
OSAGAIAK:<br />
4 pertsonarentzat:<br />
Galiziako txirlak, 600 gr.<br />
Baratxuria, bi ale<br />
Irina, koilarakada bat<br />
Gatza<br />
Arrain salda, baso bat<br />
Txakolina, baso erdia<br />
Perrexila<br />
Oliba olio birjina<br />
Orain dela urte batzuk txirlak<br />
gau osoan edukitzen ziren ur azpian,<br />
izan zezaketen hondarra<br />
garbitzeko. Gaur egun, ordea,<br />
nahikoa da platera prestatu aurretik<br />
uretan pasadatxo bat<br />
ematea, aurreko prozesua<br />
—hondarra kentzearena— egina<br />
izaten baitute.<br />
Alkohola... oreka kontua<br />
Ardoxka<br />
Roberto Sarriugarte<br />
uela urte batzuk, Errioxako<br />
eta Bordeleko ardo- D rik gehientsuenek ez zuten<br />
12-12,5 gradu alkohol baino<br />
gehiago. Gauzak asko al<strong>datu</strong> dira<br />
gaur egun.<br />
Egia zera da: ardoa kopan dagoenean,<br />
garrantzitsuena da orekatua<br />
eta edateko atsegina izatea;<br />
hori 12 eta 15 gradutakoei exijitu<br />
behar zaie.<br />
Alkohol ugaridun ardo orekatu<br />
baten eta alkoholak hon<strong>datu</strong>tako<br />
beste ardo baten arteko muga<br />
oso txikia izaten da maiz. Ardogileek<br />
(batzuek) arrisku handiak<br />
hartzen dituzte mahastian,<br />
eta, hala, hondamendiak etor daitezke<br />
zenbait kasutan.<br />
Baina hori guztia egia bada ere,<br />
ez dugu ahaztu behar ardo bat<br />
eraikitzerakoan alkoholak duen<br />
Lapiko batera oliba olio turrusta<br />
eder bat bota, eta baratxuri<br />
aleak ahalik eta txikieen<br />
xehatuta gehitu bertara. Sutan<br />
berotzen jarri, su motelean. Baratxuria<br />
dantzan hasten denean<br />
—ez utzi baratxuriak gorritzen—,<br />
koilarakada bat irin<br />
gehitu eta ondo nahastu. Jarraian,<br />
txirlak lapikora bota,<br />
baita txakolin baso erdia ere.<br />
Orduan, sua bizitu, txakolinaren<br />
alkohola ongi lurrindu dadin,<br />
eta, jarraian, arrain salda<br />
gehitu, eta dena nahasi. Hasie-<br />
garrantzia. Alkohola dastatzerakoan<br />
oso erabakiorra izaten da,<br />
sentipen gozoak, oliotsuak ematen<br />
dizkiolako ardoari, ahoa betetzen<br />
duelako, aromen hegazkortasuna<br />
ahalbidetzen duelako eta,<br />
oro har, ardoaren usaimen eta zaporearen<br />
funtzioetan ezinbestekoa<br />
delako. Eta zer esanik ez ukimen<br />
sentipenetan.<br />
Egungo ardo askok eskaintzen<br />
duen belus sentipena, leuntasunarena,<br />
alkoholari esker izaten<br />
da, sarritan. Baina hori ez litzateke<br />
posible izango beste osagai<br />
guztien arteko oreka ez balego.<br />
Alkoholaren ataletik<br />
at, garrantzitsuena da<br />
ardoa orekatua eta<br />
atsegina izatea<br />
Askotan, mahatsak mahastian<br />
uzten dira —gehiegi ere askotan—<br />
taninoen heldutasunaren<br />
eta testura glizerikoen eta atsegalearen<br />
bila, azukreen kontzentrazio<br />
handia lortzeko. Gero, mahats<br />
horiek emango duten muztioak<br />
erraz emango ditu 16 gradutako<br />
ardoak, nahiz eta horrek ardoa-<br />
JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
ran, basokada erdia bakarrik<br />
erabiliko dugu; ondoren, saldaren<br />
lodieraren arabera, salda<br />
gehiago erabil dezakegu. Azkenik,<br />
lapikoa irakiten utziko<br />
dugu, txirla guztiak ireki arte.<br />
Lapikoa ez dugu tapaz estaliko.<br />
Txirlak irekita daudenean<br />
perrexila bota, eta sutatik kenduko<br />
dugu lapikoa. Jateko<br />
prest ditugu jadanik.<br />
Plater hau prestatu,eta berehala<br />
dastatzea komeni da,<br />
denbora bat pasatu ostean<br />
txirlak lehortu egiten baitira.<br />
ren orekari arriskuak ekar diezazkiokeen.<br />
Alkohol horrek sortzen duen<br />
arazoa gainditzeko-edo zenbait<br />
tokitan ura gehitzen zaio ardoari,<br />
baina alkohol neurria txikitzeko<br />
sistemarik ezagunenak bi dira:<br />
alderantzizko osmosia eta<br />
spinning conesedo hotzeko lurrinketa.<br />
Lehenengoak molekula<br />
mailako iragazketa sistema<br />
erabiltzen du. Sistema horretan<br />
alkohola, ura eta osagai hegazkorrak<br />
hartzen ditu. Bigarrenak,<br />
berriz, konoen indar zentrifugoa<br />
erabiltzen du alkohola lurruntzeko.<br />
Ardogilearen kezka oreka<br />
lortzea izango da, metodo teknologikoen<br />
bidez edo modu naturalagoen<br />
bidez; hau da, mahastietako<br />
lan zorrotzarekin edota<br />
ikerketa bide berrien bidez, azukre<br />
berberarekin alkohol gutxiago<br />
lortzeko gai diren legamiak bilatuz,<br />
adibidez.<br />
Azidotasunaren eta alkoholaren<br />
arteko oreka aurkitzea izango<br />
da gakoa, gehiegizko alkoholdun<br />
ardoak azidotasunaren aldetik<br />
ahulak izaten baitira eta ardo<br />
bigunak eta astunak ematen baitituzte.<br />
Eko-tik<br />
Sara Lorda<br />
Biolurreko teknikaria<br />
Ez al dira osasun baldintzak zorrotzegiak hemengo<br />
produktua komertzializatzeko?<br />
A<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 41<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Dibertsifikazioa;<br />
uzten al digute?<br />
urreko hainbat artikulutan aipatu bezala, abeltzaintza ekologikoak<br />
lurrari loturiko ekoizpena bermatzen du, kutsatzen ez<br />
duen eta urtetan iraunkorra izango den abeltzaintza lortuz, baliabide<br />
naturaletatik ahalik eta probetxu handiena ateraz, ekoizpena<br />
daukagun azalerara egokituta.<br />
Gure lursaila ekologikoki antolatu nahi dugunean, gauden lekuko<br />
baldintzek mugatzen gaituzte, gure kasuan, azalera ez oso handiak, larreak<br />
egiteko beti probetxugarriak ez diren sailak, aldapa handiak, eta<br />
abar. Beti ez da posible izaten baserriari errentagarritasun ekonomikoa<br />
ateratzea. Hori dela eta, hainbatetan ekoizpen mota ezberdinak<br />
bilduko dituen sistemetan pentsatu behar izaten dugu, adibidez, larreetarako<br />
hausnarkariak, aldapa handietarako oiloak eta mendiko larreetarako<br />
txerriak.<br />
Orain arte aipatutakoak oso ongi betetzen ditu abeltzaintza ekologikoaren<br />
oinarriak, aberastasun iturri izango den aniztasuna bermatzen<br />
dugulako batetik, eta baliabideei komertzialki etekina ateratzea<br />
ahalbidetzen digulako bestetik. Azken finean, denetarik eskaintzen<br />
duen kanalari probetxu handiagoa ateratzen zaio!<br />
Hemen ditugun baldintzetan aurretik aipatutako guztiak teknikoki<br />
aurrera eramatea posible da eta ez du zertan ekoizterako orduan arazoa<br />
izan behar. Arazoa, behin jaso nahi dugun produktua esku artean<br />
izanda, produktu hori kontsumitzailearengana bideratu nahi dugunean<br />
datorkigu. Badakigu gaur egungo abeltzainentzako ohiko komertzializatze<br />
kanalak ez direla egokiak ekoizpen ekologikoarentzat. Eta<br />
ez hori bakarrik, abeltzaina, beste komertzializazio bide batzuk bilatzeko<br />
ahalegina egiten duenean (pertsonalago eta zuzenagoak), bete<br />
beharreko osasun araudi zorrotz baten aurrean aurkitzen da, ekoizpen<br />
mota bakoitzarentzat araudi banarekin eta produkzio industrialari eskatzen<br />
zaizkion baldintza berberekin.<br />
Elikagaien segurtasuna garrantzitsua da eta kontsumitzaileari produktua<br />
egoera onean iritsi behar zaio, baina osasun araudi horietako<br />
irizpideak, oro har, horiek egiten dituzten inspektoreek jartzen dituzte<br />
eta gehienetan, Europan aplikatzen diren salmenta zuzenerako salbuespenak<br />
ez dituzte kontuan hartzen.<br />
Ez da ez bidezkoa ezta lehiakorra ere hemengo ekoizleak handicap<br />
horiei aurre egin behar izana, mugaz bestalde eta Europa zabalean<br />
aniztasuna bermatzeko bideak bilatzen dituztenean osasun araudi<br />
arrazionalagoekin—jakin, osasun araudien erregelamenduak egiteko<br />
oinarrizko zuzentaraua berdina dela Europako herrialde guztientzat,<br />
eta horien interpretazioek egiten dituztela ezberdin—. Premiazkoa<br />
eta urgentea da, beraz, hemengo administrazioak gai hau oso kontuan<br />
hartzea, baserriaren bideragarritasun ekonomikoa honen baitan<br />
baitago. Egin dezala apustu behingoz gure altxorrik preziatuena den<br />
inguruaren alde.<br />
Egin galdera! Biolur–Gipuzkoa Nekazaritza Ekologikoaren<br />
@ Aldeko Gipuzkoako Elkartea.Tel.: (0034) 943-76 14 47.<br />
biolur@biolur.net
42 berria <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata<br />
Plaza › Bizia<br />
Ezarian DMitologia<br />
Euskal Herriko mitologiako pertsonaietan eta kondairetan oinarrituta, mendi inguruetan egiteko<br />
40 ibilaldi proposamen eta haien argibideak jaso ditu Ibon Martinek gidaliburu batean.<br />
Laminen eta jentilen bidetik<br />
Irati Agirreazaldegi Donostia<br />
Sorginak, herensugeak,<br />
Tartalo, Basajaun, intxixuak,<br />
jentilak, laminak…<br />
euskal mitologian<br />
bat egiten dute guztiek; mitologian<br />
eta Euskal Herriko mendietako<br />
txokorik ezkutuenetan. Gordean<br />
dauden bazter eta pertsonaia<br />
horien inguruko kondairak<br />
agerian uzteko, Mitología Vasca:<br />
40 rutas mágicas a pie (Euskal Mitologia:<br />
40 ibilbide magiko oinez)<br />
liburua kaleratu du Travel Bug<br />
etxeak. «Euskal Herriko edozein<br />
txokotan aurki daiteke mitologia,<br />
eta mitologia gaietan oinarrituta<br />
parajerik magikoenak aurkitzea<br />
da liburuaren helburua; txokoen<br />
edertasunaz gozatzeko aukera<br />
emateaz gain, kutsu mitologikoarengatik<br />
ezagutzea merezi duten<br />
tokien berri ematea», dio liburuaren<br />
egile Ibon Martin kazetariak.<br />
Xarma eta misterioa duten txokoetan<br />
barrena ibiltzeko 40 ibilbide<br />
proposatu ditu liburuan. «Pentsatu<br />
nuen interesgarria izango zela<br />
leku horiek ibilaldien bidez ezagutzea,<br />
eta argibideak emanez prestatu<br />
dut liburua», dio Martinek.<br />
Zezengorri<br />
Itxiña (Bizkaia)<br />
G<br />
orbeiaren magalean<br />
dago Itxiñako labirinto<br />
karstikoa, eta hango<br />
zaindari zen Zezengorri. Marik,<br />
Anboto ez ezik, bazituen beste<br />
hainbat bizileku, tartean Itxiña;<br />
eta Mari ez zegoenean, Zezengorrik<br />
zaintzen zuen. Begiluzeei sarrera<br />
debekatzeaz gain, iluntasunera<br />
harriak botatzen zituztenen<br />
aurka egitea zen haren lana.<br />
Egun, Itxiñara joanez gero, oraindik<br />
topa daiteke Zezengorririk;<br />
betizuak baitaude inguru hartan.<br />
Pagomakurreko aisialdi gunetik<br />
hasiko da Itxiñarako ibilbidea.<br />
Atxulaorrerako seinaleei segi, eta,<br />
izei artean lehenengo eta mendimazelatik<br />
gero, Itxiñako labirinto-<br />
rako sarrerara iritsiko da bidea,<br />
harrizko arku ikusgarri batera.<br />
Sartu orduko hondoratutako<br />
lur zatia inguratu, eskumara hartu<br />
eta seinale gorriei eta berdeei<br />
jarraituta iristen da Supelegorreko<br />
kobara. Bidegurutzera itzuli<br />
eta ezkerrera joanez, Lezabaltzeko<br />
40 metroko amildegira iritsiko<br />
da bidea. Gero, pago artetik larreetara<br />
iritsita, seinale gorriei segitu<br />
behar zaie Lexardiko bordara<br />
arte. Margo horiak kontuan hartuz,<br />
Kargalekuko muinoa erraz<br />
bereiz daiteke Gorostetako kareharrizko<br />
horma ikusita. Ezkerretara<br />
hartu eta Arrabako larreetan<br />
barrena, zuhaitz artetik joan<br />
daiteke bueltan Pagomakurrera.<br />
Aralarrerako bidean daude galtzadako harlauza handiak. IBON MARTIN<br />
Rutas para descubrir Euskal<br />
Herria (Euskal Herria ezagutzeko<br />
ibilbideak) bilduma egitean aurkitu<br />
zituen intxixu, Basajaun,<br />
Tartalo eta halako pertsonaien aipamenak,<br />
eta horrek piztu zion liburua<br />
egiteko gogoa. «Liburu didaktiko<br />
bat egin nahi nuen, era berean<br />
ibilaldi liburua izango zena».<br />
Tokian tokiko jendearen ahotik<br />
jaso ditu kondaira gehienak.<br />
«Basozainek, artzainek, adinekoek…<br />
istorio asko kontatzen zituzten,<br />
eta aurrez Joxe Migel Barandiaranek<br />
egindako lana ere baliagarria<br />
izan zait», dio Martinek.<br />
Toponimian ere mitologiako<br />
erreferentziak aurki daitezke, eta<br />
askotan horiek izan ohi dira ibilaldiak<br />
egiteko abiapuntuak.<br />
Pertsonaiak eta elezaharrak<br />
asko badira ere, batzuk maiz errepikatzen<br />
dira; laminak eta jentilak,<br />
esaterako. «Erreketan beti<br />
egon dira laminekin lotutako elezaharrak;<br />
asko, madarikazioekin<br />
lotuak. Laminari egunero esnea<br />
eramaten zion baserritarrari<br />
egun batean ahaztuz gero, baserri<br />
hori madarikatzen omen zuen laminak»,<br />
azaldu du Martinek. Jentilak<br />
kristautasuna iritsi zenean<br />
federik ez eta modu paganoan bizi<br />
nahi zutenez mendira bizi izatera<br />
joandako gizonak zirela dio Martinek:<br />
«Ibarretan gelditu zirenek<br />
mito bihurtu zituzten eta erraldoi<br />
basatitzat hartu. Esaten zuten<br />
harriak botatzen zituztela. Beraz,<br />
menhir bat agertzen zen tokian,<br />
hura jentilek jaurtitako harri bat<br />
zela esan ohi zuten, eta haitzuloak<br />
jentilen eta Tartaloren bizilekutzat<br />
hartzen zituzten».<br />
Pertsonaiei buruzko istorioak<br />
ez ezik, badira leku gorde horietan<br />
altxorrak daudela diotenak ere.<br />
«Batzuek diote mairuek gordeta-<br />
Zezengorrik babesten zuen Supelegorreko kobaren sarrera handia, inork barrura harririk ez botatzeko. IBON MARTIN<br />
Jentilen galtzada<br />
Zaldibia (Gipuzkoa)<br />
Z<br />
aldibiatik Aralarko larreetarako<br />
sarrera da eta<br />
antzina Gipuzkoa Iruñearekin<br />
lotzen zuen bidea. Bazen<br />
jendea Zaldibiatik oinez abiatu,<br />
sanferminetara Iruñera joan eta<br />
dantzan ibili ondoren berriz<br />
oinez bueltatzen zena; hori guztia<br />
<strong>24</strong> orduren bueltan. Jentilek berebiziko<br />
indarra zuten bide horretan.<br />
Galtzada harlauza handiz<br />
dago eraikia, eta, kondairaren<br />
arabera, jentil indartsuek batetik<br />
bestera eskuz eramandako<br />
harriekin egina da. Bide horretan<br />
barrena joanez gero, Jentilarriko<br />
dolmenera hel daiteke, eta, diotenez,<br />
han daude lurperatuta azken<br />
jentilak. Galtzada pagadi baten<br />
erditik doa, inoiz amildegiaren<br />
ertzean, inoiz ikuspegi zabalarekin<br />
eta inoiz itxi-itxian. Jentilarrira<br />
iritsita Aralarko larreen eta<br />
borden bistaz gozatu ahal izango<br />
dute ibiltariek.<br />
Zaldibian hasten da bidea, Olakosai<br />
aisialdi gunera autoan<br />
joanda. Lauza handiz osatutako<br />
galtzadan barrena Gaitzola iturria<br />
pasa eta Aitzarteko gainetik<br />
ikusten diren paisaiekin gozatu<br />
ondoren, Iturtxoko iturrira segi-
Ezarian DMitologia<br />
koak direla; besteek, amalurraren<br />
opari direla. Kondairak dio hainbat<br />
menditan eguneko lehen edo<br />
azken eguzki izpiak markatzen<br />
duen tokian dagoela altxorra; edo<br />
argi egiten diola ardi bati eta hark<br />
apatxarekin lurra zulatzen duela<br />
altxorraren bila. Mito hori oso jende<br />
gutxik ezagutzen du, eta hori<br />
da, hain zuzen ere, liburuaren funtsa:<br />
ikastea gozatzen dugun bitartean»,<br />
dio Martinek.<br />
Familian edo lagunekin gozatuz<br />
ikasteko ibilaldi proposamenak<br />
dira. Ez dira ibilaldi luzeak,<br />
batez beste 8-9 kilometrokoak eta<br />
ez oso gogorrak. Liburuan jaso du<br />
ibilaldiaren atzean dagoen kondaira,<br />
eta, ondoren, ibilbidea bera<br />
nola egin azaldu du, maparekin<br />
eta argibideekin.<br />
Beraz, ibilbide bat aukeratu eta<br />
kondairan murgilduta laminei,<br />
jentilei eta beste pertsonaiei segika<br />
pausoz pauso mendi ibilaldia<br />
egitea da hurrengo pausoa.<br />
tu behar da, betiere kontuan izanda<br />
bidegurutzean eskuineko<br />
bidea hartu behar dela. Arrantsaroko<br />
bordetara iritsitakoan amaituko<br />
da galtzada. Zuhaitz artean<br />
daude borda horiek, eta zuhaiztia<br />
atzean utzita, Jentilarriko dolmenera<br />
egingo du bideak. Ezkerrera<br />
jo eta aldapan gora Uiduiko bordetara<br />
iritsita, ibiltariak transhumantzia<br />
garaiko Euskal Herrira<br />
emango du pausoa.<br />
Askorentzat bide ezezaguna da<br />
jentilen galtzada. Izan ere, Aralarrera<br />
joateko San Migeleko goardetxeko<br />
bidea aukeratzen du<br />
askok, baita Larraitzekoa ere. Ez<br />
da Txindoki, Balerdi eta halako<br />
mendietara doan bidea, baina<br />
Aralarko larreetara heltzeko eta<br />
ikuspegiaz gozatzeko bidea bai.<br />
Ibilbide erraza, hiru orduan egiteko<br />
modukoa.<br />
Argibel mendiaren magalean dago harri erraldoia. IBON MARTIN<br />
Iturburu naturala Lamiña Ziloan. IBON MARTIN<br />
Altxorraren kobazuloko sarrera, Gorbeia parkean. IBON MARTIN<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a, larunbata berria 43<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Harrikulunka<br />
Beartzun (Nafarroa)<br />
A<br />
rkaitz pisutsua dirudien<br />
arren, gainean salto eginez<br />
gero, kulunkatu egiten<br />
da Harrikulunka; eta hego<br />
haizea dagoen egunetan haizearen<br />
indarrez ere mugitzen da.<br />
Kondairak dio jentil batek Auza<br />
menditik jaurti zuela, Iruñeko katedrala<br />
suntsitzeko asmoz, baina<br />
patuak Baztan eta Aldude arteko<br />
mugara eraman zuela, Argibel<br />
mendiaren magalera.<br />
Elizondoko Beartzun baserri<br />
auzoan hasten da ibilbidea, eta<br />
mugazainen koartelaren hondakinak<br />
daude han historiaren lekuko.<br />
Marra zuri-horiei segika,<br />
Belaungo lepora iritsiko dira<br />
txangozaleak, pagadi bat igarota.<br />
Marra gorriei kasu eginez, mugan<br />
barrena, Harrikulunkara iritsi<br />
eta maldan gora Argibelera jo<br />
behar da. Gero, mugarri batera<br />
doan hesiari segi, eta bidezidor<br />
batek G-11raino eramango ditu.<br />
Eskumatik, Alba mendiaren hegaletik<br />
beherako bidetik, autoentzako<br />
pista batera iritsi, eta eskumara<br />
jarraituz, ordubeteko jaitsiera<br />
dago erreka bat gurutzatu<br />
arte. Pistak berriz erreka pasatu<br />
arren, eskumako bidea hartu behar<br />
da eta harrizko bidean zehar<br />
herrira jaitsi. 13 kilometroko ibilaldia<br />
da, eta, gutxi gorabehera,<br />
bost ordu behar dira. Bidea aldapan<br />
gorakoa bada ere, zuhaitz arteko<br />
paisaiak arindu egiten du.<br />
Laminen termak<br />
Gamere (Zuberoa)<br />
G<br />
ameren daude Laminen<br />
termak, Zuberoan, Arbaila<br />
mendilerroaren<br />
magalean. Lurretik ateratzen<br />
den ur-jarioak 34 graduko tenperatura<br />
du. Ur beroa izanik, laminen<br />
leku kutuna zen bainatzeko.<br />
Ura bero egonik, gune batzuetan<br />
bainatzeko aukera ere badago<br />
gaur egun. Antzina, zuberotarrak<br />
termetara joaten ziren,<br />
erreuma sendatzeko ona zelakoan,<br />
eta horiek ziren askorentzat<br />
opor egunak.<br />
Gamereko frontoian hasi, eta<br />
abeletxe baten parean eskumara<br />
jo behar da. Larreetan barrena<br />
doa erreka, eta neguan belarrari<br />
darion keari segika irits daiteke<br />
Mairulegorreta<br />
Murua (Araba)<br />
G<br />
orbeia mendiaren magalean<br />
dago Mairulegorretako<br />
koba, Arabako aldean,<br />
pago artean. Leize horretan<br />
zulo pila bat dago, urrezko txanponez<br />
osatutako altxorra han gordeta<br />
zegoen ustean herriko jendeak<br />
aitzurrekin hormak zulatzen<br />
zituztelako. Altxorraren jatorriari<br />
buruz ere asko dira usteak; batzuen<br />
esanetan, beti han egon<br />
izan da, eta mairuek ezkutatutakoa<br />
dela dio beste hainbatek.<br />
Gaur egun espeleologoek bisitatzen<br />
dute koba, eta linternekin<br />
joan eta hogei minutu oinez egin-<br />
iturburura. Harizti batetik Okoiko<br />
Zilora iritsi, Urruti etxaldean<br />
eskuinera hartu eta harrizko bidetik<br />
egurrezko mahai eta eserlekuak<br />
dauden atsedenleku batera<br />
iritsiko dira ibiltariak. Han erabakiko<br />
dute aukerako hiru bideetatik<br />
zein hartu. Bederatzi kilometrokoak<br />
Oxibarko gainera eramango<br />
ditu. Beste bide bat<br />
Gamerera bueltan doa, eta zailagoa<br />
izan arren, iturriak, kobak<br />
eta bailarako herri txikiak ikusteko<br />
aukera ematen du.<br />
Asteburuan joan arren, apenas<br />
ibiliko den jenderik inguru lasai<br />
horietan; baina ez dago galtzeko<br />
arriskurik, Laminen Xenda seinaleztatuta<br />
baitago.<br />
da, zezen-plaza deritzon galeria<br />
handi batera hel daiteke; bada<br />
kanpadendarekin joaten denik<br />
ere. Orain koba turistiko bihurtu<br />
nahi dute, baina haserrea sortu<br />
du asmoak espeleologoengan.<br />
Muruan hasten da ibilbidea,<br />
Parke Naturalerako sarreran. Zubialde<br />
errekaren aldamenetik basoan<br />
sartu eta errota bat eta urmaelen<br />
gunea pasatuta, parkeko<br />
seinaleek gidatzen dute ibiltaria<br />
kobetara. Mairulegorretako pagaditik<br />
iristen da hara. Sorgindutako<br />
basoa dirudi, eta garai bateko<br />
ikazkinak gogorarazten ditu.
Zakilixut<br />
Plaza giro q Iruñeko bizitzan gune garrantzitsua zen garai batean Arga ibaia, eta egun<br />
ere asko dira egunero haren ingurua aisialdirako erabiltzen duten iruindarrak.<br />
Ibaiaren pareko txangoa<br />
Iñigo Astiz Iruñea<br />
Iparraldetik eta Ekialdetik inguratzen<br />
du Iruñea Arga ibaiak. Garai<br />
batean muga lanak ere egiten zituela<br />
esan daiteke. Hegoaldera, hiria,<br />
eta Iparraldera, baratze eta landa<br />
eremuak. Egun, baina, handitu egin da<br />
hiria, eta banaketa hori ez da hain argia.<br />
Desagertuak dira ibaian ziren errotak,<br />
baratze eta lantegiak. Baina, hala ere,<br />
asko dira egunero-egunero Arga ertzeko<br />
paseora joaten diren iruindarrak. Paseko<br />
gunea da egun, batez ere. Ibaiaren parean<br />
ibiltzen dira gehienak, ibaiaren<br />
pare, batetik bestera.<br />
Kirol arroparekin dabiltza asko; korrikaldi<br />
txikian, ibilaldi azkarrean edota bizikletan.<br />
Jokatzeko asmorik gabe gaurkoan,<br />
baina Eugi parkeko pilotaleku parean<br />
dago Jose Urtasun, Sanduzelai<br />
inguruko ibaiertzean, kirola egiteko jantzita,<br />
baina lagunei begira. «Oso leku<br />
ederra da hau», dio, «eta jende asko ibiltzen<br />
da, horregatik. Igandeetan, batez<br />
ere. Parisko Eliseoko Zelaietako etorbidearen<br />
antza hartzen du honek orduan.<br />
Jende mordoa ibiltzen da gora eta behe-<br />
ra. Gehiago etorriko dira, gainera, uda<br />
hurbildu ahala».<br />
Ibaiertzean agerikoa da udaberria heldu<br />
dela. Horren seinale dira, besteak beste,<br />
zuhaitzen loreak eta ibaian igeri dabiltzan<br />
ahate eta ahatekumeak. Baina,<br />
Urtasunek dioenez, uda ez da urrunegi,<br />
eta horren seinale dira ibaiertzean diren<br />
igerilekuak prestatzen dabiltzan langileen<br />
lanak. Geldi dago orain ibaiertzeko<br />
zuhaitz batetik zintzilikatutako zabua<br />
ere, baina dantza batean ibiliko dute<br />
umeek tenperaturak gora egitean.<br />
«Gu ere hala ibiltzen ginen umetan»,<br />
dio Nati Mendiorozek; amarekin dabil<br />
paseoan. Orain, baina, ibilian ibiltzeko<br />
erabiltzen dute ibai ingurua. «Oso ederra<br />
da ingurua, bai, baina baditu gabeziak<br />
ere. Komun gutxiegi daude, aukeran,<br />
asko ibiltzen garenontzat. Pertsonon<br />
beharrak ere hartu beharko<br />
lituzkete kontuan halakoetan, eta gune<br />
batzuk oso ongi zaindu dituzte, baina<br />
beste batzuetan asko dago egiteko».<br />
Ezberdina da ibaia, izan ere, txangoaren<br />
gune batean edo bestean, eta harekin<br />
batera al<strong>datu</strong> egiten dira batean eta<br />
bestean entzun daitezkeen hotsak. Au-<br />
toen soinua da nagusi, adibidez, Antsoain<br />
inguruan; txoriak, berriz, Txantrea<br />
bukatzean; zaldiak eta haien ezkilak<br />
Magdalena inguruan, eta nekazarien<br />
tresnak ibaian goragoko baratzeetan.<br />
Ibaiko oposizioa<br />
Taldean daude Jose Antonio eta haren<br />
lau lagunak. Hizketan eta arrantzan, edo,<br />
behintzat, kainabera zutik eta amua uretan<br />
dutela. «Paseatzera eta arrantzatzera<br />
etortzen gara, baina, dirudienez, zaharroi<br />
hiltzen baino ez digute utzi nahi. Begira<br />
zer zuhaiztxo lan<strong>datu</strong> dituzten hemen<br />
Udalekoek. Hau da ibaiertz guztian<br />
sasirik ez duen gune bakarra, eta hemen<br />
lan<strong>datu</strong> behar zuhaitzak! Arrantzatzen<br />
ere ez digute utzi nahi!».<br />
Arrainik ez dute oraingoz, baina ez dirudi<br />
askorik axola zaienik. «Lagunartean<br />
egoteko etortzen gara. Arrainek<br />
amuari heltzen badiote, ongi, eta heltzen<br />
ez badiote ere bai. Honetaz eta hartaz<br />
aritzen gara bitartean; futbolaz, Gobernuaz,<br />
oposizioaz... Adibidez, guk arrantzatu<br />
egin nahi dugu, baina hor urpeko<br />
oposizio horrek ez du nahi! Eta bitartean,<br />
bada, hizketan, ibaiari begira».<br />
Larunbata<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
Haur talde bat, Arga ibaiertzeko paseoan dagoen zubietariko batean. LANDER F. ARROIABE / ARGAZKI PRESS D<br />
Maratila<br />
Xabier<br />
Gantzarain<br />
‘Hello World’<br />
Hitz horiexekin agurtzen<br />
du bakardade konektatuak<br />
balizko<br />
ikus-entzulea: kaixo<br />
mundua. Eta kamera aitzinean<br />
paratuta, bere buruaz duen irudia<br />
eskaintzen dio munduari. Denok<br />
daukagu zerbait kontatzeko:<br />
ustez besterengandik bereizten<br />
gaituena. Hau naiz ni, hau da<br />
nire historia, hau da nire etxea.<br />
Eta kamerak oroitu egiten gaitu,<br />
eta oroigarri bilakatzen, sareko<br />
artxibo mundialean sartzen gaituen<br />
une beretik. Gure oroigarriak<br />
uzten dizkiogu munduari,<br />
intimitatearen turistentzat: utzi<br />
egin nau neskak, zorriak dauzkat,<br />
berdin dio, hamar lagun hilko<br />
ditut neure buruaz beste egin<br />
aurretik. Indibiduoak garela uste<br />
dugu oraindik, zatiezinak, bereziak,<br />
bakanak.<br />
Hori bai, hain gara bereziak,<br />
ezen denok ingelesez mintzo<br />
gatzaizkiola munduari.<br />
Inperioa ingelesez mintzo dela,<br />
bagenekien. Baita ingelesez<br />
jakin beharra dagoela ere, inperioko<br />
beste biztanleekin komunikatu<br />
nahi bada behintzat. Ohikoa<br />
bihurtu da batek mezuak<br />
ingelesez idaztea bere Facebookeko<br />
orrian, hartara «mundu<br />
guztiak» ulertu ahal izateko.<br />
Baina aste honetan ikusi dudana<br />
berria egin zait: euskalduna euskaldunari<br />
ingelesez idazten. Ariketa<br />
gisa hartuko zuen, beharbada,<br />
batera egongo dira klasean,<br />
zer dakit nik, edo hirugarren<br />
batek ere irakurri ahal izateko<br />
idatziko zuen, akaso. Bere horretan,<br />
ez da anekdota bat besterik.<br />
Egia esan, ez zitzaidan kezkatzekoa<br />
iruditu, ez nuen «ingelesak<br />
jango gaitu» egin lantu, ez pentsa<br />
euskararen biziraupena<br />
zalantzan ikusi nuenik horregatik.<br />
Ingelesez mintzo gatzaizkio<br />
sare mundialari, mundu guztia<br />
uste dugulako gure intimitatearen<br />
turista. Mundu guztia nahi<br />
dugulako. Hell o World.
mantangorri<br />
mantangorri<br />
Larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
berria<br />
Gaztetxoen astekaria<br />
356. zenbakia<br />
animalien<br />
erreinuan<br />
Marmota<br />
6<br />
elkarrizketaeta<br />
superposterra<br />
Iñigo Uriz / Argazki Press<br />
7<br />
8<br />
9<br />
Julio Soto<br />
ipuina<br />
16<br />
Buelta bat<br />
aitontxuarekin<br />
Kaskagorria (II)<br />
Juanan Ruiz / Argazki Press
2 mantangorri<br />
mantangorri<br />
zorion agurrak<br />
Urtebete dagoeneko,<br />
Alain! Zorionak<br />
eta muxu asko, Oier,<br />
ama eta aitaren<br />
partetik.<br />
Zorionak, Aner;<br />
etxeko txorizo<br />
Pamplona!<br />
Asteazkenean bi urte<br />
beteko dituzu, eta<br />
Egiatik txokolatezko<br />
lau muxu zuretzat.<br />
Irati, Inge, Ana<br />
eta Joxe.<br />
Zorion agurrak<br />
argitaratu ahal<br />
izateko, gogoan<br />
izan mezuak<br />
ASTEARTE<br />
ARRATSALDEA<br />
BAINO LEHEN<br />
jaso behar ditugula.<br />
Asteartetik aurrera<br />
jasotzen diren mezu<br />
guztiak hurrengo<br />
asteko alean<br />
argitaratuko ditugu.<br />
Zorionak,<br />
Julen!!! Gure<br />
etxeko piratatxoak<br />
3 urte bete zituen<br />
ostegunean. Beti<br />
bezain alai eta<br />
irrifartsu jarrai<br />
dezazula.<br />
Txokomarrubizko<br />
musutxoak!!!<br />
Maialen, aitatxo<br />
eta amatxoren<br />
partetik.<br />
Hemen ikusten<br />
duzuen kirolari<br />
sutsu hau<br />
Joseba<br />
duzue, eta astelehenean<br />
zortzi urte beteko ditu.<br />
Gizontxo bat egiten ari<br />
zaigu gure mutila!!! Segi<br />
orain arte bezain jator,<br />
bihotza. Muxu pottolo-pottolo<br />
pila bat eta oso ondo pasa<br />
zure egunean, Unax, Malen,<br />
Aner, Naroa eta etxeko<br />
guztien partetik.<br />
Arduraduna: Nagore Etxeberria Pikabea<br />
Zorionak, Asier eta<br />
Pello, urte askotarako!!!!<br />
Berritsu-berritsu jarraitu<br />
osaba Mikeli telefonoz<br />
kontutxoak esaten. Muxu,<br />
besarkada, laztan eta<br />
irribarre goxo eta<br />
erraldoiak Herrerako<br />
gelatxo honetatik.<br />
Ikaragarri maite zaituztet.<br />
Eutsi goiari!!!<br />
6 urte beteko ditu<br />
gure etxeko txikiak<br />
sei urte ilusioz bete dizkigu<br />
gure bihotzeko Naiak.<br />
Liraina bezain atsegin<br />
jarraitzea dugu ametsa<br />
musuz beteko zaitugu<br />
zure urtebetetzean.<br />
Izar gelakoak hilabete<br />
honetan urteak bete eta<br />
urteak bete ari gara, eta<br />
oraingoan Haritz<br />
Urzaizen txanda da.<br />
Astelehean, Haritzek 8 urte<br />
bete zituen. Zortzi muxu<br />
potolo, zure gelako<br />
izartxoen<br />
partetik!<br />
Irati gure<br />
ttattarrak urte<br />
bat beteko du<br />
datorren<br />
asteartean.<br />
Aunitz urtez eta<br />
milioi bat muxu,<br />
familia<br />
guztiaren<br />
partetik!<br />
Aintzane,<br />
Zugaitz eta<br />
Koldo, zorionak,<br />
zuen lagunen<br />
partetik. Ibaibeko<br />
4 urte B.<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
Hau gure lehengusu<br />
Oier da, eta<br />
asteazkenean 3 urte<br />
bete zituen. Zorionak<br />
eta hiru muxu<br />
potolo, Maddi,<br />
Alaitz eta izebaosaben<br />
partetik.<br />
Asko maite zaitugu.<br />
Zorionak,<br />
Markel!<br />
Zorionak zure<br />
hamargarren<br />
urtebetetzean.<br />
Musu asko,<br />
familiaren<br />
partetik. Ondo<br />
pasa eguna!<br />
Zorionak, Ekhi eta Itoitz!!!<br />
Pertsitoek atzo 2 urte bete<br />
zituzten. Muxu handi bat,<br />
Gutarraken partetik.<br />
Maider Altuna Urbina.<br />
Zorionak! Astelehenean, 8 urte!<br />
Egun ona pasa lagun eta etxeko<br />
guztiekin.<br />
Zorionak, sorgintxu<br />
Edurne! Ongi pasa egun<br />
horretan, zure izeba, osaba,<br />
Oier eta Lizarren partetik.<br />
Muxu goxo bat.<br />
Oharra<br />
Norbait zoriondu, zure argazkiak eta marrazkiak argitaratuak ikusi, ipuin, bertso edo<br />
txisteak eskaini edo lagun berriak egin nahi badituzu, bidali zure gutuna, eta<br />
MANTANGORRI gehigarrian argitaratuko dugu. Zure marrazkien, ipuinen, txisteen,<br />
idazlanen, argazkien eta abarren zain gaude. Bidali zure gutuna!!!<br />
Bidali zure gutunak helbide hauetara » posta elektronikoa
erria larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
zu ere artista<br />
Iepa,<br />
Ekiñe Zubeldia naiz. Aurreko<br />
batean nire anaiaren marrazkia azaldu<br />
zen MANTANGORRIn. Orain, nire<br />
marrazkia bidaltzen dizuet. Ongi izan<br />
irakurle guztiak!<br />
Aretxabaletako Ekhik eta<br />
Itoitzek atzo bina<br />
urtetxo bete zituzten, eta<br />
laguntxo guztiok ederto<br />
zikindu genituen muturrak<br />
txokolatearekin. Patxo bana.<br />
Piruleta bat baino goxoagoa<br />
den neskatila honek 7 urte<br />
bete ditu. Zorionak,<br />
Maria, Bergarako<br />
familiaren partetik.<br />
Apirilaren 18an<br />
gure gelako<br />
Aritz<br />
Elizondok 7<br />
urte bete zituen.<br />
Gu ez ginauden<br />
ikastolan, baina<br />
itzultzean ospatu<br />
dugu. Gosaria<br />
ekarri zuen<br />
eskolara. Aritz,<br />
aunitz urtez!!!<br />
Datorren urtean<br />
ikastola egunean<br />
beteko dituzu, eta<br />
egun berean<br />
zorionduko<br />
zaitugu.<br />
Argazkiak: Iñaki Lopetegi<br />
Argitaratzailea: Euskal Editorea SL Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea<br />
Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien Etorbidea z/g. 20140 Andoain Harpidetzak: (0034) 943-30 43 45 ISSN: 1699-728x<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
Kaixo, lagunak! Bilboko<br />
Maider eta<br />
Unax Altuna gara.<br />
Pirritx eta Porrotxen<br />
marrazkiak egin ditugu<br />
zuentzat.<br />
Gora MANTANGORRI!<br />
Gora Pirritx eta Porrotx!<br />
Laster arte, Mokolo!<br />
Omenaldi hunkigarria jaso zuen Iñaki Odriozola Mokolo pailazoak<br />
joan den larunbatean, Tolosako Leidor antzokian, Gipuzkoan. Iazko<br />
azaroaren 30ean hil zen Mokolo, lagunekin AEBetan oporretan zela,<br />
bihotzekoak jota. Zortzi urtez Euskal Herriko bazterrak alaitzen ibili da,<br />
Poxpolo pailazoarekin batera. Egindako lanaren eskertza gisa, Euskal<br />
Herriko pailazo guztiak oholtza gainera igo ziren, eta ozen oihukatu zuten:<br />
«Eskerrik asko, Mokolo! Gero arte, laster arte!».<br />
mantangorri@berria.info egoitza nagusia <strong>BERRIA</strong> mantangorri Gudarien etorbidea z/g 20140 Andoain<br />
3<br />
Kaixo, lagunok! Gasteizko<br />
Barrutia ikastolako<br />
hirugarren mailako<br />
ikasleak gara. Martxoaren<br />
26an Oletako (Araba) Kerixara<br />
baserrian izan ginen. Bertan Martin<br />
eta Felix Ajuria anaiek gazta nola<br />
egiten duten erakutsi ziguten.<br />
Felixek baserriko txakur, txerri,<br />
behi eta ardiak erakutsi zizkigun.<br />
Gaztandegian Idiazabalgo gaztari<br />
buruzko kontu asko azaldu<br />
zizkigun. Gazta dastatzeko aukera<br />
ere izan genuen. Eskerrik asko<br />
guztiagatik, Felix; oso goiz polita<br />
izan zen.
mantangorri<br />
mantangorri<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
4<br />
‘Merioaren ibilbidea: hegaldi bat lehenaldian’ liburua aurkeztu berri du Patxi<br />
Zubizarreta idazleak. Durangaldeko historia azaltzen duen ibilbidea du hizpide<br />
liburuak, eta haurrak dira liburuko protagonistak. Gaztetxoei zuzenduriko liburua da.<br />
Testua: Maite Berriozabal<br />
Durangaldera<br />
Durangaldera<br />
Durangaldera<br />
bidaia<br />
bidaia<br />
bidaia<br />
Pipitaki papataki, zer da<br />
esaten duena esan<br />
gabe eta bihurtzen<br />
dena zure jakin-minaren<br />
jabe?». Igarkizun hori oihukatuz<br />
agertu da Maria jendaurrean,<br />
hegazkinlari txanoa eta betaurrekoak<br />
jantzita. Durangoko<br />
liburutegiko aretoa haur eta helduez<br />
beteta dago, eta inor ez da<br />
igarkizunaren erantzuna esatera<br />
ausartu. Beste behin errepikatu<br />
du igarkizuna Mariak, eta erantzuna<br />
asmatu du bertaratutako<br />
umeetako batek. Igarkizuna da<br />
erantzuna.<br />
Antzezpen berezi horrekin<br />
aurkeztu zuten Patxi Zubizarreta<br />
idazleak eta Patirke Belaza marrazkilariak<br />
euren lana: Merioaren<br />
ibilbidea: hegaldi bat lehenaldian<br />
liburua. Joan den ostegunean<br />
egin zuten aurkezpena<br />
Durangoko liburutegian, Bizkaian.<br />
Durangaldeko historian<br />
oinarrituta, Durango eta inguruko<br />
herrietan egiten den ibilbidea<br />
kontatzen da liburuan. Aurkezpenera<br />
berrehun lagun inguru<br />
bertaratu ziren, eta liburua sinatuta<br />
eta sakelakoarentzako galtzerdi<br />
bana eman zieten opari<br />
ikusleei.<br />
Lehen igarkizunaren ondotik,<br />
munduko hainbat hiritako argazkiak<br />
erakutsi dizkie Mariak ekitaldira<br />
joandako umeei eta helduei.<br />
Hutsik egin barik toki bakoitza<br />
munduko zein lekuri<br />
dagokion asmatu dute: Erroma,<br />
Paris, Sidney, Egipto… Horietako<br />
batzuetan egonak dira haurrak;<br />
beste askotan, ez. Hala ere,<br />
Maria ez da toki horiek ezagutaraztera<br />
joan, beste bidaia baten<br />
berri ematera baizik.<br />
Hurbilagoko bidaia bati buruz<br />
hitz egin du Mariak, Merioaren<br />
ibilbideko gidaria baita bera.<br />
Moro katua eta Durangaldeko<br />
hamabi ikasle eta haien irakaslearekin<br />
batera egiten duen ibilbidea<br />
da Merioarena.<br />
Handik hona bidaiatzea gustatzen<br />
zaio Mariari bere parapentearekin.<br />
Mikrobusean Bizkaiko<br />
eskualde batean zehar egiten du-
erria larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
ten bidaia da kontatzen<br />
duena, Durangaldean<br />
zehar egin duen bidaiarena.<br />
Durango gainetik pasatu, eta<br />
Goiurin hasten da ibilbidea, Iurreta<br />
herriko auzo batean. Handik<br />
abiatu eta Durangaldeko zenbait<br />
herri eta txoko bisitatu dituzte<br />
Merioaren ibilbidean: besteak<br />
beste, Garaiko San Joan Momoitiokoaren<br />
baseliza, Garaiko artea<br />
zuhaitza, herriko udala, Abadiñoko<br />
Gerediagako baseliza eta<br />
haren kanpoaldea, Astolako<br />
etxea, Muntsarazko dorretxea…<br />
Elorrion amaitzen da eskualdeko<br />
elizateetatik abiatutako bidaia.<br />
Bidean topatzen dituzten<br />
toki bakoitzaren berri ematen die<br />
Mariak haurrei. Igarkizunekin<br />
jolastuz, auzo, baseliza zein dorretxeen<br />
istorioak eta historia<br />
kontatzen die gidariak.<br />
Izenburuaren<br />
zergatia<br />
Merioaren ibilbidea du izena egiten<br />
duten txangoak, eta izenak<br />
badu bere azalpena: Abadiñoko<br />
Gerediaga baselizaren<br />
kanpoaldean hamahiru harri<br />
daude. Garai batean, Durangaldeko<br />
hamabi elizateetako alkateak<br />
biltzen ziren han. Hirugarren<br />
harria Merioaren eserlekua zen,<br />
Bizkaiko jaunaren ordezkariarena.<br />
Hortik dator ibilbidearen izena.<br />
Egindako bidaiatik ondorio<br />
nagusi bat atera du Mariak: guk<br />
geuk egiten dugu historia; guk<br />
egiten duguna noizbait historia<br />
bilakatuko dela, alegia.<br />
Hala ere, lehenaldian egindako<br />
hegaldi horren misterio guztiak<br />
ez ditu argitu Mariak Durangon<br />
egindako aurkezpenean.<br />
Misterio horiek argitzeko beste<br />
igarkizun batekin egin du jolas:<br />
«Pipitaki papataki, mintzo naiz<br />
isilik, aho asko irekirik; entzun<br />
nauzu begitik, mintzo nauzu<br />
zure eskutik». Erantzuna asmatzen<br />
bizkor ibili dira haurrak. Liburua<br />
da igarkizunaren erantzuna.<br />
Liburu batean biltzen baita<br />
Merioaren ibilbidea.<br />
Ibilbideaz gauza asko kontatu<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
Liburuak sinatzen. Berrehun haur eta helduen aurrean aurkeztu zuten liburua Patxi Zubizarreta<br />
idazleak eta Patirke Belaza marrazkilariak. Liburuak sinatzen aritu ziren amaieran. Argazkiak: Juanan Ruiz / Argazki Press<br />
Fitxa<br />
Izenburua: ‘Merioaren ibilbidea:<br />
hegaldi bat lehenaldian’.<br />
Testua: Patxi Zubizarreta.<br />
Marrazkiak: Patirke Belaza.<br />
Adina: 10-12 urte bitarteko<br />
haurrentzat.<br />
Orrialde kopurua: 60 orrialde.<br />
Argitaratzailea: Gerediaga<br />
elkartea.<br />
5<br />
baditu ere, ez ditu bidaiaren<br />
inguruko misterio guztiak azaleratu.<br />
Liburua irakurtzeko<br />
gomendioa egin eta bidaia zoragarri<br />
eta harrigarri bat egiteko ez<br />
dela milaka kilometro egin behar<br />
gogorarazi du ibilbidearen gidariak.<br />
Maria agurtu, eta liburuaren<br />
idazleak eta marrazkigileak hartu<br />
dute hitza. Patxi Zubizarretak<br />
idatzi du istorioa, eta Patirke Belazak<br />
egin ditu marrazkiak.<br />
Ibilbide horretan haurrak direla<br />
protagonista jakinarazi zuen<br />
Zubizarretak. Liburuan hurbileko<br />
istorioak kontatu ditu idazleak.<br />
Istoriorik ezagunenak eta<br />
arrotzenak zaizkigunak ezagutu<br />
nahi izan ditu idazleak ibilbidean.<br />
Argitu du istorio zaharrak<br />
mundu modernoan kontatzeko<br />
modu bat dela Merioaren ibilbidea.<br />
Idazleak esan bezala, Durangaldeko<br />
herrietako historia ezagutzeko<br />
ibilbidea da liburukoa,<br />
txango batean ezagut daitekeen<br />
istorioa.
Berria<br />
6<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
animalien<br />
erreinuan<br />
Marmota<br />
Neguko loalditik esnatzen da udaberrian<br />
marmota, erabat gosetuta. Belarrak eta<br />
landareak jaten igarotzen ditu udaberriko<br />
eta udako egunak eta gauak. Urriaren<br />
amaieran, zuloa itxi eta lotara itzultzen da.<br />
FITXA<br />
Zelaietako<br />
zaindaria<br />
Izena: Alpeetako marmota.<br />
Izen zientifikoa: Marmota<br />
marmota.<br />
Tamaina: 40-50 cm luze<br />
da. Isatsaren tamaina:<br />
15-20 cm luze.<br />
Pisua: urtaroaren arabera, 3-8<br />
1<br />
Hibernatu. Negu osoa ezkutalekuan<br />
goxo eta lozorroan<br />
igaro ostean, laster irtengo<br />
da marmota zelaietara eguzkia<br />
hartzera. Negu hotza babesean<br />
eta lotan igarotzen du, eta udaberriko<br />
lehen eguzki izpi gozoekin<br />
batera zelaietara irteten da.<br />
2<br />
Gosetuta. Negu osoa jan<br />
gabe egon ostean, ez da harritzekoa<br />
gosez irtetea zulotik.<br />
Hala, udaberritik udazkenera,<br />
belarrak eta landareak karraskatzen<br />
eta jaten igarotzen ditu<br />
gauak eta egunak. Hirustak, alpapa<br />
eta txikori belarrak jaten ditu.<br />
Sei hilabete horietan izugarri<br />
gizentzen da: hiru kilo izatetik<br />
zortzi kilo pisatzera irits daiteke.<br />
3<br />
Ezaugarriak. Gure mendietako<br />
karraskaririk handiena<br />
da. Lau ebakortz luze eta<br />
zorrotz ditu; egokiak landareak<br />
eta belarrak txikitzeko. Atzaparrak<br />
ere oso zorrotzak ditu, lurra<br />
irauli eta haziak karraskatzeko.<br />
Lepo malgua eta arina du, eta norabide<br />
guztietan mugitzen du.<br />
Horri esker, inguruan gertatzen<br />
den oro kontrolpean izaten du.<br />
4<br />
Zaindaria. Beti dago erne.<br />
Beti ezkutalekutik gertu.<br />
Ez du ongi ikusten, baina usaimen<br />
bikaina du, eta entzumen<br />
are hobea. Horri esker, laster sumatzen<br />
ditu bisitariak inguruan.<br />
Arriskuren bat sumatzen duenean,<br />
ozen egiten du txistu, eta ziztu<br />
bizian ezkutatzen da. Marmotak<br />
gertutik ikustea ez da erraza.<br />
5<br />
Zuloz beteta. Zelaiak zuloz<br />
beteak dituzte, eta lur<br />
azpian pasabide luzeak dituzte<br />
eraikiak. Hala, inor inguruan sumatzen<br />
badute, zulo batetik sartu,<br />
eta zelaiaren beste aldeko zulotik<br />
irteten dira.<br />
6<br />
Estaltze garaia. Sabela<br />
betetzeaz gain, estaltzeko<br />
garaia izaten da udaberria. Arrak<br />
kilo bitartean. Jaiotzean, 30 gramo<br />
pisatzen du marmota kumeak.<br />
Umealdia: udaberrian estaltzen du<br />
arrak emea. Bost astera, kumeak<br />
jaioko dira; 2-7 umealdi bakoitzeko.<br />
Bizi itxaropena: 10-15 bat urte.<br />
Elikagaia: belarjaleak dira: hirustak,<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
Hortzak. Belar lehorrak janez<br />
elikatzen dira. Ondo karraskatzeko,<br />
ebakortz luze eta zorrotzak dituzte.<br />
euren artean gogor borrokatzen<br />
dira. Elkarri oldartzen zaizkie,<br />
eta hozka egiten dute, emea erakarri<br />
eta estaltzeko. Borrokaldia<br />
irabazten duenak lortuko du<br />
emea estaltzea.<br />
7<br />
Kumeak. Emea estali, eta<br />
bost astera jaioko dira kumeak.<br />
Umealdi bakoitzeko, bi<br />
edo zazpi. Jaiotzean, 30 gramo<br />
pisatzen dute, eta ilerik gabe<br />
jaiotzen dira. Hiru astera, begiak<br />
zabaltzen dituzte. Sei astez amaren<br />
esnez elikatzen dira. Sei astetatik<br />
aurrera, zulotik irten eta inguruko<br />
zelaietan ibiltzen dira<br />
bazkan. Ama erne-erne egoten<br />
da kumeei begira.<br />
8<br />
Urrian, lotara. Udaberri<br />
eta uda hara eta hona igaro<br />
ostean, zulora sartu eta lurrez<br />
estaltzen du zuloa, urri amaieran.<br />
Dozena bat marmota inguruan<br />
dituela lo hartzen du. Bi hilabetez<br />
behin esnatzen da, bere<br />
eginbeharrak egiteko. Lo dagoela,<br />
gorputzeko tenperatura jaisten<br />
zaio eta bihotz taupadak<br />
mantsotzen zaizkio. Hibernatzeko<br />
garaia da.<br />
txikori belarrak, alpapa... Ebakortz<br />
luze eta zorrotzak dituzte, landare<br />
gogorrak ederki karraskatzeko.<br />
Bizilekua: mendi inguruetan bizi<br />
dira: Pirinioetan, Alpeetan... Lur<br />
sakoneko eta belardi handiko<br />
lekuak maite dituzte.
Iñigo Uriz / Argazki Press<br />
berria larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
Julio Soto bertsolaria<br />
«Lanaren ondorioz<br />
etorritako oparia<br />
izan da txapela»<br />
Eskola garaian hasitako jolasari gustua hartu, eta serio<br />
ekin zion Sotok bertsoak josteari. • 16 urterekin izan zen<br />
hori. • Bertsoak osatzeko artea izan du hasieratik.<br />
• Martxotik Nafarroako txapeldun berria da Gorritikoa.<br />
L<br />
au bider saiatu da, eta, azkenean,<br />
buruan du aspalditik amesturiko<br />
saria: Nafarroako bertsolari onenaren<br />
txapela. Iaz txapelak ihes egin zion —<br />
bigarren geratu zen—, baina, aurten, lehen<br />
postua eskuratu du, haren irakasleen aurretik:<br />
Arkaitz Goikoetxea eta Estitxu Arozena.<br />
Orain, plazaz plaza ibiltzea da Julio Sotoren<br />
asmoa (Gorriti, Nafarroa, 1987).<br />
Txapela buruan...<br />
Eta ibili inon ez.<br />
Lautan saiatu zara, eta, azkenean, buruan<br />
duzu txapela. Espero al zenuen?<br />
Banekien aukerak nituela, baina, era berean,<br />
banekien oso-oso ongi egin beharko nuela<br />
horretarako. Eta horixe gertatu zen: nik nire<br />
lana oso ongi bete nuen, eta, azkenean, txapela<br />
eraman nuen.<br />
Irakasleei kendu zenien txapela...<br />
Estitxu Arozena eta Arkaitz Goikoetxea nire<br />
irakasleak izan ziren, eta bien aurretik geratu<br />
nintzen. Banekien oso saio ona egingo zutela<br />
haiek, eta, irabaztekotan, saio perfektua<br />
egin beharko nuela. Zortea izan nuen, halaxe<br />
egin nuelako, eta horregatik irabazi nuen.<br />
Nola ikusi zenuen zeure burua finalean?<br />
Aldarte aldetik, azken urteetan baino hobeto.<br />
Urduri nintzen, baina oholtzara igo eta giroa<br />
ikusita, sekulako lasaitua hartu nuen;<br />
kantatzeko itzelezko gogoa sartu zitzaidan.<br />
Hunkitu egin nintzen. Nire maila ematen lagundu<br />
ninduen aldarte horrek.<br />
mantangorri mantangorri 7<br />
korrika<br />
korrika<br />
korrika<br />
• Urtaro bat?<br />
Udaberria.<br />
• Zenbaki bat?<br />
Ez dut gogokorik.<br />
• Kolore bat?<br />
Berdea.<br />
• Jaki bat?<br />
Ogia.<br />
• Animalia bat?<br />
Behorra.<br />
• Bertsolari bat?<br />
Lazkao Txiki.<br />
• Txapela bat?<br />
Lortutako azkena:<br />
Nafarroako<br />
Bertsolari<br />
Txapelketakoa.<br />
Zein da txapela irabazteko sekretua?<br />
Bizitza honetan, gauza guztietan bezala, lana.<br />
Lana, eta baita zortea ere. Sekulako prestaketa<br />
egin eta burua blokeatzen bazaizu, ez<br />
duzu zure maila ematen. Beraz, hori behar<br />
da: lana egitea eta zorte puntu hori izatea.<br />
Zer izan da txapela hau zuretzat?<br />
Amets bat betetzea izan da. Bertsotan hasi<br />
nintzenean, eta Silveira eta Amets ikusten nituenean,<br />
izar handiak ziren haiek niretzat.<br />
Orain, eurak lortutako hori lortu dut nik ere.<br />
Beraz, sekulako poza eta amets bat da. Batik<br />
bat, lan baten emaitza izan da.<br />
Urte askotako fruitua izan da txapela?<br />
Azken urteetan gogor egin dugu lan. Orain<br />
dela bi urteko txapelketan hirugarren egin<br />
nuen, eta iaz, bigarren. Aurten txapela eskuratu<br />
dut. Ez da urte bakarreko kontua izan,<br />
lanaren ondorioz etorritako oparia baizik.<br />
Noiz hasi zinen bertsotan? Nolatan?<br />
16 urterekin hasi nintzen. Hiru urte egin nituen<br />
Estitxu Arozenarekin, eta azken hirurak<br />
Arkaitz Goikoetxearekin. Behin Arozena etorri<br />
zen eskolara, bertso ikastaroa ematera.<br />
Bertsoak egiteko erraztasuna nuela ohartu,<br />
eta ingeleseko irakasleari esan zion. Bertso<br />
eskolan izena emateko esan zion hark amari.<br />
Zure hurrengo erronka?<br />
Plazan ibiltzea da nire erronka. Asteburua<br />
iritsi, saio bat izatea, eta saiora joan eta jendea<br />
pozik ikustea. Hori da bertsolaria izatea.<br />
Txapela bat irabaztea baino zailagoa da plazaz<br />
plaza ibiltzea, eta jendea pozik uztea.
mantangorri berria
Iñigo Uriz / Argazki Press
10<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
bideo jokoa<br />
Izenburua: ‘Armix kart’. Egilea: Elhuyar Fundazioa.<br />
Edukia: Euskara, gaztelania eta ingelesa lantzeko<br />
askotariko galderak. Guztira, milatik gora galdera.<br />
Adina: 6 eta 10 urte bitarteko gaztetxoentzat.<br />
Argitaratzailea: Elhuyar Fundazioa.<br />
Danel Solabarrieta<br />
Elhuyar Fundazioko Multimedia Alorreko arduraduna<br />
Motorrak prest?<br />
Galderei erantzuteko<br />
prest? Has<br />
dadila, ba, lasterketa. Aukeratu<br />
zuen gustuko autoa,<br />
eta saiatu ibilbidea<br />
ahalik eta lasterren egiten.<br />
Helmugara iristeko, baina,<br />
bideko galderei zuzen<br />
erantzun beharko diezue.<br />
Euskara, gaztelania eta ingelesa<br />
lantzeko joko bat da.<br />
Kart lasterketa<br />
batean parte hartuko<br />
dute Armixek<br />
eta erabiltzaileek.<br />
Auto txikien lasterketa antolatu<br />
dugu. Orotara, lau zirkuitu<br />
ditu lasterketak. Jokoan<br />
aurrera egin ahala, gero<br />
eta zailagoak izango dira ibilbideak.<br />
Erabiltzaileak egin beharrekoa:<br />
ibilbidea ahalik eta lasterren<br />
amaitzea. Lasterketak,<br />
baina, badu oztopo bat: tarteka,<br />
hainbat galderari erantzun beharko<br />
diete. Galdera horiei ongi<br />
erantzunez gero, hainbat abantaila<br />
eskuratuko dituzte: azkarrago<br />
joan ahal izango dira, bidezidor<br />
batzuk hartu ahal izango<br />
dituzte... Ondo erantzuteak,<br />
beraz, azkarrago joaten laguntzen<br />
du.<br />
Zein motatako galderak<br />
dira?<br />
Euskara, gaztelania eta ingelesa<br />
lantzeko bidea emango digute<br />
galderek. Galderak, baina, ez<br />
azoka<br />
«Eskolan lantzen diren hainbat<br />
eduki lantzea da helburua»<br />
dira arlo horien ingurukoak<br />
bakarrik; askotarikoak izan daitezke<br />
galderen gaiak: natura,<br />
matematika... Hala, esaterako,<br />
lau animaliaren artean zein den<br />
ugaztuna asmatu beharko da.<br />
Jokalariak berak aukeratu ahal<br />
izango du zein motatako galderei<br />
erantzun. Orotara, milatik<br />
gora galdera daude. Nekez errepikatuko<br />
dira, beraz, galderak.<br />
Galdera guztiak oso laburrak<br />
dira; gogoan izan behar dugu<br />
lasterketa batean gaudela.<br />
Beste elementurik<br />
agertzen al da?<br />
Lasterketa bat denez, erne ibili<br />
beharko dute beste jokalariekin.<br />
Izan ere, beste gidariek<br />
iltzeak bota ditzakete<br />
lurrera, gurpilak zulatzeko;<br />
abiadura ere alda<br />
dezakete... Jokalari<br />
guztiek dituzte baliabideak<br />
azkarrago joan<br />
eta lasterketa irabazteko.<br />
Zenbat jokalari<br />
ibil daitezke<br />
aldi<br />
berean?<br />
Orotara, sei auto txiki<br />
daude. Jokalariak<br />
berak aukeratu ahal<br />
izango du zein autorekin<br />
egingo duen<br />
lasterketa. Banaka<br />
jokatu beharrean, binaka ere joka<br />
dezakete. Hala, lagun bat<br />
beste baten aurka lehia daiteke;<br />
edo bi lagunek beste lauren<br />
kontra egin dezakete.<br />
Lasterketa beti<br />
ibilbide beretik<br />
abiatzen al da?<br />
Lehen partidan hasierako ibilbidetik<br />
hasiko dira jokalariak.<br />
Hurrengo aldian, baina, bi aukera<br />
izango ditu: aurrez partida<br />
utzi zuen lekutik abiatu edo lasterketa<br />
hasieratik hasi.<br />
Zein da helburua?<br />
Bi helburu daude joko honetan:<br />
ondo pasatzea eta, bide batez,<br />
eskolan jorratzen diren hainbat<br />
eduki jolasaren bidez lantzea.<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
liburua<br />
‘Patzikuren problemak’<br />
MANTANGORRIko azken orrian astez<br />
aste argitaratutako ipuina liburuan<br />
argitaratu du Elkar argitaletxeak.<br />
Patziku da liburuko<br />
protagonista. Tira, Patziku eta<br />
Adele. Pozik eta alai bizi zen Patziku<br />
aitarekin eta amarekin,<br />
Adele txikia jaio den arte. Izan<br />
ere, beti negarrez edo korroskadaka<br />
edo titia xurgatzen ari den<br />
gauza horrek hankaz gora jarri<br />
du Patzikuren bizia. Baina, Adele<br />
neska bat ote da? Zalantzak<br />
ditu Patzikuk, dinosauro itxura<br />
susmagarria hartzen baitio<br />
arreba txikiari.<br />
Katixa Agirre<br />
Mattin<br />
Argitaletxea: Elkar.<br />
liburua<br />
‘Go!azen. Zurekin eta<br />
zu gabe 2’<br />
Basakabin igaro genuen lehen<br />
uda zoragarria izan zen. Zer<br />
esango dizuet ba nik, munduko<br />
mutil jator eta guapoena ezagutu<br />
banuen han: Beñat! Baita lagun<br />
talde zoragarri bat ere: Leire,<br />
Landa, Hector, Julen eta,<br />
noski, Basakabiko printzesa:<br />
Desi. Irati eta Beñaten egunerokoa<br />
da liburua. Uda hartan bizi<br />
eta sentitutakoak kontatzen dizkiete<br />
irakurleei. Go!azen telebista<br />
saioko pertsonaiak dira Irati,<br />
Beñat, Desi eta besteak.<br />
Argitaletxea: Alberdania.
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
jolasa<br />
eskulana<br />
Akrobatak<br />
Helmugara ahalik eta lasterren iristea<br />
da helburua. Lasterketak badu oztopo<br />
txiki bat, baina: jokalariek erratzaren<br />
makila eramango dute eskuan, eta<br />
makila ezin da lurrera erori.<br />
1<br />
Lasterketa hasi<br />
aurretik, irteera<br />
eta helmuga<br />
puntua markatu behar<br />
dira.<br />
Basamortuan bizi da<br />
gamelua. Gure etxean<br />
ere izan dezakegu<br />
gamelutxo bat.<br />
Arrautzontzia, lau krisket<br />
eta kortxozko tapoia aski<br />
dira gamelua egiteko.<br />
Beharrezko<br />
materiala<br />
- Arrautzontzia.<br />
- Kortxozko tapoia.<br />
- Lau gantxo edo krisket.<br />
- Margo laranja, zuria, beltza eta<br />
gorria.<br />
- Pintzela.<br />
- Kola zuria.<br />
- Guraizeak.<br />
Gamelua<br />
2Irteera lerroaren<br />
atzean jarri<br />
beharko dira<br />
jokalari guztiak.<br />
Erratzaren makila bat<br />
izango dute eskuan<br />
jokalariek.<br />
Nola egin<br />
1. Hartu arrautzontzia, eta<br />
moztu bi arrautz kopa.<br />
Gameluaren konkorrak egiteko<br />
erabiliko ditugu.<br />
3Esku ahurra zabaldu, eta erratzaren<br />
makila ahurraren gainean ezarri behar<br />
dute. Irteteko seinalea aditu orduko,<br />
helmugarantz abiatuko dira jokalariak. Kontu<br />
handiz ibili beharko dute, makila lurrera eror<br />
ez dadin. Esku ahurrarekin saiatu beharko<br />
dute makila orekan mantentzen.<br />
2. Jarri bi krisket arrautz kopa<br />
bakoitzean. Gameluaren hanka<br />
luzeak egingo ditugu horrela.<br />
4. Moztu beste bi kartoi zati<br />
arrauntzontzitik, belarriak<br />
egiteko. Kortxozko tapoia<br />
gameluaren lepoa izango da.<br />
Hala bada, itsatsi bi kartoi zati<br />
horiek kortxozko tapoian.<br />
mantangorri mantangorri 11<br />
4Makila lurrera<br />
erori gabe<br />
urrutien iristen<br />
den jokalaria izango da<br />
lasterketako garailea.<br />
3. Lepoa egiteko, moztu bi<br />
arrautza kopen artean dagoen<br />
kartoi zatia, eta itsatsi konkorren<br />
aurrean. Kola erabiliko dugu<br />
lepoa konkorretara itsasteko.<br />
5. Amaitzeko, margotu<br />
gameluaren konkorrak, hankak<br />
eta belarriak laranjaz. Marraztu<br />
begiak, sudurra eta ahoa<br />
kortxozko tapoian.
12<br />
1<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
Zazpi aldeak<br />
Kantaldia egin ostean, lo seko geratu da<br />
abeslaria zuhaitzaren azpian. Argazkiari hainbat<br />
aldaketa egin dizkio. Ea aldaketak<br />
ikusten dituzun!<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
Denbora-<br />
2<br />
Nor ote da?<br />
Oporretan bisita berezia egin zuten<br />
Aratzek eta Nahiak. Noren etxean<br />
egon ziren asmatzeko, begiratu<br />
koadroan dauden elementuak.<br />
Norenak dira objektu<br />
horiek?
erria larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
3 Zenbakien segida<br />
Matematikako azterketa du ehunzangoak, eta<br />
zenbakiak lantzen ari da. Begiratu arretaz<br />
zenbakien segidari. Zein zenbaki idatzi<br />
beharko du 216aren ondoan?<br />
Sinonimoekin jolasean<br />
4 Marrazteko tresnez<br />
bete ditu irakasleak<br />
zakuak. Talde<br />
bakoitzak bina<br />
zaku hartu<br />
behar ditu,<br />
esanahai<br />
bereko bi<br />
zakuak.<br />
mantangorri mantangorri 13<br />
etendura-zatidura.pasak<br />
Erantzunak: 2.- Artzaina edo baserritarra.<br />
3.- 648 zenbakia. 4.- Aspertu-gogaitu,<br />
irri-barre, txango-ibilaldi, zahartu-aguretu<br />
eta
14<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria
erria larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a<br />
mantangorri mantangorri 15
16<br />
mantangorri<br />
mantangorri<br />
Buelta bat aitontxuarekin (II)<br />
...aurreko astetik dator<br />
A<br />
ma eta biok aitontxuari bisitan<br />
goaz gaur. Olatz udalekuetan<br />
dago, eta aita berriz garajean lanean,<br />
abuztuan hartzen baititu oporrak.<br />
Ama irakaslea da eta uztailean ere oporrak<br />
ditu. Eta nik, bada, aitzakiarik ez txiri egiteko,<br />
baina ezta beharrik ere, aitontxuak<br />
horrenbeste merezi du-eta. Arratsaldean<br />
hondartzara joan nahi dugunez, goizean<br />
etorri gara, urtebetetzea ospatzera.<br />
Zaharren egoitza batean bizi da aitontxua.<br />
Etxe berri eta funtzionala da egoitza<br />
hori, aurreapen guztiak dituena.<br />
–Ze toki modernoa, ezta? –esan omen<br />
zioten aitontxuari, zaharren egoitzara lehenengoz<br />
eraman zutenean.<br />
–Bai, hemen ni izango naiz modernoa ez<br />
den bakarra –esan omen zuen aitontxuak.<br />
Egoitzan zergatik dagoen galdetu nion<br />
behin amari.<br />
–Daukan adinarekin, egun osoan ondo<br />
zainduta egon behar duelako –esan zidan<br />
amak–. Gainera, hotelik onenean baino<br />
hobeto dago han.<br />
–Kobratu ere han bezalaxe egiten duteeta<br />
–bota zuen aitak marmarka.<br />
Egoitzara iritsi, autoa parkinean utzi,<br />
barrura sartu, eta harrerako gizonari galdetu<br />
diogu non topatu dezakegun Paskual<br />
Iturriaga jauna.<br />
–Ordu honetan aisialdi-gunean aurkituko<br />
duzue.<br />
Aisialdi-gunea: jolasleku antzeko bat<br />
imajinatu dut, mila jostailuz eta dibertimenduz<br />
betea, baina hara joanda, telebista<br />
itzaliaren aurrean topatu dugu aitontxua;<br />
aldameneko mahai batean, beste<br />
megazahar batzuk dominoan jokatzen.<br />
–Zorionak, aitontxu! –esan diot, eta<br />
muxu handi bat eman.<br />
–Onbre, Malentxo, nire kaskagorri txikia.<br />
Hau poza!<br />
Kaskagorria naiz ni, bai, eta aitontxuari<br />
zor diot hori: orain iletxo txurixka batzuk<br />
besterik geratzen ez zaizkion arren, garai<br />
batean kalpar gorri harroa baitzeukan<br />
buru gainean.<br />
...hurrengo astean jarraituko du<br />
Kaskagorria<br />
larunbata, <strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a berria<br />
Testua:<br />
Xabier Mendiguren<br />
Marrazkiak:<br />
Iñaki Martiarena, ‘Mattin’
nafarroaren eguna<br />
HAMARKADA<br />
BERRI BAT<br />
Nafarroaren Eguna izango da igandean,<br />
Baigorrin. 31. aldia izango da aurtengoa.<br />
Antolatzaile belaunaldi berri batek ardurak<br />
hartuko ditu laster. Laugarren belaunaldiak,<br />
hain zuzen ere. Baina hasierako helburuei<br />
tinko loturik segitzen dute.<br />
Hogeita hamaika urte.<br />
Laster mende heren<br />
bat. Laugarren hamarkada.<br />
Ziklo berri<br />
baten hasiera da Baigorriko<br />
hitz ordu nagusienarentzat.<br />
Baina ziklo berri hau ez da<br />
hasten aitzinekoa bukatu delako;<br />
jarraipen bat besterik ez da. Azken<br />
finean, Basaizeako historia belaunaldi<br />
transmisio eder baten historia<br />
da. «Gure gurasoek sortutako<br />
proiektua bizirik mantentzen dugu»,<br />
dio antolatzaile gazte batek.<br />
1979an antolatu zen lehen aldiz<br />
Nafarroaren Eguna, Baigorrin.<br />
Garai hartako gazteak guraso bilakatu<br />
dira. Eta gaur, haien haurrek<br />
dute proiektu hori biziarazten. Hamar<br />
gazte dira. Denak baigorriarrak.<br />
22 eta 30 urte bitartekoak. Zaharragorik?<br />
Ez. Hasieran, astero<br />
biltzen dira; baina eguna hurbildu<br />
arau, erregularkiago egiten dituzte<br />
bilkurak. Ez da erraza milaka<br />
pertsona biltzen dituen besta baten<br />
antolatzea.<br />
Ildoari segi<br />
Galdegiten diegularik zer al<strong>datu</strong><br />
den urteetan zehar, «deus ez» erantzuten<br />
dute, harro. Gaurko antola-<br />
tzaileak 1979. urtearen ondotik<br />
sortutakoak dira. Ez dituzte ezagutu<br />
garai hauek. Gazte-gazte ziren<br />
80ko hamarkadak gogorki jo<br />
zuelarik Ipar Euskal Herria. Gurasoek<br />
kontatzen dute, askotan, bizi<br />
izandakoa. Baigorrik, gainera, luzaz<br />
atxiki ditu garai hartako oroitzapenak.<br />
Gurasoek kontatzen<br />
dute, halaber, Nafarroaren Eguna<br />
antolatzen zen lehen urteetan,<br />
Baigorriko herritarrak etxetik ez<br />
zirela ateratzen. «Batzuek alde ere<br />
egiten zuten, bizardunak heldu zirelako!»,<br />
beste garai batzuk ziren.<br />
Tentsioa nabari zen. «Gaur egun,<br />
nahiz eta gure ideiekin ados ez<br />
izan, baigorriarrak plazan dira»,<br />
kontatu du Patxi Bidart antolatzaileak.<br />
Aldaketa izan da, beraz. Pixkanaka-pixkanaka,<br />
onartua izan da<br />
Nafarroaren Eguna, nafar guzien<br />
eguna. Gaur egun, euskaldun guztien<br />
eguna ere bilakatu da, baita<br />
gehiago ere. Urtez urte handituz<br />
joan da Baigorriko hitzordua. «Berrehun<br />
pertsonarekin hasi omen<br />
zen», dio Patxik. Gaur egun, milaka<br />
eta milaka pertsona biltzen da<br />
urtero, Euskal Herri osotik. «Handitzeak<br />
badu ona, baina badu txa-<br />
GIROA. Joaldun,dantzari,ez da girorik falta Baigorrin. NICOLAS MOLLO<br />
rra ere», pentsatzen du antolatzaile<br />
gazteak. «Jende gutxi batzuk<br />
mozkortzeko heldu dira». Arrakastaren<br />
baldintza. Horren aitzinean,<br />
antolatzaileen lana da helburuak<br />
eta filosofia beti zehaztea.<br />
«Helburuetan ez da aldaketarik<br />
izan. Ez dut uste, behintzat. Aurten<br />
ere, hitzordu horrek zentzu<br />
guztia badu». Antolatzaileen erranetan,<br />
biziki garrantzitsua da hasierako<br />
helburuak atxikitzea. Xedeen<br />
egonkortasun hori ekitaldi<br />
horren sormarka da.<br />
Nafarroa bat<br />
Egun horretan, Nafarroa bat da.<br />
«Baina ez Nafarroa bakarrik. Nafarroa<br />
batuz, Euskal Herria dugu<br />
eraikitzen», dio Argia Olzomendik.<br />
Euskal Herriko txoko guztietarik<br />
dator jendea. Baina ez publikoa<br />
bakarrik: izan Nafarroaren<br />
Egunean eta hilabete kulturalaren<br />
karietara, Euskal Herri osoko<br />
artistak ikusi ahal izan dira taula<br />
gainean. Aurtengo berrikuntza<br />
handia izan da, halaber, Kataluniari<br />
tarte bat egin diotela.<br />
«Usaian, gure herriko artistak gomitatzen<br />
ditugu», adierazi du Patxik.<br />
«Baina aurten interesgarria<br />
iruditu zaigu Katalunia omentzea.<br />
Azken batean, hurbiltasun handia<br />
dugu haiekin».<br />
Mugak hausteko ahala duen<br />
eguna da igandekoa. Euskaldunak<br />
batzeko gaitasuna daukan<br />
proiektu bat sendoa besterik ezin<br />
da izan. Erran behar da jendea erakartzeko<br />
osagai guztiak hor direla:<br />
uda aitzineko lehen besta, animazio<br />
ugari, bazkari goxoa, proiektu<br />
ederra...<br />
Bi zati<br />
Eguna bi zatitan eta bi gunetan<br />
banatzen da. Goizean, jendea plazatik<br />
elizara doa, kabalkadaren<br />
laguntzarekin: joaldun, dantzari,<br />
erraldoi, txaranga, gaitero... hor<br />
dira bidea zabaltzeko. Ondotik<br />
hasten da emanaldia eliza aitzinean,<br />
eguerdiko hamabietan gutxi<br />
gorabehera (holako egunek<br />
orduarekin harreman bitxia badute).<br />
Bertsolarien ondotik, dantzarien<br />
tartea etorri ohi da. Azkenik,<br />
Basaizeako kideek hartzen dute<br />
hitza, beren irakurketaren berri<br />
emateko. Larrain-dantza batekin<br />
ematen diete bukaera goizeko animazioei.<br />
Ondotik, jende guzia berriz pla-<br />
berria<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren <strong>24</strong>a,larunbata<br />
testuak:Eneko Gorri<br />
EKITALDIAK<br />
11:00 › Kabalkada herrian zehar.<br />
Baigorri,Txantrea eta Amikuzeko<br />
erraldoiak.Bera eta Fustiñanako<br />
dantza taldeak.Joaldunak,<br />
Nafarroako Gaitariak,Uztaritzeko<br />
txaranga,Ezpela txaranga,<br />
txistulariak,trikitilariak…<br />
12:00 › Ikuskizuna elizako plazan.Bertsolariak<br />
:Mizel Mateo,<br />
Bixente Hirigarai,Eki Erremundegi,Julio<br />
Soto,Bixente Luku,<br />
Mattin Luku.Dantza emanaldia :<br />
Bera eta Fustiñanako dantza taldeak.Basaizearen<br />
hitza eta Karmeleren<br />
irrintzia.Dantza jauziak<br />
eta larrain-dantza.<br />
14:00 › Garaziko eta Ortzaizeko<br />
ikastolen bazkaria,pentzean.<br />
15:00 › Sokatira.Nafarroako txapelketa,herriko<br />
plazan.<br />
15 :00 › Tinbakada,Xokoan.<br />
17:00 › Dantza ikuskizuna,herriko<br />
plazan.Rocamador dantza<br />
taldea (Zangoza – Nafarroa) eta<br />
Alurr dantza taldea (Ibarra – Gipuzkoa),herriko<br />
plazan.<br />
18 :00 › Xutik,Xokoan.<br />
19:00 › Larrain-dantza<br />
eta dantza jauziak,Ezpela txarangarekin,herriko<br />
plazan.<br />
20:00 › Holako taldearen kontzertua,herriko<br />
plazan.<br />
20 :00 › Oxabi txaranga,Xokoan.<br />
23 :00 › Harakinkia.<br />
Egun guztian › Egun guztian,<br />
Oxabi erromeria,Mutiko Alaiak,<br />
Lekak Baratze orkestra,Triki ta<br />
Bertsu,Kuxkuxtu,txaranga,gaitariak,Bonberenean<br />
txaranga…<br />
zarantz abiatzen da. Ortzaize eta<br />
Garaziko ikastolek dute bazkaria<br />
antolatzen, urtero bezala. Herriko<br />
plazan eta Xokoan antolatuko dira<br />
arratsaldeko ekitaldiak. Plazan<br />
mota guztietako animazioak egonen<br />
badira ere, Xokoa deitutako<br />
gunean bereziki kontzertuak izanen<br />
dira.
erria<br />
<strong>2010</strong>ko apirilaren <strong>24</strong>a,larunbata<br />
AGURRA<br />
Nolakoak dira gure kadenak?<br />
Kadenak aurpegi anitz ukaiten<br />
ahal ditu, baina dudarik gabe<br />
gure lana eta iraupenaren oinarri<br />
izan da urtez urte.<br />
Kadenak lotzen!<br />
Nafarroak kadenak ditu on eta<br />
txarrerako. Kanpokoek nahitara<br />
preso atxikitzen bagituzte, barnekoek<br />
dute gure indarra egiten.<br />
Elkarte lanean argiki ikusi<br />
dugu gure armarietan diren kadenek,<br />
lotura, harremana, elkartasuna...<br />
erakutsi nahi zutela. Nafarroen<br />
batasunaren sinboloa Izpegi,<br />
Urkiaga edo Ibañetaren<br />
gainetik.<br />
Gure kadenek, aniztasuna ere<br />
erakusten daukute: kultur eta paisaia,<br />
berri eta hiri, oihan eta basamortu.<br />
Bigarren helburua Baigorri biziaraztea<br />
da. Baina euskara da gure<br />
ardatz nagusia.<br />
Joan den urtean, 30 urte bete dituzue.<br />
Kari horretara, iaz, Hego<br />
Euskal Herriko elkarteekin elkarlan<br />
bat abiatu duzue. Zertan da<br />
lan hori?<br />
Segitzen du. Bai, aitzina doa. Gero,<br />
egia erran, ez da guk nahi bezainbat<br />
aitzinatzen, baina pausoz pauso<br />
aitzinatuz goaz. Gure ahalak<br />
txikitu dira azken hilabeteetan.<br />
Gaur egun, aldaketa garai batean<br />
da Basaizea: gazte belaunaldi berri<br />
bat ari da ardurak hartzen. Baina<br />
Hego Euskal Herriko elkarteekin<br />
ditugun harremanak sendotzen<br />
dira. Baditugu harreman biziki<br />
onak Baztango eragileekin, baita<br />
haratago ere.<br />
Nafarroaren Eguna egiazko instituzio<br />
bat da nafar eta euskaldun<br />
askorentzat. Baina nola deskribatuko<br />
zenioke oraindik ezagutzen<br />
ez duen bati?<br />
Nik antolatzaile gisa aurkeztuko<br />
dut. Argia da bestelako erantzun<br />
Kadenak elementu anitzez osatuak<br />
dira, baina denen arteko<br />
elkargune bat bada; harri-bitxi<br />
edo altxor batean dute hori, euskara.<br />
Hamarkadak pasatuz, Kulturaldia<br />
eta Nafarroaren egunaren<br />
antolatzen ibili diren kideak<br />
kadenetako eraztunen elkartzen,<br />
josten arizanak dira, harremanak<br />
sortuz eta denen erdian den<br />
altxorra zainduz, eta partekatuz!<br />
Kadenak sortzen!<br />
Gure kadena ez da kondena,<br />
baina aitzinarazten gituena. Bidea<br />
aspalditik erakutsi dauku<br />
arranoa lekuko.<br />
Beti aintzina doa nahiz eta batzuek<br />
ez duten nahi bere ildoa jarraiki!<br />
bat lortuko genukeela publikoari<br />
galdetuz gero. Niretzat, beraz, Nafarroaren<br />
Eguna aldarrikapen<br />
egun bat da; aldarrikapen egun<br />
Ez du nehori deus inposatzen,<br />
guretzat beti hor izan, eta dudarik<br />
gabe beti hor izanen da!<br />
Merindade guzietako lagunak<br />
biltzeko gai izan da mendez mende.<br />
Kadena ez da hausten!!<br />
Bakotxaren indarrak elkartu<br />
ditu, eta ezin dira berexi!!<br />
Egia da batzutan ahanzten dugula,<br />
eta bere bidetik urruntzen girela.<br />
Sortu dituen loturak ez dira<br />
hautsiak eta bidea hartuz fite berriz<br />
ikusten ditugu, beraz lot giten<br />
gure kadenari, kanpokoak erakutsi<br />
nahi daukun bideari kasurik<br />
egin gabe.<br />
bat eta euskararen egun bat. Gero,<br />
egun hori bi zatitan banatzen da:<br />
goiza eta arratsaldea. Egun erdi<br />
bakoitzak badu bere berezitasuna.<br />
elkarrizketa ‹‹ nafarroaren eguna<br />
Basaizea<br />
Gero, aldarrikapenaz gain, Nafarroaren<br />
Egunak proiektu batzuk<br />
biziarazten ditu. Egun horretan<br />
irabazten den dirua berriz banatzen<br />
dugu.<br />
Benetan, besta bat baino gehiago<br />
dela uste duzu?<br />
Bai. Guretzat ez da besta bakarrik.<br />
Urtez urte, aitzinekoen espiritua<br />
atxikitzen entseatzen gara. Aurten<br />
ere, antzekotasun handi bat bada<br />
lehengo belaunaldiek zuten eta<br />
guk dugun ikuspegiaren artean.<br />
Hogeita hamar urtek bereizten<br />
gaituzte, baina filosofia beti hor da.<br />
Nafarroaren Egunean irabazitako<br />
dirua berriz banatzen duzuela<br />
erran duzu.Nori?<br />
Beti aldatzen da. Joan den urtean,<br />
adibidez, lagundutako proiektuak<br />
hauek izan dira: Euskal Herriko<br />
Laborantza Ganbara (EHLG), Oztibarre<br />
eskualdeko Haize Berri<br />
kultur elkartea, Azkaineko (Lapurdi)<br />
Xoko Ona herri ostatua, Nafarroako<br />
Ikastolen Elkartea... Urtero,<br />
banatzen den diru zama eta<br />
hartzaileak aldatzen dira, baina<br />
xedea hori da.<br />
Zein dira hautaketa irizpideak?<br />
03<br />
Lehen fasean, elkarte bakoitza<br />
gure ikustera heldu da, eta bere<br />
proiektua eta egoera aurkezten<br />
dizkigu. Ondotik, gure artean bildu<br />
eta hautuak egiten ditugu. Bi<br />
irizpide nagusi ditugu. Lehena,<br />
hizkuntza: euskararekiko konpromisoa<br />
baitezpadakoa da. Bigarrena,<br />
egoera: zailtasunetan den elkarteak<br />
ere sostengatzen ditugu;<br />
EHLG, adibidez. Baina hautaketa<br />
biziki naturala da.<br />
Gaur egun, ez duzue gehiago langilerik<br />
elkartean.Zergatik?<br />
Lehen erran bezala, belaunaldi aldaketa<br />
batean da Basaizea. Iazko<br />
bi langileak joan zirenetik, ez dugu<br />
ordezkatzeko denborarik hartu.<br />
Baina, orokorkiago, Basaizeak<br />
bere laugarren zikloa bizi du. Sortzaileak<br />
hamar urtez ibili ziren lanean;<br />
ondokoek beste hamar urte<br />
iraun zuten, eta guk ere hainbeste<br />
urte. Orain dator gazteen aldia.<br />
Langilerik ez izateak lana ez du<br />
errazten. Lehen, dinamizazio handia<br />
bazen, eta proiektuak eramateko<br />
nolabaiteko erraztasuna. Baina<br />
ez gara kezkatzen: egoera laster<br />
hobetuko da!
erria<br />
<strong>2010</strong>eko apirilaren<strong>24</strong>a,larunbata<br />
BAIGORRI<br />
KULTUR ASTEA<br />
Basaizea elkartearen lana ez da Nafarroaren<br />
Eguna antolatzea bakarrik. Urtero bezala,<br />
hilabete kultural bat antolatua dute.<br />
Dantza, irri, kantu,<br />
haurren egun, kantaldi,<br />
ur joko… Baigorri,<br />
Irulegi, Bidarrai…<br />
Argi da: Basaizearen<br />
lana ezin da mugatu<br />
igandeko egunaren antolaketan!<br />
Aurten ere, euskal kulturaren hilabetea<br />
antolatu dute. Aldaketak<br />
izan ditu aurtengoak.<br />
Irriarekin hasi zen egitaraua.<br />
Nafarroaren Eguna baino aste bat<br />
lehenago, irri emanaldi bat antolatu<br />
zuten Baigorriko Bil Etxean.<br />
Hiru emanaldi izan ziren taula gainean.<br />
Herribihurri familia hasi<br />
zen: Ander Lipus, Kike Amonarriz<br />
eta Asisko Urmenetak osatzen<br />
dute talde hori. Antzerkilari eta<br />
marrazkilarien ezkontza ospatzen<br />
da taula gainean. Uxue Alberdik<br />
eta Unai Iturriagak Jandarmak<br />
emanaldia eskaini zuten. Azkenik,<br />
Joseba Tapia ere hor zen, bere kideekin<br />
jotzeko.<br />
Bazkari batekin segitu zuten<br />
biharamunean. Joseba Tapia trikitilariak<br />
bakarkako bosgarren lana<br />
aurkezteko aukera izan zuen.<br />
Haurren eguna antolatu zuten<br />
Arteka ur joko elkartearen lagun-<br />
tzarekin. Azteazkena haurren<br />
egun tradizionala izanki, goizean<br />
norabide lasterketa eta arratsaldean<br />
ur jokoak zeuden egitarauan<br />
(kanoa, rafting…).<br />
Katalunia zuzenean<br />
Larunbat honetan, Kataluniari<br />
eskaini diote gaualdia antolatzaileek.<br />
«Normalean, egia da Euskal<br />
Herriko artistak programatzea<br />
nahiago dugula. Baina aurten,<br />
aldaketa beharra sentitu dugu»,<br />
dio Patxik. «Euskal Herriak badu<br />
hurbiltasuna Kataluniarekin»,<br />
segitu du Argiak. Duela zenbait<br />
urte, korsikarrak gomitatu zituzten<br />
taula gainera. Parekotasuna<br />
kultura, borroka eta nortasunaren<br />
arlokoak dira hiru populuen<br />
artean.<br />
Biel Majoral, Pep Gimeno Botifarra<br />
eta musikari katalanak gomitatu<br />
dituzte bezperako kontzertuarentzat.<br />
«Hemen ez dira ezagunak»,<br />
aitortu du Patxik, «baina<br />
hango Lertxundi eta Martikorena<br />
dira hein batean». Kontzertua<br />
21:00etan hasiko da, Baigorriko elizan,<br />
eta 16:00etan eros daitezke sartzeak<br />
tokian berean.<br />
kultura ‹‹ nafarroaren eguna<br />
<strong>04</strong><br />
KATALUNIA.Pep Gimeno Botifarraeta Biel Majoral kataluniarrak izango dira bihar.Argazkian,Pep Gimeno. <strong>BERRIA</strong>
Change language