Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
2012: Interneteko domeinu<br />
berriak eskatzeko aukera<br />
Nagore Vega<br />
ICANNek, Interneteko domeinuak<br />
arautzen dituen erakundeak, lehen<br />
mailako domeinu orokor berriak eskatzeko<br />
aukera irekiko du <strong>da</strong>torren<br />
urtean (2012ko urtarrilaren 12tik apirilaren<br />
12ra).<br />
Orain arte, lehen mailako domeinuak bi<br />
multzotan zeuden banatuta. Batetik, estatu<br />
kodeak zeuden —Nazio Batuek estatutzat<br />
jotzen dituen herrialdeen domeinuak—:<br />
.it, .es, .co. Bestetik, orokorrak.<br />
Horien barruan <strong>da</strong>ude historikoak, Internetekin<br />
batera jaio zirenak: .com, .net, .org;<br />
komunitateek eskatuak, eta bestelakoak.<br />
Guztira, 22.<br />
Datorren urtetik aurrera, domeinu orokor<br />
berriak eskatzeko aukera ez ezik, do-<br />
PuntuEus-en oharra<br />
2012an ‘.eus’ domeinua<br />
eskatuko dugu<br />
Hilaren 19an hasi eta 24ra bitarte [gaur<br />
arte], ICANN erakundea bere 41. bilera<br />
egiten ari <strong>da</strong> Singapurren. Eta hilaren<br />
20an, domeinu berrien prozesuan inflexio<br />
puntu bat suposatzen duen erabaki<br />
bat hartu zuen ICANNek: 2012ko urtarrilaren<br />
12an lehen mailako domeinu orokor<br />
berriak eskatzeko aukera irekiko <strong>da</strong><br />
[gTLD, generic Top Level Domain].<br />
«Gaurko erabakiak Interneteko aro<br />
berri baten hasiera» iragartzen duela<br />
esan du Peter Dengate Thrush-ek,<br />
ICANNen Zuzen<strong>da</strong>ritza Mahaiko lehen<strong>da</strong>kariak.<br />
ICANNeko CEO Rod Beckstrom-ek<br />
berriz, «edozein hizkuntza eta<br />
i<strong>da</strong>zkerako lehen mailako domeinu berriak»<br />
eskatu ahal izango direla nabarmendu<br />
zuen. Izan ere, domeinuen historian<br />
lehen aldiz, hizkuntza eta i<strong>da</strong>zkera<br />
ezberdinetako domeinuak eskatzeko<br />
aukera irekiko <strong>da</strong> [i<strong>da</strong>zkera arabiarra edo<br />
txinatarra, esaterako].<br />
Asteleheneko erabakira iristeko bidea,<br />
ordea, luzea izan <strong>da</strong>. Lehen mailako domeinuak<br />
eskatzeko azken aukera<br />
meinu propioa eskatu ahal izango dute enpresek,<br />
hiriek eta erakundeek.<br />
ICANNek hartutako erabakiak bidea<br />
irekiko die hizkuntza eta i<strong>da</strong>zkera guztiei.<br />
‘.eus’<br />
2004tik ez du domeinuen zerren<strong>da</strong> zabaldu<br />
ICANNek. Azken urteetan eztabai<strong>da</strong> prozesuan<br />
izan <strong>da</strong>. Aste honetako erabakiarekin,<br />
bidea ireki du ordea, .eus euskararen<br />
eta euskal kulturaren komunitatea ordezkatuko<br />
duen domeinua eskatzeko.<br />
Hiru urte eta zertxobait <strong>da</strong>ramatza PuntuEus<br />
elkarteak horren alde lanean.<br />
Orain, domeinua izan, izango dela argi<br />
dute bertako kideek. .eus lortuta, euskararen<br />
eta euskal kulturaren komunitateko<br />
edozeinek eskatu ahal izango du bere webgunerako,<br />
urteko kuota or<strong>da</strong>induta.<br />
2004an ireki zen eta, azken zazpi urtetan,<br />
ICANN erakundea domeinu berriak<br />
eskatzeko politikak definitu eta horien<br />
ebaluaziorako irizpideak zehazteko eztabai<strong>da</strong><br />
prozesu batean murgilduta<br />
egon <strong>da</strong>. Prozesu hori gertutik jarraitu du<br />
PuntuEus elkarteak, eztabai<strong>da</strong>ren parte<br />
ere izanez. Baina ez dugu horren berri<br />
eman, ez baitago .eus domeinua eskatzeko<br />
<strong>da</strong>ta zehatz eta hain egiazkorik<br />
gaur arte ezagutu.<br />
Hori horrela, orain arteko esperientziatik<br />
abiatuta, <strong>da</strong>ta zehatz horren gaineko<br />
ziurtasuna ez <strong>da</strong> %100ean kokatzen.<br />
Azken zazpi urtetan ICANNek aurkeztu<br />
dituen <strong>da</strong>tak ICANNek berak<br />
atzeratu ditu. Baina egia <strong>da</strong> eztabai<strong>da</strong><br />
prozesuak inoiz baino fruitu gehiago<br />
eman dituela azken urtebetean, eta horrek<br />
erakusten du 2012ko urtarrilaren<br />
12an domeinuak eskatzeko aukera kasik<br />
ziurra izango dela.<br />
ICANNek egutegi zehatza du eskuetan:<br />
uztaila erdialdean Applicant Guidebook-aren<br />
azken bertsioa onartuko<br />
dute [hori <strong>da</strong> domeinuak eskatzeko<br />
bete behar diren baldintzen eta dokumentuen<br />
gi<strong>da</strong>liburua]; abuztutik aurrera<br />
eta lau bat hilabetez, domeinu berriak<br />
eskatzeko prozesuaren irekieraren berri<br />
PuntuEus elkarteak hiru urte <strong>da</strong>ramatza .eus domeinua lortzeko lanean. [BOGA]<br />
emateko mundu mailako komunikazio<br />
kanpaina jarriko dute martxan; eta, horren<br />
ondoren, 2012ko urtarrilaren 12an<br />
hasi eta apirilaren 12ra arte, lehen mailako<br />
domeinu berriak eskatzeko leihoa irekita<br />
mantenduko <strong>da</strong>.<br />
PuntuEus Elkartea albiste horren zain<br />
egon <strong>da</strong> jaio zen egunetik. Hiru urte baino<br />
gehiago <strong>da</strong>ramatza prozesua gertutik<br />
jarraitu eta bertan parte hartzen. Hiru<br />
urte horietan izaera, tamaina eta jatorri<br />
ezberdinetako 60 elkarte eta erakundek<br />
baino gehiagok egin dute bat PuntuEus<br />
Elkartean, eta 26.500 atxikimendu pertsonaletik<br />
gora jaso dituzte bere webgunean<br />
(http://www.puntueus.org/eu/).<br />
Orain hilabete erabakigarriak <strong>da</strong>toz:<br />
eskatzen dituzten baldintza guztiak<br />
bete eta proiektuari benetako bultza<strong>da</strong><br />
ematekoa. PuntuEus Elkarteak horretan<br />
jardun du, eta .eus eskatu eta lortzera<br />
bideratuko ditu bere in<strong>da</strong>r guztiak.<br />
2012arekin .eus eskatuko dute, nahiz eta<br />
ebaluazio fase osoaren ondoren, domeinua<br />
eskatze hutsak bere onarpena<br />
bermatzen ez duen. 2013a martxan<br />
egongo den .eus domeinuarekin hasteko<br />
aukera izango dela uste du hala ere<br />
PuntuEus Elkarteak. Euskal komunitatearentzako<br />
albiste ona izango <strong>da</strong>.<br />
Zer <strong>da</strong> ICANN<br />
erakundea?<br />
AMUA 11<br />
ICANN edo Internet Corporation for<br />
Assigned Names and Numbers (Izen<br />
eta Zenbakien Esleipenerako Interneteko<br />
Korporazioa) 1998ko irailaren<br />
18an sortu zen, ordura arte IANA Internet<br />
Assigned Numbers Authority<br />
erakundeak zituen zeregin batzuk<br />
bere gain hartzeko. Zeregin horiek<br />
domeinu izen eta IP helbideak esleitzeko<br />
egin beharreko tramiteak dira.<br />
ICANN irabazi asmorik gabeko erakundea<br />
<strong>da</strong>.<br />
Paul Townmey-ek sortu zuen erakundea,<br />
inongo irabazi asmorik gabe,<br />
eta bere egoitza Marina del Reyen<br />
(Kalifornia, AEB) <strong>da</strong>go.<br />
Sortu zenetik, ICANNeko zuzen<strong>da</strong>ritzako<br />
batzarrean ondorengo herrialdeetako<br />
biztanleek hartu dute<br />
parte: Australia, Brasil, Bulgaria, Kana<strong>da</strong>,<br />
Txina, Frantzia, Alemania, Ghana,<br />
Japonia, Kenia, Hego Korea, Mexiko,<br />
Herbehereak, Portugal, Senegal,<br />
Espainia, Erresuma Batua eta Ameriketako<br />
Estatu Batuak.<br />
Hau <strong>da</strong> erakundearen webgunea<br />
(ingelesez): http://www.icann.org.
Change language