Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Arditurriko etxe okupatutik jende asko pasatu da 25 ... - Boga - Hitza
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BOGA<br />
Ostirala, 2011ko ekainaren 24a<br />
Euskal kulturari buruz zer nahi zenieke<br />
transmititu zure ikasleei?<br />
Behin eta berriro nabarmentzen diet euskara<br />
eta euskal kultura ez <strong>da</strong>udela bakarbakarrik<br />
baserriari eta antzinako gizarteari<br />
lotuta eta garai berrietara egokitzen ari<br />
direla: rocka, <strong>da</strong>ntza garaikidea, zinea,<br />
zientzia, literatura, prentsa, telebista eta<br />
ez <strong>da</strong>kit zenbat gauza gehiago egiten ditugula,<br />
den-dena euskaraz. Gaur egun ere<br />
etengabe kultura sortzen ari garela, eta<br />
euskaraz egiten dugula. Eta eutsi egin behar<br />
diogula, etengabeko lanaren emaitza<br />
dela dena, egoera ez delako behar genukeen<br />
bezain ona.<br />
Errenteriako (2001) eta Oiartzungo<br />
(2007) toponimiari buruzko liburuak<br />
osatu dituzu. Argentinan euskal toponimiaren<br />
arrastoak aztertzea ere lan mardula<br />
izan liteke, ezta?<br />
Ikaragarria <strong>da</strong> zenbat euskal toponimo<br />
<strong>da</strong>uden Buenos Aires probintzian bertan,<br />
mapa begiratu orduko antzematen dira:<br />
Neko<strong>etxe</strong>a, Etxeberri, Olabarria… Nahi<br />
izanez gero, lana ba<strong>da</strong>go. Mardula izango<br />
litzateke, azterketa eremua ikaragarri<br />
handia baita. Toponimoak Necochea, Etcheverry,<br />
Olavarria bezalako grafiarekin<br />
i<strong>da</strong>tzita ikusteak begietan min egiten dit.<br />
Baina ohitu egin behar! Euskaldunak hemen<br />
egon zirela zalantzarik ez <strong>da</strong>go. Hemengo<br />
historiako pertsonaia ospetsu <strong>asko</strong>k<br />
euskal abizenak dituzte, eta nonahi topatzen<br />
dituzu erakunde edo leku<br />
publikoak euskal izena dutenak, Olazabal<br />
edo Hipolito Hirigoien plazak, esate baterako.<br />
Duela urte gutxi batzuk egin<strong>da</strong>ko azterketa<br />
batek dionez, argentinarren ehuneko<br />
hamarrak behintzat euskal abizenen<br />
bat du. Ez <strong>da</strong> broma; 40 milioi dira, beraz,<br />
lau miloi lagunek dute abizen euskaldunen<br />
bat. Inguruan beti topatzen dut abizen<br />
euskaldunen bat duen norbait: den<strong>da</strong>ria,<br />
taxi gi<strong>da</strong>ria, bizilaguna... Horrelakoetan<br />
<strong>etxe</strong>an bezala sentitzen naiz.<br />
Argentinan euskal <strong>etxe</strong>en mugimendua<br />
handia <strong>da</strong>. Izan al duzu ezagutzeko aukerarik?<br />
La Plata hirian Euzko Etxea izeneko euskal<br />
<strong>etxe</strong>a <strong>da</strong>go; galanta <strong>da</strong> eta ekintza <strong>asko</strong><br />
egiten dituzte: <strong>da</strong>ntza ikastaroak, euskara<br />
eskolak, pilota parti<strong>da</strong>k —frontoia ere bai<br />
baitu—. Jat<strong>etxe</strong> eder bat ere ba<strong>da</strong>go. La<br />
Platatik gertu <strong>da</strong>goen Chascomus herriko<br />
euskal <strong>etxe</strong>a eta komunitatea, Zingirako<br />
euskaldunakizenekoa, ezagutzeko aukera<br />
ere izan dut. Buenos Aires hirian lau euskal<br />
<strong>etxe</strong> <strong>da</strong>ude. 190 bat euskal <strong>etxe</strong> <strong>da</strong>ude<br />
munduan eta horietako 90 inguru Argentinan<br />
<strong>da</strong>ude. Nahikoa lan izango dut denak<br />
ezagutzen baina mordoska bat ezagutzeko<br />
asmoa dut eta ahal izanez gero, ekarpenen<br />
bat egitekoa ere bai.<br />
Jakin dugu Realaren zaletu argentina-<br />
rrekin parti<strong>da</strong>k ikusten ere izan zarela.<br />
Herrimina edo futbolzaletasun isla <strong>da</strong><br />
hori?<br />
Sekulan ez dut futbola maitatu eta ez dut<br />
uste al<strong>da</strong>tuko naizenik. Hemengo zaletasuna<br />
ikaragarria <strong>da</strong>. Futbola nola bizi duten<br />
ikusita, jakin-mina sortzen zaizu futbol<br />
zelaiko giroa ikusteko. Horixe dute hemengo<br />
erlijioa.<br />
Zamalbiden jaio, Hernanin bizi eta Oiartzunekin<br />
ere lotura handia duzu. Zer du<br />
gure inguruak eta La Platak berdina eta<br />
ezberdina?<br />
Inguruari <strong>da</strong>gokionez, La Platak eta gure<br />
parajeek ez dute zerikusirik; hemen ez<br />
<strong>da</strong>go mendirik, hau ere Pamparen zati baita.<br />
Ez <strong>da</strong>kite zer den mendira joatea. Zorionez,<br />
hiria bera eta inguruak berde samarrak<br />
dira, nahiz eta Zamalbideko Tellegiñeta<br />
gure baserria zenaren zelaiak ez izan.<br />
Pertsonei <strong>da</strong>gokienez, hiri handietan harremanak<br />
beste era batera izaten dira, baina<br />
esaerak dioen bezala, bazter guztietan<br />
txakurrak hankutsik ibiltzen dira.<br />
Argentinarrei euskal kulturari buruzko<br />
kontzeptuak erakusten ari zara. Zu Argentinako<br />
kultura ezagutzen ari al zara?<br />
Hori izan zen etortzera bultzatu ninduen<br />
arrazoietako bat. Ezinbestekoa iruditzen<br />
zait hona etorri eta bertako kultura edo<br />
kulturak, <strong>asko</strong> baitira, ezagutzea; errespetu<br />
falta izango litzateke hala ez egitea. Euskaldunok<br />
eskarmentua dugu, gure larruan<br />
bizitu dugulako kanpotarren errespetu<br />
eza, eta uste dut, horregatik, tokian<br />
tokiko ohiturak errespetatzen saiatzen garela.<br />
Ez al dugu hori bera nahi guretzat?<br />
Zuen izeba ere Argentinara joan zen,<br />
Euskal Herritik Ameriketara migrazio<br />
handia izan zenean. Historia errepikatzen<br />
dela diote batzuk…<br />
Joxepa Lekuona, izeba Joxepa, 20 urte inguru<br />
zituela etorri zen Oiartzungo Aranburu<br />
baserritik. 84 urte inguru ditu eta ez<br />
<strong>da</strong> sekula bueltatu Euskal Herrira. Hogei<br />
egun baino gehiago eman omen zituzten<br />
itsasontzian. Herrimina zer den pittin bat<br />
sumatu eta gero, ez dut pentsatu ere egin<br />
nahi zer pasako zuten orduan! Orain joanetorrian<br />
ibil <strong>da</strong>iteke pertsona. Hona etorri<br />
baino lehen, krisia zela eta, bati baino<br />
gehiagori entzun nion ez zela astakeria<br />
pentsatzea berriz ere Ameriketara<br />
etorri beharko dugula bizimodu bila. Espainiatik<br />
hasi omen dira etortzen. Argentinarrak<br />
kexu dira, Espainiako Estatuan<br />
sartzeko gero eta traba gehiago jartzen dizkietela-eta<br />
batzuei itzularazi ere egin<br />
omen diete. Euskal migratzaileez<br />
harago, deigarria <strong>da</strong> estatuek nola maneiatzen<br />
dituzten migrazio mugimenduak<br />
beren komenentziara. Garai eta leku ezberdinetan<br />
baina historia errepikatu egiten<br />
<strong>da</strong>, bai.<br />
Lehenengo urteko taldea. [BOGA ]<br />
Bigarren urteko taldea. [BOGA ]<br />
Aurtengo taldeko ikasle batzuekin. [BOGA ]<br />
ELKARRIZKETA 5
Change language