104. zenbakia - Jakin

PENTSAMENDU KATALANISTA KRISIAN
• PAKO SUDUPE •
ko diktadura nagusitzeak, uste zitekeenez, sorrarazi behar
zuketen erreakziorik eragin gabe. Euskadin err a d i k a l i z a z i o a
bezala —zentzu gaitzesgarririk gabe uler bedi—, Katalunian,
gehienbat, adiskidetze beharrean oinarrituriko onarpen gisakoa
nagusitu bailitzan.
1939tik aurrera katalanismoa nola geratu den ohart z e-
ko parada egokia, Montserrat Roig-ek 70eko hamarkadan idatzitako
El temps de les cire re s e l e b e rriak ematen digu, pert s o-
naien bidez gizarte katalanaren erradiografia egiten digunez.
H a rmonia Carreras eta Natalia pertsonaiek gizarte frankistan
nekez irauten duen katalantasunaren hondar ezerosoa, errebelatua,
irudikatzen dute. Hauek salatu egingo dute Salvador
Puig Antiach, gazte ekintzaile libert a r i o a ren hilketa.
E l e b e riko leitmotivetako bat da exekuzioa, baina pert s o n a i a
e rrebelde hauen emozio nagusiak frustrazioa eta gogaitasuna
(f a s t i g) dira, kanpoko edo barneko erbestean babestuko dire l a ,
ihes egiteko.
36ko gerrako erresistenteak berak ere, ikaragarri markatu
ditu diktadurak eta pertsonaia irendu eta desmotibatuak
dira; belaunaldi gazteei euren balioak transmititu ezina jasan
b e h a rrean dira, eta sentimendu katalanisten ezere z t a s u n a
pairatzera kondenatuak.
Era berean, zenbait katalanistaren baitan jazotzen
den metamorfosia aztertzen du nobelak. Gerr a u rre a n
b o rrokalariak eta katalanismoarekin nahiz ideia aurre r a-
koiekin konprometituak, gerraondoan euren burua gorrotatzera,
eta euren identitatea ukatzera iritsiko dira.
Hauetako asko, dirua egin beharrak irentsiko ditu, katalanista
aurrerakoi izatetik hirigile usteldu izatera igaro z .
G u rean ere, konszienteenek maiz salatu dituzte giroa aldeko
zenean nazionalista agertu eta giroa aldatzean aurre k o
ideiak jantzi zaharrak bailiren baztertu dituztenen metam
o rfosia gaitzesgarr i a k .
Katalanismo konplexuz beteriko honen hiru g a rre n
mota, kontserbadore, klasista eta insolidarioarena da; faszism
o a ren aurkako gerran ez dela parterik hartu behar aldeztu
eta frankismoari laguntzeko gupidarik izan ez duena gerr a o n-
d o a n .
M o n t s e rrat Roigek gizarte katalanari ateratzen dion
a rg a z k i a ren arabera, ero m e n a ren mende dago hau, autogo-
129