BERRIA, 2010 - datu-basea16

GAIZKA IROZ 

Brasil, etxera 

Herbehereak eta 

Uruguai pasatu dira 

finalerdietara q GEHIGARRIA 

Larunbata 

Uztailaren 3a 

2010. VIII. urtea 

2.183. zenbakia 

1,30 € 

www.berria.info 

Autodeterminazioa eskatuko dute EA, 

Alternatiba, Aralar eta ezker abertzaleak 

Lau indarrek manifestaziora deituko dute,‘Nazioa gara. 

Autodeterminazioa’lelopean. Gaur zortzi izango da 

manifestazioa, uztailaren 10ean, Donostiako kaleetan 

Habia txikia hazten 

Bidarteko Uhabia 

ikastolaren lehen 

ikasturtea q GEHIGARRIA 

Gaur goizean azalduko dituzte deialdiaren nondik 

norakoak. Azken hilabeteotan hainbat alditan agertu dira 

lau indarrak elkarrekin, ekimen ugaritan bat eginez q 10 

DEkaitzak EHZren hasiera hondatu du. Euriak eta haize bolada bortitzek gelditu egin dute 

Euskal Herria Zuzenean jaialdia. Atzo arratsean, estraineko kontzertuak hastear zirela, gogor jo zuen ekaitzak Heletan 

(Nafarroa Beherea)–argazkian, hara joandako lagun batzuk, euripean–, arazo teknikoak sortu zituen, eta tresneria 

hondatu. Ondorioz, bertan behera gelditu ziren kontzertuak. Gaur goizean erabakiko dute zer egin gaur eta bihar. q 38 

Ekintzaileak egon 

arren AHTko lanak 

ez dituela geldituko 

esan du Jaurlaritzak 

Arriskurik ez dagoela dio Herri Lan eta Garraio 

Sailak, baina meategietan daudenen biziak 

jokoan daudela berretsi dute haien kideek q 12 

Hegoaldean 

%2,37 jaitsi da 

langabeen 

kopurua 

ekainean 

Langabezia abenduko 

mailara jaitsi da. Datuak 

tentuz hartzeko eskatu dute 

sindikatuek, uda ostean 

lanpostu asko 

galduko direlako q 16 

Ion Telleria 

Gazte independentista 

«‘Terrorismo’ 

etiketa jartzen 

diote disidentzia 

politikoari» 

Espainiaratzeko agindua 

onartu berri du Paueko 

Auzitegiak, baina erabakiak 

ez du ustekabean harrapatu 

Elkarrizketa q 9 

p GAUR 48 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 4 GAURKOA 7 EUSKAL HERRIA 8 EKONOMIA 16 MUNDUA 20 q KIROLA 24 q AGENDA 30 q PLAZA 38

2 berria 2010eko uztailaren 3a, larunbata 

Harian› 

Siria DGolango Gaina 

LIBANO Al Gajar Majdal Shams 

Ain Kinia 

Masada 

Bukata 

Israelek 1967an 

okupatutako lurraldea 

Nazioarteak onartutako 

SIRIA muga 

Eremu 

ISRAEL 

desmilitarizatua 

Deskonexioa 

Galileako 

itsasoa 

Ikuskatzeko Nazio 

Batuen Misioa 

Herri arabiarrak 

JORDANIA 

Kokaguneak 

Gaza, Zisjordania… eta Golan 

Israelgo armadako soldaduak maniobrak egiten Golanen, 2007an. Soldadu kopurua murriztuko zuela esan zuen orduan. EFE 

Israelek okupatutako ordokian bizi diren 

jatorrizko arabiar druzoak erresistentziari 

eusten diote euren eskubideak bermatzeko 

Israelek 34 kokagune eraiki ditu dagoeneko; 

orotara 20.000 kolono bizi dira Golanen 

Erika Jara Majdal Shams 

Gaza eta Zisjordania dituzte hizpide 

mundu zabaleko egunkarien 

hainbat eta hainbat tituluk. Israelen 

bada, ordea, beste lurralde 

okupatu bat ere, agintariek nekez 

aipatu ohi dutena: siriarren Golan. 

Golango eskualdeak 1.850 kilometro 

koadroko eremua hartzen 

du; horietatik 1.250 okupatu 

egin zituen Israelek. Sei Eguneko 

Golango Gaina 

Gerra izenekoan gertatu zen hori, 

eta, ordu hartan, Zisjordania eta 

Gaza ere okupatu zituen. Druzoak 

dira hango biztanleak, xiismo 

musulmanaren erlijio adar batekoak. 

Israelek 1948an birrindu eta 

suntsitu egin zituzten herrixka 

palestinarrak, eta haietako biztanleak 

tokiz aldatu. Palestinako 

gainerako lurraldeak 1967an okupatu 

zituzten militarrek. Golango 

pBiztanleak: 20.000 siriar 

eta beste 20.000 kolono. 

pHerriak: Jatorrizko bost herri 

arabiar baino ez dira 

gelditzen; Israelek 34 

kokagune ezarri ditu. 

pEremua: Ordokiak 1.850 

kilometro koadro ditu; 

Israelek 1.250 okupatu zituen. 

biztanleek, halere, hilabete gutxi 

batzuen buruan jasan behar izan 

zituzten bi aldi horiek: Sei Eguneko 

Gerrak iraun zuen bitartean, 

eta haren ostean. Han zeuden 140 

herrietatik 134 suntsitu zituzten, 

eta haietan bizi ziren 130.000 lagunetatik 

124.000 tokiz aldatu zituzten, 

indarrez; Siriara eraman zituzten, 

heriotza mehatxupean. 

Gaur egun, siriarren bost herri 

bakarrik daude Golango Gainean, 

eta 20.000 druzo inguru bizi 

dira haietan; lurraldearen %5 bakarrik 

dute beren kontrolpean. 

Majdal Shams herrixka arabiarrekoa 

da Taisir Merei. Garapenaren 

Aldeko Golan erakundeko zuzendari 

nagusia da siriar druzo 

hori, eta, azaldu duenez, herrixkakoek 

gogor eutsi zioten garbiketari: 

«Israelek konkistatu beha- 

Naziotasun zehaztugabea 

Golango siriarrei naziotasun zehaztugabea 

eman zien Israelek. Israelgo nortasun 

agiri bat dute, herrialde horretako 

bizilagun direla aitortzen duena, baina 

pasaporte bat ere behar dute, non esaten 

den naziotasun zehaztugabea dutela. 

Bidaiatu ahal izateko, bisa behar dute 

ezinbestean, eta kontrol zorrotzak pasatu 

behar dituzte aireportuetan. Hani Abu Auaden pasaportea. JOUSEFF BADAUI / EFE 

rreko helburutzat zeuzkan hasieratik 

Golango Gaineko ur erreserba 

handiak». Halere, 1967ra arte 

ez zieten eraso, Siriak enklabea Israeli 

erasotzeko erabiliko zuelako 

aitzakian. Harrezkero, estatu hebrearrak 

ahalegin handia egin du 

biztanle druzoak indargabetzeko 

eta israeldartzeko. 1948an, soldadutza 

egitera gonbidatu zituzten 

druzo israeldarrak; 1956an, zerbitzu 

hura egitera behartu zituzten. 

Golango druzoei, berriz, Israelgo 

naziotasuna eskaini zieten 

1981ean. Mereik esana: «Uko egin 

genion Israelgo Estatuan inolaz 

ere parte hartzeari. Hartan parte 

hartu izan bagenu, bere lurraldea 

eskatzeko aitzakia ederra izango 

zukeen Israelek, bere biztanleria 

berria babesteko aitzakian, eta, 

guk betiko galduko genukeen 

gure jatorrira —Siriara— itzultzeko 

aukera». Hala, bada, Golango 

biztanle arabiarrek ez dute soldadutzarik 

egiten, eta zehaztugabea 

dute naziotasuna. 

Herri druzoaren erresistentzia- 

‘‘ 

Estatuan parte hartu izan 

bagenu, bere lurraldea 

eskatzeko aitzakia ederra 

izango zukeen Israelek» 

«Hemendik kilometro 

batera dauden kolonoek 

guk baino eskubide 

gehiago dituzte» 

TAISIR MEREI 

Garapenaren Aldeko Erakundeko zuzendaria 

ri aurre egiteko, erasoari ekin 

zion berriro ere, hezkuntza eta 

kultura alorrean. Mereik azaldu 

duenez, «haur arabiarren ikasliburuetan 

israeldarren aldaera jasotzen 

da Golanen historiari buruz; 

beraz, zeharo manipulatuta 

dago druzoen historia, belaunaldi 

berrietakoak israeldartzeko asmoz, 

eta jatorriz dagokien tradizio, 

historia eta kultura ondarea 

ahantzarazteko». Estrategia horrek, 

baina, ez die emaitza onik 

ekarri. Mereik esan duenez, «zaila 

da hori dena sinestea: besteak 

beste, hemendik kilometro batera 

bizi diren kolonoek guk baino 

askoz ere eskubide gehiago eta 

erraztasun handiagoak dituztelako; 

alkateak ez direlako herritarren 

ordezkari ere, baizik eta Israelek 

ezarritako kudeatzaile soil 

batzuk; eta, batez ere, Sirian bizi 

zaizkien senitarteko gehienengandik 

banandu zituztelako Golango 

biztanle guztiak». 

Garrasiak komunikabide 

Golan eta Siriako gainerako lurraldeak 

bereizten dituen burdin 

hesi legez kanpokoaren ondo-ondoan 

dago Majdal Shams. 1967az 

geroztik, siriarrak ezin dira sartu 

Israelen; Golango arabiarrei, berriz, 

debekatua diete Siriara joa-

Euskal presoen eskubideen alde egiteko 

8›› eskatu diete senideek herritarrei 17›› 

Siria DGolango Gaina 

D 

Israelen 

okupazioa 

urratsez urrats 

tea. Gazte batzuek bakarrik lortzen 

dute ikasketak Damaskon 

egiteko baimena. Inguruabar 

guztiak kontuan izanik, elkarren 

arteko harremanari eusteko 

modu bitxi bat asmatu zuten mugaren 

alde bietako siriarrek. Ostiral 

eguerdietan, mugaldeko mendi 

tontorretara igotzen hasi ziren 

familia bananduetako senideak, 

eta largabistak eta bozgorailuak 

erabiltzen hasi ziren alderik alde 

komunikatzeko. Horretarako, gobernuak 

harmaila batzuk ere egokitu 

zituen bere lurraldean. 

Oraindik ere egiten dute egun seinalatuetan: 

esaterako, Amaren 

Egunean. Azkenaldian, baina, 

Jordanian biltzen hasiak dira siriarrak; 

horiei ere, ordea, nekeza 

gertatzen zaie. 

Jordaniatik irten ahal izateko 

baimenak, berriz, 1990az geroztik 

ematen dituzte, baina gizon erlijiosoei 

bakarrik; eta, iaztik hasita, 

70 urteko emakume adinekoei 

ere bai. Israelek segurtasun arrazoiak 

argudiatu ditu, baina «biztanleak 

estutzeko neurri bat» besterik 

ez da Mereirentzat: «Damaskon 

ikasten ari dira gure 500 gazte 

inguru, 18-30 urte bitartekoak. 

Haiek ez badira inolako mehatxua, 

nolatan izango dira 40 urteko 

emakume batzuk?». Israelek 

haren politikarekin bat ez datozenak 

zigortu egiten dituela dio Mereik: 

«Ni ekintzailetzat naukate, 

eta, semeak ikusteko baimen 

eske joan zitzaielarik, argi eta garbi 

adierazi zioten gure amari: 

‘Esaiozu isilik egoteko zure semeari, 

eta etorri orduan baimen 

eske». Mereik beste hiru anaia 

ditu Sirian: «Ezezagunak dira niretzat; 

gure ama, berriz, haiek 

ikusi gabe hil zen iaz, 42 urtean 

horretan alferrik ahalegindu eta 

gero». 

Mina artean 

Sei Eguneko Gerrak iraun zuen 

bitartean, pertsonen aurkako 

minaz josi zuten Golan; landetan 

eta haran arteko pasabideetan ez 

ezik, herrixketan barrena ere ezarri 

zituzten. Base militarrak 

kokatu zituzten han, biztanle 

zibilak giza ezkutu bihurrarazita, 

eta minaz inguratu zituen instalazioak. 

Golan okupatu osoan, 

minaz betetako 70 landa eremu 

baino gehiago daude. Garapenaren 

Aldeko Golan izeneko era- 

Gerra garaia 

p1967. Israelek Sei Eguneko Gerran 

okupatu zuen Golango Gaina. 

Handik hilabete gutxira, zeharo 

suntsitu zituen lehendik 

zeuden herrixka arabiarrak; 

140etatik 135. Siriara indarrez 

lekualdatu zituzten 125.000 zibil. 

Golan okupatuan 4.000 siriar 

baino ez ziren gelditu. 

kundeko medikua da Slaman 

Briek, eta, hark azaldu duenez, 

«etxeetatik eta eskola atarietatik 

metro gutxi batzuetara daude 

minak». Minek hamasei lagun hil 

dituztela dio —zortzi adingabeak—, 

eta 134 zauritu —98 adingabeak—. 

Jalak 17 urte ditu, eta inguratuta 

daukate haren etxea: «Zerbait 

eroriz gero leihotik kanpora, ezin 

gara haren bila joan, arriskuan jarriko 

genukeelako bizia». Badio 

besterik ere, zoritxarrez: «Euriak 

higatu egiten du lurra, eta tokiz 

aldatu behar izaten dituzte minak; 

horrek are eta zailago egiten 

du non dauden jakitea. Brieken 

ustez, «ironia bat da munduko 

non edo non minaren bat agertuz 

gero Israel hara joatea laguntza 

ematera —minetan aditua izaki—, 

eta, hala, munduaren aurrean 

itxura ona agertzea. Hemen, 

ordea, haien arabera berena den 

lurralde honetan, nonahi sakabanatuta 

daude minak, eta ez dute 

zirkinik ere egin nolakoak diren 

eta non dauden jakinarazteko 

guri». 

Garapena sustatzen 

Irabazi asmorik gabeko erakunde 

bat da Garapenaren Aldeko Golan, 

1991n sortutakoa; okupazioz 

geroztik eskualdean geratu ziren 

biztanle arabiarrei laguntzen eta 

haien bizi-maila garatzen ahalegintzen 

da. Mereik azaldu duenez, 

«helburu dugunak asmo bat 

du akuilu: gure komunitateko kideen 

bizimodua hobetzea, hainbat 

egitasmo abiarazita eta erraztasunak 

emanda hezkuntzako, 

nekazaritzako eta ekonomia eta 

osasun garapeneko beharrizan 

oinarrizkoak bete ahal izateko. 

Azken horri dagokionez, nabarmentzekoa 

da elkartearen osasun 

etxea; hango kide dira mediku 

arabiar guztiak, eta, horri esker, 

osasun zerbitzu bikaina dute 

eskueran biztanleek. Okupazioari 

aurre egiteko indarrak biltzen 

dihardu erakundeak. Izan ere, 

«lehenago edo geroago, Siriari 

itzuli beharko diote Golango Gaina, 

eta Israelek kalte-ordainak 

eman beharko dizkie biztanleei: 

eragindako ondorio txar, lapurtutako 

natura baliabide eta bete gabeko 

nazioarteko hainbat lege 

guztiengatik»; hala esan du, azkenik, 

Mereik. 

p1973. Yom Kippurko gerran 

eremu zati bat berreskuratu 

zuen Siriak; Israelek, baina, gogor 

erantzun eta lurralde osoa 

bereganatu zuen. 

Bete gabeko ituna 

p1974. Siriak eta Israelek Deskonexio 

Ituna sinatu zuten; Israelek 

lau alditan erretiratu beha- 

E. Jara Majdal Shams 

E 

kialdeko Hurbileko ur erreserbarik 

handienetako bat 

da Golango Gaina. Ordoki 

hartako lurzoruan mila milioi 

metro kubiko euri ur botatzen 

ditu urtean; horrek argi erakusten 

du zer-nolako interesa eduki 

dezakeen eremu horretan Israelek. 

Ez du alferrik hango mendietatik 

lortzen bere uraren %25. 

Hala, bada, garrantzitsua da fruta 

sektorea: Golango Gainekoak 

dira Israelgo merkatuko sagarren 

eta gerezien %90; horietatik 

%45 bakarrik dira, ordea, baratze 

arabiarretakoak. Izan ere, 1967az 

geroztik, Golango biztanle arabiarrek 

ezin dituzte libreki erabili 

beren natura baliabideak. 

Golango erasoa baino zazpi 

urte lehenago, 1959an, gaurdaino 

indarrean iraun duen lege bat argitaratu 

zuen Israelek. Horren 

arabera, Estatuarenak bihurtu 

ziren Israelgo iturri guztiak; beraz, 

Gobernuaren onespena behar 

zuten ur putzuak egiteko edozein 

hondeatze lanek. Horregatik, 

Israel Golanez jabetu zelarik, 

Estatuaren jabetzakoa bihurtu 

zen Golango ur guztia, eta hark 

kudeatu zuen aurrerantzean. Ar- 

2010eko uztailaren 3a, larunbata berria 3 

EAJk eta PSEk aurrera egingo dute 

Vital Kutxan duten akordioarekin 

rra zuen. UNDOF Bereizketa 

Ikuskatzeko Nazio Batuen Indarra 

hedatu zen mugaldean 

(6.000 soldadu). 

p1975. Al Kunaitira hiriburutik 

erretiratu zen Israel. Bide batez, 

ordea, atzean utzitako bazter 

guztiak suntsitu zituen, eta minaz 

bete. Israelek ez zuen bete 

ituna. 

Majdal Shamseko druzoak, mugan, Siriako banderak eskuetan dituztela, iazko otsailean. ATEF SAFADI / EFE 

Ekialde Hurbileko ur erreserba handienetakoa bereganatu eta jatorrizko 

biztanleei jabetza kentze aldera, hainbat lege ezarri ditu urteotan Israelek. 

Ura borroka iturri 

tean eremu hartan zirauten biztanle 

bakanek, ordea, beren baratzeak 

ureztatu beharra zeukaten, 

eta, hasieran, Israelgo Uren Nazio 

Konpainiak berak ere ez zien urik 

saldu nahi izan. 

Trikimailuak 

Egoera horri aurre egiteko, siriar 

druzoek buruargi jokatu zuten. 

Hondeatze lanik egitea eta ezer 

eraikitzea galarazia zietenez, 

80ko urteetan bidoitzar batzuk jarri 

zituzten beren baratzeetan, 

euri ura jaso ahal izateko. Israel 

harri eta zur geratu zen, bidoitzar 

haiek ez baitziren legez kontrakoak. 

Egoera hari nolabait erantzutearren, 

ordea, beste araudi bat 

argitaratu zuen 1986an; haren 

arabera, Golango arabiarrek 

—eta haiek bakarrik— bost ministerioren 

baimenak lortu behar 

zituzten, beren baratzeetan bidoi 

bat jarri ahal izateko: Ingurumen 

Ministerioarena, Plangintza Ministerioarena, 

Uren Garraiorako 

Nazio Departamentuarena eta 

Arkeologia Agintaritzarena. Salman 

Briek doktoreak adierazi du 

urtebete baino gehiago eman 

duela baimen horietako lehena 

lortu nahian, sagar sailean bidoi 

bat jarri ahal izateko. Horrekin 

p1981. Israelgo Parlamentuak 

naziotasuna eskaini zien druzoei. 

Golango biztanleek sei hilabete 

iraun zuen greba orokor 

bati ekin zioten. 

p1984. Israelek kokaguneak 

eraikitzeari ekin zion garai bateko 

herrixka arabiar suntsituen 

gainean. Izenak hebreerara aldatu 

zituzten. 

guztiarekin kontent ez, ordea, eta 

90eko urteen hasiera aldean, nekazariei 

gutunak bidaltzen hasi 

zitzaien Israel, besteak beste, honako 

hauek galdegiteko: bidoiei 

zenbakiak jar ziezazkietela, jasotako 

euri ur kopurua kalkulatu 

zezatela, eta, haren truke, zergak 

ordain ziezazkietela Uren Nazio 

Konpainiari. Hau ere ba omen zekarten 

gutunek: «Israel gainean 

eroritako ura —Golango Gainean 

erortzen dena barne— Israelgo 

ura da, eta, beraz, ordaindu egin 

behar da haren truke». Gaur egun 

arte, arabiarrek uko egin diote ordaintzeari. 

Briekek esan duenez, 

«nazioarteko legeen arabera, okupazioak 

ez dio inolako eskubiderik 

ematen Israeli gure natura baliabideak 

lapurtzeko». 

90eko urteen hasiera aldean, 

Uren Nazio Konpainia bere ur 

propioa —Lam aintziratik eratorritakoa— 

saltzen hasi zitzaien siriarrei. 

Kopuruak, ordea, oso 

esanguratsuak dira: arabiarrek 

3,4 milioi metro kubiko ur jasotzen 

dituzte urtean; kolonoek, berriz, 

34 milioi. Horrez gainera, arabiarrek 

3,5 shekel (70 zentimo 

euro) ordaintzen dituzte metro 

kubikoko; kolonoek, berriz, 0,90 

shekel (16 zentimo).


Harian › Iritzia 

Rita 

inbizia dutenen lekukotasuna en- 

M tzutea gero eta arruntagoa da. Entzunagoa 

dela esan nahi dut, ez besterik. 

Tabua zena ezaguna dugu, hemen 

dago. Hor. Gutxitan han. Gertuegi gehienetan. 

Gaindi daitekeen gaixotasuna. 

Askotan gainditzen dena, baina 

gailentzen dena ere bai. 

Nire lagun on batek Rita galdu 

du, emaztea. Minbiziak ahitu 

du. Irentsi. Eraman. Aldarria 

jo zuen. Agertu zen. Harro. 

Harroputz. Atzapar 

luzez. Erasokor. Joan eta 

etorri. Baina beti hor. Zelatan. 

Gerra ematen. Aldarria 

jotzetik gailenduko 

Zuzendaria: 

Martxelo Otamendi 

Zuzendariordea: 

Xabin Makazaga 

Edizio arduraduna: 

Lurdes Huizi 

Argitaratzailea: 

Euskal Editorea SM 

Publizitatea: Iragarri SM 

Lege gordailua: 

SS-0662/03 

Batzorde parekidea: 

0712I84059 

Egoitza nagusia: 

Martin Ugalde kultur parkea. 

Gudarien Etorbidea, z/g. 

20140 Andoain. 

Telefonoa: 

(0034) 943-30 40 30 

Faxa: (0034) 943-30 09 43 

Webgunea: 

www.berria.info 

Posta elektronikoa: 

berria@berria.info 

Publizitatea: 

publi@iragarri.net 

Harpidetza saila: 

(0034) 943 - 30 43 45 

Date: 03/07/2010 

Exemplaire: 2.183 

Editeur: Euskal Editorea s.l. 

Directeur de publication: 

Martxelo Otamendi 

Comission paritaire: 

0712I84059 

Delegation Labourd: 

Lisses 3, 64100-Baiona. 

Tel.: (0033) 559256220. 

Fax: (0033) 559254303. 

E-mail: lapurdi@berria.info 

ORDEZKARITZAK 

Araba: Bizenta Mogel, 6. 

Posta kodea: 01008 

Gasteiz. Telefonoa: 

945-15 04 52. Erredakzioko 

faxa: 945-14 83 07. 


araba @berria.info. 

Bizkaia: Uribitarte kalea, 18, 

3. C. Posta kodea: 48001 

Bilbo. Telefonoa: 

94-435 26 00. Erredakzioko 

faxa: 94-423 49 75. 


bizkaia@berria.info. 

Lapurdi: Lisses, 3. Posta 

kodea: 64100 Baiona. 

Telefonoa: 559-25 62 20. 

Faxa: 559-25 43 03. 


lapurdi @berria.info. 

Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 

45, 13. Posta kodea: 

31011 Iruñea. Telefonoa: 

948-36 66 22. 

Publizitatea: 948-36 66 23. 


nafarroa@berria.info. 

berria 

Jira 

Xabier Lekuona 

zela esan zuen, ziurtatu zuen. Eta hitza 

bete du. Rita ahitu du. Rita gaztea. Beste 

asko bezala. Eta hitza beteta joan da. 

Beste baten bila. 

Oraingoan ez du erraza izan. Luze jo 

du. Urteak. Eta horri esker, etxean asko 

hitz egin duten irudipena dut. Ez dakit. 

Baina irudipena dut. Nik inoiz bikotekidearekin 

izan ez ditudan hitzetan irudikatzen 

ditut Rita eta Jon. Rita eta alabak. 

Maialen eta Ainhoa, eta Jon. Eta 

mina sentitzen dut. Ez dakizue nolakoa. 

Badakizue, lagunen laguna. 

Ez dut Jon ikusteko gogo berezirik. 

Doilorra naiz. Baina ikustea 

egokituko zait. Beti bezala 

bostekoa eman eta eskua 

estutuko dit, indartsu. 

Min egiteraino. Eta min 

Biktimen aitorpen 

zuzena eta plurala 

Joana Abrisketa 

Andres 

Krakenberger 

Jon Landa 

Argituz Giza Eskubideen Aldeko 

Elkarteko kideak 

Eusko Legebiltzarrak 

2009ko abenduaren 

22an emandako aginduaren 

indarrez, joan 

den ekainaren amaiera 

aldera aurkeztua beharko zukeen 

Politika arrazoiengatiko indarkeria 

dela bitarteko giza eskubideak 

urratu dizkieten biktimei buruzko 

txostena izenekoari dagokion jarraipena. 

Txosten hori 2008ko ekainean 

landu zuten, eta lehenbiziko 

saio zintzoa izan zen aintzat hartu 

ahal izateko polizia agenteek, talde 

parapolizialek, ultrek, kontrolpetik 

kanpokoek, eta abarrek egindako 

atentatuetan, bahiketetan, nagusikeriaz 

baliatuta, edo sexu bortxaketak, 

torturak zirela bitarteko 

erail edo larri zauritu zituzten pertsona 

haiek guztiak. Errealitate 

erabat ezezaguna da guretzat —politikan 

eragin dituen ika-mikez harago 

dagoena—, erregistro ofizialik 

gabekoa, eta zenbaitzuek urteetan 

ukatu ere egindakoa; halako egintzen 

biktimak ahanzturan atzendu 

dituzte erakundeek, inolako aitorpen 

agerikorik egin gabe edota politika 

manipulazioen esku utzita. 

Biktima horiek urteak eta urteak 

itxaron dituzte, esperoan, pairarazi 

zizkieten giza eskubideen 

urraketak noiz aintzat hartuko. Bitarte 

honetan guztian, larrutik ordaindu 

behar izan dute gizarteak 

inolaz ere ez aitortu izana ez egintza 

haiek, ez Estatuaren erantzuki- 

egitea nahi dut. Minez 

arin dadin. 

zuna, ez eta haren hurrengo zigorgabetasuna 

ere. 

Aitorpen ofizialik ez izateaz gainera, 

egintza horiek ez zuten izan 

ikerketa judizialik, zegokien larritasunak 

eskatuko zukeen bezala. 

Ustezko hipotesi gehienetan, Justizia 

Administrazioak ez zuen inolako 

jardunbiderik hasi; edo, hasi bazuen, 

alderdikoia eta zeharo eskasa 

izan zen. Gaur egun arte, kasu 

horietako askotan ez da egin bestelako 

ikerketa independenterik. 

Dena eginkizun dago oraindik ere: 

zer gertatu zen argitzea, erantzukizunak 

zehaztea eta ordainak sustatzea. 

Horretarako, ezinbestekoa 

da diskurtso publiko bat, batetik, 

bere gain hartuko duena, lehenik 

eta behin, Estatuaren erantzukizuna; 

eta bestetik, sinesgarria eta 

eraginkorra izango dena biktimentzat, 

diskurtso sinbolikoari eta hedarazi 

beharreko politika publikoei 

dagokienez. Badugu bertatik 

bertarako adibide bat, Britainia 

Handiak oraindik orain emandako 

ebazpena, Ipar Irlandan Bloody 

Sunday izenekoan gertaturiko zapalkuntzari 

buruzkoa, eta horrek 

argi utzi du ezinago osasuntsua 

dela demokraziarentzat halako aitorpen 

bat. Aitorpena egiteak, ordea, 

ez du esan nahi parekatu egin 

behar direnik pertsona bat biktima 

bihurtu arterainoko bidea eta 

pertsona hori biktima bihurtu duten 

eragileak; are gutxiago, edozein 

egintza bortitz zuritu behar 

denik ere. 

Orain arte, Euskadin, biktimen 

inguruko politikek ez dute zuzentasun 

irizpide bat hartu oinarritzat: 

maila bereko urraketari maila 

bereko ordaina edo aitorpena 

dagokio. ETAren biktimek badute 

Txertoak 

xirindularitzaren sustengatzaileak 

T badira hemen eta Tourra hastean 

Pirineoetako mendate gorenetan uhin 

larranjak hedatuko dira, ikurrinak eta 

presoak askatu dakarzkiten oihal zuriak. 

Aurtengoa Rotterdametik abiatuko 

da sarri. Berriak bozkariatu beharko 

gintuzke baina hara jadanik egunkariek 

gogoak iluntzen dizkigutela. 

Munduko Antidopatze Agentziak 

Dopatzearen Kontrako Frantses 

Agentziari agertzea eta kontrol 

gehigarrien egitea debekatu 

dio. 

Iragan urteko Tourrean 

ez zen kargatu bakar baten 

izenik plazaratu, dakigula- 

Bira 

Itxaro Borda 

lege esparru bat, Estatuan nahiz 

Autonomia Erkidegoan, eta hor dituzte 

jasota beren eskubideak, eta 

zer aitorpen eta ordain dagozkien. 

ETArenaz bestelako «terrorismo 

baten biktima» direnek, ordea, ez 

dute tratu bera izan. Kasu askotan, 

interpretazio murriztaileak 

egin dituzte epaitegiek, biktima 

izaera dutenik ere ukatzeraino, 

edo auzi borroka amaigabe baten 

ostean bakarrik onartuta halakotzat: 

esate baterako, Normi Mentxaka 

santurtziarraren kasuan 

—tiroka erail zuten manifestazio 

batean, 1976an—; horrek bidegabe 

areagotu zuen haren bereizkeria 

eta sufrimendua. Beste hainbatek 

eta hainbatek ez dute izan ez horretarako 

indar nahikorik, ez beste 

inoren laguntzarik, baina egoera 

berberean daude. Diskurtso publikoak, 

gainera, baztertu egin ditu 

memoriatik, aitorpen ekitaldietatik 

eta omenaldi ofizialetatik. 

Giza eskubideen urraketak zehazteko 

erabiltzen dituzten kontzeptuak 

berak ere murriztaileak 

eta aitorpenik gabekoak izan ohi 

dira. Hala nola kasu askotan hainbat 

ezaugarriren mende dago terrorismoaren 

biktima izaera: terrorismoaren 

eragileek modu klandestinoan 

edo uniforme jantzian 

jardun zuten, horren arabera. Halako 

kategorien arazoa ez da, hain 

zuzen, nornahik edonolako azterketa 

bat egin ahal izatea, edo ideologia 

bakoitzekoek beren epai historikoa 

ematea, baizik eta ondorio 

kaltegarriak eta bereizleak dakarzkietela 

biktima askori. Biktimei eskubide 

batzuk zor zaizkie, giza eskubideen 

nazioarteko zuzenbideak 

ezarritakoaren arabera, baina gaur 

egungo legeetan ez dute behar be- 

rik alta drogatze egiturak sekula bezain 

indartsu eta sofistikatuak direla. Floyd 

Landis amerikarrak mea culpa egin zuen 

apirilean, odol trafikatuaren zein ekai kimikoen 

saltsan Lance Armstrong eta 

bere entrenatzaile saldoak sartuz. Gaiarekiko 

omerta antzekoa bat bada, interes 

ekonomiko erraldoiak jokoan daudelako, 

dioten bezala. Ezin ukatuzko argumentua. 

Kirolarien osasunaren kaltetan 

dopatzea hitz erdika onartzera eraman 

gaitzakeena. 

Frantses agentziak salatu 

zuen 2009ko itzulian nazioarteko 

kontrolatzaileek Astana 

taldea fabore anitzekin tratatu 

zutela. Arazoaren mina. 

Beude halaz medikuak 

ipularretan eta gurpil 

orratzekin gaitezen airoski 

txerta, ai, ai, ai... 

zalako islarik; aitzitik, bahetuta 

daude, kategoria onak eta txarrak 

bereizteraino, ordainezko zerbitzu 

eta diskurtso eta guzti —egintzak 

aitortu ordez, kategoria horietan 

sailkatzea bera dute helburu—. 

Biktima zuzenentzat eta haien senitartekoentzat, 

bidegabea da asimetria 

halakoa; taldean, berriz, 

hainbat ondorio eragiten ditu, betikotu 

egiten baititu zauriak, eta horrek 

ez digu uzten gure gizarte egitura 

berregiten. 

Politika publiko batek, eta biktimak 

aintzat hartzen dituenak, 

erantzun egin behar dio biktima 

batzuen aitorpen eskabideari —betiere 

geroko gerokotan atzeratuari—, 

behingoz utz diezaioten «beste 

biktima horiek» izateari; horrez 

gainera, ordea, ekarpen bat egin 

behar du giza eskubideak errespetarazteari 

eta gizartea berregiteari 

dagokionez. 

Biktimen bazterkeria egoera berritu 

egingo luke, besteak beste, 

atzera bereizkeriara jo eta aitorpen 

gabeziara itzultzeak, eskema 

baztertzaile batzuei atxikitzeak, 

edo ebazpen judizial bat duten kasuetara 

bakarrik mugatzeak. Ikerketa 

judizial eraginkor bat izan duten 

edo banakoen erantzukizunak 

zehaztea lortu duten tortura kasu 

bakanetan gertatu izan den bezala, 

zirkulazio istripuei dagozkien 

baremoak baliatu ohi dituzte ordainak 

ezartzeko, eta ez giza eskubideei 

dagozkien estandarrak. Ez 

dezagun baliatu halako bidegabekeriarik 

gure historia ondarea osatzeko. 

Esperoan dauzkagu giza eskubideak 

urratu zizkieten ehunka 

biktima, eta erantzun duina ematea 

merezi dute, biktimak berak 

izan daitezen ardatz nagusi —andre 

zein gizon—, eta ez edozein alderdi 

politikoren kezka politiko jakin 

batzuk. 

Argituz Giza Eskubideen Aldeko 

Elkarteko kide hauek ere izenpetu 

dute artikulu hau: Pedro Larraia, 

Iñaki Lekuona, Carlos Martin, 

Benito Morentin eta Sabino 

Ormazabal. 

(Erredakzioan itzulia)

Hizpideak 

Gezurretan 

Koldo Aldabe 

kaldabe@berria.info 

ortura salaketa bat gezurtatzeko 

T eta abokatu bat auzipetzeko froga 

nagusia ei zena, orain ez da. Atxiloaldian 

uneoro bideo kamerez eginiko 

grabaketarik ez dago. Lehen bai, ba 

omen zegoen, ertzain etxeetan tortura 

eragozteko protokoloa aplikatzen 

baitute, protokoloa ezarri zenetik. 

Omen. 

Gezurretan harrapatu dituzte Herri- 

r Adur 

Sanjoanetako sua 

Patxi Juaristi 

Soziologoa 

San Joan bezperako 

gaua magiaz beterik 

dago. Urteko gaurik 

motzena dela ospatzeko, 

euskaldunok 

suak pizten ditugu etxe ondoetan, 

bide gurutzeetan eta plazetan: 

Sua! Gabonetan txapan eta 

Sanjoanetan plazan / Jondoni Joanes 

Batista, pitz bedi su parrasta 

/ San Joan su, bazter guztiak 

mamitsu. Sua totem gisa hartuta, 

neska-mutilek salto egiten 

dute garren gainetik, gauza txar 

guztiak uxatzeko asmoz, baita 

harriak ogi eta ura ardo bihurtzeko 

ere; hau da, ongia eta oparotasuna 

eskatzen dute, suarekin 

jolasten duten bitartean: 

San Joan bezpera, sarna a fuera. 

Ogia eta ardoa etxera. Atso zaharra 

ganbelapera. Neskatxa gazteak 

txokolate hartzera. 

Biharamunean, San Joan 

egunean, gauza guztiak garbitu 

ostean, garai berri eta alai bat 

hasten da. Eguzkia dantzan ateratzen 

omen da egun horretan: 

Eguzkiak Sanjoanetan dantza. 

zaingo Saila eta bere buru Rodolfo 

Ares. Argi ez dagoena da noiz ari ziren 

gezurretan; lehen edo orain. Edonola 

den, larria da benetan, tortura salaketa 

bat baitago tartean. Beraz, edo Herrizaingo 

Sailak ez du aplikatzen protokoloa 

eta, ondorioz, torturarako atea 

zabalik dauka, edo protokoloa ezarri 

arren bideo kamerek hartu dituzten 

irudiek ez dute balio Ertzaintzaren izen 

onari eusteko. 

Arartekoarekin Herrizaingo Sailak 

izandako jokabideak berretsiko lukeena, 

bestalde. 

J.M. Satustregik bere Mitos y 

Creencias (1995:45) liburuan dioen 

bezala: Urbasako artzainak 

Ixipunta izeneko parajean elkartzen 

omen ziren San Joan 

egunean, eguzkia saltoka nola 

ateratzen zen ikustera. Lekeition 

ere San Joan egunean eguzkia 

dantzan ateratzen zela esaten 

zitzaien umeei (Satrustegi:45). 

Horrez gain, San Joan 

goizeko ihintzak propietate bereziak 

zituela pentsatzen da: 

San Joan goizeko ihintzak, kentzen 

ditu gaitzak. Sanjoanetan 

garbitu egiten gara, bizitzarekin 

aurrera jarraitzeko. 

Azken urteotan, euskal biztanleen 

artean orokortu egin da euskararekiko 

eta euskal kulturarekiko 

jarrera positiboa: gehiengoak 

esaten du euskara eta euskal 

kultura babestearen alde dagoela. 

Dena dela, urteak aurrera 

doaz, eta gure kulturak eta euskarak 

ahul jarraitzen dute. Euskararen 

ezagutza gora doa, baina 

erabileran ez da aurrerapauso 

nabarmenik ematen. 

Modernotzat dauzkagu geure 

buruak, baina zerbait gaizki dabil 

euskal komunitatean: zenbat 

egiten dugu euskal kultura- 

Hitz beste 

Anjel Lertxundi 

ren alde? Zenbatekoa da euskararekiko 

gure konpromisoa? Batzuen 

ustez, euskal kulturaren 

eta euskararen inguruko militantzia 

ahultzen ari da. Gure 

seme-alabak euskarazko ereduetan 

matrikulatzen ditugu, 

baina gure ingurune hurbilean 

ixten ari gara, eta gero eta denbora 

gutxiago dugu euskal kulturaren 

eta euskararen alde debaldeko 

lana egiteko. 

Askok diote euskara eta euskal 

kultura mendeetan gordetzearen 

arrazoia izan dela, gure 

artean harreman sare sendoak 

eraikitzeko gai izan garela. Familia, 

auzo eta herri mailan era 

askotako gizarte-sareak sortu 

ditugu (auzo elkarteak, kofradiak, 

partzuergoak, ermandadeak, 

aseguru elkarteak, kultur 

taldeak…), eta horrek XXI. 

mendera arte heltzea ahalbidetu 

digu. Beraz, pentsatzekoa da 

indibidualismoa gehiago hedatzen 

bada eta orain arte bizirik 

egon diren gizarte sareak makaltzen 

badira, euskara eta euskal 

kultura are eta gehiago 

ahulduko direla. 

Honen ondorioz, euskal kulturaren 

inguruan lanean dihar- 

Dena debalde 

agun batek askotan esaten dit kalean entzuten ditu- 

L danak irakurri eta gero: «Erdi gorra haiz eta!». Eta halaxe 

naiz, ia gor totala: txanda hartu berria dut otorrinoarenean. 

Baina mortalok auto-burrundara beste deus entzuten 

ez dugun tokian, mekanikari bat, baita erdi gorra 

izanda ere, gai da bujien osasuna antzemateko. Halatsu 

gertatzen zaio hitz eta letra kontuetan dabilenari. 

Urrutiegi joan gabe, herenegun bertan. San Juan festen 

bueltako egun guztietan bezala, eguzkia dantzan ari zen 

itsas gainean. Egun ederragorik, gaitz. Goizean goizeko 

buelta ematetik nentorrela, lagun batekin topo. Eguneroko 

bainua hartzetik zetorren, bizkarrean toaila txuri bat 

zuela. Nik egunon esaterako, toaila airean astindu eta zirkulu 

bat marrazten hasi zen, malekoitik hondartzara, handik 

itsasora, itsasotik zerura, zerutik berriro malekoira. 

—Eta dena debalde! 

Nekez esker liteke hobeto egun berri baten oparia. 

duten erakunde askok baliabide 

ahulegiak dituzte euskal kulturari 

behar bezalako indarra eta 

maila emateko. Gogoratu euskaraz 

diharduten herri aldizkari, 

egunkari (Euskal Herriko 

zazpi hitzek 36.604 harpidedun 

zituzten 2005ean eta 19.439 

2008an) eta telebista askok diru 

arazo larriak dituztela, eta euskal 

liburugintzan aritzen den 

industria ahulegia dela euskal 

liburuen ekoizpen egoki bat bultzatzeko. 

Esan beharrik ere ez 

dago euskarazko antzerkiak eta 

zineak ere hutsune nabarmenak 

dituztela. 

Euskarak eta euskal kultu- 

Biziko bagara, 

euskaldunok zerbait 

berria baina zerbait 

gurea behar dugu. 

Tradizioz heldu 

zaizkigun 

ohituretatik abiatuz, 

Euskal kulturarekiko 

eta euskararekiko 

konpromisoan eta 

auzolanean 

oinarritutako 

gizartea 

sortu beharra dago 


Iritzia ‹ Harian 

rak buztinezko zangoak dituzte, 

eta, ondorioz, hauen arerioentzat 

erraza da hezkuntza ereduak 

nahierara aldatzea, euskarazko 

komunikabideei oztopoak 

jartzea, euskararen Plan 

Estrategikoak bertan behera 

uztea edo euskara eta euskal 

kultura babes gabe uztea. 

Begiratzen den ikuspuntutik 

begiratzen dela, San Joan su 

erraldoiak behar ditugu, herri 

gisa aurrera egiten galarazten 

diguten gauza guztiak erretzeko: 

euskal estatuaren aurkako 

lege eta arauak deuseztatzeko, 

euskararen eta euskal kulturaren 

aurkako erabakiak zapuzteko, 

euskal herritarron indibidualismoa 

urratzeko, gure utzikeria 

eta konpromiso falta 

alboratzeko… 

Biziko bagara, euskaldunok 

zerbait berria baina zerbait gurea 

behar dugu. Tradizioz heldu 

zaizkigun ohituretatik abiatuz, 

Euskal kulturarekiko eta euskararekiko 

konpromisoan eta 

auzolanean oinarritutako gizartea 

sortu beharra dago. Barandiaranek 

zioen bezala, «…gure 

tradizio kulturalaren oinarri 

eta zutabeak bizirik diraute eta 

oso baliokoak dira gure herrien 

bizimoduak egituratzeko, indartzeko 

eta zentzu guztiz euskalduna 

emateko: horretan 

dugu gure esperantza jarrita».


Harian › Iritzia 

Larrepetit 

Garazi Goia 

Niri ere inporta 

zait batzuek zer 

esango duten. 

Baina jende 

guztiaren artean 

garrantzia nori 

eman ez jakitea 

da arazoa 

, Hemeroteka 

Ikasten 

Katixa Agirre › Deia 

Zer esango 

dute? 

eonardo Sciascia idazle italiarraren idatzi 

L batean irakurri dut ondorengoa: «Baina, 

zer da jendearen esana? Haizeak darabilen 

ahots bat da hori, haizearen ahots bat, eta 

gezurrak, gaizki esanak, mendeku zitalak daramatza 

berarekin». 

Gaurko bileran aipatu dudanaz lankideak 

zer pentsatu ote duen kezkatuta ohean bueltaka 

nabilen bitartean, nire lankidea ez da gogoratu 

ere egiten eta lo seko dago. Irabazi duzun 

sariaz zure adiskidearekin hitz egiteko desiratzen 

zauden bitartean, zure lagunak ez 

zaitu zoriondu ere egin. «Zer esango dute auzoan 

gizon heldu horrekin etxera etortzen 

bada?», kezkatuta dabil amona. Ezkontzara 

ez garela joango esateak lotsa ematen dit, 

ziurrenik konplitzeko gonbidatuen zerrendan 

jarri gintuzten arren. Kalean ozta-ozta agurtzen 

zaituen bizilaguna ez molestatzearren, 

ez diozu semeari etxean afaria antolatzen 

utzi. Laguna zela uste genuen horri urtebetetze 

egunean deitu ez diozulako penaz gaude, 

laguna zutaz aspaldi ahaztu zenean. 

Zer pentsatuko dute? Zer esango dute? 

Auzokidea, nagusia, adiskidea, laguna, lankidea, 

amona. Jendea. Txutxu-mutxua, inbidia, 

beldurra, ezin eramana , gezurra, kezka, 

itxurakeria, marmarra, pena, lotsa. Horiek denak 

nahastuta dabiltza Sciasciak zioen haizearen 

ahotsean. 

Niri ere inporta zait batzuek zer esango duten.Baina 

jende guztiaren artean garrantzia 

nori eman ez jakitea da arazoa.Orduan,inporta 

ez gatzaizkion jende horrek zer esango duen 

pentsatuz denbora galtzen dugun bitartean, 

benetan inporta zaizkigun horiek zer sentitzen 

duten ahaztu gaitezkeelako,mina egiten ari 

garela konturatzen ez garen bitartean. 

Orain arte,harrigarria iruditzen zitzaidan zenbait euskal idazleren joera,beren 

lanak gaztelerara itzuli behar zituztenean,itzultzaile bat erabiltzeko,lan hori 

haiek beraiek burutu beharrean.Nork egingo du egileak baino hobeto? pentsatzen 

nuen.Zeinek jakingo du bene-benetan pasarte horretan adierazi nahi 

zuena ez bada norbera? Beraz,zergatik egingo dute? Erantzuna sinplea izan 

daiteke: gustagarriagoa da daukagun denbora apurra lan originalak idazten 

ematea,itzultzen ibiltzea baino.Jakina.Baina orain nik neuk dihardut nire lan 

bat erdaratzen,eta beste arrazoi batzuk ere bururatu zaizkit. 

Gogorra da norberaren lana itzultzea,are desatsegina.Idatzi,egoera mental 

berezi samarrean egiten dugu.Ezingo nuke taxuz adierazi,baina badu zerbait 

irrazionaletik,idazkera ariketa erabat arrazionala den bitartean.Handik 

bolada batera gure testura itzultzen garenean,egoera mental berezi hori desagertu 

da.Akabo.Kostatu egiten zaigu idatzitakoarekin erabat konektatzea, 

gurea dela sentitzea.Denborarekin,perspektiba irabazi dugu eta zorrotzago 

gara gure epaian.Hitz lauz esanda: izutu gaitzake gure testuaren kalitate eskasak,bat-batean 

deskubrituta.Baina,aldi berean,asko ikas daiteke ariketa 

horretatik.Akatsak begi bistakoak egiten dira,askotan horiek konpontzeko 

moduak ere bai.Irabazten dugun umiltasuna ez aipatzearren. 

Walt Whitmanek zera utzi zuen idatzita Stronger Lessonsbere poeman: 

«Lezioak ikasi dituzu bakarrik miresten zaituzten horiengandik,atseginak 

izan eta pasatzen utzi dizuten horiengandik? Ez duzu lezio handiagorik ikasi 

arbuiatu zaituzten horiengandik,parez pare jarri eta pasatzen utzi nahi izan ez 

dizuten horiengandik?». 

Bada,iraganean idatzitako gure testu bat itzultzen ari garenean,testu hori 

bera da mespretxuz tratatzen gaituena,barre egiten diguna.Baina aldi berean,iraganetik 

lezio inportante bat ere jasotzen ari garen sentipena izaten 

dugu. 

u Zuzendariari 

BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 2.500 karaktere —espazioak barne— baino luzeago izan 

behar, eta BERRIAk mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita: 

Berria, Martin Ugalde Kultur Parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info. 

Berri bat zuzenduz 

Atzoko BERRIAn irakurri dut ekainaren 20an 

Zarauzko plazan antolatu genuen bazkaria 

preso bati ongietorria emateko antolatu genuela. 

Idatzi honen bidez, notizia horren egiatasunik 

eza adierazi nahi dut, neu izan bainintzen 

bazkarirako baimena eskatu eta lortu 

zuena Montetxio koruaren izenean. Hogei urteko 

ibilbideak zerbait merezi zuela pentsatuz 

antolatu genuena. 

Edozeinek daki, gainera, bazkari horretan 

ez zela inongo aipamenik egin ez presoen 

gaiari ezta inongo gai politikori ere. 

Josu Txapartegi. Montetxio koruko zuzendaria 

(Zarautz). 

Gurpilak espaloietan zehar 

Azken egunotan kartel bat ikusi ahal izan 

dugu kalean, Kalean guztiontzat da leloarekin 

eslogan zerrenda bat zekarren, horietarik 

batean, kaleetan zehar gurpilez joatea eskatzen 

zuen. Puntu honi buruz hainbat xehetasun 

eman nahi nituzke: kaleaz, errepidea 

edo ibilgailuen tokia ulertzen badu,guztiz 

ados eta nire onespen osoarekin, baina kaleaz, 

espaloia ere barnean kontsideratzen 

badu, guztiz kontra nago, espaloian zehar 

ezin dugulako onartu inolako ibilgailurik; ez 

autorik, ezta irristailu edo bizikletarik ere, horiek 

ere, abiadura sortzeagatik, ibilgailuak 

dira eta. 

Bizikletaz ibiltzea oso jarduera osasungarri 

eta ona izan daiteke bere lekutik joaten denean, 

hau da, errepidetik edo ibilgailuen galtzadatik, 

baina inolaz ere ez espaloitik, oinezkoen 

galtzada da eta. 

Badakit baten batek esan lezakeela bera, 

bizikletaz, espaloian zehar kontuz ibiltzen 

dela, edo espaloi batzuk zabalak direla, edo 

kirol pixka bat egiteko hartzen duela, edo 

errepidetik, autoekin batera joateaz, beldur 

dela. Baina neuk erantzungo nioke oinezkoen 

leku bakarra espaloia dela eta eskubide 

osoa dutela espaloitik ibiltzeko arriskurik 

gabe eta, berari gustatu ala ez, bizikletaz ibiltzea 

espaloian zehar arriskutsua da oinezkoentzat. 

Oinezkoak, galtzada zeharkatzen duenean 

edo errepidera pasatu behar duenean, batera 

eta bestera begiratu behar du, bere burua 

eta besteena arriskuan ez jartzeko, baina lasai 

ibil daiteke espaloian joaten denean, biratuz 

edo geldituz eskaparatea begiratzeko 

edo semaforo batera hurbiltzeko beldurrik 

gabe txirrindulari batek edo patinatzaile batek 

harrapatuko ote duen. Gurpilzale horiek 

desatsegin bilakatu dute paseatzea, eta hori 

nabaria da batez ere adineko jendearengan. 

Nik neuk, adibidez, gurasoak ditut; lehen oso 

ibiltariak izanda, gaur egun gero eta gutxiagotan 

egiten dute, eta ez da zaharragoak direlako, 

baizik eta seguru sentitzen ez direlako 

espaloitik. 

Txirrindulariak bizikleta garraiobide moduan 

hartzen badu,txalotzen dut; nik ere 

hainbatetan horrela egiten dut,baina,esan 

bezala,errepidetik edo galtzadatik.Dena dela,kiroltzat 

hartuta,bidegorritik joan eta 

amaitzen denean edo errepidetik jarraitu edo 

bizikletatik jaitsi eta oinez,hori bai delako oso 

gimnasia ona.Eta,mesedez,ez nahastu ekologiarekin,espaloian 

oinezkoei eragozpen 

edo arriskua sortzea ez baita ekologikoa. 

Herrialde garatuetan gero eta bizikleta 

gehiago ikusten dira, baina ez espaloietan. 

Parkeetan ere, gune mugatuak egonez gero, 

sar daitezke; bestela, sar daitezke baina gurpiletatik 

jaitsi ondoren. Sarreran bizikletarentzako 

aparkalekuak ikusi ahal dira. 

Eta horrela kaleak eta parkeak jendez betetzen 

ari dira,eta horrekin batera dendak eta 

ostalaritza tokiak,hainbatentzat ogibide direnak.Bestela,jendea 

gero eta gehiagotan geratuko 

da etxean,eta erosketak egiteko autoa 

hartuko du saltoki handietara joateko; hori 

ekologia zaintzea ote? Ba horixe. 

Mikel Itxausti Artabe. Bilbo. 

Felix Zabartek 25 urte kartzelan 

–Aitta, ama, nora zoizie? 

–Kartzelara. 

–Nor bixitetan? 

–Oraingoan, laztana, Felix.(Antton gogoan 

zaitugu ... eta bestea ere!) 

–Zeatxik dau ba, kartzelan? Zer ein dau, 

ba? 

Guretzako erantzuna erraza da. Guk, egoera 

kontestualizatuta, zera esaten diegu gure 

seme-alabei: begira, batera hasi eta hezi ginen 

eta berak hartutako ibilbidea beste inork 

ere har zezakeen. 

Uztailaren 2an , 25 urte bete dira gure laguna 

preso hartu zutela. Eta bere lagunak, Toloto 

koadrilakoak, gure lagunaren egoera salatzera 

gatoz. 

Gure seme-alabei erantzunez, eurekin 

egoten goazela esaten diegu, eurak ere gure 

zati bat badirela, maite-maite ditugula... gureak 

direla. 

Bai, Rudolfares jauna!, gure lagunez harro 

gaude. Eta gainera, gure lagunak, zuen legearen 

arabera, libre beharko luke. Libre! Guri 

Parot deituriko doktrina horrek min egin digu. 

Gure lagunen –Antton pakete berean dago– 

ongietorriagaz amestu izan dugulako, han 

eta hemengoaz berbetan, libre gurekin ikusten 

genituelako. 

Kondena luzatu zioten Felixi eta, berarekin 

batera, Txusiri –bere emazteari– bere familiari 

eta lagunei. Egoera gero eta larriagoa 

da, egunez egun estutzen doan soka baita. 

Baina begira, Rudolf jauna, gure presoei 

ematen diegun babesa eta maiatsuna ezin 

liteke dekretuz ezabatu, hori ezabatzerik ez 

dago! 

Badakite bisita amaitzen dugun bakoitzean, 

inpotentzia handia sentitzen dugula. Badakite, 

jakin ere, gurea den zerbait bertan uzten 

dugula, eta badakigu egoera hau konponduta 

egon beharko litzatekeela, giltzak 

eurek dituztela. Badakite komunikatzeko telefonoak 

klak egiten dugunean, gure barruan 

zerbaitek krak! egiten digula. Baina badakite 

ere bat-bateko isiltasun bortitz horrek, eskutik 

hegaz bidalitako muxu horrek, barrote 

guztiak apurtzen dituela. 

Badakite gure lagunak ia kalean baino 

denbora gehiago eman dutela kartzelan, badakite 

bizitza lapurtzen ari zaizkiela. Baita 

guri ere —ama, aita, emazte, neska-lagun, 

neba-arreba, lagun ...— badakite!!! 

Baina, guri, eurak kalean ikusteko ilusioa ez 

digute lapurtuko! Ez kuanto! 

Ilusioa, elkartasuna eta maitasuna lapurtu 

daitezke, ala? 

Felix, eta beste guztiak, Tolotora! 

Bizi osorako espetxe zigorik ez! 

Jesus Guridi Txato.Toloto koadrilaren izenean.

Gaurkoa› 

Zintak 

pIraupena. 

3.700 ordu. 

pEdukia. Etxe 

Zuriaren bulego 

obalean, 883 

egunez, ezkutuan,grabatutakoak 

dira, 1971ko 

otsailetik 1973ko 

uztailera bitartean.‘www.nixontipes.org’webgunean 

daude 

entzungai. 

pEntzuketak. 

‘Watergate kasuan’ 

zintak 

agertu zirenean 

eten ziren entzuketak 

AEBetako 

presidentearen 

bulegoan, eta 

harrez geroztik 

egon dira zintak 

gordeta. 

Salvador Allende Txileko presidentea, 1973ko irailaren 11ko estatu kolpean, Moneda jauregian. BERRIA 

«Denak balio 

du Txilen» 

Richard Nixon AEBetako presidenteari 1971tik 1973ra Etxe Zurian 

grabatutako zintak transkribatu dituzte; Txilerekin gogor jokatzeko 

asmoa agertu zuen, eta Salvador Allenderi «putakume» esaten zion. 

Jon Ordoñez 

Allende mugitzea erabaki dut», esan 

zien Richard Nixon AEBetako presidenteak 

1971ko urriaren 5ean Henry 

Kissinger Estatu idazkariari eta John 

Connally Altxorraren idazkariari Etxe Zuriaren 

bulego obalean. Connallyk argi eta garbi jarri 

zuen orduan gaia mahai gainean: Allende kargutik 

kentzea. Ordurako bazeramatzan Nixonek hilabete 

batzuk norbaiten kontra egin nahian; haren 

hitzetan, estatubatuarrak norbait «ipurdian 

jotzeko» deseatzen baitzeuden. «Aurkitu dugu jo 

dezakegun norbait (...) Ekarri iezaiguzue plan 

bat. Jo egingo ditut (...) Denak balio du Txilen. Jo 

itzazue euren ipurdiak», bota zuen gero. «Ados» 

erantzun zuen Kissingerrek bileraren amaieran. 

Ia 40 urtez klasifikatuta egon ondoren, argitara 

atera dira Richard Nixon AEBetako presidenteak 

Salvador Allende Txilekoari buruz bere bulegoan 

esaten zuena jaso zituzten zintak; tartean daude 

Allende kargutik kentzeko nahia erakusten duten 

hitzak. «Putakumea» esaten zion maiz, eta, aldi 

berean, oso inteligentea zela aitortzen zuen. 

Watergate kasuan erabili zen ezkutuko grabaketa 

sistema berak jaso zituen Nixonek esandakoak. 

Auzi horretan entzuketa sistema ezagun egin 

zen arte grabatu zituzten haren hitzak, eta 1973ko 

uztailean eten ziren grabaketak, Augusto Pinochet 

diktadoreak Txilen estatu kolpea jo baino hi- 

Nixonen adierazpenak 

Txile eta Allenderi buruz 

Nixon, aurrean, eta Kissinger, atzean. EFE 


‹ Harian 

ru hilabete lehenago. AEBetako zenbait historialari 

eta Estatu Departamentuko langile ohik osatzen 

dute Nixontipes.org izeneko taldea, eta talde 

horrek ikertu ditu zintak orain; ehun orriko txosten 

batean transkribatu dute. Talde horretako kide 

Peter Kornbluhk Txileko Kazetaritza Ikerketa 

eta Informazio Zentroan (CIPER) eman du lan horren 

berri, Inperioaren lengoaia izenburupean. 

CIAk Rene Schneider 

jeneralaren hilketan 

parte hartu zuela 

iradokitzen dute 

Etxe Zuriko zintek 

Grabazioetan entzun daiteke Allendek Txileko 

kobre meategiak nazionalizatzeko hartu zuen 

erabakiak sutu zuela Nixon. Latinoamerikako 

beste herrialdeek eredu hori jarraituko zutelako 

beldur zen, eta Txileri kaltea eragin nahi zion, 

AEBekin zituen kredituak etenez, beste herrialde 

batzuekin zituen kredituak blokeatuz eta kanpo 

zorra berriro negoziatzen ez utziz. «Jakin dezazula 

ez dudala Txileren alde ezer egin nahi. Ezer», 

esan zion Nixonek Kissingerri. Connolly ere beldur 

zen Txileren ereduarekin, eta beste herrialdeek 

AEBetako negozioak nazionalizatu ez zitzaten, 

Allenderi aurre egiteko esan ziola entzun daiteke 

zintetan. «Tipo hori herrialdearen kontrol 

osoa hartzen ari da», kezkati agertzen da Nixon. 

«Etorkizunean Txilekiko egiten diren ekintza 

guztietan ildo gogorrena jarraitu nahi dut». 

Watergate auzia 1973ko uztailean egin zenez, 

bulego obaleko grabaketa sistemak ez zituen estatu 

kolpea gertatu zeneko hitzak jaso. Kissingerren 

bulegoan, ordea, beste entzuketa sistema 

bat zegoen ezarria, hori ere ezkutukoa, eta 1973ko 

irailaren 16an, estatu kolpearen ondoren, Kissingerrek 

esan zion Nixoni Eisenhowerren garaian 

«heroiak» izango liratekeela. «Guk ez... dakizun 

moduan... gure eskua honako honetan ez da agertzen», 

erantzun zion Nixonek. «Guk ez genuen 

egin. Esan nahi dut lagundu egin genuela», argitu 

zuen Kissingerrek. Une horretan, ordea, CIA zerbitzu 

sekretuei buruzko aipamen bat ezabatua 

dagoela dio Kornbluh kazetariak CIPERentzat 

egindako artikuluan, baina ondoren «baldintza 

egokienak sortu zituen» entzuten dela. Kasu horretan 

bezala, CIAren ekintza sekretuen gaineko 

aipamen gehiago ere ezabatuta edo oraindik gordeta 

daudela dio Kornbluhk. 

Ezabatze horiek, ordea, ez dituzte estaltzen 

CIAk Rene Schneider jeneralaren hilketan parte 

hartu zuela iradokitzen duteneko hitzak. 1971ko 

ekainean, Nixon, Kissinger eta Harry Robbins 

Haldeman Etxe Zuriko aholkularia Edmundo Perez 

Zujovic Txileko Barne ministroaren hilketaren 

inguruan aritu ziren hizketan. Txileko ezkerreko 

talde batek hil zuen Perez Zujovic, baina 

errua eurei botatzen zietela kexatzen da Kissinger: 

«CIA ez da gai inor hiltzeko, gogoratu... Norbait 

hiltzen saiatu zirenean, hiru saio behar izan 

ziren». Nixonek baieztatu egiten du Estatu idazkariak 

esandakoa. «Eta horren ondoren hiru aste 

bizi izan zen», gaineratzen du Kissingerrek. Hitz 

horiek Schneider jeneralaren hilketari dagozkiola 

dio Kornbluh kazetariak. Bederatzi hilabete lehenago 

hil zuten, Allendek boterea hartu aurretik, 

herrialdea nahasteko. Schneiderrek hauteskundeetako 

emaitza zena zela ere errespetatzearen 

aldekoa zen. Kalean tirokatu zuten, eta hiru 

egun geroago hil zen.


Harian › Euskal Herria 

Hainbat presoren senideek agerraldia egin zuten atzo, Bilbon. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS 

Presoen eskubideen alde aritzeko 

eskatu diete senideek herritarrei 

Bost euskal preso gose greban daude 

Frantzian eta Espainian, gehienak erabateko 

bakartze egoera amai dadin eskatzeko 

Beren hurkoen alde «jo beharreko ate 

guztiak» joko dituztela dio Etxerat-ek 

Aitziber Laskibar Bilbo 

Euskal presoak «jasaten ari diren 

muturreko egoerak salatzeko», 

hedabideen aurrean agertu dira, 

berriz ere, presoen senideak. 

«Ozta-ozta onargarria denaren 

muga gainditu duten kasuak» dozenaka 

direla ohartarazi dute, eta 

ehunka direla «giza eskubideak 

zapaltzen dituzten egoerak». Ha- 

G Gose greban 

BAKARTZEEN AURKA 

pArkaitz Agirregabiria. 25. 

eguna du gaur gose greban 

Santutxukoak (Bilbo) eta osasun 

egoera larrian dagoela jakinarazi 

du Etxerat-ek. Kilo asko 

galdu ditu. Frantziako Bourgen 

Bresseko espetxean dute, bakarrik. 

Han ez dago beste euskal 

presorik. Bakartze egoeratik 

atera arte ez duela greba utziko 

esana du. 

pMikel Karrera. Aurreko igan- 

lakoak behingoagatik amaitzeko 

eskatu du Etxerat-ek. Senide eta 

lagunek haien hurkoak ez dituztela 

bakarrik utziko ohartarazi, 

eta presoen eskubideen alde mugitzeko 

eskatu die herritarrei. Eurek, 

datozen hilabeteetan, «jo beharreko 

ate guztiak» joko dituztela 

jakinarazi dute; «euskal 

jendarteko esparru guztiak astindu 

eta aktibatuko ditugu», esan 

dean, senideekin bisita egin ondoren, 

hasi zuen gose greba iruñearrak. 

Frantziako Rennes kartzela 

berrian dute, eta han dagoen 

euskal preso bakarra da. 

Erabat bakartuta dute. Amak 

kontatu duenez, han sartu zutenetik 

ez du inor ikusten. Ziegatik 

ateratzen duten bakoitzean 

miatu egiten dute eta bisiten 

ondoren biluzten. Bakartzetik 

atera eta Euskal Preso Politikoen 

Kolektiboko kideekin jartzea 

eskatzen du. 

du elkartearen izenean Belen Aurrekoetxeak, 

Maialen Zuazo presoaren 

amak. 

Presoek hartu behar izan dituzten 

neurriek erakusten dute gertaeren 

gordintasuna. Muturreko 

protesta modua da gose greba, 

baina horixe egitea erabaki dute 

zortzi presok. Atzo, bost presok 

jarraitzen zuten gose greban eta 

beste bik atzo bertan utzi zuten. 

«Halakoetan, gose greba uzteko 

erregutzea da barrutik ateratzen 

zaizuna», aitortu du Isabel 

Josuek, Iker Araguasen amak. 

Ulertzen du, hala ere, semearen 

jarrera. Eta babesa eman dio. Baina 

ezin ukatu amari jasanezina 

egin zaiola semea hamar kilo galduta 

ikusi eta deus jan gabe zenbat 

denboran iraun zezakeen pen- 

pJose Francisco Ramada. Astelehenean 

hasi zuen greba Berakoak 

(Nafarroa). Murtziako 

(Espainia) kartzelara eraman 

zuten duela gutxi, bakartuta 

dute ordutik, eta eguneko 23 

ordu ziegan itxita izaten dute. 

Bakartze egoera amaitzeko eskatuz 

dago protestan. 

pMaite Aranalde. Ibarrakoa 

(Gipuzkoa) ostegun gauetik 

dago gose greba mugagabean 

Frantziako Poitiers-Vivone espetxean. 

Han dagoen euskal 

tsatzea. Atzo utzi zuen semeak 

greba, eta lasaitua hartu du 

amak. Orain, bakartze eta etengabeko 

zigor eta bultzakadak 

amaitzea eskatzen du. 

Presoen senideek kontatutakoak 

«espetxe politika kriminalaren 

eredu beltz batzuk» besterik 

ez direla ohartarazi du Aurrekoetxeak. 

Espainian eta Frantzian 

euskal presoen aurka ezartzen 

den espetxe politika «etengabean 

proba makabroak egiten dituen 

laborategia» dela. 

Gaur egun, Frantziako Estatuan 

15 euskal preso politiko erabat 

bakarturik dituztela salatu 

du, eta sakabanaketak bere horretan 

jarraitzen duela, «bizi osorako 

zigorra» ezartzen zaiela, gaixotasun 

larriak dituztenak espe- 

preso bakarra da eta erabat bakarturik 

dute. Egoera hori amaitu 

eta beste euskal presoekin 

jartzea eskatzen du. 

pAsier Aranguren. Ekainaren 

14tik dago gose greban Frantziako 

Tarasconen eta hamar 

kilo galdu ditu. Igandean betetzen 

du Frantziak ezarritako zigorra, 

eta orduan Espainiaren 

esku utzi, atxilotu, torturatu eta 

espetxeratuko duten beldur da. 

Espainiaren esku ez uzteko eskatuz 

dago greban. 

Omenaldia egin diote 

Korsikan Mikel Zalakain 

euskal iheslariari 

DMinbiziak jota, ekainaren 

24ko goizaldean hil zen 

Mikel Zalakain euskal iheslaria, 

Korsikan, bizileku zuen herrian. 

Eta herriak berak omenaldia 

egin zion ostegunean, hiletaren 

ondoren. Zalakainek herriari 

emandako laguntza eskertu 

zuten omenaldian, eta Euskal 

Herriari elkartasuna adierazi 

zioten. 

Aurrez, ekainaren 25ean, 

agur xumea egin zioten zenduaren 

senide, herrikide eta lagunek; 

euskal herritarrek, zein 

korsikarrek. Bi herrien ikurrinak 

hartuta, Eusko Gudariak abestu 

zioten Zalakaini. 

Amnistiaren Aldeko Mugimenduak 

jakinarazi duenez, 

aste honetan ekartzekoak ziren 

errautsak Euskal Herrira, baina 

ez da hala izango. Emaztearekin 

eta semearekin ekarriko dituzte 

Euskal Herrira datozen hilabeteetan. 

txean mantentzen dituztela, eta, 

«bakartzea, xantaia, lekualdatzeak, 

kolpeak, probokazioak eta 

irainak» egunerokoak direla. 

«Elkartasuna ere kolpatzen 

dute», gaitzetsi du. Ondorioz, 

oraindik ere hainbat kartzeletan 

senideak aurrez aurreko bisitarik 

gabe geratzen ari direla ohartarazi 

du, miaketa «umiliagarrien 

saioak» direla eta. 

Gainera, Rodolfo Ares Herrizaingo 

sailburuak elkartasuna 

zapaltzeko bidean sakonduko 

duela iragarri duela salatu du: 

«Gure herriko kaleetatik indarrean 

dagoen espetxe politika kriminalaren 

salaketa ezabatu nahi du, 

bortxaren bidez, noski. Gure senideen 

errealitate ankerra ezkutatu 

gura dute». Baina ez dutela lortuko 

adierazi du, eta horretan laguntzeko 

eskatu die herritarrei. 

Presoen eskubideen aldeko mobilizazioetan 

parte hartzeko. Bide 

horretan, Jose Mari Sagardui Gatza-k 

espetxean 30 urte bete dituela 

salatzeko gaur 13:00etan Zornotzan 

egingo den manifestaziora 

joateko deia egin du. 

pAsier Kintana, Iker Araguas. 

Espainian, Valdemoron, atzo 

amaitu zuten ekainaren 14tik 

egiten ari ziren greba. Araguasen 

amak kontatu duenez, urtebete 

daramate bakarturik eta 

etengabeko zigorrak jasotzen. 

Patxi Uranga ere egoera berean 

dago baina greba osasun arazoengatik 

utzi behar izan zuen 

eta itxialdia hasi zuen. Espetxe 

berean daudenez, hirurak modulu 

berean jartzea eta bakartzea 

amaitzea eskatzen dute.

Ion Telleria q Gazte independentista 

Espainiaratuko ote duten zain dagoela, Ion Telleriak bizi normala egiten 

jarraitzen du, argi baitauka bere eta beste gazte independentisten aurka 

hartzen diren neurriek ez dutela zerikusirik justiziarekin. 

«Independentziaren aurka 

hartzen diren erabakiek 

ez dute ezer judizialetik» 

Xan Harriague 

Ion Telleria (Idiazabal, 1982) Espainiaratzeko 

agindua onartu berri 

du Paueko Auzitegiak, baina 

gazteak helegitea jarri du erabaki 

horren aurka. Erantzunaren 

zain, bizi normala egiten jarraitzen 

du, bere bizileku Lapurdin, 

Info7 irratian lan eginez. Paueko 

Auzitegiaren erabakiak ez du ustekabean 

harrapatu. «Loteria» 

moduko bat dela dio. 

Zer sentitzen da horrelako egoera 

batean? 

Begiratzen duzunean azken urteetan 

gurekin lanean aritu diren 

beste zenbat kidek zer-nolako 

egoerak pasatu behar izan dituzten, 

gorrotoa sentitzen da. Hor 

ikusten da zer-nolako prezioa jarri 

dioten gure militantzia politikoari. 

Hala ere, ez daukat batere 

damurik, eta atzera eginez gero, 

gauza bera egingo nuke. 

Nola azaltzen dituzu horrelako erabakiak? 

Hemen garbi dago disidentzia politikoa 

dagoela jomugan. Euskal 

Herriaren independentziaren 

aurka hartzen diren erabakiak ez 

dute ezer judizialetik. Ez dira 

epaile batek hartzen dituen erabakiak. 

Bulego politikoetan hartzen 

diren erabakiak dira, ikuspegi 

politiko batetik hartuak. Agerikoa 

da epaitegien bidez eta 

poliziaren bidez azkeneko bi urte 

hauetan 200 gazte atxilotu, erdi- 

tik gora torturatu eta sei eta hamazazpi 

urte arteko kartzela zigor 

eskaerak eskatu badituzte, 

kalean egiten duten lana eteteko 

dela eta inguruan beldurra sortzeko. 

Euskal Herrian inork ez dio 

oinarri judizialik ikusten horri. 

Gainera, Zigor Kodea begiratzen 

hasiko bagina, eta gure eginak Zigor 

Kodearen urraketak balira, 

Euskal Herrian gertatzen dena 

ulergarria izango zen, baina horren 

ordez agerian gelditzen da 

Euskal Herriarena salbuespen 

egoera dela. 

Duela gutxi, Paueko Auzitegia Aurore 

Martin Espainiaratzearen aurka 

agertu da. Zure ustez, zergatik egiten 

du halako ezberdintasuna Frantziako 

Justiziak Iparraldeko eta Hegoaldeko 

herritarren artean estradizio 

kontuetan? 

Oso zaila da hori aztertzea, esaten 

nuen bezala, bulego politikoetan 

hartzen diren erabakiak direlako. 

Ikusten dudana da Frantziako eta 

Espainiako gobernuek gauza bat 

daukatela elkarrekin: ezin dute 

onartu beren estatu egituraren 

barnean egotea herri bat, aske 

izan nahi duena eta bere burua 

gobernatu nahi duena, eta horren 

aurka tresna errepresiboak martxan 

jarri dituzte. Bakoitzak baditu 

bere neurriak, bere irizpideak, 

bere kalkulu politiko estrategikoak. 

Euroagindu eskaera horietan 

adibidez Frantziak jarrera ezberdinak 

izan ditu. Horrek erakus- 

ten diguna da erabaki politikoak 

direla, ez irizpide judizialen araberakoak. 

Frantziako Estatuak 

bere administraziopekotzat hartzen 

dituen herritarrekiko daukan 

estrategian, agian ez zaio komeni 

Espainiako euroaginduak 

onartzea. 

Zure ustez, Frantziako Justiziak Iparraldeko 

herritarrentzat hartzen dituen 

neurriak leunagoak dira? 

Frantziako Estatuak errepresio 

estrategia bat eduki du beti. Indartu 

du, edo apaldu du, egoera 

politikoen arabera. Azken urteetan 

ikusi dugu Lapurdi, Baxe Nafarroa 

eta Zuberoko independentisten 

aurkako jazarpenean 

urrats berriak egin dituela, mugimendu 

independentista indartzen 

ari delako. Formetan Espainiako 

boterea baino leunagoa 

dela? Ez dakit. Ez nintzateke hori 

esaten ausartuko. Azkeneko urtean 

hamarnaka gazte deitu dituzte 

polizia-etxeetara ADN fitxaketa 

masiboak egiteko. Horregatik 

diot oso zaila dela jakitea 

euroaginduetan zergatik batzuetan 

egiten duen A eta bestean B. 

Uste duzu euskal gizartea egoera horretaz 

ohartzen dela? 

Jazarpena hain bortitza izan dugunez, 

eta hainbertze urteetan, 

azkenean iritsi gara momentu batera 

ia normaltzat hartzen dugula. 

Uztailaren 15ean Udalbiltza, 

nazio instituzio bat, hautetsiek 

osatutakoa, epaitu egingo dute 

Madrilen, eta hori egiten utziko 

dugu. Konturatu? Nik uste dut 

konturatzen dela, aukera berriak 

aipatzen ditugun honetan gizartearen 

gehiengoan ilusioa sortzen 

delako. Zapalkuntza hori 

gainditzeko beharra ikusten du. 

Ez dut uste lo dagoen gizarte batean 

bizi garenik. Ikusten da Donostiako 

gazte independentisten aurka 

hasi berri den epaiketan zer babes 

zabala lortu duten orain 

duela bi asteko manifestazioan. 

Egoera hori gainditzeko urratsak 

egiten direnean, ikusten da jendeak 

babesten dituela eta bide horretatik 

jarraitu nahi duela. 

Gazteen aurka normalean eskatzen 

dituzten kartzela zigorrei buruz zer 

diozu? 

Astakeria izugarriak dira. Terrorismoa 

etiketa jartzen diote disidentzia 

politikoari eta kito. Ho- 

Gazte independentistek mobilizatzera deitu dute 

Epaitzen hasi diren 

Donostiako 18 gazteei 

elkartasuna adierazteko, 

manifestazioa egin 

zuten atzo Donostian 

Erredakzioa Donostia 

Independentziaren alde dauden 

gazteak 10, 20 edo 100 baino askoz 

gehiago direla erakusteko deia 

egin dute Oiartzualdeko 100 bat 

gazte independentistak. Horretarako, 

datozen egunetan eta uda 

osoan eginen diren gazteen aurkako 

jazarpena salatzeko manifestazio, 

elkarretaratze eta ekimenetan 

parte hartzeko eskaera 

egin dute Oiartzunen eman zuten 

prentsaurrekoan. 

Lehen deialdia atzo bertan izan 

zen, Donostiako Bulebarrean manifestazioa 

egin baitzuten 

19:00etan, Auzitegi Nazionalean 

epaitzen ari diren Donostiako 18 

gazteei elkartasuna adierazteko. 

Uztailaren 7an, berriz, Madrilera 

joanen dira, betiere haien aurkako 

jazarpena salatzeko asmoarekin. 


Euskal Herria ‹ Harian 

IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS 

rrek beste gauza bat erakusten du 

oso garbi. Gazteen aurka militantzia 

politikoagatik sei eta hamar 

urte arteko kartzela zigorrak eskatzen 

ahal dituztela eta, agerikoa 

da epaitegiek, poliziek eta 

Frantziako eta Espainiako gobernuak 

eraman ezin dutena disidentzia 

politikoa dela. 

Nola gelditu daiteke hori guztia? 

Independentzia lortuta. Tarteko 

guztiek ez dute balio. Ez badugu 

nahi Parisen edo Madrilen politiko 

pare batek erabakitzea gazte 

hauek espetxera, eta ez dakit zenbat 

polizia igortzea gazte horiek 

bahitzeko, bost egunez torturatzeko, 

espetxeratzeko eta haiekin 

nahi dutena egiteko, ez dago besterik. 

Behar duguna da gure burua 

gobernatu ezinezko izan dezaten 

euskal herritarrei horrelako 

amesgaiztoa pasaraztea. 

Gaurko manifestaziora deitzeko Oiartzungo udaletxean 100 bat gaztek egindako agerraldia. BERRIA



Autodeterminazioaren alde batuta EA, 

ezker abertzalea, Aralar eta Alternatiba 

‘Nazioa gara. 

Autodeterminazioa’ 

lelopean manifestaziora 

deituko dute gaur 

zortzirako, Donostian 

Erredakzioa 

EAk, ezker abertzaleak, Aralarrek 

eta Alternatibak autodeterminazioaren 

aldeko manifestazioa 

antolatu dute datorren larunbaterako, 

hilak 10, Donostian. 

Nazioa gara. Autodeterminazioa 

lelopean antolatuko dute manifestazioa, 

alderdiek ohar batean 

jakinarazi dutenez. 

Deialdiaren berri emango dute 

gaur lau alderdietako ordezkariek, 

elkarrekin. Donostiako Anoeta 

hotelean emango dute prentsaurrekoa, 

goizean, 11:30ean. 

Manifestazioaren inguruko xehetasun 

gehiago ez dute eman komunikabideetara 

igorritako oharrean. 

Ez da lehen aldia EA, ezker 

abertzalea, Aralar eta Alternati- 

ba elkarlanean aritzen direla. Azken 

hilabeteotan hainbat deialdi 

eta mobilizazio egin dituzte batera. 

Joan den ekainaren 29an ELA, 

LAB, ESK, EILAS, Hiru eta EH- 

NEk deitutako greba orokorrarekin 

bat egin zuten lau alderdiek, 

eta elkarrekin emandako prentsaurreko 

batean deitu zuten grebara. 

Lau alderdietako bina ordezkari 

batera atera ziren Donostian 

egindako agerraldian. 

Euskal presoen eskubideen defentsan 

ere batera joan dira lau alderdiok. 

Urtarrilaren 2an, Aber- 

tzaleen Batasunarekin batera elkarrekin 

antolatu zuten presoen 

aldeko manifestazioa, Bilbon. Espainiako 

Auzitegi Nazionalak 

egun horretarako Etxerat-ek deituta 

zuen manifestazioa debekatu 

ondotik, beste deialdi bat egin 

zuten lau alderdietako ordezkariek 

prentsaurreko batean. EAko 

Pello Urizar, ezker abertzaleko 

Tasio Erkizia, Aralarreko Jon 

Abril, Alternatibako Jon Lasa eta 

ABko Mertxe Colinak agerraldia 

egin zuten manifestazioaren berri 

emateko. 

«Armarik gabeko bakea» aldarrikatu 

dute hautetsien aldeko omenaldian 

Soilik ETAk hildako 

zinegotzi eta alkateak 

izan ditu gogoan Eusko 

Legebiltzarreko 

presidenteak, ekitaldian 

Edurne Begiristain Gasteiz 

1975az geroztik ETAk, GALek eta 

Batallon Vasco Españolek hil dituzten 

hautetsiei omenaldia eskaini 

zien atzo Eusko Legebiltzarrak. 

Besteak beste, 1975ean Oiartzungo 

(Gipuzkoa) alkate zen 

Antonio Etxeberriari, eta duela bi 

urte ETAk hildako Isaias Carrasco 

Arrasateko (Gipuzkoa) zinegotziari; 

«talde armatuen esku» hildako 

25 hautetsiei egin zien gorazarre 

Eusko Legebiltzarrak. 

Indarkeriagatik hildako zinegotzi 

eta alkateen senideak gonbidatu 

zituzten ekitaldira, baita 

egun EAEko udaletan ordezkaritza 

duten alderdi guztietako alkateak 

ere. Ordea, ez zuten denek 

parte hartu. 1984an GALek hildako 

Santi Brouarden seniderik ez 

zen joan omenaldira, ezta ezker 

abertzaleko hautetsirik ere. 

ETAk hildako hautetsien senideak 

nagusi izan ziren ekitaldian, 

eta ezker abertzalekoekin ez gainerako 

alderdietako hautetsiekin 

batera, lepo bete zuten osoko bilkuren 

aretoa. 1979an BVEk hildako 

Tomas Alba Astigarragako 

(Gipuzkoa) zinegotziaren alargunak 

ere parte hartu zuen. Dignidad 

y Justicia eta España y Libertad 

eskuin muturreko elkarteko 

ordezkariak ere izan ziren gonbidatuen 

artean. 

EAJ, PSE, PP, Aralar, EA, EB 

eta Hamaikabat alderdietako zinegotzi 

banak irakurritako adierazpen 

instituzionalean «bakearen 

aldeko kultura» aldarrikatu 

Jokin Bildarratzek hartu zuen hitza, Legebiltzarrean; hainbat biktimaren senideak egon ziren han. R. BOGAJO / ARP 

zuten. Horretarako, hezkuntza 

tresna ezinbestekoa dela esan zuten. 

Herritarren botoen bidez ordezkari 

zilegi bihurtu den norbaiten 

aurka atentatua egitea «oso 

larria» dela salatu zuten; are larriagoa, 

herritarren borondatearen 

aurka doalako, eta, ondorioz, 

«euskal gizartearen aniztasunaren 

aurka». GAL, BVE eta «beste 

talde bortitz batzuen indarkeria 

kriminalaren» biktima izan ziren 

hautetsien «sakrifizioa» gogoan 

izan zuten, eta baita ETAren «fanatismoaren» 

eta indarkeriaren 

biktima direnak ere. Etorkizunean 

bakea «armen tutoretzarik 

gabe» eraikitzeko esperantza 

agertu zuten, halaber. Bereziki, 

ETAren indarkeria aipatu zuten, 

eta indarkeria inolako ordain politikorik 

gabe amaitzeko eskatu 

zuten. 

Legebiltzarreko presidenteak 

hitza hartu zuenean, ETAko biktimak 

baino ez zituen izan ahotan, 

eta behin ere ez zuen aipatu 

GALen eta BVEren esku hildako 

hautetsiak. Ongietorria ETAk 

hildako hautetsien senideei baino 

ez zien eman, eta hitzaldian 

mezu argia bidali zien talde armatuaren 

indarkeria gaitzesten ez 

dutenei. Indarkeria «nola edo 

hala» gaitzestea ez dela nahikoa 

esan zuen, eta «hori baino askoz 

gehiago» behar dela azpimarratu 

zuen: «Uko egin behar zaio indarkeriari 

helburu, politikorako baliabide 

gisa; edozein egoeratan, 

iraganean, orainean eta geroan». 

Areago, Kirogaren esanetan, «esparru 

demokratikoan» lekua izateko, 

«historian galdu diren bizitza 

errugabe guztien memoriari 

gorazarre egin behar zaie». 

Bestalde, euskal hautetsiek 

konpromiso bikoitza dutela azpimarratu 

zuen Jokin Bildarratz 

Eudeleko presidenteak: herriarekiko 

konpromisoa izanda, euren 

bizitza arriskuan jartzen dutelako. 

Araba, Bizkai eta Gipuzkoako 

udal «guztien» izenean hitz egi- 

ten zuela esan zuen Bildarratzek, 

eta gertutasuna agertu zien 

ETAk mehatxatutakoei. 

Aralar eta EAren erabakiak 

Polemika giroan egin zen atzoko 

omenaldia. Izan ere, Legebiltzarreko 

presidenteak ez zuen nahi 

ezker abertzaleko hautetsiek ekitaldian 

parte hartzea. Horregatik, 

eta Legebiltzarreko presidenteak 

ekitaldia antolatzeko orduan 

gainerako taldeen 

adostasuna lortu ez zuelako, Aralarreko 

legebiltzarkideak ez ziren 

egon Kirogak hasierako hitzaldia 

eskaini zuenean. Mikel Basabek 

azaldu zuenez, Aralarrek mehatxaturiko 

zinegotzi eta alkaterik 

gabeko Euskal Herria nahi du, 

baina baita «inor baztertzen ez 

duen» herria ere. 

Eusko Alkartasunak, berriz, 

ekitaldian parte hartzeko erabakia 

hartu zuen azkenean, ezker 

abertzaleko hautetsiak ere gonbidatuta 

zeudelako. 

Gobernuak ezker 

abertzalearekin 

hitz egin behar 

duela uste du 

Erkorekak 

Ezker abertzalearen eta 

Gobernuaren 

harremanen ondorio 

dira su-etenak, EAJko 

diputatuaren ustez 

Erredakzioa 

«Gobernu arduratsu batek ez lioke 

inoiz utzi behar ezker abertzalearekin 

komunikazio bideak izateari». 

Hala adierazi du Josu Erkoreka 

EAJk Espainiako 

Kongresuan duen eledunak. Haren 

iritziz, ezker abertzalearekin 

hitz egin beharko luke Espainiako 

Gobernuak, mundu horri «tenperatura» 

hartzeko bada ere. Euskal 

Herriako egoera politikoa aintzat 

hartuta komunikazio bideak 

mantentzearen alde agertu da Erkoreka, 

Radio Nacional irrati katean 

egin dioten elkarrizketan. 

Azken hamarkadetan ETAk 

eman dituen su-etenak Gobernuaren 

eta ezker abertzalearen 

arteko elkarrizketen ondorio izan 

direla ziurtatu du EAJko diputatuak. 

Eta, hargatik, elkarrizketaren 

bideak irekita mantentzearen 

alde agertu da. Hala ere, Erkorekak 

erantsi du elkarrizketa 

horietan ez litzatekeela eduki politikorik 

negoziatu behar. 

Bestalde, Tony Blair Erresuma 

Batuko lehen ministro ohiak ere 

Euskal Herriko egoera politikoaz 

eta balizko bake politiko batez 

hitz egin du, Madrilen. Espainiako 

gobernuburuak ETAren aurka 

daraman politika goraipatu 

du, «zentzuzkoa» izan delako; Espainiako 

Gobernua bakea lortzeko 

baldintzak ezartzen saiatu 

dela azpimarratu du Blairrek. 

Eta bide horretan ez dezala «etsi» 

esan dio gobernuari. Ipar Irlandako 

bake prozesutik hiru irakasgai 

ikasi zituela esan du: «Ikuspegi 

estrategiko bat, gizartean konfiantza 

sortzen duen bakerako 

testuingurua, eta prozesuaren 

aurrean sekula ez etsitzea». 

Aralarrekin hizketan 

Aralarrek, berriz, ofizialki onartu 

du ezker abertzaleak eta EAk 

hitz egitera gonbidatu dutela, 

eta, elkarrizketak abian jartzeko, 

harremanetan jarri da bi alderdi 

horietako buruekin. Hurrengo 

asteetan biltzekoak dira hiru 

alderdiak, baina ez dute zehaztu 

noiz eta non. Aralarrek argitu du 

elkarrizketa horiek «mugarik 

gabeak» izan behar dutela, gai 

guztien gainean aritu ahal izateko; 

batez ere, ezkerra, bakea eta 

giza eskubideak, eta aniztasunaren 

aitorpena hartu nahi ditu hizpide.

Herritarren partaidetza 

sustatzeko arau bat onartu 

dute Batzar Nagusiek 

Herri kontsultak 

antolatzeko prozedura 

zehazten du, baina 

emaitzak ez dira bete 

beharrekoak izango 


Gipuzkoako Foru Aldundiaren 

agendan «herritarren partaidetzaren 

kultura txertatzea» helburu 

duen foru arau bat onartu dute 

Batzar Nagusiek. EAJk, Hamaikabatek, 

PSE-EEk eta PPk babestu 

dute ekimena, eta talde mistoa 

osatzen duten alderdiek —EBk, 

Aralarrek eta Alternatibak— 

aurkako botoa eman dute. Besteak 

beste, «Gipuzkoako Foru Aldundiaren 

eskumenekoak diren 

gaietan» herri kontsultak egiteko 

prozedura zehazten du foru 

arauak. Hala ere, partaidetza prozesuen 

bidez lorturiko erabakiak 

ez dira bete beharrekoak izango. 

Foru arau horren bitartez, Herritarren 

Partaidetzarako Zuzendaritza 

bat sortuko da, ahaldun 

nagusiaren kabinetearen barrenean, 

eta izaera «independentea» 

izango du. Zuzendaritza horrek 

erregulatu egingo du herritarren 

partaidetza. Besteak beste, zehaztuko 

ditu prozedura bakoitzerako 

protokoloa eta helburuak, eztabaidatu 

beharreko gaiak eta kasu 

bakoitzean prozedura arautzen 

duten baldintzak. 

Herritarren partaidetza sustatzeko 

orduan, «lehentasuna» 

izango du Foru Aldundiak. Batzar 

Nagusiek eta herri erakundeek 

ere sustatu ahal izango dituzte 

partaidetza prozesuak. Herri erakundeen 

kasuan, parte-hartze 

prozesuetan parte har dezaketen 

herri erakundeen foru erregistro 

bat sortuko da, eta erakunde horiek 

izango dituzte partaidetza 

prozesuak sustatu ahal izango dituzten 

erakunde bakarrak. Foru 

Aldundiaren erabakiek eragiten 

dien herritarrek ere sustatu ahal 

Batzar Nagusietako ordezkariak Seguran bildu ziren atzo. SEGURAKO UDALA 

izango dituzte halako prozesuak, 

baldin eta gutxienez lurraldeko, 

eskualdeko edo udalerriko biztanleen 

%2 badira. 

Herri kontsultetatik edo bestelako 

partaidetza prozesuetatik 

lorturiko emaitzak ez dira bete 

beharrekoak izango. Testuak dioen 

moduan, erabaki horiek «bere 

egin ahal» izango ditu Foru Aldundiak. 

Emaitzak aintzat hartzen 

ez baditu, Foru Aldundiak 

«arrazoitu» egin beharko du bere 

erabakia. 

Talde mistoak salatu 

du prozesu guztia 

Foru Aldundiak 

«kontrolatuko» duela 

Herritarren partaidetzarako 

prozesuetatik lorturiko emaitzak 

«politika publikoen prozeduraren 

hasierako fasean» baliatuko 

dira. Partaidetza prozesua zein 

unetan irekitzen den erabakitzeko 

ardura izango du Herritarren 

Partaidetzarako Foru Batzordeak. 

Batzorde horretan ordezkatuak 

egongo dira Foru Aldundiko 

departamentu guztiak. Ez da zehazten 

beste eragile batzuk parte 

hartu ahal izango duten edo ez. 

Halaber, Foru Aldundiak kale- 

ratutako oharrean nabarmendu 

duenez, emakumeen eta gizonen 

partaidetza «orekatua» bermatzeko 

protokolo bat ezarriko da. 

«Beto eskubidea» 

Seguran eginiko Batzar Nagusien 

bilera ibiltarian onartu zuten 

araua atzo. Ekimena Foru aldundiak 

sustatu nahi duen «kultura 

politiko berriaren» emaitza 

dela adierazi zuen Markel Olano 

ahaldun nagusiak. Olanoren arabera, 

politikaren eta gizartearen 

artean dagoen distantzia laburtzeko 

«tresna eraginkorra» izango 

da araua, baita «zatiketa politikoa» 

gainditzeko baliagarria ere. 

Rafaela Romero Batzar Nagusietako 

presidenteak ere txalotu 

zuen erabakia. Gizarte «moderno 

eta iraunkor» batek herritarren 

parte-hartzea beharrezkoa duela 

esan zuen. 

Arauaren aurka bozkatu zuten 

talde mistoko bozeramaileek, berriz, 

«fikziotzat» jo zuten ekimena. 

Parte-hartze prozesu guztiak 

Foru Aldundiaren «kontrolpean» 

geratuko direla salatu zuten. Rebeka 

Ubera Aralarreko eledunaren 

arabera, arau berria «betoz 

betea» dago. «Partaidetza sustatu 

baino gehiago murriztu egiten 

du». 

Joxerra Senar Iruñea 

San Fermin aurreko giro berezia 

nabari zen atzo Iruñeko Alde Zaharreko 

kaleetan. Jendearen joan 

-etorriaren artean, udaletxeko 

plaza aurrean, ehun lagun inguru 

elkarretaratu ziren atzo eguerdian, 

Udalbiltzako auzipetuei elkartasuna 

adierazteko. Bai Udalbiltzari, 

bai Euskal Herriari lelopean 

egin zuten mobilizazioa, eta 

politika eta gizarte arloko hainbat 

eragile bertaratu zen. Epaiketa 

gerturatu ahala, auzipetuen aldeko 

babes keinuak ugaritzen ari dira. 

Azken asteetan kirolari, idazle, 

bertsolari eta politikarien babesa 

jaso dute, eta atzo, batez ere, 

makina bat zinegotzik parte hartu 

zuten protestan. Gainera, egunotan 

2.000 hautetsiren sinadurak 

bildu dituzte auzipetuek. 

Ordezkaritza politiko zabala 

zegoen. Ezker abertzalearen aldetik, 

Txelui Moreno, Xanti Kiroga, 

eta Patxi Urrutia zeuden. Aralarren 

aldetik, Txentxo Jimenez eta 



Elkarretaratzea egin zuten atzo, Iruñean. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS 

Elkartasuna azaldu 

diete Udalbiltzako 

auzipetuei Iruñean 

Elkarretaratzean, 

besteak beste, Txelui 

Moreno, Xanti Kiroga, 

Txentxo Jimenez eta 

Ioseba Ezeolaza izan dira 

Aritz Romeo eta Batzarreko Ioseba 

Ezeolaza. Gizarte eragileen artean, 

IKAko Sagrario Aleman, 

AEK-ko Helios Santos eta Andreako 

ordezkari Tere Saez zeuden 

elkarretaratzean. 

Aste hasieran, Iruñean bertan 

egindako prentsaurrekoan, auzipetuek 

gogorarazi dute Udalbiltza 

1.800 hautetsiren aginduz 

sortu zela 1999an, Donostiako 

Kursaal jauregian egindako biltzarrean, 

eta ez ETAren aginduz, 

Baltasar Garzon Auzitegi Nazionaleko 

epaile instruktoreak argudiatzen 

duen modura. Hain 

justu, azken egunetan Euskal 

Herri osoko 2.000 zinegotzi inguruk 

babesa eman diete auzipetuei, 

eta autoinkulpazio sinaduren 

bitartez nabarmendu dute 

eurek ere Udalbiltzaren sorreran 

parte hartu zutela. Expe Iriarte 

auzipetuak, adibidez, gogoan 

hartu du Kursaalean emandako 

agindu haren «kudeatzaile 

hutsak» izan zirela auzipetuak. 

Bilbon, manifestazioa 

Azken asteetan bildu duten elkartasun 

mezu guztiak jaso ostean, 

Bilbon manifestaziora deitu dute, 

hilaren 17rako; 17:30ean hasiko da 

Aita Donostia plazatik, eta udaletxe 

aurrean amaituko da. Epaiketa 

hasia izango da ordurako.



Itsasondon 

AHTko lanekin 

jarraituko duela 

dio Jaurlaritzak 

Ordizia eta Itsasondo arteko tunelean bi 

leherketa egin dituzte ostegunaz geroztik, 

eta Jaurlaritzak dio ez dagoela arriskurik 

AHTaren aurkako ekintzaileen bizitza 

arriskuan dagoela dio sostengu taldeak 

Mikel Peruarena Itsasondo 

«Lanek jarraitzen dute, ez dagoelako 

arriskurik». Eusko Jaurlaritzako 

Herri Lan eta Garraio Sailak 

dioenez, Itsasondo eta Ordizia 

(Gipuzkoa) arteko AHT abiadura 

handiko trenaren tunela zulatzeko 

ez dago arriskurik, ostegunean 

Itsasondoko meatokietako batean 

sartu ziren ekintzaileak lanetatik 

400 bat metrora daudela uste 

duelako. Herri Lan eta Garraio 

Sailak ez du zehaztu, ordea, ekintzaileen 

kokapena nola argitu 

duen. Izan ere, Eusko Jaurlaritzako 

Herrizaingo Sailak dioenez, 

«ez dago argi» Itsasondoko meatokietako 

batean inor dagoenik. Ostegun 

goizean AHTaren aurkako 

lau ekintzaile sartu ziren herriko 

arbel meatokietako batean, eta bidoietara 

kateatu ziren. Ostegun 

arratsaldean, gertaeraren berri 

izan orduko, bilaketa egin zuen 

Ertzaintzak. Herrizaingo Sailaren 

esanetan, «ez zen inor aurkitu, 

eta itxi egin zen bilaketa». Herrizaingo 

Sailak ez du beste bilaketarik 

abiatzeko asmorik agertu, 

baina Herri Lan eta Garraio 

Sailak ziurtatu du lanek jarraitzen 

dutela; leherketa gehiago 

egingo diren, ordea, ez du argitu. 

Tuneleko lanekin zer gertatzen 

ari den argitu ez bada ere, ostegun 

gauean eta atzo goizean leherketak 

egin zituzten bertan. Hala salatu 

zuten Haitzuloetako Aurkariak 

taldeko kideek: ostegunean, 

21:35 aldean gertatu zen eztanda 

bat, eta ostiralean 07:30ean bestea. 

Azken hori «eztanda izugarria» 

izan zela adierazi dute, 

«mendia dardaraka jarri eta harriak» 

jausi zirela ekintzaileak 

dauden inguruan; tunela zulatzeko 

makinen zarata sumatzen dutela 

ere adierazi dute. 

Meatoki barruan diren lau 

ekintzaileen sostengurako taldeak 

salaketa jarri zuen atzo goizean 

Tolosako epaitegian. Urdaspal 

Alberdi Uria meategietako ingeniariak 

egindako txostena aurkeztu 

diote epaileari; Itsasondoko 

meategietan hormak hondoratzeko 

arriskua dagoela eta AHTaren 

lanak egiteko behar beste azterketa 

ez zirela egin dio txostenak. 

Horregatik, eta uneotan 

meatokietan lotuta diren lau pertsonen 

segurtasunagatik, epaileari 

galdegin diote tuneleko lanak 

bertan behera uzteko. 

ETSren eta Ertzaintzaren esku 

Sostengu taldeak agerraldia egin 

zuen atzo Itsasondon, eta ETS 

Euskal Trenbide Sarea konpainia 

eta Herrizaingo Saila egin zituen 

gerta litekeenaren erantzule: 

«[Ekintzaileen] Biziak arriskuan 

M. P. Itsasondo 

AHT abiadura handiko trena Itsasondon 

nondik pasatzekoa zen 

ikusi zutenean, «itsasondoar guztiek 

eskuak burura eraman» zituztela 

azaldu du Mikel Aramendi 

irratiko analistak. Itsasondokoa 

(Gipuzkoa) da Aramendi; herriko 

meategietan «zerbait» ibilitakoa 

dela azaldu du, eta trena meatzeen 

erditik igarotzea «izugarrizko 

astakeria» dela salatu du. 

Meatzeen egoera «aski ezberdina» 

dela jakinarazi du Aramendik, 

baina batzuk «bereziki arriskutsuak» 

direla adierazi du; haietako 

batzuk urez gainez eginda 

daudela eta, meatzeak baino 

gehiago, «urtegiak» direla zehaz- 

Iruñean AHTaren aurka atzo iluntzean egin zuten elkarretaratzea. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS 

jartzen ari dira, eta arduragabekeriaz 

jokatzen. Ez dira eztandak 

gelditzeko ere gai; lehendabizi 

AHTaren lanak dira, eta gero gerokoak». 

Ostegun arratsaldean, 

Ertzaintza «etxeko zapatiletan 

etorri zen» meatokiak miatzera, 

sostengu taldeko kideen hitzetan: 

dozena bat meatokitatik, «bi edo 

hiru» miatu zituztela ohartarazi 

dute, eta sarrerak soilik begiratu 

zituztela, barrura sartu gabe. Hartara, 

ekintzaileak ez topatu izanaren 

arrazoia «argia» da, sostengu 

taldekoen esanetan: «Badirudi 

Herrizaingo Sailak ez duela egoeraren 

larritasuna onartu nahi [...], 

atzo [ostegunean] hasi zituzten bilaketa 

saio arinak bertan behera 

utzi baitituzte». 

«Larritasuna ikusirik, Euskal 

Herri osoari eskatzen diogu erantzuteko», 

adierazi dute. Gaur protesta 

egingo dute Itsasondon, 

11:00etan. Bihar, berriz, manifestazioa 

egingo dute; 17:00etan abiatuko 

da Ordiziako plazatik. Atzo 

ere hainbat protesta egin zituzten 

AHTaren aurkariek: Iruñean elkarretaratzea 

egin zuten iluntzean, 

baita Goierriko (Gipuzkoa) 

hainbat herritan ere. Itsasondon 

iluntzero egiten dituzte protestak, 

19:00etan. 

Antiguedadek eta Aramendik agerraldia egin zuten atzo Itsasondon, 

sostengu taldeko kideekin. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS 

leengatik eta tunelaren erabiltzaileengatik 

ere, «leherketak 

gelditzea derrigorrezkoa da», 

Aramendirentzat: «Biziak arriskuan 

jartzea eragotzi beharra 

dago». Lanak egiten hasi aurretik 

ez zirela beharbesteko ikerketak 

egin salatu du, eta AHTaren 

lanetako arduradunei eta administrazioari 

«axolagabekeriaz eta 

arduragabekeriaz» aritzea egotzi 

die Aramendik. 

Aralarrek, bestalde, eskatu du 

lau ekintzaileen biziak arriskuan 

ez jartzeko, eta lanak «lehenbailehen» 

geldiarazteko. 

Mendigaingo tunela, bukatua 

Abadiño eta Durango (Bizkaia) 

arteko AHTaren tunela zulatzen 

bukatu du, bien bitartean, trenbide 

sarea kudeatzeko Espainiako 

erakunde Adifek: atzo amaitu zituzten 

Mendigaingo tuneleko lanak. 

1.050 metroko luzera du tunel 

berriak. Gasteiz eta Bilbo arteko 

AHTaren lanen %60 abian direla 

oroitarazi du Espainiak EAEn 

duen ordezkaritzak. 

Tunela meatokiak diren lekutik egitea 

«izugarrizko astakeria» dela salatu dute 

Mikel Aramendik 

eta Iñaki Antiguedadek 

ekintzaileak babestu 

dituzte, eta «zoramena» 

gelditzeko eskatu dute 

tu du. Hain justu, urez beteta dagoen 

meatoki horietako baten azpitik 

ari dira zulatzen Ordizia eta 

Itsasondo arteko tunela; meatze 

horretan 100.000 eta 500.000 metro 

kubo ur egon daitezkeela uste du 

Aramendik: «Ur putzu hori dena 

tunelean agertuko da, eta, segur 

aski, modu katastrofikoan». 

Orain meatokietan diren ekintzaileengatik 

bakarrik ez, AHTaren 

tunela egiten ari diren langi- 

Ostegun goizetik meatoki horietako 

batean lotuta dauden 

ekintzaileei babesa adierazteko, 

Itsasondon agertu zen atzo Mikel 

Aramendi. Iñaki Antiguedad hidrogeologo 

eta Euskal Herriko 

Unibertsitateko irakasleak ere elkartasuna 

adierazi zien, Itsasondotik 

bertatik. Meatzez betetako 

eremu batean AHTaren lanak 

egiten aritzea «zoramena» dela 

ohartarazi du Antiguedadek. Meatokietako 

galeriak «berez» jausten 

direla eta, inguruan leherketak 

gertatzen badira, «berezko 

egoera arriskutsua larritzen» dela 

ohartarazi du: «Ematen du batzuei 

inporta zaien erorketa bakarra 

burtsarena dela». 

Meatokietan diren ekintzaileek 

«biziak arriskatzerainoko 

apustua» egin dutela ohartarazi 

du Antiguedadek, eta ekintza zuzenaren 

eta desobedientzia zibilaren 

alde egin du. «Eromenari eta 

zementoaren trafikatzaileei stop 

esateko», mobilizatzera deitu 

ditu herritarrak.

Aitor Zenarruzabeitia q 

Musikaterapeuta 

Musikak barrena baretzen lagun dezake, 

gozatzen, osatzen; Hik Hasiren udako 

topaketetan eman dituzten ikasgaietako bat da. 

«Musika terapiak 

garbiketa dakar, 

malkoek ekar 

dezaketen bezala» 

Arantxa Iraola Donostia 

Aitor Zenarruzabeitiak (Bilbo, 

1958) Hik Hasiren udako topaketetan, 

Donostian, musika terapiari 

buruzko ikastaroa eman du. 

Dantzan jarri ditu ikasleak, eta, 

bide batez, barrura, erraietara begira. 

Zer da musika terapia? 

Musika egitea, baina balio terapeutiko 

batekin; askotan ez dira 

aktibitate musikal arraroak, 

errazak dira, jendearen arteko interakzioa 

bilatzen dute, soinua 

dela medio. Azkenean, musika terapiak 

egiten duena da irakurketa 

bat, irakurketa psikologiko 

bat, jendeari erakutsiz musikaren 

bidez nolakoa den. Jendearen 

arteko soinu harreman bat ere 

egoten da, eta besteekin egotean, 

oreka edo harmonizazio bat dator. 

Hik Hasiren topaketetan ari zara 

oraingoan.Zer egin behar dute musika 

terapiara hurbildu nahi duten 

maisu-maistrek? 

Nik beti esaten dut musika terapia 

egiteko musikari beldurra 

kendu behar zaiola eta, gero, talde 

dinamika ere dominatu behar 

dela pixka bat, nahastu behar dituzulako 

soinua eta jendea; binaka, 

banaka, talde txikitan... Denbora 

asko ematen zaio jendearen 

proposamenak entzuteari ere; 

besteei entzun, eta protagonismoa 

ematean datza. Dena ez da 

irakaslearen proposamenak entzutea; 

musikaltasuna denok 

daukagu, eta guk egin behar duguna 

da antolaketa bat muntatu 

jendeak hori plazaratzeko. 

Musikari beldurra kendu esan duzu. 

Musika ikasketak behar dira musika 

terapian murgiltzeko? 

Ez, musikari ez direnentzako musika 

terapia da hau. Hemen, esaterako, 

ez dugu partiturarik irakurtzen; 

denok dakigu erritmo 

bat jarraitzen, eta erabiltzen ditugu 

oso eguneroko soinu tresnak 

musika egiteko: turutak, aulkiak, 

gorputz perkusioa bera... Entzun, 

besteak segitu, eta noizean behin 

zure ideiak proposatu, ez da besterik 

behar. 

Hezkuntzan erabiltzen da musika 

terapia. Beste zein alorretan? 

Medikuntzan, esaterako, Parkinsonen 

gaitza eta antzekoak agertzen 

direnean. Bibroakustikaren 

bidez egiten da: soinua entzuten 

dugu airearen bidez, eta hezurren 

bidez. Eta, esaterako, bafleak jartzen 

dira, adibidez, koltxoiaren 

azpian, eta etzanda egoten da 

eria... Fisioterapian ere hasi dira 

erabiltzen teknika hauek, eta finkagailu 

muskularrak-eta biguntzen 

hasten dira; hori, jakina, masajearekin 

batera. Izan ere, masajea 

bera ere nolabaiteko perkusio 

bat da; igurtziek beti beren erritmoak 

dituzte. Bide hori oso interesgarria 

iruditzen zaigu. Edozein 

musika, masaje batez lagunduta 

sartzen zaizu azal guztian; 

eta hori da entzumen osoa, ez bakarrik 

belarriz egiten dena. Alde 

horretatik, aplikazioak egoten 

dira bakarkakoak... 

Baina taldeka ere maiz egiten da 

musika terapia... 

Bai, esaterako, Gizakia Helburu 

eta antzekoetan erabili ohi dute. 

Izan ere, musika terapiak plazera 

dakar; eta ikertu da plazerak neurotransmisore 

batzuk sortzen dituela, 

eta zenbait desintoxikazio 

prozesutan erabiltzen da metadonaren 

ordezko bezala. Autistekin 

«Gizakia Helburu eta 

antzekoetan erabili ohi 

da; plazera dakar 

musika terapiak» 

«Erabiltzen ditugu oso 

eguneroko tresnak: 

turutak, aulkiak, 

gorputz perkusioa...» 

eta ere erabiltzen da, eta hezkuntza 

berezian... 

Sintomak arintzeko tresna da musika 

terapia, ezta? 

Musika terapiak egiten duena da 

zuk dauzkazun arazoak soinuaren 

bidez ateratzea; eta ateratzea, 

horixe da lehenengo gauza terapia 

guztietan. Ateratzean, musika 

bihurtzean, problema hori, 

azalean sentitu beharrean, plazaratu 

denez, entzun egiten duzu, 

eta entzumenak beti distantzia 

dakar... Horrez gain, taldean plazaratzen 

baduzu, eta garapen bat 

badakar, azken batean, sintomak 

arindu egiten dira. Finean, nolabaiteko 

garbiketa dakar musikaterapiak, 

malkoek ekar dezake- 

ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS 

ten bezala, eta pertsona sentitzen 

da arinduago. Ez dira mirariak 

egiten. Hemen egiten duguna 

elizkizunetan egiten da, jende askok 

egiten du elizkizunetan kantatzean, 

edo futbol zelaietan ‘Oe, 

oe, oe’ orroak egitean... Soinuaren 

bidez egoera bereziak lortzea 

da. 



Baionako 

ikastaroak 

hasiko ditu 

astelehenean 

UEUk 

Eibarko ikastaro zikloa 

amaitu dute; 

komunitate birtualen 

kudeaketak aparteko 

lekua izan du 


Astelehenean, UEU Udako Euskal 

Unibertsitateak Baionako 

ikastaro zikloa hasiko du. Astelehenean 

bertan, Tantra: Maitasunaren 

atea, Etxeko erremedio naturalak: 

sendabelarrak, aromaterapia 

eta elikagai sendagarriak 

eta Ipar Euskal Herria gerlen artean. 

1918ko garaipenetik 1940ko 

porrotera ikastaroak hasiko dira. 

Eibarren (Gipuzkoa) ikastaroen 

lehen zikloa amaitu da. Bertso 

sormenari eta 2.0 kontzeptuari 

buruzko ikasketek eman zioten 

bukaera atzo ikastaroen lehen 

saioari. 2.0ari buruz mintzatu zen 

Naiara Perez de Villareal, Innobasqueko 

community manager-a. 

Argi utzi zuen Interneten garrantzia: 

«Googlen ez bazaude, ez zara 

existitzen». 

2.0 kontzeptuaren bidez, enpresa 

eta erakunde askok jokaera 

gardenagoen aldeko hautua egin 

dutela nabarmendu zuen. «Informazioa 

orain kanpora ateratzen 

da, filosofia berri bat da». Adibide 

gisara, bere eguneroko lana jarri 

zuen: «Bezeroak baino gehiago 

erabiltzaileak ditugu, publiko 

bat, eta kanal berri hauek asko eskertzen 

dituzte. Gure bezeroek 

badakite ni Naiara naizela, Innobasquekoa, 

eta tratu pertsonalizatua 

emango diedala». Aldaketa 

onerako izan dela uste du: «Tratua 

zuzenagoa eta gardenagoa 

da».



Nafarroako euskarazko 

hedabideek 170.000 euroko 

diru laguntza jasoko dute 

Diru laguntzen erdia jaso 

ostean, hedabideek 

jarduera memoria eta 

egiaztagiriak aurkeztuta 

jasoko dute beste erdia 

Erredakzioa Iruñea 

Iaz ez bezala, aurten Nafarroako 

euskarazko hedabideek diru laguntza 

jasoko dute; 170.000 eurokoa. 

Nafarroako Gobernuak 

baieztatu du diru laguntza. Hala 

ere, hedabideetako euskararen 

sustapenera bideratutako diru 

saila ez dute euskarazko hedabideek 

soilik jasoko. 50.000 euroko 

diru laguntza jasoko dute berez 

gaztelaniazko hedabideak izan 

arren euskara zertxobait lantzen 

dutenek ere. Nafarroako Gobernuaren 

eskutik diru laguntzak jasoko 

dituzten hedabideak aldizkari, 

egunkari, irrati eta Interneteko 

atariak dira. 

Egun, Nafarroako euskarazko 

hainbat hedabide kinka zailean 

daude, diru kontuei begira. Oskar 

Zapata Topagunea Euskara Elkarteen 

Federazioko Nafarroako 

ordezkariak iragan maiatzean jakinarazi 

zuenez, euskarazko komunikabideen 

egoera ekonomikoa 

«larria» da. Gehienak herri 

ekimenari esker sortu ziren, eta 

ondorioz ez dute enpresa sendoen 

sostengurik. Gauzak horrela, 

gehienek behar-beharrezkoa dute 

Nafarroako Gobernuak urtero 

eman ohi dituen diru laguntzak 

ahalik eta azkarrena jasotzea. 

Hala ere, iragan urtean haustura 

larria izan zen hedabideen laguntzetan. 

Izan ere, 2009ko Nafarroako 

Aurrekontu Orokorretan 

euskarazko hedabideetara 9.587 

euro soilik bideratzea aurreikusi 

zuen gobernuak, hau da, 2008an 

baino %96 gutxiago. Azkenean, 

eta «krisia» aitzakiatzat baliatuta, 

euskarazko komunikabideek 

ez zuten zentimo bat ere jaso Nafarroako 

Gobernuaren eskutik. 

Halakorik ez zela jazoko ziurtatu 

zion Zapatari Xabier Azanza Euskarabideko 

zuzendariak, baina 

hedabideek bere gordintasunean 

egin behar izan zioten aurre egoerari. 

Laguntzaren erdia 

Orain, ordea, iazko egoerak hedabide 

euskaldunetan eragindako 

larritasun ekonomikoa nolabait 

bideratzeko modua egon liteke 

170.000 euroko diru laguntzarekin. 

Hala ere, hasiera batean, hedabideek 

ez dute osorik jasoko laguntza 

hori. Izan ere, Nafarroako 

Gobernuak lehenik hedabide bakoitzari 

zehaztu dion laguntzaren 

erdia bakarrik emango dio. 

Beste erdia jasotzeko, hedabideek 

beren jardueraren memoria eta 

egiaztagiriak aurkeztu beharko 

dituztela esan du gobernuak. To- 

G Laguntzak (eurotan) 

Euskarazko hedabideak 

Osoa 1. zatia 

Axular 9.860 4.930 

Guaixe 13.146 6.573 

Pulunpe 11.200 5.600 

Ekialde 9.860 4.930 

Mailope 5.724, 2.862 

Gazteberri 13.146 6.573 

Ttipi-Ttapa 13.146 6.573 

Guaixe online 1.643 821,68 

Aralar irratia 12.000 6.000 

Baleixe irratia 16.433 8.216 

Karrape irratia 13.146 6.573 

Esan-Erran irratia 14.840 7.420 

Irati irratia 11.200 5.600 

Xorroxin irratia 24.650 12.325 

Gaztelaniazko hedabideak 

50.000 

paguneak oraindik ez du zehaztu 

hedabideek aurre egin ahal izango 

dioten egoera ekonomiko larriari 

diru laguntza horiekin. Datozen 

egunetan horren inguruko 

balorazioa egingo dutela jakinarazi 

dio BERRIAri. 

Jakina da iragan urtean hainbat 

komunikabide nafarrek ezin 

izan zutela beren jarduerarekin 

segi; Ttipi-Ttapa telebistak, esaterako. 

Beste hainbatek, Xorroxin 

irratiak eta Guaixe aldizkariak 

esaterako, zozketak eta diru bilketak 

egin behar izan zituzten 

euskarazko informazioa eskaintzen 

jarraitu ahal izateko. 

17 lagun atxilotu 

dituzte, droga 

trafikoa egotzita 

Foruzaingoak 27 kilo 

speed atzeman ditu 

Nafarroako Erriberan 

eta Bizkaian egindako 

miaketetan 

Erredakzioa Iruñea 

Nafarroako Foru Poliziak 17 lagun 

atxilotu zituen atzo, drogatrafikoaren 

aurkako operazio batean. 

Nafarroako Gobernuak 

eman dituen datuen arabera, 27 

kilo speed atzeman zizkieten atxiloketaren 

unean; kopuru horrek 

merkatu beltzean 750.000 euroko 

balioa izango zukeen. 

Horrez gain, 50 gramo heroina, 

200 gramo haxix, 200 gramo kalamu 

eta bilete txikitan banatutako 

ia 20.000 euro ere topatu ditu. Speeda 

tratatzeko erabiltzen diren 

Poliziak azaldu 

duenez, trafikatzaile 

talde osoa desegin 

dute operazio honekin 

substantziak ere —Gelodrox eta 

kafeina— harrapatu dituzte: 16 

kilo, hain zuzen ere. Tuterako Instrukzioko 

3. Epaitegiak koordinatutako 

operazioan, guztira hamasei 

etxe miatu ditu Poliziak, eta 

etxe haietatik 34 sakelako eta sei 

ordenagailu eraman ditu. 

Foruzaingoak adierazi duenez, 

atxilotuetatik zenbaitek jada badituzte 

drogen trafikoari loturiko 

aurrekari judizialak, eta haietariko 

sei kartzelatu dituzte; besteek 

baldintzapeko askatasunean jarraitzen 

dute, epaiaren zain. 

‘Omenaldi’ operazioa 

Atxilotuak ikertzeko lehen agindua 

2010eko urtarrilean iritsi zen, 

Foruzaingoa ohartu zenean bi lagun 

aipatutako droga saltzen ari 

zirela Tuterako Merindadean 

(Nafarroa). Ekainaren 12an Herbehereetatik 

25 kilo droga zeramatzan 

kamioi bat atzeman zuten. 

Horren ondoren, taldeko gainontzeko 

kideen bila hasi ziren. 

Kamioiko materialaren bila zihoan 

40 urteko gizonezkoa bertako 

burutzat jo zuten. Poliziak dio 

Tuteran zeukan etxebizitza batera 

eramaten zuela droga Nafarroara 

iritsitakoan, han tratatu eta 

poltsatxotan gordetzeko. Ondoren, 

bere eskualdeko saltzaileei 

banatu eta Bizkaira zabaltzen 

zuen han zituen harremanei esker. 

Hori dela eta, herrialde horretako 

hiru lagun ere atxilotu ditu 

Poliziak. 

Nafarroako Foru Poliziak azaldu 

duenez, trafikatzaile talde 

osoa desegin dute operazio honekin, 

baina ez dute baztertzen sare 

handiago bat egon daitekeenik 

horren guztiaren atzetik.

60 euroko isuna presoen 

argazkiak ez kentzeagatik 

IRUÑEA ›Iruñeko Ezpala ostatuko langile bati 

60 euroko isuna jarri dio Espainiako Auzitegi 

Nazionalak, euskal presoen argazkiak kentzeko 

agindua ez betetzeagatik. «Terrorismoa goratzea» 

egotzi zioten, eta fiskalak urtebeteko 

espetxe zigorra eskatu zuen. Epaileak, berriz, 

desobedientzia leporatu dio. Presoen argazkiak 

erakustea egotzita, hainbat auzi daude irekita. 

‘Bravo auziko’ helegiteak 

atzera bota ditu epaileak 

DONOSTIA ›Gipuzkoako Ogasuneko Irungo 

bulegoan eginiko iruzurrarengatik auzipetuta 

dauden lau pertsonen helegiteak atzera bota 

ditu epaileak. Erabaki hori hartu ondoren, ahozko 

epaiketa noiz hasi erabaki beharko du epaileak. 

Fiskaltzaren arabera, Jose Maria Bravo bulegoko 

zuzendariak eta beste lau kideek 2,15 milioi 

euroko iruzurra egin zioten Ogasunari. 

Loiuko aireportua. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS 

Erromarako hegaldiak 

hasiko dira azaroan Loiutik 

BILBO ›Easyjet hegazkin konpainiak jakinarazi 

du azarotik aurrera Loiuko aireportutik (Bizkaia) 

hegaldiak aterako direla Erromara astearte, 

ostegun eta larunbatetan. Milanera hegaldiak 

egiten ziren orain bi urtera arte denboraldi 

osoan, baina gero bertan behera geratu zen Italiarekiko 

lotura zuzen iraunkorra. Udan, hala ere, 

Milanerako hegaldiak izaten dira. 

Emakundek berdintasunerako 

politika publikoak ikertuko ditu 

GASTEIZ›Gizonduz egitasmoaren barruan konferentzia 

bat egingo du datorren asteartean 

Emakundek, Gasteizen. Gizon eta emakumeen 

arteko berdintasuna lortzeko bidean gizonezkoek 

parte hartzeko abian jartzen diren politika 

publikoak aztertuko dituzte topaketan. 

Administrazio publikoetako langileentzat da 

bereziki. 

1.314 ikasle, atzerriko 

hizkuntzan trebatzen 

BILBO›Aurten Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza bukatu duten 

1.314 ikaslek egingo dituzte ingelesa edo frantsesa 

indartzeko ikastaroak udan. Isabel Zelaa 

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak atzo 

inauguratu zituen ikastaroak, Gasteizen. Ikasketek 

30 ordu iraungo dute, eta borondatezkoak 

izango dira. 

j Laburrean 

82 

pForuzainek jarritako salaketak 

oporretako irteeraren harira. Oporretarako 

irteeraren harira, operazio 

berezia jarri dute hainbat erakundek. 

Foruzainek jakinarazi dute 4.900 ibilgailu 

kontrolatu dituztela operazio 

horren barruan eta 82 salaketa jarri 

dituztela. Igandera arte luzatuko dute 

kontrol lan berezi hori. 

40 

pOndarretako hondartzan kiskalitako 

eguzki oihalak. Donostiako 

udaltzainek adingabe bat atxilotu zuten 

atzo, Ondarretako hondartzan 40 

eguzki oihal erretzea egotzita. Ihesean 

harrapatu zutela azaldu zuten. Libre 

dago gaztea, baina berak, edo gurasoek, 

kalteak ordaindu beharko dituztela 

esan dute udal ordezkariek. 

‘‘ PSNk terrorismoa 

baliatzen du 

ke laino gisa 

bere lotsagarritasun 

politikoak estaltzeko» 

MAIORGA RAMIREZ 

EAko idazkari nagusia Nafarroan 

«Aldaketa sosegatu eta 

arduratsu bat zuzenduko 

dugu Nafarroan, 

indar aurrerakoi 

eta ezkertiarrekin» 

MARIA CHIVITE 

PSNko eleduna 

Irudia qZaldibia 

ISURI LARRIA AMUNDARAIN ERREKAN 

Zaldibiako Amundarain errekan inoizko hondamendirik 

«larrienetarikoa» gertatzen ari da, hango 

udalaren esanetan: Bilore enpresa zenaren 

eraikinetik isurtzen ari den xaboi jarioak ez du etenik, 

eta isurketaz geroztik ez da hildako amuarrai- 

EAEko herritarren %63k 

PSE eta PPren arteko gobernu 

itunaren aurka jarraitzen dute 

Erredakzioa 

Euskobarometroak atzo argitaratu zituen Araba, Bizkai eta 

Gipuzkoako herritarrei maiatzean egindako ikerketaren emaitzak. 

Herritarren %63 PSE-EE eta PPren arteko gobernu itunaren 

aurka daude. %57k diote Eusko Jaurlaritzak ez daukala 

gaitasunik arazo nagusiak konpontzeko, eta %72k krisia konpontzeko 

ez duela ezer egiten. %52rentzat langabezia da 

kezka iturri nagusia. Indarkeriaren arazoari dagokionez, %60 

baikor dira, eta %2rentzat baizik ez da arazo nagusia. 

PSE-EEk balantze baikorra egin du krisia dela eta, konfiantza 

eskasa gobernu guztietan nabarmendu delako. EAJk argi 

utzi nahi izan du Eusko Jaurlaritzaren arazoa ez dela komunikazioa, 

baizik eta gaitasunik eza. EBren arabera, agerian gelditu 

da Lopezek gehiengoaren aurka gobernatzen duela. 




Gorpu bat agertu da goi 

tentsioko dorre batean, 

elektrokutatuta ziurrenik 

Gizonezko baten gorpua aurkitu du Donostiako Udaltzaingoak 

Martuteneko (Donostia) goi tentsioko dorre baten gainean; 

hura handik jaisteko Ertzaintzaren eta suhiltzaileen laguntza 

behar izan du. 

Ostegun arratsaldeko seiak aldean ikusi zuen Martuteneko 

bizilagun batek gaztearen gorpua zutoin elektriko batetik zintzilik 

zegoela, eta berehala deitu zien larrialdi zerbitzuei. Polizia, 

suhiltzaileak, Osakidetzako anbulantzia bat eta Iberdrolako 

ordezkariak heldu zirenean, medikuak esan zuen gizona 

«ziur-ziur» elektrokutatuta hil zela. 

Biktimak 27 urte zituen, eta Errumaniakoa zen jatorriz; Poliziaren 

esanetan, aurrekariak zituen kableak lapurtzen aritzeagatik. 

nak besterik ikusten errekaren ertzean. Zaldibiako 

Udalaren arabera, Bilore enpresa itxita dago aspalditik; 

dena den, hitzeman du isuria «nork sortu 

duen» aztertzeari ekingo diola jarioa gelditzea 

lortzen duenean. BERRIA


Harian › Ekonomia 

G Langabezia Hego Euskal Herrian, SPEEren arabera 

190.000 

180.000 

170.000 

160.000 

150.000 

140.000 

Langabeen kopurua 

jaitsi egin da ekainean ere, 

eta abenduko mailan da 

Espainiako Enplegu Zerbitzu Publikoen 

bulegoetan 167.282 lagunek dute izena 

emanda, maiatzean baino 4.062 gutxiagok 

Datuok tentuz hartzeko diote sindikatuek, 

uda ostean lanpostu galera etorriko delako 

Aitziber Arzallus 

%12,4 

Langabezia tasa 

ITURRIA: ESTATUKO ENPLEGU ZERBITZU PUBLIKOA (SPEE) 

Uda aurreko eta udako hilabeteak 

onak izan ohi dira lan merkatuarentzat, 

eta aurtengoak ez 

dira salbuespena. Apirilean eta 

maiatzean bezala, ekainean ere 

jaitsi egin da langabeen kopurua 

Hego Euskal Herrian. Espainiako 

Enplegu Zerbitzu Publikoaren 

bulegoetan (SPEE) 167.282 lagunek 

dute izena emanda, aurreko 

hilean baino 4.062 gutxiagok — 

%2,37—. Horrenbestez, iazko 

abenduan adina langabe daude 

Hego Euskal Herrian. 

Beharrik gabe daudenen kopurua 

lau herrialdeetan txikitu da 

ekainean. Jaitsierarik handiena 

Araban izan du, %3,1ekoa; egun 

19.259 langabe daude herrialde 

horretan eta %12koa da tasa. 

Gipuzkoan, %2,9 txikitu da langabeen 

zenbatekoa; egun 37.814 

lagunek dute langabezia zerrendetan 

izena emanda eta 

%10,81ekoa da tasa. Bizkaian, 

berriz, 69.292 lagun daude lanik 

gabe, maiatzean baino %2,2 

gutxiago eta %13,03koa da langabezia 

tasa. Azkenik, Nafarroan, 

%1,9 txikitu da langabeen kopurua; 

40.917 lagun daude langabezia 

zerrendetan izena emanda, 

eta %13,35eko da tasa. 

Jarduera sektoreei dagokienez, 

guztietan jaitsi da langabeen 

4.062 167.282 

Langabe gutxiago Langabe 

130.000 

Eka. Uzt. Abu. Ira. Urri. Aza. Abe. Urt. Ots. Mar. Api. Mai. Eka. 

kopurua, nekazaritzan izan ezik. 

Garai honetan ohikoa den bezala, 

zerbitzuetan murriztu da gehien 

beharrik gabe daudenen zenbatekoa: 

SPEEk 2.581 langabe gutxiago 

zenbatu ditu sektore horretan. 

Industrian, 1.083 lagun gutxiago 

daude beharrik gabe; 663 eraikuntzan; 

aldiz, 140 gehiago nekazaritzan. 

G Datuak 

533.371 

pLaguntza eskaerak. Maiatzaren 

31 bitartean, Espainian 

533.371 lagunek eskatu dute 

426 euroko laguntza. Langabezia 

saria bukatu eta bestelako 

diru sarrerarik ez dutenek daukate 

laguntza hori eskatzeko 

eskubidea. 

8.863 

pErregulazioek eragindako 

gutxiago. Urteko lehen sehilekoan, 

5.109 laguni eragin diete 

enplegua erregulatzeko neurriek 

Nafarroan, iaz garai berean 

baino 8.863 gutxiagori. Jaitsiera 

%62,9koa izan da. 

Herrialdeka 

Maiatza Ekaina 

ARABA 

Tasa %12,0 

619 

Langabe 

gutxiago 

GIPUZKOA 

Tasa %10,81 

1.126 

Langabe 

gutxiago 

19.878 

19.259 

38.940 

37.814 

BIZKAIA 

Tasa % 13,03 

1.538 

Langabe 

gutxiago 

NAFARROA 

Tasa %13,35 

779 

Langabe 

gutxiago 

Era berean, ekainean erruz 

handitu da egindako kontratuen 

kopurua. Maiatzean baino 

%13,64 gehiago sinatu dira Hego 

Euskal Herrian eta aurtengo 

hilabeterik onena izan da kontratazioari 

dagokionez. Hori bai, 

sinatu diren hamar kontratutatik 

bederatzi baino gehiago aldi 

baterakoak izan dira, %94, zehazki. 

Kontratu finkoen kopurua, 

berriz, %7,3 txikitu da. 

Ekainean sortu diren lanpostu 

gehienak gizonezkoek bete dituzte. 

Enplegu zerbitzuetako zerrendetan 

maiatzean baino 2.909 gizonezko 

langabe gutxiago daude 

orain; aldiz, emakumeen kasuan 

zenbateko hori ez da erdira ere 

iritsi, 1.153 gutxiago baino ez baitira. 

Industrian sortu diren lanpostu 

gehienak ez ezik, zerbitzuetan 

sortu direnetako asko ere 

gizonezkoek bete dituztela esan 

nahi du horrek. 

Sindikatuak, hotz 

LAB sindikatuaren arabera, 

azken datu horrek garbi erakusten 

du emakumeek lan merkatuan 

jasaten duten diskriminazioa 

gero eta handiagoa dela. Eta 

egoera hori iraultzeko bideak 

proposatu beharrean, instituzioak 

eta patronala kontrakoa egiten 

ari direla salatu du. «Emakumea 

lan merkatutik kanporatu 

nahi dute soilik familiako betebeharren 

erantzukizuna izan 

dezan». Gainera, nabarmendu du 

langabeek gero eta gizarte babes 

txikiagoa dutela, lanik gabe daudenen 

herenak ez duelako inolako 

laguntzarik jasotzen. 

Euskadiko CCOOren irudiko, 

«ekaitzaren aurreko barealdiaren 

isla» baino ez dira azken hila- 

70.830 

69.292 

41.696 

40.917 

Aldea 

2009ko ekaina- 

2010eko ekaina 

ARABA 

1.748 (%10,0) 

Langabe gehiago 

BIZKAIA 

5.667 (%8,91) 


GIPUZKOA 

2.852 (%8,16) 


NAFARROA 

3.336 (%8,88) 


beteotako langabezia datuak. 

Behin uda pasatuta, lanpostu 

galera handia etorriko dela iragarri 

du, eta sortzen den enpleguaren 

kalitatea askoz okerragoa 

izango dela. 

Patronala, pozik 

Confebask Araba, Bizkai eta 

Gipuzkoako patronalak askoz 

azterketa baikorragoa egin du 

SPEEk kaleratutako datuen 

inguruan. Haren esanetan, ekainean 

langabeen kopurua jaistea 

ohikoa da, urtero gertatzen den 

zerbait, «baina horrelako jaitsierarik 

ez da izan 2006ko ekainetik, 

eta hilabete bakarrean horrenbeste 

enplegu ez da sortu 

2007tik». Horiek hala, «euskal lan 

merkatuak okerrena pasatu 

duen irudipen gero eta irmoagoa» 

duela adierazi du enpresaburuen 

elkarteak. «Lan merkatuaren 

erreformak lagunduta, 

apurka-apurka hobetuz joateko 

joera hau egonkortu egingo dela 

uste dugu». 

Nafarroako Gobernuak ere oso 

balioespen baikorra egin du, 

azken hamar urteotako ekainik 

onena izan dela nabarmenduta. 

Imelda Lorea Nafarroako Gobernuko 

Enplegu Departamenduko 

zuzendari nagusiaren hitzetan, 

ekainean langabeen kopuruak 

gora egiteko joera du Foru Erkidegoan. 

«Oraingoan, ordea, jaitsi 

egin da, laugarren hilabetez 

jarraian». 

Eusko Jaurlaritzak ez du plazaratu 

langabezia datuen inguruko 

balioespenik. Soilik azpimarratu 

du Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 

langabeen kopuruak izan duen 

jaitsiera Espainian baino handiagoa 

izan dela. 

Ekainean 125.000 

lanpostu galdu 

dira AEBetan, 

atzeraldian sartu 

zirenetik gehien 

Aurreikuspenen kontra, 

ekainean langabeen 

kopurua %0,2 jaitsi da, 

eta %9,5ean da hango 

langabezia tasa 

Erredakzioa 

Aditu gehienek aurreikusitakoaren 

kontra, Ameriketako Estatu 

Batuetan %0,2 jaitsi da langabeen 

zenbatekoa ekainean, eta 

%9,5ean da tasa. Hala diote hango 

Lan Departamenduak plazaratu 

berri dituen datuek. Kontua da 

225.000 laguni aldi baterako kontratua 

bukatu zaiela ekainarekin 

batera, eta, ondorioz, langabezia 

tasa %9,8ra ailegatzea espero 

zela. Baina, azken asteetan uste 

baino lanpostu gehiago sortu ei 

da, eta ez dira bete aurreikuspenik 

beltzenak. 

AEBetako arlo pribatuak 

83.000 lanpostu berri sortu ditu 

ekainean, gehienak hezkuntzan, 

osasun arloan, eta garraio, ostalaritza 

eta turismo sektoreetan. 

Hala ere, guztira 125.000 enplegu 

desagertu dira, aurten hilabete 

bakarrean galdu diren gehien. 

Gauza da 625.000 lagun inguruk 

lan merkatua utzi dutela, eta 

haietako asko langabezia zerrendetan 

zeudela. 

2007ko abendutik, AEBetako 

ekonomia atzeraldian sartu zenetik, 

8,4 milioi enplegu galdu dira 

hango merkatuan. Iazko urrian 

%10,1era iritsi zen langabezia 

tasa, azken 26 urteotako mailarik 

handienera. Ekonomialarien aurreikuspenek 

diote, apurka-apurka, 

herrialdea atzeraldia gaindituz 

doan neurrian, txikituz joango 

dela portzentaje hori ere. 

Eurogunea, egonkor 

Euroguneko langabezia tasa 

%10ekoa zen artean maiatzean. 

Eta beste behin ere, euroa darabilten 

herrialdeen artean, Espainiak 

izan zuen langabezia tasarik 

handiena: %19,9koa, hain zuzen. 

Italia, Alemania eta Frantzia ez 

dira %10eko tasara ailegatzen, 

eta Austria eta Herbehereak 

%4aren bueltan dabiltza. 

G Eurogunea 

Herrialdea Langabezia tasa 

Alemania %7,0 

Frantzia %9,9 

Espainia %19,9 

Italia %8,7 

Eurogunea %10,0 

Europako Batasuna %9,6

Gregorio Rojo, Vital Kutxako lehendakari kargua utzi eta gero atzo egindako agerraldian. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS 

Vital Kutxan duten akordioarekin 

aurrera egingo dute EAJk eta PSEk 

Itunaren arabera, 

alderdi sozialistari 

dagokio orain 

Gregorio Rojoren 

ordezkoa izendatzea 

Ivan Santamaria Gasteiz 

Gregorio Rojo Vitaleko presidente 

izendatzeko eta kutxako agintaritza 

partekatzeko lortu zuten 

akordioarekin aurrera jarraituko 

dute EAJk eta PSEk. Rojok kargua 

utzi ondoren, alderdi sozialistari 

dagokio haren ordezkoa izendatzea. 

Arabako PSE-EEko zuzendaritzak 

datozen egunetan 

hartuko du erabakia. Zalantza 

guztiak uxatzeko asmoz, agintaldi 

osoan lehendakaritza sozialistei 

dagokiela argi utzi zuen atzo 

Iñaki Gerenabarrena Araba Buru 

Batzarreko lehendakari eta 

oraingoz Vitaleko behin-behineko 

presidenteak. 

Epaitegiek Rojo beste agintaldi 

baterako aukeratzea legez kanpo 

zegoela berretsi eta gero, kargua 

uzteko erabakia jakinarazi zuen, 

ustekabean, osteguneko administrazio 

kontseiluan. Arrazoiak 

atzo egindako agerraldian eskaini 

nahi izan zituen azken sei urteotan 

Arabako finantza erakunde 

nagusia gidatu duen pertsonak. 

Arazoak arazo, kutxaren gobernagarritasuna 

«bermaturik» 

dagoela azpimarratu nahi izan 

zuen Rojok, eta sozialistek jeltzaleekin 

sinatu zuten akordioa «zorrotz» 

betetzea espero du. Vitalek 

Salburuan duen eraikinean adierazpen 

instituzionala irakurri 

zuen, eta horren ondoren galderarik 

ez zuela erantzungo aurreratu 

zuen, «zuhurtziagatik». 

Kritika nagusiak PPri bidali 

nahi izan zizkion, beti zeharka, 

eta zuzenean aipatu gabe. «Ez dut 

ulertzen batzuek duten obsesioa 

kutxa beti iskanbilan sartuta edukitzeko», 

kritikatu zuen. Horren 

haritik, finantza erakundearen 

eta bere kontrako prozesua «interes 

alderdikoien bozgorailu eta 

politikarako truke txanpon gisa» 

erabili izan direla salatu zuen. 

Arabako auzitegiek Rojoren helegitea 

atzera bota zutela jakin bezain 

pronto kargua uzteko exijitu 

zion popularren Arabako buruak, 

Alfonso Alonsok. 

Kargua uzteko erabakia «pertsonala» 

izan zela ziurtatu zuen 

herenegun arte Vitaleko lehenda- 

karia zenak. Prozesuarekin aurrera 

eginez gero, auzia irabazteko 

konfiantza bazuela argi utzi 

zuen. Haatik, bide hori «luzea, 

konplexua eta zailtasunez betea» 

izango zen, eta, haren aburuz, 

erakundearen izen onerako kaltegarria 

litzateke lehia judizialarekin 

segitzea. Orain arte, 300.000 

euro inguru gastatu ditu Vitalek 

Rojoren defentsan. 

Kudeaketa «bikaina» 

Kutxako buruzagitzan egindako 

lana eta lorpenak aldarrikatu zituen, 

ironia apur batez. «Inork dominarik 

jarriko ez didanez, neure 

agurrean nik neuk batzuk jantziko 

ditut», adierazi zuen. Hala, haren 

agintaldian «kudeaketa bikaina» 

egon dela ziurtatu zuen. 

«Arrazoiak ditut harro joateko». 

Kutxak aldagai nagusiak hirukoiztu 

dituela jarri zuen lan ho- 

Alderdikideen txaloak, eta besarkadak 

kutxan utzi dituen lankideentzat 

DAdierazpen instituzionalaren azken partea kutxan izandako 

lankideei eskerrak emateko baliatu zuen Gregorio Rojok. 

Esker ona, batez ere, haren emazteari eta familiari eskaini zion. 

«Lana, ahalegina eta sakrifizioak» haren ibilbidea gidatu dutela 

ziurtatu zuen. Joseba Barrena Vitaleko zuzendari nagusiak beti 

gomendatu izan dion «zuhurtzia» ere izan zuen gogoan, galderarik 

ez onartzeko. Mintzaldia amaituta, txaloekin erantzun zuten 

Rojori agur esateko bildu zirenak. Ez ziren falta sozialisten karguak. 

Txarli Prieto PSEo idazkari nagusia Araban, Patxi Lazkoz Gasteizko 

alkatea eta Oscar Rodriguez legebiltzarkidea. EAJtik Iñaki Gerenabarrena 

egon zen. SEA patronaleko presidente Juan Jose Azurmendi 

ere bostekoa luzatu zion. Korridoreetan, berriz, lankide 

izandako hainbat lagun besarkatu zituen Rojok, joan aurretik. 

rren erakusgarri, aktiboetan, 

maileguetan edo irabazietan. 

Era berean, Vital Kutxa krisiari 

«ondoen» erantzun dion finantza 

erakundeetako bat dela nabarmendu 

zuen Rojok, eta Araban 

duen garrantzia islatzeko 

datu bat baliatu zuen: herrialdean 

mugitzen diren ehun eurotik 

53 kutxak kudeatzen ditu. 


Ekonomia ‹ Harian 

Egin gabe utzi dituen gauzen 

laburpena ere egin zuen, eta horien 

artean ezin zen falta Araba, 

Bizkai eta Gipuzkoako aurrezki 

kutxen «integrazioa». Defentsa 

hori interes pertsonaletik haratago 

egin duela adierazi zuen. «Ziur 

nago, ona eta beharrezkoa da Araba 

eta Euskadirentzat. Nirekin 

edo ni gabe». Azken saio bat egin 

‘‘ 

Ez dut ulertzen batzuek 

duten obsesioa 

kutxa beti iskanbilan 

sartuta edukitzeko » 

«Kutxen integrazioa ona 

eta beharrezkoa da Araba 

eta Euskadirentzat; 

nirekin edo ni gabe» 

GREGORIO ROJO 

Vital Kutxako lehendakari ohia 

zuen duela aste batzuk, fusio hotz 

baten alde, baina hala BBK-k nola 

Kutxak erabat baztertu zuten 

orain bateratzeari heltzeko edozein 

aukera. 

Alderdi sozialistako kargu ugariren 

babesa izan zuen Gregorio 

Rojok bere agurrean, baina ez da 

gaur arte PSE-EEren balorazio 

ofizialik egongo. Arabako PSE- 

EEko idazkari nagusiak, Txarli 

Prietok, agerraldia egingo du. 

Orain dela hilabete batzuk haren 

kontrako auzia bertan behera 

gera zedin Rojok PPrekin lortu 

zuen akordioa babestu ez izana 

egotzi zaio Prietori. 

EAJk «errespetuz» hartu du 

Rojoren erabakia. PPk, berriz, zuzendaritza 

«despolitizatua» eta 

presidente «independentea» eskatu 

du. Apirilean zuzendaritzatik 

at geratu ziren popularrak.


Harian › Ekonomia 

ELAk eta LABek bertan 

behera utzi dute Gipuzkoako 

eraikuntzako greba 

Enpresaburuek langileei 

egindako «mehatxu, 

presio eta xantaiagatik», 

eragin mugatua ari zela 

izaten esan dute 

Miren Garate Donostia 

Eragin «mugatua» edukitzen ari 

zela eta, ELAk eta LABek erabaki 

dute Gipuzkoako eraikuntza sektoreko 

greba bertan behera uztea. 

Lanuzteen «etenaldia» izango 

dela esan dute, eta ez dute baztertu 

berriro ekitea Adegik negoziazioak 

«desblokeatzen» ez baditu. 

Patronalaren «presio, mehatxu 

eta xantaiaren» eraginez, protestak 

ez duela nahi adinako eraginik 

izan azaldu du LABek, eta beraz, 

«borroka eredua» aldatuko 

dutela. Sindikatuaren iritziz, 

orain arteko greba egunek lortu 

dute enpresaburuei min egitea. 

Dena den, haiek «sendo» daude, 

eta Gipuzkoako lan hitzarmena 

ez aplikatuta ere «administrazio 

publikoen kolaborazioa dute». 

Hain zuzen, enpresek ituna betetzen 

ez dutela salatzeko ekin 

zioten grebari bi sindikatuek — 

CCOOk eta UGTk ez zuten bat 

egin—. Astean bost egunean uzten 

zioten lanari, asteazkenetik 

igandera. Bi sindikatuen arabera, 

astelehen eta asteartetan presio 

Finantza eragiketak zergapetzeko 

asmoari eusten dio Bruselak 

Alemaniak eta 

Frantziak aurki 

aurkeztuko dute 

transakzioen gaineko 

tasaren proposamena 

Iker Aranburu 

Mundu osoarentzat posible izan 

ez zena Europako Batasunaren 

barruan soilik ezartzen saiatuko 

da Europako Batzordea: finantza 

eragiketen gaineko tasa. Horretarako 

nahiko sostengu izango 

duen ez dago batere garbi, Alemania 

eta Frantzia aldekoak izan 

arren. Tasa horren helburu nagusiak 

dira epe laburreko espekulazioa 

hain erakargarri ez egitea, 

eta horrek dakartzan arriskuak 

gutxitzea. 

Jose Manuel Durao Barroso 

Europako Batzordeko presiden- 

Kontxako parkinean aste honetan egindako protesta. JUAN CARLOS RUIZ / ARP 

handia jasaten zuten langileek, 

eta horrek zaildu egiten zuen grebaren 

jarraipena. Formula aldatu 

zuten gero, eta asteazkenetik mugagabeko 

greban zeuden langileak. 

Atzo jakinarazi zioten Lan 

Ituna betetzen ez 

duten enpresei isuna 

jartzea proposatu dute 

ELAk eta LABek 

Sailari bertan behera utziko zutela 

protesta. 

Hainbat aldiz errepikatu dute 

ELAk eta LABek Gipuzkoako 

eraikuntza enpresek ez dutela lan 

teak onartu egin zuen atzo G20ko 

taldeko beste kideek ez zutela 

«gogo onez» hartu transakzioak 

zergapetzeko aukera. Horrek bertan 

behera utzi du Europako Batasunaren 

lehen estrategia, hots, 

tasa hori mundu osoan indarrean 

jartzea. «Akordiorik ez bazegoen 

erabaki genuen G20ko bileraren 

ondoren zer egin aztertuko genuela, 

eta horretan ari gara», 

azaldu du Durao Barrosok. 

Herenegun, Wolfgang Schauble 

Alemaniako Finantza ministroak 

jakinarazi zuen eragiketei 

tasa bat ezartzeko proposamena 

egingo diola hurrengo egunotan 

Bruselari, Christine Lagarde 

Frantziako Finantza ministroarekin 

batera. 

Arazoa da nola uztartu dezakeen 

EBk bere eremuan eragiketak 

zergapetzea bere bankuei kanpoko 

lehiakideen aurrean kalte ez 

egitearekin. Gainera, EBk bere 

hitzarmena aplikatzen. Langile 

asko eta asko orduko bost euroan 

ari direla nabarmendu dute, batez 

ere azpikontratatutako enpresetan. 

Administrazioari horren 

jakitun izan arren ezer ez egitea 

leporatu diote. Hitzarmena betetzen 

ez duten enpresei zigorra jartzea 

proposatu dute negoziazio 

mahaian, baina patronala ez 

dago ados. Puntu horrek sortu du 

batez ere bi aldeen arteko ezafostasuna. 

Adegiren arabera, hauteskunde 

sindikalei begira hartutako 

neurria izan da greba deitzea, eta 

oso eragin txikia izan du sektoreko 

enpresetan. 

bankuei zerga berezi bat ezartzeko 

asmoei eusten die. Zerga horri 

buruzko aurreakordioa lortu 

dute 27 estatuek, baina ez dute zehaztu 

noiz eta nola jarri nahi duten 

indarrean. Zerga horrekin 

hainbat bankuk Europatik negozioak 

aterako dituztela ohartarazi 

dute haren aurkakoek. 

CO2 isurketen gaineko zerga 

Ez dira hor bukatzen EBk zergen 

aldetik dituen asmoak. Durao Barrosok 

atzo azaldu zuenez, CO2 

isurketak zergapetzeko mekanismoa 

lantzen ari dira Europako 

Batzordea. Komisarioen arteko 

eztabaida zergaren aldeko mezuarekin 

bukatu dute. Herrialde 

batzuek dagoeneko ezartzen dituzte 

zerga batzuk eta Bruselaren 

asmoa da EB osorako proposamena 

egitea. «Energiari tasak ezartzen 

zaizkie eta begira ari egoera 

nola berdindu dezaksegun». 

1 Burtsa 

J.B. ANDUEZA 

Bilbao 2000 indizea 

Beste indizeak 

1.700 

1.650 

Aldea 

+%0,80 

Azkena 

1.490,92 

Ibex 35 

(Madril) 

9.250,80 

(+%0,79) 

1.600 

1.550 

Ftse 100 

(Londres) 

4.838,09 

(+%0,67) 

1.500 

CAC 40 3.348,37 

1.450 

(Paris) 

(+%0,25) 

1.400 

Dax 

5.834,37 

1.350 

(Frankfurt) (-%0,40) 

Ekainak 28 Ekainak 29 Ekainak 30 Uztailak 1 Uztailak 2 

Dibisak 

Dow Jones* 9.630,48 

(New York) 

(-%1,05) 

Euro bat: 1,2548 $ Euro bat: 109,88 ¥ * Itxi aurretik 

Herbehereak edo Brasil 

zustekoak gertatzen dira futbolean eta berdin burtsan ere: 

E Ibex-35 (+%0,79) indizeak %2,98 galdu du astean, Europako 

kideek baino gutxiago. Bere buruari apenas golik sartu zion atzo 

Ibex-35ek eta, txikiak izanagatik, irabaziak nagusitu ziren: %3na 

pasakoak Acciona, Banesto, Mapfre eta Red Electrica bezalako 

txerritxoetan edo %2,66koak FCCren kasuan; %0,7nakoak bi 

erraldoien kasuan. 1.840 milioiren salerosketa baino ez zen izan 

ohiko merkatuan eta, Herbehereak-Brasil partidaren kasuan lez, 

Dow Jones faboritoak ez zuen liderraren papera bete. Espainian 

langabeziak pittin bat behera egin du ekainean, baina asteko ezustekoa 

AEBetan galdutako 125.000 lanpostuen eskutik iritsi da. Finantza 

sektorean eta higiezinetan aurrikuspenak ez dira onak 

Atlantikoaren bi aldeetan. Beraz, ezustekoak Atlantikoaren bi aldeetan 

gertatu litezke baina, orokorrak baino, enpresa zehatzei lotuak 

izango dira. 

Banco Popular. Europan aztertu diren stress edo larrialdi 

egoera gertatuz gero, Europako hogei bankuk kapitala hedatu beharko 

luketela zabaldu zuen atzo Financial Times egunkariak. Tartean 

legoke Espainiako Banco Popular (+%1,37), hirugarrena tamainaz. 

Bankuak ukatu egin du kapital premia duenik. Italiako 

Monte dei Paschi eta Popolare di Milano bankuak ere zerrenda horretan 

leudeke. Uztaileko hirugarren astean ezagutaraziko omen 

dira stress azterketaren emaitzak. AEBetan Lehman Brothersen 

porrotaren ostean, lasaigarri gertatu zen emaitzen argitarapena. 

Langile bat hil da 

Berriatuan zuhaitz batek 

azpian harrapatuta 

Asterrika auzoan 

gertatu da istripua; 

hildakoak 21 urte zituen 

eta momentuan 

bertan hil da 

Erredakzioa Bilbo 

Berriatuako (Bizkaia) mendi 

batean lanean ari zela istripua 

izan ostean, langile bat hil zen 

atzo. Zuhaitz batek azpian harrapatu 

zuen. Hildakoak 21 urte 

zituen. Herrizaingo Sailak jakitera 

eman duenez, 13:15 inguruan 

gertatu zen ezbeharra, Asterrika 

auzoan. Oraindik argitzeko 

daude arrazoiak. Momentuan 

bertan hil zen eta gorpua Auzitegiko 

Institutu Anatomikora eraman 

zuten. 

LABek egindako kontaketaren 

arabera, Euskal Herrian gutxienez 

38 langile hil dira aurten lanean 

ari zirela. Azkena joan den 

ostegunean, Nestleren Araiako 

(Araba) lantegian. Kamioi batek 

harrapatu zuen Gaizka Murgialdai 

izeneko langilea, aparkatzeko 

maniobretan garraiolari bati 

laguntzen ari zenean. Gaztea zen 

hura ere, 22 urtekoa. Astebete 

bakarrik zeraman enpresan. 

Euskadiko Gazteriaren Kontseiluaren 

arabera, 16 eta 34 urte 

arteko gazteek lan istripuak izateko 

aukera gehiago dituzte adin 

horretatik gorakoek baino. 

Zehazki, %4,15eko aukera ei dute 

16 eta 34 urtekoek; %2,2koa hortik 

gorakoek. Horregatik, araudia 

betearazteko ikuskatze gehiago 

egiteko eskatu dio 

erakundeak Administrazioari.


‹ Publizitatea


Harian › Mundua 

Hainbat etorkin paperik gabekoen aurka indarrean jartzekotan diren legearen aurkako protestan, Arizonan, joan den igandean. JOHN G. MABANGLO / EFE 

Erreformak itxaron egin beharko du 

Obamak agindu du etorkinen egoera 

legeztatzeko erreforma sustatuko duela, 

baina ez dirudi laster lortuko duenik 

AEBetan herritar gehienak etorkinen 

aurkako legedia gogortzearen alde daude 

Ixiar Zubiaurre 

«Gobernu federalak ez du jakin 

legez kanpoko immigrazioari galgak 

jartzen, eta ezin ondorio txarragoak 

eragin ditu horrek bertako 

herritarrengan». Paperik gabeko 

etorkinak arazo direlakoan 

dago Leah Durant, Immigrazio 

Erreforma Progresiborako zuzendari 

exekutiboa: «Milaka estatubatuar 

euren lanpostuetatik bota 

dituzte, eta haien tokian baldintza 

kaskarragoetan eta diru gutxiagoren 

truke lan egiteko prest 

dauden legez kanpoko etorkinak 

kontratu dituzte. Gure interesen 

ordezkari izan beharko lukete politikariek, 

baina ez dute legedia 

gogortzeko ezertxo ere egiten». 

Durantek ez ditu ondo hartu Barack 

Obamaren hitzak; izan ere, 

presidente estatubatuarrak Immigrazio 

Erreforma Integrala aipatzen 

duenero paperik gabeko 

etorkin guztiak amnistiatuko dituzten 

galdezka hasten da. 

Errepublikanoen diagnostikoarekin 

bat egiten du horretan. Eta 

errepublikanoen tesia nagusi da 

AEBetan oraingoz —hori diote inkestek; 

herritar gehienak immigrazio 

arloko legedia gogortzearen 

alde daudela, alegia—. Obamak 

badaki gehiengoa aurka 

duela, baina badaki, halaber, bere 

aldeko botoa emateko prest leudekeenen 

artetik asko etorkinak direla. 

Horren haritik, immigrazio 

erreformaren alde egindako azken 

diskurtsoa bere hautesleekin 

duen zorra kitatzeko tramite soila 

izan da: boto-emaileekiko manera 

onak agertuz egindako konpromiso 

berritzea, funtsean. 

Hala izanda ere, baina, hainbat 

sektoretan erreakzio gogorrak 

eragin ditu Obamak proposatutako 

immigrazio erreformak. Errepublikanoak 

guztiz kontra ditu, 

eta etxean ere badu nor konbentzitua. 

Bere azken agerraldiak 

eraginda, eta jakin gabe hitz egiten 

duenaren pare jarrita, ezer 

proposatu aurretik AEBen eta 

Mexikoren arteko mugara joateko 

gonbita egin diote, besteak beste, 

errepublikanoek Obamari. 

Dena dela, bada kontserbadoreen 

jarrera ulertzen ez duenik 

ere. Warren Meyer analistaren ustez, 

besteak beste, etorkinen auziak 

kontraesanak sortzen ditu 

ideologia kontserbadorean: Meyerrek 

ez du ulertzen nola Gobernuaren 

esku-hartze murritza eskatzen 

dutenek etorkinen lan 

merkaturatzeko baimen administratiboa 

exijitzen duten. 

Eta bada Obamak egindako 

diskurtsoari esker aldaketarako 

aukerarik ikusi duenik ere. Jesse 

G Paperik gabeko etorkinak AEBetan 

(milioiak) 

12 

11 

10 

9 

8 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

1 

0 

8,5 

10,5 

11,8 

10,8 

2000 05 06 07 08 2009 

Jackson giza eskubideen aldeko 

ekintzaileak, bederen, esku zabalik 

hartu ditu presidentearen hitzak: 

«Ilun dauden tokiak argituko 

dituela espero dut, eta politika 

erretoriko eta alderdikoiaren gainetik 

auzi garrantzitsu hau bideratzen 

asmatuko duela». 

Bi irtenbide 

«Ez da arau kontu bat bakarrik; 

bada ikuspuntu ekonomikotik aztertu 

beharreko gaia ere. Agindu 

morala da». Hitz horiekin heldu 

zion herenegun Barack Obamak 

immigrazio erreformaren gaiari. 

Unibertsitate Amerikarreko Diplomazia 

Fakultatean bera entzutera 

joandako berrehun bat lagunen 

aurrean berritu zuen legedia 

aldatzeko konpromisoa. Hala 

ere, ez zuen neurri jakinik iragarri, 

ezta hura gauzatzeko egunik 

eman ere. Gaur egun paperik gabeko 

11 milioi etorkin inguru daude 

AEBetan, eta haien egoerari 

Herrialdeka (milioiak. 2009) 

Paperik gabeko gehien hartzen 

duten estatuak (milioiak. 2009) 

Kalifornia 2,6 

Arizona 0,46 

ITURRIA: AEB-ETAKO BARNE SEGURTASUNERAKO DEPARTAMENTUA 

Texas 1,68 

Besteak 2,99 

Illinois 0,54 

Florida 0,72 

dagoenean eutsi ezin zaiolako, indarrean 

dagoen araudia berraztertzea 

ezinbesteko dela uste du 

presidente estatubatuarrak. 

Erreformaren beldur direnak lasaitzeko 

asmoz, dena dela, paperik 

gabekoek legea hautsi izana- 

Legedia aldatzeko 

proiektua aurkeztuko 

balute, ez lukete 

nahiko babes lortuko 

gatik erantzun egin beharko dutela 

jakinarazi du. 

«Etorkinek herrialde hau eraikitzen 

eta defendatzen lagundu 

dute», uste du Obamak. «Estatubatuarra 

izatea ez da odol kontua 

bakarrik, ezta hemen jaiotzeak 

dakarren zerbait ere. Fede kontua 

da, ideiak elkarbanatzeak eragiten 

duen zoriontasuna, hainbeste 

maite ditugu balioei eustea». 

Erretorika ederra erabili du Oba- 

New York 0,55 

N. Jersey 0,36 

I. Carolina 0,37 

Georgia 0,48 

6.650.000 Mexiko 

530.000 El Salvador 

480.000 Guatemala 

320.000 Honduras 

270.000 Filipinak 

200.000 India 

200.000 Hego Korea 

170.000 Ekuador 

150.000 Brasil 

120.000 Txina 

1.650.000 Besteak 

10.750.000 Guztira 

mak erreformaren alde dagoela 

agertzeko; haatik, AEBetako debate 

politikora ekarri duen auziak 

ez du konponbide errazik 

oraindik: Obamak paperik gabekoen 

egoera legeztatzearen, edo 

haiek denak deserritzearen artean 

erabaki behar du. Azkenak ez 

dirudi bideragarria —ez ekonomikoki 

ez moralki—, haatik, lege 

erreformak ere ez du aukera handirik 

oraindik. 

Legedia aldatzeko proiektua 

aurkeztuko balu Senatuan, Obamak 

ez luke aski boto eskuratuko 

gaur egun; errepublikanoak aurka 

ditu, eta hainbat senatari demokratek 

erreformaren alde bozkatuko 

luketen ere ez dago argi. 

Obamak berak onartu du kalkuluak 

eginez gero galtzen aterako 

litzatekeela. Segur aski, horregatik, 

urte honen amaiera artean 

egitekoak dituzten hauteskundeak 

pasatu arte ez diote gaiari helduko.

Videla Argentinako diktadore ohia 

epaituko dute 31 preso fusilatzeagatik 

1998tik bizi guztiko 

kartzela zigorra 

betetzen ari da 

diktaduran egindako 

krimenengatik 

Ane Urrutikoetxea 

Jorge Rafael Videla Argentinako 

diktadore ankerrenetakoa izan 

zen. 1976tik 1983ra gobernatu 

zuen: atxiloketa, tortura, bahiketa 

eta hilketaz jositako garaian. 27 

urte geroago, 31 preso fusilatzeagatik 

epaituko du Cordobako 

epaitegi batek. Duela 25 urte gizateriaren 

aurkako krimenengatik 

auzipetua izan zenetik lehen aldiz 

epaituko dute. Dena den, 1998tik 

bizi guztiko kartzela zigorra betzen 

ari da. Atzo hasi zuten haren 

kontrako auzia. 

Videlak, 84 urtekoa, 31 preso 

horiek fusilatzeko agindu zuen 

«espetxetik ihes egiten» saiatu zirela 

argudiatuz. 30.000 hildako 

eragin zituen Gerra Zikinaren 

buru, espetxeratua izan zen 

1984an, demokrazia ezarri ondoren. 

Bizitza guztiko kartzela zigorra 

ezarri zioten. Baina 1990ean, 

Carlos Menem presidenteak indultua 

eman zion. 

Diktadore ohia aske bizi izan 

zen 1998ra arte. Orduan, Buenos 

Aireseko magistratu batek berriz 

ere bizitza guztiko espetxe zigorra 

ezarri zion, diktadura garaian 

presoen dozenaka ume bahitu eta 

armadako kideei emateaz akusatuz. 

Videlak 72 urte zituen, eta espetxealdia 

etxean betetzeko aukera 

eman zioten, Argentinako 

legeek eskubide hori onartzen 

baitiete 70 urtetik gorako presoei. 

2006an, Auzitegi Gorenak Menemek 

onartutako indultua ezez- 

Jorge Rafael Videla Argentinako diktadorea epaituko dute. Argazkian ezkerrekoa. CARLOS ARCO / EFE 

tatu zuen, eta diktadorea kartzelara 

bidali zuten. Videlak gutxienez 

hamabi deliturengatik dago 

akusatuta; presoak fusilatu eta 

umeak bahiketaz gain, Kondor 

‘‘ 

Nire aitak eduki ez zuen 

Plana deituriko diktadura bideratzeko 

ekintza errepresiboak zuzentzea 

leporatu diote. 

Miguel Ceballos diktadura garaiko 

biktimen senideen bozeramaileak 

adierazi duenez, presoak 

inolako epairik gabe fusilatu zituzten. 

Haien artean bere aita zegoen, 

Miguel Angel Ceballos, Herriaren 

Armada Iraultzailea gerrillako 

kidea zen, eta 1974an 

atxilotu zuten matxinaden aurkako 

legea ez betetzeagatik: «Kartzelako 

soilgune batean fusilatu 

zuten. Bazekien hil egingo zutela. 

Kartzelako lagunei agur esan eta 

argazki bat utzi zigun, gertatu 

zena jakin genezan. Orain, Videla 

diktadoreak nire aitak eduki ez 

zuen epaia izango du». 

Presoak 21 eta 45 urte bitartekoak 

ziren Ceballosen arabera. 

Erreferendumean onartutako 

Konstituzioa indarrean sartu da 

Kirgizistanen gaur 

egingo du presidente 

karguaren zina 

Otunbaievak, eta 2011ra 

arte egongo da agintean 

Erredakzioa 

Kirgizistango Konstituzio berria 

atzo sartu zen indarrean, eta gaur 

ofizialki izendatuko dute Roza 

Otunbaieva Kirgizistango presidente. 

Orain arte, behin-behinekoa 

izan da haren kargua, apirilean 

Kurmanbek Bakiev ordura ar- 

epaia izango du, orain, 

Videla diktadoreak» 

MIGUEL CEBALLOS 

Biktimen senideen bozeramailea 

teko presidentea kargutik eta herrialdetik 

bota ondoren. 

Konstituzioa botoen %90ekin 

onartu zuten, eta biztanleen 

%70ek eman zuten botoa. Hala, 

Kirgizistanek Asia erdialdeko 

presidenterik gabeko lehen demokrazia 

eratu du. Konstituzio 

berriaren arabera, parlamentuko 

120 diputatuek lehen ministroa 

aukeratu eta Gobernua berretsi 

beharko dute. 

Europako Segurtasun eta Elkarlanerako 

Elkartearen arabera, 

aurreko igandeko erreferendumak 

uzbekoen eta kirgizen arteko 

liskarrak baretu ditu. 

Otunbaieva izango da Kirgizistango 

azken presidentea, eta haren 

agintaldia 2011ko urrira arte 

luzatuko da. Ez du karguan segitzeko 

eskubiderik izango. 

Liskarrik ez, pobrezia bai 

Etnien arteko borrokek ez dituzte 

soilik unean uneko arazoak sortu. 

Liskarren aurretik ere, Kirgizistan 

Asia erdialdeko herrialderik 

pobreena zen, eta egoera asko 

okertu da ekainetik. Bertako ekonomiaren 

%75 nekazaritzan oinarritzen 

da, baina gatazkak eragindako 

ihesaldiak aurtengo uzta 

gehiena galtzea eragin du. 

Denei gauza bera leporatu zieten: 

kartzelatik ihes egiten ahalegindu 

izana. Bozeramailearen esanetan, 

Videlak berak agindu zituen 

exekuzioak: «2001ean argitaratu 

zuen autobiografian aitortzen du 

ondo zekiela preso bakoitza nor 

zen eta zer gertatu zitzaion». 

1977an, diktadoreak honakoa 

adierazi zuen: «Preso horiek ez 

dute nortasunik, Ez daude ez bizirik 

ez hilik. Soilik desagerturik 

daude». Ceballosen arabera, biktimen 

senideek pozez hartuko 

dute epaiaren erabakia: «Ezin dizkiote 

kartzela urte gehiago jarri, 

baina gure bihotzek lasaitasuna 

edukiko dute». Videlak prostatako 

kantzerra dauka. 

Roza Otunbaieva. IGOR KOVALENKO / EFE 

Egoera horrek, pobrezia ez 

ezik, gosetea ere eragin dezake. 

Dinara RakhmanovaNBEren nekazaritzako 

ordezkariaren arabera, 

ez dute uzta jasotzeko astirik 

izan: «Gutxi jaso dute, eta jaso dutena 

ezin dute saldu, merkatuak 

erabat suntsituta daudelako». 


Mundua ‹ Harian 

DLaburrak 

Kurdistanen zubi bat 

bonbardatu du armadak 

BAGDAD ›Turkiako armadak 

zubi bat eta hiru etxebizitza 

bonbardatu zituen atzo gauean, 

PKK Kurdistango Langileen 

Alderdiaren aurkako erasoan. 

Alderdiaren arabera, etxebizitzak 

bonbardatu baino lehenago 

hustu zituzten, eta ez da 

zauriturik izan. Bestalde, suntsitutako 

zubia Armuch herriko 

komunikabide nagusia zen. 

Herenegun hamazazpi lagun hil 

ziren armada eta kurduen arteko 

borroketan. 

Hegoafrikako poliziaburu 

ohia ustelkeriaz akusatua 

JOHANNESBURGO ›Jackie 

Selebi Hegoafrikako poliziaburu 

izandakoa eta Interpoleko 

presidente ohiari ustelkeria 

leporatu diote. Johannesburgoko 

Auzitegi Goreneko epaileak 

adierazi duenez, Selebiri hamabost 

urteko kartzela zigora jar 

diezaiokete, gaizkileengandik 

1,2 milioi euro onartzeagatik. 

Kartzelara zigortu dute 

apaiz bat pederastiagatik 

SIDNEY ›Hemeretzi urte eta 

hamar hilabeteko kartzela zigorra 

jarri diote Australiako artzapezpiku 

bati, adin txikiko 39 

gazteri sexu erasoak egin izana 

onartu ondoren. John Sidney 

Denhamek 67 urte ditu, 

1970etik 1980ra bitartean egin 

zituen erasoak, eta 2008an 

jasotako salaketa baten ondoren 

ikerketak hasi zituzten, Elizaren 

laguntzarekin. Adin txikikoak 

11 eta 17 urte bitartekoak 

ziren. 

Talibanen eraso batek 

11 hildako eragin ditu 

KABUL ›Afganistanen talibanek 

AEBen agentzia bati egin 

zioten eraso atzo, 11 hildako eraginez. 

Hiru atzerritar, bi afganiar 

eta sei taliban ziren hildakoak. 

Iturri ofizialen arabera, talibanek 

lehergailuak zartarazi zituzten; 

ondoren, agentzian sartu 

ziren, eta tiroka hasi. Zabiula 

Mujahid talibanen bozeramaileak 

erasoa onartu du . 

Hildako bat eta 11 zauritu 

Kosovoko protestetan 

PRISTINA ›Kosovoko Mitrovica 

hiriako protestek hildako bat 

eta 11 zauritu eragin dituzte. 

Serbiarrek antolatutako manifestazioan 

granada batek 

eztanda egin zuen. Mitrovica 

hiria serbiarren eta kosovoarren 

artean dago banaturik, 2008an 

Kosovok independentzia lortu 

zuenetik .


Harian › Mundua 

Beste batasuna 

Katalunian egindako independentziari buruzko galdeketa bat, otsailean, Tarragonan. JAUME SELLART / EFE 

Litekeena da urte batzuen buruan EBko estaturik gabeko nazioren batek independentzia 

aldarrikatzea, kasu horretan Bruselak zein jarrera hartuko lukeen aztertu dute lau adituk. 

Federalismoaren babesean 

Arantxa Elizegi 

Zer egingo luke Europako 

Batasunak bihar Kataluniak, 

Flandriak 

edo Eskoziak independentzia 

aldarrikatuko balu? Estatu 

jaio berria zigortuko ote luke 

EBko kide den estatu zaharraren 

mesedetan? Edo urteetan menperatzaile 

izandakoak berdin gisa 

onartu beharko luke kateetatik 

askatzea lortu duen nazioa? Galdera 

horiek guztiak erantzuten 

ahalegindu dira nazioarteko legedian 

adituak diren lau katedradun, 

Europako Batasunaren barne 

hedapena txostenean. 

Ugari dira Europako Batasunean 

azken helburu independentzia 

duten estaturik gabeko nazioak. 

Horietako batzuk gainera dagoeneko 

hasi dira ametsa errealitate 

egiteko pausoak ematen. Eskozian, 

esaterako, independentziari 

buruzko erreferenduma dute egitekoa 

etorkizun hurbilean. Katalunian 

ere subiranotasunaren 

aukerak indarra hartu du Estatutuaren 

aurkako Konstituzionalaren 

sententziaren ostean. Galesen, 

berriz, autonomia 

handitzeari buruzko galdeketa 

prestatzen hasiak dira datorren 

urterako. Eta Flandrian independentistek 

izango dute gehiengoa 

hurrengo gobernu federalean. 

«Batasunak balio eta printzipio 

demokratiko batzuk ditu oinarritzat; 

eta izaera parafederala du. 

Beraz, balio eta printzipio horie- 

tan oinarritu beharko genituzke 

barne hedapenaren aldeko argumentuak, 

autodeterminazioaren 

aldeko erretorikan baino gehiago», 

dio Rovira i Virgili Unibertsitateko 

Zuzenbide Konstituzionaleko 

irakasleak, Jordi Jariak. 

Bera da azterketaren egileetako 

bat, eta, haren iritziz, ez luke zentzurik 

estatu jaio berria EBtik 

kanporatuz zigortzea, Batasunaren 

baldintzak betetzen baditu 

eta independentziaren aldarriak 

gizartearen gehiengoaren babesa 

baldin badu. 

Quebec, jarraibide 

Bi adibide argi jasotzen dituzte 

adituek txostenean, atzerrikoa 

lehena eta Europa bertakoa bigarrena. 

Kanadan Quebecek aspaldian 

hasi zuen subiranotasunerako 

bidea. Banaketa gertu egon 

zitekeela ikusita Kanadako 

Gobernu federalak auziaren 

inguruko iritzia eskatu zion 

Konstituzionalari, eta hark halaxe 

erantzun zion: «Konstituzioak 

banatzeko eskubiderik aurreikusten 

ez badu ere, ez dago eskubide 

hori ukatzeko arrazoirik 

Quebeceko herritarren gehiengoak 

hala eskatzen badu». 

Europara itzuliz, Jurako kasua 

da argiena. 1815etik Bernako 

kantonamenduaren menpe zegoen 

Jura eskualdea. Azken horretan 

gehiengoa frantses hiztuna 

eta katolikoa da, aldiz, Bernan 

alemaniar hiztunak eta protestanteak 

dira; eta horrek arazoak 

eragiten zituen elkarbizitzan. 

Ondorioz, independentziaren 

aldeko mugimendua indartuz 

joan zen urteekin, 1977an Konstituzioa 

onartu zuten arte. Urtebete 

geroago suitzarrek berretsi 

zuten erabakia, erreferendum 

bidez. Hala, 1979. urtean Suitzako 

konfederazioko eskubide osoko 

kide bilakatu zen Jura. 

Horixe da, hain zuzen ere, 

EBko estaturik gabeko nazio 

askok bilatzen dutena; alegia, 

gizartearen gehiengoa indepen- 

Jordi Jaria irakaslearen 

iritziz, ez luke zentzurik 

estatu berria EBtik 

kanporatuz zigortzea 

Txostenak Quebec eta 

Jura kantonamenduko 

adibideak 

jasotzen ditu 

Independentzia lortu 

ostean, beharrezkoa 

litzateke EBk estatu 

berria onartzea 

dentziaren alde egonez gero, 

eskubide hori baliatu ahal izatea, 

Batasunetik kanpo geratzeko 

beldur izan beharrik gabe. 

Antoni Abat, Kaliforniako 

Stanford Unibertsitateko irakaslearen 

ustez, Bruselak ezin du 

estatu berri bat kanporatu, hark 

beste estatu kideei eskatutako 

baldintzak betetzen baditu, eta 

estaturik gabeko nazio izanik 

EBko kide bazen. «Europako 

Batasunaren ez ohiko pragmatismoari 

esker lortu zuen Groenlandiak 

EBtik irtetea 1985ean, eta 

horixe bera da Kataluniaren egoeran 

dauden nazioen arazoa konpontzeko 

bidea». Abaten esanetan, 

1978. urteko Vienako 

Akordioak dio estatu bat banatzen 

denean aurretik indarrean 

zeuden itunek indarrean jarraitzen 

dutela estatu berriari dagokionez 

ere. 

Errepide mapa 

Behin dibortzioa sinatuta, Europan 

jarraitzeko egin beharreko 

urratsak ere zehazten dituzte 

dokumentuan. Honek hemen 

nagusiak: estatu berriak EBko 

kide izaten jarraitu nahi duela 

zehaztea Bruselari; Batasunak 

herrialde berria berrestea; behinbehineko 

erregimen bat ezartzea, 

beharrezko erreformak egiteko; 

eta azkenik, behin betiko sistema 

ezartzea. Era horretan, estatu 

berria EBko kide oso bilakatuko 

litzateke. Horiek hala, Jordi Jaria 

irakaslearen iritziz, zuzenbide 

komunitarioa eta EBren osaera 

ez lirateke oztopo izango Batasunaren 

barne hedapenerako. 

Txostenaren aurkezpenean 

izan da Kataluniako Legebiltzarreko 

presidentea, Ernest 

Benach. Haren ustez, halako ariketak 

«behar-beharrezkoak» dira 

etorkizunera begira. 

Konstituzionalak 

atea ixten dio 

Katalunian 

erreferenduma 

egiteko aukerari 

Auzitegiak dio 

erkidegoetan 

galdeketak antolatzeko 

eskumena soilik 

Estatuarena dela 

Erredakzioa 

Espainiako Auzitegi Konstituzionalak 

Kataluniako Estatutuaren 

aurka plazaratutako ebazpena zeresana 

ematen ari da oraindik. 

Sententzia osoa datorren astean 

jakinaraziko dute, baina atzo El 

Periodico de Catalunya egunkariak 

aurrerapen bat argitaratu 

zuen. Bertan nabarmentzen da 

1980ko galdeketei buruzko legediaren 

arabera Estatuaren eskumena 

dela erkidegoetan erreferendumak 

antolatzea. Alfons Lopez-Tena 

magistratuaren iritziz, 

bestalde, larriagoak dira Estatutuaren 

artikuluetatik egindako 

interpretazioen ondorioak, Konstituzioaren 

aurkakotzat jotakoenak 

baino. 

Horren harira, Konstituzionaleko 

presidente Maria Emilia Casasek 

iragarri du ikertuko dutela 

sententzia nork jakinarazi duen 

isilpean. Bide beretik, Casasek zehaztu 

du argitaratutako testua 

hasierako proposamenekoa dela, 

alegia, berak idatzi, eta gero auzitegiko 

beste magistratuei aurkeztu 

ziena. 

CiUren abisua 

Espainiako Gobernuko presidente 

Jose Luis Rodriguez Zapaterok 

Konstituzionalaren sententziari 

sostengua agertu izanak berotu 

egin du Kataluniako giro politikoa. 

CiU Convergencia i Unioko 

buru Artur Masek mezua bidali 

die PSOE eta PPri, ohartaraziz 

zentralizazioaren alde egiten badute, 

ez dutela haien sostengurik 

izango Espainiako Kongresuan. 

ERC Esquerra Republicana de 

Catalunyako kide eta Generalitateko 

bigarren Josep Lluis Carod- 

Roviraren iritziz, berriz, beste estatus 

baterako bidea abiatzeko 

unea heldu zaio Kataluniari. «Katalunia 

indarra galtzen ari da, ez 

duelako erabakitzeko behar adinako 

botererik, eta Konstituzionalak 

ez duelako errespetatu katalanen 

nahia». Carod-Rovirak 

nabarmendu du, aurretik Joan 

Puigcercos ERCko buruak esandakoekin 

bat egin, eta independentziari 

buruzko erreferenduma 

egiteko garaia dela. Jose Montilla 

Generalitateko presidenteak, ordea, 

baztertu egin du aukera hori.


‹ Publizitatea

Kirola› 


TxirrindularitzaD2010eko Frantziako Tourra 

Kontuz, ikusten ez denarekin 

Gaur hasiko da Tourra, 8,9 kilometroko 

aitzin-etaparekin; erlojupeko luze bakarra 

eta mendiko sei etapa gogor ditu itzuliak 

Pirinioetako lau etapek emango dute azken 

epaia, Alpeak etzan samarrak baitira 

Unai Zubeldia Donostia 

Kontuz, ikusten ez diren aldapekin. 

Kontuz, lehen aste urduriarekin, 

harbidearekin, biribilguneekin. 

Kontuz, ia denek apaltzat jo 

dituzten Alpeekin, Erdialdeko 

Mendigune gogorrarekin, beroarekin. 

Eta, kontuz, Pirinioetako 

menu ikusgarriarekin; Pailheres, 

Ax 3 Domaines, Bales, Tourmalet, 

Aubisque, Marie Blanque, Soulor 

eta bigarrenez Tourmaletekin. 

Horrekin nahikoa ez eta, kontuz, 

azken erlojupeko luzearekin. 

Kontuz, 2010eko Frantziako Tourrarekin. 

Pirinioei gorazarre 

egingo die Tourrak, lehen aldiz 

bertatik igaro zirenetik ehun urte 

betetzen direnean. Baina Pirinioetako 

lau etapa gogor-gogor baino 

askoz gehiago dauka gordeta 

aurtengo Tourrak. 

Italiako Giroaren hasierari begiratu 

besterik ez dago horretaz 

jabetzeko. Herbehereetan hasi 

zen Giroa, eta Herbehereetan hasiko 

da Tourra. Amsterdam, 

Utrecht eta Middelburg. Hiru etapa 

izan zituen Giroak Herbehereetan, 

eta zalaparta handia izan 

zen. Erorketak, haizea, lider aldaketak... 

Itxura horixe bera dauka 

Tourraren hasierak. 8,9 kilometroko 

aitzin-etapa luzearekin hasiko 

da gaur Tourra, Rotterdamen 

(Herbehereak), eta Bruselarako 

bidea egingo du bigarrenak, 

Belgikako errepideetan sartuta. 

100 kilometro egingo dituzte itsaso 

ertzean, eta haizeak triskantza 

eragin dezake hor. 

Bigarren etapa, berriz, Brusela 

eta Spa artekoa, arriskutsua izango 

da. Luzea da, 201 kilometrokoa, 

eta sei muino igo beharko dituzte, 

laugarren mailako hiru eta 

hirugarren mailako beste hiru, 

guztiak azken ehun kilometroetan. 

Lieja-Bastogne-Lieja klasikoaren 

traza dauka amaierak, eta 

talderen bat min egiten saia daiteke 

kilometro horietan. Baina talderen 

batek benetan min astearteko 

etapan egingo du. Txirrindulariek 

beldur handia diote Wanze 

eta Arenberg Porte du Hainaut 

arteko bideari. Zazpi harbide zati 

daude beldur horren atzean; 13 kilometro 

pasatxo. Paris-Roubaix 

klasiko handian igotzen dituzten 

muinoak dira denak. Gorriak ikusiko 

dituzte igotzaileek eta tropeleko 

txirrindulari arinenek. 

Esprinterrentzat aproposak 

dira hurrengo hiru etapak, Alpeen 

atarian daudenak, eta uztailaren 

10ean iritsiko da Alpeetako lehen 

etapa, etzan samarra. Rousseseko 

eski estazioan amaituko 

da etapa hori. Pare bat kilometro 

daude gainetik helmugara, baina 

min egingo du igoerak, aurretik 

beste bost aldapa igo beharko baitituzte, 

horietako azkena Croix de 

la Serra bigarren mailakoa (15,7 

km, eta %4,3ko batez bestekoa). 

Alpeetako hurrengo bi etapak, 

erabakigarriak izan gabe ere, gogorrak 

dira. 189 kilometro dauzka 

uztailaren 11ko etapak, eta Ramaz 

lehen mailako mendatea igo 

ondoren (14,3 km, %6,8), Morzine- 

Avoriazen amaituko da etapa 

Asteartean hamahiru 

kilometro egin beharko 

dituzte harbidean, eta 

aldeak sor daitezke hor 

Pirinioei eta, bereziki, 

Tourmalet gainari 

gorazarre egingo dio 

aurtengo Tourrak 

(13,6 km, %6,1). Ez da igoera gogorra, 

baina igotzaileek malda horietan 

lehertu dezakete lehen aldiz 

lasterketa, biharamunean lehen 

atseden eguna izango dutela 

kontuan hartuta. 

Hain zuzen ere, horrek bihurtuko 

du arriskutsu Alpeetako azken 

etapa, Morzine-Avoriaz eta 

Saint Jean de Maurienne artekoa. 

204,5 kilometro ditu 9. etapa horrek, 

eta bost mendate, Colombiere 

eta Saisies lehen mailakoak 

tartean. 66 kilometro maldan 

gora, eta azken igoera Madeleine 

gogorra (25,5 km, %6,2). 32 kilometro 

daude gainetik helmugara. 

Eta behin Alpeak igarota, gorabehera 

askoko ibilbidea bezain 

arriskutsua izango da eguna: uztailaren 

14a, Frantziako egun 

handia. 11. etapak esprinta beharko 

luke, eta hurrengo biek ihesal- 

G Ibilbidea eta etapa gogorrenak 

AMAIERA 

Paris 

Pauillac 

Saliese 

Uzt. Zenb. 

Bordele 

Paue 

Longjumeau 

Pamiers 

Tourmalet 

Bagneres 

de-Luchon 

BELGIKA 

Arenberg Porte 

du Hainaut 

Cambrai 

FRANTZIA 

3 aitzin-etapa Rotterdam > Rotterdam 

8,9 

4 1 Rotterdam > Brusela 

223,5 

5 2 Brusela > Spa 

201 

6 3 Wanze > Arenberg Porte du Hainaut 

213 

7 4 Cambrai > Reims 

153,5 

8 5 Epernay > Montargis 

187,5 

9 6 Montargis > Gueugnon 

227,5 

10 7 Tournos > Roussesko estazioa 

165,5 

11 8 Roussesko estazioa > Morzine-Avoriaz 

189 

12 atseden eguna 

13 9 Morzine-Avoriaz > Saint-Jean-de-Maurienne 204,5 

14 10 Chambery > Gap 

179 

15 11 Sisteron > Bourg les Valence 

184,5 

16 12 Bourg-de-Peage > Mende 

210,5 

17 13 Rodez > Revel 

196 

18 14 Revel > Ax 3 Domaines 

184,5 

19 15 Pamiers > Bagneres-de-Luchon 

187,5 

20 16 Bagneres-de-Luchon > Paue 

199,5 

21 atseden eguna 

22 17 Paue > Tourmalet 

174 

23 18 Saliese > Bordele 

198 

24 19 Bordele > Pauillac 

52 

25 20 Longjumeau > Paris 

102,5 

dia, Erdialdeko Mendigunean. 

210,5 kilometroren ondoren, Mendeko 

aerodromoan amaituko da 

12. etapa, bigarren mailako gainetik 

bi kilometrora. Hiru kilometroko 

igoera da, baina %10,1ekoa 

da batez bestekoa. 

Lau eguneko zalaparta izango 

du Tourrak hurrengo lau etape- 

Montargis 

Gueugnon 

HERBEHEREAK 

Brusela 

Spa 

Wanze 

Reims 

Epernay 

Mendiko etapa 

IRTEERA 

Rotterdam 

SUITZA 

Chambery 

ITALIA 

Bourg-de-Peage Saint-Jean 

de-Maurienne 

Mende 

Rodez 

Bourg-les 

Valence 

Revel 

Ax 3 Domaines 

ALEMANIA 

Roussesko estazioa 

Tournos Morzine-Avoriaz 

Gap 

Sisteron 

Erlojupekoa 

Etapa Km 

tan. 30 kilometro goranzko joerarekin 

egin ondoren, Pailheres igo 

(15,5 km, %7,9), jaitsi, eta Ax 3 Domainesen 

amaituko da 14. etapa. 

7,8 kilometroko igoera motza da 

azken hori, baina %8,2koa da batez 

bestekoa. Pirinioetako bigarren 

etapari Bales igoera luzeak 

egingo dio itzal. 19,3 kilometroko 

Mendiko etapak 

8. etapa, uztailak 11 

Roussesko estazioa > 

Morzine-Avoiraz 189 km 

Petite Joux 

4 

Gresin 

4 

Ramaz 

1 


Morzine-Avoriaz > 

Saint-Jean-de-Maurienne 204,5 km 

Colombiere 

1 

Chatillon 

4 

Aravis 

2 

Saisies 

1 


Revel > Ax 3 Domaines 184,5 km 

Pailheres 

B 


Pamiers > 

Bagneres-de-Luchon 187,5 km 

Carla-Bayle 

4 

Portet-d’Aspet 

2 


Bagneres-de-Luchon > Paue 199,5 km 

Peyresourde Tourmalet 

1 

B 

Aspin 

1 


Paue> Tourmalet 174 km 

Renoir 

4 

Marie-Blanque 

1 

Ares 

2 

Aubisque 

B 

Soulor 

1 

Morzine-Avoriaz 

1 

Les Gets 

3 

Madeleine 

B 

AX 3 Domaines 

1 

Bales 

B 

Tourmalet 

B 

igoera da, %6,1eko batez bestekoarekin, 

baina igoera bezain arriskutsua 

izango da Bagneres de Luchonera 

arteko jaitsiera (21,5 

km). Jaitsiera teknikoa da, eta oilarren 

batek hor hautsi nahiko du 

igoeran hautsi ezin izan duena. 

Pirinioetako azken bi etapak, 

berriz, beldurgarriak dira —biga-

Gaur hasiko da 2010eko San Miguel liga, 

26›› Bilbon, eta ez dago faborito argi-argirik 28›› 

TxirrindularitzaD2010eko Frantziako Tourra 

rren atseden eguna izango dute, 

gainera, tartean—. Bagneres de 

Luchon eta Paue artean, 199,5 kilometro 

ditu 16. etapak, eta Peyresourde 

(11 km, %7,4), Aspin (12,3 

km, %6,3), Tourmalet (17,1 km, 

%7,3) —La Mongietik gora— eta 

Aubisque (29,2 km, %4,2) igo beharko 

dituzte. 61,5 kilometro daude 

Aubisqueko gainetik Paueko 

helmugara, baina etapa hastearekin 

batera igo beharko dute Peyresourde, 

eta Tourmaletek txikitxiki 

eginda utz dezake tropela, 

helmugara iristeko 120 kilometrotik 

gora faltako direnean. 

Paueko atseden egunaren 

ondoren, azken-aurreko astindua 

txirrindularien gorputzarentzat. 

174 kilometro dauzka etapak, eta 

56,5. kilometroan Marie Blanque 

pikoa igo beharko dute (9,3 km, 

%7,6). Soulor igoko dute gero 

(11,9 km, %7,8), eta jaitsiera luzearen 

atzetik, Tourmalet handian 

amaituko da etapa. Aurreko etapan 

ez bezala, Luz Saint Sauveurretik 

igoko dute Tourmalet. 

Alde horretatik, 18,6 kilometroko 

igoera dauka Tourmaletek, 

%7,5eko batez bestekoarekin. 

52 kilometroko erlojupekoa 

Kito, Tourmalet gainean amaituko 

dira 2010eko Frantziako Tourreko 

mendateak. Indar apurren 

bat daukanak azken-aurreko etapako 

52 kilometroko erlojupekoan 

xahutu beharko ditu den-denak. 

Esprinterrentzat aproposa 

da aurreko etapa, 18.a, nahiz eta 

ordurako talde gutxi egongo di- 

ren ihesaldiak kontrolatzeko moduan. 

Bordele eta Pauillac arteko 

erlojupekoa lau-laua da, espezialistentzat 

egokia, garapen handiak 

mugitzeko aproposa. Baina 

ezer gutxi erabakitzen du normalean 

itzuli handi bateko azken erlojupekoak, 

indarrak parekatuta 

egoten direlako. Ohi bezala, irabazleei 

gorazarre egingo die Parisen 

amaituko den azken etapak. 

21 etapa, aitzin-etapa bat, Alpeetan 

eta Pirinioetan mendiko sei 

etapa, gainean amaituko diren 

hiru, Erdialdeko Mendigunea 

tartean, eta azken-aurreko etapako 

erlojupeko luzea. Horixe ageri 

da ibilbideari lehen begiratua 

botata. Baina, kontuz, lehen begirada 

horretan ageri ez diren xehetasunekin. 

Astana taldeko txirrindulariak, Alberto Contador buruan dela, atzo, Rotterdamen entrenatzen. G. HORCAJUELO / EFE 

G Faboritoak 

Alberto Contador 

Astana, 27 urte 

Munduko txirrindularirik onena 

da, osoena. Igotzen, ikusgarria; 

eta erlojuaren aurka, onenen 

parekoa. Lance Armstrong 

ondoan zuela, giro gaiztoarekin 

irabazi zuen iazko Tourra, baina 

aurten talde osoa bere 

esanetara izango du. 

Prestaketa dotorea egin du, eta 

buruz inoiz baino indartsuago 

dago. Taldearen erantzuna izan 

daiteke zalantza bakarra. 

Andy Schleck 

Saxo Bank, 25 urte 

Tourra irabaz dezakeela sinetsita 

dago.Igotzaile ikusgarria da, 

erlojuaren aurka orain gutxi baino 

dezente hobeto moldatzen 

da,eta talde sendoa dauka 

atzean.Lasterketa lehertzeko 

gai den bakarrenetakoa da,baina 

hiruzpalau minutu galtzeko 

arriskua dauka erlojuaren aurkako 

60 kilometro pasatxoetan. 

Hala ere,zortzi garaipenekin iritsi 

da Tourrera; ikusgarri dabil. 

Lance Armstrong 

RadioSchack, 38 urte 

Iaz baino sasoi hobean dago,finago 

—buruz egonkorrago—, 

eta Pariseko podiumera igotzeko 

gai izan zen iaz.Talde bikaina 

osatu du,gainera,eta Contador 

bakarrik uztea izango du helburu,talde 

mugimenduekin min 

egitea.Buruz inor baino gogorragoa 

da,taktikoki bikaina,eta 

Suitzako Itzulian erakutsi du gora 

egin duela.Erlojupekoetan 

egin dezake herren. 

Futbol santua 

Guadalupetik 

Juanma Garate 

Rabobankeko txirrindularia 

F 

utbolaren mende bizi gara 

txirrindularitzan ere. Tourra 

hasi aurreko egunean 

izaten da normalean taldeen aurkezpena, 

baina gaur Herbehereak-Brasil 

Munduko Kopako finallaurdenetako 

partida zegoelaeta, 

aurkezpena aurreratzea 

erabaki zuten antolatzaileek. Bazekiten 

Herbehereetako telebista 

futbolari begira egongo zela eta... 

Gure taldeak ere partidaren 

araberako plana egin du, ez pentsa. 

Entrenamendua eta prensaurrekoa. 

Hori zen plana. Baina 

dena aurreratu egin dugu, partida 

16:00etan hasten zelako. Pentsa, 

masajeak 16:00etarako amaituta 

egotea nahi zuten, ondoren 

partida ikustera joateko. Gure 

taldeko herbeheretar guztiak elkarrekin 

joan dira, baina ni lasai 

ederrean geratu naiz hoteleko gelan, 

Denis Mentxovekin. Izugarria 

da, hala ere. Herbehereen 

partidaren eraginez, aurkezpen 

eguna aldatu egin zuten; gu oso 

goiz entrenatu gara; normalean 

arratsaldean izaten bada ere, goizean 

eduki dugu prentsaurrekoa; 

goiz bazkaldu eta ahalik eta azkarren 

hartu dugu masajea... hori 

guztia, partida ikusi ahal izateko. 

Cadel Evans 

BMC, 33 urte 

Fleche Valona klasikoa irabazi 

ondoren, bosgarren amaitu 

zuen Italiako Giroa, etapa bat 

eta erregulartasunaren maillota 

eskuratuta. Izugarri sufritu 

zuen Bassoren mugimendu bakoitzarekin, 

eta ikusi egin beharko 

da gorputza bere onera ekartzeko 

gai izan den edo ez. Gaia 

badauka, erregularra da, inoiz 

baino erasokorrago dabil. Baina 

puntu bat falta zaio. 


Tomas Berdychek eta Rafa Nadalek jokatuko 

dute bihar Wimbledon torneoko finala 

Sinestezina da, baina Herbehereek 

berdindu dutenean, izugarrizko 

oihua entzun da hotelean. 

Ez dakit noiz den finalerdietako 

partida, baina hauek gai dira etapa 

bertan behera uzteko. Eta eskerrak 

Frantzia kalean dagoen, 

bestela, agian, goizez edukiko genituen 

etapak. Argi dagoena da, 

Frantziako Tourra izanda ere, 

txirrindularitzak galduta daukala 

futbolaren aurkako borroka. 

Rotterdamen entrenatzen ari 

gara egunotan, eta balkoi guztiak 

bandera laranjez josita daude. 

Munduko Kopa jokoan egongo ez 

balitz, Rabobanken aldeko banderak 

direla pentsatuko genuke, 

baina ez dut uste hala denik. 

Futbol giroa dago hemen, eta 

ez pentsa aurkezpena ere ikusgarria 

izan zenik. Oso sinplea izan 

zen. Ez dut esango antolaketa falta 

dagoenik, baina nabari da ez 

gaudela Frantzian. Kartelak falta 

dira, jendea ez dago Tourrari 

begira... Oraindik ez gara sartu 

bete-betean Tourrean. Hala ere, 

prentsa aretoan begira ibili naiz, 

eta izugarria da Tourrak zenbat 

jende mugitzen duen. Harrigarria 

da. Ordenagailuetara begiratu, 

eta bat ingelesez ari zen, bestea 

alemanez, japonieraz... 

Eta, tira, faboritoez hizketan 

hasita, denak Contador, Armstrong, 

Schleck... horiei begira 

daude, baina uste dut Denis 

[Mentxov] oso ondo dagoela. Gustatzen 

zait, gainera, jendea beste 

batzuei begira egotea. Iaz nahiko 

Tour txarra egin zuen Denisek, 

baina oso indartsu dago, gogotsu, 

eta presiorik gabe. 

Ivan Basso 

Liquigas, 32 urte 

Italiako Giroko irabazlea beti da 

Tourrerako faboritoa. Bost urteko 

hutsunearen ondoren, Basso 

Tourrera itzuliko da, podiumean 

sartzeko asmoarekin. Berak ere 

onartu du Contador dela faborito 

argia, eta Armstrong espainiarraren 

arriskurik handiena. 

Baina gora begira dago. Historia 

dauka kontra, 1998tik italiarrek 

ez baitute lortu urte berean Giroa 

eta Tourra irabazterik.


Kirola › 

Arrauna DSan Miguel liga 

Castroko La Marinera trainerua, ziaboga ematear, iaz, Kontxako sailkatze estropadan; arazorik gabe sailkatu ziren espainiarrak. JUAN CARLOS RUIZ / EFE 

Onenak irabaz dezala 

Gaur hasiko da San Miguel liga, Bilbon, 

eta hamabi traineru ariko dira lehiaketa 

preziatua irabazteko borrokan 

Hemeretzi estropada jokatuko dituzte 

Aitor Manterola 

Betiko esaldi leloa da onenak irabaz 

dezala opatzen duen hori. Baina 

bete-betean datorkio San Miguel 

ligari. Faborito argirik ez dagoelako. 

Faboritoak bat, bi eta 

hiru baino gehiago direlako. Aurrez 

garailea nor izan daitekeen 

esatea abentura handia delako. 

Gaur hasiko da traineruen arteko 

lehiaketa erregularrik preziatuena. 

Bilbon (17:00), erlojuaren 

aurka, hiru txandatan banatuta, 

hamabi oilarrek elkarri 

desafioka ekingo diote lehiari. 

Luze joko du demak, hemeretzi 

estropadez bete baitute egutegia. 

Azkena, irailaren 19an izango da, 

Portugaleten (Bizkaia). 

Aurrenekotik azkenera arte 

izango da lehia ederrik. Ikuskizuna 

ere bai, batzuetan ikusgarriagoa 

besteetan baino. Kale zozketak 

eragindako gorabeherak. 

Eguraldi aldaketek erabakitako 

garaileak. Estropadak ibaian, estropadak 

itsasoan. Arraunlariak 

ahalegin betean, neguan egindako 

lan gogorra bezain isila zaleei 

erakusten. Elastiko gorriak, berdeak, 

horiak, arrosak, urdinak, 

beltzak, zuriak. Zaleak bere ontzi 

kutunari emango dizkio animoak, 

baina batek bakarrik irabaziko 

du liga. Edozein lehiaketa hastear 

dela, ohikoa izaten da halako 

eta bestelako faboritoak direla 

esatea. Arrauna ez da salbuespena. 

Badaude faboritoak. Eta ez faboritoak. 

Bakoitzak daki zein helburu 

bete behar duen, eta horrela 

aterako dira, daukaten guztia 

emateko prest. 

Denen ahotan izen bat dabil: 

Urdaibai. Gehien indartu da neguan, 

baina fitxaketa nagusia tostetatik 

kanpo egin du. Jose Manuel 

Francisco entrenatzaile galiziarra 

entzun, eta garaipenak 

burura etortzea bat izaten da. Azken 

urteetako Urdaibai onena 

izaten bada, ez da inor harrituko. 

Iazko garailea ere aipatu egin behar 

da. Castro beti da Castro. Eta 

Castro beti ibiltzen da goian. Iazkoa 

baino talde ahulxeagoa dauka, 

baina asmatzen badu, liga ira- 

G Egutegia 

arraunlariek, gaurtik irailaren 19ra bitartean Lekua Eguna 

Bilbo (Biz.) Gaur 

Donostia (Gip.) Bihar 

Pedreña (Esp.) Uztailak 10 

Portugalete (Biz.) Uztailak 11 

Moaña (Gal.) Uztailak 17 

Moaña (Gal.) Uztailak 18 

Pasai Donibane (Gip.) Uztailak 24 

Pasai San Pedro (Gip.) Uztailak 25 

Getxo (Biz.) Uztailak 31 

Zumaia (Gip.) Abuztuak 1 

Zarautz (Gip.) (1) Abuztuak 14 

Zarautz (Gip.) (2) Abuztuak 15 

Astillero (Esp.) Abuztuak 21 

Hondarribia (Gip.) Abuztuak 22 

Orio (Gip.) Abuztuak 28 

Castro (Esp.) Abuztuak 29 

Bermeo (Biz.) Irailak 18 

Portugalete (Biz.) Irailak 19 

bazteko hautagaien artean egon 

behar du. 

Arrauneko solasaldietan, bada 

ia denak batzen dituen beste iritzi 

bat: Oriorekin kontuz eta argi. 

Zerbait bada, eta zarata hutsa ez 

da izango. Aurreko urtean baino 

hobeto ibiltzeko asmoz daude, eta 

horrek esan nahi du hiruzpalau 

bandera irabazteko gai direla. Pedreñaren 

izena ere bolo-bolo dabil. 

Gorantz aritu da azken bi urteetan, 

eta errematea eman nahi dio 

lanari. Azken jauzia jotzeko gogoz 

daude. Taldea badute, eta hitzez 

esandakoa arraunean eginez gauzatzeko 

gai badira, faboritoen zerrendan 

sartu behar dira. 

Hondarribia ere betiko izena 

da. Iaz baino apalagoa ote duen 

taldea. Hori esaten dute falta diren 

izenek, baina zerbait bada, 

erregularra da, eta hor izango da, 

besteen hutsak baliatzeko prest. 

Indartsuenen zerrenda osatzeko 

Kaiku dago. Iaz arazoak izan zi-

Arrauna DSan Miguel liga 

tuen talderik indartsuena ateratzeko, 

arraunlari propioen muga 

tarteko. Aurten, arazoa txikitu 

egin zaio, eta banderen lehian izateko 

kontuan hartu beharko da. 

Beste multzo batean daude igo 

berriak. Ez dira edozein, eta aurreko 

urteetan ez bezala, maila ez 

galtzeko baino helburu handiagoak 

dituzte igo berriek: San Juanek 

eta Astillerok. Faboritoek asmatzen 

ez duten egunetan, muturra 

sartzeko hautagaiak dira. Azkenik, 

mailari eusteko helburua 

daukate Zumaiak, San Pedrok eta 

Zarautzek. Tiran, ohi bezala, galdera 

ikurrez jantzita dator. 

Aldaketa araudian 

Liga hasi aurretik beti aipatzen 

da, eta aurtengoa ez da salbuespena. 

Hautagai asko daude liga irabazteko, 

baita banderak irabazteko 

ere. Gainera, ez du ematen iaz 

Castrok egin zuena inork egingo 

duenik. Gauzak berdintze aldera, 

eta ustez ikuskizunaren mesedetan, 

aldaketa izan da araudian. 

Igandeetako estropadetako txandak 

larunbateko emaitzen arabera 

zehaztuko dituzte, Zarauzko 

Ikurriña jokatu artean. 

Iritsi da! 

Palkaren babesean 

Mikel Olasagasti 

Zumaiako arraunlaria 

H 

emen gara dagoeneko. 

Ikusleei luze egingo zitzaien 

2009ko irailetik 

orain arteko etena, baina arraunlariok 

ez dugu aspertzeko betarik 

izan. Neska-lagunarekin oporretara 

joan, lagunekin aurrez galdutako 

denbora berreskuratu, 

parrandatxoak egin... Batzuentzat 

errutina hutsa dena, gure- 

G San Miguel ligako datuak 

TALDE KOPURUA 

pHamabi. Aurten ere hamabi 

talde ariko dira San Miguel ligan: 

Castro, San Pedro, Hondarribia, 

Orio, Pedreña, Urdaibai, 

Kaiku, Zarautz, Tiran, Zumaia, 

Astillero eta San Juan. 

ESTROPADA KOPURUA 

p21. Gaur hasi eta irailaren 19a 

bitartean jokatuko da San Miguel 

liga, eta 21 estropa jokatuko 

dituzte. Azkeneko biak igoera-jaitsiera 

kanporaketak izango 

dira. 

ARRAUNLARI DENAK 

PROPIOAK 

pOrio. Klub batek bakarrik osatu 

du talde osoa arraunlari propioekin: 

Oriok. 21eko koadrila 

dauka Joxean Olaskoaga Aizperro-k, 

eta denak dira propioak. 

HASIERATIK TKE-N 

pBost talde. 2003an ekin zitzaion 

TKE ligari, eta zenbait 

klub urtero egon dira lehiaketa 

onenean. Hauek dira: Castro, 

Hondarribia, Orio, Pedreña eta 

Urdaibai. 

LIGAKO GARAILEAK 

pLau talde.Orain arteko zazpi 

aldietan lau garaile izan ditu 

TKE ligak: Astillero, Castro, 

Hondarribia eta Urdaibai. Urdaibaik 

hirutan irabazi du 

(2004an, 2007an eta 

2008an), Astillerok bitan 

(2003an eta 2005ean), eta 

Hondarribiak (2006an) nahiz 

Castrok, behin (2009an). 

tzat bi hilabeteko ezohiko bizimodua 

bilakatzen da. Gero errealitatera 

itzuli behar. Eguna joan eta 

eguna etorri motxila hartu eta 

entrenatzera. Ez gara aspertzen, 

ordea, gaurtik aurrera biziko dugunak 

merezi duela uste baitugu. 

ETB1eko kamerak testigu direla, 

beste urtebetez sufritu eta aldi berean 

gozatzeko prest gaude. Nola 

ulertu paradoxa hori? Gustuko lekuan 

aldaparik ez! Bikaina esaera 

arraun mundua deskribatzeko. 

Baina saiatuta ere, batzuek ez 

dute hori ulertzen. 

Lagun batek baino gehiagok 

«sekta» batean sartuta gaudela 

esan izan dit. Nik ezin diot ezezkoa 

erantzun, antzeko zerbait baita. 

Olatua hartu nuen orain sei 

urte, eta... orain ezin utzi! Nor ez 

du lotu arraunak, ordea? Ni bai, 

behintzat, droga moduko bat baita. 

Eta azken urteetako telebistako 

ikusle kopuruek erakusten dute 

zaleek ere gustuko dutela eskaintzen 

dugun show-a. Gaur hasiko 

da, Bilbon, eta irailean amaituko, 

Portugaleten. Bidean, hogei 

estropada, eta egin beharreko lana, 

111.120 metro. Zer da hori neguko 

entrenamendu luze eta gogorrekin 

alderatuta? Huskeria. 

Orain gozatzeko ordua dugu 

denok. Atzean geratu dira neguko 

entrenamendu gogorrak, pisuekin 

izandako lehiak, ergometroko 

bakardadea... Txapelketak 

ia dena ahazten laguntzen du. 

Eta iadiot, ni ez naizelako ahaztu 

urtarrilaren 24an euripean —tartean 

kazkabarra ere bazen— egi- 

Orio, iaz, Bermeoko estropadan; propioak dira arraunlari guztiak. L. J. / ARP 

Kaiku, iaz, Orioko banderan; bigarren urtea izan du TKE ligan. A. CANELLADA / ARP 

GARAIPEN GEHIEN 

p30. Castro da nagusi alor horretan, 

30 estropada irabazi 

baititu liga sortu zenetik. Astillerok 

27, Urdaibaik 24, eta Hondarribiak 

eta Oriok 15na. 

URTE BAKARREKO 

GARAIPEN KOPURUA 

pHamahiru. Castrok du markarik 

onena. Iaz jarri zuen. Ha- 

mahiru bandera irabazi zituen, 

eta hamazazpi estropada jokatu 

ziren denera. 

URTE GUTXIEN LIGAN 

pKaiku. Aurtengo hamabi klubetatik, 

Kaikuk darama urte gutxien 

TKE Ligan. Izan ere, aurtengoa 

bigarren urtea izango 

dute bizkaitarrek. San Pedro 

dator hurrena, hirugarren denboraldia 

baitu. 


‹ Kirola 

niko 3x30 minutuko serie haietaz; 

edota apirilaren 10ean, santelmoetan, 

lagunekin egin gabe utzi 

nuen parranda hartaz. Egun horietan 

nork ez dio galdetu bere buruari 

«zergatik hasi naiz arraunean?». 

Barruan eramaten da hori, 

baina Bilboko udaletxe aurrean 

lemazainak estatxa utzi eta lehen 

hamarrekoa eskatzen duenean 

ateratzen da. Traineruaren uberan 

geratzen da orain arte eginiko 

lan guztia. Sufrimendua, amorrua 

eta nekea baztertu eta gozatzeko 

ordua iritsi da! 

P.D. Ongi etorri Astillero eta Pasai 

Donibane 2010eko show-ra. 

Baita neure burua ere, Gaizkaren 

txanda hartu baitut. Asteartero 

ikusiko dugu elkar, zuek nahi baduzue, 

noski. 

ARRAUNLARIRIK 

BETERANOENA 

pIbon Urbieta. Orion dago 

arraunlaririk beteranoena: Ibon 

Urbieta. 43 urte ditu, eta etxera 

itzuli da, hainbat urtez kanpoan 

ibili eta gero. 

ARRAUNLARIRIK GAZTEENA 

pXabier Arratibel eta Beñat 

Eizagirre. Zarautzen daude bi 

gazteenak. Biek dituzte 19 urte. 

Xabier Arratibel da bat, eta Beñat 

Eizagirre bestea. 

PATROIRIK BETERANOENA 

pSantiago Lopez. Santiago Lopez 

da patroirik beteranoena. 

1959an jaio zen, 51 urte dauzka. 

Hurrengoa beste patroi historiko 

bat da: Juan Carlos Fontan. 

50 urte beteko ditu azaroan, eta 

San Pedrora itzuli da aurten. 

PATROIRIK GAZTEENA 

pJon Ander Martin. Patroirik 

gazteena San Pedron dago. Jon 

Ander Martinek 18 urte bete ditu 

aurten. Hurrengo gazteena 

Ugaitz Mendizabal da, 19 urterekin, 

eta Astilleron ariko da. 

ENTRENATZAILE 

ETA ARRAUNLARI 

pZortzi. Ia entrenatzaile denak 

arraunlari ere badira: Jon Salsamendi 

(Astillero), Joseba Fernandez 

(Castro), Mikel Orbañanos 

(Hondarribia), Aizperro 

(Orio), Angel Gomez (Pedreña), 

Igor Makazaga (San Juan), 

Gabi Larrinaga (San Pedro) eta 

Hegoi Intxauspe (Tiran).


Kirola › 

Joxean Kerejeta: 

«Albiste 

izugarria da 

NBAko taldeen 

aurka jokatzea» 

Caja Laboral Baskoniak 

David Logan eskolta 

poloniarra fitxatu du 

datozen hiru 

denboraldietarako 

Erredakzioa Gasteiz 

Caja Laboral Baskoniak NBAko 

Memphis Grizzlies eta San Antonio 

Spurs taldeen aurka jokatuko 

du hurrengo urrian. Jakina zen 

albistea baieztatu zuen atzo Gasteizko 

taldeko presidente Joxean 

Kerejetak. NBAko taldeen aurka 

jokatzea «albiste izugarria» dela 

esan zuen, duela urte batzuk 

«sinesteko nekeza» izango zena. 

Baskoniarekin batera, Moskuko 

CSKAk ere NBAko taldeen aurkako 

partidak jokatuko ditu. 

Denboraldi-aurreari begira, 

«aukera ezin hobea» da Kerejetaren 

ustez, partida horiek eskatzen 

duten ahaleginaz gain, taldeari 

ezagutza emango diotelako. 

Euroligak eta NBAk lortutako 

akordioari esker, AEBetako taldeak 

ere etorriko dira Europara: 

New York Knicks Milango Armani 

Jeans taldearen aurka arituko 

da, eta Los Angeles Lakers Regal 

Bartzelonaren aurka. 

Fitxaketei dagokienez, David 

Logan Caja Laboral Baskoniako 

jokalaria izango da datozen hiru 

denboraldietan. Poloniako Prokom 

taldetik datorren eskolta da 

Logan. 27 urte ditu, eta 1,85 

metroko garaiera du. Joan den 

denboraldian gasteiztarrek 

hutsune handiena nabaritu 

zuten postua betetzera dator 

poloniarra. 

Fitxaketak, gori-gorian 

Bizkaia Bilbo Basket ere betebetean 

sartuta da fitxaketa kontuetan. 

Talde bizkaitarrak kontratua 

luzatu dio Janis Blums 

letoniarrari. Urtebeterako akordioa 

sinatu dute bi aldeek, beste 

urtebetez luzatzeko aukerarekin. 

Taldeko presidente Xabier Jon 

Davalillok «poza» agertu zuen 

atzo lortutako akordioarekin: 

«Jokalariak beti erakutsi du bere 

profesionaltasuna, kantxa 

barruan zein kanpoan». Blumsek 

prentsa oharra bidali zuen atzo 

bere herrialdetik. «Bilbo nire 

etxea da, nire familia zoriontsu 

dago han, jarraitzaileak izugarriak 

dira, eta nire lehentasun 

bakarra taldeak bizirik jarraitzea 

eta kirolari bezala hazten jarraitzea 

da». 

Jokalari letoniarrak, jada, 98 

partida ofizial jokatu ditu Bilboko 

taldearekin, eta «gogotsu» 

agertu da denboraldiari begira. 

Goraino begira jarri da 

Wimbledon 

torneoko finalean 

sartu da Berdych, 

Djokovici irabazita; 

Nadalen aurka ariko da 


Roger Federer suitzarra finallaurdenetan, 

Novak Djokovic serbiarra 

finalerdietan, eta Rafa Nadal 

balearra finalean? Kolpeak 

eman eta eman ari da Tomas 

Berdych txekiarra aurtengo 

Wimbledon torneoan, eta koska 

bakarra baina handiena geratzen 

zaio orain: Nadal. Goraino begira 

jarri da hamabigarren zerrendaburua, 

eta handiren bat egiteko 

asmoz kantxaratuko da bihar 

Londresko pista nagusira. 6-3, 7-6 

eta 6-3. Hiru setetan irabazi zion 

Berdychek Djokovici, bi ordu eta 

hemezortzi minutuko partidan. 

Bere partida irabazita, «sentsazio 

harrigarriarekin» jarri zen 

Berdych bigarren finalerdiari begira. 

Rafa Nadalek eta Andy Murrayk 

neurtu zituzten indarrak, 

eta zaleak etxeko jokalariaren alde 

zeuden arren, balearrak bi ordu 

eta 21 minutuan irabazi zuen finalera 

sartzeko partida, Berdychen 

moduan, hiru setetan. 6-4, 7-6 

eta 6-4 irabazi zuen Nadalek partida. 

Txekiarraren moduan, zoratzen 

zegoen Nadal finalean sartuta. 

«Garaipen sinestezina izan da, 

munduko aurkaririk gogorrenenetako 

bati irabazi diodalako». 

Federer eta Nadal. Bi horiei begira 

zegoen mundu guztia, baina 

finalak hanka batekin herren 

egingo du aurten. Berdych erakusten 

ari den jokoari herren egitea 

deitzerik baldin badago, 

behintzat. Oso tenis sendoa jokatzen 

ari da txekiarra, gehiegi 

arriskatu gabe, baina puntu bakoitza 

muturreraino eramanda. 

Horren erakusgarri da atzoko lehen 

seta. 33 minutu eskasean irabazi 

zuen, Djokovici sakea behin 

hautsita. 

Alde horrekin hazi egin zen txekiarra, 

eta bigarren seteko tie-break-a 

irabazteko gai izan zen —serbiarra 

bere onetik atera zen, epaileak 

berez ona zen pilota bat 

txartzat jo zuenean—. Hortxe 

amaitu zen finalerdia. 6-3 azken 

setean, eta finalera. «Inori ez diot 

beldurrik». Hala hitz egin zuen 

Berdychek finalerako txartela 

poltsikoan zuela. Oso gora begira 

jarri da, eta Nadal aurrean jarrita 

ere ez da beldurtuko. 

Nahiz eta Nadal den biharko finala 

irabazteko faborito argia. 

Lur gainean partida asko irabazita 

iritsi da balearra Wimbledon 

torneora. Haren hitzetan, «irabaztera» 

joan da Londresera. Eta 

Nadalek hori esaten duenean... 

Oso partida gogorra espero zuten 

Tomas Berdych txekiarra, atzo, sakea ateratzen. GEOFF CADDICK / EFE 

zaleek atzo, eta aise irabazi zuen 

Nadalek. Murrayren behartu gabeko 

hemeretzi hutsetan dago 

partidaren gako nagusia. 

Zvonareva-S. Williams, gaur 

Vera Zvonarevak eta Serena Williamsek 

jokatuko dute gaur 

Wimbledon torneoko finala. Williams 

ahizpetan gazteena da faborito 

argia, eta motibazioz gainezka 

dago, gainera. «Irabazi egin 

nahi dudala sentitzen dut orain- 

dik». Irabaziz gero, laugarren aldiz 

eskuratuko luke Serena Williamsek 

Wilbledon torneoa —hamaseigarren 

Grand Slama luke— 

. Palmaresa bete-betea dauka 

estatubatuarrak, eta segurtasuna 

eta konfiantza ematen du horrek 

finaletan. Baina Zvonarevak 

lehen Grand Slama irabazteko 

irrika eta tentsioa izango ditu 

alde. 25 urte dauzka errusiarrak. 

«Posible da Serena Williamsi irabaztea», 

adierazi zuen atzo. 

DLaburrak 

Lorenzo azkarrena, 

lehen entrenamenduetan 

MOTOZIKLISMOA ›Jorge Lorenzo 

balearra (Yamaha) izan zen 

atzo azkarrena, Kataluniako 

Sari Nagusiko lehen entrenamenduetan, 

Moto GP mailan. 

Casey Stoner (Ducati) eta Dani 

Pedrosa (Honda) sailkatu ziren 

bigarren eta hirugarren postuan. 

Moto2 mailan, Toni Elias 

(Moriwaki) izan zen azkarrena, 

eta 125 cc-koan, berriz, Marc 

Marquez (Derbi). Efren Vazquez 

bilbotarra (Derbi) bosgarren 

postuan sailkatu zen. 

Dadyk ez du Osasunan 

jarraituko hurrengo sasoian 

FUTBOLA›Jose Antonio Camachok 

ez zuen nahi taldean jarrai 

zezan, eta berak alde egin du. 

Turkiako Bucasport taldeak 

fitxatu du Dady, eta bertan arituko 

da hurrengo denboraldian. 

Atzo egin zuen osasun azterketa, 

eta talde turkiarrak ofizial 

egin du jada bere fitxaketa. 

Gaur jokatuko dute San 

Fermin torneoko finalerdia 

PILOTA› Patxi Ruizek eta Oinatz 

Bengoetxeak San Fermin torneoko 

lau t’erdiko partida jokatuko 

dute gaur, Asegarceren 

adarreko finalerdia. Arratsaldeko 

bostetan izango da Tolosako 

Beotibar pilotalekuan, eta irabazlea 

Juan Martinez de Irujoren 

edo Abel Barriolaren aurka 

arituko da uztailaren 7ko finalean. 

Bestalde, gaur egingo du 

debuta Jon Ander Albisu 

Ataungo atzelari gazteak. 

Ina Teutenbergek irabazi 

du Giroko lehen etapa 

TXIRRINDULARITZA ›Ina Teutenbergek 

(Columbia) irabazi 

zuen atzo Italiako Giroko lehen 

etapa, esprintean. Georgia 

Bronzini (Gauss RDZ) izan zen 

bigarren, eta Kirsten Wild (Cervelo) 

hirugarren. Lehen etapa, 

Muggia eta Trieste artean jokatu 

zen. Sacile eta Riese Pio X 

artean, 130 kilometroko ibilbideari 

aurre egin beharko diote 

gaur txirrindulariek. Guztira, 

hamar etapa izango ditu Italiako 

Giroak, eta hilaren 11n amaituko 

da, Monzan. 

Diamante ligaren 

seigarren zita, Eugenen 

ATLETISMOA›Gaur jokatuko 

dute Diamante ligaren seigarren 

proba, Eugenen (AEB), eta, 

ohi bezala, munduko atletarik 

onenak bilduko dira bertan. Azkena 

New Yorken jokatu zuten, 

ekainaren 19an. Guztira, hamalau 

topaketa izango ditu ligak.


‹ Publizitatea


Agenda› 

Emaztearen aurpegia margotzen zion Etxabek Ama Birjinari. 

Mexikoko margolari zumaiarra 

Baltasar Etxabe Orio 

Amerikako pinturaren 

askatzailea izan zen; 

haren bizitza herri 

antzerki bihurtu dute 

Erredakzioa 

Baltasar Etxabe Orio Zumaiako 

margolariak Europako pintoreen 

moldeak hautsi eta independentziara 

eraman zuen Amerikako 

artea XVI. mendean. Haren bizitza 

eta lana oinarri hartuta, herri 

antzerkia prestatu dute Aizarnazabalgo 

hainbat herritarrek (Gi- 

puzkoa), eta gaur antzeztuko 

dute, bertsoa, musika, dantza eta 

irudien bidez. 

Margolaria Aizarnazabalgo 

Etxabe baserri-jauregian jaio zen, 

1548. urtean, eta garai hartan Aizarnazabal 

Zumaiaren auzoa zen. 

Mexikora joan zen Etxabe, magistratu 

gisa. 30 urterekin hasi zen 

margotzen. Zaharra zen haren 

ezizena, margolari sendi baten lehena 

izan zelako. Ama Birjina bere 

emazte Isabel Ibia Zumaia-ren 

aurpegiarekin margotzen zuen. 

Maitasunaren pintzeladak jarri 

diote izenburu gaur estreinatuko 

duten ikuskizunari. Herriko 

40 lagun inguruk hartuko dute 

parte ikuskizunean. Hainbat elkarte 

bildu dira: bertso eskola, 

musika eskola, dantza taldea, 

gazte taldea, margolariak... 

Antzerki musikatua izango da; 

musika, bertsoa, dantza, artea, 

poesia eta gorputz adierazpena 

uztartuko dituzte. Dena herriko 

jendeak egin du, eta gidoia fikzioa 

dela ohartarazi dute, nahiz eta 

protagonista nagusia eta hainbat 

pasarte benetakoak izan. 

‘MAITASUNAREN 

PINTZELADAK’ 

pNoiz. Uztailaren 3an, 

22:30ean. 

pNon. Aizarnazabalgo plazan. 

Des-kontrolen zuzenekoa gaur 

Arrasaten egitekoa den 

elkartasun jaialdian 

diskoa grabatuko du 

taldeak gaur zuzenean, 

gero DVDa ateratzeko 

Erredakzioa 

Arrasateko Des-kontrol taldeak 

zuzeneko diskoa grabatuko du 

gaur, euren herriko Monterron 

parkean egingo den jaialdian. 

Grabaketarekin DVD bat argitaratzeko 

asmoa dute. Musikarekin 

zerikusirik ez duten arrazoiengatik 

arazoak izan ditu taldeak azken 

urtean, eraso fisiko bat barne. 

Kontzertuaren soinu eta irudiak 

grabatuko dituzte, eta, horretarako, 

hainbat musikariren 

laguntza izango dute oholtzan: 

hala nola RIP, Puñetazo, Zakarrak 

eta Iskanbila taldekoak. Elkartasun 

Kontzertuan Frontkick, 

Arkada Social eta The Fridays 

Crew taldeek ere hartuko 

dute parte. 

Urte zaila izan da Des-kontrol taldearentzat, erasoak direla-eta. 

Des-kontrol taldeko kideak jipoitu 

egin zituzten urtarrilean 50 

bat lagunek, Barakaldon kontzertua 

ematekoak zirenean (Bizkaia). 

«Erasoa oso ondo prestatutakoa» 

izan zela salatu zuten musikariek, 

eta Athleticeko Herri 

Norteko «jarraitzaile talde txiki» 

bat jo zuten taldeko kideek erasoaren 

erantzuletzat. Faxistak izatearen 

salaketei erantzuteko eta 

erasoak salatzeko, Hipokrisia eta 

faxismoaren aurka diskoa kalera- 

tu zuten 2008an. Hainbat musikarik 

—Fermin Muguruza, Gari, 

Kuraiako Fernando eta El Drogas 

(Barricada), besteak beste—, Xabier 

Silveira bertsolariak, Porrotx 

pailazoak eta Realeko zein 

Athleticeko zenbait jokalarik 

parte hartu zuten diskoan. 

ELKARTASUN 

KONTZERTUA 

pNoiz. Gaur, 22:00etan. 

pNon. Monterron parkean. 

D Ekitaldiak 

Musika 

pAmoroto. Lain, Ze Esatek eta 

Jo ta Hanka. Gaur, 22:00etan. 

pAmoroto. Beer Gans eta 

Luhartz. Astelehenean, 

23:00etan. 

pArrasate. Frontkick, Des-kontrol, 

Arkada Social eta The Fridays 

Crew. Gaur, 22:00etan, 

Monterron parkean. 

pAtaun. Thomas Ospital organo 

jotzailea. Gaur, 20:00etan, 

Tourseko Martin Deunare elizan. 

pAzkoitia. Mojinos Escocidos. 

Gaur, 22:00etan, herriko enparantzan. 

pAzpeitia. Von Danikens, In 

Your Face, Doubling Boys eta 

Cold Revenge. Gaur, 21:30ean, 

gaztetxean. 

pBakio. In-fusion, Mental Eraser 

eta Butronian. Gaur, 

20:00etan, Torrea gaztetxean. 

pBarakaldo. Kubers eta El 

exceso. Gaur, 22:00etan, Edaskan. 

pBermeo. Unholy Covers eta 

Sexy Troopie Band. Gaur, 

22:30ean, portu zaharrean. 

pBilbo. Chivo, La Gossa Sorda 

eta talde sorpresa. Gaur, 

22:30ean, Rekalde auzoko plazan. 

pDoneztebe. Laiotz. Gaur, 

00:00etan. 

pDonostia. Luz de Putas eta 

Ras Miguel & Tafari. Gaur, 

20:30ean, Mogambo aretoan 

(Trintxerpe). 

pDonostia. Lex Luthor Goes. 

Gaur, 20:00etan, Bukowski 

tabernan. 

pDonostia. Benito Lertxundi. 

Bihar, 22:00etan, Trinitate 

enparantzan. 

pDonostia. Nevermind People. 

Astelehenean, 22:00etan, La 

Tabernan. 

pDurango. Fatou Guewel eta 

Max Ndiaye. Gaur, 22:00etan, 

Plateruenan. 

pElgoibar. Imuntzo eta Beloki. 

Gaur, 23:00etan, San Pedro 

auzoan. 

pErrenteria. Acoustic Glorious. 

Bihar, 18:30ean, San Marko 

gotorlekuan. 

pGasteiz. La Brassa Band. 

Gaur, 13:00etan eta 16:00etan, 

Kutxi & chu & Matxeten. 

pGasteiz. Tomas San Miguel 

eta Jorge Pardo. Gaur, 

20:00etan, Katedralean. 

pGasteiz. The Basics. Gaur, 

22:00etan, Etxauri plazan. 

pGasteiz. Jazz Corner. Bihar, 

20:00etan, Hala Bedi tabernan. 

pGasteiz. 4roots. Bihar, 

21:00etan, La Riojanan. 

pGasteiz. A Contra Blues. Astelehenean, 

20:00etan, Parral 

tabernan. 

pGasteiz. B3 Dixieland. Astelehenean, 

21:30ean, Gora tabernan. 

pGernika. Humor Vitreo. Gaur, 

19:00etan, gaztetxean. 

pHeleta. Ez3kiel vs Hint, Izia, 

Rinocerose, Berri txarrak, Zea 

mays, Bizardunak, Gose, The 

subs, Les kag, Pastorrs of muppets, 

DJ Gambeat, Brancaleone, 

Alurr, Zo zongo, Euski, Brancaleone. 

Gaur, EHZ jaialdian. 

pHondarribia. Lines, Eñaut 

Elorrieta eta Zura. Gaur, 

22:00etan, Psilocybenean. 

pIgorre. Governors.Gaur, 

23:00etan,San Kristobal auzoan. 

pIruñea. Hipotekaos,Leonor 

Maritxalar,Kagando Blando eta 

Los Hermanos del Txumatxo. 

Gaur,18:00etan,Infernu tabernan. 

pMungia. Betagarri. Gaur, 

23:00etan. 

pOñati. Never Surrender, Nos 

La Suda, Los Zopilotes Txirriaos, 

Ez, Kontaminacion Akustika 

eta Emon. Gaur, 20:00etan, 

plazako pilotalekuan. 

pOrio. EPA Jazz Trio. Gaur, 

18:30ean, Eusko Gudari kalean. 

pTolosa. McJeara’s band. Gaur, 

20:00etan, Amarotz auzoan. 

pTolosa. Sherman Robertson. 

Gaur, 22:30ean, Plaza Berrian. 

pTolosa. Victor Puertas eta J.P. 

Cumellas. Gaur, 00:30ean, 

Fronton kafetegian. 

pSopuerta. Xabi Aburruzaga, 

Tejedor, Sokaide eta Falanoncaduca. 

Gaur, 22:00etan, Mendebala 

jaialdian. 

pUrdiain. Gaubela. Gaur, 

20:00etan. 

pZarautz. Ekundego Ama 

abesbatza. Gaur, 20:30ean, 

Frantziskotarren elizan. 

pZumarraga. The Uski’s eta 

Los galerna. Gaur, 23:00etan, 

Itzurun hondartzan. 

Antzerkia 

pAizarnazabal. Maitasunaren 

pintzeladak. Gaur, 22:30ean, 

herriko plazan. 

pBilbo. Giramondo: muduko 

ikuskizun txikiena. Gaur, 

13:00etan eta 19:00etan, Alhondigako 

plazan. 

pTolosa. Jujurujaja, Nanny Cogornoren 

eskutik, 12. Antzerki 

Astearen barruan. Bihar, 

19:00etan, Amarotzen. 

Ikus-entzun 

pAstigarraga. Amona putz! 

eta Invictus filmak. Bihar, 

22:15ean, Foru plazan. 

pBilbo. No sos vos, soy yo, Juan 

Taratuto zuzendariaren filma. 

Astelehenean, 18:00etan, 

Fnac-eko saltokian.

Dantza 

pBilbo. Ondalan.Gaur, 

12:00etan, Deustuko Erriberan. 

pBilbo. Bizkaiko Dantzarien Biltzarra. 

Gaur, 19:00etan, Arriagako 

plazan. 

pZumarraga. Dantza erakustaldia, 

English miscellany, Lurra 

eta Irrintzi taldeekin. Gaur, 

19:00etan, Zelai Arizti pilotalekuan. 

Bestelakoak 

pTolosa. Ion Magik, 12. Antzerki 

Astearen barrenean. Gaur, 

18:30ean, Amarotzen. 

pTolosa. Nanny Cogornoren 

eskutik, kale antzerkia. Gaur, 

13:00etan, Plaza Berrian, 

eta 20:30ean, Euskal Herria 

plazan. 

pZarautz. Erregea eta Bufoia 

ikuskizuna, Ander Lipus aktorearen 

eta Andoni Egaña bertsolariaren 

eskutik. Gaur, 22:30ean, 

Putzuzulo gaztetxean. 

2 Hilberriak 

Antzerkia q 

JUANJO ASTOREKA 

ELORRIAGA 

"Zoragarri" 

Zu bai sukaldaria 

lagunen gozagarria 

bihotzean daukagu zauria 

zinen zara Zoragarria 

Zure kuadrillakoak 

TRIZIKLO GAINEAN IRRIA SORRARAZTEN 

Giramondo: Munduko ikuskizun txikiena antzezlana 

eskainiko dute gaur Alhondigako plaza zentralean, 

Bilbon. Bi komikok sortu dute antzezlana; 

umorearen bidez eta triziklo txiki batzuen 

gainean burutzen dute ekitaldia. Halaber, berta- 

ESKELAK 

(0034)943 30 40 30 

eskelak@iragarri.net 

Lekeitio, 2010eko uztailaren 3a 

ratzen direnekin partekatzen dituzte umore eszena 

dibertigarriak. Antzezlanaren bi emanaldi 

egingo dira: lehenengoa 13:00etan izango da, eta 

bigarrena, 19:00etan. Sarrera dohakoa da bi 

emanaldietan. 

JUANJO ASTOREKA 

ELORRIAGA 

- Goian bego - 

Lekeition hil zan, atzo, 

2010eko uztailaren 2an, 51 urte ebazala 

Emaztea: Virginia Urreta; semea: Iñaki; gurasoak: Felix (†) eta Fe; 

ezkon-gurasoak: Santos eta M. Nieves; anai-arrebak: Iñaki eta Leire, 

Josune eta Luis, Edurne eta Jon, Kontxi eta Gorka; koinatu-koinatak: 

Beatriz eta Roberto, Pedro eta Olga, eta Jose Cruz; lobak: Markel, 

Iker, Katalin, Ander, Ibon, Unai, Alex eta Amaia; lehengusu-lehengusinak 

eta beste senideak. 

Hileta meza gorpua aurrean dala: GAUR, ZAPATUA, 3, ARRATSAL- 

DEKO ZAZPIETAN, Lekeitioko Jasokundeko Andra Mariaren basilika 

parrokian. 

Hilbeila: Lekeitioko tanatorioa, goizean: 11-13, arratsaldean:17-18:30 


Erakusketak 

pBaiona. Les orages, Boris Casierren 

argazkiak. Marche tabernan. 

pBarakaldo. Pedro Goirienaren 

pintura erakusketa. Utzailaren 

15era arte, udal erakusketa aretoan. 

pDonostia. Trans Erretratuak. 

Uztailaren 23a arte, Egia kultur 

etxean. 

pHernani. Emakumea eta 

Iraultza Sandinista. Uztailaren 

20ra arte, Zumitza tabernan. 

pIrun. Angeluko Udalaren Arte 

Garaikide Bilduma.Abuztuaren 

29a arte,Amaia Kultur Zentroan. 

pSenpere. Rosa Valverderen 

erakusketa. Uztailaren 31ra arte, 

Juilleten. 

pTolosa. Pixel Pancho. Uztailaren 

24ra arte. GKo galerian. 

pUharte. Tasio 25 urte. Irailaren 

26ra arte, Buldain Fundazioaren 

egoitzan. 

pUrretxu. Errealitateak,Zoe 

Brayren pintura erakusketa. Uztailaren 

1etik 18ra arte, Juan de 

Lizarazu aretoan. 

CONCHA ZABALA 

GOITIANDIA 

Gure larrosa indarrik gabe 

aurrekoan ximeldu zen, 

azken arnasak eman zituen 

irribarra erakusten. 

Hura indarra, hura kemena, 

beti maitasuna pizten, 

dudarik gabe segiko duzu 

bihar ere gu argitzen. 

Familiaren partez 

Lekeition, 2010eko uztailaren 2an. 

PURITA ARRIETA 

GALARRAGA 

Misiolaria 

Amasa, 1936-02-05 - Montevideo, 2010-06-22 

Mila esker hitzetatik haratago behartsuenen lagun, euskal errefuxiatuen 

babes eta bidegabekerien aurkako borrokalari zintzo izateagatik. 

Zure ilobak: Esteban, Karlos eta M. Axun Almorza, Alberto, Gurutze, 

Ixabel eta Amaia Santa Cruz, Iñaki eta Garbiñe Azaldegi, Axier eta 

Aloña Arrieta, Emilio, Karmele eta Josune Iturriondobeitia, Esteban 

eta Iñaki Karrera, eta Elena, Eider eta Txomin Garmendia. 

Hileta elizkizuna, gaur, larunbata, uztailak 3, 18:00etan, Amasako 

parrokian. 

AMASAN, 2010eko uztailaren 3.ean. 

Helbidea: Garmendi baserria. 

D ‹ Agenda


Agenda › 

1 Filmen estreinaldiak 

Eclipse / Twilight 3 

+7.AEB,2010.Zuz.: David Slade.Akt.: 

Kristen Stewart,Robert Pattinson, 

Taylor Lautner.124 min.Hilketa bitxiak 

gertatzen ari dira Seattle hiri ilun eta euritsuan.Bella 

berriz dago arriskuan: Edward 

maitalearen eta Jacob adiskidearen 

artean aukeratu beharko du,erabaki 

horrek banpiro eta gizotsoen arteko gerra 

berpitz dezakeen arren.Gasteiz 

(Abaco Boulevard,Florida,Guridi,Yelmo 

Gorbeia),Bilbo (Capitol,Alondegia,Zubiarte),Barakaldo 

(Coliseo Max Ocio, 

Yelmo Megapark),Basauri (Ibaigane), 

Durango (Zugaza),Galdakao (Torrezabal),Getxo 

(Lauren),Portugalete (Ballanti),Santurtzi 

(Serantes),Donostia 

(Antiguo Berri,Bretxa),Errenteria (Niessen),Irun 

(Txingudi,Cinebox Mendibil), 

Usurbil (Urbil),Iruñea (Golem Baiona, 

Golem La Morea,Carlos III.),Lizarra (Los 

Llanos),Tutera (Ocine),Uharte (Itaroa), 

Viana (Las Cañas). 

ra,Carlos Mencia,Regina,King,Lance 

Gross.90 min.Bikote bat ezkontzear 

dago.Ezkontzaren aurreko asteak nekagarriak 

izango dira,eta,aldi berean, 

barregarriak.Izan ere,euren gurasoak 

aspaldiko haserreak konpontzeko lanean 

ari dira,eta egoera berezi samarrak 

izango dituzte.Komedia.Gasteiz (A), 

Portugalete (Ballonti),Irun (Cinebox), 

Viana (Las Cañas). 

La disparition d’Alice Creed 

Erresuma Batua,2009.Zuz.: J Blakeson.Akt.: 

Gemma Arterton,Eddie 

Marsan,Martin Compston.100 min. 

Auzo dotore batean,bi gizonezkok 

emakume gazte bat bahituko dute: Alice 

Creed.Baina nortzuk dira?,zer nahi 

dute?,eta zergatik bahitu dute neska 

hori? Hiru pertsonaiak joko arriskutsu 

batean murgilduko dira. Baiona (Atalante). 

El secreto de la última luna Madres & hijas 

Mujeres de El Cairo 

Akt.: Noomi Rapace,Michael Nyqvist. 

129 min. Millennium aldizkariko bi kolakienarekin 

nahasten saiatuko dira ezkutuan.Dren 

izeneko izakia sortuko dute, 

Erresuma Batua,2009.Zuz.: Gabor +16.Espainia-AEB,2010.Zuz.: Rodri- D. Egipto, 2009. Zuz.: Yusri Nasralla. boratzailek sexu merkataritzari buruzko eta amesgaiztoa hasiko da. Donibane 

Csup.Akt.: Dakota Blue Richards,Iogo Garcia.Akt.: Naomi Watts,Annette Akt.: Mona Zaki, Mahmud Hemida, eskandalu bat argitaratu behar dute, Lohizune (Le Select). 

an Gruffudd,Tim Curry,Natascha Bening,Kerry Washington,Samuel Hassan El Raddad, Nahed El Sebai. baina hilda azalduko dira.Heriotza era- 

McElhone,Juliet Stevenson.100 min. 

Mariak 13 urte ditu.Aita hiltzean osaba 

L.Jackson.125 min.Karenek 14 urterekin 

alaba bat izan zuen,eta abandona- 

134 min. Gaueko show bat gidatzen du 

telebistan Kairoko emakume kazetari 

gin dien armak Lisbethen hatz markak 

ditu.Angelu (Moncine),Donibane Lohi- 

Tournée 

baten etxera joango da bizitzera,Ingatu egin zuen.36 urteren ostean,neska batek. Egiptoko emakumeen egoerazune (Le Select). 

Frantzia,2010.Mathieu Amalric.Akt.: 

laterrako hego-mendebaldera.Etxe haren galera du buruan,batetik.Besteren gainean hainbat eztabaida eta 

Miranda Colclasure,Suzanne Ram- 

ondoan mundu magiko bat deskubrituko 

du.Bilbo (Zubiarte),Barakaldo (Max 

tik,gizon baten maitasuna aurkituko 

du.Lucy,berriz,haurdun dago,eta bizi- 

elkarrizketa egingo ditu. Horrek polemika 

handia sortuko du. Bilbo (Golem 

Splice 

sey,Linda Maracini.111 min.Telebista 

ekoizle arrakastatsu batek,Joachimek, 

Ocio),Leioa (Artea),Donostia (Bretxa). tza aldatuko dio horrek.Drama inde- Alhondiga (JBA)), Donostia (Trueba Frantzia-Kanada,2009.Zuz.: Vincen- dena utziko du 40 urterekin,Ameriketapendentea. 

Gasteiz (Florida,Yelmo (JBA)). 

zo Natali.Akt.: Sarah Polley,Adrien ra joateko.Frantziara itzuliko da,ordea, 

La boda de mi familia 

+7.AEB,2010.Zuz.: Rick Famuyiwa. 

Gorbeia),Bilbo (Capitol,Golem Alhondiga),Barakaldo 

(Max Ocio),Getxo 

(Lauren),Leioa (Artea),Donostia (Prin- Millenium 2 

Brody,Delphine Chaneac.107 min. 

Clive eta Elsa zientzialari izarrak dira. 

Hainbat animalia espezietako DNA na- 

striptease ikuskizun batekin.Konpainiako 

neskek Parisen aurkeztea dute 

amets. Baiona (Atalante),Donibane 

Akt.: Forest Whitaker,America Ferrecipe),Iruñea (Golem Baiona,Carlos III). Suedia,2009.Zuz.: Daniel Alfredson. hastea lortu dute,eta piztien DNA giza- Lohizune (Le Select). 

D Zinema 

1 Filmen laburpenak 

La boda de mi familia, Rick Famuyiwa zuzendariaren filma. 

Air Doll 

Van Dyke.92 min. Fraserri etxebizitza 

te (Ballonti), Santurtzi (Serantes), 

Donostia (Bretxa), Errenteria (Niessen), 

Irun (Txingudi), Usurbil (Urbil), Iruñea 

(Golem La Morea), Tutera (Ocine), 

Uharte (Itaroa), Viana (Las Cañas). 

+12. Japonia,2009.Zuz.: Hirokazu Koreeda.Akt.: 

Arata,Du-na Bae,Sumiko 

batzuk saltzeko lana jarri diote,non eta 

Oregongo inguru basati eta huts bate- La chica del tren 

Fuji,Mari Hoshino,Itsuji Itao.125 min. an.Izaki batzuei aurre egin beharko die +12.Frantzia,2010.Zuz.: Andre Techi- 

Panpina puzgarri bat Tokioko etxe txiki bidean.Haurrentzako komedia.Gasteiz ne.Akt.: Emilie Dequenne,Catherine 

batean bizi da.Ez da mugitzen,eta ez du (A.Boulevard,Guridi,Yelmo Gorbeia), Deneuve,Michel Blanc,Mathieu 

hitz egiten.Baina,egun batean,panpi- Bilbo (Zubiarte),Barakaldo (Max Ocio, Demy,Ronit Elkabetz.105 min.Jeannak 

bizia hartuko du,eta arima izango Yelmo),Getxo (Lauren),Leioa (Artea), ne pabiloi batean bizi da,Louis amare- 

du.Denborarekin,kalera irteten ere au- Santurtzi (Serantes),Donostia (Antiguo kin.Louisek haurrak zaintzen egiten du 

sartuko da.Bideoklub batera sartu eta Berri,Bretxa),Irun (Txingudi),Usurbil lan.Jeanne,berriz,lan bila dabil.Egun 

maitemindu egingo da.Gasteiz (Flori- (Urbil),Iruñea (G.La Morea),Tutera batean,Louisek iragarki bat irakurri eta 

da), Iruñea (Golem Yamaguchi). 

(Ocine),Uharte (Itaroa),Viana (Las Ca- alabarentzat Samuel Bleistein abokañas).tuarekin 

lana lortzeko itxaropena izan- 

El retrato de Dorian Gray 

+16.Erresuma Batua, 2009. Zuz.: Oli- Entre nosotros 

go du.Gaztetako laguna izan zen Bleistein.Donostia 

(Trueba).JBA. 

ver Parker. Akt.: Ben Barnes, Colin 

Firth, Rebecca Hall. 112 min. Londres- 

+12.Alemania,2010.Zuz.: Maren Ade. 

Akt.: Birgit Minichmayr,Lars Eidinger, La vida empieza hoy 

ko zaldun britainiar bat itsututa dago Hans Jochen Wagner,Nicole Marisch- +12.Espainia,2010.Zuz.: Laura Maña. 

betiko gaztetasunaren ideiarekin. Egipka.119 min. Gittik eta Chrisek bikote bi- Akt.: Pilar Bardem,Rosa Maria Sarda, 

toko jainko baten estatuak aukera txia osatzen dute.Oporrez gozatzen Mariana Cordero.90 min. Zahartzaro- 

emango dio beti gazte izateko, baina saiatuko dira,eta haien izaera azaleraan den lagun talde bat sexu klaseetara 

haren erretratua zahartuz joango da. tuko da.Beste bikote bat ezagutuko du- joango da,eta gorputza oraindik bizirik 

Fenomeno horren inguruan, hainbat te,haien oreka hautsiko duena. Gasteiz daukatela deskubrituko dute.Olga ira- 

hilketa gertatuko dira. Gasteiz (Abaco (Florida),Bilbo (Multi),Donostia (Prinkasleak hainbat konturekin lagunduko 

Boulevard, Florida, Yelmo Gorbeia), cipe),Iruñea (Golem Yamaguchi). die. Gasteiz (Florida),Bilbo (Golem Al- 

Bilbo (Capitol), Barakaldo (Max Ocio, 

hondiga,Multi),Donostia(Principe),Iru- Yelmo), Getxo (Lauren), Leioa (Artea), 

Donostia (Antiguo Berri, Bretxa), Irun Garfield y su pandilla digital 

ñea (Golem Baiona,Carlos III). 

(Txingudi), Usurbil (Urbil), Iruñea (G. 

Baiona), Tutera (Ocine), Uharte (Ita- 

D. AEB, 2009. Zuz.: Mark Dippe. Animaziozko 

filma. 77 min. Garzooka La vida privada de Pippa Lee 

roa), Viana (Las Cañas). 

superkatuak komikiko orrialdetik hiru +12.AEB,2010.Zuz.: Rebecca Miller. 

dimentsioko errealitatera egin du jauzi, Akt.: Robin Wright Penn,Keanu Ree- 

En pata de guerra 

eta albiste txarrak ekarri ditu: Vetvix 

gaiztoak Dorkon planetari eraso dio. 

ves,Julianne Moore,Winona Ryder, 

Monica Bellucci.93 min.Pippa Lee ez- 

D.AEB,2010.Zuz.: Roger Kumble. Gasteiz (Yelmo Gorbeia), Bilbo (Golem konduta dago bera baino 30 urte zaha- 

Akt.: Brendan Fraser,Matt Prokop, Alhondiga, Zubiarte), Barakaldo (Max rragoa den editore batekin.Bizitza zo- 

Skyler Samuels,Brooke Shields,Dick Ocio, Yelmo), Leioa (Artea), Portugaleriontsua darama.Baina proba garran- 

tzitsu bati egin beharko dio aurre.Gasteiz 

(Guridi,Yelmo Gorbeia),Bilbo (Capitol),Barakaldo 

(Max Ocio),Leioa (Artea),Iruñea 

(Golem Baiona). 

La última cima 

Espainia,2010.Zuz.: Juan Manuel Cotelo.Dokumentala.82 

min.Pablo Dominguez 

apaizak bazekien gazterik hilko 

zela.Eta mendian hil nahi zuen.Hamaika 

lagunek ezagutzen zuten Dominguez,eta 

dokumentalean haren 

izaeraz hitz egiten dute.Gasteiz (Yelmo 

Gorbeia,Guridi),Bilbo (Multi),Iruñea 

(Carlos III). 

Marmaduke 

D.AEB,2010.Zuz.: Tom Dey .Akt.: Lee 

Pace,Judy Greer,William H.Macy. 

87 min. Marmaduke txakurra Winslow 

familiarekin bizi da.Kaleko txakurren 

eta txakur aberatsen arteko borrokaren 

erdian dago.Gainera,bere ametsetako 

txakurra konkistatzen saiatuko da. 

Gasteiz (Abaco Boulevard,Guridi,Yelmo 

Gorbeia),Bilbo (Zubiarte),Barakaldo 

(Max Ocio,Yelmo),Getxo (Lauren), 

Leioa (Artea),Portugalete (Ballonti), 

Santurtzi (Serantes),Donostia (Antiguo 

Berri,Bretxa),Errenteria (Niessen),Irun 

(Cinebox,Txingudi),Usurbil (Urbil),Iruñea 

(Golem La Morea,Carlos III),Tutera 

(Ocine),Uharte (Itaroa). 

Scar (3D) 

+18.AEB,2007.Zuz.: Jed Weintrob. 

Akt.: Angela Bettis,Kirby Bliss Blanton,Devon 

Graye,Ben Cotton. 

90 min.Duela 16 urte,Coloradoko herrixka 

batean Ernie Bishop lurperatzaileak 

gazteak bahitu eta torturatu egiten 

zituen.Joan Burrowsek ihes egitea lortu 

eta Bishop hil zuen.Baina lagun onena 

galdu zuen. Gasteiz (Gorbeia),Bilbo 

(Zubiarte),Barakaldo (Max Ocio,Yelmo),Galdakao 

(Torrezabal),Leioa (Artea),Portugalete 

(Ballonti),Santurtzi 

(Serantes),Donostia (Bretxa),Errenteria 

(Niessen),Irun (Txingudi),Usurbil 

(Urbil),Iruñea (Golem La Morea),Tutera 

(Ocine),Uharte (Itaroa),Viana (Las Cañas). 

11111 BIKAINA 

1111 OSO ONA 

111 ONA 

11 BALEKOA 

1 TXARRA 

Shrek 4 

AEB,2010.Zuz.: Mike Mitchell.Marrazki 

bizidunak.93 min.Rumpelstiltskin 

negoziatzailearekin itun bat sinatzeko 

konbentzituko dute Shrek munstroa. 

Bat-batean Shrek munduaren bertsio 

berezi bat topatuko du,non Fiona ehiza 

ogro bat den eta Rumpelstiltskin erregea.Mundu 

horri buelta eman beharko 

dio kosta ahala kosta.Baiona (CGR 

Centre),Angelu (Moncine),Donibane 

Lohizune (Le Select). 

Tenías que ser tú 

D.AEB-Irlanda,2010.Zuz.: Anand 

Tucker.Akt.: Amy Adams,Matthew 

Goode,John Lithgow,Adam Scott, 

Kaitlin Olson.97 min.Gazte bat Dublinera 

joango da,mutil-lagunari berekin 

ezkontzeko eskatzeko.Bidaian ezusteko 

zerbait gertatuko da. Bilbo (Zubiarte),Barakaldo 

(Yelmo),Donostia (Bretxa),Iruñea 

(Golem La Morea). 

The Blind Side 

+7. AEB,2010.Zuz.: John Lee Hancock.Akt.: 

Sandra Bullock,Quinton 

Aaron, Kathy Bates.130 min.Michael 

Oher afroamerikar gazte bat da,eta babesa 

eta laguntza jasoko du familia zuri 

batean.Futbol amerikarrean arrakasta 

lortzeko ahal dena egingo du gazteak. 

Gasteiz (A.Boulevard,Guridi),Bilbo (G. 

Alhondiga,Zubiarte),Barakaldo (Max 

Ocio,Yelmo),Getxo (Lauren),Leioa (Artea), 

Donostia (Bretxa,Principe),Irun 

(Txingudi),Usurbil (Urbil),Iruñea (G.La 

Morea,Carlos III),Tutera (Ocine),Uharte 

(Itaroa). 

Villa Amalia 

+12.Frantzia,2008.Zuz.: Benoit Jacquot.Akt.: 

Isabelle Huppert,Jean- 

Hughes Anglade,Xavier Beauvois. 

94 min.Gau batean,Annek beste emakume 

batekin ikusiko du Thomas mutillaguna.Orduan,Thomas 

uztea erabakiko 

du.Handik aurrera,soilik musikak lasaituko 

du Ann.Gasteiz (Florida),Bilbo 

(Multi),Donostia (Principe),Iruñea (Golem 

Yamaguchi).

1 Aretoak 


‹ Agenda 

DKANBO.Aiglon. 

Le choc des titans 17:30 

Sex and the City 2 21:00 

MIARRITZE 

DROYAL 

Dirty Diaries (JBA) 21:30 

Araba 

Eclipse 

Madres e hijas 

16:30 17:15 19:15 20:15 22:00 

23:00 00:30 

16:30 19:15 22:00 00:30 

Eyes of War (JBA) 15:50 

Le dispariton d’Alice Creed (JBA) 15:45 

La tête en friche 14:00 

21:30 

GASTEIZ 

La vengaza de Ira Vamp 

Que se mueran los feos 16:45 

22:00 00:30 

19:15 22:00 00:30 

Les invités de mon pére 

Le mains en l’air 17:40 

21:30 

DABACO BOULEVARD 

Boulevard merkataritza gunea (902-22 16 22). Ikuslearen eguna: osteguna. 


Principe de Persia 

Robin Hood 

16:45 

16:15 

16:15 

19:15 22:00 00:30 

19:00 22:00 00:30 

19:00 22:00 

Les petits Ruisseaux 

Mammuth 

Où vas-tu moshé? 

17:15 

19:30 

17:40 

La última canción 

Que se mueran los feos 


16:10 18:15 20:25 

22:3000:40 

15:55 18:10 20:25 22:40 01:00 

DYELMO MEGAPARK 

Erribera etorbidea z/g. (94-418 16 72). Ikuslearen eguna: astelehena. 

The Ghost-Writer (JBA) 

The World is Big (JBA) 

L’illusionniste 15:40 

19:00 

19:30 

Alicia en el país de las maravillas 17:00 

Eclipse 15:40 16:30 17:30 18:15 19:00 

Mon voisin Totoro 14:00 

Sexo en Nueva York 2 19:15 22:05 

20:00 20:45 21:30 22:30 23:15 


La venganza de Ira Vamp 

Un ciudadano ejemplar 

15:45 18:00 20:20 22:35 01:00 

16:10 18:10 

20:10 22:20 00:35 

Sexo en Nueva York 2 

Alicia en el país de las ... 3D 

00:00 01:00 

21:15 00:15 

15:30 17:40 

Nafarroa 


Eclipse 

17:00 19:30 22:10 00:45 

16:00 17:00 18:30 19:45 21:30 

Scar 3D 

Que se mueran los feos 16:00 

23:45 

IRUÑEA 

Marmaduke 


22:20 00:30 

16:30 18:30 20:30 22:30 

16:25 18:25 20:20 22:20 


La última canción 


18:10 20:20 22:40 00:55 

16:35 

18:45 21:00 23:30 

DGOLEM BAIONA 

(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: asteazkena. 

Campamento Flipy 16:30 

Marmaduke 16:30 18:20 20:10 

Eclipse 17:00 19:45 22:30 

Robin Hood 18:45 22:0000:40 Kick Ass 22:10 00:30 

Madres e hijas 17:00 19:45 22:30 

Legión 16:10 18:20 20:30 22:30 00:45 Campamento Flipy 15:35 17:20 

La vida empieza hoy 17:15 20:00 22:45 

DFLORIDA 

San Prudentzio, 22 (94-523 19 40). Ikuslearen eguna: asteazkena. 

Robin Hood 



19:15 22:00 00:45 

15:45 17:45 19:45 

21:45 00:10 

La vida privada de Pippa Lee 



17:15 20:00 22:45 

17:15 20:00 22:45 

17:00 19:45 22:30 

Eclipse 


80 egunean 


Dos hermanos 

18:00 20:15 22:30 

18:00 

20:15 22:30 

20:15 

18:00 22:30 


Legion 


BASAURI 

16:30 18:30 

20:30 22:45 00:45 

15:50 17:40 19:30 

La vida empieza hoy, Laura Maña zuzendariaren filma. BERRIA 

DGOLEM YAMAGUCHI 


Entre nosotros 

Air Doll: Muñeca de aire 

17:15 20:00 22:30 

17:15 22:30 

Madres e hijas 18:00 20:15 22:30 

Entre nosotros 18:00 20:15 22:30 

La vida empieza hoy 18:00 20:15 22:30 

Villa Amalia 18:00 20:15 22:30 

DGURIDI 

San Prudentzio, 6 (94-523 19 40). Ikuslearen eguna: asteazkena. 

DSOCIAL ANTZOKIA 

Ez dago emanaldirik. 

DIBAIGANE 

Eclipse 

DBERMEO. Nestor Basterretxea. 

19:30 22:00 

Eclipse 

Marmaduke 


16:45 17:15 19:15 19:45 22:00 

22:30 

17:15 

19:30 22:15 

DLAZKAO. Areria aretoa. 


DOÑATI.Herri zinema. 

Villa Amelia 16:30 18:30 20:30 22:45 

Vincere 17:15 20:00 

Two Lovers 20:00 22:30 

Yo soy el amor 17:15 20:00 22:30 

DGOLEM LA MOREA 

(948-22 23 33) Ikuslearen eguna: astelehena. 

Eclipse 







17:30 20:00 22:30 

17:30 

20:00 22:30 

17:30 

20:00 22:30 

17:30 20:00 22:30 

17:30 20:00 22:30 

La última canción 19:30 22:30 

DDERIO.Gurea. Campamento Flipy 19:00 

El retrato de Dorian Gray 21:00 

DDURANGO. Zugaza. Marmaduke 17:00 

Eclipse 19:30 22:30 


Crónica de un engaño 

Robin Hood 

Retrato de Dorian Gray 

La última estación 

DOCINE LA BRETXA 

Arraindegi eraikina (943-42 13 71). 

16:45 18:45 

20:45 22:15 

16:45 19:30 22:15 

17:00 20:00 22:30 

17:00 19:45 22:15 


DORDIZIA.Herri Antzokia. 


DTOLOSA. Leidor. 


Eclipse 

Scar 3D 




Marmaduke 

16:30 17:15 18:30 20:00 21:30 

22:45 

16:30 18:30 20:30 22:45 

16:30 18:30 20:30 

16:30 18:30 20:30 22:30 

17:15 20:00 22:30 

16:30 18:30 20:30 

La última cima 17:30 20:00 22:30 

Marmaduke 17:30 

Robin Hood 20:00 22:30 

DYELMO GORBEIA 3D 

Gorbeia merkataritza gunea (94-546 04 23). Ikuslearen eguna: astelehena. 

Paraguai Espainia 3D 20:30 

Eclipse 16:30 17:30 19:00 20:00 21:30 

22:3000:00 00:50 

Madres e hijas 17:00 19:30 22:00 00:30 

Scar 3D 00:00 

El retrato de Dorian Gray 15:30 17:40 19:50 22:00 00:10 

La vida privada de Pippa Lee 16:25 18:25 20:25 22:25 00:25 

En pata de guerra 15:45 17:45 19:45 

Marmaduke 16:20 18:20 20:20 

Principe de Persia 15:45 17:00 18:00 19:15 20:15 

22:30 00:45 

Garfield y su pandilla 3D 18:00 


Robin Hood 17:30 20:30 23:30 

La venganza de Ira Vamp 21:30 23:30 

Two Lovers 16:15 18:15 

Legión 18:30 20:30 22:30 00:30 

Kick Ass 22:20 00:35 

Alicia en el país de las .... 3D 16:00 

Que se mueran los feos 18:10 20:20 22:30 

Un ciudadano ejemplar 20:15 22:15 00:15 

Jacuzzi al pasado 16:10 00:40 

Cómo entrenar a tu dragón 16:30 

DAMURRIO. Amurrio Antzokia. Ez dago emanaldirik. 

Bizkaia 

DELORRIO. Arriola. Ez dago emanaldirik. 

DERMUA. Lobiano. Ez dago emanaldirik. 

DGALDAKAO. Torrezabal. 

Eclipse 17:00 19:30 22:30 

DGERNIKA. Lizeo Antzokia. 


GETXO 

DLAUREN GETXO 

Arriluze, z/g (94-431 03 10). Ikuslearen eguna: asteazkena 

Madres e hijas 16:30 19:30 22:1000:40 

Principe de Persia 16:30 19:30 22:0000:40 

El retrato de Dorian Gray 20:10 22:2500:40 

En pata de guerra 16:00 18:00 

Robin Hood 16:20 19:15 22:10 

Sexo en Nueva York 2 16:10 19:10 22:10 

La última canción 16:00 18:10 20:20 22:30 00:50 

Two Lovers 16:00 18:10 20:20 22:30 00:50 

Crónica de un engaño 16:30 18:30 20:30 22:3000:40 

Eclipse 16:15 17:00 19:00 19:45 22:00 

22:30 00:45 01:00 

The Blind Side 16:30 19:30 22:1500:40 

Marmaduke 16:20 18:20 20:20 22:20 00:30 

DIGORRE. Lasarte aretoa. Ez dago emanaldirik. 

LEIOA 

DCINESA ARTEA 

Artea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena. 

Eclipse 16:15 17:00 19:00 19:30 22:00 

22:30 

Sexo en Nueva York 2 16:30 

The Blind Side 19:15 22:15 

Garfield y su pandilla 3D 16:30 18:30 

Scar 3D 20:15 22:15 

Marmaduke 16:00 18:00 20:00 

La venganza de Ira Wamp 22:00 

La última canción 16:00 

El retrato de Dorian Gray 18:15 20:30 22:45 

El secreto de la última luna 16:00 18:10 20:20 22:30 

En pata de guerra 16:30 18:30 

Principe de Persia 20:30 22:45 

Tenías que ser tú 16:00 18:10 20:20 22:30 

DPRINCIPE 

San Joan ,10 (943-42 12 47). Ikuslearen eguna:asteazkena. 

Yo soy el amor 17:15 19:45 22:15 

La vida empieza hoy 17:00 19:00 21:00 23:00 

Villa Amelia 17:00 19:00 21:00 23:00 

80 egunean 17:30 20:00 22:30 

Vincere 16:45 19:30 22:00 

The Blind Side 16:45 19:30 22:00 

Madres e hijas 17:00 19:45 22:15 

Dos hermanos 17:00 20:00 22:30 

La vida privada de Pippa Lee 17:00 19:00 21:00 23:00 

Entre nosotros 16:45 19:30 22:15 

DTRUEBA 

S. Esnaola, 2 (943-27 13 91).Ikuslearen eguna: asteartea. 

Mujeres de El Cairo (JBA) 17:15 19:45 22:15 

La chica del tren (JBA) 17:15 19:45 22:15 

DANDOAIN. Bastero. 


USURBIL 

DCINEBOX URBIL 

Urbil merkataritza gunea (902- 22 16 22). 


Principe de Persia 15:45 18:05 20:25 22:45 01:00 

Eclipse 15:40 18:00 20:25 22:45 01:05 

The Blind Side 16:30 19:00 22:30 01:00 

Marmaduke 16:30 18:30 20:30 22:30 00:45 

La venganza de Ira Vamp 22:30 00:45 


Robin Hood 22:30 

La última canción 16:00 18:15 

El retrato de Dorian Gray 20:30 22:45 

DZARAUTZ. Modelo. Principe de Persia 17:00 

Que se mueran los feos 19:30 22:15 

DZUMAIA. Aita Mari. 


DZUMARRAGA. Zelai Arizti. 


Lapurdi 

BAIONA 

DL’ATALANTE 

(0559-55 73 63) 

Tournée 14:00 17:45 21:30 

Les petits ruisseaux (JBA) 16:00 19:45 




Legión 22:45 

Principe de Persia 17:30 20:00 22:30 

Robin Hood 17:00 19:45 22:30 

Que se mueran los feos 17:30 20:00 22:45 

Alicia en el país de las maravillas 3D 16:30 20:30 22:45 

DSAIDE CARLOS III 


Eclipse 17:30 20:00 22:30 

Madres e hijas 17:30 20:00 22:30 

Como entrenar a tu dragón 3D 17:15 19:30 

Avatar 3D 22:30 

La vida empienza hoy 20:30 22:30 

The Blind Side 20:00 22:30 


La última cima 17:00 18:45 

DSAIDE OLITE 



LIZARRA 

DGOLEM LOS LLANOS 

Eclipse 17:00 19:30 22:00 

Kick Ass 17:00 19:30 22:00 

Crónica de un engaño 17:00 19:30 22:00 

TUTERA 

DOCINE 

La venganza de Ira Vamp 16:30 18:30 20:30 22:30 00:30 

Eclipse 16:00 17:30 19:00 20:30 22:00 

BILBO 

DCAPITOL 

Villarias , 10 (94-431 03 10). Ikuslearen eguna: astelehena 

Marmaduke 

Scar 3D 




16:00 18:00 20:00 

00:45 

17:00 

22:15 01:00 

01:00 

DARRASATE. Amaia antzokia. 


DAZKOITIA. Baztartxo. 

DL’AUTRE CINEMA 

(0559-55 52 98) 

La disparition d’Alice Creed 

Dog Pound (JBA) 

16:15 21:30 

19:45 


Retrato de Dorian Grey 



00:30 

17:00 

20:00 22:15 00:30 

16:15 18:15 

20:15 22:15 00:30 

Madres e hijas 17:00 19:45 22:30 

La vida secreta de Pippa Lee 16:00 20:15 22:30 


Puzzle (JBA) 17:15 21:15 

The Blind Side 17:00 19:30 22:15 00:30 



17:00 19:45 22:30 

17:15 20:00 22:30 



17:00 

16:15 19:00 22:00 00:30 DBEASAIN.Usurbe. 

Policier, adjectif 

Marga 

19:00 

18:00 

Marmaduke 


16:00 18:00 20:00 

22:00 00:30 

Eclipse 17:00 19:45 22:30 



Annee Bissextile 15:15 

Que se mueran los feos 16:30 18:30 

DGOLEM ALHONDIGA 

(94-607 07 67) 

Eclipse 

Mujeres de El Cairo (JBA) 


La vida empieza hoy 


La última estación 

Vincere 

17:00 19:45 22:30 

17:00 19:45 22:30 

17:15 20:00 22:30 

16:30 18:30 20:30 22:30 

17:15 20:00 22:30 

17:15 20:00 22:30 

22:30 

El secreto de la última luna 16:30 18:30 20.30 22:30 00:30 

El retrato de Dorian Grey 22:00 00:45 


Eclipse 16:00 16:30 17:00 18:30 19:15 

19:50 21:15 22:00 22:3000:00 

00:40 01:00 

DKULTUR LEIOA 


DLEKEITIO. Ikusgarri. Como entrenar a tu dragón 19:30 

DBERGARA. Zabalotegi. 


EIBAR 

DCOLISEO 


ERRENTERIA 

Princes et princesses 15:00 

DCGR CENTRE 

(0559-59 90 90) 

Sherk 4 3D 11:15 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 

19:00 20:00 21:00 22:15 

Top Cops 11:15 13:45 16:00 20:00 22:15 

L’agence tous risques 11:15 14:00 16:30 19:45 22:15 

Fatal 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15 

Les meilleurs amis du monde 16:00 18:00 20:00 22:15 

Scar 3D 18:30 20:30 22:30 00:30 

UHARTE 

DCINES ITAROA 

(902-46 32 69) Ikuslearen eguna: osteguna. 

Eclipse 16:30 17:00 19:00 19:30 22:00 

22:30 00:45 

Scar 3D 18:15 00:30 



Robin Hood 17:00 19:45 

DMULTICINES 

Eskutza kalea, 13 (94-431 03 10). Ikuslearen eguna:astelehena 

80 egunean 19:45 22:15 

El concierto 22:00 

DMUNGIA. Olalde aretoa. Ez dago emanaldirik. 

DMUSKIZ. Meatzari aretoa. Ez dago emanaldirik. 

DNIESSEN ZINEMAK 

(943-34 52 91) 

Paraguai Espainia HD 

Eclipse 

El principe de Persia 

20:30 

17:15 20:00 22:40 01:00 

17:00 19:40 

La tete en friche 

Sex and the city 2 

Prince of Persia 

Street dance 3D 

ANGELU 

11:15 13:15 

19:30 

11:15 14:00 16:30 22:15 

11:15 14:00 18:00 


Marmaduke 

Garfield 3D 



Legión 

16:30 19:00 22:00 00:30 

16:10 18:10 20:10 22:10 00:30 

16:00 

16:05 18:15 20:20 22:30 01:00 

16:00 19:00 22:00 00:45 

22:10 00:30 

Dos hermanos 

Vincere 

La vida empieza hoy 

Entre nosotros 

Two Lovers 

Villa Amalia 

La última cima 

DZUBIARTE 

Leizaola Lehendakariaren kalea, 2. 

Eclipse 

Garfield y su pandilla 3D 

Marmaduke 

The Blide Side 



Scar 3D 

El secreteo de la última luna 

17:30 20:00 

17:15 22:15 

17:30 20:00 22:15 

17:15 19:45 22:15 

17:30 19:45 22:15 

17:30 20:00 22:15 

17:30 19:45 22:15 

16:15 17:00 19:00 20:00 22:00 

23:00 00:30 

16:00 

16:00 18:00 20:00 

19:00 22:00 00:30 

19:00 22:00 00:30 

16:00 18:00 

18:00 20:00 22:00 00:30 

16:15 

PORTUGALETE 

DBALLONTI 

Principe de Persia 17:00 19:45 


Garfield 3D 16:30 18:15 

Scar 3D 20:00 22:20 00:30 

Marmaduke 16:10 18:10 19:30 

The Blind sSde 22:15 00:45 

Eclipse 17:00 19:30 22:00 00:30 

La boda de mi familia 16:15 18:20 20:25 22:30 00:45 

SANTURTZI 

DSERANTES 


Eclipse 17:30 20:00 22:30 


Scar 3D 20:00 22:30 

Mamut 22:30 01:00 

Marmaduke 17:30 19:45 22:30 00:45 


Scar 3D 00:15 



DHERNANI. Biteri aretoa. 


IRUN 

DCINEBOX MENDIBIL 

Mendibil merkataritza gunea. Ikuslearen eguna: osteguna. (943-63 02 23) 

La boda de mi familia 16:00 18:05 20:15 22:25 00:45 

La venganza de Ira Wamp 17:00 19:00 


Marmaduke 16:00 18:05 20:15 22:15 

Eclipse 15:45 18:05 20:30 22:50 01:05 

DMONCINE 

Shrek 4 3D 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00 

Shrek 4 2D 14:00 16:00 20:00 

Milleinum 2 14:00 16:30 19:30 22:00 

Kiss & Kill 14:00 16:00 20:00 22:00 

Fatal 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00 

L’agence tous risque 14:00 16:30 22:00 

Bebes 16:30 20:00 

Sex and the city 2 19:30 

La tête en friche 18:00 

Top Cops 18:00 22:00 

Les meilleurs amis du monde 18:00 

Prince of Persia 14:00 22:00 

DONIBANE LOHIZUNE 

DLE SELECT 

Splice 19:30 

Tournée 17:00 22:00 


Robin Hood 



VIANA 

DLAS CAÑAS 

Paraguai - Espainia 

Eclipse 

La boda de mi familia 

Garfield y su pandilla 3D 


Scar 3D 

Marmaduke 


El retrato de Dorian Grey 



16:00 18:10 20:15 22:20 00:30 

16:00 19:00 22:15 01:00 

16:05 18:20 20:20 22:30 00:45 

16:05 18:20 20:20 22:30 01:00 

20:30 

15:50 18:05 20:25 22:45 01:00 

16:00 18:10 20:30 22:45 01:00 

16:30 18:15 

16:15 19:15 22:15 01:00 

00:15 

16:00 18:00 20:00 22:30 00:45 

15:50 18:00 20:25 22:45 01:00 

16:00 18:15 20:30 22:45 01:00 

16:15 18:15 

22:45 01:00 

Principe de Persia 16:15 

En pata de guerra 17:15 

Principe de persia 15:45 18:05 20:25 

Shrek 4 3D 14:30 17:00 19:30 22:00 


Un funeral de muerte 20:00 22:00 00:30 

BARAKALDO 

DCOLISEO MAX OCIO 

Kareaga, z/g (94-431 03 10). Ikuslearen eguna: astelehena. 

Un ciudadano ejemplar 19:45 22:15 

DZALLA. Antzokia. 


DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik. 

Kick Ass 22:35 00:45 

Campamento Flipy 17:00 

Sexo en Nueva York 19:00 22:00 00:45 

DTXINGUDI 

(943-63 54 41). Ikuslearen eguna: astelehena. 


Millenium 2 

Les petits ruisseaux 

Le Caméléon 

L’agence tous risques 

Kiss & Bill 

J’ai oublié de te dire 

Lignes de Front 

14:15 

14:30 

14:30 

22:00 

19:30 

22:00 

17:00 

19:30 

17:00 

Nafarroa Beherea 

DONIBANE GARAZI. Le Vauban. 


DONAPALEU. St. Louis. Mammuth 18:00 


Scar 3D 

Marmaduke 



16:00 18:00 20:00 22:00 00:30 

16:00 18:00 20:00 22:00 00:30 

16:00 18:00 20:00 

22:00 

16:00 18:00 20:00 

Gipuzkoa 

DONOSTIA 

Scar 3D 

Marmaduke 


La estación del olvido 


20:30 22:45 00:45 

16:30 18:30 20:30 

22:45 00:55 

16:00 18:00 20:00 22:00 00:30 

17:00 

DREX 

Dans ses yeux (JBA) 

Nous trois 

DHAZPARNE. Haritz Barne. 

18:00 

21:00 

L’agence tous risques 21:00 

Zuberoa 




16:30 

16:15 

16:45 

19:15 22:00 00:30 

19:00 22:00 

19:15 22:00 00:30 

DANTIGUO BERRI 





19:15 22:15 00:45 

16:00 18:00 

20:00 22:15 00:30 

L’arnacoeur 21:00 

DHENDAIA.Varietes. 

MAULE. Baitha. 

Les invités de mo père 21:00 

El secreto de la última luna 16:30 19:15 22:00 00:30 Two Lovers 17:00 19:45 22:30 

Eclipse 17:15 19:45 22:30 00:55 Ez dago emanaldirik. 

L’arnacoeur 21:00


Agenda › 

b Eguraldia 

Gaur 

t° 

Zeru hodeitsua 

eta zaparradak 

pZerua. Aroak beltzera 

egingo du. Goizean, goibel 

egongo da, eta zaparradak 

izango dira Euskal Herrian. 

Arabako Lautadatik eta Iruñerritik 

hegoaldera, euri gutxiago 

egitea espero da, eta 

ostarte handiagoak zabalduko 

dira. Pirinioetan, ekaitzak 

joko du ilunabarrean. 

p 

Bakio 23/18 

p 

Bilbo 23/17 

p 

Balmaseda 23/17 

p 

Amurrio 24/16 

p 

Eibar 17/10 

p 

Arrasate 17/9 

p p 

Gasteiz 23/14 

Agurain 24/16 

p 

Guardia 26/16 

p 

Donostia 17/10 

pHaizea. Iparrekoa. 

pTenperatura. Behera. 

18 eta 22 gradu artekoak 

izango dira beroenak, ipar 

partean eta mendialdean. 

17 eta 29 gradu artekoak 

barnealdean. 

p 

Leitza 23/16 

Joera 

Astelehena , 5 Asteartea, 6 Asteazkena, 7 

p 

Baiona 22/19 

p 

Iruñea 27/17 

p 

Tafalla 29/17 

p 

Maule 25/18 

p 

Donibane Garazi 25/18 

p 

Tutera 32/19 

t° 

t° t° 

p 

Abaurregaina 25/14 

O N I L 

Bihar 

t° 

Ostarteak jaun eta jabe 

pZerua. Argitze aldera egingo 

du, eta ostarteak zabalduko 

dira. Zaparradaren bat edo beste 

bota dezake ipar partean, 

baina, egunak aurrera egin ahala, 

Azoreetan antizikloia baita, 

ostarteak izango dira lurrade 

osoan. Barnealdean, batik bat 

Arabako Lautadatik eta Iruñerritik 

hegoaldera, goiko hodeiak 

izango dira. 

pHaizea. Ipar-ekialdekoa. 

pTenperatura. Gora. 20 eta 25 

gradu artekoak izango dira beroenak, 

ipar isurialdean eta 

mendi inguruetan. 19 eta 32 gradu 

artekoak izango dira, barnealdean. 

Itsasoa 

pItsasoko egoera. Lehenengo 

20 milietan iparreko haizea 

izango da, eta 2ko indarrarekin 

itsaskirria sorraraziko du. Tarteka, 

ipar partean, 3ko ufadekin, 

itsaki guneak izango dira. 

pOlatuak. Metro bat arteakoak. 

Itsasaldiak ORDUA METROAK 

Itsasbehera 03:09 1.56 

Itsasgora 09:14 3.49 

Itsasbehera 15:21 1.56 

Itsasgora 21:41 3.58 

Isobara mapa 

JON ALBISU 

Eguzkia S0RTU GORDE 

06:41 21:58 

Ilargia EGUNA 

Ilgora Uztailaren 18a, igandea 

Ilbete Uztailaren 26a, astelehena 

Ilbehera Uztailaren 4a, igandea 

Ilberri Uztailaren 11, igandea 

b Hitz jokoak BAGABIGA 

G Hitz gurutzatuak G Sudokua 

3 hizki 

Boz 

Eñe 

Kai 

Oin 

4 hizki 

Abar 

Arau 

Aria 

Babo 

Kubo 

Onil 

Peto 

Pott 

Toil 

Topa 

Txil 

Ukar 

Upel 

5 hizki 

Aumak 

Azken 

Dinak 

Eraso 

Galar 

Istua 

Jueza 

Nardo 

Notak 

Ñabar 

Ozono 

Zendu 

Ziguk 

6 hizki 

Aholku 

Aterki 

Bapore 

Erabat 

Etzana 

Izaina 

Izakia 

Karela 

Ketzal 

Olazur 

Potret 

Urduña 

7 hizki 

Bortxak 

Gatozan 

Pintatu 

Urgente 

8 hizki 

Aingurak 

Angeluak 

Estalpea 

Zoramena 

7 6 3 

8 9 2 7 

4 1 5 

8 3 4 

7 6 

5 3 9 

6 2 3 

1 8 9 6 

4 9 1 

G Esaldi ezkutua 

«B_tz_k _d_z_rt_r_k_ 

pr_st d__d_, h_m_n 

_t_ _r__n b_z_tz_k_ 

_z_n _z_k». 

G Atzoko erantzunak 

Izena Leheng. Eskultura Egunak 

Aitor Brontzea Andrea 24 

Kepa Marmola Abstrakt. 22 

Igor Zura Gizona 25 

Iñaki Aluminioa Kirolaria 23 

4 8 6 7 3 1 9 2 5 

1 5 3 6 9 2 7 8 4 

9 7 2 8 4 5 3 1 6 

7 3 8 4 2 9 6 5 1 

5 4 9 1 8 6 2 7 3 

6 2 1 5 7 3 8 4 9 

2 1 7 3 6 4 5 9 8 

8 6 4 9 5 7 1 3 2 

3 9 5 2 1 8 4 6 7 

9x9-ko laukian hutsik 

dauden gelaxkak bete 

behar dituzu, 1etik 9ra 

bitarteko zenbakiak 

idatziz, eta kontuan izanik 

zenbaki bakar bat ere ez 

dela bi aldiz azaltzen 

errenkada eta zutabe 

berean, ezta dagokion 

3x3-ko laukian ere. 

Falta diren 

bokalak idatzita 

John Lennon 

musikari 

britainiarraren 

gogoeta bat 

azalduko zaizu. 

Esaldi ezkutua: 

Beitarik gabeko 

amua 

bezalakoa da 

xarmarik 

gabeko 

edertasuna.

Komunikazioa D 

Basagoitik-behera morbo morbidoa 

Ekografiak 

Eñaut Gantxegi 

ukaldean nengoen entsalada 

fresko bat prestatzen S (Sargori-gorileroaren aurka 

onena), eta, askotan egiten dudan 

bezala, telebista hari musikal 

gisa (ezin esan «musika zerutiarra» 

izan ohi denik entzungai) 

nuen piztuta. Halako batean, kirol 

albisteak ematen ari zirela, 

«begira zer pasatu zaion Basagoitiri 

partida bat jokatzen ari zela» 

bota zuen aurkezleak. Eskuetan 

nuena askatu, eta berehala jarri 

nintzen telebista aurrean, ezin 

bainuen sinistu kirolen bat egiten 

zuenik «popular» (baina ez 

hain herritar) honek. Zergatik 

diodan hau? Bada, azkenengo 

hauteskunde autonomikoetan, 

bere alderdikideekin batera —ustezko— 

poz jauziak egiten ari 

zela, psikomotrizitate eskaseko 

gizona dela ikusi ahal izan genuelako. 

Horregatik, futbolari jantzi- 

Frantziako Tourra 

gaurtik aurrera 

telebistaz, irratiz 

eta Internet bidez 

ETB1ek bigarren urtez 

jarraian etapa amaierak 

emango ditu zuzenean, 

Xabier Usabiaga eta 

Aitor Osaren eskutik 

Urtzi Urkizu Donostia 

Herbehereetan, Rotterdam 

hirian, hasiko da gaur Frantziako 

Tourra, 8,9 kilometroko erlojupekoarekin. 

Piriniotan lau etapa 

izango dituzte txirrindulariek, 

eta euskal zaleek errepideak 

beteko dituzte. Eta hedabide 

gehienek arreta berezia jarriko 

dute proban, hilaren 20a bitartean. 

Honatx Tourrari nola kasu 

egin telebistaz, irratiz ala Internet 

bidez: 

Berria.info 

Webgune berezia jarri du martxan 

www.berria.info webguneak. 

Gaurtik aurrera Tourraren inguruko 

albisteei kasu egin ahal 

izango zaie gune horretan. Gainera, 

Juanma Garate txirrindulariak 

idatzitako zutabeak irakurri 

ahalko dira. Sailkapenak, partehartzaileak, 

palmaresa eta etapen 

ibilbidea azalduko dira webgunean. 

Lehiaketa eta inkesta ere 

izango ditu. 

ETB1 

Bigarren urtez, ETB1ek Frantzia- 

ko Tourreko etapa amaierak 

emango ditu zuzenean (iaz zazpigarren 

etapatik aurrera eman zuten). 

Xabier Usabiagak eta Aitor 

Osak egingo dute arratsaldero 

etapen kontakizuna. Bestalde, 

Fermin Aramendi izango da lasterketan, 

eta berak egingo ditu 

egunero kronikak eta elkarrizketak 

albistegi eta kirol tarteetarako. 

Euskadi Irratia 

Tourrari buruzko tartea aurkeztuko 

du arratsaldero Joxe Mari 

Apaolazak. 16:00etan hasiko dute 

emanaldia, eta etapa amaitzen 

den arte iraungo du. Txomin Perurenaren 

ikuspegi teknikoa entzun 

ahalko da. 

Radio Euskadi 

Goizeko kronika eta etaparen atarikoa 

egingo dute Kilometro Cero 

tartean. Arratsaldean etaparen 

zuzeneko emanaldia egingo du 

Dani Egañak, Sprint final irratsaioan. 

EITB.com 

Tourrari buruzko tarte zabala 

egongo da webgunean. Datu base 

bat jarriko dute, eta Xabier Usabiagak 

kudeatuko du. 

TVE 

Etapa guztiak egunero Telede- 

ta (Josu Jon Imaz jaunaren Petronor 

iragartzen) eta baloi bati ostikoka 

ikustea —bizitza errealean 

bezala, baloiak kanpora botaz— 

ikustea sorpresa bat izan zen. Bilboko 

Athletic eta Real Sociedad 

taldeek datorren urtean gizonezkoen 

espainiar futbol liga profesionalean 

jokatu behar dutela 

aprobetxatuz, beraiek ere primerakoak 

direla azpimarratu nahi 

zuten. Gaizki atera zaie kanpaina, 

ordea, zelaian minututxo batzuk 

igaro eta berehala txorkatila 

bihurritu baitzuen Don 

Antoniyo-k. Ez dizuet ukatuko 

sukaldean nintzenetik telebista 

porte kateak emango ditu. «Emozio 

handieneko» etapak, halaber, 

La1 katean ikusi ahal izango dira. 

Carlos de Andresek eta Perico 

Delgadok egingo dute kontaketa. 

Webgune berezia ere prestatu 

dute: www.rtve.es/tour. 

France2 

Etapa guztien amaiera emango 

dute zuzenean, Thierry Adam eta 

Jean-Paul Ollivier iritziemaileen 

eskutik. Emanaldiak astegunetan 

14:20 aldera hasiko dituzte, 

aurrera iritsi bitarteko tarte horretan 

«ze ostia pasatu zaio» pentsatu 

ez nuenik, barruan dugun 

Josetxo Kilker (Pepito Grillo alegia) 

morbosoa «benga, benga, 

mugitu!» ari baitzitzaidan. Aurpegi 

txarra ez zuen gizonak lesioa 

jasan ondoren, beraz batek 

baino gehiagok lasaitasuna hartu 

du. Beste askok ez ordea. 

Ez dakit morboa ekiditeko, 

edota besterik gabe blokeo informatiboaren 

parte izango zen, baina 

Valdemoroko guardia zibilaren 

egoitzetan gertaturikoak 

oihartzun eskasa izan du Euskal 

Telebistan. Dakizuenez, lehergai- 

Lance Armstrongek esan du aurtengoa duela azken Tourra. NICOLAS BOUVY / EFE 

eta asteburuetan, 13:30ean. Laurent 

Fignon eta Laurent Jalabert 

txirrindulari ohien iritziak ere entzun 

ahalko dira. Etapa amaitu 

ostean, Gerard Holtzek L’Après 

Tour aurkeztuko du, 18:50ean. 

France3 

France2ko emanaldia albistegiarekin 

eteten den orduan, France3n 

emango dute lasterketa. Horrez 

gain, 20:00etan etaparen laburpena 

egingo dute Le film du 

Tour emankizunean. 


‹ Agenda 

luekin praktikatzen ari zirela, sekulako 

eztanda izan, eta lotinantorde 

bat hil, eta beste hainbat 

zauritu ziren. EITB taldeko irratiek 

horren berri eman bazuten 

ere, irudirik ezin ikusi, baliteke 

beste hainbat leku tabutan bezala 

ezin baita irudirik agertu. Motibazio 

politikoak eragindako 

erasoak direnean berehala dakizkigu 

hildakoaren biografia eta 

bestelakoak. 

Baina hala ez denean, ezer ez: 

ez gertakarien detaileak, ez bere 

lankideek egingo dituzten protesta 

ekintzak. Eta are gutxiago: ez 

du inork kondenatuko. 

DLaburrak 

Antena3ek emango ditu 

Bainet Mediaren saioak 

TELEBISTA ›Azkeneko sei urteetan 

Tele5n aritu da Karlos 

Argiñano. Udazkenetik aurrera, 

ordea, Antena3 kateak emango 

du bere sukaldaritza saioa. Bainet 

Mediak eta Antena3 taldeak 

ekoizpen akordio bat lortu 

dutela iragarri zuten atzo. 

Horrenbestez, Bricomania, 

Decogarden eta Frontón (pilota) 

saioak ere Antena3ko taldeko 

kateetan emango dituzte. 

Formatu berriak ere estreinatuko 

dituztela aurreratu dute. 

Argiñanok honako hau adierazi 

du: «Antena3ek proiektu 

gogo-bizigarri eta erakargarria 

eskaini digu enpresa osoarentzat. 

Datozen urteetan fundamentu 

handiko saioak aterako 

direla espero dut». 

Emakumeentzako kate 

bat sortu du Tele5k 

TELEBISTA ›Emakumeentzako 

edukiak eskainiko dituen kate 

berri bat sortu du Tele5k: 

LaNueve. Irailean hasiko ditu 

kateak emisioa,k eta bertan 

gaurkotasuneko saioak, entretenimenduzkoak, 

telesailak eta 

saio hezigarriak emango dituzte. 

Kate berriarekin Tele5k La7 

eta Factoria de Ficción-ekin 

duen eskaintza osatuko du. 

CIUtik gertuko egunkari 

bat jarriko dute martxan 

PRENTSA ›Rodes taldea 

(Havas eta MPG) egunkari bat 

ari da prestatzen Katalunian, 

hasierako 70 milioi euroko 

aurrekontuarekin. Ideologikoki 

CIUtik gertuko egunkaria izango 

da, eta Kataluniako hauteskundeen 

bueltan izango da kalean.


Agenda › 

E Gaurko filmak 

Pixarren itsaso azpiko 

abentura zoragarriak 

onezkero neska-mutiko 

H gehienek DVDn edo beste 

formaturen batean ikusiko zuten 

Finding Nemo lana. Hala eta 

guztiz ere, itsaso harrigarri batean 

barneratzeko une aproposa 

izan daiteke gaur arratsaldekoa. 

Kontua da Andre Stanton eta 

Lee Unkrich zuzendariek marrazki 

ederrak landu eta josi zi- 

Buscando a Nemo 1111 

pCuatro, 15:55. Zuzendariak: 

Andrew Stanton, Lee Unkrich. 

Marrazki bizidunak. 100 min. 

AEB, 2003. 

tuztela, Pixar estudioaren babesean. 

Arrain bizi-biziak dira 

guztiak, eta Nemo txikia da jostagarriena. 

Gidoitik hasita, txukun 

doa dena. 

Itsaso azpiko munduan, Marlin 

arrain pailazoak laguna eta 

taldea galdu zituen barrakuda 

baten erasoaren ostean. Arrautza 

bat bakarrik salbatu zen, eta 

handik jaio zen Nemo. Hegal bat 

bestea baino txikia du Nemok. 

Baina, egun batean, urpekaritza 

egiten ari den gizon batek harrapatuko 

du arrain jatorra. 

Oscar saria jaso zuen filmak 

D Telebista 

ETB 1 

08:00: Kalifornia. Gonbidatua: 

Zorion Insausti. 

08:30: Jatearen egiak. 

09:10: 2 errepidean. 

09:35: Mihiluze haurrak. 

10:15: Tsunamia ahaztu aldera 

Mekongen barrena. 

11:15: KTX. 

11:40: Chiloe. 

12:10: EITB kultura. 

12:40: Kresala. 

13:30: Sustraia. 

14:00: Gaur egun.Ander Arzaken 

eskutik. 

14:40: Eguraldia. 

14:45: Sautrela. 

15:15: Kirolez kirol. 

(15:15) Pilota. ETB Kantxa 

Txapelketa. Finalak. 

(17:00) Estropadak. San Miguel 

Liga. Bilboko Bandera. 

‘Sautrela’. 14:45 

(18:30) Txirrindularitza. Frantziako 

Tourra. Rotterdam- 

Rotterdam. Erlojupekoa. 

20:28: Gaur egun.Ander Arzaken 

eskutik. 


20:55: Euskal Herria, bide 

batez. ‘Xaretako sorgin zidorrak’. 

21:25: Mihiluze haurrak. 

22:10: Wazemank 3.0. 

22:50: Wazemank 2.0. 

23:40: Xabier San Sebastian. 

Dokumentala. 

01:05: Goenkale. Telesaila. 

03:05: Gag gag. 

04:00: Hasiberriak. 

04:25: Teknopolis. 

04:50: Elkartasunaren bideak. 

ETB 2 

07:35: Del pais de los vascos. 

‘Espinal’. 

08:05: Desde dentro. ‘Abanto-Zierbena’. 

08:30: Mucho viaje. 

09:05: Ultima oportunidad 

de salvar a... 

09:50: Alma viajera. Dokumental 

saioa. 

10:25: La ley de la bahia. Telesaila. 

12:15: El payaso. Telesaila. 

14:00: Rex. Telesaila. 

14:58: Teleberri. Estibaliz 

Ruiz de Azuaren eta Iker 

Arrestioren eskutik. 


16:00: Zinema. ‘7 días’. Zuz.: 

Mennan Yapo. Akt.: Sandra 

Bullock, Julian McMahon, Shyann 

McClure. 2007. 

‘7 días’ filma. 16:00 

17:55: Zinema. ‘La flor del 

mal’. Zuz.: Peter Kosminsky. 

Akt.: Alison Lohman, Michelle 

Pfeiffer, Robin Wright Penn. 

2002. 

20:05: Lo mejor de Euskadi 

directo. 

20:58: Teleberri. Albistegia. 


22:10: Telefilma. ‘Tierra de 

esperanza’. Zuz.: Jean Sagols. 

Akt.: Francis Huster, Cristiana 

Reali, Marie-Jose Nat. 1996. 

01:00: Objetivo Euskadi. ‘Por 

buen camino’. 

01:35: Zinema. ‘Terremoto’. 

Zuz.: Mark Robson. Akt.: 

Charlton Heston, Ava Gardner. 

1974. 

03:30: Locos por el jazz. 

animazioaren alorrean, eta, 

marketin kanpaina erraldoi bati 

esker, oihartzun handia izan 

zuen. Abentura zoragarriak direla 

ez dugu ukatuko. Umeentzat 

oso gomendagarria da, eta 

familia osoak elkarrekin ikus 

dezake. 

pUrtzi Urkizu 

Hamaika 

09:00: Marrazki bizidunak. 

Lazkao Txiki. 

10:55: Zinema. 

12:20: Asteleheneko Bat eta 

bat. 

13:10: Bi fashion. 

13:25: Eskuokin. 

13:35: Jazz Zarautz. 

14:35: Kiroleroak. 

15:05: Astearteko Bat eta 

bat. 

15:55: Travelling. 

16:10: 8. kalea. 

16:45: Kulturzulo. 

16:55: Ilunpean. 

17:35: Ikusmira. 

18:05: Klik. 

19:05: Asteazkeneko Bat eta 

bat. 

20:00: Ilunpean. Jokin La Calle. 

20:40: Osteguneko Bat eta 

bat. 

21:30: Esatea libre. 

22:50: Gipuzkoa kultura. 

23:20: Skapa. 

23:35: Travelling. 

ETB 3 

15:00: Trikitraka trikitron. 

15:50: One piece. 

16:15: Maskara. 

16:35: Ze berri, Scooby Doo?. 

16:55: Dragoi ehiztariak. 

17:20: Zoroak zoro. 

18:30: Xiaolin erronka. 

18:50: Doraemon, katu kosmikoa. 

20:00: Avatar-azken aire 

maisua. 

20:25: Valerian eta Laureline. 

20:50: Spirou eta fantasio. 

21:10: One piece. 

22:00: Flash Azkena Rock 

2010. 

22:05: KTX. 

22:25: Pier Paul Berkaitz zuzenean. 

23:35: Azkena Rock 2010. 

00:10: Motor sport. 

00:45: Munduan gaur. 

La 1 

07:50: Los Lunnis. Juega 

conmigo, Sesamo. Arthur. 

Little Einstein. Nouky y sus 

amigos. Duck Dodgers. Codigo 

Lyoko. 

10:45: Zinema. ‘Superman’. 

Zuz.: Richard Donner. Akt.: 

Christopher Reeve, Marlon 

Brando, Margot Kidder. 1978. 

12:55: Motoziklismoa. Kataluniako 

Sari Nagusia. Entrenamenduak. 

(13:00) 125 cc. 

(13:55) MotoGP. 

15:00: Telediario 1. Albistegia. 


16:00: Zinema. ‘Ponte en milugar’. 

Zuz.: Mark S. Waters. 

Akt.: Jamie Lee Curtis, Lindsay 

Lohan, Mark Harmon. 

2003. 

‘La vida mancha’ filma. 22:30 

17:25: Zinema. ‘Decepción’. 

Zuz.: Timothy Bond. Akt.: Joanna 

Pacula. 1998. 

18:55: Zinema. ‘El calzonazos’. 

Zuz.: Mariano Ozores. 

Akt.: P. Martinez Soria. 1974. 

21:00: Telediario 2. 

21:30: Informe semanal. ‘El 

Estatut tras el fallo’. ‘Vicente 

Ferrer, la revolución continúa’. 

‘Un semestre marcado crisis’. 

‘El arquitecto de la moda’. 

22:30: Zinema. ‘La vida mancha’. 

Zuz.: Enrique Urbizu. 

Akt.: Jose Coronado, Juan 

Sanz, Zay Nuba. 2003. 

00:10: Zinema. ‘Wimbledon’. 

Zuz.: Richard Loncraine. Akt.: 

Paul Bettany. 2004. 

01:40: TVE es música. 

7 días 1 

pETB2, 16:00. Zuz.: Mennan Yapo. 

Akt.: Sandra Bullock, Julian McMahon, 

Shyann McClure. AEB. 2007. 

Ponte en mi lugar 11 

pLa1, 16:00. Zuz.: Mark S. Waters. 

Akt.: Jamie Lee Curtis, Lindsay Lohan, 

Mark Harmon. AEB. 2003. 

Atrapadas 1 

pT5, 16:00. Zuz.: Ken Konwiser. Akt.: 

Erica Durante, Michelle Jones, Ashley 

Totin. AEB. 2006. 

Superdetective en... 111 

pLaSexta, 17:10. Zuz.: Tony Scott. 

Akt.: Eddie Murphy, Judge Reinhold, 

John Ashton, Jurgen Prochnow, Ronny 

Cox. AEB. 1987. 

Decepción 1 

pLa1, 17:25. Zuz.: Timothy Bond. Akt.: 

Joanna Pacula, Kate Jackson, Joan 

Collins. AEB. 92 minutu. 1998. 

Tarzán 2 11 

pCuatro, 17:55. Zuz.: Brian Smith. 

Animazioa. AEB. 2005. 

La 2 

07:15: UNED. 

07:45: Jovenes solistas. 

08:00: Los conciertos de La 

2. 

09:35: Agrosfera. 

10:30: En lengua de signos. 

11:00: Parlamento. Diana 

Arias Mangak aurkezten 

duen saioa. 

12:00: El club de pizzicato. 

12:45: America total. 

13:15: Tendido cero. 

14:00: Los ultimos indigenas 

(africanos y asiaticos). 

14:50: Don Juan de Borbon. 

16:30: La huella de Felix. Maria 

Escario. 

16:35: Una historia de chimpances. 

17:30: Descubriendo el comportamiento 

animal. 

‘Documentos TV’. 22:30 

17:35: La maternidad de 

Elna. 

18:35: La memoria del viento. 

19:30: Los balleneros del 

norte. 

20:00: Biodiario. 

20:05: Europa en la Edad 

Media. 

21:00: El bosque protector. 

21:30: No disparen en concierto. 

22:30: Documentos TV. 

‘Cuánto vale tu cadáver?’. 

23:30: La noche temática. 

Gaia: ‘Iran, potencia de 

Oriente’. ‘Cien años de una 

nación’. ‘Cartas al Presidente’. 

‘Mutilación’. Dokumentalak. 

02:20: Teledeporte. 

La flor del mal 111 

pETB2, 17:55. Zuz.: Peter Kosminsky. 

Akt.: Alison Lohman, Michelle Pfeiffer, 

Robin Wright Penn. AEb. 2002. 

La vida mancha 111 

pLa1, 22:30. Zuz.: Enrique Urbizu. 

Akt.: Jose Coronado, Juan Sanz, Zay 

Nuba, Sandro Polo. Espainia 2003. 

Epic Movie 1 

pAntena3, 22:30. Zuz.: Jason Friedberg, 

Aaron Seltzer. Akt.: Kal Penn, 

Adam Campbell. AEB. 2007. 

Kill Bill Vol. 1. 1111 

pCuatro, 23:00. Zuz.: Quentin Tarantino. 

Akt.: Uma Thurman, Lucy Liu, Vivica 

A. Fox. AEB. 2003. 

La liga de los hombres... 11 

pAntena3, 00:30. Zuz.: Stephen Norrington. 

Akt.: Sean Connery, Peta Wilson, 

Tony Curran. AEB. 2003. 

El club de la lucha 1111 

pCuatro, 01:15. Zuz.: David Fincher. 

Akt.: Brad Pitt, Edward Norton, Helena 

Bonham-Carter. AEB-Alemania. 1999. 

Antena 3 

08:15: Megatrix. Haurrei zuzendutako 

saioa. Pelopicopata. 

Dinosapiens. Zoey. 

H20. 

12:15: Vídeos, vídeos. 

13:00: Impacto total. 

14:00: Los Simpson. ‘El safari 

de los Simpson’. ‘Homer’. 

15:00: Noticias. Lourdes Maldonadok 

eta Oscar Castellanosek 

aurkezten duten albistegia. 

16:00: Zinema. ‘A través del 

espejo’. Zuz.: Pabl Proenza. 

Akt.: Lisa Vidal, David Chisum, 

Christine Lankin. 2007. 

17:45: Zinema. ‘Desaparecido’. 

Zuz.: Jorgo Papavassiliou. 

Akt.: Bettina Zimmermann, 

Andrea Pietschmann, Pasquale 

Aleardi. 2007. 

‘Epic Movie’ filma. 22:30 

19:45: Zinema. ‘Maldad encubierta’. 

Zuz.: Arthur Alan 

Seidelman. Akt.: Mary Tyler 

Moore, Robert Forster, Gabriel 

Olds. 2001. 

21:00: Noticias. Albistegia. 

21:45: El club del chiste. Anabel 

Alonsoren eskutik. 

22:30: Zinema. ‘Epic movie’. 

Zuz.: Jason Friedberg, Aaron 

Sletzer. Akt.: Kal Penn, Adam 

Campbell, Jennifer Coodligde. 

2007. 

00:30: Zinema. ‘La liga de los 

hombres extraordinarios’. 

Zuz.: Stephen Norrington. 

Akt.: Sean Connery, Peta Wilson, 

Tony Curran. 2003. 

02:15: La noche mágica. 

04:30: Unicos.

San Miguel ligako 

lehen estropada 

San Miguel liga hasiko da gaur 

arratsaldean Villa de Bilbao sariarekin, 

eta ETB1n ikusi ahal 

izango da proba. Hamabi taldek 

hartuko dute parte txapelketan. 

Naturhouse Castrok egin zuen 

iaz denborarik onena. Mikel 

Olazabalen, Baserriren eta Juanan 

Legorbururen esku egongo 

da kontakizuna. 

‘Estropadak’. ETB1. 17:00. 

Cuatro 

07:05: Sabrina, cosas de 

brujas. Telesailaren bost 

atal. 

09:00 El zapping de Surferos. 

10:50: El encantador de perros. 

13:00: O el perro o yo. 19. atala. 

13:55: Noticias Cuatro. Azken 

berriak biltzen dituen albistegia. 

14:50: Sudáfrica 2010 en 

Cuatro. 

15:55: Zinema. ‘Buscando a 

Nemo’. Zuz.: Andrew Stanton, 

Lee Unkrich. AEB. 

2003. 

17:55: Zinema. ‘Tarzán 2’. 

Zuz.: Brian Smith. AEB. 

2005. 

‘Tarzán 2’ filma. 17:55 


Cuatro. 

20:55: Noticias Cuatro. Azken 

berriak biltzen dituen albistegia. 

21:35: El zapping de Surferos. 

23:00: Zinema. ‘Kill Bill Vol. 1’. 

Zuz.: Quentin Tarantino. AKt.: 

Uma Thurman, Lucy Liu, Vivica 

A. Fox. 2003. 

01:15: Zinema. ‘El club de la 

lucha’. Zuz.: David Fincher. 

Akt.: Brad Pitt, Edward Norton, 

Helena Bonham-Carter. 

1999. 


Cuatro. Laburpena. 

04:40: Cuatro Astros. 

06:25: Shopping. Televenta. 

Pop Tops taldea 

euskaraz abesten 

Pop Tops taldeak ezaguna egin 

zuen Oh Mammy abestia,eta 

gaurko saioan euskaraz abestuko 

dute kantu hori.Halaber,Lazkaoko 

talogileak mundu zabaleko 

zein bazterretan dauden erakutsiko 

dute.Sasianbarrena autoeskolako 

Patxik ikasleekin tirabira 

batzuk dauzka; izan ere,gero eta 

ikasle harroagoak iristen zaizkio. 

‘Wazemank 3.0’. ETB1. 22:10. 

Tele 5 

07:00: Boing. Geronimo Stilton. 

Las supernenas Z. Jewelpet. 

Los secret saturday. Beyblade 

metal fusion. Inazuma 

eleven. Ben 10 Alien Force. 

Bakugan en Nueva Vestroia. 

10:15: Patito feo. Telesaila. 

11:15: I love TV. 

12:15: La pecera de Eva. Telesaila. 

13:00: Vuélveme loca. Patricia 

Perezek eta Celia Montalbanek 

aurkezten duten magazinea. 

15:00: Informativos Telecinco. 

Carme Chaparrok aurkezten 

duen albistegia. 

16:00: Zinema. ‘Atrapadas’. 

Zuz.: Ken Konwiser. Akt.: Erica 

Durante, Michelle Jones, Ashley 

Totin. 2006. 

Paraguai-Espainia. 20:30 

18:00: ¡Que tiempo tan feliz!. 

Mª Teresa Camposek 

aurkezten duen saioa. 

19:30: Munduko Kopa. Atarikoa. 

20:30: Munduko Kopa. 

Paraguai - Espainia. 

22:30: La noria. Jordi Gonzalezek 

eta Sandra Barnedak 

prentsa arrosari buruz 

aurkezten duten magazinea. 

02:30: Locos por ganar. 

Lehiaketa. 

04:00: Infocomerciales. 

05:00: En concierto. Musika 

saioa. 

05:15: Cómo se rodo. Erreportajea. 

05:30: Fusión sonora. Musika 

saioa. 

Irango errealitatera 

hurbilduz 

Tradizioa eta modernitatea 

uztartuz bere bidea egiten saiatzen 

den herrialdea da Iran. Hiru 

dokumentalen bidez, Persiako 

herrialdearen egoera aztertuko 

dute. Azken mendeko historia, 

Mahmud Ahmadinejad presidentea 

eta emakumeek pairatzen 

duten egoera hartuko 

dituzte hizpide. 

‘La noche temática’. La2. 23:30. 

La Sexta 

07:00: LaSexta en concierto. 

08:00: Lo mejor de laSexta. 

08:35: Megaciudades. 

09:35: Sexto nivel. 

10:05: Ingeniería ecológica. 

‘Energíe geotérmica: el calor 

de las profundidades’. 

11:10: Prototipos. Dokumentala. 

12:05: Megaestructuras. ‘Helicóptero 

extremo’. 

13:10: Nuevas megaestructuras. 

‘El túnel del canal’. 

14:15: LaSexta Noticias. Albistegia. 

14:55: LaSexta Deportes. 

15:25: Padre de familia. 

17:10: Zinema. ‘Superdetective 

en Hollywood II’. Zuz.: Tony 

Scott. Akt.: Eddie Murphy, 

Judge Reinhold. 1987. 

‘Superdetective en...’. 17:15 

19:15: Mujeres ricas. Erreportajeak. 

20:20: LaSexta Noticias. 

Cristina Villanuevak azken 

berriak biltzen dituen albistegia 

aurkezten du. 

21:15: LaSexta Deportes. Kirol 

saioa. 

21:30: Caso abierto. Telesaila. 

‘Arañas’. ‘Andy en do menor’. 

‘La carretera’. 

00:00: The unit. Telesailaren 

atal bat. ‘Engañados y despistados’. 

00:55: The office. Telesaila. 

‘Viernes informales’. 

01:25: Poker Izarren Txapelketa. 

02:25: Astro TV. 

06:00: Teletienda. 

TF1 

B Irratia 

08:10: Shopping avenue 

matin. 

08:50: Téléshopping samedi. 

09:40: Télevirine. 

10:10: Tous ensemble. Magazinea. 

12:00: Les 12 coups de midi!. 

Jean-Luc Reichmannek aurezketen 

duen lehiaketa berria. 

13:00: Journal. Claire Chazalen 

eskutik. 

13:20: Reportages. ‘Sept enfants 

autour du monde, la fin 

du voyage’. 

14:20: Telefilma. ‘L’enfer du 

feu’. Zuz.: John Terlesky. Akt.: 

Brooke Burns. 2008. 


Argentina - Alemania. 

‘New York, police...’. 00:45 

17:50: Tous ensemble. 

18:45: 50 MN inside. 

20:00: Journal. Albistegia. 


Paraguai - Espainia. 

22:55: New York, unité spéciale. 

Telesaila. ‘Voyeur’. 

‘Tueur de dames’. 

00:45: New York, police judiciaire. 

Telesaila. ‘Les mains libres’. 

‘Téléréalité’. 

02:20: Alerta Cobra. Telesaila. 

‘Ennemi intime’. 

03:15: L’Affiche du soir. 

03:20: Histoires naturelles. 

04:10: Sur les routes d’Ushuaïa. 

04:35: Musique. 

05:00: Très chasse, très pêche. 

Euskadi Irratia.Onditz eta Luisa 

izango dira Amarauna irratsaioan.Afrikan 

barrena ibili dira bi neska horiek 

abenturaz abentura,eta horietako abentura 

batzuk kontatuko dituzte.Bestalde, 

Iratiko Tourrean ere ibiliko da Amarauna, 

Frantziako Tourra hasten den egun berberean.Ritxi 

Lizartzarekin esperimentu 

bat egingo dute: elkarrizketa osoa hikaz 

egiten saiatuko dira.Gastronomiaren 

atalean,berriz,Aitor Bergaretxerekin hitz 

egingo dute.Bartzelonan jatetxea duen 

arrasatearra da Bergaretxe. 

Radio Euskadi. Joan Saura Kataluniako 

Barne sailburua izango da Mas 

que palabras saioan. Auzitegi Konstituzionalak 

Estatutuari buruz emandako 

ebazpena jorratu da gehien aste honetan, 

eta Inciativa per Catalunya-Verdsko 

presidenteak ere erabaki hori aztertuko 

du Marcos Gonzalez esatariarekin. 

France 2 

07:00: Télématin. 

09:30: Thé ou café. Catherine 

Ceylacen eskutik. 

10:50: Paris sportifs. Magazinea. 

11:20: Les z’amours. Texek 

aurkezten duen lehiaketa. 

11:55: Tout le monde veut 

prendre sa place. Naguik 

aurkezten duen lehiaketa. 

13:00: Le journal. Laurent 

Delahousseren eskutik. 

13:25: Les colères de la terre. 

‘Quand el ciel se déchaine’. 

15:05: Hercule Poirot. Telesaila. 

‘L’affaire du bal de la 

victoire’. 

16:00: Telefilma. ‘Beau masque’. 

Zuz.: Peter Kassovitz. 

Akt.: Stefano Cassetti, Julie 

Debazac. 2005. 

‘On n’est pas couche’. 22:50 

17:50: Txirrindularitza. Frantziako 

Tourra. Erlojupekoa. 

20:00: Journal. Laurent Delahoussek 

aurkezten duen albistegia. 

20:35: Le Plus Grand Cabaret 

du monde. Patrick Sebastienek 

aurkezten duen 

ikuskizuna. 

22:50: On n’est pas couché. 

Laurent Ruquierrek aurkezten 

duen saioa. 

01:25: Smaïn au théatre du 

gymnase. Ikuskizuna. 

03:05: Panique dans l’oreillette. 

05:05: Newport Beach. Telesaila. 

05:50: Les z’amours. Lehiaketa. 


‹ Agenda 

FM 

89.2 Segura irratia 

89.7 Antxeta irratia 

91.4 Euskalerria irratia 

91.8 Irulegiko Irratia 

93.6 Arrate irratia 

94.4/95.2 Euskadi irratia 

95.5 Xiberoko Boza 

96.0 Bilbo Hiria 

97.0 Tas-Tas irratia 

99.8 Herri Irratia 

101.3 France Bleu Pays 

Basque 

102.6 Bizkaia irratia 

103.5 Gaztea 

106.6 Gure Irratia 

107.0 Eguzki irratia / 

Oiartzun irratia 

107.5 Txolarre irratia 

107.5 Xorroxin irratia 

107.7 Hala Bedi 

AM 

1224 Herri Irratia 

Internet 

www.info7.com Info7 

D 

France 3 

08:35: Samedi ludo. 

10:05: Côté maison. 

11:00: Les fables de Monsieur 

Aubrée. Dokumentala. 

11:55: Le 12/13. 

12:50: Nous nous sommes 

tant aimés. 

13:25: Les grands du rire en 

croisière. 

15:00: En course sur France 

3. 

15:30: Les vacances en 

chansons. 

17:10: Expression directe. 

17:15: Slam. Lehiaketa. 

17:45: Des chiffres et des lettres. 

18:20: Questions pour un super 

champion. Lehiaketa. 

18:50: Le 19/20. 

20:10: Un été a la carte. 

20:35: Telefilma. ‘Les trincheurs 

(1/2)’. Zuz.: Laurent 

Carceles. Akt.: Pascal Legitimus, 

Sara Martins. 2007. 

23:40: Soir 3. 

00:10: NYPD Blue. 

Arte 

18:15: Les dessous des cartes. 

18:30: Cuisines des terroirs. 

19:00: Arte journal. 

19:15: Arte reportage. 

19:55: 360º GEO. ‘La montagne 

sacrée du Daghestan’. 

20:40: Marie-Antoinette. 

Doku-fikzioa. Zuz.: David 

Grubin. 2005. 

22:15: Journée Montpellier 

danse. 

22:20: Réfraction. Baleta. 

Alonzo King’s Baletaren eskutik. 

23:00: Gnosis. Baleta. Zuz.: 

Akram Khan, Gauri Sharma 

Tripahti. Dantzaria: Faheem 

Mazhar. 

23:20: Roaratorio. Baleta. 

00:00: Metropolis. 

00:45: Zinema. ‘Betty’. Zuz.: 

Claude Chabrol. 1991.


Plaza›Kultura 

Iragarria izanagatik, euri zaparradak ustekabean harrapatu zituen Heletara hiru egunez Euskal Herrian Zuzenean jaialdiaz gozatzera joandakoak. GAIZKA IROZ 

Ekaitzak EHZ astindu du 

Atzo arratseko euri eta haize bolada 

bortitzak eragindako kalteak bertan behera 

utzi ditu lehen eguneko kontzertu nagusiak 

Antolatzaileek gaur erabakiko dute 

jaialdiaren 15. ekitaldiarekin jarraitu ala ez 

Nora Arbelbide Heleta 

Alerta laranja. Abisatua zuten 

eguraldi zentroetatik. Arratsalderako 

errana zuten. Eta erranak 

behingoan egia. Haize nahasi eta 

indartsua, eta euria marra-marra, 

lepo, Heleta (Baxenabarre) 

honetan. Ez da lehen aldia. Baina 

aldi honetan hor zuen Euskal Herria 

Zuzenean jaialdia. 19:15ak aldera 

gertatu zen hondamendia 

ekarri duen euri uhar bortitza. 

130 kilometro orduko haizeak ez 

du barkatzen. Ez zuen luzaz 

iraun, alta. Baina iraun zuen apur 

horrek dena hankaz gora jarri 

zuen. Eta eguzkia berriz agertzerakoan 

sinesgaitza zitekeen bost 

minutu lehenago kaos gertatu 

izana pentsatzea. Baina hor da 

kaltea. Tresneria guztiak kalte 

handiak jasan ditu. Arazo tekniko 

larriak sortu ditu euriak. Soinu 

eta argien mahaiak ur anitz 

bildu dute. Bi zauritu ere izan 

dira. Justu lehen kontzertu nagusia 

hastekoa zen. 

Zer egin. Gaur goizeko 8 :00ak 

arte luzatua dute alerta laranja. 

Uharra bukatu bezain laster auzapeza 

hurbildu zitzaien antolatzaileei 

baita seguritate batzordekoak. 

Lehenik, taula gain nagusikoak 

–The Jim Jones Revue, 

Gojira eta Alpha Blondyren emanaldiak, 

besteak beste– deuseztatzea 

erabaki zuten. Eta gero gaineratekoak. 

Bazuten jada aski 

arrangura horrela arduradunek. 

Asegurantzen beha egon ziren 

berant arte. Hauekin hartu behar 

izan zuten azken erabakia. Lerro 

hauek idazterakoan ez zekiten 

gaurko eta biharko egunei buruz, 

eta gaur goizera arte ez da jakingo 

jaialdiaren 15. ekitaldiak aurrera 

egingo duen ala ez. Anartean, sarreren 

txartelak ez dituzte lekuan 

berean ordaintzen. 

Giroa pizten hasia zen 

Alta, ongi hasia zuten dena. Lasterketa 

hasi berri duen bat zango 

ukaldi batez lurrera botatzen balitz 

bezala. Arratsaldean ttuku 

ttuku hurbildu ziren laguntzaile 

eta festibalariak. Irria ezpainetan. 

Oraindik bero egiten zuen 

eta eguzki ederra zegoen zeruan. 

Heletako bigarren urteak lehena 

bezain ongi eta, zergatik ez, hobeki 

iragaiteko asmoekin hasia zen. 

Herri osoan murgildua, zapping 

handi bat bezala antolatua zuten. 

Sei gune, sei giro. Eta giroak preseski, 

pizten hasi ziren. Bestarako 

etorriak, beti prest bestaren egiteko. 

Batzuek ez dute gauza handirik 

behar eta, «euskaldunak gara 

Euskal Herrikoak…» kantatzen 

tira ahala entzun zitezkeen antolatzaileen 

erabakia jakin aitzin 

Ekaitzak ez zuen luze 

iraun, baina nahikoa 

izan zen dena 

hankaz gora jartzeko 

Giro goibelari kasurik 

ez eta bestak gaina 

har zezan saiatu ziren 

Heletara joandakoak 

baita gero ere, herriko ostatuetan 

erbesteraturik. Giro goibelari kasurik 

ez eta bestak gaina hartzeko 

asmoz. 

Euri uhar mementoan, oihal 

etxeetan zirenek borrokan aritu 

behar izan zuten haizeak ez eramateko, 

ez haiek, ez puskak, ez 

oihal etxeak ere. Oihal etxe bat 

baino gehiago aireratu baitzen. 

Ekaitzaren ostean, arropak 

lehortzen kanpalekuan. GAIZKA IROZ 

Amore eman, dena bildu eta sartu 

dira etxera, busti-bustiak. Besteak 

uharra pasatzera utzi eta 

etorri ziren, lehorrak. Azken batzuk, 

euri jasa gertatu zelarik ostatuetan 

ziren eta oihal etxe eta 

jantziak zein egoeretan ziren ez 

pentsatu eta segitu zuten aitzina 

besta. Uharra aitzin, zifra zehatzik 

gabe oraino, 5.000 lagun inguru 

espero zituzten antolatzaileek 

lehen egunerako. 

Besta bozgorailuetatik 

Taula gain nagusiaren parean 

beste oholtza bat jarria zuten, lehen 

aldiz, zirkoko karpa baten azpian. 

Karpapeak giro intimoago, 

beroago bat ekartzeko kontzer- 

tuei. Idauze Mendin (Baxenabarre) 

lehen urtean esperimentatu 

zuten eta arrakasta handia izan 

zuen. Orain, berriz esperimentatzea 

nahi zuten, edo dute, dependitzen 

du zer izanen den azken 

erabakia. 

Bada ere talde gazteentzat 

prestaturiko agertokia. Agerria 

ostatuaren bazterrean, musika 

kolektiboen eszenak punk aire 

bat hartua zuen. Kamioi ireki baten 

itxurakoa, teilatu mehe baten 

pean, saltoka eginez gero tresneria 

guztia mugitzen dela, giroa ere 

laster piztu zuen. Tokiko talde 

gazteei utzia zien eremua. Eta 

funtzionatzen du formulak. Gaztetasunaren 

espontaneitatearen 

xarma dauka lekuak. Hor aritu 

zen, konparazione, Amikuzeko 

The Proot’s taldea. Ttattar eta 

guzti, The Clash edo beste, rock 

munduko klasikoak eman dituzte, 

umoretsu eta kementsu. 

Tenore berean, plazaren bestaldeko 

Itsasoa ostatuan Mursego 

ari zen. Jarleku ederretan jarri 

eta, hor ere giro intimoa zuten 

proposatzen. Biolontxelo eta ahotsarekin, 

Mursegok ostatuak 

daukan leize beltz itxura horri argia 

ekarri zion. Hortik zenbait 

metrotara, plaza. Atzo gauean, 

uharretik landa jendez gainezka 

egon zena berant arte. Musika 

bozgorailuetatik pasatzen zuela. 

Bozgorailu horiek ez baititu 

hondatu ekaitzak.

Ainhoa Sarasola Donostia 

Nola erakarri jendea 

euskarazko antzerki 

mundura? Zaleak sortzeko 

antzerki eskola 

eta talde gehiago behar dira? Ala 

aurrez euskal antzerkiaren historia 

ezagutaraztea falta da? Transmisioan 

dago arazoa, ala antzerkiaren 

prestigio faltan? Eta batez 

ere, zein antzerki egin nahi den ba 

al daki euskal antzerki munduak? 

Galdera horiek eta beste hainbat 

mahai gainean izan ziren atzo Donostiako 

Psikologia fakultatean, 

Ehaze Euskal Herriko Antzerkizale 

Elkarteak antolatutako Esperientzixak 

gogoeta gunean. Erantzunak 

topatu nahian, nor bere esperientziatik 

mintzatu ziren Joserra 

Fachado, Eugenio Arozena, 

Antton Luku eta Jose Angel Irigarai, 

Ander Lipusek gidatutako 

mahai inguruan. 

Donostiako Zurriola ikastolan 

antzerki irakasle lanetan 16 urte 

daramatza Fachadok. 265 ikasle 

ari dira antzerkia ikasten bertan, 

24 taldetan, bakoitza bi orduz astean. 

Maila bakoitzean ikasleekin 

egiten ari diren lana azaldu zuen: 

txikienekin mimoa landuz edo 

ipuinak antzeztuz; helduagoekin 

antzezlan ezagunak taularatuz 

edo obrak idatziz... «Pixkanaka 

emaitzak ikusten ari gara, eta ez 

gure ikasle batzuk Goenkale-ra joan 

direlako. Guk beti esaten dugu, 

gu ez gaudela aktoreak ateratzeko, 

baizik eta antzerkizaleak ateratzeko. 

Askotan hitz egin dugu 

horretaz haiekin: garrantzitsuena 

da antzerkia gustuko izatea, 

eta gustuko baduzu, antzerkiari 

lotuta joango zara beti». Zaletasuna 

pizteko eskolen bidea garrantzitsua 

dela uste du Fachadok, eta 

hartarako irakasle eta gurasoek 

eginiko ahalegina —eta debaldeko 

lana, antzezlanak euskaratuz, 

esaterako— nabarmendu zuen. 

Bertsolaritzaren arrakasta 

Ildo berean dabil Luku zale berriak 

sortzen; antzezlanak idazten 

eta antzerki mundua ikertzen ez 

ezik, irakaskuntzan. Donibane 

Garaziko Lizeoko ikasleekin ari 

da lanean, eta gogoetarako iturri 

zaizkio haiekin bizi izandakoak. 

Ehazeren eta Bertsozale Elkartearen 

ereduak parekatu zituen. 

«Guk haiek bezala egiten badugu, 

arrakasta izango dugula interpreta 

liteke, eta ezetz uste dut. Bertsolaritzak 

badu legitimitate oso azkarra, 

antzerkilariak ez duena, 

eta hori haurrak ttipi-ttipitatik 

ulertzen du. Jostatzen bada errimekin, 

denak geratzen dira ma- 

Tomas Acillonaren lan piktorialistak 

40›› jarri ditu Bilboko Arte Eder museoak 

Zaleak euskarazko antzerkiaren mundura nola erakarri eztabaidagai izan dute antzerkiaren arloko 

hainbat profesionalek Donostian, Ehazek antolatutako ‘Esperientzixak’gogoeta gunean. 

Zaletasuna piztu nahian 

Ander Lipus, Eugenio Arozena, Antton Luku eta Joserra Fachado, atzo, Donostian. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS 

haian, ‘zein haur argia dugun’ 

esanaz, baina hasten bada auzoaren 

eskarniatzen-edo, ‘hori ez da 

egiten’ esanen diote. Bat positiboa 

da, eta, bestea, oso negatiboa». 

Bertsolaritza BECen 14.000 zale 

biltzera nola iritsi den aztertzean, 

erantzuna argi du Lukuk: «Bertso 

eskoletatik; transmisio lan oso sakona 

egin izan da». Lizeoko zenbait 

ikasle ohi egungo ikuskizunetara 

joaten direla esan zuen. 

«Denak dira antzerkian arituak. 

Antzerkia esplikatu behar badugu, 

ez da sortuko bat ere ez. Praktika 

horretan bertsozaleak behar 

baldin badira segitu, uste dut izan 

behar dela talde horien trinkotasunean, 

eta herriz herri egin nahi 

izan den lan sakon hori egiten». 

Elkartearen zereginarekin lotu 

zuen gogoeta. «Ez baditugu borroka 

alor berriak irekitzen, Ehaze 

joanen da porrotera, beste EATB 

[Euskal Antzerki Taldeen Biltzarra] 

bat izatera. Sentitu behar dugu 

ezin sortuz dabilen antzerkia 

ezker eta eskuin, gaztetxeetan eta 

nonahi; barranda horretan izan 

behar dugu, delako lengoaia berri 

horren sustatzen». 

Transmisioaren garrantzia 

Bestelakoa da oso Eugenio Arozenak 

azaldutako ibilbidea. Oiartzungo 

Intxixu antzerki taldea ardatz 

hartuta mintzatu zen — bertan 

aritu zen aktore eta zuzendari 

1965etik 1982ra—, eta garai bakoitzak 

antzerki mota ezberdina egitea 

nola eragin duen azaldu zuen: 

gerra osteko antzezlan klasikoak, 

euskal antzerkiaren mugimen- 

duaren sorrera, zentsura... «Intxixuren 

edertasuna ez da Intxixu, 

baizik garai hartan zen giro orokorra; 

baziren eskultoreak, kantariak, 

Ez Dok Amairuko jende 

multzo handia, batak besteari laguntzen 

geniona». Artista han- 

‘‘ Gu ez gaude ikasleekin 

aktoreak ateratzeko, 

baizik eta antzerki zaleak 

ateratzeko» 

JOSERRA FACHADO 

Aktorea eta antzerki irakaslea 

«Sentitu behar dugu 

ezin sortuz dabilen 

antzerkia, gaztetxeetan 

eta nonahi» 

ANTTON LUKU 

Antzerki idazlea eta irakaslea 

«Finlandian, esaterako, 

edozein herritan bada 

profesionalek gidatutako 

talde amateur bat» 

EUGENIO AROZENA 

Antzezle, zuzendari eta ikertzailea 

«Oteizak ekarri zuen 

pastoralak, bertsolaritza 

edo antzerkia ikusteko 

begi garaikide hori» 

JOSE ANGEL IRIGARAI 

Kulturgilea 

dien aldetik jasotako babesa eta 

aholkua gogoan, egungo profesionalak 

eskoletara eta talde amateurrengana 

hurbiltzea proposatu 

zuen, euren esperientzia gazteei 

transmititzeko. Hain zuzen, elkarte 

berriak talde amateurretan 

indarra jartzearen alde egin zuen. 

«Finlandian, esaterako, edozein 

herrixkatan bada talde amateur 

bat, profesional batek kudeatuta. 

Haietan jarri behar dugu indarra, 

bestela ez dugu asko iraungo». 

«Bertako eta unibertsal» 

Ez Dok Amairuko garaietan landutako 

esperientziak gogora ekarri 

zituen Jose Angel Irigaraik. 

«Bidea jorratu ahala kontzientzia 

hartu genuen sustraituta ginela, 

guk nahi genuela gure izaera, antzerkia, 

kantagintza... ezagutu, ez 

baitzen bakarrik azaleko kultur 

era bat, baizik existentzian kokatzeko 

manera bat». Bide horretan 

Jorge Oteizari asko zor zaiola uste 

du. «Oteizak ekarri zuen pastoralak, 

bertsolaritza edo antzerkia 

ikusteko begi garaikide hori; horrek 

konplexuz betea eta zokoratuta 

zegoen herrian sekulako taupada 

ekarri zuen, autoestimuan 

oso mesedegarria izan zen laztana». 

Orduan bezala, egun «bertako 

eta unibertsal naturaltasunez» 

sentitzearen alde azaldu zen. 

Antzerkiaren alorreko hainbat 

aurpegi ezagun bildu ziren mahai 

ingurura, eta publikotik, aurrera 

egiteko animoak eman zizkieten 

elkarteko kideei. Transmisioaren 

eta prestigioa berreskuratzearen 

beharra nabarmendu zituen Jose 

Mari Carrere ipuin kontalariak. 

Baikorrago mintzatu zen Ramon 

Agirre aktorea, eta antzerki eskoletako 

ikasleen alde eginda, aurrera 

begira zer nolako antzerkia 

egin nahi duten haiek erabakiko 

dutela ziur azaldu zen. 


Sugeen 

liluratzailea 

Kritika 

Getxoko Jazz Jaialdia 

Charles Lloyd New Quartet 

Lekua: Getxoko Biotz Alai plaza. 

Eguna: Uztailaren 1a. 

Iraupena: Bi ordu. 

Ikusle kopurua: 800 lagun inguru. 

Joseba Martin 

H 

irurogeita hamabi urte 

ditu saxo jotzaile amerikar 

honek, baina gazte 

baten gogoa erakusten du: bere 

tresnak hartzen dituenean energiaz 

jotzen ditu, dantzan egiten 

du bere musikariak bakarrik uzten 

dituenean, txantxetan aritzen 

da beraiekin eta tarte batzuk 

hartzen ditu bestelako soinuak 

sortzeko (marakekin pianoaren 

barruan, esaterako). Maisua da 

Charles Lloyd, batez ere musikari 

gazteen bila aritzen denean; ongi 

ikusi genuen Getxoko ekitaldian: 

aparteko artistak dira beste hirurak, 

Jason Moran pianoan, Reuben 

Rogers kontrabaxuan eta 

Eric Harland baterian. 

Betiko moduan agertu zen: 

betaurreko ilunekin eta txanoarekin 

eta liderra nor zen lehenbailehen 

erakusteko saxo sopranoa 

hartu zuen Lloydek, 

Ramanujan kantu berriaz hasteko. 

Sugeen liluratzaile baten 

jarrera hartu zuen musikariak 

hamabost minutuko pieza luze 

honetan, besteen lehenengo soloak 

onartuz. 

Estilo propioa garatu du Lloydek 

saxo tenorrean, batzuetan 

John Coltraneren izkinak antzematen 

direla. Hard bop-aren ondorengo 

lurraldean mugitzen da 

amerikarra; dena den primeran 

abiatzen da estilo guztietan: baladetan, 

latin jazz-ean, soul-etik 

hurbil edo esperimentazioan. Eta 

gauza bera gertatzen zaie ondokoei: 

denetarik jotzen dute inongo 

ahaleginik egin gabe. Solo 

ugari burutu zituzten hauek eta 

entzuleen txaloak guztiz adierazgarriak 

izan ziren. Horrela gertatu 

zen Booker’s garden leloan, 

non Lloydek flauta hartu zuen 

haurtzaroko laguna gogoratzeko; 

gauza bera sentitu genuen lehenengo 

bisean, Silvio Rodriguez-en 

Rabo de nube famatuan. 

Tarte honetan, «...un aguacero en 

venganza...» esaldia ahoskatzen 

ari ginela izugarrizko zaparrada 

entzun genuen karparen barrutik. 

Beste bis bat eskaini zuen 

laukoteak eta orduan konturatu 

ginen bi orduak beteak zituela. 

Entzuleek zutik eskertu zituzten 

bai bisak bai kontzertua eta, ohi 

bezala, Lloyd hunkituta zegoen, 

eskua bihotzean, ondo egindako 

lanaren zaporea ezpainetan zuela.


Plaza › Kultura 

Margolan itxurako argazkiak 

Bilboko Arte Eder 

museoak Tomas 

Acillonaren lan 

piktorialistak bildu ditu 

erakusketa batean 

Irune Berro Bilbo 

Getxoko Algorta auzunean zeukan 

etxeko sotoan antolatu zuen 

laborategia Tomas Acillonak (Getxo, 

Bizkaia, 1893-Miarritze, Lapurdi, 

1957). Abokatua zen ofizioz, 

eta argazkilaria afizioz. «Bazituen 

beste zaletasun batzuk, baina argazkilaritzari 

eman zizkion ahalegin 

handienak», azaldu du Tomas 

Acillonaren semeak, Javier 

Acillonak. Argazkilariaren alabak, 

Carmen Acillonak laga dizkio 

lan gehienak Bilboko Arte 

Eder museoari, aita izan zuenak 

onduriko obra erakutsi dezaten. 

«Etxea biluzik daukat orain», 

esan du Carmen Acillonak erakusketaren 

aurkezpenean; «pareta 

guztiak zuri eta hotz geratu dira; 

argazki guztiak ekarri ditut». 

1932tik 1957ra bitartean, piktorialismoaren 

oinarriei jarraiki 

Acillonak eginiko 45 argazki dira 

Arte Eder museoko erakusketan 

bildurikoak. Horien ondoan Andres 

Isasi musikariak eginiko sei 

argazki ere badaude. Izan ere, Acillonak 

Isasi izan zuen adiskide eta 

lankide, eta hari eskerrak lortu 

zuen goma bikromatuaren teknika 

garatzea, Mikel Lertxundi historialariak 

azaldu duenez. 

Goma bikromatuaren teknikaren 

bidez, margolan itxura har- 

Tomas Acillonaren argazkien erakusketa ireki dute Arte Eder museoan. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS 

tzen zuten argazkiek. Goma arabiarrari 

potasio bikromatoa eta 

pigmentuak gehitzen zizkioten, 

eta ondoren, argazkigintzakoa ez 

zen paper batean jartzen zuten negatiboarekin 

batera, argipean. 

Horren ostean, uretan sartzen zuten 

negatiboa, argazkia lortzeko. 

Isasik eta Acillonak urteak 

eman zituzten teknika mendean 

hartu nahian, eta 1932an lortu zuten. 

Prozesuari azken emaitzari 

baino garrantzi handiagoa ematen 

zion Acillonak. Hots, argazkia 

sortzeko prozesuan artistak zenbat 

eta parte-hartze handiagoa 

Alex de la Iglesiak jasoko du 

Espainiako Zinemaren Saria 

Donostiako 

Zinemaldian emango 

diote saria, «zinemari 

egindako ekarpen 

berritzaileengatik» 

Efe Madril 

Alex de la Iglesiari eman diote 

aurten Espainiako Zinemaren Saria. 

Urteko profesionalik onenak 

nabarmendu nahirik banatzen 

ditu sariok Espainiako Kultura 

Ministerioak, eta zinemagile bilbotarra 

izan da aukeratua. 

«Zoriontsu eta harro» sentitzen 

den arren, objektiboki begiratuta 

«lotsatuta» dago zuzendaria: 

«Sari hau ni baino gehiago merezi 

duten bost pertsona bururatzen 

zaizkit, gutxienez», adierazi zuen 

atzo sariaren berri izan ostean. 

Zinema zuzendaria ez ezik, gidoilaria 

eta Espainiako Zinema 

Akademiako presidentea ere 

bada De la Iglesia. Akademia horrek 

igorritako ohar batean agertzen 

denez, De la Iglesiaren «ibilbide 

profesional eztabaidezina, 

berritzailea eta urratzailea» eta 

Akademian bertan eginiko lana 

kontuan hartu dute saria ematerakoan. 

«Espainiako zinema osatzen 

dutenen arteko batasunaren 

alde egin du lan, eta baita horien 

eta gizartearen arteko hurbiltzearen 

alde ere», azpimarratu du Ignasi 

Guardans Espainiako Zinema 

Institutuko zuzendaria buru 

duen epaimahaiak. 

Ibilbide luzeko zinemagilea 

Deustoko Unibertsitatean Filosofian 

lizentziatu ostean sartu zen 

zinemaren munduan, eta dekoratzaile 

eta zuzendari artistiko gisa 

izan, orduan eta baliotsuagoa zen 

obra, argazkilariaren arabera. 

Paisaiak eta erretratuak 

Argazkiak bainoago, ikatz hautsez 

eginiko margoak dirudite 

Acillonaren lanek. Paisaiak eta 

indar dramatiko handiko erretratuak 

erakusten dituzte, batik bat. 

36ko gerraren aurretik obra joria 

osatu zuen. Espainiako Gerraren 

hastean, ordea, argazkiak egiteari 

utzi behar izan zion, besteak 

beste etxea kendu ziotelako. Gerra 

ostean, natura hilak egiteari 

ekin zion. 

jardun zuen hainbat filmetan. 

1991n estreinatu zen bere film 

labur bakarra (Mirindas asesinas), 

eta jaialdi ugaritako sariak 

eskuratu zituen. Acción mutante 

lehen film luzearekin Espainiako 

hiru Goya sari eskuratu zituen, 

eta El día de la bestia bigarrenarekin, 

berriz, sei. Azken honekin, 

jauzi profesional nabarmena 

egin zuen eta urteko film arrakastatsuenetako 

bat izan zen 

zinema aretoetan. Zuzendu 

dituen azken filmeen artean 

daude Perdita Durango (1997), La 

Comunidad (2000), 800 balas 

(2002), Crimen ferpecto (2004) eta 

Los crímenes de Oxford (2007). 

Azken horretan, sona handiko 

aktoreekin egin du lan; Elijah 

Wood, Leonor Watling eta John 

Hurtekin, esaterako. Orain, Balada 

triste de trompeta lan berria filmatzen 

bukatu berri du. 

Euskal Herrian apenas egin 

zuen erakusketarik; 1932. urtean, 

Bilbon eta Donostian erakutsi zituen 

obrak. Alabaina, Euskal Herritik 

kanpora zabalpen handia 

izan zuten Acillonaren lanek. 

1932an Parisen eta Madrilen ere 

egin zituen erakusketak; eta 

1933an, Krakovian, Bostonen eta 

Tokion. «Gizon zintzoa izan zen 

nire aita», esan du hunkiturik 

Carmen Acillona alabak, «inoiz ez 

zuen saldu argazki bat, oparitu 

egin zituen edo etxekoentzat 

utzi». Irailaren 12a arte izango dira 

ikusgai Arte Eder museoan. 

DLaburrak 

Antonio Pennacchik lortu 

du Italiako Strega saria 

LITERATURA ›Antonio Pennacchi 

idazleak irabazi du Strega 

saria,Italiako literatur saririk 

ezagunenetakoa,Canale Mussolini 

liburuarekin.Faxismoaren 

garaian girotuta dago eleberria, 

eta jaioterria utzi beharko duen 

nekazari familia bat du protagonista.Il 

fasciocomunista-rekin 

egin zen ezagun Pennacchi. 

Bide Ertzean-ek lan berria 

aterako du udazkenean 

MUSIKA ›Leidor Sessions iaz 

kaleraturiko zuzeneko diskoa 

hainbat tokitan aurkeztu ondoren, 

boskoteak dagoeneko grabatu 

du beste disko bat. Estudioko 

zazpigarren lan horrek 

Don Inorrez izenburua du, eta 

Gaztelupeko Hotsak diskoetxeak 

argitaratuko du.


‹ Publizitatea


Plaza › Kultura 

Artea D 

Faltsuak 

Begiz 

Ismael Manterola Ispizua 

N 

ola erabakitzen dute arte 

adituek artelanen egileak 

zein diren? Horixe 

da Londresko National Galleryk 

antolatutako erakusketa baten 

Mikel Onandia 

M 

endebaldeko pentsaera 

tradizioko subjektu-objektubereizketaren 

kontra egin izan dute askok 

—dialektika hegeldarrari jarraituta, 

funtsean—, batak bestea gabe 

zerizanik ez dutela argudiatuz. 

Izan ere, gure inguruko errealitatea 

hainbat faktore eta elementuren 

arabera interpretatu, eta hala, 

aldi berean edo bata bestearen 

ostean hautemandakoak ezinbestean 

elkarrekiko harremanean 

ulertzen ditugu. Dialektika 

hori are argiagoa da interpretazio 

eta juzgamen objektibo eta subjektiboen 

arteko borroka etengabean 

dabilen artearen munduan, 

adibidez, artelanen baitan sortu 

ohi den harremana eta horien inguruan 

sortzen den testuingurua 

aintzat hartuta. Erakusketa askotako 

muntatzeetan artelanen 

arteko elkarrizketakontzeptua 

topiko bihurtzeraino errepikatu 

eta benetako harremanik gutxitan 

lortu arren —berbaroak zenbaitetan—, 

Bilboko Carreras Mugica 

galeriak Iñaki Imaz (Donostia, 

1965) eta Kiko Perez (Vigo, 

1982) margolarien azken lanekin 

antolaturiko erakusketan pintura 

lanen arteko solasaldi interesgarri 

eta aberatsa atzeman dezakegu. 

Belaunaldi eta estilo ezberdinetakoak 

izanagatik ere, erakusketa 

bere barnean egile bakar 

gaia. Arte historia ezagupen esparru 

berri samarra da, eta ia bere 

lanaren sorrera eta gaztaro 

guztia artelan historikoen autoretza 

erabakitzen pasatu du. 

Zientziak eta laguntzeko tresnek 

aurrera egin ahala, arte historiak 

aspaldiko erabakiak aldatu egin 

behar izan ditu, eta garai batean 

pintore edo eskultore batena zen 

artelana, adibidez, gaur egun horrela 

ez dela konturatu gara, edo, 

alderantziz, anonimotzat jotako 

artelana artista ospetsu batena 

dela konturatu gara. Horrek ondo 

azaltzen du arte historia eten- 

Margolaritza, 

osasuntsu 

Kritika 

Artea 

Iñaki Imaz eta Kiko Perez. 

Non: Carreras Mugica galeria 

(Bilbo). 

Noiz arte: uztailaren 30era arte. 

baten mostra balitz bezala agertzen 

zaigu; alegia, ez dago bi 

artisten lanen gaineko bereizketarik 

agerian —nahasita ageri 

dira pintura lanak, formatu 

handi eta txikikoak, baita lan 

eskultorikoak, olioak eta esmalteak 

ere, eta ez dago haien ondoan 

txartel argibidedunik—. 

Artistak baino gehiago, artelanak 

dira protagonista, sarritan 

gertatzen ez dena. Esan bezala, 

halako muntatzeek derrigorrean 

margolanak ikusteko gure 

modua baldintzatzen dute, aldi 

berean irakurketa eta atzemateko 

bestelako modu eta bideak irekiz; 

kasu honetan, kutsu esperimentaleko 

sortze prozesuaren 

barnean izaniko elkarreraginak 

azken pauso eta plasmazioa ezagutu 

dute publikoaren aurrean 

agertzean. Biak pintoreak izaki, 

Imaz eta Perezen lanen artean 

erlazio formalak sortzen dira, 

baita kromatikoak eta sinbolikoak 

ere, baina bakoitzak bere estiloa 

dauka, eta ezberdintasunak 

ere nabariak dira oso, lehen gainbegiratuaren 

ondoren segituan 

ohartzen garen bezala. 

Muga lausoak 

Iñaki Imazek formatu handi samarrak 

darabiltza lan batzuetan, 

eta kolore bizien erabilera eta figura 

biomorfoak dira haren pinturen 

ezaugarri nagusiak. Oro 

har lan abstraktuak izan arren, 

badute inplikazio sinbolikorik, 

eta sujerentzia figuratiboak —batzuek 

animalien enbrioi tankerako 

itxura hartzen dute, irudi primitiboak 

gomutarazteraino— asma 

ditzakegu hauetan; oihal zein 

taula gainean izan, gradazio kromatikoak 

eta pintura muga zehatzak 

konbinatzen ditu, tonu ilun 

gabe aldatzen den ezagupen bat 

dela. Adibidez, orain dela gutxi 

arte Goyaren lan esanguratsuena 

zen Kolosoaizeneko artelana, 

baina Goyarena ez bada, Prado 

museoan egindako azken ikerketak 

dioen bezala, onartu behar 

dugu Goyaren pareko beste egileren 

bat bizi zela garai hartan. 

Hala ere, arte historia sortu zenean 

artistaren irudia inportantzia 

handikoa zelako gaude gu 

hain lotuta egilea bilatzeko obsesioarekin. 

Horren inguruan, askotan 

egin da faltsuen gaineko 

hausnarketa edo aldeko aldarrikapena. 

Orson Wellesek 1975ean 

filmatutako F for Fakefilmak zalantzan 

jarri zuen artistaren iru- 

eta alaien kontrasteez, forma eta 

koloreen oreka zein tentsio esanguratsuei 

bide emanez. Lan tridimentsionalei 

dagokienez —berdin 

gertatzen da Kiko Perezen lanetan—, 

margolaritzaren eta eskulturaren 

arteko muga lausoa 

da; izan ere, bi diziplinak konbinatzen 

dituen lanak aurkitu ditzakegu, 

hala nola hormetan zintzilikaturiko 

Ikeako mahai margotuak 

eta hormigoiz, egurrez eta 

pintura arrosaz eginiko eskultura 

lanak. 

Imazen forma borobildu eta 

leunen aldean, Kiko Perez arrazionalago 

agertzen zaigu; egitura 

geometrikoak dira haren lanaren 

oinarri formala —izan pintura 

bidimentsionalak zein bolumena 

lortzen duten bestelako 

piezak, izan molde luzanga horizontal 

eta bertikalak, triangelu, 

karratu eta erronboak—. Tradi- 

dia faltsifikatzaile baten bizitzaren 

kontakizunaren bidez. Azkenean, 

dokumental moduan egindako 

film horrek dokumentuaren 

gaineko zalantzan lagatzen 

du ikuslea, eta ez dakigu benetako 

historia kontatzen ari den edo 

kontatzen ari dena ere faltsua 

den. Antzeko zerbait gertatu zitzaidan 

orain dela gutxi ikusitako 

Garbofilmarekin. 

Zergatik da hain garrantzitsua 

artelan baten egilea zein den jakitea? 

Garaikoa dela jakitearekin 

ez al da nahikoa? 

Orain arte eraiki dugun arte 

historia kontuan hartuz gero, artistak 

garrantzi handia hartzen 

du, artea adierazpen pertsonala- 

Iñaki Imazek Carreras Mugica galerian jarritako artelanetako batzuk. ALFREDO ALDAI / EFE 

zio minimalistari jarraitu zioten 

pintoreak datozkio burura ikusleari, 

baina pauso bat gehiago 

emanda, Perezek pinturaren 

materialtasunari —akabera 

bikaina darabil zenbaitetan— 

eta batez ere koloreari garrantzi 

handia ematen diela esatera 

ausart gaitezke; izan ere, gorria, 

berdea, urdina, zuria eta grisak 

bai modu puruan bai modu 

nahasian erabiliz, ikuslearen 

pertzepzio eta emozioan eragiteko 

ahalmena azaltzen du, materialtasunaren 

sinpletasunak beti 

esperientziaren sinpletasuna 

inplikatzen ez duela erakutsita. 

Horren adibide dugu Full Minio 

(2010), hiru eta sei metro bitarteko 

horma gaineko laranja puruko 

margolan indartsua. 

Hasiera batean Imazek pinturaren 

pathos-a eta Perezek ethosa 

errepresentatzen dituztela iru- 

rekin lotu dugulako. Artistaren 

psikologia edo aztarna sumatu 

nahi dugu pintzelada edo kolpe 

bakoitzaren atzean, nahiz eta 

egin zen garaia ikertzen badugu 

artistaren irudirik ez egon, eta, 

egonda ere, artelanaren helburua 

gutxitan izaten zen artistaren iritziak, 

espresioak edo egoera pertsonalak 

artelanetan islatzea. 

Horregatik asmatu dugu jenioaren 

ideia; gauza bereziak edo zailak 

egiten dituzten pertsona bereziak 

egon direla sinestea gustatzen 

zaigu; miresten ditugu eta 

haien antzekoak izatea amesten 

dugu, eta ez artearen esparruan 

bakarrik. Baina posible al da artistarik 

gabeko arte historiarik? 

dituta ere, bakoitzak bere 

moduan bi ezaugarri horiek 

agertzen dituela esan genezake, 

bai pinturaren lengoaia autonomoaren 

garapen pertsonalarekin, 

baita bien arteko dialektikarekin 

ere. Funtsean, eta egun 

ditugun manifestazio artistiko 

ugariak kontuan izanda gaurko 

artegintzaren diagnostiko 

zorrotz eta fidelik egitea egiaz 

zaila dela onartuta, Carreras 

Mugicako erakusketa ikusita 

lasai esan dezakegu: adierazpen 

artistikoen aniztasuna handia — 

instalazioak, bideo-artea, arte 

prozesuala, erlazio-estetika, eta 

abar— eta horren gehiengoaren 

joera kontzeptuala den garaiotan, 

oraindik ere, baita gurean 

ere, margolaritzak —askok 

aspaldi agortutzat ematen zuten 

diziplina zahar horrek— osasuntsu 

jarraitzen du.

‘Etxajuari’ su emanez 

Gaur hasiko dira festak 

Urdiainen, eguerdian, 

‘etxajua’botatzean, eta 

datorren asteazkenean 

bukatuko dira 

Iñigo Astiz 

Suziri deitu, edo Sakanako 

eskualdean (Nafarroa) egiten 

dutenez, etxaju deitu, kontua da 

metxa piztu, eta berdin lehertzen 

dela, eta berdin eman ohi diela 

hasiera festei. Gaur bertan gertatuko 

da hori Urdiainen, eguerdian. 

Suziri hotsa entzun, eta 

hasiak izango dira sanpedroak. 

Hortik aurrera festa izango da 

nagusi herriko kale eta etxeetan, 

asteazkenean dena bukatuko den 

arte. 

El Cohete izeneko txaranga arituko 

da hasiera ekitaldi hori alaitzen, 

eta bazkal ondorenean kirola 

izango da nagusi iluntzera 

bitartean. 17:00etan, haurren lasterketa 

izango da; 19:00etan, 

berriz, Nafarroako lau t’erdiko 

txapelketaren finala. Musika 

saioa izango da gero Gaubela taldearekin, 

22:30ean egingo den 

herri afariaren aurretik eta ondoren. 

01:00etan hasiko da gauean 

musika, eta 04:00etan bukatuko 

da. 

10:00etan hasiko dira festetako 

egitarauko ekitaldiak igandean. 

Erromeria izango da San Pedro 

baselizara, eta 12:00etan ospatuko 

da meza nagusia. Han bertan 

egingo dute bazkaria herritarrek 

14:00etan, eta 17:00etan zortzikoa 

dantzatuko dute. Afalordu inguruan 

itzuliko dira herrira, 

20:00etan, Egan taldearen dantzaldian 

egoteko. 20:00etan zezensuzkoa 

izango da, eta afalondoan, 

dantzaldia berriz. 

Aste osoan ere festa 

Aste osoan ere egunero izango 

dira dantzaldiak, afalaurre eta 

afalondoan. Joselu Anaiak ariko 

da astelehenean, Laiotz asteartean, 

eta Cafe Irlandes asteazkenean. 

Izango da bestelakorik ere, 

ordea. Astelehenean, esaterako, 

Kiki & Koko bikoteak antzerkia 

eskainiko du. Asteartean, 

17:00etatik 20:30era zesta-punta 

erakustaldia izango da, eta asteazkenean 

puzgarriak, 12:00etatik 

14:00etara. Afizionatuen mailako 

pilota partidak izango dira 

17:00etan hasita, eta goizeko 

hiruetan amaituko da festa, azkenik, 

Cafe Irlandes taldearen 

azken doinuekin batera. 

G Egitarua 

GAUR 

p12:00. Festen hasierako ‘etxajua’, 

El Cohete txarangak alaitua. 

p17:00. Haur mailako lasterketa. 

p22:30. Herri afaria. 

p20:00-22:00 eta 01:00- 

04:00. Musika saioa, herriko 

plazan, Gaubela taldearen eskutik. 

BIHAR 

p10:00. Erromeria, San Pedro 

baselizara. 

p12:00. Meza nagusia, baselizan. 

p14:00. Bazkaria, San Pedro 

baseliza inguruko zelaietan. 

p17:00. Zortziko dantzaldia, 

baseliza inguruetan. 

p22:00. Zezensuzkoa, herriko 

kaleetan zehar. 

p20:00-22:00 eta 00:30- 

03:00. Plazako musika, Egan 

taldearen eskutik. 


Bizia ‹ Plaza 

Emakumeen bazkaria, Urdiaingo jaietan. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS


Plaza › Bizia 

Gerizpean D 

2 Ahotan 

«Bata joan, bestea 

etorri, gure etxeak 

ostatua dirudi» 

Gotzon Garateren 

‘Atsotitzak’ liburutik hartua 

2 Igarkizuna 

Edozein 

goratasunetik 

erortzen da eta ez 

da hausten, uretara 

bota eta berehala 

desegin. Zer da? 

J. M. Olaizola ‘Txiliku’-ren ‘Axa Mixa 

Zilarra’ liburutik hartua 

Erantzuna:papera 

Euskal Herriko 

hondartzak 

Arena 

Pobeña 

Zierbena 

Santurtzi 

Arrigunaga 

DLaburrak 

Ereaga 

Areeta 

Muriola 

Plentzia 

Meñakotz Barrika 

Atxabiribil 

Gorrondatxe Arrietara 

Barinatxe 

Portugalete 

Hiru ibilbide aukeran, 

Zuia gertutik ezagutzeko 

ZUIA›Urte osorako bisitaldi 

gidatuak antolatu ditu Zuiako 

Kuadrilak, hiru ibilaldi egiteko 

aukera eskainiz. Besteak beste, 

inguruko erromanikoko eraikinak, 

jauregi eta dorretxeak, eta 

Legutio eta Aramaio ezagutuko 

dituzte bisitariek. 

Sopela 

Getxo 

Algorta 

Irudia qZumarraga 

EZPATAK ANTIGUAKO BASELIZAN 

Dantzarien ezpatak zerura aireratu ziren beste behin Zumarragako 

Antigua baselizan atzo, Santa Isabel egunean. 10:30ean sartu ziren 

dantzariak santutegira Ama Birjina gurtzera. Aldarearen aurrean 

Zumarragako ezpata-dantza dantzatu zuten; aurretik, txistularien 

Armintza 

Gorliz 

Astondo 

San Fermin herrikoien 

aldeko deialdia bihar 

Bakio 

BIZKAIA 

IRUÑEA ›Gora Iruñea! plataformak 

San Fermin herrikoien aldeko 

ekintzak antolatu ditu 

biharko. 16:00etan txupinazoa 

botako dute, eta 20:30era arte 

era askotako jarduerak antolatu 

dituzte: trikitilariak, zezentxoak, 

askari handia, dantza, txistorra 

jana eta musika, besteak beste. 

Iruñeko Alde Zaharreko Erraldoi 

Konpartsak deialdiarekin bat 

egin du, eta 19:00etan irtengo 

da Jarauta kaletik. 

Arribolak 

Aritzatxu 

Bermeo 

Laga 

Laidatxu 

Mundaka 

Laida 

Lapatza 

Elantxobe 

Toña 

Sukarrieta 

San Antonio 

Ibarrangelu 

Kanalape 

Busturia 

Kanala 

San Kristobal 

Ereño-Raid sari nagusia 

jokatuko da gaur 

EREÑO ›Laugarren urtez zaldi 

lasterketak antolatu dituzte 

Ereñon (Bizkaia). Bi ibilbide 

egin beharko dituzte, mailaren 

arabera. CEAP mailakoek 45 

kilometro egin beharko dituzte, 

10:00etan Gabika auzotik abiatuta. 

CEAI mailakoek, berriz, 22 

kilometroko egin beharko dituzte, 

10:30ean abiatuta. Lasterketaren 

antolatzaileek 30 partehartzaile 

inguru izango direla 

iragarri dute. 

Segurako zortzikoaren doinuarekin sartu ziren barrura. Hura amaitzean, 

kanpoaldean jarraitu zuen festak. Dantzariek gizon-dantzaren 

urratsak egin zituzten jendearen aurrean, baita ezpata-dantzarenak 

ere, bigarrenez. AIMAR MAIZ / GOIERRIKO HITZA 

pIrten: 06:41. 

pSartu: 21:58. 

Ea 

Bedaroako Ogella 

t° 

Karraspio 

Ogella Isuntza 

Lekeitio 

Egiluz 

Karraspio Txiki 

Endai 

Gernikako piperrari 

eskainitako azoka berezia 

GERNIKA-LUMO ›Bizkaiko hainbat 

herritako ekoizleak elkartuko 

dira gaur Gernika-Lumoko 

merkatu plazan, Gernikako 

piperraren azoka berezian. 

09:00etan hasi eta 14:30ak 

arte egongo da zabalik. Piperrez 

egindako pintxoak dastatzeko 

aukera izango dute bisitariek, 

Errioxako ardoz lagunduta. 

Horretaz gain, baserritarren eta 

eskulangileen produktuak ere 

izango dira gaurko azokan. 

Mendexa 

pUraren tenperatura: 

17-18 gradu. 

pItsasgora: 

09:14 (3,49 m.). 

21:41 (3,58 m.). 

pItsasbehera: 

03:09 (1,56 m.). 

15:21 (1,56m.). 

Saturraran 

Zazpi Hondartzak 

Arrigorri 

Ondarroa 

Lehena 

Ondarbeltz 

Mutriku 

Lapari-Santiago 

Deba 

Aitzuri 

I. Esoterismo Jardunaldia 

hasiko da gaur Urbilen 

USURBIL ›I. Esoterismo Jardunaldia 

hasiko da gaur Urbil 

merkataritza gunean. Uztailaren 

15era arte egongo da irekita, 

eta sarrera doan da. Munduko 

hainbat herrialdetako erakustokiak 

ikusteko eta produktu 

esoterikoak erosteko aukera 

izango da: talismanak, kuttunak 

eta mineralak. Tarot kontsultak 

eta esku irakurketarako 

kontsultak ere jaso ahal izango 

dira.

Gerizpean D 

2 Uda-pasa 

Donostia, 

kultur topagune 

Donostiako Liburu 

eta Disko Azokak 

44 parte-hartzaile 

izango ditu uztailaren 

18ra bitartean 

Maite Alustiza Donostia 

Hasi da Donostiako 35. Liburu eta 

Disko Azoka. Aurten 44 argitaletxek, 

liburu dendek, banatzailek 

eta erakundek parte hartuko 

dute erakustazokan. 

Liburu eta diskoak ez ezik, liburu 

aurkezpenak eta hitzaldiak ere 

egongo dira, Konstituzio plazako 

liburutegi zaharrean. Uztailaren 

18ra arte bisitatu ahal izango da 

azoka Gipuzkoa plazan. 

Sakoneta 

Santiago 

Gaztetape 

Elorriaga Itzurun Orrua 

Mendata 

Non 

zer 

Algorri 

Zumaia 

D 

Gaur 

DONE 

JAKUE 

BIDEKO 

ARGAZKI 

LEHIAKETA 

berria 

Mollarri 

Malkorbe 

Getaria 

Antilla 

Ubide 

Zarautz 

Oribarzar Orio 

Urtero bezala, Euskadiko Liburu 

Azoken Batzordeak antolatu 

du azoka, Eusko Jaurlaritzaren 

eta Donostia Kulturaren laguntzarekin. 

Azokan egingo diren ekitaldien 

artean, adibidez, Zilarrezko 

Euskadi sariak banatuko dituzte, 

uztailaren 8an, 12:00etan. Sarituak 

Maria Dueñas eta Imanol 

Murua Uria izango dira, El tiempo 

entre costuras eta Loiolako 

hegiak liburuengatik, hurrenez 

hurren. 

Uztailaren 14an, Toti Martinez 

de Lezeak solasaldia eskainiko 

du La Universal azken liburuaren 

inguruan. Hurrengo egunean, 

berriz, Suso de Torok eta Kirmen 

Uribek Nuevos Rumbos de la literatura 

hitzaldia emango dute. 

pTolosa (Gipuzkoa). 19:30ean, 

Amarotz auzoan, Mc Jeara’s 

Band. 22.30ean, Plaza Berrian, 

Sherman Robertson. 

00:00etan, Fronton kafetegian, 

Barcelona Blues Connection. 

pZumaia (Gipuzkoa). 

10:00etan, Urolako igoera-jaitsiera 

piragua proba. Itzurun 

Tximistarri 

Ondarreta 

GIPUZKOA 

Kontxa 

Donostia 

DDiapositibak, papereko argazkiak eta 

argazki digitalak onartzen dira. Argazki 

digitalek bete beharko dituzten 

baldintzak: 1.800x1.200 pixel, 

gutxienez, eta jpg formatua. 

DEUSKAL EDITOREA SMk beretzat 

gordetzen du jasotako lanak 

publikatzeko eskubidea. Lehiaketa 

honetako parte-hartzaileak, bidalitako 

lanaren jabe den neurrian, lanak 

erabiltzen, jendaurrean erreproduzitzen 

Hainbat liburu izango dira aukeran azokan. IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS 

hondartzan, surf festa egun 

osoan. 

pUsurbil (Gipuzkoa). 

22:30ean, bertso saioa, frontoian. 

Bertsolariak: A. Arzallus, I. 

Elortza, B. Gaztelumendi, U. Iturriaga, 

J. Maia eta J. Uria. 

pZizurkil (Gipuzkoa). 

14:00etan, bazkaria, Pasus plazan. 

Ondoren, koadrilen arteko 

jokoak; 18:00etan, Mulambo. 

Zurriola 

Alabortza 

Pasaia 

pSestao (Bizkaia). 23:00etan, 

Oreka Tx taldearen kontzertua. 

Bihar 

pHendaia (Lapurdi). 

21:00etan, Sokoburun, euskal 

dantzak, Mutxiko taldearekin. 

Artzu 

eta jakinarazten uzten dio EUSKAL 

EDITOREA SMri, euskarri inprimatuan, 

Interneten edo ezagutzen den beste 

edozein modutan. 

DLanak irailaren 19a baino lehen 

bidali beharko dira, posta arruntez edo 

elektronikoz, helbide honetara: 

BERRIA 

Martin Ugalde kultur parkea z/g. 

20140 Andoain 

Posta elektronikoa: irakurle@berria.info 

Hondarribia Loia 

Ondarraitz 

Hendaia 

Hendaia eta 

Zokoa arteko 

hondartzatxoak 

LAPURDI 



Barra 

Zaldunak 

L’Ocean 

Ma Drague 

Itsaslapurrak Angelu 

Marinela 

Urrezko Hondartza 

Miramar Amodio ganbara 

Hondartza Handia 

Portu Zaharra 

Euskaldunen Kostaldea Miarritze 

Marbella 

Milady 

Ilbaritz 

Pavillon Royal 

Erretegia 

Erdikoa 

Bidarte 

Uhabia 

Harotz Kosta 

Zenitz 

Parlementia 

Maiarko Getariako portua 

Lafitenea 

Getaria 

Gotorlekua 

Erromadia 

Hondartza Handia 

Zokoa 

Ziburu 

Donibane 

Lohizune 

Gasteizko Alde 

Zaharraren alde, 

hamaika ekitaldi 

antolatu dituzte 

auzokideek 

Anakoz Amenabar Gasteiz 

Zaharraz harro aldarrikapen jairako 

ekitaldi ugari antolatu dituzte 

Gasteizko Alde Zaharreko auzokideek. 

Altxorraren joko bereziarekin 

hasiko dute gaur goiza, 

Gundi txirulari taldearekin, albokarekin 

eta txistulariekin batera. 

Bazkalorduan, munduko lau bazterretako 

arrozak dastatzeko aukera 

izango dute Buruileria plazan 

biltzen direnek. Gaztetxean 

antolatutako festarekin amaituko 

dute eguna. Bihar ere hamaika 

ekintza izango da, Auzolana pilotalekuaren 

urtemuga ospatzeko 

jaia tartean. 

Saria 

BAZTAN HOTELEAN bi lagunentzako 

asteburu-pasa: 

- Bi gau eta gosaria. 

- Afaria. 

- Zugarramurdiko kobazulorako sarrerak. 

Iruñea-Behobia errepidea, 52. km. 

Elizondo. 

Tel.: 948-58 00 50 

www.hotelbaztan.com 

Zozketa, PARTE-HARTZAILE GUZTIEN 

ARTEAN: 

Pedro Luis kontserben 5 saski ekologiko.


Plaza › Bizia 

Ezarian DHondartza eta kirola 

Zerupeko kiroldegia 

Gazteak boleibolean jokatzen, Ondarretan. Atzealdean, Tin-Tin kluba. X. MARTIN 

Futbola, boleibola, pala, igeriketa, arrauna, 

bela... hamaika kirol diziplina egin daitezke 

hondartzan. Ariketa fisikoa egiteko 

aprobetxatzen dituzte erabiltzaileek 

egunotan Donostiako hondartzak. 

Xabier Martin Donostia 

Hondartzan jarrera bi: 

etzaten denarena bata; 

atseden hartzeko, 

lo egiteko, irakurtzeko, 

albokoari mimoak egiteko, 

eguzkia hartzeko —alde batera 

eta bestera, xerra ederren antzera 

kiskaltzen—. Mugitzen denarena 

bestea; kirola egiteko batik bat: 

futbola, boleibola, pala, arrauna, 

igeriketa, ping-ponga... Hondartza 

sabairik gabeko kiroldegi 

bihurtzen da uda hasieran. Ariketa 

fisikoa egiteko eremu egokitzat 

jotzen dute zinez erabiltzaileek. Ia 

edozein hondartzari erreparatzea 

baino ez dago. Donostiako Kontxan 

eta Ondarretan, esaterako, 

etzanda daudenak bezainbeste 

dira ia kirola egiten dutenak. 

Eguzkipeko ariketa fisiko hori, 

gainera, soinu banda zoragarriarekin 

laguntzen da: olatu txikien 

joan-etorriaren hotsarekin. 

«Ez dago hau bezalakorik», dio 

Mai izeneko donostiarrak. Izerdia 

dario haren kopetari. Kontxako 

pasealekua eta hondartza banatzen 

dituen pareta pilotaleku 

bihurtu du, eta hor ari da jo eta ke, 

belarrietan iPod baten entzungailuak 

jarrita. «Bakarrik nagoela 

daukat pena bakarra; ea ikusten 

dudan ezagunen bat, hor daukateta 

beste pala». Jendeak begiratu 

egiten du goiko pasealekutik; «inbidiaz, 

seguru; hemen mugitzen 

ez denak ez daki zer den ona». 

Nautikoaren inguruan itsasbeherak 

hondar busti gogortuaren 

laua eragin du, futbol partida txikiak 

antolatzeko eremu egokia. 

Baina oraindik ez dago inor baloiarekin. 

Palekin bai; neska-mutil 

bikote bat suabe ari da. Mutil 

gazte bik osatutako tandema serio, 

aldiz. 50 pilotakaden ondoren 

jausi da hondarrera teniseko pilota 

berdea. Bizkarrak izerditan 

blai dituzte. 

Pala da hondartzan gehien egiten den kirola. X. MARTIN 

Esan beharrik ez dago: igeriketa 

da kirolen errege. Badian ehunka 

igerilari daude han eta hemen. 

Asko eta asko gabarroietara doaz, 

eta gutxika betetzen ari dira irla 

txiki horiek. Horrekin nahikoa ez 

duenak urrutixeago dauka Santa 

Klara uhartea. Itsasbeherarekin 

zain dauka igerilariak hango hondartza 

txikiaren saria. 

Futbol zelaiak 

Itsasertzean di-da markatu dituzten 

futbol zelaiak daude Perla eta 

Loretoperen artean; lau behintzat, 

badira. Batzuetan besteetan 

baino jarduera handiagoa dago. 

Loretope aldera dagoen batean 

ari dira Urko, Mikel, Jon eta beste 

hainbat. «Bainua hartu aurretik 

izerditzea gustatzen zaigu», dio 

Mikelek; larruzko baloi batekin 

dabiltza; «baina arina da, e!». 

Normalean kirola eta atsedena 

ongi konpontzen dira. Jarrera 

bietako ordezkariek ez dute istilu 

handirik, ez behintzat baloiak 

eguzkia hartzen ari den pertsonaren 

gorputzean jotzen duen arte. 

Batzuek irribarre txiki batekin 

itzultzen dute baloia; beste batzuek, 

berriz, jenio bizia ateratzen 

dute. «Ez dute errespeturik!», 

bota du aspaldian erretiroa 

hartutako emakume batek. Gor-

Ezarian DHondartza eta kirola 

putzean ez, baina haren poltsan jo 

du ondoko futbolarien baloiak. 

Loretopeko eskaileren inguruan 

igerileku natural bat sortzen 

da itsasgorarekin. Han dabiltza 

gazteak; batzuk paretara igo 

eta handik jauzi eginez —han istripu 

anitz egon direla jakin gabe—, 

besteak uretan baloi txiki 

batekin. Inor ez dago geldirik. Ondarretan 

sartu orduko, kirola berriro. 

Kontxako pasealekuko paretak 

altuerarik handiena har- 

Hiru lagun alokatutako piragua batean, Hondarretan. X. MARTIN 

tzen du eremu hartan, eta haren 

itzal txikian boleibol sare pare bat 

jarri dituzte. Bolei hondartzak gero 

eta jarraitzaile gehiago ditu. 

«Atera!», esan dio taldeko kide batek 

beste bati, hura argazki kame- 

Hondartzan bi jarrera 

daude: etzaten 

denarena bat, eta 

mugitzen denarena bi 

Kirol diziplina bat 

egiten ari direnak 

etzanda daudenak 

bezain beste dira ia 

rari begira zegoela ohartuta. Serio 

ari dira. Tantoa bukatuta, 

errotazioa egiteko agindua eman 

du buruzagia ematen duenak. Kaos 

pixka bat bada, dena den, jokalari 

pare bat alboan duten dutxa 

azpian sartu baitira bat-batean. 

Nonbait ez da erosoa, izerdiaren, 

harearen eta kresalaren nahasketa 

bizkarraren azalean. Ur freskoak 

laster asko utzi ditu berriro jokatzeko 

prest. Koadrilako beste 

batzuk paretaren aurka eseri dira, 

itzalean; irakurtzen ari dira batzuk, 

hitz egiten besteak; nerabeen 

arteko sekretu txikiak belarrira 

xuxurlatzen. Udako argazki 

ezagun bat. 

Bestalde, hala Kontxan nola 

Ondarretan itsas kirolak praktikatzeko 

aukera dago. Ondarretan 

Kontxako hondartzaren eremu gogorrean antolatzen dituzte futbol partidak. X. MARTIN 

piraguak eta kayakak alokatzen 

dituzte, badiako ur lasaietan barneratzeko. 

Arrauna egin nahi 

duenak ez du aitzakiarik. Kontxan, 

berriz, kai inguruan, belaontzi 

txikiak dituzte, haurrek belaren 

oinarrizko urratsak ikas ditzaten. 

Badia kolore biziz jantzita 

dago ontzi txiki eta arinen oihal 

koloretsuak direla eta. Buiek mugatzen 

duten bainu eremutik at 

dabiltza haizekirria lagun. 

Hondartza ez da beti atsedena, 

beraz. Beroa dagoen arren, jendea 

ez dago geldirik egoteko 

prest. Hondartzan zein ariketa fisiko 

egin nahi den aukeratzea 

besterik dago. 

Kontxako pasealekuaren pareta 

pilotaleku bihurtzen da. X. MARTIN 

X. Martin Donostia 

Donostiar askok eta askok ikasi 

dute igeri egiten Tin-Tin klubean. 

Ondarretako hondartzan paratu 

zuten aspaldian lehen igerilekua 

orain 50 urte ia, eta ordutik belaunaldi 

askotako milaka umek 

eman dituzte han igeri egiten 

ikasteko lehen urratsak. Ez alferrik 

igerilekuan ikasitakoa Kontxako 

badiaren ur lasaietan praktikan 

jartzeko aukera paregabea 

ematen du toki zoragarriak. 

«Aurten ere ez zaigu umerik falta», 

dio Idoiak. Begiralea hainbat 

amekin ari da hizketan. Azalpenak 

nahi dituzte batzuek, eta 

seme-alaben izenak eman besteek. 

«Hamabi eguneko ikastaroak 

daude, hilabete osokoak, baita 

denboraldi osokoak ere». 

Uda osoan 500 bat haur espero 

dituzte. «Bederatzi bat begirale 

izaten gara lanean». Haur asko 



Tin-Tin klubeko igerilekuak eta ping-pong mahaiak. X. MARTIN 

Tin-Tin kluba, 

ia mende erdi igeri 

egiten erakusten 

Belaunaldi askotako 

haurrek ikasi dute igeri 

egiten Ondarretako 

hondartzan jarritako 

igerilekuetan 

donostiarrak direla dio, «baina ez 

dira falta kanpokoak, lurraldekoak 

eta gero, abuztuan, leku guztietakoak; 

Madrilgoak asko eta 

asko». 

Loretopetik Ondarretara ehun 

bat metro egin ondoren topatuko 

du Tin-Tin kluba pasioan dabilenak. 

Bi igerileku daude hondarrean, 

pasealekuaren pareta 

txikiaren aurka. Puzgarriak, 

parke txiki bat, ping-pong 

mahaiak... Haurrek badute non 

dibertitu. 

Zurriolan ere bai 

Tin-Tin klubaren tradizioa oso 

erroturik dago Donostian, eta 

dagoeneko bigarren eremu bat 

zabaldu dute; Zurriolako hondartzan 

ere badaude Tin-Tin klubaren 

igerilekuak. Guraso askoren 

ametsa errazten dute: haiek atseden 

apur bat hartu hondartzan, 

eta seme-alabak bertatik bertara 

eduki, igeri egiten ikasten. «Ez da 

plan txarra», dio aita gazte batek 

irribarre batez, semearen izena 

emateko ilaran zain dagoela. 

«Ikastola bukatu da, eta zeregin 

txikiren bat bilatu nahi diogu». 

Burutapen bera izango du guraso 

askok uda honetan.

Zakilixut 

D 

Ibai Maruri Bermeo 

Bizkaiko jaun eta andreek 

agintea hartzeko foruak 

betearazi eta errespetatuko 

zituztela hitz 

eman behar izaten zuten. Horretarako, 

Bilbon, Larrabetzun, Gernikan 

eta Bermeon zin ekitaldi 

banatan parte hartzen zuten. Hala 

egin zuen, besteak beste, Aragoiko 

Fernando II.a erregeak, Bizkaiko 

jaun kargua hartzera etorri 

zenean. 1476ko uztailaren 31n jazo 

zen hori, Bermeoko Santa Eufemia 

elizan. Ekitaldia bukatutakoan, 

herria gainontzekoen artetik 

bereizi eta Bizkaiko buru izendatzea 

erabaki zuen. Ohore horri eutsi 

zion Bermeok 1602ra bitarte. 

Izendatzea herriak historian 

izan duen garrantziaren erakusgarri 

da. Eta indar horren oinarria, 

zalantzarik gabe, portuan da- 

go. Betidanik itsasoan izan dute 

bermeotarrek bizi iturri nagusia, 

eta, hein handi batean, horrek 

arrastoa utzi du haien nortasunean. 

Aspaldiko garaien aldean, 

gaur egun arrantzontzi gutxi daude. 

Edonola ere, Euskal Herriko 

baxurako porturik garrantzitsuena 

da oraindik. Itsas merkataritzako 

alorrean egundoko garrantzia 

izan du betidanik, eta 2006tik, 

gainera, kirol portua du Bermeok, 

arrantzontzien portu zaharra 

izandakoan. 

Horixe da, hain zuzen, herriko 

txokorik adierazgarrienetako 

bat, Alde Zaharraren oinetan kokatua. 

Aspaldiko arrantzaleen 

etxeek oraindik zutik diraute, astialdirako 

itsasontzirik berrienak 

lotuta dauden kaian. Eta kontraste 

inguru horren jagole, Ertzilla 

dorrea. Erdi Aroan herria defendatzen 

zuten 30 dorretxeetako bat 

Larunbata 

2010eko uztailaren 3a 

Portu zaharra da Bermeoko txokorik ederrenetakoa. Arrantzaleen etxe zaharrak eta kirol itsasontziak daude bertan. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS 

Euskal Herriko txokoak. Bermeo qPortutik etorri zaio oparotasuna; lehorrean izan du indarra, 

eta naturak eman dio edertasuna. Garrantzi berezia izan du euskal kostaldearen historian. 

Itsasoak emaniko nortasuna 

da, urteen mehatxuari ihes egitea 

lortu duen bakarra. Ez dago argi 

noiz eraiki zuten, nahiz eta dituen 

ezaugarriei erreparatuz gero XV. 

mendekoa dela esan daitekeen. 

Ertzillatarrena izan zen. Besteak 

beste, herriko alkate eta Batzar 

Nagusietan Bermeoren ordezkari 

izan ziren familiako kideak. 

Inork ez daki noiz eta zergatik 

utzi zuten dorretxea. Baina historialariek 

badakite gerora maizterrak 

ere bizi izan zirela han. 

1855ean itxi egin behar izan zuten, 

desinfektatzeko, herrian zabaldu 

zen kolera izurritearen iturburuetako 

bat izan zelako. 1944an monumentu 

izendatu zuten, eta 

1948tik Arrantzale Museoaren 

egoitza da. 

Kirol portu edo portu zaharraren 

eta portu handia deitutakoaren 

arteko zubi lana, gainera, 

arestian aipatutako Santa Eufe- 

mia elizak egiten du. Bermeoko 

eraikin erlijiosorik zaharrena da. 

XIII. mendean jaso zuten, baina 

sute batek desegin eta XV. mendean 

berreraiki behar izan zuten. 

XVIII. mendeko dorre barrokoa 

eta erretaula neogotikoa ditu. 

Baita Mendozatarren hilobia ere. 

Naturak utzitako ondareak 

Elizaren oinetan bermeotarren 

elkargune garrantzitsuena dago: 

Lamera parkea. Bertan daude 

musika kioskoa eta kasinoa. Astialdirako 

etxe hori 1894an eraiki 

zen, Sociedad Bermeana elkartearen 

egoitza izateko. Estilo eklektikoan 

diseinatu zuen Ceverino 

Atxukarro arkitektoak, Frantziako 

jauregitxoak gogoan zituela. 

1983ko uholdeek sekulako triskantza 

eragin zuten Bermeon; kasinoaren 

barruko aldea eta kanpoko 

horma batzuk ere erori zi- 

NON LO EGIN 

Txaraka ostatua • 94-688 55 58 

Mañuko Benta landetxea • 

94-688 12 12 

www.manuko-benta.com 

Kasa Barri landa turismoko 

etxea • 94-688 53 89 

Arrizurieta landetxea • 

607 482 700 

www.arrizurieta.es 

NON JAN 

Almiketxu erretegia • 

94-688 09 25 

www.almiketxu.com 

Artza taberna • 94-688 35 77 

Cannon erretegia • 94-688 34 76 

www.restaurantecannon.com 

Kafe Antzokia • 94-688 02 16 

bermeokokafeantzokia.com 

Jokin jatetxea • 94-688 40 89 

Beitxi jatetxea • 94-688 00 06 

ren. Berreraiki ostean, zinema eta 

jatetxea ditu. 

Alde Zaharrak gordetzen dituen 

beste altxorretako bat herria 

babesten zuen harresiaren azken 

aztarna da. Zazpi sarrera edo ate 

zituen; egun, bakarra dago zutik: 

San Joan portalea izenekoa. Bermeoko 

sineskeren arabera, San 

Joan bataiatzailea itsasontziz etorri 

zen, eta Bermeon lurreratu 

zen. Lau urratsetan, Gaztelugatxera 

arte iritsi zen: aurreneko 

pausoa atarian bertan eman 

zuen, eta azkena Gaztelugatxen. 

Hara bidean daude beste biak. 

Seguruenik, hori izango da Bermeoko 

lekurik ezagunena, eta 

euskal kostaldeko parajerik ederrenetakoa 

ere bai. 231 eskailera 

maila igota, San Joan baselizaraino 

irits daiteke, haitz gainera. Aldamenean 

dauka Aketx uhartea. 

Nahiz eta Gaztelugatxeren itzalpean 

egon sonaz, edertasunean 

etengabeko lehia dute. 

Hala ere, Bermeoko uharte 

nagusia Izaro da; Euskal Herriko 

handiena. Urdaibaiko itsasadarraren 

atarian, eta Bermeoko 

portura begira, garai batean frantziskotarren 

komentua egon zen 

han.

ROBERT GHEMENT / EFE 

HEGOAFRIKAKO 

MUNDUKO 

KOPA 2010 

berria 2010eko uztailaren 3a, larunbata 

Uruguai finalerdietan 

Penaltietan irabazi dio 

Ghanari; lau onenen artean 

ariko da, 40 urte geroago 3 

2006koa gogoan 

Argentina-Alemania 

lehiak iskanbilatsuak 

izan dira historian 4-5 

Paraguaik ez ote du Munduko Kopa bat merezi? 

Historia irabazleek eta ingelesek 

idazten dute. 

1863. Unibertsitari batzuk hanka 

jokoaren esku liburua berridazten 

ari ziren Londreseko taberna 

batean. 1865. Tamesisetik 

urrun, whisky baten bueltan, Paraguay 

inbaditzea erabaki zuten 

Rotschildek eta Londreseko bankuak. 

Mende bat aurrerago, urtetsu 

horietan, egunero kafea hartzen 

zuen ostatura liburu gorri batekin 

sartu zen gizon bat 

1863 

Amets 

Arzallus 

Gaizki hasi, ederki amaitu 

Herbehereek partidari buelta 

emanda irabazi diote Brasili (2-1), 

eta finalerdietan ariko dira 

Montevideon. Hughes bere abizena, 

aitonak Liverpooletik ekarria. 

Nahiago du berak Galeano esatea. 

Liburua, inoiz idatzi den ederrena 

ahazmenaren kontra. Las venas... 

Paraguai eta autarkia. 

Ingelesak ez ziren espainolak 

bezala nekatu indioak hiltzen. Negozio 

hobea ikusi zuten gerra 

haiek finantzatzen. Trukean, lehengaien 

jabe egin ziren, Txileko 

salitrea, Brasileko kautxua... 

Hego Amerika osoa liberalismoa 

predikatzen zuten whisky zaleen 

esku gelditu zen. Paraguay izan 

ezik. Oligarka ingelesak popatik 

hartzera bidali eta autarkia eraiki 

zuen. Guarani auto antolatuen 

herria. Han ez ei zen eskalerik, ez 

leitzen ez zekienik. Rotschildek 

erabaki zuen akabatu egin behar 

zirela, etsenplu txarra ematen ari 

zirela. Brasilek, Argentinak, eta 

Uruguaik, gerra deklaratu, eta 

bost urtean ikatzetarako balio ez 

zuela utzi zuten. Bizidunak konta- 

tzen lan gutxiago gelditu zen hilak 

kontatzen baino. 250.000. Bost 

urte lehenago milioi eta erdi ziren. 

Historiak bere logika du, dominatzaileena. 

Hori hausten duenak 

larrutik ordaintzen du. Haiti esklaboek 

askatu zutelako gelditu 

da betiko miseriara kondenatua. 

Paraguaik, itsasorik iristen ez den 

lurrak, lagun egiten dio kondenatu 

historikoen ziegan. 

Ederra litzateke, gaur, historia 

bere orriak berrirakurtzen hasiko 

balitz. Eta hurrengo zazpi egunetan, 

beste era batera idazteko ausardia 

pittin bat bilduko balu.

2 

Munduko Kopa 2010 Kronikak 

berria 

2010eko uztailaren 3a, larunbata 

Dani Alves brasildarra, lur jota, zelaian botata, eta Andre Ooijer herbeheretarra besoak altxata, garaipena ospatzen, atzo, Port Elizabetheko Nelson Mandela Bay estadioan. HALDEN KROG / EFE 

Zerutik infernura, koskarik ez 

Brasilek azkar sartu du gola, baina 

Herbehereek buelta eman diote 

partidari, Felipe Melok bere atean 

sartutako gol batek hauspotuta 

Julen Etxeberria 

Gaur beteko dira 36 urte Herbehereetako 

selekzioa Laranja mekanikoa 

bilakatu zela, futbol totalaren 

ikur. 1974ko Alemaniako Errepublika 

Federaleko Munduko Kopan 

izan zen. Dortmundeko Westfalenstadion 

futbol zelaia izan zen 

horren testigu. Herbehereek 2-0 

irabazi zioten Brasili bigarren ligaxkako 

azkeneko partidan, eta 

horri esker sailkatu ziren finalerako. 

Ezustekoa izan zen herbeheretarren 

garaipena. Batetik, Bra- 

sil zelako faborito, aurretik jokatutako 

lau Munduko Kopetatik 

hirutan nagusitu baitzen. Bestetik, 

hutsune garrantzitsuak izan 

arren, —ez ziren aritu Pele, Gerson, 

Clodoaldo eta Tostao, besteak 

beste—, Mario Zagallok talde 

bikaina baitzuen bere aginduetara: 

Jairzinho, Rivelino, Dirceu, 

Valdimiro... Horiek guztiak, baina, 

ezinean aritu ziren txima zein 

ile-zango luzedun 11 jokalari bizi 

eta nekaezinen aurrean. Jansenek, 

Repek, Neeskensek, Cruyffek 

eta enparauek erotu egin zi- 

tuzten brasildarrak, eta haren 

amesgaizto bilakatu. 

Egun horretan jo zuen goia Herbehereetako 

selekzioak. Gero titulurik 

gabe geratuko zen —etxeko 

taldeak 1-2 irabazi zion finalean—, 

baina Brasilen aurka egindako balentriak 

arrastoa utzi zuen, atzo 

36 urte geroago berriz ere Brasilen 

borrero izanak utziko duenak bezala. 

Ez joko erakustaldirik oraingoan 

herbeheretarren aldetik. Kemena 

izan da giltza, partida hasi 

eta berehala gola jaso ondoren, 

emaitzari buelta emateko izandako 

kemena. Baita zorte pixka bat 

ere, susperraldiari hasiera eman 

zion gola kontrarioak sartu baitzuen 

bere atean. Horren saria: toki 

bat finalerdietan —hamabi urte 

ez zirela hain urruti iristen—. 

Atzoko garaipenarekin, gainera, 

odolkian ordainetan eman dizkiote 

Brasili, Munduko Kopan elka- 

2 

HERBEHEREAK 

1 Sketelenburg 111 

2 Van der Wiel 111 

3 Heitinga 111 

13 Ooijer 111 

5 Van Bronckhorst 111 

6 Van Bommel 111 

8 De Jong 111 

10 Sneijder 1111 

7 Kuyt 111 

11 Robben 111 

9 Van Persie 111 

21 DHuntelaar (85. m.) 1 

E. B. Van Marwijk 111 

1 

BRASIL 

1 Julio Cesar 1 

2 Maicon 11 

4 Juan 11 

3 Lucio 11 

6 Michel Bastos 1 

16 DGilberto (62. m.) 1 

8 Dani Alves 11 

5 Felipe Melo 1 

13 Gilberto Silva 11 

10 Kaka 11 

11 Robinho 11 

9 Luiz Alberto 1 

21 DNilmar (77. m.) 1 

E. Dunga 11 

Golak: 0-1: Robinhok (10. min.); 1-1: Felipe 

Melok bere atean (53. min.); 

2-1: Sneijderrek (68. min.). Epailea: Yuichi 

Nishimura (Japonia). Txartel horiak: 

Herbehereetako Heitingari, Van der Wieli, 

De Jongi eta Ooijerri; eta Brasilgo Michel 

Bastosi. Txartel gorria: Brasilgo Felipe 

Melori (73. min.). Bestelakoak: 

46.732 ikusle Port Elizabetheko Nelson 

Mandela Bay estadioan. 

rren aurka jokatutako azken bi alditan, 

harentzat izan baitzen garaipena. 

Herbeheretarren poza, brasildarren 

etsipena. Lehen porrota 

Hegoafrikan, eta etxera bueltan, 

irudi eskasa emanda, gainera, bigarren 

zatian batez ere. Markagailuan 

aurretik izan zen bitartean 

txukun aritu ziren brasildarrak, 

Munduko Kopa honetan jokatutako 

zenbait partidetan baino 

hobeto. Baina Felipe Melok 

bere atean sartutako golak min 

handia egin zion. Handik gutxira 

Sneijderrek sartutako golak azkena 

eman zion. Zerutik infernurako 

bidea egin zuen minutu gutxitan, 

eta iparra galdu. Eta hala aritu 

zen azken minutuetan, iparra 

galduta, noraezean, zabu-zabuka. 

Bigarren aldiz jarraian finallaurdenetan 

bukatu da Brasilen 

ibilbidea Munduko Kopan. Bada-

erria 


go horren lehen biktima: Dunga. 

Brasilgo hautatzaileak atzo partida 

amaituta iragarri zuen ez duela 

selekzioa entrenatzen jarraituko. 

Lau urtez eseri da Dunga brasildarren 

aulkian, eta ez da izan 

egun bakar bat ere inork haren lana 

kritikatu ez duenik. Hark tituluak 

irabazita egin die aurre kritika 

horiei guztiei — Amerika Kopa 

bat eta Konfederazioen Kopa bat 

irabazi ditu—, baina azterketa nagusian 

egin du kale, Munduko Kopan, 

hain zuzen ere. Hori izan da 

haren galbidea. 

Ondo hasi,gaizki bukatu 

Ez da harritzekoa norgehiagoka 

amaieran Brasilgo selekzioko kideak 

burumakur, ia negarrez egotea. 

Ez zuten espero horrelakorik, 

are gutxiago partida nola hasi zen 

kontuan hartuta. Izan ere, Brasilek 

hamar minutu eskas behar 

izan zituen lehen gola sartzeko. 

Felipe Melok pase bikaina eman 

zion Robinhori —Felipe Melok 

atzo eginiko gauza on bakarra—, 

eta Robinhok ezin hobeto amaitu 

zuen jokaldia. 0-1. Ezin hobeto hasi 

zen partida. 

Partidako giltzak 

Robinhoren gola. Brasilek 

1 hamar minutu eskas behar 

izan zituen markagailuan aurretik 

jartzeko. 

Felipe Meloren hutsa. Er- 

2 dilari brasildarrak bere atean 

sartutako gol bati esker berdindu 

zuten Herbehereek. 

Sneijderren gola. Erdila- 

3 riak sartutako golari esker 

eman zioten buelta Herbehereek 

norgehiagokari. 

Brasil, hamarrekin. Sneij- 

4 derrek golak onetik atera 

zituen brasildarrak, eta epaileak 

Felipe Melo kanporatu zuen 

Golak Brasilen nagusitasuna 

areagotu zuen. Erraz ari ziren jokalari 

brasildarrak, erraz atzean, 

herbeheretarrak ez baitziren Julio 

Cesarren area ingurura iristen. 

Beste horrenbeste zelai erdian. 

Gilberto Silvak eta Felipe 

Melok ezerezean uzten zituzten 

herbeheretarren erasoko ahalegin 

guztiak. Eta aurrealdean, Robinhok, 

Kakak eta Luis Fabianok 

arriskua sortzen zuten euren arteko 

jokaldi guztietan. Hiru jokalarion 

arteko jokaldi bikain bati 

esker egon zen Brasil bigarren gola 

sartzekotan, baina Sketelenburgek 

geldiketa ikusgarria egin 

zion Kakak egindako jaurtiketari. 

Nahierara ari zen Brasil. Lurrikara 

baten moduko hondamena 

gertatu beharra zuen garaipenak 

ihes egin ziezaion. Haren zoritxarrerako, 

hondamena gertatu zen. 

Sneijderrek eskuinetik erdiratu 

zuen baloia, Felipe Melok eta Julio 

Cesarrek ez zuten elkar ulertu, 

nahikoa atzelariak baloia buruz 

atzeraka jo eta sareetara bidaltzeko. 

Bana. 

Gol horrek dar-darka jarri zituen 

Brasilen sendotasunaren oinarriak, 

eta Herbehereak hauspotu. 

Partida hautsita zegoen, baloia 

alde batetik bestera zihoan. 

Kakak aukera ona izan zuen Brasil 

berriro aurretik jartzeko, baina 

kanpora joan zen haren jaurtiketa. 

Brasildarrari falta izan zitzaion 

eraginkortasuna erakutsi 

zuen Sneijderrek hurrengo jokaldian. 

Entseatutako jokaldia izan 

zen. Robbenek eskuinetik atera 

zuen kornerra, Kuytek atzera ukitu 

zuen baloia buruz lehen zutoinean, 

eta arearen erdian azaldu 

zen Sneijder buruz sareetara errematatzeko. 

Herbehereen miraria, 

brasildarren hondamena. 

Golak bere onetik atera zituen 

Brasilgo jokalariak. Horren adibide, 

epaileak Felipe Melori ateratako 

txartel gorria, Robben nahita 

zapaldu ondoren. Herbeheretarrek 

bizpahiru aukera izan zituzten 

hirugarren gola sartu eta partida 

erabakita uzteko. Baina ez zuten 

asmatu, ezta horren beharrik 

izan ere. Onena emanda zegoen 

Brasil. 

Uruguaik zapuztu du 

Afrikaren ametsa 

Abreu eta Cavani Uruguaikoak, amaieran. LAVANDEIRA JR. / EFE 

Luzapeneko azken minutuan penaltia 

alde izan du Ghanak; ez du asmatu, 

eta penaltietan nagusitu da Uruguai 

Enekoitz Telleria 

Izaten dira partida historikoak. 

Gehigarrien azken orrian atzera 

begirakoetan irteten direnak. Jokoan 

dagoenaren garrantziagatik 

izaten da askotan, lortu dena 

bera historikoa delako bestetan, 

edo partidak berak izan duen bilakaera 

guztiarengatik askotan. 

Atzo Uruguaik eta Ghanak jokatu 

zutena gehigarrien atzera begirakoetan 

irtengo da. Eta osagai 

guztiak izan zituelako irtengo da. 

Jokoan zegoenagatik: historian 

lehen aldiz finalerdietan aritzeko 

aukera Ghanarentzat, Afrikako 

selekzio batentzat, eta 40 urte geroago 

lau onenen artean sartzeko 

aukera Uruguairentzat. 

Baina, batez ere, partidak berak 

izan zuen bilakaerarengatik: 

lehen gola Ghanak, bigarrena 

Uruguaik, eta luzapena. Luzapeneko 

azken minutuan Luis Suarezek 

Appiharen burukada eskuz 

sareetatik atera eta txartel gorria. 

Penaltia alde Ghanak, eta penal- 

Kronikak Munduko Kopa 2010 3 

tia huts Gyanek. Penaltietara partida. 

Lehen bostak barrura eta 

Mensah Ghanakoak kale. Urugaiko 

Pereirak kale. Baina Adiyiahek 

ere kale. Abreu Eroa-rean aukera 

eta Panenka erara gola eta 

sailkapena Realeko jokalari 

ohiak. Uruguairen poza eta kontinente 

oso baten negarra. Ghanarekin 

joan ziren atzo Afrikaren 

itxaropen guztiak. Hura zen azken 

ordezkaria, baina egon daitezke 

harro izan duten azken ordezkariaz. 

Gorabehera askoko lehia izan 

zen atzokoa. Errespetu handiz hasi 

ziren bi taldeak. Lotuta biak. 

Baina azkarrago askatu zen Uruguai 

Ghana baino. Joko sinplea 

eta eraginkorra: atzean ongi jarri, 

zelai erdian baloia lapurtu eta 

ahalik eta azkarren Luis Suarez 

eta Forlan topatzen saiatu. Luis 

Suarezenak izan ziren Uruguairen 

lehen aukerak. Erantzukizunak 

preso hartuta ari zen Ghana. 

Jokorik sortzen asmatu ezinda, 

presioan min egin ezinda... 

1 

URUGUAI 

1 Muslera 111 

15 Pereira 111 

2 Lugano 11 

9 DScotti (37. min.) 11 

6 Victorino 11 

4 Fucile 111 

20 A. Fernandez 111 

14 DLodeiro (47. min.) 1 

15 Perez 111 

17 Arevalo Rios 111 

7 Cavani 11 

13 DAbreu (75. min.) 111 

9 Suarez 111 

10 Forlan 1111 

E. O.Tabarez 11 

1 

GHANA 

22 Kingson 11 

4 Pantsil 11 

15 Vorsah 111 

5 J. Mensah 111 

2 Sarpei 11 

6 Annan 11 

7 Inkoom 11 

10 DAppiah (73. min.) 11 

21 Asamoah 111 

23 K. Boateng 111 

11 Muntari 111 

0 DAdiyiah (87.min) 1 

3 A. Gyan 111 

E. M.Rajevac 11 

Golak: 0-1: Muntarik (45. min.). 1-1: Forlanek 

(55. min.). Epailea: Olegario Benqueranca 

(Portugal). Txartel gorria Uruguaiko 

Luis Suarezi. Txartel horiak Uruguaiko 

Fucileri, Riosi eta Diego Perezi; eta 

Ghanako Pantsili, Sarpeiri eta Mensahri. 

Bestelakoak: 84.000 ikusle Johannesburgoko 

Soccer City estadioan. 

Erreakzionatu beharra zeukan 

Ghanak, eta horixe egin zuen. 

Erreakzionatu. Vorsharen burukada 

bat eta Gyaren kontraeraso 

bat. Ez zuen besterik behar izan. 

Uruguai desagertu egin zen bapatean. 

Luganoren lesioa, Fucileren 

konorte galtzea... Tokia galdu 

zuen erabat, eta gainera etorri zitzaion 

Ghana. Hobeto ari ziren ordurako, 

baina Muntarik 47. minutuan 

ezkerrez eta urrutitik sartutako 

golak hobetu zuen ordura artekoa. 

Ikustekoa zen Ghanako jokalariak 

nola bildu ziren zelaian 

aldagelara sartu aurretik, elkarri 

bigarren zatia buruarekin jokatu 

behar zutela esanez. 

Ez zuen buru askorekin jokatu, 

ordea, Kingson atezainak bigarren 

zatia hasiberritan. Hesia jarri 

eta hesiaren atzean jarri zen 

bera. Forlanen falta jaurtiketa hesiaren 

gainetik pasatzen ikusi 

zuen, baina ez zion antzik eman. 

Sareetara baloia, eta 1-1 partida. 

Ederra Uruguairen lasaitua. Lehengo 

tokian zeukan partida, baina 

ez zuen erabakitzen asmatu. 

Uruguaik ez zuen asmatu eta 

Ghanak ez zion asmatzen utzi. 

Trabatu egin zen jokoa eta nekea 

hasi zen agertzen. Uruguaitarren 

aldean gehiago Ghanakoen aldean 

baino. Itxura horrekin iritsi 

zen partida luzapenera. 

Eta luzapenean berpiztu egin 

zen Uruguai. Bai behintzat luzapeneko 

lehen zatian, erasokorrago 

aritu zelako Ghana baino, baina 

arrakastarik gabe. Luzapeneko 

bigarrenean Ghana izan zen 

erreakzionatu zuena, eta azken 

minutuan izan zuen partida eskura. 

Huts egin zuen, ordea, penaltia. 

Eta huts egin zuen penaltietara. 

Uruguai Herbehereen kontra 

ariko da finalerdietan.

4 

Munduko Kopa 2010 Aldez aurrekoak 

besteek, kontrakoa. Sua, baina, ez 

da itzali. Gaur elkarren kontra 

ariko dira final-laurdenetan berriro, 

eta alde bateko zein besteko jokalariek 

giroa ederki berotu dute 

haien adierazpenekin. 

2006ko ekainaren 30ean finallaurden 

hartan aritu ziren jokalarietatik 

zazpik jokatzen dute 

oraindik ere Alemaniakoarekin: 

Friedrich, Schweinsteiger, Klose, 

Lahm, Mertesacker, Podolski eta 

Jansen, eta seik Argentinakoarekin: 

Heinze, Mascherano, Tevez, 

Maxi, Messi eta Burdisso. Leandro 

Cufrek ez zuen minutu bakar 

bat ere jokatu orduan —orain Dinamo 

Zagrebeko (Kroazia) joka- 

laria da—, baina berak piztu zuen 

sua. Cambiassori penaltia gelditu 

zion Lehmannek, eta alemaniarrak, 

pozez zoratzen, garaipena 

ospatzen hasi ziren. Cufrek ezin 

izan zion amorruari eutsi, eta ostikada 

bat eman zion Per Mertesackerri. 

Orduan, iskanbila. Oliver 

Bierhoff Alemaniako selekzioko 

kirol zuzendaria azaldu zen 

zalapartaren erdian. «Mertesacker 

lurrean ikusi nuen, eta segituan 

sartu nintzen jokalarien artean». 

Argentinarren esanetan, 

Bierhoffek su hori areagotu besterik 

ez zuen egin. Baina autokritika 

egin zuen alemaniarrak, 

behintzat: «Penagarria da. Ale- 

berria 


2006ko borroka; aurrean, Argentinako Heinze eta Alemaniako Schweinsteiger, mokoka, eta horren atzean, Argentinako Rodriguez, alemaniarrari ukabilkada emateko zorian. FRANK AUGSTEIN / EFE 

Itzali gabeko sua 

Duela lau urte Alemaniak eta Argentinak elkarren aurka jokatu zuten 

final-laurdenetan, eta iskanbilatsua izan zen partidaren amaiera. Oraingo 

jokalarien adierazpenak entzunda, ez dirudi ordukoa ahaztu dutenik. 

Igor Susaeta 

Alemaniarrek 

jota daudenean 

gogoratzen 

dute 1986ko 

Munduko Kopako 

finalean 

Argentinaren 

kontra galdu zutenekoa. Eta euforiak 

mozkortzen dituenean, berriz, 

1990ekoa, Munduko Kopa hirugarrenez 

eta azkenekoz irabazi 

baitzuten Erroman (Italia), Argentinari 

gailenduta. Bi selekzioen 

arteko partidak beroak izaten 

ziren garai hartan. Lothar Matthaus 

zen alemaniarren ikur, eta 

Diego Maradona argentinarrena. 

Nortasun handikoak biak. Apaldu 

zen sua, ez selekzio bat, ezta 

bestea ere, ez zelako gauza Munduko 

Kopetan garai bateko protagonismoa 

edukitzeko. Baina 

2006an elkarren kontra jokatu zuten 

final-laurdenetan, Berlinen. 

Alemaniak irabazi zuen penaltietan 

(1-1), baina partida bera baino 

gehiago, ondoren gertatutakoaz 

gogoratzen da jendea. Olinpiar 

Estadioaren erdian borrokan hasi 

ziren bi selekzioetako jokalari 

eta kideak, kolpeka, eta itxura penagarria, 

tamalgarria, eman zuten. 

Argentinarrek esaten dute 

alemaniarrek piztu zutela sua, eta 

maniako zaleek erakutsi dute 

modu adiskidetsuan portatzen 

badakitela. Jokalarien eta selekzioko 

kideon jarrera, ordea, ez da 

eredugarria izan». 

Lubos Michel epaileak txartel 

gorria atera zion Cufreri partida 

amaituta egonagatik, eta behin 

gertatutakoa ikertuta, FIFAk lau 

partidako zigorra jarri zion, eta 

8.100 dolarreko isuna ordaintzera 

behartu. Maxi Rodriguezi, aldiz, 

bi partidako zigorra jarri zioten, 

eta 4.000 dolar pasatxoko isuna. 

Argentinarrak ukabilkada bat 

eman zion Bastian Schweinsteigerri. 

Nahaste-borraste horretan, 

Torsten Frings alemaniarra ere

erria 

2010eko uztailaren 3a,larunbata 

BOTA DITUZTENAK 

«Probokatzaile hutsak 

dira argentinarrak. Ez 

dute errespetuz 

jokatzen. Harrigarria 

da plantak nola egiten 

dituzten, epaileari 

bere erabakietan 

eragiteko» 

Bastian Schweinsteiger 

Alemaniako selekzioko jokalaria 

«Zer gertatzen zaizu, 

Schweinsteiger? 

Urduri zaude, ala? 

Penaltietan? Haietara 

heldu baino lehenago 

irabaziko dugu» 

Diego Maradona 

Argentinako selekzioko 

hautatzailea 

«Schweinsteiger bere 

taldeaz arduratu 

dadila. Gu partida 

prestatzen ari gara» 

Javier Pastore 

Argentinako selekzioko jokalaria 

«Hegoamerikarrak 

jenio bizikoak eta 

oldarkorrak dira. 

Argentinarrek ez 

dakite galtzen» 

Philippe Lahm 

Alemaniako selekzioko jokalaria 

«Maradonak ez dauka 

ideia zehatzik, eta 

Argentina presiopean 

ari da jokatzen» 

Lothar Matthaus 

Alemaniako selekzioko jokalari 

ohia 

«Probokatzaile 

hutsak eta oldarkorrak 

dira argentinarrak» 

Oliver Bierhoff 

Alemaniako selekzioko kirol 

zuzendaria 

«Alemaniarrei 

irabazteko makil 

batekin jo behar zaie 

buruan» 

Carlos Salvador Bilardo 

Argentinako selekzioko 

managerra 

«Guk ez dugu 

Argentina iraindu, 

baina egia da joko 

fisikoa muturrera 

eramaten dutela» 

Joachim Loew 

Alemaniako selekzioko 

hautatzailea 

«Halako partidetan 

tentsio apur bat 

beharrezkoa da, eta 

guri apur bat harro 

irtetea komeni zaigu» 

Manuel Neuer 

Alemaniako selekzioko atezaina 

«Argentinaren atzeko 

lerroa ez da sendoa, 

eta guk gol aukerak 

izango ditugu» 

Oliver Khan 

Alemaniako atezain ohia 

Epaile eta delegatuak borroka gelditzen saiatu zizren. LARS BARON / EFE 

Oliver Bierhoff, Alemaniako kirol zuzendaria, ere, borrokan. T. K. / EFE 

Argentinako Milito eta Alemaniako Klinsmann, aurrez aurre. T. KIENZLE /EFE 

harrapatu zuten Julio Cruz argentinarrari 

ukabilkada zuzen 

bat ematen. «Hainbat kolpe eman 

dizkigute. Argentinarrak ez dira 

zuzen portatu. Galtzaile txarrak 

izan dira», Fringsek botatakoa. 

Halere, ez zen zigorretik libratu. 

Partida batekoa jarri zion FIFAk, 

eta, hartara, ezin zuen zuen finalerdia 

jokatu Italiaren kontra. 

Jurgen Klinsmann eta Jose Pekerman 

hautatzaileak haien jokalariak 

banatzen saiatu ziren, 

eta partida bukaerako istiluei ez 

zieten gehiegizko garrantzirik 

eman. «Urduritasunetik eta emoziotik 

bat-batean sortutako egoera 

bat izan da», esan zuen Pekermanek 

partida ondorengo prentsaurrekoan. 

Klinsmannek, 

berriz, zer gertatu zen ondo ez zekiela, 

baina ez zela komeni gertatutakoari 

balio handiegia ematea: 

«Horrelako egoera batean 

gerta liteke norbaitek kontrola 

galtzea. Horrelako gauzak gertatzen 

dira futbolean. Emozio handiko 

egoerak izaten dira». 

Haiek gertatutakoari garrantzia 

kentzen ahalegindu ziren. 

Jokalariek, ordea, ez dute arratsalde 

hartan Berlinen gertatutakoa 

ahaztu. Izaera lehiakorrekoak 

dira bi selekzioak. Historikoak. 

Eta jokalarietako batzuk, 

gainera, ahobero samarrak. Bastian 

Schweinsteiger Alemaniako 

erdilaria bezala. «Probokatzaile 

hutsak dira argentinarrak. Ez dakite 

errespetuz jokatzen», esan 

du asteon. Eta indar gehiago 

eman dio itzali gabe zegoen suari. 

Erantzun diote argentinarrek, 

baina kiskaldu gabe. Gaur hemeretzigarren 

aldiz ariko dira elkarren 

kontra bi selekzioak. Aurreko 

hemezortzi partidetatik Argentinak 

irabazi ditu zortzi, bost 

Alemaniak, eta beste bostetan 

berdinketa eman da. 

Aldez aurrekoak Munduko Kopa 2010 5 

Bi klasiko 

bidegurutzean 

Argentinako aurrelarien joa eta 

Alemania gaztea aurrez aurre gaur, 

finalerdietara sartzeko lehian 

I. M. 

Final-laurdenetako partida bat 

baino gehiago da. Beste kanporaketetako 

sari bera du: finalerdietara 

sartzea, baina argi dago Argentinaren 

eta Alemaniaren arteko 

Munduko Kopako partida bat 

beste gauza bat dela. Historiak, 

tradizioak, garaipen zerrendak 

eta bi selekzioen arteko finalek 

kutsu berezia ematen diote Lurmutur 

Hiriko norgehiagokari. 

Hori gutxi ez balitz, kirol lehia 

ikusgarria espero da, bi taldeak 

sasoiko baitaude, eta itxura ona 

eman dute azken partidetan. 

Argentinak azken lau munduko 

kopetako arantza ateratzeko 

aukera du gaur. 1990ean munduko 

txapeldun izan zenetik, ez da final-laurdenetatik 

pasatu. 1994an, 

Errumaniak kanporatu zuen final-zortzirenetan; 

1998an, Herbehereek 

final-zortzirenetan; 

2002an, ez zen lehen fasetik pasatu; 

eta 2006an, Alemaniak kanporatu 

zuen final-laurdenetan. Beti 

Europako selekzio baten aurka 

galdu du kanporaketa horietan, 

eta Maradonak bolada hori gaur 

hautsiko dutela aurreratu du. 

Hautatzaileak aurrelariak ditu 

bidelagun onenak bere egitasmoan. 

Argentinak jokaturiko lau 

partidak irabazi ditu, eta batez 

ere joarengatik nabarmendu da. 

Joko bikainik ez du egin, baina 

1990az geroztik 

Argentina ez da 

Munduko Kopako 

finalerdietara iritsi 

Iaz 21 urtez azpiko 

Europako txapeldun 

izan ziren lau jokalari 

ariko dira hasieratik 

ezta behar ere. Aurrelariak sasoi 

betean ditu, eta jokaturiko lau 

partidak irabazi ditu. Higuainek 

lau gol sartu ditu, eta Tevezek bi. 

Euren alboan Messik ez du atearekin 

asmatu oraindik, baina 

ondo zuzendu du erasoko jokoa. 

Argentina da gol gehien sartu dituen 

selekzioa: hamar guztira, eta 

bi baino ez jaso. Hori bai, gaur arte 

ez ditu indarrak neurtu puntako 

selekzio batekin. 

Alemaniak, berriz, ez du Argentinaren 

sendotasunik, baina 

freskotasun gehiago erakutsi du. 

Loewek jokalari gazteen aldeko 

Argentina 

Entrenatzailea: Diego Armando Maradona 

15 

Otamendi 

C+, TF1 

16:00 

22 

Romero 

2 

Demichelis 

4 

Burdisso 

14 

Mascherano 

20 

Rodriguez 13 

11 

Tevez 

Alemania 

Messi 

Green Point 

(65.000 ikusle) 

9 

Higuain 

Entrenatzailea: Joachim Loew 

16 

Lahm 

13 

Muller 

1 

Neuer 

17 

Mertesacker 

16 

Khedira 

3 

Friedrich 

6 

Heinze 

7 

Di Maria 

Ravsan 

Irmatov 

(UZB) 

14 

Schweinsteiger 

8 

Ozil 

11 

Klose 

20 

Boateng 

10 

Podolski 

apustua egin du, eta orain arte 

fruitu onak eman dizkio. Hasierako 

hamaikakoko lau kide 21 urtez 

azpiko Europako txapeldun izan 

ziren iaz. Atetik hasita, Neuerrekin, 

Ozil, Muller, Boateng, Khedira 

eta enparauak hiru hilabetetan 

ezinbesteko bilakatu dira. 

Freskotasun horri oreka gehitzeko 

arduradunak dira Schweinsteiger, 

Mertesacker, Lahm 

eta Podolski, eta guztien aurrean, 

Klose beteranoa. Gazteen alde egiteak, 

ordea, badu alde txarra ere: 

eskarmentu falta, eta horrek erregulartasun 

falta ekar dezake. Alemaniak 

Australiari aise irabazi ondoren 

Serbiaren aurka merezi gabe 

galdu zuen, eta azkenean estu 

eta larri irabazi zion Ghanari sailkatze 

faseko lehen partidan (1-0). 

Baina talde horrek berak eman 

zuen erakustaldia astebete geroago 

Ingalaterraren aurka (4-1). 

Bi hautatzaileek jokalari guztiak 

dituzte eskura, eta nahi dituzten 

hamaikakoak zelairatu ahal 

izango dituzte. Litekeena da bi entrenatzaileek 

final-zortzirenetan 

hain maila ona eman zuten jokalarien 

alde egitea. Partidako irabazleak 

Espainiak eta Paraguaik 

Johannesburgon jokatuko duten 

final-laurdeneko garailea izango 

du aurkari hurrengo kanporaketan.

6 

Munduko Kopa 2010 Aldez aurrekoak 

Norberak bere bidea 

Nestor Ortigoza, paraguaitar 

herritartasuna duen argentinarra, 

kaleko lehiaketa klandestinoetan 

trebatu zen penaltiak jaurtitzen 

Imanol Magro 

Bizitzan aurrera egiten 

jakin behar da. Irautea 

arte bat da munduko 

zoko bazter askotan, 

eta halako komeriak 

pasatzeak 

izaera gogortzen omen du. Onerako 

eta txarrerako, bekaizkeria ere 

sakondu dezakeelako, baina 

gehienetan onerako da. Hori da 

Nestor Ortigoza Paraguaiko erdilariaren 

bizitza gidatu duen leloa: 

norberak bere bidea. Kaleko 

lehiaketa klandestinoetan penaltiak 

ezin hobe jaurtitzen ikasi 

zuen umetan, eta iaz paraguaitar 

herritartasuna espresuki hartu 

zuen Munduko Kopa jokatzeko. 

Gorpuzkera bitxia du Ortigozak. 

Indartsua da, pottorra, leporik 

ez duela dirudi, eta gihardura 

trinkoa ondo erabiltzen daki. 

Dena baino dezente zaharragoa 

dirudi. Halere, ez da bere jokoa indarrean 

oinarritzen duen jokalari 

bat, pase zehatzetan baizik. Ortigozak, 

milaka umek bezala, kalean 

ikasi zuen jokatzen, Buenos 

Airesko kanpoaldeko Moreno 

auzo txiroan. Umetan futbolari 

izateko ametsek gozatzen zizkioten 

kalean apretak eta semaforoetan 

litxarkeriak saltzen pasatako 

lazeria eta milaka komeriak. 

Auzo txiroa, familia txiroa, eskola 

urrun… Futbolean babestu 

zen, eta kalearen inertziaz, legez 

kanpoko apustuzaleek Argentinan 

antolatzen dituzten kaleko 

partida klandestinoetan ikusi 

zuen bere burua. Ona zen erdilari 

hura; ez zen kikiltzen. Partidak, 

baina, luzeak dira apustuzaleentzat, 

adrenalinak zerbait bizkorragoa 

behar du sosa jokatzeko, 

Nortasun agiria 

pIzena. Nestor Ezequiel Ortigoza. 

pJaioterria.San Antonio de Padua, 

Buenos Aires (Argentina). 

2009ko apirilaren 9an Paraguaiko 

herritartasuna lortu zuen. 

pJaioteguna. 1984ko urriaren 

7a. 

pAltuera.1,80 m. 

pPisua.90 kilo. 

pPostua. Euskarria. 

pIbilbidea.Argentinos Juniors 

(2004); Nueva Chicago (2005); 

Argentinos Juniors 2005-2010). 

pLorpenak.Argentinako Itxiera 

torneoko txapeldun (2010). 

pPartidak selekzioarekin.4. 

penalti jaurtiketa kanporaketak 

adibidez. Ortigozak futbolari buruz 

ikasi behar ez den guztia ikasi 

zuen kalean, baita penaltiak ezin 

hobe botatzen ere. Argentinos Juniors 

taldeko beheko mailetan 

sartu zenerako, dena zekien. 

Eta urteekin hori izan da bere 

berezitasuna. Argentinos ligako 

txapeldun egin du, Argentinan 

hain zorrotz aztertzen duten 5 

zenbakia soinean hartuta. Zelai 

erdian, zomorroak agintzen. Penaltiei 

dagokienez, arte bilakatu 

du jaurtiketa. Liturgia fin betetzen 

du baloia hamaikagarren 

metroko puntura gerturatzen 

den bakoitzean. Serio, lasterraldi 

txikia, eta kolpe lehorra, zehatza. 

Eskuadra eta kartaboia, gola. Hamabost 

bota ditu Argentinako Le- 

hen Mailan, eta hamabostak sartu, 

inoizko boladarik onena. 

Behin gelditu zioten, baina atezaina 

epaileak txistua jo aurretik 

mugitu zenez, berriz ere bota 

zuen, eta orduan, bai sartu. 

Maradonari esker, 

paraguaitar 

Argentinan jaioa bada ere, paraguaitar 

da 2009az geroztik. Haren 

ama Paraguaikoa zen, eta Gerardo 

Martinok Munduko Kopan jokatzeko 

aukera azaldu zionean 

hasi zen tramiteak egiten. Martino 

da buruan irabaztea baino ez 

zuen entrenatzaile horietako bat, 

eta lotsagabe konbentzitu ditu 

lau argentinar Munduko Kopan 

bere aginduetara joka dezaten. 

Ortigozak, esaterako, lau partida 

baino ez ditu jokatu selekzioarekin. 

Euskarriak ez du ezkutatu Paraguairekin 

jokatu zuen lehen 

partidan ez zuela bere selekzioko 

kideetako bat ere ezagutzen. Halere, 

herritartasun berriaz «harro» 

zegoela adierazi zuen. Egia, 

baina, desberdina da, Ortigozak 

azken unera arte itxaron baitzuen 

Paraguairekin bidea hasteko. 

Diego Armando Maradonak 

iaz Argentinako ligan jokatzen 

zuten jokalariekin bakarrik deialdi 

pare bat osatuko zituela jakinarazi 

zuen, eta Ortigozak lekua 

izan zezakeela zabaldu zen. Baina 

ez zuen deitu, eta lepamotzak 

Asuncionerako bidea hartu zuen. 

Europatik eskaintzak jaso ditzakeela 

zabaldu da, ezezagun 

zaion futbola. «Nik ez dut futbol 

europarrik ikusten», erantzun 

zuen Ortigozak Munduko Koparen 

aurretik Italiako selekzioaren 

inguruan galdetu ziotenean. Azaldu 

zuenez, ez zituen Cannavaro 

eta enparauak ezagutzen. Selekzioan, 

Martino da haren defendatzailerik 

sutsuena eta egokitze 

prozesuko arazoak leundu dizkiona. 

Apurka, duela ez asko ezezagun 

ziren kideen babesa ere izan 

du. Valdez aurrelariak iragan astean 

esana: «Gure selekzioan teknikarik 

onena duen jokalarietako 

bat da, onena ez bada». Halere, 

gaur ez da hasieratik ariko, Caceresek 

bete baitu zigor partida. 

Ortigoza, baloia kontrolatzeko borrokan, Japoniako Nagatomorekin, bi selekzioen arteko kanporaketan. V. D. / EFE 

berria 


Paraguai 

Entrenatzailea: Gerardo Martino 

6 

Bonet 

13 

Vera 

9 

Santa Cruz 

T5, TF1 

20: 30 

14 

Alcaraz 

Espainia 

1 

Villar 

5 

Caceres 

19 

Barrios 

21 

Da Silva 

Ellis Park 

(62.000 ikusle) 

16 

Riveros 

Entrenatzailea: Vicente del Bosque 

15 

Ramos 

6 

Iniesta 

I. M. 

5 

Puyol 

16 

Busquets 

1 

Casillas 

8 

Xavi 

9 

Torres 

3 

Pique 

14 

Alonso 

3 

Morel 

18 

Valdez 

Carlos 

Bartres 

(GUA) 

11 

Capdevila 

7 

Villa 

Espainiaren 

dotorezia eta 

Paraguairen 

sendotasuna, 

aurrez aurre 

Espainiak eta Paraguaik historia 

egiteko aukera dute gaur, elkarren 

aurka jokatuko duten azken 

final-laurdenean. Bi taldeak sasoi 

betean daude, eta irabazita ondo 

baino hobeto izango lituzkete eginak 

etxeko lanak. Espainia 

1950eko Munduko Kopan sailkatu 

zen azkenekoz finalerdietarako, 

Paraguai, berriz, inoiz ez da 

hain urrun iritsi. Ez Vicente del 

Bosquek, ez Gerardo Martinok ez 

dute hutsunerik euren taldeetan. 

Espainiako hautatzaileak Javi 

Martinezen zalantza zuen, herenegun 

kolpea hartu zuelako orkatilan, 

baina atzo normal-normal 

entrenatu zen. 

Kanporaketa bi estiloren arteko 

partida izango da. Espainiak 

baloiaren jabetza lehenesten 

duen joko dotorea egiten du. 

Munduko Kopan ez du distira berezirik 

izan, baina David Villa aurrelaria 

oso bolada gozoan dago 

—lau gol sartu ditu—, eta orain 

arte, etekina atera dio kideen lanari. 

Paraguai, berriz, oso talde 

sendoa da. Atzeko lana ondo baino 

hobeto egiten du, eta erdilariek 

asko laguntzen diete atzelariei. 

Erasoan geldikako jokaldiak dira 

mehatxu nagusia, eta partida trabatzen 

bada, gogor jokatzen ere 

badaki Paraguaik. Irabazleak Alemaniaren 

eta Argentinaren partidako 

garailea izango du aurkari finalerdietan.

erria 

2010eko uztailaren 3a, larunbata Nahasia Munduko Kopa 2010 7 

Burua 

S 

ekretu txiki bat: testu hau 

bigarrena da. Aurrenekoa 

ordenagailuaren zakarrontzian 

dago. Atzo arratsaldeko 

partidaren atsedenaldian idatzi 

nuen, Brasilek partida 

irabazita zeukalakoan. Herbehereetako 

jokalarien ezinaz idatzi 

nuen. Bigarren honek ere badu 

FAIR-PLAY 

Nelson Mandela 

A 

Final-laurdenetako partidan 

gertatzen dena 

gertatzen dela ere, Ghanako 

jokalariei omenaldia egin 

nahi die Nelson Mandelak, eta 

bere etxera gonbidatu ditu gaur 

afaltzera. Afrikaren alde egindakoa 

eskertu nahi die. 

FIFA 

G 

Azken unean aldatu 

zuen FIFAk Uruguai- 

Ghana partidako epailea. 

Uruguaik egin zuen presioa. 

Webb ingelesa zen aritzekoa, 

baina ingelesei gola lapurtu zien 

epailea uruguaitarra zenez, ez 

zuten ingelesik nahi. Ulertezina. 

Emaitzak eta sailkapenak 

A MULTZOA 

Hegoafrika-Mexiko 1-1 

Uruguai-Frantzia 0-0 

Hegoafrika-Uruguai 0-3 

Frantzia-Mexiko 0-2 

Mexiko-Uruguai 0-1 

Frantzia-Hegoafrika 1-2 

P. I. B. G. Ald.Kon. 

p1.Uruguai 7 2 1 0 4 0 

p2.Mexiko 4 1 1 1 3 2 

3. Hegoafrika3 1 1 1 3 5 

4. Frantzia 1 0 1 2 1 4 

B MULTZOA 

Hego Korea-Grezia 2-0 

Argentina-Nigeria 1-0 

Argentina-Hego Korea 4-1 

Grezia-Nigeria 2-1 

Nigeria-Hego Korea 2-2 

Grezia-Argentina 0-2 


p1.Argentina 9 3 0 0 7 1 

p2.H.Korea 4 1 1 1 5 6 

3.Grezia 3 1 0 2 2 2 

4. Nigeria 1 0 1 2 3 4 

Aulkitik 

begira 

Aitor 

Manterola 

C MULTZOA 

Ingalaterra-AEB 1-1 

Aljeria-Eslovenia 0-1 

Eslovenia-AEB 2-2 

Ingalaterra-Aljeria 0-0 

Eslovenia-Ingalaterra 0-1 

AEB-Aljeria 1-0 


p1.AEB 5 1 2 0 4 3 

p2.Ingala. 5 1 2 0 2 1 

3. Eslovenia 4 1 1 1 3 3 

4. Aljeria 1 0 1 2 0 2 

D MULTZOA 

Serbia-Ghana 0-1 

Alemania-Australia 4-0 

Alemania-Serbia 0-1 

Ghana-Australia 1-1 

Ghana-Alemania 0-1 

Australia-Serbia 2-1 


p1.Alemania 6 2 0 1 5 1 

p2.Ghana 4 1 1 1 2 2 

3. Australia 4 1 1 1 3 5 

4. Serbia 3 1 0 2 2 3 

loturarik kontu horrekin. Baina 

brasildarrak ditut hizpide oraingoan. 

Brasilgo jokalarien burua. 

Futbolari heltzen ez da erraza. 

Ematen zuen Brasilek egingo 

zuela aurrera. Robben eta konpainia 

txikituta ari ziren, ezinean. 

Baina berdinketaren golak 

dena aldatu zuen. Dungaren taldeak 

behea jo zuen. Azalpenik ez 

diot aurkitzen, ezpada buruarena. 

Ordura arte konfiantzaz ari 

E MULTZOA 

Herbehereak-Danimarka 2-0 

Japonia-Kamerun 1-0 

Herbehereak-Japonia 1-0 

Kamerun-Danimarka 1-2 

Danimarka-Japonia 1-3 

Kamerun-Herbehere. 1-2 


p1.Herbehere.9 3 0 0 5 1 

p2.Japonia 6 2 0 1 4 2 

3. Danimarka3 1 0 2 3 6 

4. Kamerun 0 0 0 3 2 5 

F MULTZOA 

Italia-Paraguai 1-1 

Z. Berria-Eslovakia 1-1 

Eslovakia-Paraguai 0-2 

Italia-Z. Berria 1-1 

Eslovakia-Italia 3-2 

Paraguai-Z. Berria 0-0 


p1.Paraguai 5 1 2 0 3 1 

p2.Eslovakia 4 1 1 1 4 5 

3. Z. Berria 3 0 3 0 2 2 

4. Italia 2 0 2 1 4 5 

ziren, nagusi zirela sinetsiz eta 

erakutsiz. Une labur batean batenak 

edo bestearenak ez diren baloi 

denak irabazten zituzten. 

Bere atean gola sartu ondoren, 

kontrakoa gertatu zen. Desagertu 

egin zen Brasil indartsua. Bere 

buruan sekulako konfiantza zeukana. 

Bigarren gola jaso izanak okertu 

egin zien egoera. Ez buru eta ez 

ezer. Eta beste kontu bat: ekime- 

G MULTZOA 

Boli Kosta-Portugal 0-0 

Brasil-Ipar Korea 2-1 

Brasil-Boli Kosta 3-1 

Portugal-Ipar Korea 7-0 

Portugal-Brasil 0-0 

Ipar Korea-Boli Kosta 0-3 


p1.Brasil 7 2 1 0 5 2 

p2.Portugal 5 1 2 0 7 0 

3. Boli Kosta 4 1 1 1 4 3 

4.I.Korea 0 0 0 3 1 12 

H MULTZOA 

Honduras-Txile 0-1 

Espainia-Suitza 0-1 

Txile-Suitza 1-0 

Espainia-Honduras 2-0 

Txile-Espainia 1-2 

Suitza-Honduras 0-0 


p1.Espainia 6 2 0 1 4 2 

p2.Txile 6 2 0 1 3 2 

3. Suitza 4 1 1 1 1 1 

4. Honduras 1 0 1 2 0 3 

na lehen aldiz hartu behar izan 

duenean Munduko Kopa honetan, 

ez du jakin zer egin. Erabat 

lotuta zegoen taldea. 

Bukatzeko: non zuten burua 

Robinhok —berdinketaren golean 

baloiari bizkarra emanda dago 

hesian—, Luis Fabianok —bigarren 

golean, egonean dago, aurkariak 

kornerra nola ateratzen 

duen begira— eta Felipe Melok — 

taldea izorratu zuen berriz—? 

Seropositiboen aldarria futbolean 

Lehiaketa guztiak ez dira Munduko Kopako zelai distira eta lustrez 

beteetan jokatzen.Handik kanpora ere jokatzen dira tamainako txapelketak,eta 

GIBaren kontrako borroka da horietako bat Hegoafrikan.Mugarik 

Gabeko Medikuek antolatuta,seropositiboen Halftime 

futbol txapelketa jokatu da egun hauetan Johannesburgo hiriko er- 

dialdean.Egunero gaixotasun horrekin lehiatzen diren pertsonek 

osatu dituzte taldeak —izan seropositiboak,izan mediku eta laguntzaileak—,eta 

aldarrikapen baten inguruan bildu dira guztiak: gogor 

salatu dute GIB gaixotasunari aurre egiteko nazioarteak emandako 

diru laguntzen murrizketa.KIM LUDBROOK / EFE 

FINAL-ZORTZIRENAK 

1.Uruguai-Hego Korea 2-1 

2.AEB-Ghana 1-2 

3.Argentina-Mexiko 3-1 

4.Alemania-Ingalaterra 4-1 

5.Herbehereak-Eslovakia 2-1 

6. Brasil-Txile 3-0 

7. Paraguai-Japonia 0-0 

8. Espainia-Portugal 1-0 

FINAL-LAURDENAK 

1. Herbehereak-Brasil 2-1 

2. Uruguai-Ghana 1-1 

3. Argentina-Alemania Gaur (16:00) 

4. Paraguai-Espainia Gaur (20:30) 

FINALERDIAK 

Herbehereak-Uruguai Uztailak 6 (20:30) 

3-4 Uztailak 7 (20:30) 

KONTSOLAZIOKO FINALA 

Uztailak 10 (20:30) 

FINALA 

Uztailak 11 (20:30)

8 

Munduko Kopa 2010 Azkena 

Inflexio puntua 

E 

spainiako selekzioaren historiari 

errepaso bat eginez 

gero, 60 urte dago atzera 

egin beharra horrelako abantaila 

egoera batekin topo egiteko. Maracana 

eder hartan, Ramallets 

handiaren taldeak, Piru Gainza 

eta Telmo Zarra gure lehoienak, 

zeresana eman zuen, eta txapel- 

Futbola 

eta 

gehiago 

Jose Mari 

Amorrortu 

Luis Enrique espainiarra, Sandor Phul epaileari azaltzen sudurra apurtu diotela. BERRIA 

dunen fasean aritzeko txartela 

lortu zuen Ingalaterraren kontrako 

partida gogoangarri hartan. 

Matias Pratsen ahotsa gogoan 

dut oraindik, Pitxitxiren gol handi 

haren berri eman zuenean. 

Etsipen egunak iritsi ziren gerora. 

Jokalari onak bai, baina partida 

garrantzitsuei eusten asmatzen 

ez zutenak, presio mediatikoak 

benetan zituzten aukeren 

aurretik jartzen zituelako beti. 

FINAL-LAURDEN HISTORIKOAK 

1994 ITALIA-ESPAINIA 

Luis Enriqueren sudurra 

90eko hamarkadako futbolaren irudirik 

ezagunenetako bat da Tassottik aurrelari 

espainiarrari emandako kolpe bortitzarena. 

1994ko Munduko Kopako final-laurdenetan 

izan zen; Italiak 2-1 irabazi zion Espainiari. 

MIkel Rodriguez 

Laurogeitahamarreko hamarkadako 

futbolaren 

irudirik ezagunenetako 

bat da Luis Enrique aurrelari 

espainiarra epaileari kexuka 

ari dena, ia negarrez, aurpegia 

odoletan bustia duela. 1994ko 

Munduko Kopan izan zen hori, 

AEBetan, Bostongo Foxboro estadioan. 

Final-laurdenetako partida 

zen, Italiaren eta Espainiaren 

artean. Partida gogorra izan 

zen hasieratik bukaerara arte. Espainiak 

aukera onak eduki zituen 

Italiari aitzin hartzeko, baina Roberto 

Baggioren magiak azzurroei 

eman zien garaipena (2-1). Dena 

den, lehiaren hondarrean gertatutako 

jokaldiak egin zuen famatu 

norgehiagoka hura: Mauro 

Tassottik ukondoarekin sudurra 

hautsi zion Luis Enriqueri. Telebistako 

ikusleek bikain ikusi zu- 

ten jokaldia, baina epaileak, aurrelaria 

odoletan ikusita ere, ez 

zuen deus adierazi. 

Izenagatik eta izanagatik, Italia 

zen finalerdietara pasatzeko 

faboritoa. Hala ere, bere jokoak 

zalantzak sorrarazi zituen, ligaxkan 

lehenik, eta, ondoren, Nigeriaren 

aurka final-zortzirenetan, 

estu eta larri egin baitzuen aitzinera. 

Bere jokalarien kalitateak 

salbatu zuen hondamenditik, eta, 

batez ere, Roberto Baggio erdilariaren 

trebetasunak. Bere mugimendu 

teknikoak sekulako argi 

printza ziren Italiako catenaccioaren 

barnean. Espainia, berriz, 

ilusioz gainezka ailegatu zen final-laurdenetara. 

Alde batetik, 

inoiz gainditu ez zuen langa historikoa 

zen —1950eko ekitaldian 

laugarren izan zen, baina ligaxka 

sistemarekin—, eta, bertzalde, 

ongi jokatu zuen ligaxkan eta final-zortzirenetan. 

Ligaxkan, az- 

ken txapeldunarekin, Alemaniarekin, 

bana berdindu zuen, eta final-zortzirenetan, 

berriz, aise irabazi 

zion Suitzari (3-0). 

Partida hasieran Italiak hartu 

zuen baloiaren jabetza. Espainia 

urduri antzera zebilen harat eta 

honat, eta 26. minutuan Dino Baggiok 

partidako lehen gola sartu 

zuen. Orduan, catenaccio-a martxan 

paratu zuten italiarrek: defentsan 

itxi, eta euren area inguruan 

bildu ziren. Espainiak, defentsa 

horren eraginkortasuna hausteko, 

urrutiko jaurtiketak bilatu 

zituen, eta, azkenean, 59. minutuan 

lortu zuen saria, Jose Luis 

Caminero erdilariaren jaurtiketarekin. 

Espainiak aitzinetik paratzeko 

aukera paregabeak eduki zituen 

hurrengo minutuetan, baina 

ez zituen baliatu, eta, azkenean, 

Roberto Baggioren inspirazioa 

pairatu zuen: 88. minutuan, italiarrak 

Andoni Zubizarreta atezain 

euskal herritarrari bikain iskin 

egin, eta gola sartu zuen. 

Azken minutuetan, aitzinera 

jotzea bertzerik ez zitzaion geratzen 

Espainiari, eta erasoko jokaldi 

batean etorri zen polemika: Caminerok 

erdiraketa egin, eta Italiako 

defentsak baloia urrundu 

Espainiak berak antolatu zuen 

txapelketan hartu zuen kolperik 

handiena. 

Gaur, ordea, bestelako jokalari 

taldea ikusten dut nik. Zertara 

ari den dakiena, nazioartean eskarmentua 

duena, eta gazteen 

mailan jokatutako Munduko Kopetan 

bere indarraren berri eman 

duena. Moralez gainezka datoz 

Eurokopa irabazi ostean, eta taldearen 

oinarria inoiz futbolaren 

Italia 2 

Espainia 1 

Italia. Pagliuca; Tassotti, Costacurta, 

Maldini, Benarrivo; Conte (Berti 

66. min.), Albertini (Signori 45. 

min.), Dino Baggio, Donadoni; Roberto 

Baggio eta Massaro. 

Espainia. Zubizarreta; Ferrer, Alkorta, 

Nadal, Abelardo, Otero; Goikoetxea, 

Bakero (Hierro 65. min.), Caminero, 

Sergi (Julio Salinas 60. 

min.) eta Luis Enrique. 

Golak. 1-0: Dino Baggio (25. min), 1- 

1: Caminero (58. min.), 2-1: Roberto 

Baggio (87. min.). 

Epailea. Sandor Puhl (Hungaria). 

Txartel horia Espainiako Abelardori 

(3. min.) eta Caminerori (19. min.). 

Bestelakoak. Foxboro Stadium, 

Boston, 53.400 ikusle. 1994ko uztailaren 

9a. 

zuen. Luis Enrique lurrera erori 

zen, ordea, area barrenean, Tassottik 

ukondoarekin jo baitzuen. 

Aurpegia odolez bustirik eta ia 

negarrez, Sandor Puhl epaile 

hungariarraren bila joan zen aurrelaria. 

Hark, ordea, Italiaren aldeko 

alboko sakea adierazi zuen. 

Handik gutxira, bukatu zen partida. 

Espainiako jokalariek protestan 

segitu zuten, baina ez zuen 

deusetarako balio izan. Italia finaleraino 

ailegatu zen azkenean, finalerdietan 

Roberto Baggiok sartutako 

bi golei esker Bulgariari 

irabazi ziolako (2-1). Finalean, ordea, 

penaltietan galdu zuen Brasilekin, 

eta, hain zuzen ere, Roberto 

Baggiok huts egin zuen 

jaurtiketa erabakigarria. 

FIFAK sei partidako 

zigorra jarri zion 

Tassottiri, eta ez zuen 

finala jokatzerik izan 

Tassottik ez zuen finala jokatu, 

FIFAk sei partidako zigorra ezarri 

baitzion Luis Enriqueri egindakoagatik, 

nahiz eta epaileak 

partidan bertan deus adierazi ez. 

Espainiarrak ez dio inoiz barkatu 

egindakoa: «Tassottirekin harremanetan 

jartzen saiatu nintzen 

handik denbora batera, baina ez 

zidan inoiz erantzun». Espainiako 

hedabide bati 2002an kontatu 

zion Tassottik bere bertsioa: 

«Ziur nintzen ez zela deus gertatu, 

talka bat soilik. Gero, irudiak 

ikustean damutu nintzen, baina 

zelaian ez nintzen horretaz jabetu. 

Sei partidarako zigortu ninduten; 

finala galdu nuen, eta ez nintzen 

inoiz gehiago aritu 

Italiarekin. Zer gehiago nahi 

duzue?». 

berria 


erreinuan izan den talderik onenak 

jarri du, Bartzelonak. 

Harrobia izan da aldaketaren 

motorra. Lan sistema berritzaileen 

eta denboraren irakurketa 

egokiaren fruitua izan da guztia. 

Eta horretan guztian, euskal futbola 

ongi ordezkatua dago. Nortasuna 

duten mutilekin, konfiantza 

ematen dutenekin, alde guztietatik. 

Gaur da eguna; bidea ongi 

marraztua dago. 

ESANA 

«Messiri esan nion, 

ongi jokatzen badu, 

oinez jokatuta izango 

garela txapeldunak. 

Eta, erdipurdi jokatzen 

badu ere, Munduko 

Kopa irabazi egingo 

dugula» 

Carlos Bilardo 

Argentinako managerra 

Beste bi entrenatzailek 

eman dute dimisioa 

H. Korea eta Japonia. Huh 

Jung-moo Hego Koreako hautatzaileak 

eta Takeshi Okada 

Japoniakoak ez dute euren taldeetan 

jarraituko. Jasotako kritikengatik 

utzi du selekzioa lehenengoak, 

eta beste lau urte oso 

luzeak egingo zaizkiolako bigarrenak. 

Jada bederatzi hautatzailek 

utzi dute euren taldea. 

ZENBAKIA 

4-2-4 

pBrasilen sistemak 52 urte. 

1958ko Munduko Kopan erabili 

zuen Brasilek lehen aldiz 4-2-4 

sistema. Orain ohikoa izan daitekeena 

erabat apurtzailea izan 

zen orduan. Martim Francisco de 

Andrada e Silva entrenatzailearen 

burutazioa izan zen jokalariak 

zelaian ordena horretan jartzea. 

Ona izan zen emaitza, Brasilek 

irabazi baitzuen urte 

horretan Munduko Kopa. Suedian 

jokatu zen, eta etxeko taldeari 

irabazi zion finalean (5-2). 

Munduko Kopa, 

‘Berria.info’-n 

Hegoafrikako Munduko 

@ Kopari buruzko 

‘Berria.info’-ko gunea: 

berria.info/guregaiak/125/

mantangorri 

berria Gaztetxoen astekaria 366. zenbakia 

Larunbata, 2010eko uztailaren 3a 

Euskara ereiten 

AZOKA 

‘Arduraz 

kontsumitu, 

mundua ez zatitu’ 

CD-ROMA 

10 

GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS 

MUGARITZEKO 

LAPIKOETAN 

Txipiroia 

8-9 

iPUiNA 

Logela 

Aitontxu (XII) 

16 

BOB EDME

2 

mantangorri mantangorri 

Zorion 

agurrak 

argitaratu ahal izateko, 

gogoan izan mezuak astearte 

arratsaldea baino lehen jaso 

behar ditugula. Asteartetik 

aurrera jasotzen diren mezu 

guztiak hurrengo asteko 

alean argitaratuko 

ditugu. 

ZORION AGURRAK 

Kaixo, MANTANGORRI zaleak! Idiazabalgo Aita Iparragirre herri eskolako 5 

urteko gelakoak gara. Zer moduz hasi dituzue oporrak? Guk pozik agurtu 

ditugu lagunak, baina udan urteak ospatzen dituzten lagunak zoriondu nahi 

ditugu hemendik. Zorionak, Alain, Arene, Enara, Ainhoa, Naia 

Lasa eta Eneko. Aupa, Euskal Herriko pirata txiki guztiak!!! Laster arte. 

Zorionak, Lide!!! Gure etxeko 

printzesak 6 urte beteko ditu. 

Handia egiten ari da jada. Muxu 

asko, Ekain, amaren eta 

aitaren partetik. Oso ondo pasa 

zure urtebetetzean! 

Bidali zure gutunak 

helbide hauetara 

Garazik, gure neska jator eta 

alaiak, 3 urte bete zituen 

uztailaren 1ean!!! Zorionak, pitxin. 

Marrubizko muxuak zuretzat, 

amatxo, aitatxo, Iraitz eta 

etxeko guztion partetik. 

» 

Zorionak, Lizar! Ea 

uzten duzun zerbait 

bere lekuan eta 

lasaitzen zaren zure 

lehengo urtebetzean, 

sugandila! Muxu handi 

bat, Oier, ama eta 

aitatxoren partetik. 

Zorionak, Maren, 

zure 8. urtebetetzean, 

etxekoen partetik. 

Konturatu orduko handi 

egin zaigu etxeko txikiena. 

Jadanik bi urtetxo! 

Zorionak eta txokolatezko 

muxu bat, etxeko 

guztien partetik. 

larunbata, 2010eko uztailaren 3a berria 

Zorionak, Ibai! Dagoeneko 4 urte! 

Muxu handi bat, ama, aita eta 

Oihanen partetik. 

Ekainaren 30ean, 3 urtetxu bete ditu 

Bolibarko Manex Zuazok. 

Amaiur eta denon partetik, 

zorixonak! Maite zaitxugu, galtzagorri. 

Aupa, MANTANGORRI! Irati naiz, eta 

bihar 4 urte beteko ditut. Aspaldi 

honetan oso ondo portatu 

naizenez, opari pila bat espero 

dut; adibidez, amamagaz museora 

joatea. Argazkia elefanteak 

ikusten joan nintzenekoa da. 

Oharra 

Norbait zoriondu, zure 

argazkiak eta marrazkiak 

argitaratuak ikusi, ipuin, bertso 

edo txisteak eskaini edo lagun 

berriak egin nahi badituzu, bidali zure 

gutuna, eta MANTANGORRI gehigarrian 

argitaratuko dugu. Zure marrazkien, 

ipuinen, txisteen, idazlanen, 

argazkien eta abarren zain 

gaude. Bidali zure 

gutuna!!! 

Posta elektronikoa: mantangorri@berria.info 

Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea z/g 20140 Andoain

erria larunbata, 2010eko uztailaren 3a 

ZU ERE ARTiSTA 

Kaixo, lagunak!!! Amaiurko eskolako ikasleak gara. Astero irakurtzen 

dugu MANTANGORRI, eta arras gustukoa dugu «Animalien erreinuan» atala. MANTANGORRIn 

agertzeko irrikan gaude!!! Argazki honetan Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako 

ikasleak agertzen gara, herriko monumentuan. Ongi pasatu uda, eta beste bat arte!!! 

mantangorri mantangorri 3 

Kaixo, lagunak! Arrotxapeko Oihana naiz, 4 urte 

ditut, eta nik egindako marrazki polit bat bidaltzen 

dizuet. Ba al dakizue nor den marrazkikoa? Pirritx 

nire laguna. 

Elizondoko Baztan ikastolako Marrazo gelakoak zuekin! Aurten bi marrazki lehiaketetan parte hartu dugu: Santioak 2010, Elizondoko herriak 

antolatua, eta Zugarramurdiko museoak antolatutako Sorginak lehiaketan. Lehendabizikoan, gure gelako Xabier Lopezen marrazkia hautatu dute, herriko bestetako 

programako azken azalean jartzeko. Bigarrenean, Izar gelako Jone Oteizarenak irabazi du. Hemen dituzue guk egindako marrazkiak. Muxuak, eta uda ona pasatu! 

Ainara Ballarena 

Garazi Sarobe Irene Meoki 

Kattalin Arizmendi Leire Gonzalez 

Aitor Plaza 

Aritz Elizondo 

Argitaratzailea: Euskal Editorea SL Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Nagore Etxeberria Pikabea 

Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien Etorbidea z/g. 20140 Andoain Harpidetzak: (0034) 943-30 43 45 ISSN: 1699-728x 

Jon Arretxea 

Maddi Sarobe

4 


U 

habia ikastolatxoak bere 

lehen sartzea egin du 

2009ko irailean. Lau haur 

txiki ziren hasieran, geroztik, 

beste hiru lagunek 

segitu dituzte. Zazpiak 

bat eginak dira haien andereño 

Olatz Iturriren irakaskuntzapean. 

Elorri Espil laguntzailea beti ondoan 

dute haien segitzen. 

Jadanik ikastola bat izan zen 


Zazpi txoriñoren 

habia 

Bidarteko ikastola txikiak, 

Uhabiak, ikasturte honen 

hastapenean zazpi haurri ireki 

dizkie ateak. Urtebete igaro 

dute jolasean. Heldu den urtean, 

sartzeko ikasleen kopurua 

bikoiztuko dute 

Testua: Patxi Berruet 

zortzi urtez Bidarten (Lapurdi), 

baina Miarritzeko ikastola 1972an 

ireki zelarik itxi egin zuten, haurrak 

Miarritzera bidali zituzten 

eta. Geroztik, euskara irakaskuntza 

hutsune handi bat bazen Bidarte, 

Getaria, Ahetze eta Arbonako 

eskualdean. 

Ikastola Bidarten egitea hautatua 

izan da, herritar batek ikastola 

baten egiteko lurrak eskaini ondoren. 

Kostaldeko lurren prezioak 

biziki garesti direla ezagututa, 

opari hori gabe proiektuak ttutt 

eginen zuen. Eraikina muntatzeko 

behar ziren 300.000 euroak 

Herri Urratsek bildu sosetarik heldu 

dira. Proiektu hastapenean 

hamar bat familia interesaturik 

zeuden, baina 2009ko uztailean 

eraikuntzak oraindik hasiak ez zirela 

ikusirik, haurrak Miarritzeko


ikastolan ezarri dituzte batzuk. 

Onddoa handitzen den bezain 

fite eraikia izan da ikastola, lau 

aste laburrez, eta, erran bezala, 

iraileko dena prest zen izena 

eman zuten lau haurrentzat. 

Heldu den urtean, sartzeko 

ikasleen kopurua bikoiztuko 

dute. Pixkanaka-pixkanaka, gero 

eta haur gehiago jinen direlako 

apustua eginik, Euskal Herriko 

ikastola txikiena handitu nahi du. 

Lehen maila irekitzeko gogoa badute, 

beraz, ikastolan, baina diruak 

xuhur aire izanik, proiektua 

momentuko lurpean lotan dago 

oraindik. 

Ekintzak 

ikastolaren alde 

Finantzamenduen atzemateko, 

ikastolak anitz ekimen antolatzen 

ditu, besteak beste, Maite 

Dugulako antzerki taldeak Miarritzeko 

bainu begiraleak antzerkia 

jokatu zuen, baita Oldarra taldeak 

abestu ere; guziak musu truk. 

Ekainaren 5ean, laurogeita hamar 

bat jende bildu dituen zikiro jana 

antolatu zuten, eta, uztailaren 

7an, pilota eta dantza gaualdi bat 

prestatuko dute. 

Baina ikastola baten plantatzeak 

beti arazo berak sortzen 

ditu. Adibidez, haurrak ez dira Bidarteko 

jangelara joaten ahal; 

prezioak garestiegiak dira. Auzapezak 

bazkari bakoitzaren prezioa 

sei eurotan jarri zuen herritarrak 

ez ziren haurrentzat. Uhabia 

ikastolak Ahetze, Getaria eta Bidarteko 

haurrak biltzen dituela 

jakinik, prezio hori onartezina zen 

gurasoentzat. 

Protesta gutun bat Herriko 

Etxera bidali ondoren, prezioa lau 

eurotara jautsia izan zen. Beti garestiegia 

gurasoentzat. Orduan, 

janaria ikastolan bertan prestatzea 

zen aterabide bakarra. Prezioen 

konparatzeko, Baionako 

unibertsitateko jatetxean bazkari 

bakoitzak 2,90 euro balio du, 

ikasleak herritarrak izan ala ez. 

Ikasten eta jolasten 

Unai, Ainhoa, Iban, Elaia, Lorentxa, 

Zia eta Iraultza urrun dira finantza 

arazoetarik, horiek biziaren 

ikastera datoz egunero ikastolara. 

Goizetan zortzi eta 

erdietan hasirik jostatze oren 

erdi bat badute; gero, eguneroko 

ikasketak: egunak, sasoiak, eguraldia, 

zenbakiak eta beste hainbat 

gauza ikasten dituzte. Ondoren, 

goizeko askaria, lan pixka 

bat, eta berriz kanpora jostatzera! 

Aire hartzetik sarturik, andereñoak 

kontatu ipuin goxoak entzuten 

dituzte. 11:30ean bazkaltzera 

doaz haurrak, eta, handik 

sartu orduko, bi oreneko pausa 

luze bat egiten dute. Andalan 

mandalan zutitu, eta kirol dantza 

edo hizkuntza jolasetan ari dira 

aita-amak haien xerka etorri arte. 

Eta nola ez aipa haurrek egin 

duten baratzeñoa? Entsalada, piperrak 

eta tomateak landatu dituzte 

haurrek aitzurrarekin kiski 

eta kaska. Harro-harro erakusten 

dute Uhabiako baratzea. Baratzekiak 

pusatu ahala handituko dira 

haurrak ere, eta arbolek bezala 

eman eta zabalduko dute haien 

fruitua: euskara. 


Jolasean eta lanean. Ikastola berria estreinatu zuten ikasturte honen 

hastapenean Bidarte eta inguruko herrietako zazpi haurrek. Asko jolasten 

dira, eta lana ere gogotik egiten dute. Baratzea ere badute. ARGAZKIAK: BOB EDME

Berria 

6 


ANiMALiEN ERREiNUAN 

Mapatxea 

Basoko 

lapurra 

Begi ingurua beltza du. Ezaugarri 

horrexegatik, mozorroa beti 

soinean duela dirudi, eta lapur 

tankera hartzen du. Eskalatzaile 

eta igerilari aparta da. 

Fitxa 

• Izena: Mapatxea. 

• Izen zientifikoa: 

Procyon lotor. 

• Tamaina: 40-65 zentimetro 

luze da. Isats ederra 

du, 25-35 zentimetro luzekoa. 

• Pisua: 4-8 kilo pisatzen du heldu 

1 

Lapurra ote? Inauteriak 

izan edo ez, beti izaten du 

mozorroa jarria aurpegian. Begien 

bueltan mozorroa jarria duela 

dirudi, begiaren ingurua beltza 

duelako. Lapur itxura ematen dio 

horrek. Begi txikiak ditu, baita belarriak 

ere. Beti tente izaten ditu 

belarriak, hots arraroren bat noiz 

sumatuko. Belarrien ertzean ile 

zuri-zuriak ditu. Entzumena eta 

usaimena bikainak ditu. 

2 Beste 

ezaugarriak. 

Muturra ere txikia eta zorrotza 

du. Aurreko hankak txikiak 

ditu, baina oso trebeak. Atzapar 

zorrotzak ditu, eta haiei esker 

aise igotzen da zuhaitzetara. 

Atzeko hankak, berriz, luzeagoak 

ditu. Erabat luzatu, eta orpo eta 

behatz gainean jartzen da eserita. 

Isatsa da mapatxearen beste 

ezaugarri nabarmena. Luzea du 

oso: 25-35 zentimetrokoa. Adar 

gainean pausatu eta zabuka ibiltzeko 

erabiltzen du, esaterako. 

3 Igerilari 

fina. Zuhaitzean 

egotea atsegin du, baita 

uretan ibiltzea ere. Eskalatzaile 

eta igerilari aparta da. Ur epeletan 

zein hotzetan gustura ibiltzen 

da; neguan, 2 gradutan dagoen ur 

hotzetan ere sartzen da. 

4 Jatekoa 

garbitzen. 

Eta uretan igerian doan bitartean, 

adi-adi miatzen du ibaia, 

mokaduren baten bila. Esku ahurrekin 

harrapatzen ditu ibaietako 

karramarroak, arrainak eta beste. 

Jatera doan jakia uretan garbitzea 

gustatzen zaio. Harrapakina 

txiki-txiki egin, eta ahora eramaten 

du. Gauetan aritzen da janari 

bila, egunez lo egoten baita. 

5 Jatun 

ona. Ibaietako 

krustazeo eta arrainez gain, 

ahabiak, fruituak eta zizareak biltzen 

ditu basoan. Basoetan lur- 

batek. Jaiotzean, 60 gramo baino ez du 

pisatzen. 

• Umealdia: 63 eguneko ernaldiaren 

ostean, apiril aldera, hiruzpalau kume izaten 

ditu emeak. Hiru hilabetean amaren 

esnea edaten dute soilik. 

• Bizi-itxaropena: 7 urte inguru. 


Mundua ikustera. Hiru hilabete 

betetzean, habiatik irteten dira. 

Uretan ibiltzea gogoko dute. BERRIA 

zorua usnatzen ibiltzen da jakien 

bila. Bidean topatzen dituen oztopoak 

ezagutzeko, ileez baliatzen 

da. Oro har, baina, denetarik 

jaten du. Maiz, zaborra arakatzen 

ere aritzen da, zaborrak kalte egiten 

diola ondotxo dakien arren. 

6 Kumeen 

jaiotza. Apiril 

aldera erditzen da kumeez. 

Hiru eta bost kume bitartean izaten 

ditu. Lurretik hiru bat metrora 

eraikitako gordelekuren batean 

ezkutatzen ditu kumeak, harraparien 

atzaparretatik urrun. Hiru 

hilabete amaren magalean goxo 

pasa ostean, gordelekutik kanpora 

ateratzen dira. Jolasean igarotzen 

dute haurtzaroa. Giharrak 

sendotzen dituzte hala. 

7 Ama, 

zaindari. Emeak 

bakarrik hezten ditu kumeak. 

Hostoz egindako habia batean babesten 

ditu, eta gauero ematen 

die jaten. Habiara iristean, soinu 

txikien bidez hots egiten die kumeei, 

titia hartzera joan daitezen. 

• Jatekoa: Denetarik jaten du: fruituak, 

zizareak, arrainak, igelak, intsektuak, saguak, 

karramarroak, krustazeoak... 

• Bizilekua: Jatorriz, Ipar Ameriketakoa 

da. Haren larruazala oso preziatua zenez, 

Europara ekarri zuten. Basoetan bizi da, 

erreketatik hurbil.


Bidali zure argazkia eta hurrengo galderaren erantzuna. 

Zer egiten duzu udan eguraldi txarra 

egiten duenean? 

horoskopoa 

ARIES 

martxoak 21 - apirilak 21 

Amodioa: Hor nonbait ikusiko duzu beharbada. 

Paga: Paga igoko al dizute udan? Hori pagotxa! 

Osasuna: Hiru izozki jan behar al dituzu egunero? 

Ikasketak: Ez utzi lan guztiak azken egunerako! 

TAURUS 

apirilak 22 - maiatzak 21 

Amodioa: Lagun berriren bat ezagutuko duzu udan. 

Paga: Ez xahutu diru guztia kolpetik! 

Osasuna: Ogitarteko berdina jan behar al duzu beti? 

Ikasketak: Saiatu zara, eta opor lasaiak merezi dituzu. 

GEMINI 

maiatzak 22 - ekainak 21 

Amodioa: Aprobetxatu oporrak harekin egoteko. 

Paga: Gorde paga zati bat itsulapikoan. 

Osasuna: Aprobetxatu eguraldi ona kirola egiteko. 

Ikasketak: Uda lasai igarotzeko moduan zara. 

CANCER 

ekainak 22 - uztailak 22 

Amodioa: Jarrera aldatzen ez baduzu, jai duzu. 

Paga: Kolpetik gastatu duzu dirua, eta orain? 

Osasuna: Garbitu eskuak jaten hasi aurretik. 

Ikasketak: Udan ere joan zaitezke liburutegira, e! 

BAT, Bi, HiRU... ERANTZUN! 

Egunean zenbat ordu egiten 

dituzu telebista aurrean? 

Alex Martija 

11 URTE, DEBA 

Bi ordu eta erdi 

egunean. Gehiegi 

ibiltzen naizela diote 

nire gurasoek. 

Julen Arufe 

10 URTE, DEBA 

Ordubetez ikusten dut 

telebista, gehienetan 

lanak egiten nagoelako 

edo ordenagailuan 

nabilelako. 

LEO 

uztailak 23 - abuztuak 22 

Amodioa: Hura ezagutu zenuenetik, liluratuta zaude. 

Paga: Josi poltsikoetako zuloak, bestela... 

Osasuna: Hartu xukadera, freskatzen badu ere. 

Ikasketak: Laster egin dituzu eskolako lanak. 

VIRGO 

abuztuak 23 - irailak 22 

Amodioa: Amodiozko gutunak idazten artista zara. 

Paga: Nora zoaz poltsikoak diruz beteta? 

Osasuna: Zenbat bider garbitu behar dira hortzak? 

Ikasketak: Opor lasaiak igaroko dituzu aurten, e! 

LIBRA 

irailak 23 - urriak 22 

Amodioa: Zurea da azken erabakia. Pentsatu ongi! 

Paga: Nahiko diru baduzu uda lasai pasatzeko. 

Osasuna: Mendiko haize freskoak on egingo dizu. 

Ikasketak: Urte osoan lan egin duzu; orain, jai! 

SCORPIUS 

urriak 23 - azaroak 22 

Amodioa: Egun osoa irribarrea ahoan duzula zaude. 

Paga: Itsulapikoa lehertzear duzu. 

Osasuna: Eman krema hondartzara joan aurretik. 

Ikasketak: Ez eraman eskolako liburuak hondartzara. 


SAGITTARIUS 

azaroak 23 - abenduak 22 

Amodioa: Norentzako egin duzu marrazki eder hori? 

Paga: Ez al duzu bizkorregi gastatu paga? 

Osasuna: Izozki gehiegi jatea ere ez da ona, e! 

Ikasketak: Egin pixkanaka eskolako lanak. 

CAPRICORNUS 

abenduak 23 - urtarrilak 20 

Amodioa: Ezagutu al duzu jada beste lagunen bat? 

Paga: Dirua irabaztea zenbat kostatzen den bazeneki... 

Osasuna: Ez egin ibilbide luzerik oinetako berriekin! 

Ikasketak: Ai ene, biderketa taula horiek... 

AQUARIUS 

urtarrilak 21 - otsailak 19 

Amodioa: Ez al zara ausartzen ezer esatera? 

Paga: Dirua ez da zerutik erortzen, e! 

Osasuna: Txokolatea janez igaro behar al duzu eguna? 

Ikasketak: Uda osoa ez duzu, ba, lanean pasako? 

PISCIS 

otsailak 20 - martxoak 20 

Amodioa: Ikaragarri maite zaitu, eta ondotxo dakizu. 

Paga: Noiztik ez zenuen hainbeste diru izan? 

Osasuna: Bazkalosteko lo kuluxkak on egingo dizu. 

Ikasketak: Ahaztu lanak! Oporretan opor! 

7 

Iñigo Arauko 

11 URTE, ONDARROA 

Bi ordu eta erdiz ikusten 

dut egunero: Los 

Simpson, Padre de 

Familia, American Dad...

8 


Txipiroiak 

arrantzatzeko 

garaia da uda. 

Txalupa txikiak 

eta arrantzako 

tresnak hartu, 

eta amuz eta 

patxada handiz 

arrantzatzen 

dituzte 

arrantzaleek 

molusku 

zefalopodo 

hauek. 

MUGARiTZeko LAPiKOETAN 

PRODUKTUA • TXIPIROIA 

Molusku 

oin luzea 

Kolore aldaketa. Zelula 

bereziak dituzte txipiroiek. Hala, 

freskoa bada, kolorez aldatzen du 

hatzarekin azala laztantzean. 

H 

eldu da uda, eta txipiroiak 

arrantzatzera atera 

diren edo bueltan datozen 

arrantzaleen txalupa 

txikiak erraz aurki 

ditzakegu kostaldeko 

portu askotan. 

Amuz egiten den arrantza da 

txipiroiarena. Zenbait lekutan 

aborina deitzen zaio arrantzatzeko 

erabiltzen den tresnari, 

eta arrain txiki baten antza du. 

Aborina hondoraino bota, pare 

bat besokada altxatu, eta, txaluparen 

motorra ezti-ezti doan 

bitartean, aborinaren zurda aurrerantz 

botatzen da. Ur korronteak 

atzerantz bultz egiten du 

aborina. Bere horretan utzita 

arrantzatzen dira txipiroiak. 

Molusku zefalopodoa da txipiroia. 

Moluskua da, eta oskola 

barrualdean du —bere kasuan, 

pluma deritzo—; zefalopodo hitzak, 

aldiz, oinak buruan esan 

nahi du, garroak buruan gora dituelako. 

Kolore aldaketa 

Bitxia da txipiroia. Freskoa eskuratzean, 

harrapatu eta ordu 

gutxi igarota, hatzarekin leun 

laztantzen badugu, kolorea aldatzen 

duela ikusiko dugu. Txipiroiak 

kromatoforo deitzen zaion 

zelulak ditu, eta, horiei esker, 

egoera ezberdinetan kolore ezberdinak 

izan ditzake. Tinta zakutxo 

bat ere badu barruan, eta 

larrialdi egoeretan tinta bota 

dezake, bere harrapakariekin 

topo eginez gero. 

Haragijalea da ur azpiko animalia 

hau; ornogabeak eta arrain 

txikiak jaten ditu. Bi garro luzeenekin 

harrapatzen du jatekoa. 

Gehienez, 60 zentimetro luze 

dira normalean, baina badira txipiroi 

erraldoiak ere; 13 metro luzekoak! 

Kultura askotariko mitologian 

azaltzen dira txipiroi 

erraldoiak. Ezagutzen al dituzue, 

esaterako, Moby-Dick-en azaltzen 

den kalamar erraldoia eta 

Jules Verneren 20.000 leguas de 

viaje submarino-ko kondairak? 

Gure kostaldeko txipiroiak 

txikiagoak dira. Sukaldean prestatzeko, 

hamaika era dago, eta 

ondo goxoak dira guztiak! Gaurkoan, 

txipiroiak garbitzen ikasiko 

dugu. Ondoren, parrilla piztu, 

su ederra prestatu eta han prestatuko 

ditugu txipiroi freskoak. 

Arrantzarako tramankulua. 

Txalupa txikitan eta amuz 

arrantzatzen dira txipiroiak. 

Aborinarekin arrantzatzen dira. 

ARGAZKIAK: GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS 


ERREZETA • TX 

OSAGAIAK 

1. Sua prestatzeko egur ikatza. 

2. Olioa, gatza, perrexila eta baratxuria, 

txipiroia maneatzeko. 

3. Uraza eta tipulina, entsalada eder bat 

egiteko. 

NOLA PRESTATU 

T 

xingar bizia dugunean, txipiroia 

zabalduko dugu parrillan. Hasteko, 

azala beherantz duela jarriko 

dugu. Bota olio pixka bat. Alde horretatik 

egina dagoenean, eman 

buelta. Bota gatza, eta olio, perrexil 

eta baratxuri nahasketarekin, maneatu 

ondo txipiroi zatiak. 

Gertu izan mahaia eta entsalada, 

momentu batean eginak baititugu 

txipiroiak. 

Ez ahaztu limoi edo laranja edari 

frexkagarria prestatuta eramatea!


IPIROIAK, PARRILLAN ERRETA 

TXIPIROIA NOLA GARBITU 

T 

xipiroia freskoa denean, garbitzerakoan 

azala bere horretan uztea da onena, oso 

zaporetsua delako. Horretarako, kontu 

handiz garbitzea komeni zaigu, azala kaltetu 

ez dezagun. 

Luzatu txipiroia taula gainean, hegalak gorantz 

utzita. Banandu kontu handiz gorputza 

eta burua bere hestebarruekin, gorputza emeki 

eutsiz eta gainontzekoak tinko tenkatuz. 

Buruarekin batera, barruko zatien artean 

izango dugu itxuraz kokotxen antza duen jaki 

atal bat eta tintaren zakutxoa; gorde zakutxoa 

beste batean txipiroiak bere tintan egiteko. 

Moztu oinarritik garroak, begien gaineko aldetik 

doi. Hatz artean estutuz, kendu aurrez 


EZ HAIN ERRAZA HELDUEKIN EGITEKO 

hortza zorrotzak. Honela, bigarren zati nagusia 

lortuko dugu. 

Gorputza, berriz, ireki goitik behera guraize 

zorrotzekin. Barruan geratu den pluma kendu, 

eta kendu azken arrastoak paper xurgatzaile 

batekin. Goizean harrapatutako txipiroiak 

prest ditugu prestatzeko. Eguraldi ederra 

ikusita, goiko parkera goaz, txipiroiak 

parrillan egitera.

10 


CD-ROMA 

Izenburua: ‘Arduraz kontsumitu, mundua ez 

zatitu’. Egilea: Ikastolen Elkartea eta Emaus. Edukia: Bi 

atal ditu: Iparraldeko ikuspuntua eta Hegoaldeko lana. 

Argitaratzaileak: Ikastolen Elkartea eta Emaus. 

Ander Iturburu 

IKASTOLEN ELKARTEKO MULTIMEDIA ARDURADUNA 

«Kontsumo arduratsuaren eta 

bidezko merkataritzaren 

kontzientzia hartzen dute gazteek» 

G uretzat 

egunerokoak diren 

jarduerak egiteko, 

zailtasunak dituzte munduko 

hainbat bazterretan. 

Hegoaldeko mundua 

ezagutu ostean, Hego 

Amerikako familia baten etorkizuna 

erabakitzea izango da jokalarien 

ardura. Emaus fundazioak 

eta Ikastolen Elkarteak elkarlanean 

argitaratu dute jokoa. 

Zein da helburua? 

Ongi laburbiltzen du helburua tituluak: 

Arduraz kontsumitu, mundua 

ez zatitu. Asmoa da Iparraren 

eta Hegoaren arteko desberdintasunez 

jabetzea eta bidezko 

merkataritzak eta kontsumo arduratsuak 

egoera horri ematen 

dien irtenbideez jabetzea. 

Bi atal ditu. 

Elkarren oso bestelako bi atal 

ditu: Iparraldeko ikuspuntua eta 

Hegoaldeko lana. Mutil gazte bat 

da lehen ataleko protagonista. 

Mutil arrunt baten eguneroko bizimodua 

ageri da, animazio 

bidez: ura normal 

erabiltzen du, jatekoa 

bilatzeko ez du inolako 

arazorik, eskolara joaten 

da, garraiobideak erabiltzen 

ditu... Guretzako 

arruntak diren egoera horien 

parean Hegoaldeko errealitatea 

dago: mutila dutxa- 

tzen den bitartean, Afrikan urarekin 

dituzten arazoak ikusten dira; 

mutila eskolara doanean, leku askotan 

garraioarekin dituzten arazoak 

aipatzen dira, eta bizikletaren 

erabilera bultzatzen da; eskolan 

dagoenean, berriz, 

hezkuntzaren inguruan beste herrialde 

batzuetan dituzten oztopoak 

ageri dira... Bi gizarteak erkatu 

egiten dira. 

Zer egin behar du 

jokalariak? 

Lehen atalean, film moduko bat 

ikusi baino ez du egin behar. Hegoaldeko 

lana atalean, berriz, joko 

bat proposatzen da. Hego 

Amerikako Marquez familiaren 

bizimodua antolatzea da jokalariaren 

zeregina. Hainbat alderdi 

gogoan hartu eta gogoeta eginez, 

familiaren etorkizuna antolatu 

beharko du. Askotariko erabakiak 

hartu behar dira: familiako kide 

AZOKA 

bakoitza lanera edo eskolara bidali; 

zein erosketa egin; zein botika 

erosi... Haien bizimodua ez dela 

hain erraza eta baliabide ekonomiko 

murritzak dituztela ikusteko 

hainbat egoera planteatzen 

dira, beraz. Egoera jakinetara bideratua 

dago jokoa. Eta amaieran, 

irtenbidea planteatzen da: 

bidezko merkataritza eta herrien 

artean kooperatibak sortzea. Bidezko 

merkataritza eta kontsumo 

arduratsuaren inguruan kontzientzia 

hartzen dute gazteek. 

Taldeka edo bakarka 

erabil daiteke? 

Lehen atala taldeka eta bereziki 

klasean lantzeko pentsatua 

dago. Saio bat baino gehiago egin 

daitezke, askotariko gaiak jorratzen 

baitira: kontsumoa, komunikabideak, 

hezkuntza... Gaien inguruan 

gogoeta egin eta sakontzeko 

aukera aproposa da. 

Bigarren atalean, berriz, bakarka 

zein taldeka jardun dezakete. 


LIBURUA 

‘Mariñe eta 

kaioa’ 

Negua haserre dago. Ekaitzak 

gogor jotzen du, eta 

haizeak indarrez astintzen 

ditu elur malutak. Mariñek 

babesera eraman ditu lagun 

guztiak. Halako batean, tximeleta 

bitxi bat ikusi du zeruan, 

jira eta bira. Kaio bat 

da! Gaixorik dago, eta elurretan 

erori da. Mariñek besoetan 

hartu, eta etxera eraman 

du, zauritutako besoa sendatzeko. 

Osatu ostean, 

etxera itzultzen lagunduko 

diote kaio lagunari. 

Gerard Moncomble 

Nadine Rouviere 

Argitaratzailea: Ttarttalo 

ALDIZKARIAK 

‘Karramarro’ 

eta ‘Karramarro 

txiki’ 

Arraunketari buruzko berriak 

erruz ugaritzen dira uda partean. 

Arraunari buruzko aipamena 

egiten da Karramarro-ren 

udako zenbakian. 

Beste hainbat kontu ere irakur 

daitezke: kanika jolasari 

buruzko historia, erleei buruzko 

kontuak, Hamerrak 

Afrikako herrialdeari buruzko 

datuak... Kamarro txiki-n, 

berriz, jolasteko hamaika 

proposamen dago. 

Argitaratzailea: Ika Kultur 

Alkartea


JOLASA 

Hamabi puntu 

Zorterik gabe nekeza da partida bat irabaztea 

dominoan, kartetan edo beste hainbat 

jokotan. Kasu honetan ere zortea aldeko ez 

baduzue, ezingo duzue partida amaitu. 

ESKULANA • Idazlumak jasotzeko zorroa 

Ikasturte hasiera 

urrun da oraindik; 

denbora duzue, beraz, 

materiala 

prestatzeko. Eskolako 

arkatzak eta beste 

gauzak gordetzeko 

zorroa egingo dugu. 

Beharrezko 

materiala 

• Lorategietan 

jartzeko sarea. 

• Puxikak, luzeak eta 

kolore askotarikoak. 

• Guraizeak. 

• Zotz bat. 

• Botoi bat. Handi 

samarra bada, 

hobe. 

1 Jarri 


dominoko fitxa guztiak buruz 

behera begira. Nahastu ongi fitxa 

guztiak. 

2 

Aukeratu sei fitxa multzotik, eta jarri 

gorantz begira eta mahaiaren 

albo batean. Gainerako hogeita bi 

fitxak erreserba moduan utziko ditugu. 

3 

Multzotik atera diren fitxekin bikoteak 

osatu behar dira. Bi fitxekin 

hamabi puntu egin behar dira. Hamabi 

puntu biltzen dituzten fitxa bikote 

guztiak multzotik kenduko ditugu. 

11 

4 

Multzotik baztertu ditugun adina 

fitxa hartuko ditugu erreserbatik. 

Hots, lau fitxa erretiratu badira, 

beste lau hartu beharko dira multzotik. 

5 Jarraitu 

1 Hartu 

lorategietan 

jartzeko sare 

zati bat. Zenbateko 

zatia behar dugun 

jakiteko, jarri arkatz 

markagailu multzo bat. Moztu sare zatia 

horren arabera. Gogoan izan estalkia ere 

jarri behar diogula zorroari; beraz, moztu 

aurretik, kalkulatu estalkia egiteko 

behar dugun zatia. Zabaleran, berriz, 

arkatz markagailuek hartzen duten 

zabalera baino bost zulo gehiago utzi. 

2 

Zorroaren bi ertzak 

josteko, pasa puxika luze 

bat ertz banatatik. Puxika 

behar bezala pasatzeko, 

baliatu zotz batekin. Zulo 

guztiak pasatu ostean, egin 

korapilo bat puxikaren ertz bakoitzean. Moztu 

soberan geratu den zatia. Ezkutatu azken puxika 

zatia, beste puxika zatien azpian. 

partidarekin, erreserbako 

fitxa guztiak erabili arte. 

6 

Erreserbako fitxak amaitu aurretik, 

hamabi puntu batzen dituen fitxarik 

ez dagoen unean amaitzen da 

partida. 

3 

Lotu botoia puxika 

batekin, eta jarri 

zorroaren beheko 

aldean. Hartu puxika 

zati bat, eta jarri 

estalkiaren erdialdean. 

Botoia eusteko, eta, 

beraz, zorroa ixteko 

estekagailua egingo 

dugu horrela. 

4 Zorroaren 

estalkia 

apaintzeko, 

hartu koloretako 

puxikak, eta pasa estalkiaren 

zuloetatik. Ezkerretik hasi eta joan 

estalkiaren ertzeraino, puxika zuloz zulo 

pasatuz. Soberan geratzen den puxika 

zatia ertzetik zintzilik utz dezakezue.

12 



denbora-pasak 

1. Nor ote da? 

2. Harri-jasotzaileak 

Aratzen eta Nahiaren gurasoek lanbide bera 

dute. Begiratu marrazkiko 

elementuei, 

eta asmatu 

zertan lan 

egiten 

duten. 

Uda iritsi da, eta erakustaldiak ugaritu zaizkie Martini eta Pellori. 

Apustua nork irabazi duen 

jakiteko, egin kalkuluak! 

Martin 

Pello 

Martin 

Pello



kasap-arobned 

3. Giltza 

Etxeko giltzak etxean ahaztu zituenetik, giltzen kopia egiten du Mertxek. 

Zein dira etxeko atariko bi giltzak? 

1 3 5 

2 

4. Hizki salda 

San Joan gauerako edabe magikoa prestatu zuen Grazianak. Hona 

hizkien artean nahastu zituen hitzak. Bilatu! 

A Z B G Y F U Y O M G 

Z F O F U O M G S G H 

Z L R P C M S Q Z D K 

A T O N P J G A I X O 

R B B C X L J G U I D 

X I I A I E P L M Y T 

H D L H R K H Q A O E 

K E L E B I D U N X N 

O R R L B Y R Ñ K H I 

K K R M X M J H G Y S 

A E F U Y F E Y O M L 

Z T G G U O S G S G A 

Z A G A C M E Q Z D R 

A T O N P J R F D E I 

R U B C X L L G U I D 

X T B A I E E L M Y G 

H V X S R K K Q A O P 

K L I B U R U X K A Y 

4 

Erantzunak 

1.- Zerbitzariak dira. 2.- Martinek 3.300 kilo jaso ditu; 

Pellok, 3.650. 3.- 4 eta 5.

14 

mantangorri 

mantangorri 

larunbata, 2010eko uztailaren 3a berria


mantangorri 

mantangorri 

15

16 


BUELTA BAT AiTONTXUAREKiN (XII) 

...aurreko astetik dator 

Logela 


Testua: Xabier Mendiguren Marrazkiak: Iñaki Martiarena, ‘Mattin’ 

E 

z dakit frantsesez nola esan eta euskaraz hasi 

naiz oihuka: 

–Mediku bat! Lagundu, mesedez! 

Zorionez, zerbitzarietako bat euskalduna da. 

–Fite jinen zauku mirikua –esan dit Ellandek. 

Eta fite etorri da, zinez. Aitontxuaren ondoan 

ipinita, pultsua eta arnasketa aztertu dizkio, ahoa zabaldu 

dio mingaina begiratzeko, eta betazpitik behera 

tiratu, begininia ikusteko. Ni bitartean urduri eta negarrez 

hasteko zorian, aitontxua hortxe bertan hilko delakoan, 

bere urtebetetze-egunean, eta neure erruz, 

neurri handi batean… 

–Lasai –esan dit sendagileak handik pixka batera, 

Ellanderen laguntzaz–, zure aitonak ez du izan bihotzekorik 

ez antzekorik. Lo geratu da, bazkalondoko 

siesta egiteko. 

–Eskerrik asko. 

–Hala ere, gizonak adin handia dauka eta ahul samar 

dago. Hobe luke ohe batean sartu eta atseden 

hartzea. 

–Pas de problemes. Une chambre pour Monseiur 

Sagarzazu –esan du hoteleko zuzendariak (arazorik 

ez: gela bat Sagarzazu jaunarentzat). 

Ellandek gurpil-aulki bat lortu du nondik edo handik. 

Bi zerbitzariren artean eseri dute bertan aitontxua, 

lo segitzen duena. Gero, igogailuan sartu eta 

gela batera eraman dugu. 

Ohe handi baten gainean utzi dugu aitontxua, eta 

tapaki bat bota diogu gainetik. Gero, medikua, zuzendaria 

eta besteak joan egin dira. Ellande bakarrik gelditu 

da: 

–Bertzerik behar baduzu, niri galdatzen ahal didazu. 

Mila gauza eskatuko nioke: etxera itzuli nahi dudala, 

amarekin; Ferraria Zaharren Egoitzara eramatea 

nahi nukeela, zegoen tokian uzteko zuzendaria ohartu 

gabe; aitontxua ondo jartzea nahi dudala eta beldur 

naizela bertan geldituko ote den betiko; beldur naizela 

baita ere polizia agertuko ote den gure bila, baina 

aldi berean polizia behingoz agertzea nahi nukeela, 

nire ezinengon hau amaitzeko. Hori dena esan nahi 

nuke baina nola esan inori hori dena? 

–Mila esker, Ellande: telefono bat nahi nuke, etxera 

deitzeko. 

–Hor duzu, mahain gainean –eta Hegoaldera deitzeko 

nola egin behar dudan azaldu dit. 

Gero bakarrik gelditu gara aitontxua eta biok, Hotel 

du Palais-ko gela superdotore batean, balkoitik itsasoa 

ikusten dela, eta hondartzatik bainatzen ari den 

jendearen hotsa iristen. ...hurrengo astean jarraituko du

BERRIA, 2010 - datu-basea16

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?