02.11.2014 Views

municipaluri qonebis formireba da gankargva - csrdg

municipaluri qonebis formireba da gankargva - csrdg

municipaluri qonebis formireba da gankargva - csrdg

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sarCevi<br />

winasityvaoba.............................................................................................. 2<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong>............................... 3<br />

treningis <strong>da</strong>mxmare masalebi............................................................5<br />

pirveli ciklis treningebis Semajamebeli angariSi....................24<br />

kiTxva-pasuxi....................................................................................46<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi.................................... 63<br />

treiningis <strong>da</strong>mxmare masalebi.........................................................65<br />

meore ciklis treningebis Semajamebeli angariSi.......................83<br />

kiTxva-pasuxi....................................................................................98<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba................................................................ 103<br />

treningis <strong>da</strong>mxmare masalebi........................................................ 105<br />

mesame ciklis treningebis Semajamebeli angariSi..................... 121<br />

saqarTvelos TviTmmarTveli erTeulebis gamocdileba<br />

<strong>da</strong>saqmebis xelSewyobis programebis (rogorc erT-erTi<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis) ganxorcielebis sferoSi............. 136


winasityvaoba<br />

saqarTvelos strategiuli kvlevebis <strong>da</strong> ganviTarebis centrma<br />

(CSRDG) 2010-2011 wlebSi ganaxorciela saqarTveloSi evrokavSiris<br />

warmomadgenlobis mier <strong>da</strong>finansebuli proeqti `adgilobrivi xelisuflebis<br />

gaZliereba - gza decentralizaciisaken~.<br />

iniciativa gulisxmob<strong>da</strong> adgilobrivi xelisuflebis SesaZleblobebis<br />

ganviTarebas, <strong>municipaluri</strong> momsaxurebis xarisxis gaumjobesebis,<br />

adgilobrivi politikis SemuSavebaSi mosaxleobis monawileobis,<br />

siRaribis <strong>da</strong>Zlevisa <strong>da</strong> mdgradi ganviTarebis xelSewyobis<br />

mizniT.<br />

proeqtis farglebSi saqarTvelos 69 TviTmmarTveli erTeulis<br />

warmomadgenlobiTi <strong>da</strong> aRmasrulebeli organoebis 427-ma sajaro<br />

moxelem, specialobis mixedviT, gaiara treiningebis 3 cikli Semdeg<br />

Temebze:<br />

• <strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

• adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

• <strong>municipaluri</strong> momsaxureba <strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

winamdebare saxelmZRvanelo warmoadgens strategiuli kvlevebis<br />

<strong>da</strong> ganviTarebis centris eqspertTa mier proeqtis farglebSi Seqmnili<br />

masalebis krebuls. masSi Sesulia Catarebuli treiningebis <strong>da</strong>mxmare<br />

masalebi; TiToeuli treining-ciklis Semajamebeli angariSi,<br />

sa<strong>da</strong>c mocemulia sferoSi arsebuli problematikis analizi, ZiriTadi<br />

<strong>da</strong>skvnebi, rekomen<strong>da</strong>ciebi <strong>da</strong> xedvebi zogierTi problematuri<br />

sakiTxis <strong>da</strong>regulirebis kuTxiT; treiningebis msvlelobisas xSirad<br />

<strong>da</strong>smuli kiTxvebi <strong>da</strong> Sesabamisi pasuxebi.<br />

saxelmZRvanelo ZiriTa<strong>da</strong>d gankuTvnilia adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

sajaro moxeleTaTvis. Tumca, aq mocemuli masalebi<br />

<strong>da</strong>ainteresebs TviTmmarTvelobis sakiTxebze momuSave saxelmwifo<br />

moxeleebs, eqspertebs, studentebs.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad TviTmmarTvelobis saqmianobis maregulirebeli<br />

normebis arcTu iSviaTi cvlilebebisa, <strong>da</strong>rwmunebuli varT, krebul-<br />

Si mocemuli masalebi, kiTxva-pasuxebi, uaxloes wlebSi ar <strong>da</strong>kargavs<br />

aqtualobas <strong>da</strong> praqtikuli gamoyenebis Rirebulebas.


<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong><br />

<strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong>


treningis <strong>da</strong>mxmare masalebi<br />

I<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong><br />

saqarTveloSi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> formirebis samarTlebrivi<br />

safuZvlebi<br />

saqarTveloSi TviTmmarTveli erTeulebis mier <strong>qonebis</strong> Seqmnis<br />

<strong>da</strong> qonebrivi uflebebis ganxorcielebis samarTlebriv safuZvels<br />

warmoadgens organuli kanoni `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~, kanoni `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~; `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulisaTvis ga<strong>da</strong>sacemi<br />

ZiriTadi (ganusxvisebeli) <strong>qonebis</strong> saxeobaTa nusxis <strong>da</strong>mtkicebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos prezidentis #687 brZanebuleba; mTavrobis<br />

#96-e, 105-e <strong>da</strong> #126-e <strong>da</strong>dgenilebebi `saxelmwifo tyis fondis miwebi<strong>da</strong>n<br />

farTobebis amoricxvisa <strong>da</strong> Caricxvis Sesaxeb~, `adgilobrivi<br />

mniSvnelobis tyis gansazRvris wesis Sesaxeb~ <strong>da</strong> adgilobrivi mniSvnelobis<br />

saganmanaTleblo <strong>da</strong> saaRmzrdelo <strong>da</strong>wesebulebebis gansazRvris<br />

wesis Sesaxeb~; aseve, sxva normatiuli aqtebi.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 46-e<br />

muxlis me-4 punqtis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Seqmnis wesi, wyaroebi <strong>da</strong> kategoriebi, agreTve TviTmmarTveli er-<br />

TeulisaTvis saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis<br />

wesi ganisazRvreba `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT.<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> kategoriebi<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanoni<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> or kategorias adgens - ZiriTadi<br />

qoneba <strong>da</strong> <strong>da</strong>matebiTi qoneba.<br />

ZiriTadia (ganusxvisebelia) TviTmmarTveli erTeulis qoneba,<br />

romelic aris TviTmmarTvelobis ganxorcielebis safuZveli <strong>da</strong><br />

TviTmmarTvelobis organom SeiZleba gamoiyenos mxolod Tavisi sajaro<br />

funqciebisa <strong>da</strong> uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT.<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

5


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

! <strong>da</strong>uSvebelia ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gasxviseba, gar<strong>da</strong> im SemTxvevisa,<br />

rodesac axali <strong>qonebis</strong> SeqmniT an SeZeniT arsebulma qonebam <strong>da</strong>karga<br />

funqciuri <strong>da</strong>niSnuleba. ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gasxvisebis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebas<br />

iRebs sakrebulo, wevrTa xmebis 2/3-iT.<br />

! <strong>da</strong>uSvebelia ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gamoyeneba kreditorTa moTxovnis<br />

uzrunvelsayofad.<br />

<strong>da</strong>matebiTia TviTmmarTveli erTeulis qoneba, romelic ar<br />

aris ZiriTadi (ganusxvisebeli) <strong>qonebis</strong> nawili <strong>da</strong> TviTmmarTvelobis<br />

organom SeiZleba gamoiyenos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesiT. <strong>da</strong>matebiTi<br />

<strong>qonebis</strong> gasxviseba SesaZlebelia.<br />

ganekuTvneba Tu ara ZiriTadi <strong>qonebis</strong> kategorias<br />

mxolod uZravi qoneba?<br />

ara, aseTi norma kanonSi ar gvxvdeba. ZiriTadi <strong>qonebis</strong> statusi<br />

SesaZlebelia moZrav qonebsac gaaCndes, iseve, rogorc uZravi qoneba<br />

SesaZlebelia arsebobdes <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> saxiT (magaliTad, arasasoflo-sameurneo<br />

miwa, Senoba-nagebobebi <strong>da</strong> sxv.).<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 46-e<br />

muxlis pirveli punqtis <strong>da</strong> imave `adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad,<br />

TviTmmarTveli erTeulis qonebas ganekuTvneba:<br />

• kanoniT TviTmmarTveli erTeulisTvis mikuTvnebuli qoneba;<br />

• saxelmwifos mier TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemuli<br />

qoneba;<br />

• TviTmmarTveli erTeulis mier Seqmnili an SeZenili qoneba.<br />

6<br />

TviTmmarTveli erTeulisTvis kanoniT mikuTvnebuli/<br />

ga<strong>da</strong>cemuli qoneba<br />

TviTmmarTvel erTeulebs, saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli<br />

garkveuli kategoriis qoneba ga<strong>da</strong>cemuli aqvT `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis safuZvelze. kerZod, aRniSnuli<br />

kanonis 47-e muxlis Tanaxmad, TviTmmarTvel erTeulebs sakuTrebaSi<br />

ga<strong>da</strong>eca Semdegi miwa <strong>da</strong> bunebrivi resursebi:<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa (adgilobrivi mniSvnelobis gzebi,<br />

quCebi, xeivnebi, skverebi <strong>da</strong> a.S.), gar<strong>da</strong>:<br />

• kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwebisa;<br />

• saxelmwifo qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebisa;<br />

• saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebul qonebaze <strong>da</strong>magrebuli<br />

miwebisa;<br />

• miwebisa, romlebic eqvemdebareba saxelmwifo an misi wilobrivi<br />

monawileobiT arsebul qonebaze <strong>da</strong>magrebas;<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebul obieqtebze mimagrebuli<br />

miwa;<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli sasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa, gar<strong>da</strong>: pirutyvis ga<strong>da</strong>sareki trasebisa;<br />

500 metrian sasazRvro zolSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwisa; <strong>da</strong>culi teritoriebis miwisa; istoriis, kulturis,<br />

bunebisa <strong>da</strong> sakulto-religiuri ZeglebisaTvis gankuTvnili miwisa;


saxelmwifo tyis fondis miwisa; sabiujeto <strong>da</strong>finansebaze myofi<br />

<strong>da</strong>wesebulebebisa <strong>da</strong> sajaro samarTlis iuridiuli pirebisaTvis<br />

uzufruqtis formiT sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemuli miwisa; wylis<br />

fondis miwisa; kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwisa; `saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis<br />

Sesaxeb~ kanoniT privatizebas <strong>da</strong>qvemdebarebuli miwisa;<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli, adgilobrivi<br />

mniSvnelobis tye;<br />

5. TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli, adgilobrivi<br />

mniSvnelobis wylis resursebi.<br />

marTalia, aRniSnuli qoneba, `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis Tanaxmad, Sesabamisi TviTmmarTveli er-<br />

Teulebis sakuTrebaa, kanonis 67-e muxlis 1 111 punqtiT, am <strong>qonebis</strong><br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad sajaro reestrSi registracia<br />

un<strong>da</strong> ganxorcieldes amave muxlis 1 11 punqtis `a~ <strong>da</strong> `b~ qvepunqtebiT<br />

gaTvaliswinebuli moTxovnebis Sesrulebis Semdeg, rac gulisxmobs,<br />

zemoTYCamoTvlili sxva<strong>da</strong>sxva kategoriis <strong>qonebis</strong> gansazRvris wesis<br />

Taobaze saqarTvelos mTavrobis mier Sesabamisi <strong>da</strong>dgenilebebis<br />

miRebas (<strong>da</strong>wvrilebiT ix. qvemoT).<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-2 muxlis me-5 punqtiT, gansazRvrulia TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi ZiriTadi <strong>qonebis</strong> saxiT ga<strong>da</strong>cemuli arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis <strong>da</strong> masze <strong>da</strong>magrebuli obieqtebis CamonaTvali:<br />

• gzebi, xidebi, gvirabebi, quCebi;<br />

• miwisqveSa ga<strong>da</strong>sasvlelebi, trotuarebi;<br />

• SuqniSnebi, gare ganaTebis konstruqciebi;<br />

• moednebi, skverebi, bulvarebi;<br />

• Sadrevnebi, parkebi, mwvane nargavebi;<br />

• napirsamagri nagebobebi.<br />

sagulisxmoa, rom `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli<br />

kanonis 47-e muxliT <strong>da</strong>dgenili TviTmmarTveli erTeulis<br />

qoneba (miwa <strong>da</strong> bunebrivi resursebi), ar aris mikuTvnebuli Ziri-<br />

Tadi <strong>qonebis</strong> kategorias, maSin rodesac `adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanoniT mocemulia ZiriTadi <strong>qonebis</strong><br />

CamonaTvali. Tumca, es garemoeba saintereso <strong>da</strong> mxedvelobaSi misaRebia<br />

ara imdenad TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> formirebis,<br />

ramdena<strong>da</strong>c <strong>qonebis</strong> gankargvis miznebi<strong>da</strong>n gamomdinare.<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas kanoniT mikuTvnebuli<br />

<strong>qonebis</strong> registracia<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli<br />

kanonis 47-e muxlis `a~ punqtiT, TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSia mis teritoriaze arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa (adgilobrivi mniSvnelobis gzebi, quCebi, xeivnebi,<br />

skverebi <strong>da</strong> a.S.), gar<strong>da</strong> kerZo sakuTrebaSi arsebuli an saxelmwifo<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

7


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

8<br />

qonebaze an saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebul qonebaze<br />

<strong>da</strong>magrebuli miwebisa; agreTve, gar<strong>da</strong> im miwebisa, romlebic eqvemdebareba<br />

<strong>da</strong>saxelebuli kategoriis qonebaze (saxelmwifo qoneba <strong>da</strong><br />

saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis qoneba)<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesiT <strong>da</strong>magrebas. TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebas warmoadgens aseve, mis sakuTreba-<br />

Si arsebul obieqtebze mimagrebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwa.<br />

amave kanonis 67-e muxlis 1 11 <strong>da</strong> 1 111 punqtebis Tanaxmad, arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad<br />

sajaro reestrSi registracia un<strong>da</strong> ganxorcieldes `TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo qonebaze (wiaRis CaTvliT) <strong>da</strong>magrebuli<br />

<strong>da</strong> saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis<br />

qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebis, agreTve im miwebis, romlebic<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesiT eqvemdebareba <strong>da</strong>saxelebuli<br />

kategoriis qonebaze <strong>da</strong>magrebas, gansazRvrisa <strong>da</strong> gamijvnis<br />

wesis Sesaxeb~ saqarTvelos mTavrobis <strong>da</strong>dgenilebiT.<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 26 oqtombris #233 <strong>da</strong>dgenilebiT<br />

<strong>da</strong>mtkic<strong>da</strong> `TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo<br />

<strong>da</strong> saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis<br />

qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebis gansazRvrisa <strong>da</strong> gamijvnis wesi~. am<br />

wesis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas mikuTvnebul<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze sakuTrebis uflebis<br />

registracia xorcieldeba uZrav nivTebze uflebaTa reestrSi, sajaro<br />

reestris Sesabamisi samsaxuris mier. reestrSi aseT miwaze sakuTrebis<br />

uflebis registracia warmoebs kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili<br />

uflebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli dokumentis, saka<strong>da</strong>stro monacemebis,<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros Tanxmobisa <strong>da</strong><br />

sxva dokumentaciis safuZvelze (es norma ar vrceldeba Tbilisze).<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas mikuTvnebul arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sakiTxebis Taobaze<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebas iRebs saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministro martivi administraciuli warmoebis wesiT. sakuTrebis<br />

uZrav nivTebze uflebaTa reestrSi registrirebaze saqarTvelos<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministros mier ga<strong>da</strong>wyvetileba miiReba<br />

werilobiT _ Tanxmobis formiT.<br />

pirvel etapze, TviTmmarTveli erTeulis aRmasrulebeli organo<br />

(gamgeoba/meria) werilobiTi moTxovniT mimarTavs saqarTvelos<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministros. moTxovnaSi un<strong>da</strong> aRiniSnos:<br />

• Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>da</strong>saxeleba;<br />

• moTxovnis arsi;<br />

• <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong>saxeleba, adgilmdebareoba <strong>da</strong> aRwera;<br />

• moTxovnaze Tan<strong>da</strong>rTuli dokumentebis nusxa;<br />

• arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTis saka<strong>da</strong>stro<br />

azomviTi naxazi, romelzec sxva saka<strong>da</strong>stro monacemebTan erTad<br />

un<strong>da</strong> aisaxos miwis nakveTisa <strong>da</strong> Senoba-nagebobebis sazRvrebi <strong>da</strong><br />

farTobi;


• informacia arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis mosargeblis<br />

Sesaxeb (aseTis arsebobis SemTxvevaSi);<br />

• saqarTvelos garemos <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi resursebis saministros<br />

werili, romliTac <strong>da</strong>sturdeba, rom moTxovnili qoneba ar<br />

eqvemdebareba bunebriv resursebze, maT Soris wiaRze <strong>da</strong>magrebas;<br />

• saqarTvelos energetikis saministros werili, romliTac <strong>da</strong>sturdeba,<br />

rom moTxovnili miwa ar eqvemdebareba <strong>da</strong>/an ar aris<br />

<strong>da</strong>magrebuli arsebul an/<strong>da</strong> asaSenebel energetikul obieqtze.<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro erTi Tvis<br />

va<strong>da</strong>Si iRebs <strong>da</strong>sabuTebul <strong>da</strong>debiT an uaryofiT ga<strong>da</strong>wyvetilebas.<br />

<strong>da</strong>debiTi ga<strong>da</strong>wyvetilebis SemTxvevaSi, saministro gascems Tanxmobas<br />

Sesabamisi arasasoflo-sameurneo miwis uZrav nivTebze uflebaTa<br />

reestrSi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad registraciaze.<br />

sagulisxmoa, rom kanonmdeblobiT pir<strong>da</strong>pir ar aris <strong>da</strong>dgenili<br />

saministros mier TviTmmarTveli erTeulisTvis arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis uZrav nivTebze uflebaTa reestrSi<br />

registraciaze uaris Tqmis safuZvlebi. Tumca, Tuki TviTmmarTveli<br />

erTeulis mier moTxovnili miwa, organuli kanonis 47-e muxlis<br />

`a~ punqtiT gaTvaliswinebuli gamonaklisis kategoriebSi ar xvdeba<br />

(magaliTad, ar warmoadgens kerZo sakuTrebis miwas, wiaRze <strong>da</strong>magrebas<br />

<strong>da</strong>qvemdebarebul miwas <strong>da</strong> a.S.), igulisxmeba, rom ekonomikuri<br />

ganviTarebis saministrosTvis uaris Tqmis safuZveli ar arsebobs.<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis kategorias ganekuTvneba,<br />

aseve, adgilobrivi mniSvnelobis gza, trotuari, quCa,<br />

skveri, parki, bulvari, moe<strong>da</strong>ni. am miwebis registracias TviTmmarTvelobebi,<br />

rogorc wesi, ar Cqaroben, vinai<strong>da</strong>n maT ZiriTadi<br />

(ganusxvisebeli) <strong>qonebis</strong> statusi gaaCnia. es niSnavs, rom qoneba<br />

privatizebas ar eqvemdebareba. Tumca, kanonmdeblobiT <strong>da</strong>Svebulia<br />

ZiriTadi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacema (magaliTad, adgilobrivi<br />

gzis nawilis ijariT gacema parkirebis adgilebis mosawyobad).<br />

aseT SemTxvevaSi, <strong>qonebis</strong> registracia aucilebelia.<br />

saqarTvelos de<strong>da</strong>qalaqisTvis, sxva TviTmmarTvelobebisgan gansxvavebiT,<br />

arasasoflo-sameurneo miwis registraciis gamartivebuli<br />

wesia <strong>da</strong>dgenili. kerZod, `TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo<br />

<strong>da</strong> saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis<br />

qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebis gansazRvrisa <strong>da</strong> gamijvnis wesis~ 6 1<br />

muxliT, Tbilisis meria arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze<br />

sakuTrebis uflebis registraciis mizniT, kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili<br />

dokumentebis safuZvelze, werilobiTi moTxovniT mimarTavs<br />

sajaro reestris erovnuli saagentos Sesabamis teritoriul samsaxurs.<br />

aRniSnuli moTxovna warmoadgens Tbilisis sakuTrebas mikuTvnebuli<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis reestrSi<br />

registraciis safuZvels. Tbilisis aRmasrulebeli organo valdebulia,<br />

miwaze sakuTrebis uflebis registraciamde winaswar acnobos<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis, energetikis <strong>da</strong> garemos<br />

<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi resursebis saministroebs.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

9


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

10<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli<br />

kanonis 47-e muxlis `g~ punqtiT, TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSia<br />

mis teritoriaze arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwa, gar<strong>da</strong>:<br />

• pirutyvis ga<strong>da</strong>sareki trasebisa;<br />

• 500 metrian sasazRvro zolSi arsebuli aseTi miwisa;<br />

• <strong>da</strong>culi teritoriebis miwisa;<br />

• istoriis, kulturis, bunebisa <strong>da</strong> sakulto-religiuri ZeglebisaTvis<br />

gankuTvnili miwisa;<br />

• saxelmwifo tyis fondis miwisa;<br />

• sabiujeto <strong>da</strong>finansebaze myofi <strong>da</strong>wesebulebebisa <strong>da</strong> sajaro<br />

samarTlis iuridiuli pirebisaTvis uzufruqtis formiT sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cemuli miwisa;<br />

• wylis fondis miwisa;<br />

• kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwisa;<br />

• `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis privatizebis Sesaxeb~ kanoniT privatizebas <strong>da</strong>qvemdebarebuli<br />

miwisa.<br />

sanam uSualod, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis TviTmmarTvelobebze<br />

ga<strong>da</strong>cemis procedurebs <strong>da</strong> sajaro reestrSi registraciis<br />

sakiTxs SevexebodeT, aucilebelia, <strong>da</strong>vadginoT, Tu ra<br />

kategoriis sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa ga<strong>da</strong>eca TviTmmarTvel<br />

erTeulebs sakuTrebaSi.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 47-e<br />

muxli ar amowuravs im sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis kategoriebis<br />

CamonaTvals, romelic ar ga<strong>da</strong>ecema TviTmmarTvel erTeulebs,<br />

aramed <strong>da</strong>matebiT miuTiTebs `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~<br />

kanonze <strong>da</strong> adgens, rom TviTmmarTvelobebs, agreTve ar ga<strong>da</strong>ecema<br />

sakuTrebaSi, xsenebuli kanonis Tanaxmad privatizebas <strong>da</strong>qvemdebarebuli<br />

miwebi.<br />

axla vnaxoT, `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad,<br />

romeli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebi eqvemdebareba<br />

privatizebas. mocemuli kanonis me-2 muxlis me-2 punqtiT, `privatizebas<br />

eqvemdebareba ijariT gacemuli <strong>da</strong> ijariT gaucemeli saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa~.<br />

aseTi norma, TavisTavad, gamoricxav<strong>da</strong> sasoflo-sameurneo miwis ga<strong>da</strong>cemis<br />

SesaZleblobas TviTmmarTvel erTeulebze, rom ara amave<br />

kanonis me-3 muxliT <strong>da</strong>dgenili CamonaTvali im sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwebisa, romelic gamonaklisis saxiT ar eqvemdebareba<br />

privatizebas. esenia:<br />

• saZovari, gar<strong>da</strong> `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~ kanonis amoqmedebamde<br />

ijariT gacemuli saZovrebisa <strong>da</strong> saZovrebisa, romlebic<br />

<strong>da</strong>dgenili wesiT mimagrebulia masze mdebare, fizikuri<br />

<strong>da</strong> iuridiuli pirebis kerZo sakuTrebaSi arsebul an/<strong>da</strong> saxelm-


wifo sakuTrebaSi arsebul Senoba-nagebobebze;<br />

• pirutyvis ga<strong>da</strong>sareki trasebi;<br />

• wyalmomaragebis wylis obieqtebis sanitaruli <strong>da</strong>cvis zonis pirveli<br />

sartyeli (mkacri reJimis zona);<br />

• tyis fondis miwa, romelic gamoiyeneba sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebiT;<br />

• rekreaciuli <strong>da</strong>niSnulebis miwa;<br />

• istoriis, kulturis, bunebisa <strong>da</strong> sakulto-religiuri ZeglebisaTvis<br />

gankuTvnili miwa;<br />

• <strong>da</strong>culi teritoriebis miwa;<br />

• sabiujeto <strong>da</strong>finansebaze myofi <strong>da</strong>wesebulebebisa <strong>da</strong> sajaro<br />

samarTlis iuridiuli pirebis uzufruqtis formiT sargebloba-<br />

Si arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebi.<br />

zemoT moyvanili ori kanonis Sesabamisi muxlebis (47-e <strong>da</strong> me-2) SejerebiT,<br />

SeiZleba <strong>da</strong>vaskvnaT, rom TviTmmarTvel erTeulebs sakuTrebaSi<br />

ga<strong>da</strong>eca 2005 wlis 29 ivlisamde ijariT gaucemeli saZovrebi.<br />

axla, rac Seexeba sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis (sa-<br />

Zovris) sajaro reestrSi registraciis sakiTxs. `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis 67-e muxlis 1 11 punqti adgens:<br />

`am kanonis amoqmedebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT saqarTvelos mTavrobam<br />

2007 wlis 1 maisamde miiRos <strong>da</strong>dgenilebebi:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo qonebaze (wiaRis CaTvliT)<br />

<strong>da</strong>magrebuli <strong>da</strong> saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli<br />

sazogadoebis qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebis, agreTve im miwebis,<br />

romlebic saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesiT eqvemdebareba<br />

<strong>da</strong>saxlebuli kategoriis qonebaze <strong>da</strong>magrebas, gansazRvrisa<br />

<strong>da</strong> gamijvnis wesis Sesaxeb;<br />

b) adgilobrivi mniSvnelobis tyis, wylis resursebis, gzebisa <strong>da</strong><br />

obieqtebis (biblioTeka, muzeumi, saganmanaTleblo <strong>da</strong> saaRmzrdelo<br />

<strong>da</strong>wesebulebebi <strong>da</strong> sxv.) gansazRvris wesis Sesaxeb.~<br />

amave, 67-e muxlis 1 111 punqtiT <strong>da</strong>dgenilia, rom kanonis 47-e muxlSi<br />

CamoTvlili qoneba (maT Soris arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwa), sajaro reestrSi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad<br />

<strong>da</strong>registrirdeba zemoT moyvanili 67-e muxlis 1 11 punqtiT gaTvaliswinebuli<br />

wesebis SemuSavebis Semdeg. Tuki 1 11 punqts ga<strong>da</strong>vxe<strong>da</strong>vT,<br />

vnaxavT, rom arc `a~ <strong>da</strong> arc `b~ qvepunqtebiT ar aris <strong>da</strong>dgenili<br />

adgilobrivi mniSvnelobis sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebis<br />

gansazRvris an gamijvnis wesis SemoRebis valdebuleba. Sesabamisad,<br />

aseTi wesi saqarTvelos mTavrobis mier arc SemuSavebula.<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tye<br />

termini `adgilobrivi tyis fondi~ `adgilobrivi TviTmmarTvelobisa<br />

<strong>da</strong> mmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis me-7<br />

muxlSi, rogorc TviTmmarTvelobis eqskluziuri uflebamosileba,<br />

2001 wlis 2 agvistos cvlilebebis <strong>da</strong> <strong>da</strong>matebebis Semdeg gaCn<strong>da</strong>.<br />

amave kanonis me-13 muxliT, im droindeli, soflis, Temis, <strong>da</strong>bis <strong>da</strong><br />

qalaqis sakrebuloebis uflebamosilebad ganisazRvra adgilobrivi<br />

tyis fondis <strong>da</strong>cvis wesebis <strong>da</strong>dgena. Tumca, mizezTa gamo (maT Soris<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

11


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

im mizeziT, rom ar momx<strong>da</strong>ra adgilobrivi <strong>da</strong> saxelmwifo tyis fondis<br />

gamijvna), es eqskluziuri uflebamosileba TviTmmarTvelobebis<br />

absolutur umravlesobaSi ganuxorcielebeli <strong>da</strong>rCa.<br />

amis Semdgom, ukve axali, 2005 wlis 16 dekembris `adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 47-e muxlis `d~ punqtis<br />

Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tye ganisazRvra am TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTrebad.<br />

amave kanonis 67-e muxlis 1 11 <strong>da</strong> 1 111 punqtebis Tanaxmad, adgilobrivi<br />

mniSvnelobis tyis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad sajaro<br />

reestrSi registracia xorcieldeba adgilobrivi mniSvnelobis<br />

tyis gansazRvris wesis Sesaxeb saqarTvelos mTavrobis <strong>da</strong>dgenilebis<br />

miRebis Semdeg.<br />

2007 wlis 23 maiss saqarTvelos mTavrobis #105 <strong>da</strong>dgenilebiT<br />

<strong>da</strong>mtkic<strong>da</strong> `debuleba - adgilobrivi mniSvnelobis tyis gansazRvris<br />

wesis Sesaxeb.~ debulebis Tanaxmad, adgilobrivi mniSvnelobis tyis<br />

fondi aris tyis fondi, romelic sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>ecema adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis organoebs <strong>da</strong> romelic SeiZleba gamoyenebul<br />

iqnes adgilobrivi mosaxleobis piradi moxmarebis moTxovnilebebis<br />

<strong>da</strong>kmayofilebis mizniT, kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesis Sesabamisad.<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tye iqmneba:<br />

1. yofili sakolmeurneo tyeebis teritoriaze;<br />

2. yofili sabWoTa meurneobebis gamgeblobaSi arsebuli tyis fondis<br />

miwebis bazaze;<br />

3. aucileblobis SemTxvevaSi, saxelmwifo tyis fondis miwebiT. 1<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tyis fondis gansazRvras, misi saz-<br />

Rvrebis <strong>da</strong>dgenas <strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulebisaTvis ga<strong>da</strong>cemas-<br />

Tan <strong>da</strong>kavSirebul saqmianobas koordinacias uweven garemos <strong>da</strong>cvisa<br />

<strong>da</strong> bunebrivi resursebis saministro <strong>da</strong> ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministro. xolo yvela am sakiTxze rekomen<strong>da</strong>ciebs amzadebs miwis<br />

gamoyenebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>cvis saxelmwifo komisia.<br />

aRniSnuli komisia, Sesabamisi uwyebebi<strong>da</strong>n gamoiTxovs TviTmmarTvelobebisTvis<br />

ga<strong>da</strong>sacem tyis farTobebTan <strong>da</strong>kavSirebiT yvela<br />

saWiro dokumentacias (sagegmo-kartografiuli masalebi, TviTmmarTvelobebis<br />

sazRvrebTan <strong>da</strong>kavSirebuli informacia). amis safuZvelze<br />

komisia SeimuSavebs rekomen<strong>da</strong>ciebs, rasac garemos <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong><br />

bunebrivi resursebis saministro warudgens saqarTvelos mTavrobas.<br />

saqarTvelos mTavroba amtkicebs adgilobrivi mniSvnelobis<br />

tyis fondisaTvis ga<strong>da</strong>sacemi farTobebis nusxas, adgilmdebareobasa<br />

<strong>da</strong> raodenobas, adgens TviTmmarTveli erTeulebisaTvis am fondebis<br />

ga<strong>da</strong>cemis vadebs.<br />

mTavrobis mier <strong>da</strong>mtkicebuli adgilobrivi mniSvnelobis tyis<br />

fondis miwebis TviTmmarTveli erTeulebisaTvis Cabareba xdeba<br />

miReba-Cabarebis aqtiT, rasac erToblivad awers xels garemos<br />

<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi resursebis saministros, ekonomikuri ganvi-<br />

12<br />

1. am ukanasknel SemTxvevaSi, pirvel etapze xdeba saxelmwifo tyis fondi<strong>da</strong>n<br />

aseTi miwebis amoricxva, xolo amis Semdgom ga<strong>da</strong>cema <strong>da</strong>interesebul erTeulze.<br />

regulirdeba `saxelmwifo tyis fondis miwebi<strong>da</strong>n farTobebis amoricxvisa <strong>da</strong> Caricxvis<br />

Sesaxeb~ mTavrobis 2007 wlis 10 maisis <strong>da</strong>dgenilebiT.


Tarebis saministros <strong>da</strong> Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis uflebamosili<br />

warmomadgeneli.<br />

aRniSnuli miReba-Cabarebis aqtis <strong>da</strong> saka<strong>da</strong>stro monacemebis<br />

safuZvelze xdeba adgilobrivi mniSvnelobis tyis fondis registrireba<br />

sajaro reestrSi mocemuli TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad.<br />

adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebi<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 47-e<br />

muxlis `d~ punqtis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze<br />

arsebuli adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebi am TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSia.<br />

aRniSnuli <strong>qonebis</strong> sajaro reestrSi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebad registrirebisTvis, amave kanonis 67-e muxlis 1 11 <strong>da</strong> 1 111<br />

punqtebis Tanaxmad, aucilebelia saqarTvelos mTavrobis Sesabamisi<br />

<strong>da</strong>dgenileba adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebis gansaz-<br />

Rvris wesis Sesaxeb, rac dRemde ar aris miRebuli (`adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis imave 67-e muxlis Tanaxmad,<br />

es <strong>da</strong>dgenileba mTavrobas 2007 wlis 1 maisamde un<strong>da</strong> mieRo).<br />

swored aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, ver xorcieldeba aRniSnuli <strong>qonebis</strong><br />

verc identifikacia <strong>da</strong>, Sesabamisad, verc sakuTrebis uflebis registracia.<br />

2006 wlis adgilobriv arCevnebamde TviTmmarTvelobisa <strong>da</strong><br />

mmarTvelobis organoebis balansze ricxuli uZrav-moZravi<br />

qoneba<br />

2006 wlis adgilobriv arCevnebamde arsebuli TviTmmarTvelobisa<br />

<strong>da</strong> mmarTvelobis organoebis balansze ricxuli uZravi <strong>qonebis</strong><br />

sakuTrebis sakiTxi regulirdeba `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis 65 1 muxlis me-6 punqtiT, sa<strong>da</strong>c naTqvamia,<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobisa <strong>da</strong> mmarTvelobis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos organuli kanoniT gansazRvruli adgilobrivi TviTmmarTvelobisa<br />

<strong>da</strong> mmarTvelobis organoebis balansze ricxuli Senoba-nagebobebi<br />

maTze <strong>da</strong>magrebuli miwiT `adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT <strong>da</strong>dgenili<br />

xelSekrulebis gareSe sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>eces Sesabamis TviTmmarTvel<br />

erTeuls.~ aRniSnuli normis interpretacia sxva<strong>da</strong>sxvagvarad<br />

SeiZleba. Tumca, <strong>da</strong>mkvidrebuli praqtikis mixedviT, Seoba-nagebobis<br />

(maTze <strong>da</strong>magrebuli miwiT) moTxovna xorcieldeba sakrebuloebis<br />

mier, Cveulebrivad, `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~ kanonis me-6 muxliT <strong>da</strong>dgenili wesiT. amasTan, un<strong>da</strong> aRiniSnos,<br />

rom `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~<br />

kanonis me-7 muxliT, saxelmwifo <strong>qonebis</strong> TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemisas gaTvaliswinebuli xelSekrulebis forma,<br />

2009 wlis 22 oqtombris cvlilebebis Tanaxmad, ekonomikuri ganvi-<br />

Tarebis saministros individualuri administraciul-samarTlebrivi<br />

aqtiT Seicvala. Tumca, am cvlilebas zemoT xsenebuli organuli<br />

kanonis 65 1 muxlis me-6 punqtSi Sesabamisi asaxva ar mohyolia.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

13


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

14<br />

imave, 65 1 muxlis me-6 1 punqtiT, `2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobisa <strong>da</strong> mmarTvelobis organoebis<br />

balansze ricxuli moZravi nivTebi aris Sesabamisi TviTmmarTveli<br />

erTeulebis sakuTreba.“<br />

saxelmwifos mier <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cema TviTmmarTveli<br />

erTeulis moTxovnis safuZvelze<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-5 muxlis Tanaxmad, saxelmwifo TviTmmarTvel erTeulTan konsultaciis<br />

Semdeg, usasyidlod ga<strong>da</strong>scems am ukanasknels qonebas<br />

(rogorc ZiriTadi, ise <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> saxiT) sakuTrebis uflebiT,<br />

eqskluziuri kompetenciebis gansaxorcieleblad.<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis wesi regulirdeba zemoT xsenebuli kanoniT<br />

<strong>da</strong> mis safuZvelze miRebuli saqarTvelos prezidentis 2005 wlis<br />

8 agvistos #687 brZanebulebiT `adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

TeulisaTvis ga<strong>da</strong>sacemi ZiriTadi (ganusxvisebeli) <strong>qonebis</strong> saxeobaTa<br />

nusxis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb.~ brZanebulebiT <strong>da</strong>dgenili Ziri-<br />

Tadi <strong>qonebis</strong> nusxa aseTia:<br />

• administraciuli Senoba-nagebobebi an maTi nawili maTze <strong>da</strong>magrebuli<br />

miwis farTobiT, romlis arsebiT Semadgenel nawils<br />

warmoadgens Senoba-nagebobebi, aseve Sesabamisi qoneba, romelic<br />

aucilebelia adgilobrivi TviTmmarTvelobis organos administraciuli<br />

saqmianobis gansaxorcieleblad;<br />

• <strong>da</strong>qvemdebarebul teritoriaze ganlagebuli saxelmwifo sakuTrebaSi<br />

arsebuli adgilobrivi mniSvnelobis moednebi, skverebi,<br />

bulvarebi, Sadrevnebi, parkebi, mwvane nargavebi, napirsamagri<br />

nagebobebi;<br />

• adgilobrivi mniSvnelobis Si<strong>da</strong> sargeblobis gzebi, xidebi, gvirabebi,<br />

quCebi, miwisqveSa ga<strong>da</strong>sasvlelebi, trotuarebi, SuqniSnebi,<br />

gare ganaTebis konstruqciebi <strong>da</strong> satransporto infrastruqturis<br />

sxva elementebi;<br />

• xanZarsawinaaRmdego RonisZiebebis gatarebisaTvis <strong>da</strong> samoqalaqo<br />

Tav<strong>da</strong>cvis obieqtebis (TavSesafrebis) ganTavsebisaTvis<br />

aucilebeli obieqtebi;<br />

• zemoT CamoTvlili <strong>qonebis</strong> Seqmnis/eqspluataciisaTvis gankuTvnili,<br />

saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sawarmoebis<br />

saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli aqciebi <strong>da</strong> wilebi.<br />

pirvel etapze, <strong>qonebis</strong> miRebis mizniT, TviTmmarTveli erTeulis<br />

warmomadgenlobiTi organo (TbilisSi - meri) TxovniT mimarTavs<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministros. es ukanaskneli, wardgenili<br />

Txovnis Taobaze, <strong>da</strong>matebiT qonebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, 3 TveSi iRebs<br />

<strong>da</strong>sabuTebul, <strong>da</strong>debiT an uaryofiT ga<strong>da</strong>wyvetilebas, ris Sesaxebac<br />

werilobiT acnobebs Txovnis warmdgen TviTmmarTvel erTeuls.<br />

rac Seexeba ZiriTadi uZravi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miRebas, aq procedura Se<strong>da</strong>rebiT garTulebulia. kerZod,<br />

mas Semdeg, rac sakrebulos mimarTvis safuZvelze ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministro, ZiriTadi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis Taobaze, miiRebs<br />

sakuTar ga<strong>da</strong>wyvetilebas, 10 dReSi ugzavnis mas saqarTvelos mTav-


obas <strong>da</strong>samtkiceblad. mTavrobas, Tavis mxriv, ga<strong>da</strong>wyvetilebis misaRebad<br />

aqvs 6 Tviani va<strong>da</strong>. vadis gaSvebis SemTxvevaSi, sakrebulos<br />

TxovnaSi aRniSnuli ZiriTadi qoneba CaiTvleba TviTmmarTveli er-<br />

TeulisaTvis sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemulad.<br />

saxelmwifos mier, TviTmmarTveli erTeulisaTvis ga<strong>da</strong>cemuli<br />

ZiriTadi qoneba sajaro reestrSi registrirdeba zemoT xsenebuli<br />

procedurebis <strong>da</strong>srulebi<strong>da</strong>n 60 dRis ganmavlobaSi, ekonomikuri<br />

ganviTarebis saministros individualuri administraciul-samarTlebrivi<br />

aqtis safuZvelze. kanoni aRar ganmartavs, Tu ra xdeba<br />

TviTmmarTveli erTeulis mier aRniSnuli vadis gaSvebis SemTxvevaSi.<br />

aqve un<strong>da</strong> ganvmartoT, rom prezidentis brZanebulebiT <strong>da</strong>dgenili<br />

ZiriTadi <strong>qonebis</strong> nusxaSi moxvedrili im <strong>qonebis</strong> registracia,<br />

romelic `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis<br />

47-e muxliT <strong>da</strong> `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlis me-5 punqtiT (adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzebi, xidebi, moednebi, skverebi <strong>da</strong> a.S.) TviTmmarTvel erTeulebs<br />

ga<strong>da</strong>eca sakuTrebaSi, am TavSi moyvanili proceduriT ar xorcieldeba,<br />

aramed am kategoriis <strong>qonebis</strong> registraciaze vrceldeba<br />

winamdebare masalis `TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas kanoniT<br />

mikuTvnebuli <strong>qonebis</strong> registraciis~ TavSi moyvanili wesebi.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizeba<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong><br />

privatizebis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wvetilebas iRebs adgilobrivi xelisufleba.<br />

Tumca privatizebis wesi <strong>da</strong> <strong>qonebis</strong> sawyisi fasi normatiuli<br />

aqtebiTaa <strong>da</strong>regulirebuli.<br />

adgilobrivi <strong>qonebis</strong> privatizebisaTvis aucilebelia sakrebulos<br />

mier saprivatizebo <strong>qonebis</strong> nusxis <strong>da</strong>dgena. Sesabamisad, <strong>qonebis</strong><br />

gasxvisebis pirvel etapze aucilebelia sakrebulos ga<strong>da</strong>wyvetileba,<br />

romelsac konkretuli obieqtebis nusxas adgilobrivi xelisuflebis<br />

aRmasrulebeli organo warudgens.<br />

ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gasxvisebisaTvis gamgebeli (meri) amzadebs<br />

<strong>da</strong>sabuTebul wina<strong>da</strong>debas <strong>da</strong> warudgens sakrebulos yvela saWiro<br />

dokumentTan erTad. sakrebulo ga<strong>da</strong>wyvetilebas iRebs sakrebulos<br />

wevrTa xmebis 2/3-iT. 2<br />

adgilobrivi <strong>qonebis</strong> privatizebis ukeT gasagebad mizanSewonilad<br />

migvaCnia privatizebis orive formis cal-calke ganxilva:<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis; adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis<br />

Sesaxeb~ kanonis meore TavSi ganxilulia adgilobrivi <strong>da</strong> saxelmwifo<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebis wesi <strong>da</strong> formebi.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizeba<br />

xorcieldeba auqcionis <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>piri miyidvis formebiT.<br />

auqcionis formiT <strong>qonebis</strong> gayidvis mizania sakuTrebis ufleba<br />

mianiWos im myidvels, romelic vaWrobis procesSi gamyidvels<br />

yvelaze maRal fass SesTavazebs, xolo Tu auqcioni gamocxadde-<br />

2. `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-13 muxlis<br />

me-3 punqti.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

15


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

ba pirobebiT - sakuTrebis ufleba mianiWos im myidvels, romelic<br />

aiRebs valdebulebas, <strong>da</strong>akmayofilos gamocxadebuli pirobebi, <strong>da</strong><br />

vaWrobis procesSi gamyidvels yvelaze maRal fass SesTavazebs.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> pir<strong>da</strong>piri miyidvis<br />

formiT privatizebis mizania, sakuTrebis ufleba ga<strong>da</strong>eces im myidvels,<br />

romelic srulad <strong>da</strong> keTilsindisierad Seasrulebs adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT<br />

privatizebisaTvis <strong>da</strong>dgenil pirobas (pirobebs), xolo Tu pir<strong>da</strong>piri<br />

miyidva xorcieldeba konkurentuli SerCevis safuZvelze - sakuTrebis<br />

ufleba mianiWos im <strong>da</strong>interesebul pirs (potenciur investors),<br />

romelic srulad <strong>da</strong> keTilsindisierad Seasrulebs adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> konkurentuli SerCevis safuZvelze<br />

pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT privatizebisas <strong>da</strong>dgenil pirobas<br />

(pirobebs). es forma 2007 wlamde ar arsebob<strong>da</strong> <strong>da</strong> misi SemoRebis mTavari<br />

mizezi privatizebis procesis <strong>da</strong>Cqarebuli warmarTvaa. Tumca<br />

am SemTxvevaSi sakmaod <strong>da</strong>balia gamWvirvalobis xarisxi.<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis; adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis<br />

Sesaxeb~ kanonis me-6 prima muxliT gansazRvrulia adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> konkurentuli SerCevis safuZvelze<br />

pir<strong>da</strong>piri miyidvis ganxorcielebis pirobebi, konkretulad<br />

igi xorcieldeba, Tu:<br />

• arsebobs investiciebis ganxorcielebis pirobaTa simravle;<br />

• <strong>da</strong>interesebul pirTa mier SemoTavazebuli pirobebi alternatiulia.<br />

kanonis es Canaweri sakmaod bundovania <strong>da</strong> igi ar aris sakmarisi<br />

<strong>da</strong>sabuTeba <strong>qonebis</strong> gansaxelmwifoebriobis procesSi aseTi gaumWvirvale<br />

formis gamoyenebisaTvis.<br />

<strong>qonebis</strong> konkurentuli SerCevis safuZvelze pir<strong>da</strong>piri miyidvisaTvis<br />

procedurebi iwyeba <strong>da</strong>interesebuli piris mier interesis<br />

gamoxatviT. <strong>da</strong>interesebul pirTa wina<strong>da</strong>debebs ixilavs saqarTvelos<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministro, gansakuTrebul SemTxvevebSi<br />

- saqarTvelos mTavroba <strong>da</strong> iRebs ga<strong>da</strong>wyvetilebas konkurentuli<br />

SerCevis mizniT Sesabamisi RonisZiebebis gatarebis Taobaze.<br />

konkurentuli SerCevis mizniT saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministro, gansakuTrebul SemTxvevebSi - saqarTvelos<br />

mTavroba <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> Sesabamisi pirobebis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebas<br />

aqveynebs saerTo-saxelmwifoebrivi an/<strong>da</strong> saerTaSoriso mniSvnelobis<br />

sainformacio saSualebebSi <strong>da</strong> gansazRvravs interesTa gamoxatvis<br />

va<strong>da</strong>s, romelic, rogorc wesi, ar SeiZleba iyos 1 Tveze naklebi.<br />

Tu <strong>da</strong>yovnebam SeiZleba ziani miayenos saxelmwifo an/<strong>da</strong> sazogadoebriv<br />

interesebs, saqarTvelos mTavrobis ga<strong>da</strong>wyvetilebiT, SesaZlebelia,<br />

am vadis gonivruli Semcireba, sajaroobis sxvagvari uzrunvelyofisa<br />

<strong>da</strong> potenciuri investorebis informirebis pirobiT. 3<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro, gansakuTrebul<br />

SemTxvevebSi - saqarTvelos mTavroba interesTa gamoxatvis<br />

16<br />

3. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis, adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ kanonis me-6<br />

prima muxlis me-7 punqti.


vadis <strong>da</strong>srulebis Semdeg ixilavs Semosul ganacxadebs <strong>da</strong> saqarTvelos<br />

prezidents warudgens <strong>da</strong>sabuTebul wina<strong>da</strong>debebs <strong>qonebis</strong><br />

konkurentuli SerCevis safuZvelze pir<strong>da</strong>piri miyidvis Sesaxeb. ga<strong>da</strong>wyvetilebas<br />

<strong>qonebis</strong> pir<strong>da</strong>piri miyidvis Taobaze iRebs saqarTvelos<br />

prezidenti. saqarTvelos prezidenti uflebamosilia, <strong>qonebis</strong><br />

konkurentuli SerCevis safuZvelze pir<strong>da</strong>piri miyidvis Taobaze<br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba miiRos saxelmwifo <strong>qonebis</strong>a <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT<br />

ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb kanoniT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis gareSe. 4<br />

kanonis am normis Tanaxmad saqarTvelos prezidents eniWeba absoluturi<br />

Tavisufleba <strong>qonebis</strong> <strong>gankargva</strong>Si. es SeiZleba <strong>da</strong>saSvebi<br />

iyos saxelmwifo qonebasTan mimarTebaSi, magram misi am uflebis<br />

gamoyeneba adgilobriv qonebasTan mimarTebaSi <strong>da</strong>uSvebelia, radgan<br />

igi ewinaaRmdegeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli<br />

kanonis <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb kanonis mier aRiarebul adgilobrivi <strong>qonebis</strong> adgilobrivi<br />

xelisuflebis mier <strong>da</strong>moukideblad gankargvis princips.<br />

konkurentuli SerCevis safuZvelze pir<strong>da</strong>piri miyidvis SemTxvevaSi<br />

interesTa gamoxatvis vadis <strong>da</strong>srulebamde <strong>qonebis</strong> privatizebis<br />

pirobebis Sesrulebis uzrunvelsayofad <strong>da</strong>interesebuli piri<br />

valdebulia, waradginos sabanko garantia an Sesabamis depozitze ganaTavsos<br />

saprivatizebo <strong>qonebis</strong> Rirebulebis 5%. Tu SemoTavazebuli<br />

investiciis moculoba aRemateba saprivatizebo <strong>qonebis</strong> Rirebulebas,<br />

aRniSnuli sabanko garantia an depozitze gansaTavsebeli Tanxa<br />

un<strong>da</strong> Seesabamebodes SemoTavazebuli investiciis moculobis 5%-s.<br />

pirobebis Seusruleblobis SemTxvevaSi aRniSnuli Tanxa iricxeba 5 :<br />

• saxelmwifo biujetSi - saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebisas;<br />

• adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetSi - adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisas.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> auqcionis<br />

formiT privatizebisas gamyidvelisa <strong>da</strong> myidvelis mier xelmowerili<br />

auqcionSi gamarjvebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli oqmi aris werilobiTi<br />

xelSekruleba. auqcionSi gamarjvebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli oqmis tipur<br />

formas adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> SemTxvevaSi<br />

amtkicebs Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiTi<br />

organo - sakrebulo.<br />

pirobebiT gamocxadebuli auqcionis SemTxvevaSi adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisas adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis aRmasrulebeli organos iniciativiTa<br />

<strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiTi organos - sakrebulos<br />

TanxmobiT SesaZlebelia gaformdes <strong>da</strong>matebiTi werilobiTi<br />

xelSekruleba, romelic ideba auqcionis Catarebi<strong>da</strong>n ara ugvianes 3<br />

Tvisa.<br />

4. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis, adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ kanonis me-6<br />

prima muxlis me-10 punqti.<br />

5. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis, adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ kanonis me-6<br />

prima muxlis me-9 punqti.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

17


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

auqcionSi gamarjvebuli piri auqcionis Catarebi<strong>da</strong>n 30 kalen<strong>da</strong>ruli<br />

dRis va<strong>da</strong>Si ixdis saboloo Tanxas, pirobebiT gamocxadebuli<br />

auqcionis SemTxvevaSi - auqcionis pirobebiT gaTvaliswinebul<br />

va<strong>da</strong>Si, romelic ar un<strong>da</strong> aRematebodes 2 wels, gar<strong>da</strong> miznobrivi<br />

saxelmwifo programis farglebSi ganxorcielebuli moZravi <strong>qonebis</strong><br />

privatizebisa, romlis drosac gamyidvelis mier <strong>da</strong>dgenili va<strong>da</strong> ar<br />

un<strong>da</strong> aRematebodes 7 wels.<br />

gamarjvebul pirs be eTvleba angariSsworebisas. saboloo Tanxis<br />

srulad ga<strong>da</strong>xdis Semdeg gamarjvebul pirze gaicema sakuTrebis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli mowmoba. Tu gamarjvebuli piri <strong>da</strong>Tqmul va<strong>da</strong>Si ar<br />

ga<strong>da</strong>ixdis saboloo Tanxas, auqcionis Sedegebi uqmdeba <strong>da</strong> gamarjvebul<br />

pirs ga<strong>da</strong>xdili be ar ubrundeba. 6<br />

pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebisas myidvelsa <strong>da</strong> gamyidvels Soris ideba Sesabamisi<br />

werilobiTi xelSekruleba. xelSekruleba ideba pir<strong>da</strong>piri<br />

miyidvis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebi<strong>da</strong>n ara ugvianes 3 Tvisa. es<br />

va<strong>da</strong> agreTve vrceldeba saxelmwifo an adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli aqciebis, wilebis marTvis uflebis<br />

ga<strong>da</strong>cemisas <strong>da</strong>sadeb xelSekrulebaze.<br />

saxelmwifo <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT privatizebisas myidveli Tanxas<br />

ixdis xelSekrulebis gaformebi<strong>da</strong>n saqarTvelos prezidentis mier<br />

<strong>da</strong>dgenil va<strong>da</strong>Si, romelic ar un<strong>da</strong> aRematebodes 1 wels. gansakuTrebul<br />

SemTxvevebSi saqarTvelos prezidents SeuZlia es va<strong>da</strong> 5<br />

wlamde gazardos.<br />

privatizebis procesSi erT-erT mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens<br />

saprivatizebo obieqtis sawyisi fasis <strong>da</strong>dgena. am mxriv TviTmmarTvelobebi,<br />

iseve rogorc ekonomikis saministro, `saxelmwifo<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebis; adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ kanonis me-7<br />

muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli prezidentis brZanebulebebiT<br />

xelmZRvaneloben. esenia: `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> saprivatizebo sawyisi fasis gansazRvris~<br />

wesis Sesaxeb brZanebuleba prezidentis 1998 wlis 17 noembris #671<br />

brZanebuleba <strong>da</strong> `saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis<br />

normatiuli fasis gansazRvris wesis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

prezidentis 2007 wlis 26 oqtombris N603 brZanebuleba.<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> saprivatizebo sawyisi fasis gansazRvris wesis~ Sesaxeb<br />

prezidentis #671 brZanebulebis Tanaxmad: saxelmwifo <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong><br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> (gar<strong>da</strong> aqciebisa <strong>da</strong><br />

wilisa) saprivatizebo sawyisi fasis gansazRvra xorcieldeba balansmflobelis<br />

(mosargeblis) mier mowodebuli <strong>qonebis</strong> narCeni sabalanso<br />

Rirebulebis gaTvaliswinebiT an <strong>da</strong>moukidebeli auditis<br />

(Semfasebeli, eqsperti) saTanado <strong>da</strong>skvnis safuZvelze.<br />

18<br />

6. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis, adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ kanonis me-7<br />

muxlis me-5 punqti.


Tu ar mox<strong>da</strong> auqcionis formiT gamotanili saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizeba, misi sawyisi<br />

fasi SeiZleba Semcirdes 50%-mde, xolo Tu qoneba am fasad<br />

gamotanis Semdegac ar gaiyi<strong>da</strong>, es fasi SeiZleba kidev Semcirdes.<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros ufleba aqvs:<br />

• saxelmwifo <strong>qonebis</strong> (moZravi <strong>da</strong> uZravi nivTis) privatizebisas<br />

saxelmwifo <strong>qonebis</strong> saprivatizebo sawyisi fasi gansazRvros<br />

aRniSnuli <strong>qonebis</strong> narCen, normatiul Rirebulebaze nakleb fasad;<br />

• saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli wilisa <strong>da</strong> aqciebis privatizebisas<br />

saprivatizebo sawyisi fasi gansazRvros aqciebis, wilis<br />

nominalur Rirebulebaze nakleb fasad.<br />

`saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli<br />

fasis gansazRvris wesis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

prezidentis 2007 wlis 26 oqtombris 603 brZanebuleba SemuSavebulia<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis; adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis<br />

Sesaxeb~ kanonis me-7 prima muxlis safuZvelze <strong>da</strong> aregulirebs<br />

saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli<br />

fasis gansazRvris wessa <strong>da</strong> pirobebs.<br />

arasasoflo-sameurneo miwis normatiul fass sabazro Rirebulebis<br />

gaTvaliswinebiT weliwadSi erTxel, ara ugvianes yoveli<br />

wlis Tebervlisa, adgenen Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis warmomadgenlobiTi organoebi - sakrebuloebi.<br />

arasasoflo-sameurneo miwis normatiuli fasis gansazRvris<br />

ZiriTadi komponentebia:<br />

• saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Sesabamisad arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis erT kvadratul metrze <strong>da</strong>dgenili<br />

wliuri ga<strong>da</strong>saxadis sabaziso ganakveTi - 0,24 lari,<br />

• qalaqis (TviTmmarTveli erTeulis administraciuli centris)<br />

makromdebareobis indeqsi <strong>da</strong><br />

• TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiTi organos mier<br />

<strong>da</strong>dgenili maregulirebeli koeficienti, romlis minimaluri<br />

odenoba udris 20-s.<br />

arasasoflo-sameurneo miwis normatiuli fasi diferencirebulia<br />

saqarTvelos teritoriaze TviTmmarTveli erTeulebis makromdebareobis<br />

indeqsebisa <strong>da</strong> teritoriuli zonebis (qvezonebi) mixedviT.<br />

makromdebareobis indeqsi - ganisazRvreba <strong>da</strong>saxlebaTa urbanuli<br />

<strong>da</strong> bunebrivi maxasiaTeblebis cxrilis safuZvelze eqvsi parametris<br />

mixedviT:<br />

• mosaxleobis raodenoba;<br />

• administraciuli statusi;<br />

• sameurneo <strong>da</strong> funqciuri profili;<br />

• simaRle zRvis doni<strong>da</strong>n;<br />

• satransporto infrastruqturiT uzrunvelyofa;<br />

• adgili gansaxlebis sistemaSi.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

19


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

∑pj<br />

IMG = - - - - - - - - -<br />

Pmax<br />

∑pj = aris qalaqis (TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centris) mier mogrovili qulebis raodenoba.<br />

Pmax = balebis jamis maqsimumi. dResdReobiT 60 qula.<br />

amis Semdgom xdeba <strong>da</strong>saxlebebisaTvis teritoriuli zonebis<br />

gamoyofa (zonireba) <strong>da</strong> lokaluri teritoriuli indeqsis Itl gamoTvla,<br />

romlis gansazRvrisas un<strong>da</strong> iqnes gaTvaliswinebuli teritoriis<br />

Semdegi kriteriumebi:<br />

• satransporto-ekonomikuri infrastruqtura;<br />

• socialuri infrastruqtura;<br />

• keTilmowyoba;<br />

• bunebrivi-ekologiuri pirobebi;<br />

• prestiJuloba.<br />

20<br />

yvela <strong>da</strong>saxlebis zonireba un<strong>da</strong> iTvaliswinebdes erT Sualedur<br />

zonas, sa<strong>da</strong>c Itl = 1,0-s, gar<strong>da</strong> Tbilisisa.<br />

qalaqebSi: baTumi, soxumi, quTaisi, rusTavi, zugdidi, foTi,<br />

gori - Tav<strong>da</strong>pirvelad gamoiyofa sami ZiriTadi zona: centraluri,<br />

Sualeduri <strong>da</strong> periferiuli, xolo meore etapze ZiriTad zonebSi<br />

dgindeba qvezonebi (teritoriul-struqturuli erTeulebi). am<br />

qalaqebSi, gar<strong>da</strong> quTaisisa, Itl-is mniSvnelobis diferenciacia zonebisa<br />

<strong>da</strong> qvezonebis mixedviT xdeba 0,5-<strong>da</strong>n (periferiuli arealebi)<br />

1,5-is (centraluri arealebi) farglebSi.<br />

qalaqebSi: axalcixe, borjomi, gagra, gali, gar<strong>da</strong>bani, gu<strong>da</strong>u-<br />

Ta, gurjaani, zestafoni, Telavi, kaspi, marneuli, ozurgeTi, oCam-<br />

Cire, sagarejo, samtredia, senaki, tyvarCeli, tyibuli, qobuleTi,<br />

yvareli, cxinvali, wyaltubo, WiaTura, xaSuri, xoni - zonireba erTsafexuriania.<br />

gamoiyofa sami zona: centraluri, Sualeduri <strong>da</strong> periferiuli.<br />

am qalaqebSi Itl-is mniSvnelobis diferenciacia zonebis<br />

mixedviT xdeba 0,7-<strong>da</strong>n (periferiuli zona) 1,3-is (centraluri zona)<br />

farglebSi.<br />

sxva qalaqebis (TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli<br />

centrebi) zonireba ar aris rekomendebuli. amasTan, am <strong>da</strong>saxlebebSi<br />

zonirebis Catarebis SemTxvevaSi, zonireba xdeba wina abzaciT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT. miTiTebul <strong>da</strong>saxlebebSi Itl-is mniSvnelobis<br />

diferenciacia zonebis mixedviT xdeba 0,9-<strong>da</strong>n (periferiuli zona)<br />

1,1-is (centraluri zona) farglebSi.<br />

saqarTvelos de<strong>da</strong>qalaqis - Tbilisis teritoriis zonireba xdeba<br />

mis mTel teritoriaze <strong>da</strong> <strong>da</strong>yofis wesi identuria baTumis, quTaisis<br />

<strong>da</strong> didi qalaqebis <strong>da</strong>yofis wesebisa. Tbilissa <strong>da</strong> quTaisSi Itl-is mniSvnelobis<br />

diferenciacia zonebis <strong>da</strong> qvezonebis mixedviT xdeba periferiul<br />

zonaSi 0,1-<strong>da</strong>n 0,7-is CaTvliT, Sualedur zonaSi - 0,8-<strong>da</strong>n<br />

1,4-is CaTvliT, xolo centralur zonaSi - 1,5-<strong>da</strong>n 2,0-is farglebSi.<br />

miwis normatiuli fasi 1 kv. m miwis farTobisaTvis iangariSeba<br />

Semdegi formuliT:


Cn = Img X Itl X C X K, sa<strong>da</strong>c:<br />

Cn aris erTi kvadratuli metri miwis normatiuli fasi;<br />

Img aris Sesabamisi <strong>da</strong>saxlebis makromdebareobis indeqsi;<br />

Itl - aris lokaluri teritoriuli indeqsi, romelic ganisaz-<br />

Rvreba Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organos - sakrebulos mier zemoT moyvanili wesis Sesabamisad;<br />

C - aris saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Sesabamisad arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis erT kvadratul metrze <strong>da</strong>dgenili<br />

sabaziso ganakveTi <strong>da</strong> misi mniSvneloba 0,24 laris tolia;<br />

K - aris Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organos - sakrebulos mier <strong>da</strong>dgenili miwis normatiuli<br />

fasis maregulirebeli koeficienti, romlis minimaluri odenoba<br />

udris 20-s.<br />

soflebSi miwis normatiuli fasi ganisazRvreba Sesabamisi TviTmmarTveli<br />

erTeulis administraciuli centris Sualeduri zonisaTvis<br />

<strong>da</strong>dgenili miwis normatiuli fasis aranakleb 30 procentiT,<br />

xolo <strong>da</strong>bisaTvis - aranakleb 50 procentiT.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis; adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis<br />

Sesaxeb~ kanonis me-11 prima muxlis me-4 Setanili cvlilebis Sedegad<br />

SesaZlebeli gax<strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis mier <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

aip-Tvis adgilobrivi <strong>qonebis</strong> sargeblobaSi usasyidlo formiT<br />

ga<strong>da</strong>cema.<br />

amave kanonis Tanaxmad adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis 2 gza arsebobs: auqcionis an pir<strong>da</strong>piri<br />

gankargvis wesiT.<br />

pir<strong>da</strong>piri gankargvis wesiT adgilobrivi <strong>qonebis</strong> sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebas Sesabamisi adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis aRmasrulebeli organo iRebs. gansxvavebiT<br />

pir<strong>da</strong>piri miyidvis wesiT privatizebisagan, <strong>qonebis</strong> pir<strong>da</strong>piri<br />

gankargvis wesiT ga<strong>da</strong>cemis procedura sakmaod gamartivebulia <strong>da</strong><br />

masze ga<strong>da</strong>wyvetileba gamgebels/mers SeuZlia miiRos.<br />

adgilobrivi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis dros<br />

erT-erTi mniSvnelovani sakiTxi ga<strong>da</strong>sacemi <strong>qonebis</strong> sawyisi wliuri<br />

qiris gansazRvraa. am mxriv TviTmmarTvelobebi xelmZRvaneloben<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis ministris 2007 wlis 28 seqtembris<br />

#1-1/1476 brZanebiT <strong>da</strong>mtkicebuli `adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ wesiT. am wesis me-2 muxlis Tanaxmad<br />

adgilobrivi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis formebi<br />

identuria `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis; adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT<br />

ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ kanoniT gansazRvruli formebisa. am muxlSi <strong>da</strong>matebiT<br />

aris gansazRvruli wliuri qiris odenobis gansazRvris wesi:<br />

`<strong>qonebis</strong> sasyidliani aRnagobis, uzufruqtis, qiravnobis, ijaris <strong>da</strong><br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

21


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsiT gansazRvruli sargeblobis sxva<br />

formebiT ga<strong>da</strong>cemisas sawyisi wliuri qiris odenobas gansazRvravs<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis Sesabamisi warmomadgenlobiTi<br />

organo, qira iricxeba adgilobriv biujetSi.~ am Canaweri<strong>da</strong>n<br />

SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom sawyisi qiris gansazRvraSi adgilobrivi<br />

TviTmmarTveloba, gansxvavebiT privatizebis procesisagan, ar aris<br />

<strong>da</strong>mokidebuli centraluri xelisuflebis mier <strong>da</strong>dgenil normebze.<br />

uzufruqtis, aRnagobis, qiravnobis, ijarisa <strong>da</strong> saqarTvelos<br />

samoqalaqo kodeqsiT gaTvaliswinebuli sargeblobis sxva formebiT<br />

ga<strong>da</strong>cemuli <strong>qonebis</strong> mesame pirisaTvis sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema<br />

<strong>da</strong>saSvebia mxolod adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis Sesabamisi<br />

aRmasrulebeli organos TanxmobiT.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli<br />

<strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ ekonomikuri ganviTarebis<br />

ministris mier <strong>da</strong>mtkicebuli wesis me-4-8 muxlebSi ganxilulia<br />

sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis formebi <strong>da</strong> maTi specifika.<br />

es normebi samoqalaqo kodeqsiT gansazRvruli normebiს identuria.<br />

adgilobrivi xelisuflebis uflebamosileba qonebasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 22-e<br />

muxliT gansazRvrulia adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlobi-<br />

Ti organos uflebamosilebebi adgilobriv qonebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli.<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos<br />

(sakrebulos) uflebamosilebebs TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

marTvisa <strong>da</strong> privatizebis sferoSi ganekuTvneba:<br />

• TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> saprivatizebo obieqtebis<br />

nusxis <strong>da</strong>mtkiceba;<br />

• TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> flobis, gankargvis <strong>da</strong> qonebiT<br />

sargeblobis wesebis <strong>da</strong>dgena saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad;<br />

• saqarTvelos prezidentis mier miwis normatiuli fasis gansaz-<br />

Rvris wesis Sesabamisad, saxelmwifo <strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulis<br />

miwis normatiuli fasis <strong>da</strong>dgena;<br />

• TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> saprivatizebo sawyisi fasisa<br />

<strong>da</strong> sargeblobis qiris odenobis <strong>da</strong>dgena;<br />

• TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> auqcionis formiT privatizebisas<br />

auqcionSi gamarjvebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli oqmis tipuri<br />

formis <strong>da</strong>dgena.<br />

22<br />

sakrebulos Tavmjdomaris uflebamosilebebs TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> marTvisa <strong>da</strong> privatizebis sferoSi ganekuTvneba:<br />

• gamgeobis marTvaSi arsebuli sawarmoebis sawesdebo kapital-<br />

Si TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Setanis Taobaze ga<strong>da</strong>wyvetilebebis<br />

miReba;<br />

• TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebis, sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cemis an sxvagvarad gankargvis Taobaze ga<strong>da</strong>wyvetileba;


• TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> auqcionis formiT privatizebis,<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT<br />

pir<strong>da</strong>piri gankargvis wesiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miReba;<br />

• TviTmmarTveli erTeulis saprivatizebo <strong>qonebis</strong> Sesaxeb informaciis<br />

xelmisawvdomobis uzrunvelyofa saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

<strong>da</strong>dgenili wesiT.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 39-e<br />

muxliT gamgebeli (meri) sakrebulos Tavmjdomares warudgens wina<strong>da</strong>debebs<br />

<strong>da</strong> samarTlebrivi aqtebis proeqtebs TviTmmarTveli er-<br />

Teulis <strong>qonebis</strong> marTvasTan <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebiT.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

23


I<br />

pirveli ciklis treningebis<br />

Semajamebeli angariSi<br />

24<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

2010 wlis gazafxulze, saqarTvelos regionebSi gaimarTa treiningebis<br />

pirveli cikli (sul 9 treningi) Temaze ”<strong>municipaluri</strong><br />

<strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong>”. treiningebSi monawileoba miiRo<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis 148 sajaro moxelem, specialistebma<br />

<strong>qonebis</strong> sakiTxebSi <strong>da</strong> iuristebma.<br />

winamdebare an momzadebulia aRniSnul Sexvedrebze <strong>da</strong>smuli<br />

problematuri sakiTxebis ganzogadebisa <strong>da</strong> analizis safuZvelze.<br />

dokumentSi aseve mocemulia programis eqspertTa xedvebi zogierTi<br />

problematuri sakiTxis <strong>da</strong>regulirebis kuTxiT. dokumenti<br />

ori nawilisagan Sedgeba. pirvel nawilSi mocemulia sxva<strong>da</strong>sxva kategoriis<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> formirebis procesis mimdinareoba,<br />

normatiuli Tu praqtikuli xasiaTis winaaRmdegobebi. meore nawili<br />

eTmoba TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> gankargvis sakiTxebs <strong>da</strong><br />

amasTan <strong>da</strong>kavSirebul problemebs.<br />

SeniSvna: angariSSi ar aris asaxuli sajaro <strong>qonebis</strong> marTvisa <strong>da</strong><br />

gankargvis sferoSi 2010 gazafxulze momx<strong>da</strong>ri sakanonmdeblo cvlilebebi,<br />

rac ZiriTa<strong>da</strong>d <strong>qonebis</strong> gankargvis wesebs Seexo.<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong><br />

TviTmmarTveli erTeulis sazRvrebi<br />

TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebi <strong>da</strong>dgenili<br />

ar aris. amasTan, TviTmmarTveli erTeulebis umetesobas aqvs<br />

garkveuli - didi Tu mcire pretenziebi mezobel erTeulebTan saz-<br />

Rvrebis Taobaze. es pretenziebi am etapze, ZiriTa<strong>da</strong>d, gamowveulia<br />

Semdegi garemoebebiT: 1. sa<strong>da</strong>vo teritoriebze arsebuli fizikuri<br />

<strong>da</strong> iuridiuli pirebis <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis mimarTva ama Tu im erTeulis<br />

biujetSi; 2. sa<strong>da</strong>vo teritoriebze arsebuli <strong>qonebis</strong> (ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

miwebis) mesakuTris <strong>da</strong>dgena <strong>da</strong> registracia 3. . . .<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb kanonis 66-e muxlis Tanaxmad,<br />

sajaro reestris saagentom, ara ugvianes 2011 wlis 1 ianvrisa,<br />

saqarTvelos mTavrobas un<strong>da</strong> warudginos sakanonmdeblo iniciativis<br />

proeqti, romliTac ganisazRvreba adgilobrivi TviTmmarTve-


li erTeulebis sazRvrebis <strong>da</strong>dgenis wesi <strong>da</strong> procedurebi. es norma<br />

ZalaSi 2010 wlis adgilobrivi arCevnebis Semdeg Sevi<strong>da</strong>, manamde ki<br />

TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis amsaxveli<br />

rukebi sajaro reestrs 2007 wlis 30 dekembramde un<strong>da</strong> moemzadebina,<br />

rac ver moxerx<strong>da</strong>.<br />

aq, Cveni azriT, yuradReba un<strong>da</strong> gamaxvildes or sakiTxze. pirveli,<br />

aRar ga<strong>da</strong>idos <strong>da</strong> droulad SemuSavdes <strong>da</strong> <strong>da</strong>mtkicdes sazRvris<br />

<strong>da</strong>dgenis wesi <strong>da</strong> procedura; <strong>da</strong> meore, SemuSavebuli wesi ar iyos xisti<br />

<strong>da</strong> maqsimalurad uzrunvelyos erTeulebs Soris sazRvrebTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

pretenziebis kompromisuli wesiT ga<strong>da</strong>wyvetis SesaZlebloba.<br />

TviTmmarTvel erTeulSi Semavali <strong>da</strong>saxlebebis sazRvrebi<br />

aseve mouwesrigebelia TviTmmarTvel erTeulSi Semavali <strong>da</strong>saxlebebis<br />

sazRvrebis sakiTxic. adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb kanonis 66-e muxlis Tanaxmad, <strong>da</strong>saxlebebis administraciul<br />

sazRvrebad dgindeba `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli<br />

kanonis miRebis periodisaTvis <strong>da</strong>dgenili administraciuli<br />

sazRvrebi. Tumca, problema swored isaa, rom mTel rig SemTxvevebSi<br />

es sazRvrebi TviTmmarTvelobebisTvis cnobili ar aris, rac magali-<br />

Tad, qmnis Semdegi saxis problemas: sakrebulos mier <strong>da</strong>dgenili arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli fasebi gansxvavebulia<br />

TviTmmarTveli erTeulis administraciuli centris, soflebis<br />

Tu <strong>da</strong>saxlebebs Soris arealis mixedviT, Sesabamisad, aseTi<br />

miwebis privatizebisas rTuldeba imis <strong>da</strong>dgena, Tu romel arealSi<br />

mdebareobs saprivatizacio nakveTi <strong>da</strong>, Sesabamisad, ra un<strong>da</strong> iyos<br />

misi normatiuli fasi.<br />

amasTan, adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb kanonis 66-e<br />

muxliT, romlis saxelwodebaa `<strong>da</strong>saxlebaTa <strong>da</strong> TviTmmarTvel er-<br />

TeulTa administraciuli sazRvrebis <strong>da</strong>dgenis droebiTi wesi~, sajaro<br />

reestris valdebulebad dgindeba mxolod TviTmmarTveli<br />

erTeulis sazRvrebis <strong>da</strong>dgenis wesisa <strong>da</strong> procedurebis Sesaxeb<br />

kanonproeqtis SemuSaveba <strong>da</strong> araferia naTqvami <strong>da</strong>saxlebaTa administraciul<br />

sazRvrebze. aseve, prezidentis 2008 wlis 4 martis #110<br />

brZanebulebiT dgindeba mxolod <strong>da</strong>saxlebis administraciuli saz-<br />

Rvris Secvlis wesi.<br />

Tu romelime sajaro <strong>da</strong>wesebulebas gaaCnia aseTi informacia<br />

(<strong>da</strong>saxlebis administraciuli sazRvrebi <strong>da</strong> sqematuri rukebi), mizanSewonilia,<br />

rom TviTmmarTvelobebs xeli miuwvdebodes masze. xolo<br />

Tu aseTi monacemebi ar arsebobs an arasrulyofilia, maSin centralizebulad,<br />

saxelmwifos mier un<strong>da</strong> moxdes <strong>da</strong>saxlebaTa sazRvrebis<br />

<strong>da</strong>dgena-<strong>da</strong>zusteba.<br />

ZiriTadi <strong>qonebis</strong> statusi<br />

arsebuli praqtikiT, TviTmmarTvel erTeulebSi ZiriTad qonebad<br />

aRricxulia mxolod saxelmwifosgan aseTi statusiT gadmocemuli<br />

qoneba, rac marTebuli ar aris. kanonmdeblobis Tanaxmad, ZiriTadi<br />

<strong>qonebis</strong> statusi un<strong>da</strong> hqondes TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebul nebismier qonebas, romelic aris TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis safuZveli, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, aris es qoneba saxelm-<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

25


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

26<br />

wifosgan ga<strong>da</strong>cemuli, Tu sxva gziT Seqmnili an SeZenili. statusis<br />

miniWeba ki mniSvnelovania imdenad, ramdena<strong>da</strong>c ZiriTadi <strong>qonebis</strong><br />

mimarT kanonmdeblobiT SezRuduli gankargvis wesi dgindeba.<br />

ar aris naTeli, Tu ra principiT un<strong>da</strong> moxdes ZiriTadi <strong>qonebis</strong><br />

statusis miniWeba, anu rogor un<strong>da</strong> gaimijnos ZiriTadi qoneba <strong>da</strong>matebiTi<br />

<strong>qonebis</strong>gan. `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlis me-2 punqtis `a~ qvepunqtiT, ZiriTadi<br />

qoneba ganmartebulia rogorc `TviTmmarTveli erTeulis qoneba,<br />

romelic aris TviTmmarTvelobis ganxorcielebis safuZveli~. romeli<br />

qoneba SeiZleba miviCnioT TviTmmarTvelobis ganxorcielebis<br />

safuZvlad? logikuria, qoneba, romelic TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTari uflebamosilebebis gansaxorcieleblad SeiZleba gamoiyenon.<br />

magram sakuTari uflebamosilebebis gansaxorcieleblad Sei-<br />

Zleba <strong>da</strong>matebiTi qonebac iqnes gamoyenebuli (zemoxsenebuli kanonis<br />

me-5 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, amave kanonis me-6 muxliT<br />

<strong>da</strong>dgenili proceduriT saxelmwifo TviTmmarTvelobas ga<strong>da</strong>scems<br />

qonebas romelic saWiroa eqskluziuri uflebamosilebebis gansaxorcieleblad.<br />

me-6 muxlSi ki saubaria rogorc ZiriTadi, ise <strong>da</strong>matebiTi<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemaze). amis magaliTia skolamdeli aRzrdis<br />

<strong>da</strong>wesebulebebis Senoba-nagebobebi, romelic TviTmmarTvelobebs<br />

<strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> saxiT ga<strong>da</strong>eca saxelmwifosgan.<br />

vfiqrobT, ZiriTadi <strong>qonebis</strong> ganmarteba saWiroebs erTdroulad<br />

gamartivebasac <strong>da</strong> konkretikasac, raTa TviTmmarTvelobebma martivad<br />

SeZlon momavalSi Seqmnili an sxvagvarad SeZenili <strong>qonebis</strong> statusis<br />

<strong>da</strong>dgena.<br />

amasTan, Sexvedrebze TviTmmarTveli erTeulebis mxri<strong>da</strong>n<br />

gamoiTqva <strong>qonebis</strong> statusTan <strong>da</strong>kavSirebuli sxva<strong>da</strong>sxva problemebi<br />

<strong>da</strong> maTi ga<strong>da</strong>Wris gzebi. kerZod:<br />

1. gauqmdes <strong>qonebis</strong> statusi, rac aferxebs <strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong><br />

efeqtiani gankargvis process <strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlobiTma<br />

organoebma Tavad <strong>da</strong>adginon sakuTari <strong>qonebis</strong><br />

gankargvis wesebi <strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>kavSirebuli SezRudvebi.<br />

2. aseve, xSirad saubaria ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gasxvisebis proceduris<br />

gamartivebaze sakrebulos ga<strong>da</strong>wyvetilebiT, yovelgvari<br />

winapirobebis gareSe.<br />

(rac, garkveulwilad, ga<strong>da</strong>iWra bolo sakanonmdeblo cvlilebebiT,<br />

rodesac gauqm<strong>da</strong> ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gasxvisebis pirobad sxva<br />

<strong>qonebis</strong> Seqmnis aucilebloba <strong>da</strong> mxolod arsebuli <strong>qonebis</strong> funqciuri<br />

<strong>da</strong>niSnulebis <strong>da</strong>kargvis piroba <strong>da</strong>rCa).<br />

3. gamoiTqva mosazrebebi sakrebulos mier ZiriTadi <strong>qonebis</strong>aTvis<br />

<strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> statusis martivi wesiT miniWebis Taobaze,<br />

anu <strong>qonebis</strong> kategoriis Secvla, rasac dRes moqmedi kanonmdebloba<br />

ar iTvaliswinebs.<br />

4. <strong>qonebis</strong> efeqtiani gankargvis xelis SemSlel garemoebad, aseve<br />

<strong>da</strong>saxel<strong>da</strong> ZiriTadi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacemis sakanonmdeblo<br />

SezRudvis problema. kerZod, `adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlis me-2 punqtis `a~<br />

qvepunqtiT, ZiriTadi qoneba TviTmmarTvelobam SeiZleba gamoiyenos<br />

mxolod Tavisi sajaro funqciebisa <strong>da</strong> uflebamosilebebis gansax-


orcieleblad, rac xels uSlis gamouyenebeli ZiriTadi <strong>qonebis</strong><br />

kerZo samarTlis iuridiuli pirebisaTvis sargeblobis sasyidliani<br />

formiT ga<strong>da</strong>cemas.<br />

vfiqrobT, optimaluri ga<strong>da</strong>wyvetilebebis miRebis mizniT, es sakiTxebi<br />

moiTxovs <strong>da</strong>matebiT Seswavlas.<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas mikuTvnebuli arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis (rogorc <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong>) sakuTrebad<br />

aRricxvis <strong>da</strong> sakuTrebis uflebis registracia<br />

aRniSnuli <strong>qonebis</strong> TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad registraciis<br />

procesi erT-erTi yvelaze aqtiurad mimdinarea. 2010 wels<br />

saqarTvelos mTavrobis #233 <strong>da</strong>dgenilebaSi Sesuli cvlilebebis<br />

Tanaxmad, arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebis registracia<br />

TviTmmarTveli erTeulebisaTvis kidev ufro gamartiv<strong>da</strong>. kerZod,<br />

erT-erTi mniSvnelovani problema iyo energetikis saministros <strong>da</strong><br />

garemos <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi resursebis saministrosgan TviTmmarTveli<br />

erTeulis mimarTvebze pasuxebis <strong>da</strong>gvianeba, rac Sesabamis<br />

<strong>da</strong>dgenilebaSi Sesuli cvlilebebis Tanaxmad 14 dRiani vadiT ganisazRvra<br />

<strong>da</strong> amgvarad es problema ga<strong>da</strong>iWra.<br />

aseve, 14 dRemde Semcir<strong>da</strong> ekonomikuri ganviTarebis saministros<br />

mier TviTmmarTveli erTeulisTvis, moTxovnil arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwaze Tanxmobis an <strong>da</strong>sabuTebuli uaris gacemis<br />

va<strong>da</strong>c (saministros pasuxi xan<strong>da</strong>xan 3-4 Tve igvianeb<strong>da</strong>). xolo saministros<br />

mier ga<strong>da</strong>wyvetilebis 14 dRis va<strong>da</strong>Si miuReblobis SemTxvevaSi,<br />

Tanxmoba iTvleba gacemulad. es ra Tqma un<strong>da</strong> xels Seuwyobs<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebis registraciis <strong>da</strong><br />

privatizaciis <strong>da</strong>Cqarebulad warmarTvis process. Tumca, <strong>da</strong>uregulirebeli<br />

<strong>da</strong>rCa aseT SemTxvevaSi (saministros mier ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

14 dRis va<strong>da</strong>Si miuReblobis SemTxvevaSi, Tanxmoba iTvleba gacemulad)<br />

miwebis sajaro reestrSi registraciis safuZvlis gansazRvris<br />

sakiTxi.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, rogorc wesi, Tu konkretuli miwis farTobis yidviT<br />

(an sargeblobiT) <strong>da</strong>interesebuli piri ar gamoCn<strong>da</strong>, ise TviTmmarTvelobebi<br />

ar axdenen nakveTis sajaro reestrSi registracias.<br />

es praqtikaSi warmoSobs sxva<strong>da</strong>sxva problemas. magaliTad, aris<br />

SemTxvevebi, roca <strong>da</strong>uregistrirebel miwebs mosaxleoba legalizebis<br />

komisiis meSveobiT (mowmeebis CvenebiT) ikanonebs 2.5 larad<br />

kvadratul metrs, maSin, rodesac TviTmmarTveli erTeulis mier<br />

aseTi miwis privatizebisTvis <strong>da</strong>dgenilia 3-jer meti sawyisi fasi.<br />

bolos, aris SemTxvevebi, roca ekonomikuri ganviTarebis saministro<br />

TviTmmarTvel erTeuls moTxovnili miwis jer saxelmwifo<br />

sakuTrebad registracias iTxovs <strong>da</strong> mxolod amis Semdeg gascems<br />

Tanxmobas registraciaze. aseTi xarjebi, ra Tqma un<strong>da</strong> zedmeti tvir-<br />

Tia TviTmmarTvelobisTvis <strong>da</strong> amasTan, aramiznobrivic.<br />

rogorc cnobilia, mTavrobis #233 <strong>da</strong>dgenilebis 61-e muxliT,<br />

TbilisisTvis arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebis sakuTrebad<br />

aRricxvis gamartivebuli wesi moqmedebs. vfiqrobT, saintereso<br />

iqnebo<strong>da</strong> Tbilisis gamocdilebis Seswavla am kuTxiT <strong>da</strong> imis <strong>da</strong>dgena,<br />

Tu ramdenad SesaZlebelia amgvari gamartivebuli wesis saqarTvelos<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

27


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

<strong>da</strong>narCen TviTmmarTvel erTeulebze gavrceleba. mokled, maqsimalurad<br />

un<strong>da</strong> Seewyos xeli TviTmmarTvelobebs, maT sakuTrebaSi arsebuli<br />

miwebi droulad gaataron registraciaSi.<br />

aris municipalitetebi (bolnisi, dmanisi, WiaTura <strong>da</strong> sxva),<br />

romelTa miwebis sruli an didi nawili, wina wlebSi gacemuli wiaRiT<br />

sargeblobis licenziebis safuZvelze, eqvemdebareba wiaRze <strong>da</strong>magrebas,<br />

rac mTavrobis 2007 wlis #233 <strong>da</strong>dgenilebis Tanaxmad, warmoadgens<br />

<strong>da</strong>interesebuli TviTmmarTveli erTeulisTvis arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis reestrSi registraciaze uaris<br />

Tqmis safuZvels. es im pirobebSi, roca amave municipalitetebSi saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli miwebis privatizeba aseTi SezRudvis<br />

gareSe xorcieldeba Tavad ekonomikuri ganviTarebis saministros<br />

mier.<br />

Cveni azriT, es sakiTxi moiTxovs <strong>da</strong>matebiT Seswavlas. garkveuli<br />

gamosavali un<strong>da</strong> iqnes moZiebuli, radgan Zneli warmosadgenia TviTmmarTveli<br />

erTeulis ganviTarebis <strong>da</strong>gegmva amgvari SezRuduli miwaTsargeblobis<br />

pirobebSi.<br />

28<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas mikuTvnebuli adgilobrivi<br />

mniSvnelobis gzebis, skverebis, parkebis <strong>da</strong> a.S. sakuTrebad aRricxvis<br />

<strong>da</strong> sakuTrebis uflebis registraciis problemebi<br />

vinai<strong>da</strong>n aRniSnuli kategoriis qoneba ZiriTad (anu ganusxvisebel<br />

<strong>da</strong> gankargvis TvalsazrisiTac garkveulwilad SezRudul) qonebas<br />

ganekuTvneba (TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb kanonis<br />

me-2 muxlis me-5 punqti) <strong>da</strong> amasTan, saregistracio dokumentaciis<br />

Sedgena <strong>da</strong>kavSirebulia garkveul xarjebTan, rogorc wesi TviTmmarTveli<br />

erTeulebi aseT qonebaze sakuTrebis uflebis registracias<br />

ar Cqaroben. Tumca, <strong>qonebis</strong> aRuricxaoba <strong>da</strong> sakuTrebis<br />

uflebis <strong>da</strong>uregistrirebloba, rig SemTxvevaSi, problemebis winaSe<br />

ayenebs maT. magaliTad, adgilobrivi gzebis SekeTebisas, Tu konkretuli<br />

gzis monakveTi ar aris aRricxuli <strong>da</strong> balansze ayvanili, ver<br />

moxerxdeba gaweuli xarjebis safuZvelze arafinansuri aqtivebis<br />

zrdis buRaltruli asaxva. an kidev, sakuTrebis uflebis aRiarebis<br />

Taobaze gancxadebis <strong>da</strong>ukmayofileblobis SemTxvevaSi, rodesac<br />

uaris safuZveli aris moTxovnili miwis TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi arseboba. xolo Semdgom, <strong>da</strong>interesebuli piris mier<br />

uaris sasamarTloSi gasaCivrebisas TviTmmarTveli erTeuli veRar<br />

asabuTebs, rom es qoneba (magaliTad, skveris nawili) misi sakuTrebaa,<br />

vinai<strong>da</strong>n sakuTrebis ufleba ar aris registrirebuli sajaro<br />

reestrSi.<br />

aRniSnuli statusis mqone (anu ZiriTadi <strong>qonebis</strong>) arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwebis (adgilobrivi mniSvnelobis gzebi,<br />

quCebi, xeivnebi, skverebi <strong>da</strong> sxva) TviTmmarTveli erTeulebis sakuTrebaSi<br />

registraciis araerTgvarovani praqtika vlindeba. ker-<br />

Zod, TviTmmarTveli erTeulebis erTi nawili aseT miwebze sakuTrebis<br />

registraciis mizniT Tanxmobis misaRebad mimarTavs ekonomikuri<br />

ganviTarebis saministros (mTavrobis 2008 wlis #233 <strong>da</strong>dgenilebiT<br />

gansazRvruli wesiT); meore nawili - aseT qonebaze sakuTrebis


uflebas saministros Tanxmobis gareSe aregistrirebs. praqtikaSi<br />

arsebobs mesame, Se<strong>da</strong>rebiT kompromisuli variantic, rodesac TviTmmarTveli<br />

erTeuli weriliT mimarTavs ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministros, sa<strong>da</strong>c iTxovs zogad Tanxmobas am tipis <strong>qonebis</strong> registraciaze<br />

(yovelgvari naxazebisa <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva saministroebi<strong>da</strong>n<br />

Tanxmobis werilebis gareSe). ekonomikuri ganviTarebis saministrosgan<br />

miRebuli amgvari zogadi Tanxmobis werili xdeba sajaro reestrSi<br />

am miwebis Tan<strong>da</strong>TanobiTi registraciis safuZveli.<br />

dRes moqmedi kanonmdeblobis Tanaxmad, adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzebis, skverebis <strong>da</strong> `TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-2 muxlis me-5 punqtSi CamoTvlili sxva arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis registracia xorcieldeba mTavrobis 2007 wlis 24<br />

oqtombris #233 <strong>da</strong>dgenilebiT gansazRvruli proceduris gavliT.<br />

amaze miuTiTebs <strong>da</strong>dgenilebis me-6 <strong>da</strong> me-5 muxlebi. vinai<strong>da</strong>n praqtikaSi<br />

es procedura bunebrivad gamartiv<strong>da</strong>, umjobesia, normatiul donezec<br />

hpovos asaxva.<br />

mwvane nargavebi<br />

mwvane nargavebi ZiriTadi <strong>qonebis</strong> saxiT ga<strong>da</strong>eca TviTmmarTvelobebs<br />

(adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb<br />

kanonis me2- muxlis me-5 punqti). Tumca, problematuria maTi identifikaciis<br />

sakiTxi. magaliTad, romeli mcenareebi CaiTvleba mwvane<br />

nargavebad? saqarTvelos kanonmdeblobiT, mwvane nargavebis jgufebi<br />

<strong>da</strong> kategoriebi mxolod Tbilisis <strong>da</strong> misi SemogarenisTvis dgindeba.<br />

kanonSi `qalaq Tbilisis sazRvrebSi <strong>da</strong> mimdebare teritoriaze arsebuli<br />

mwvane nargavebisa <strong>da</strong> saxelmwifo tyis fondis gansakuTrebuli<br />

<strong>da</strong>cvis Sesaxeb~, pir<strong>da</strong>pir aris CamoTvlili sxva<strong>da</strong>sxva mcenareTa<br />

jiSebi (wabli, muxa, kakali nekerCxali <strong>da</strong> a.S.) amave kanonis Tanaxmad,<br />

mwvane nargavebis jgufebisadmi sxva xe-mcenareebis, buCqebisa <strong>da</strong> xviara<br />

mcenareebis mikuTvnebas axorcielebs saqarTvelos garemosa <strong>da</strong><br />

bunebrivi resursebis <strong>da</strong>cvis saministro. Sesabamisad, ministris 2003<br />

wlis 5 agvistos #74 brZanebiT gansazRvrulia mcenareTa <strong>da</strong>matebiTi<br />

CamonaTvali, romelTa Soris aris bza, vazi, broweuli, tirifi <strong>da</strong> a.S.<br />

vfiqrobT, mwvane nargavebis aRricxvisas TviTmmarTvelma er-<br />

Teulebma SesaZlebelia swored am normatiuli aqtebiT <strong>da</strong>dgenili<br />

mcenareebis CamonaTvaliT ixelmZRvanelon. amasTan, gasaTvaliswinebelia,<br />

rom 1. zemoxsenebuli kanonis mizania, Tbilisis sazRvrebSi (<strong>da</strong> ara<br />

Tbilisis sakuTrebaSi) arsebuli mwvane nargavebis <strong>da</strong>zianebis, ganadgurebis<br />

<strong>da</strong> amoZirkvis Sedegad garemosTvis miyenebuli zianis anazRaurebis<br />

wesis <strong>da</strong>dgena; <strong>da</strong> 2. TviTmmarTvel erTeuls sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>eca<br />

is mwvane nargavebi, romlebic, Sesabamisad, mis sakuTrebad gamocxadebul<br />

miwebze mdebareobs.<br />

amasTan, gaurkveveli rCeba qarsacavi (qarsafari) zolebis sakuTrebis<br />

sakiTxi.<br />

Cveni azriT, aq SeiZleba amovideT iqi<strong>da</strong>n, Tu vis sakuTrebaSia miwa,<br />

razec qarsafari zolebia ganTavsebuli. amis mixedviT, es qoneba rig<br />

SemTxvevebSi SeiZleba iyos saxelmwifo sakuTreba, xolo rig SemTxvevebSi<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTreba.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

29


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

adgilobrivi sawreti arxebi<br />

rig SemTxvevebSi municipalitetebs uwevT iseTi <strong>qonebis</strong> movlapatronoba,<br />

rac Tavisi mniSvnelobiT adgilobrivi <strong>da</strong>niSnulebisaa,<br />

Tumca maT es qoneba ar ga<strong>da</strong>cemiaT sakuTrebaSi. erT-erTi aseTia<br />

adgilobrivi mniSvnelobis sawreti (saniaRvre) arxebi, romelic ar<br />

warmoadgens adgilobrivi mniSvnelobis gzis Semadgenel nawils.<br />

mosaxleobis interesebi<strong>da</strong>n gamomdinare, municipalitetebs mudmivad<br />

uxdebaT maTi <strong>da</strong>sufTaveba/reabilitacia. xSirad ismis maTi mxri<strong>da</strong>n<br />

kiTxva, xom ar CaiTvleba aseTi xarjebi aramiznobrivad?<br />

vinai<strong>da</strong>n, `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis<br />

me-16 muxlis me-2 punqtis `p~ qvepunqtis Tanaxmad, saniaRvre meurneobis<br />

mowyoba TviTmmarTveli erTeulis sakuTar uflebamosilebas<br />

ganekuTvneba, mizanSewonilia, konkretuli erTeulis teritoriaze<br />

arsebuli saniaRvre arxebi swored am erTeulis sakuTrebaSi iyos.<br />

amisaTvis ki yvelaze ufro gamarTlebuli iqnebo<strong>da</strong>, saniaRvre arxebi<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-2<br />

muxlis me-5 punqtSi mocemuli TviTmmarTveli erTeulisaTvis kanoniT<br />

ga<strong>da</strong>cemuli ZiriTadi <strong>qonebis</strong> CamonaTvalSi moxvedriliyo. meores<br />

mxriv, <strong>da</strong>interesebul municipalitetebs Tavad SeuZliaT aRniSnuli<br />

qoneba saxelmwifosgan moiTxovon, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom es qoneba<br />

saqarTvelos prezidentis #687 brZanebulebiT gansazRvruli TviTmmarTveli<br />

erTeulisaTvis ga<strong>da</strong>sacemi ZiriTadi <strong>qonebis</strong> saxeobaTa nusxi<strong>da</strong>n<br />

amoRebulia.<br />

30<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa<br />

TviTmmarTvelobebis did nawils bundovani warmodgena aqvs, Tu<br />

romeli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa ga<strong>da</strong>eca sakuTrebaSi.<br />

es upirvelesad gamowveulia imiT, rom adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb organuli kanonis 47-e muxliT kanonmdebelma pir<strong>da</strong>pir<br />

ar gansazRvra sakuTrebad gamocxadebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis kategoria, aramed rTuli gziT wavi<strong>da</strong> <strong>da</strong> miwis is kategoriebi<br />

CamoTvala, romelic TviTmmarTvelobebs sakuTrebaSi ar ga<strong>da</strong>ecema.<br />

amasTan, aRniSnuli muxli am CamonaTvaliT ar Semoifargleba<br />

<strong>da</strong> miuTiTebs `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~ kanonze, romelic, Tavis<br />

mxriv, <strong>da</strong>matebiT adgens gamonaklisebs (marTalia es kanoni gauqm<strong>da</strong>,<br />

magram normebi, romlebic privatizebas <strong>da</strong>uqvemdebarebeli miwebis CamonaTvals<br />

adgen<strong>da</strong> aisaxa axlad miRebul kanonSi `saxelmwifo <strong>qonebis</strong><br />

privatizebis Sesaxeb~). es bunebrivia, arTulebs normis aRqmas. gansakuTrebiT<br />

im pirobebSi, rodesac sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis saxeobebis/kategoriebis erTiani, amomwuravi CamonaTvali<br />

saqarTvelos erTi romelime sakanonmdeblo aqtiT <strong>da</strong>dgenili ar aris.<br />

ama Tu im normatiul aqtSi, misi miznebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> regulirebis sfero<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebi gansxvavebuli<br />

terminebiT (sasoflo-sameurneo miwis nakveTi, sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTi, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa <strong>da</strong><br />

sxva) <strong>da</strong> gansxvavebuli Sinaarsobrivi <strong>da</strong>tvirTviT (mikuTvnebis, mesakuTris,<br />

<strong>da</strong>niSnulebis, xarisxis mixedviT) moixsenieba.


sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis, rogorc TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebis obieqtis, identifikaciis sirTuleze<br />

miuTiTebs is faqtic, rom arc erT TviTmmarTvel erTeuls, romlis<br />

sazRvrebSic eqceva rekreaciuli <strong>da</strong>niSnulebis teritoriebi<br />

(gu<strong>da</strong>uri, baxmaro, bakuriani, ureki), ar <strong>da</strong>uyenebia rekreaciuli<br />

<strong>da</strong>niSnulebis sasoflo-sameurneo miwebis sakuTrebad registraciis<br />

sakiTxi. ara<strong>da</strong>, es miwebi zustad igive wesiTa <strong>da</strong> logikiT, 2005 wlis<br />

29 ivlisamde ijariT gaucemeli saZovrebis msgavsad, TviTmmarTveli<br />

erTeulebis sakuTrebad SeiZleba CaiTvalos.<br />

sasurvelia, gamartivdes adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb<br />

organuli kanonis 47-e muxlis `g~ punqtSi mocemuli norma <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pir<br />

mieTiTos romeli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa ga<strong>da</strong>eca<br />

TviTmmarTvel erTeuls sakuTrebaSi.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom arsebuli praqtikiT, TviTmmarTveli er-<br />

Teulebi maT sakuTrebad gamocxadebul sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwaze (2005 wlis 29 ivlisamde ijariT gaucemeli saZovrebi)<br />

sakuTrebis uflebas ekonomikuri ganviTarebis saministro<strong>da</strong>n Tanxmobis<br />

werilis gareSe aregistrireben sajaro reestrSi, am kuTxiT<br />

garkveuli sakanonmdeblo xarvezi mainc arsebobs. kerZod, adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis 67-e muxlis 1111<br />

<strong>da</strong>dgenilia, rom amave kanonis 47-e muxlSi CamoTvlili qoneba (maT<br />

Soris sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwac), sajaro reestrSi<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad <strong>da</strong>registrirdeba mTavrobis<br />

mier amave 67-e muxlis 111 punqtiT gaTvaliswinebuli wesebis SemuSavebis<br />

Semdeg. Tuki, 111 punqts ga<strong>da</strong>vxe<strong>da</strong>vT, vnaxavT, rom 47-e<br />

muxliT TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad gamocxadebuli sxva<br />

<strong>qonebis</strong>agan (adgilobrivi mniSvnelobis tye, wylis resursebi, arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa) gansxvavebiT, mTavrobis<br />

mier adgilobrivi mniSvnelobis sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwebis gansazRvris an gamijvnis wesis SemoRebis valdebuleba ar<br />

dgindeba. Sesabamisad, aseTi wesi saqarTvelos mTavrobis mier arc<br />

SemuSavebula.<br />

sasurvelia, aRmoifxvras aRniSuli sakanonmdeblo xarvezi, rac<br />

ar niSnavs, rom `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli<br />

kanoniT saqarTvelos mTavrobas <strong>da</strong>ekisros TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis gansaz-<br />

Rvris wesis SemoRebis valdebuleba. es gaarTuleb<strong>da</strong> miwaze sakuTrebis<br />

uflebis registraciis process. piriqiT, Tuki organuli kanonis<br />

47-e muxlis `g~ punqti gamartivdeba <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pir mieTiTeba, Tu romeli<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa ga<strong>da</strong>eca TviTmmarTveli er-<br />

Teuls sakuTrebaSi, amave kanonis 67-e muxlis 1111 punqti<strong>da</strong>n SesaZlebelia,<br />

gamonaklisis saxiT, gamoiricxos sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwebze sakuTrebis registraciis pirobad mTavrobis mier<br />

Sesabamisi wesis <strong>da</strong>mtkicebis valdebuleba.<br />

municipalitetebis umravlesoba ar aris <strong>da</strong>interesebuli saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli, ijariT gaucemeli sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwebis privatizebiT. amis mizezi aris is, rom aseTi<br />

miwebis agegmva <strong>da</strong> naturaSi ga<strong>da</strong>yvana `saxelmwifo sakuTrebaSi arse-<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

31


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

buli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~<br />

kanonis me-8 muxlis Tanaxmad, maTi pasuxismgeblobaa (axlad miRebul<br />

kanonSi `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis Sesaxeb~ aseTi miwebis<br />

agegmva <strong>da</strong> naturaSi ga<strong>da</strong>yvana saministros mier xorcieldeba,<br />

xolo gansakuTrebul SemTxvevaSi - uSualod iniciatoris mier), rac<br />

bunebrivia, xarjebTanaa <strong>da</strong>kavSirebuli. privatizebi<strong>da</strong>n miRebuli<br />

Semosavlebis 30% ki, romelic TviTmmarTveli erTeulis biujetSi<br />

rCeba, maTi TqmiT, gaweul xarjebs ver faravs. Cveni azriT, es sakiTxi<br />

sayuradReboa ori kuTxiT: 1. TviTmmarTvelobebi sakuTari Semosulobebi<strong>da</strong>n<br />

ar un<strong>da</strong> afinansebdnen aseT xarjebs, radgan saxezea kanonismieri<br />

delegireba, rac Sesabamis miznobriv transfers moiTxovs;<br />

2. sagulisxmoa, rom is municipalitetebi, vinc gaiRo xarjebi <strong>da</strong><br />

moamza<strong>da</strong> aseTi miwebi saprivatizaciod, im imediT rom privatizebuli<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebi<strong>da</strong>n <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis<br />

saxiT momavalSi miiReben Semosavlebs biujetSi (miT ufro, rom<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi erTaderTi adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadia <strong>da</strong> Tanac<br />

ga<strong>da</strong>mxdelebi araerTi SeRavaTiT sargebloben), <strong>da</strong>saqmdebo<strong>da</strong> mosaxleoba,<br />

gaizrdebo<strong>da</strong> soflis produqciis warmoeba <strong>da</strong> a.S., aRniSnaven<br />

rom privatizebis procesi Wianurdeba, rac pir<strong>da</strong>pir aisaxeba adgilobriv<br />

sabiujeto Semosulobebze.<br />

vfiqrobT, aRniSnuli funqciis Sesasruleblad (`saxelmwifo sakuTrebaSi<br />

arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis<br />

Sesaxeb~ kanonis me-8 muxli) TviTmmarTvel erTeulebs un<strong>da</strong><br />

mieces miznobrivi transferi. meores mxriv, ra Tqma un<strong>da</strong>, saWiroa <strong>da</strong>Cqardes<br />

ijariT gaucemeli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebis<br />

privatizebis procesi. aq ismis kiTxva, xom ar SeiZlebo<strong>da</strong>, aseTi miwebis<br />

TviTmmarTveli erTeulebis sakuTrebad gamocxadeba, radgan isini motivirebuli<br />

iqnebodnen droulad moexdinaT miwebis aRricxva <strong>da</strong> privatizeba.<br />

zogierT municipalitetSi aqtualuria mosaxleobis mier <strong>da</strong>culi<br />

teritoriebis sazRvrebSi Sesuli saZovrebis <strong>da</strong> saqonlis (cxvris)<br />

ga<strong>da</strong>sareki bilikebis gamoyenebis SezRudvis sakiTxi, rac maTi<br />

TqmiT, aferxebs mesaqonleobis ganviTarebas. es problema uaxloes<br />

momavalSi kidev ufro metad iCens Tavs, rodesac <strong>da</strong>cul teritoriebze<br />

arsebuli saZovrebiT sargebloba <strong>da</strong>interesebul mosaxleobas<br />

sabolood SeezRudeba (jerjerobiT aseTi farTobebis saZovrebad<br />

gamoyeneba droebiT <strong>da</strong>Svebulia). meores mxriv, gasaTvaliswinebelia,<br />

is zianic, rac <strong>da</strong>cul teritoriebs adgeba mesaqonleobiT.<br />

32<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tye<br />

TviTmmarTveli erTeulebis umravlesobas ar aqvs survili<br />

moiTxovos <strong>da</strong> miiRos sakuTrebis ufleba adgilobrivi mniSvnelobis<br />

tyeebze. amas ramdenime mizezi aqvs: 1. maTi azriT, mTavrobis <strong>da</strong>dgenilebiT<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tyeebad gamocxadebuli yofili<br />

sakolmeurneo <strong>da</strong> sabWoTa meurneobebis tyeebi, faqtiurad, ga-<br />

Canagebulia; 2. arsebuli saka<strong>da</strong>stro monacemebi Zvelia <strong>da</strong> ar asaxavs<br />

sinamdviles, Sesabamisad, TviTmmarTvel erTeulebs ar surT miReba-<br />

Cabarebis aqtiT sakuTrebaSi miiRon virtualuri qoneba; 3. TviTm-


marTveli erTeulebis umravlesobas ar gaaCnia Tun<strong>da</strong>c realurad<br />

aRricxuli tyis sakuTrebaSi flobis survili, rasac, Tavis mxriv,<br />

Semdegi mizezebi aqvs: a) pasuxismgebloba qonebaze, romlis mimarTac<br />

mesame pirebis (adgilobrivi mosaxleoba, investorebi, brakonierebi)<br />

mometebuli interesia <strong>da</strong>, Sesabamisad, rTulad samarTavia; b) rig<br />

SemTxvevebSi es tyeebi adgilobrivi macxovreblebis faqtiur mflobelobaSia<br />

(SemoRobilic ki aqvT, gansakuTrebiT mTian regionebSi);<br />

g) aseT tyeebSi samasale nedleuli nakleba<strong>da</strong>a <strong>da</strong>, Sesabamisad, adgilobrivi<br />

biujeti sargebels ver miiRebs, anu es aris qoneba romelsac<br />

mxolod xarjebi <strong>da</strong> valdebulebebi eqneba; d) zoga<strong>da</strong>d municipalitetebSi<br />

ar arsebobs tyis flobisa <strong>da</strong> gankargvis gamocdileba;<br />

e) TviTmmarTveli erTeulis mier tyis sakuTrebaSi flobisa <strong>da</strong><br />

gankargvis normatiuli baza, praqtikulad, ar arsebobs.<br />

Sesabamisad, dReisaTvis aRniSnuli kategoriis tyeebis didi<br />

nawili sajaro ze<strong>da</strong>mxedvelobis gareSea <strong>da</strong>rCenili. marTalia, isini<br />

kanoniT gamocxadebulia TviTmmarTveli erTeulebis sakuTrebad,<br />

magram miReba-Cabarebis aqtebi gaformebuli ar aris. am tyeebs arc<br />

reinjerebi (metyeveebi) uweven meTvalyureobas (amboben, rom inventarizaciiT<br />

ar miuRiaT).<br />

erTis mxriv, ar arsebobs pir<strong>da</strong>piri kavSiri TviTmmarTvelobis<br />

sakuTar uflebamosilebasa <strong>da</strong> tyes, rogorc aRniSnuli uflebamosilebis<br />

ganxorcielebis materialur (qonebriv) safuZvels Soris.<br />

aseTi pir<strong>da</strong>piri kavSiris arseboba arc saZovrebTan an Tun<strong>da</strong>c arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTebTan mimarTebaSi SeiniSneba,<br />

Tumca am SemTxvevebSi TviTmmarTvelobebis motivacia <strong>da</strong>ikanonon<br />

qonebaze sakuTrebis ufleba gacilebiT maRalia, am <strong>qonebis</strong> Semdgomi<br />

gankargvis <strong>da</strong> sabiujeto Semosavlebis zrdis perspeqtivis gamo. aseT<br />

perspeqtivebs sakolmeurneo <strong>da</strong> yofili sabWoTa meurneobebis tyesTan<br />

mimarTebaSi municipalitetebi ver xe<strong>da</strong>ven.<br />

meores mxriv, gansxvavebiT magaliTad, adgilobrivi mniSvnelobis<br />

wylis resursebisgan, tyis <strong>da</strong>cva, aRdgena <strong>da</strong> movla-patronoba mniSvnelovan<br />

a<strong>da</strong>mianur, materialur <strong>da</strong> finansur resursebs saWiroebs,<br />

rac TviTmmarTveli erTeulebis biujetebisaTvis sakmaod didi tvir-<br />

Tia.<br />

Sesabamisad, Tuki saxelmwifos mxri<strong>da</strong>n arsebobs sakolmeurneo<br />

tyeebis TviTmmarTveli erTeulebis sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemis neba, upirveles<br />

yovlisa, saWiroa, TviTmmarTvelobebma naTlad <strong>da</strong>inaxon realuri<br />

sargebeli tyis floba-gankargvi<strong>da</strong>n (ra Tqma un<strong>da</strong>, Tuki aseTi<br />

saerTod arsebobs konkretuli municipalitetis SemTxvevaSi). am mizniT,<br />

SesaZlebelia, moxdes saganmanaTleblo proeqtebis waxalisebamxar<strong>da</strong>Wera.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, SesaZlebelia, ramdenime piloturi municipalitetis<br />

SerCeva, romlebic <strong>da</strong>interesebuli iqnebian tyis sakuTrebaSi miRebiT<br />

(aseTi municipalitetebi namdvilad arsebobs). mTavrobis Sesabamisi<br />

<strong>da</strong>dgenilebiT gansazRvruli wesiT moxdeba maT teritoriebze arsebuli<br />

sakolmeurneo tyeebis inventarizacia <strong>da</strong> miReba-Cabarebis aqtebiT<br />

municipalur sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cema. aseTi municipalitetebisTvis,<br />

pirvel etapze, SesaZlebelia gaTvaliswinebuli iyos <strong>da</strong>matebiTi subsidia<br />

specialistebis momzadebis, minimaluri administraciuli <strong>da</strong><br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

33


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

sameurneo xarjebis <strong>da</strong>safarad. es SesaZlebelia moxdes miznobrivi<br />

transferis meSveobiT an gaTanabrebiTi transferis formulaSi Sesabamisi<br />

cvladis <strong>da</strong>matebiT (magaliTad, TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi arsebuli tyis farTobi). aseve, aucilebeli iqneba Sesabamisi<br />

normatiuli bazis ga<strong>da</strong>sinjva, vinai<strong>da</strong>n moqmedi `tyis kodeqsi~<br />

saqarTvelos tyis fondis SesaZlo mesakuTred TviTmmarTvel er-<br />

Teuls saerTod ar moixseniebs. warmatebuli precedentebis arsebobis<br />

SemTxvevaSi, Tan<strong>da</strong>TanobiT, SesaZlebelia, sxva erTeulebic <strong>da</strong>interesdnen<br />

tyiT.<br />

tyeze sakuTrebis uflebis registracia (iq sa<strong>da</strong>c tyis ga<strong>da</strong>cema<br />

ganxorciel<strong>da</strong>) <strong>da</strong>kavSirebulia garkveuli samarTlebrivi xasiaTis<br />

problemebTan. kerZod, erTis mxriv, tyis, rogorc uZravi nivTis,<br />

sajaro reestrSi registraciis aucilebloba <strong>da</strong>sturdeba adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanoniT (67-e muxlis<br />

Tanaxmad, `. . . 47-e muxliT gansazRvruli qoneba sajaro reestrSi<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad <strong>da</strong>registrirdes . . . wesebis<br />

SemuSavebis Semdeg~). xolo meores mxriv, - sajaro reestris Sesaxeb<br />

kanonSi mocemulia `uZravi nivTis~ ganmarteba, sa<strong>da</strong>c `tye~, rogorc<br />

uZrav nivTebze uflebaTa reestrSi registracias <strong>da</strong>qvemdebarebuli<br />

nivTi (obieqti) naxsenebi ar aris. Sesabamisad, praqtikaSi xdeba, rom<br />

tye sajaro reestrSi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad registrirdeba<br />

(rusTavis magaliTze) rogorc sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwa (marTalia, iqve miTiTebulia, rom es aris tye an tyis<br />

fondi). un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom tyis fondSi SesaZlebelia Sediodes<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebi, magram ara mxolod. aseve,<br />

tyis fondi moicavs tyes, satyeo miwebs, specialuri <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwebs <strong>da</strong> gamouyenebel miwebs. aRniSnulis gamijvna <strong>qonebis</strong> registraciisas<br />

mniSvnelovania, raTa Semdgom ukve TviTmmarTveli erTeulis<br />

mier tyiT sargeblobis (gankargvis) procesSi ar Seiqmnas problemebi.<br />

(axlad miRebuli kanoni `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis Sesaxeb~<br />

sakolmeurneo <strong>da</strong> sabWoTa meurneobebis tyeebs, romelic <strong>da</strong>saxlebebis<br />

teritoriul sazRvrebSi mdebareobs, privatizebas <strong>da</strong>qvemdebarebul<br />

tyeebs miakuTvnebs <strong>da</strong> sajaro auqcioniT fizikur pirze<br />

(pirebze) miyidvis wess adgens, Tumca privatizebi<strong>da</strong>n Semosuli<br />

Tanxebi adgilobriv biujetSi Cairicxeba. amasTan, organuli kanoniT<br />

adgilobrivi mniSvnelobis tye kvlav TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebas mikuTvnebuli qonebaa).<br />

34<br />

adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebis gansazRvra <strong>da</strong><br />

sakuTrebad registracia<br />

adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursi aris adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis 47-e muxliT, TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebas mikuTvnebuli erTaderTi qoneba,<br />

romlis identifikaciis <strong>da</strong> sakuTrebad registraciis perspeqtiva ar<br />

aris gamokveTili. amis formalur mizezad SeiZleba <strong>da</strong>saxeldes is,<br />

rom ar momx<strong>da</strong>ra mTavrobis <strong>da</strong>dgenilebis gamocema `adgilobrivi<br />

mniSvnelobis wylis resursebis gansazRvris wesis Sesaxeb~, rogorc


amas adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis 67-e<br />

muxli moiTxovs. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, ver mox<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>cemuli <strong>qonebis</strong><br />

identifikacia <strong>da</strong>, Sesabamisad, sakuTrebis uflebis registracia.<br />

am problemis samarTlebrivi ga<strong>da</strong>Wris ori alternativa arsebobs:<br />

1. gauqmdes xsenebuli organuli kanonis 47-e muxlis `d~ punqtis Sesabamisi<br />

nawili. anu adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebi ar<br />

ga<strong>da</strong>eceT TviTmmarTvelobebs sakuTrebaSi <strong>da</strong> 2. gamoices mTavrobis<br />

<strong>da</strong>dgenileba, romelic <strong>da</strong>adgens adgilobrivi mniSvnelobis wylis<br />

resursebis gansazRvris wess, rogorc amas iTxovs organuli kanonis<br />

67-e muxli.<br />

is rac ufro problematuri Cans wylis resursebTan mimarTeba-<br />

Si, aris Tavad TviTmmarTveli erTeulebis <strong>da</strong>mokidebuleba am tipis<br />

<strong>qonebis</strong> mimarT. iseve rogorc tyesTan <strong>da</strong>kavSirebiT, am SemTxvevaSic<br />

TviTmmarTvelobebis didi nawili ar iCens wylis resursebis sakuTrebaSi<br />

miRebis gansakuTrebul survils. maT amgvar <strong>da</strong>mokidebulebas<br />

sxva<strong>da</strong>sxva safuZveli gaaCnia: tyis ga<strong>da</strong>cemis uaryofiTi praqtika;<br />

<strong>da</strong>udgeneli sakuTrebis obieqti; gaurkveveli uflebamosilebebi am<br />

konkretuli tipis <strong>qonebis</strong> (wylis) <strong>gankargva</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebiT; <strong>da</strong>matebiTi<br />

pasuxismgeblobebi; wylis gankargvis gaurkveveli SesaZleblobebi<br />

<strong>da</strong>, Sesabamisad, am qonebi<strong>da</strong>n sabiujeto Semosavlebis zrdis<br />

gaurkveveli perspeqtiva; sasmeli wyliT mosaxleobis momaragebis<br />

eqskluziuri uflebamosilebis <strong>da</strong>kargva (2007 wli<strong>da</strong>n); zoga<strong>da</strong>d,<br />

masStaburi kolizia <strong>da</strong>rgobriv kanonmdeblobaSi. magaliTad, `wylis<br />

Sesaxeb~ kanonis me-6 muxliT, saqarTvelos teritoriaze arsebuli<br />

wyali saxelmwifo sakuTrebaa.<br />

Tumca un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom kiTxvaze Tu Tavad TviTmmarTvelobebs<br />

romeli wylebi miaCniaT adgilobrivi mniSvnelobis wylebad an ufro<br />

sworad, romeli wylebis miRebas isurvebdnen sakuTrebaSi, ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

saxeldeba arteziuli Webi; wyali romelic gamoiyeneba wisqvilebisTvis;<br />

wyali, romelsac gamoiyeneben sasmeli wylis mimwodebeli kompaniebi<br />

(miT ufro, Tu momavalSi mosaxleobis wyliT uzrunvelyofis<br />

funqcia kvlav TviTmmarTvelobebs <strong>da</strong>ubrundeba, maSin resursic<br />

un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>eceT); maT teritoriaze arsebuli tbebi <strong>da</strong> wyaros wylebi;<br />

mdinareebi, romelic saTaves iRebs <strong>da</strong> sruldeba maT teritoriaze.<br />

licenziebs <strong>da</strong>qvemdebarebuli wylebi (rac, maTi azriT, mniSvnelovani<br />

Semosavlis wyaro iqneba adgilobrivi biujetebisTvis).<br />

adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebis gansazRvrisa <strong>da</strong><br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemis (<strong>da</strong>tovebis) sakiTxi<br />

moiTxovs Zirfesvian analizs. am konteqstSi gasaTvaliswinebelia, sasmeli<br />

wyliT mosaxleobis momaragebis eqskluziuri uflebamosilebis<br />

amovardna TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebi<strong>da</strong>n (2007 wli<strong>da</strong>n)<br />

<strong>da</strong> SemuSavebis procesSi myofi `wylis Sesaxeb~ axali kanonproeqtis<br />

koncefcia, romelic wylis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> gamoyenebis Tanamedrove sistemis<br />

Camoyalibebas isaxavs miznad - wylis menejmentis administraciuli<br />

principi<strong>da</strong>n saauzo marTvis principze ga<strong>da</strong>svliT. sainteresoa<br />

aRniSnul koncefciaSi mocemuli <strong>da</strong>Sveba, rom vinai<strong>da</strong>n `adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis me-16 muxliT TviTmmarTveli<br />

erTeulis eqskluziur uflebamosilebas ganekuTvneba adgilobrivi<br />

mniSvnelobis wylis resursebis marTva, xolo amave kanonis<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

35


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

36<br />

47-e muxliT adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursi TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaa, amasTan, imave 47-e muxliT TviTmmarTvel<br />

erTeuls sakuTrebaSi ar ga<strong>da</strong>ecema `wylis fondis miwa~, logikurad<br />

gamodis, rom TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad SeiZleba ganisaz-<br />

Rvros adgilobrivi mniSvnelobis mxolod is wylis resursi, romelic<br />

ar aris ganTavsebuli wylis fondis miwis ze<strong>da</strong>pirze (aseTia magaliTad<br />

miwisqveSa, gruntis wylebi).<br />

saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cema<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministro uZravi <strong>qonebis</strong> moTxovnis<br />

Taobaze sakrebulos mier wardgenil TxovnasTan erTad iTxovs<br />

amonawers sajaro reestri<strong>da</strong>n, imis <strong>da</strong>sturad, rom moTxovnili<br />

qoneba namdvilad warmoadgens saxelmwifo sakuTrebas. aq ramdenime<br />

problematur sakiTxs un<strong>da</strong> mieqces yuradReba.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb kanonis 20-e<br />

muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministros, adgilobrivi mmarTvelobis (<strong>da</strong> ara TviTmmarTvelobis)<br />

organoebTan erTad <strong>da</strong>evala prezidentis 2005 wlis #687 brZanebulebiT<br />

<strong>da</strong>mtkicebuli TviTmmarTveli erTeulisaTvis ga<strong>da</strong>sacemi Ziri-<br />

Tadi <strong>qonebis</strong> (gar<strong>da</strong> amave kanonis me-2 muxlis me-5 punqtSi CamoTvlili<br />

<strong>qonebis</strong>a) inventarizacia <strong>da</strong> municipalitetebisaTvis sakuTrebaSi<br />

ga<strong>da</strong>sacemad saWiro dokumentaciis momzadeba. kanonis moTxovna<br />

ar Sesrulebula. saregistracio dokumentaciis momzadebis xarjebis<br />

gaweva TviTmmarTvelobebis mier xorcieldebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> xorcieldeba. es<br />

qonebaa: administraciuli Senoba-nagebobebi an maTi nawili maTze <strong>da</strong>magrebuli<br />

miwis farTobiT; sxva Sesabamisi qoneba TviTmmarTvelobis<br />

organos administraciuli saqmianobisTvis; xanZarsawinaaRmdego RonisZiebebis<br />

gatarebisaTvis <strong>da</strong> samoqalaqo Tav<strong>da</strong>cvis obieqtebis (TavSesafrebis)<br />

ganTavsebisTvis aucilebeli obieqtebi.<br />

<strong>da</strong>matebiTi uZravi <strong>qonebis</strong> moTxovnisas arcTu iSviaTad aris<br />

SemTxvevebi, rodesac TviTmmarTveli erTeuli amzadebs saregistracio<br />

dokumentacias, axorcielebs qonebaze saxelmwifo sakuTrebis<br />

uflebis registracias, xolo Semdgom an uars iRebs gadmocemaze an<br />

es qoneba xvdeba saprivatizacio <strong>qonebis</strong> nusxaSi <strong>da</strong> iyideba mesame<br />

pirebze.<br />

rogorc ZiriTadi, ise <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> SemTxvevaSi TviTmmarTveli<br />

erTeulebis mxri<strong>da</strong>n gadmosacemi <strong>qonebis</strong> saregistracio sabuTebis<br />

momzadeba <strong>da</strong> am mizniT sakuTari a<strong>da</strong>mianuri <strong>da</strong> finansuri resursebis<br />

gamoyeneba gaumarTlebelia. saxelmwifo <strong>qonebis</strong> pirveladi registracia<br />

saxelmwifom, wesiT, Tavad un<strong>da</strong> moaxdinos sakuTari teritoriuli<br />

organoebis meSveobiT an TviTmmarTveli erTeulebisaTvis aseTi uflebamosilebis<br />

delegirebiT. xolo, Tu mainc Zveli praqtika gagrZel<strong>da</strong><br />

(rac kidev erTxel aRvniSnavT, rom kanonsawinaaRmdegoa), minimum is<br />

mainc un<strong>da</strong> iqnes uzrunvelyofili, rom <strong>qonebis</strong> gadmocemaze uaris<br />

SemTxvevaSi TviTmmarTvel erTeuls <strong>qonebis</strong> saregistraciod gaweuli<br />

xarjebi <strong>da</strong>ukompensirdes saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb kanonis<br />

me-6 muxlis Tanaxmad, Tu TviTmmarTveli erTeulisTvis ZiriTadi


uZravi <strong>qonebis</strong> Taobaze saqarTvelos mTavroba 6 TveSi ar miiRebs<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebas, es qoneba CaiTvleba TviTmmarTveli erTeulisaTvis<br />

sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemulad. problema is aris, rom kanoni aRar<br />

gansazRvravs sajaro reestrSi aseT qonebaze sakuTrebis uflebis<br />

registraciis safuZvels. ara<strong>da</strong>, amave kanonis me-8 muxlis Tanaxmad,<br />

Tu TviTmmarTveli erTeuli me-6 muxliT gansazRvruli procedurebis<br />

<strong>da</strong>srulebi<strong>da</strong>n 60 dRis ganmavlobaSi ar moaxdens ga<strong>da</strong>cemul<br />

qonebaze sakuTrebis uflebis registracias, igi <strong>da</strong>kargavs sakuTrebis<br />

uflebas.<br />

realurad, es problema SeiZleba ar aris masiuri xasiaTis, magram<br />

ramdenime municipalitets aqvs. anu gasulia ZiriTadi uZravi<br />

<strong>qonebis</strong> gadmocemis va<strong>da</strong> (3 Tve + 10 dRe + 60 dRe), magram uflebis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli dokumentis ararsebobis gamo sajaro reestri<br />

uars ambobs registraciaze anu ar xdeba kanonis aRsruleba.<br />

am SemTxvevaSi gamosavali iqnebo<strong>da</strong>, qonebaze sakuTrebis uflebis<br />

registraciis safuZveli zemoxsenebuli kanonis imave me-6 muxliT<br />

iqnes <strong>da</strong>dgenili. aq ramdenime varianti arsebobs: 1. <strong>da</strong>dgenili vadis<br />

gasvlis Semdeg TviTmmarTveli erTeulis mimarTvis safuZvelze sajaro<br />

reestri axorcielebs registracias; 2. <strong>da</strong>dgenili vadis gasvlis<br />

Semdeg ekonomikuri ganviTarebis saministro gamoscems individualur<br />

administraciul-samarTlebriv aqts, rac aris sajaro reestrSi<br />

<strong>qonebis</strong> registraciis safuZveli; 3. . . .<br />

aris SemTxvevebi, rodesac saxelmwifo uars eubneba TviTmmarTvel<br />

erTeuls konkretuli, <strong>da</strong>Slis piras myofi Senoba-nagebobebis<br />

ga<strong>da</strong>cemaze <strong>da</strong> ise yidis am qonebas, rom ar icis misi realuri<br />

mdgomareoba. aseTi qoneba, bunebrivia, ar iyideba <strong>da</strong> misi<br />

mdgomareoba yoveldRiurad uaresdeba. TviTmmarTvelobebi Tvlian,<br />

rom gadmocemis SemTxvevaSi Tavad ukeT gankargaven aseT qonebas.<br />

saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sawarmoebis<br />

saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli aqciebisa <strong>da</strong> wilebis<br />

ga<strong>da</strong>cema<br />

zogierT municipalitets sawarmoTa wilebi <strong>qonebis</strong> inventarizaciis<br />

gareSe ga<strong>da</strong>eca. rig SemTxvevebSi sawarmos uZravi <strong>qonebis</strong> nawili<br />

ar aris registrirebuli sajaro reestrSi, xolo moZravi qoneba<br />

saTanado wesiT aRricxuli sawarmos balansSi. Sesabamisad, arcTu<br />

iSviaT SemTxvevebSi, TviTmmarTvelobam ar icis zustad (sawesdebo<br />

kapitalSi arsebuli <strong>qonebis</strong> gar<strong>da</strong>) ra uZrav-moZravi <strong>qonebis</strong> mflobelia<br />

misTvis ga<strong>da</strong>cemuli sawarmo.<br />

amasTan, TviTmmarTvelobebisTvis ga<strong>da</strong>cemuli sawarmoebis nawili<br />

wamgebiania, aqvT <strong>da</strong>valianeba, ZiriTa<strong>da</strong>d, saxelmwifos mimarT,<br />

romelic dRiTi dRe matulobs. TviTmmarTvelobebi ar iwyeben<br />

likvi<strong>da</strong>ciis process, vinai<strong>da</strong>n Tvlian, rom specialurad <strong>da</strong>dgenili<br />

sajaro kanonmdeblobis normebiT un<strong>da</strong> ixelmZRvanelon.<br />

yofili mmarTvelobis <strong>da</strong> TviTmmarTvelobis organoebis<br />

balansze ricxuli uZrav-moZravi nivTebis ga<strong>da</strong>cema<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis 651<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

37


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

muxlis me-6 punqtis Tanaxmad, 2006 wlis adgilobriv arCevnebamde<br />

arsebuli mmarTvelobisa <strong>da</strong> TviTmmarTvelobebis balansze ricxuli<br />

Senoba-nagebobebi maTze <strong>da</strong>magrebuli miwiT TviTmmarTvel erTeulebs<br />

sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>ecema kanoniT gaTvaliswinebuli xelSekrulebis gareSe.<br />

Tumca `TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonSi 2009<br />

wlis 22 noembers Sesuli cvlilebiT, saxelmwifos mier ga<strong>da</strong>cemuli<br />

<strong>qonebis</strong> mimarT TviTmmarTveli erTeulis ufleba-movaleobebi<br />

ganisazRvreba ukve ara maT Soris <strong>da</strong>debuli xelSekrulebiT, aramed<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministros individualuri administraciul-samarTlebrivi<br />

aqtiT.<br />

es niSnavs, rom zemoaRniSnuli kanonebis normebs Soris Seusabamobaa<br />

<strong>da</strong> moiTxovs Sesworebas.<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis 651<br />

muxlis 61 punqtis Tanaxmad, 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis <strong>da</strong> mmarTvelobis balansze ricxuli<br />

moZravi nivTebi imperatiulad gamocxadebulia TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTrebad. rig SemTxvevebSi aseTi moZravi nivTebia saskolo<br />

inventari, romelsac, realurad, sajaro skola flobs <strong>da</strong><br />

gankargavs. marTalia, sajaro skola sajaro samarTlis iuridiul<br />

pirs warmoadgens, rac saSualebas aZlevs TviTmmarTvelobas saku-<br />

Tari qoneba usasyidlo sargeblobis formiT ga<strong>da</strong>sces, magram es<br />

mainc qmnis uxerxulobebs. kerZod, ra vadiT moxdes ga<strong>da</strong>cema? vis<br />

balansze <strong>da</strong>rCeba qoneba? <strong>da</strong> a.S.<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>gankargva</strong><br />

38<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> privatizebis procesi<br />

saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong>, romelic TviTmmarTvelobebs<br />

ar gadmoscemiaT, privatizebis dros aris SemTxvevebi,<br />

rodesac saprivatizaciod gamocxadebuli obieqtebis <strong>da</strong>Tvaliereba<br />

gamyidvelis mier ar xdeba. Sesabamisad, dokumentebSi asaxuli informacia<br />

ar Seesabameba realobas, rac problemebs qmnis rogorc<br />

sawyisi fasis gansazRvraSi, aseve potenciuri myidvelis <strong>da</strong>interesebaSi.<br />

xSiria SemTxvevebi, rodesac msgavsi qoneba nadgurdeba.<br />

TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebuli miwis privatizebis<br />

dros aris SemTxvevebi, rodesac am miwaze Senoba-nageboba aris<br />

aRmarTuli <strong>da</strong> es dokumentaciiT ar dgindeba. agreTve SesaZlebelia<br />

privatizebis gamocxadebis periodSi miwaze TviTneburad moxdes<br />

Senoba-nagebobis aRmarTva. Sesabamisad, aucilebelia, saprivatizaciod<br />

gamocxadebuli miwis winaswar <strong>da</strong>Tvaliereba <strong>da</strong> privatizebis<br />

procesSi misi <strong>da</strong>cva.<br />

xSiria SemTxvevebi, rodesac auqcionSi monawile pirebi vaWrobis<br />

procesSi Zalian maRal Tanxebs asaxeleben <strong>da</strong> SemdgomSi am<br />

Tanxis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>s ver axerxeben. aseT SemTxvevaSi TviTmmarTvelobas<br />

rCeba gamarjvebuli piris mier ga<strong>da</strong>xdili be, Tumca Tavi<strong>da</strong>n uwevs<br />

auqcionis gamocxadeba <strong>da</strong> kanoniT gansazRvruli procedurebis Catareba.<br />

am problemis mosagvareblad SesaZlebelia bes sididis regu-


lireba, rac SezRu<strong>da</strong>vs auqcionSi monawileebs ararealuri Tanxis<br />

<strong>da</strong>saxelebisagan. msgavsi problemis Tavi<strong>da</strong>n acilebis mizniT TviTmmarTveli<br />

qalaqi rusTavis mier bes sidide gansazRvrulia sawyisi<br />

fasis 40 procentiT.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesobaSi <strong>qonebis</strong> privatizebis mizniT<br />

gamocxadebul auqcionSi monawileobs erTi subieqti. amis mizezad<br />

saxeldeba adgilobriv qonebaze potenciuri myidvelis naklebi <strong>da</strong>intereseba<br />

<strong>da</strong> tradiciebi, romlis mixedviTac Tanasoflelis Tu nacnobis<br />

konkurentad gamosvla araeTikur qcevad fasdeba.<br />

kaxeTis regionSi SeiniSneba tendencia, roca ekonomikuri ganvi-<br />

Tarebis saministro cdilobs ar gayidos moijareze ijariT gacemuli<br />

saxelmwifo saZovrebi. `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonis Tanaxmad, privatizebas ar eqvemdebareba saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli saZovari, gar<strong>da</strong> am kanonis amoqmedebamde<br />

(29.07.2005) ijariT gacemuli saZovrebisa. Sesabamisad, Tu saZovari<br />

am kanonis amoqmedebamde ijariT iyo gacemuli igi eqvemdebareba<br />

privatizebas <strong>da</strong> ekonomikis saministros teritoriuli organos es<br />

qmedeba ewinaaRmdegeba kanonis moTxovnebs.<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebuli saZovris<br />

gayidvis SezRudvaze centraluri xelisufleba arapir<strong>da</strong>pir gascems<br />

direqtivebs. arsebuli sakanonmdeblo regulacii<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

TviTmmarTvelobis mier mis sakuTrebaSi arsebuli saZovris gasxviseba<br />

ar ikrZaleba. TviTmmarTvelobebi afiqsireben, rom umjobesi<br />

iqneba saZovris gasxvisebaze iyos SezRudva, radgan es qoneba Tavisi<br />

SinaarsiT saerTo sargeblobisaa.<br />

TviTmmarTvelobebi aRniSnaven, rom SesaZlebelia saxelmwifo<strong>da</strong>n<br />

sasoflo-sameurneo miwis iafad Sesyidva <strong>da</strong> Semdeg misTvis<br />

arasasoflo-sameurneo miwis statusis miniWeba. Sesabamisi zonirebisa<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>gegmarebis ararsebobis gamo SesaZlebelia, problemebi<br />

Seiqmnas sasoflo-sameurneo miwis farTobebTan <strong>da</strong>kavSirebiT <strong>da</strong><br />

xeli SeeSalos soflis meurneobas. Tumca sasoflo-sameurneo miwis<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebiT gamoyenebis SemTxvevaSi kanoni<br />

gansazRvras sakmaod maRal sakompensacio Senatans, romelic srulad<br />

iricxeba adgilobriv biujetSi.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesoba privatizebis dros auqcionis<br />

formas iyenebs. pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT <strong>qonebis</strong> privatizebis<br />

erTeuli SemTxvevebi, ZiriTa<strong>da</strong>d, TviTmmarTvel qalaqebSi gvxvdeba.<br />

es logikuria, radgan pir<strong>da</strong>piri miyidva nakleb gamWvirvale formaa,<br />

romlis Sesaxeb saboloo ga<strong>da</strong>wyvetileba TviTmmarTvelobis mier ar<br />

miiReba.<br />

sasurvelia, sakanonmdeblo doneze <strong>da</strong>konkretdes <strong>qonebis</strong> privatizebis<br />

dros pir<strong>da</strong>piri miyidvis formis gamoyenebis winapirobebi.<br />

kanonSi arsebuli Canaweri bundovania <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxvagvari interpretirebis<br />

saSualebas iZleva.<br />

TviTmmarTvelobebs xSirad mimarTaven moqalaqeebi, romlebmac<br />

2007 wlamde saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebaze gamarTul auqcion-<br />

Si gaimarjves, Tumca problemebi eqmnebaT <strong>qonebis</strong> registraciasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis Sesaxeb~ saqarTve-<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

39


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

los kanonis Tanaxmad, konkursis, auqcionis an pir<strong>da</strong>piri miyidvis<br />

formiT saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebisas myidvelsa <strong>da</strong> gamyidvels<br />

Soris un<strong>da</strong> gaformebuliyo Sesabamisi xelSekruleba. xelSekrulebis<br />

gaformebis va<strong>da</strong>d gansazRvruli iyo konkursis, pir<strong>da</strong>piri miyidvis<br />

an auqcionis Catarebi<strong>da</strong>n 3 Tve. Tu am periodSi ar mox<strong>da</strong><br />

xelSekrulebis gaformeba, qoneba gasxvisebulad ar iTvleba, miuxe<strong>da</strong>vad<br />

auqcionis Sedegisa. gansakuTrebiT mniSvnelovania is sakiTxi,<br />

rom saubaria saxelmwifo sakuTrebaSi arsebul qonebaze, romelsac<br />

ekonomikis saministro gankargav<strong>da</strong>. Sesabamisad, misi <strong>da</strong>wyebuli<br />

procedurebis gagrZeleba TviTmmarTvelobas ar SeuZlia, agreTve<br />

SeuZlebelia raionuli xelisuflebis mier <strong>da</strong>wyebuli procedurebis<br />

TviTmmarTvelobis mier gagrZeleba, radgan TviTmmarTveloba<br />

raionuli xelisuflebis samarTalmemkvidres ar warmoadgens. es<br />

sakiTxi saWiroebs regulirebas <strong>da</strong> sasurvelia centraluri xelisuflebis<br />

mier miRebul iqnes Sesabamisi ga<strong>da</strong>wyvetileba. msgavsi problemebi<br />

ar gvxvdeba 2007 wlis seqtembri<strong>da</strong>n gasxvisebul qonebaze,<br />

radgan gamyidvelisa <strong>da</strong> myidvelis mier xelmowerili auqcionSi gamarjvebis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli oqmi werilobiT xelSekrulebas warmoadgens.<br />

40<br />

auqcionis wesiT adgilobrivi <strong>qonebis</strong> privatizebis dros myidvelze<br />

sakuTrebis ufleba ga<strong>da</strong>dis Tanxis mTlianad ga<strong>da</strong>xdis, sakuTrebis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli mowmobis gacemis <strong>da</strong> sajaro reestrSi an<br />

Sesabamis maregistrirebel organoSi registraciis Semdeg. am normi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, erT-erTi mniSvnelovani piroba TviTmmarTvelobis<br />

mier sakuTrebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli mowmobis gacemaa, romelic<br />

Tanxis srulad ga<strong>da</strong>xdis Semdeg gaicema. kanoni aregulirebs auqcionSi<br />

gamarjvebis Semdeg Tanxis ga<strong>da</strong>xdis vadebs, xolo sakuTrebis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli mowmobis gacemis vadebze araferia naTqvami.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesoba acxadebs, rom am vadis ararsebobis<br />

gamo myidvelebs problemas ar uqmnian <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>xdis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

sabuTebis Semowmebi<strong>da</strong>n ramdenime dReSi aZleven sakuTrebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebel<br />

mowmobas. Tumca, gamoiTqva mosazrebac, rom sasurvelia<br />

mowmobis gacemis SemWidroebuli vadebis (3-5 dRe) normatiulad<br />

gansazRvra, raTa ar moxdes procesis gaWianureba.<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis dros<br />

aucilebelia miwis nakveTis azomviTi naxazis arseboba, rac sakmaod<br />

mniSvnelovan finansur resurss moiTxovs. Tu <strong>qonebis</strong> SeZenaze <strong>da</strong>interesebuli<br />

piri ar gamoCn<strong>da</strong> municipaliteti erideba saregistracio<br />

xarjebis gaRebas. <strong>da</strong>mkvidr<strong>da</strong> mavne praqtika, roca miwis SeZenis<br />

msurveli Tavad iRebs am xarjebs. es miuRebelia, radgan xarjis gaweviT<br />

am pirs uCndeba molodini, rom auqcionSi `gaimarjvebs~. TviTmmarTvelobebi<br />

am praqtikas xmamaRla ar aRiareben, magram sxva<strong>da</strong>sxva<br />

formiT adgili namdvilad aqvs.<br />

gamoiTqva mosazreba, rom jer kidev araprivatizebuli sasoflo-sameurneo<br />

miwebis privatizeba un<strong>da</strong> ganaxorcielos adgilobrivma<br />

municipalitetma, radganac ganaSenianebaze <strong>da</strong> samomavlo strategiaze<br />

municipaliteti fiqrobs <strong>da</strong> es saxelmwifom ar un<strong>da</strong> akeTos.<br />

saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli ijariT gacemuli <strong>qonebis</strong>


gasxvisebis dros arsebobs ijaris <strong>da</strong>valianeba, romlis nawili (35<br />

procenti) adgilobriv biujetSi un<strong>da</strong> Caricxuliyo. Sesabamisad,<br />

adgilobrivi biujeti zaraldeba gayidvis dros ijaris <strong>da</strong>valianebis<br />

ar ga<strong>da</strong>xdiT. Tumca privatizebis Sedegad miRebuli Tanxis 80 procents<br />

adgilobrivi biujeti iRebs.<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> saprivatizacio sawyisi fasis<br />

gansazRvra<br />

regionebis mixedviT gansxvavebulia TviTmmarTvelobebis midgoma<br />

miwis normatiuli fasis gamoyenebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT. TviTmmarTvelobebis<br />

umetesoba miwis normatiul fass ganmartavs, rogorc<br />

auqcionze gasatani <strong>qonebis</strong> qve<strong>da</strong> zRvars <strong>da</strong>, Sesabamisad, Sesa-<br />

Zleblad miaCniaT gansazRvrulze maRali fasiT vaWrobis <strong>da</strong>wyeba.<br />

TviTmmarTvelobebis nawili ki miwis normatiul fass miiCnevs rogorc<br />

sawyis fass <strong>da</strong> SeuZleblad miaCnia am fasis gazr<strong>da</strong>. kanonmdeblobis<br />

Tanaxmad, arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli<br />

fasi aucilebel sawyis fass ar warmoadgens, radgan arc<br />

erT normatiul aqtSi pir<strong>da</strong>pir ar aris miTiTebuli amis Sesaxeb.<br />

sasurvelia, kanonmdeblobis doneze <strong>da</strong>konkretdes Tu ras warmoadgens<br />

miwis normatiuli fasi, anu es aris sawyisi fasi Tu minimaluri<br />

fasi. TviTmmarTvelobebis umetesoba miiCnevs, rom umjobesi iqneba<br />

Tu normatiuli fasi ganisazRvreba, rogorc minimaluri fasi, radgan<br />

gverdigverd myofi nakveTebis fasebi SeiZleba mniSvnelovnad<br />

gansxvavdebodes erTmaneTisgan <strong>da</strong> erTi <strong>da</strong> igive sawyisi fasiT vaWrobis<br />

<strong>da</strong>wyeba ar iqneba mizanSewonili. gamoiTqva mosazrebac, rom<br />

normatiuli fasi iyos sawyisi fasi <strong>da</strong> bijis moculobis manipulirebiT<br />

moxdes konkretuli SemTxvevis regulireba, Tumca msgavs SemTxvevebSi<br />

bijis zr<strong>da</strong>m SeiZleba gamoiwvios auqcionze vaWrobis Sez-<br />

Rudva.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesoba sifrTxiliT ekideba <strong>qonebis</strong><br />

sawyisi fasis gansazRvris dros auditis <strong>da</strong>qiravebas, radgan es<br />

saqmianoba finansebTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong><br />

<strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>qonebis</strong> saprivatizacio sawyisi<br />

fasis gansazRvris wesis~ Tanaxmad, <strong>qonebis</strong> sawyisi fasi dgindeba<br />

<strong>qonebis</strong> narCeni sabalanso Rirebulebis gaTvaliswinebiT an auditis<br />

Sefasebis safuZvelze. am normis Tanaxmad, TviTmmarTveloba ar aris<br />

SezRuduli auditis <strong>da</strong>qiravebaSi. TviTmmarTvelobebis sifrTxile<br />

gamowveulia kontrolis palatis mxri<strong>da</strong>n mosalodneli uaryofiTi<br />

Sefasebis gamo. marTalia, auditis <strong>da</strong>qiravebas sWirdeba sajaro finansebis<br />

gamoyeneba, Tumca es saqmianoba kanonmdeblobiT neba<strong>da</strong>rTulia<br />

<strong>da</strong>, Sesabamisad, ar arsebobs kontrolis palatis mxri<strong>da</strong>n uaryofiTi<br />

<strong>da</strong>skvnis safuZveli.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesoba afiqsirebs, rom Si<strong>da</strong> sazRvrebis<br />

Sesaxeb zusti informaciis arqona sxva<strong>da</strong>sxva problemas iwvevs, maT<br />

Soris miwis normatiuli fasis gaangariSebas. umetes SemTxvevebSi<br />

rTuli <strong>da</strong>sadgenia Tu sad mTavrdeba qalaqi <strong>da</strong> sad iwyeba sofeli/<br />

<strong>da</strong>ba. arsebuli kanonmdeblobis Tanaxmad, arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli fasis <strong>da</strong>dgena pir<strong>da</strong>pir kavSirSia<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

41


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

42<br />

miwis mdebareobasTan. soflebSi miwis normatiuli fasi ganisazRvreba<br />

Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis administraciuli centris<br />

Sualeduri zonisaTvis <strong>da</strong>dgenili miwis normatiuli fasis aranakleb<br />

30 procentiT, xolo <strong>da</strong>bisaTvis - aranakleb 50 procentiT.<br />

TviTmmarTvelobebs ar gaaCniaT sakmarisi Tanxebi axali azomviTi<br />

samuSaoebis Casatareblad. sasurvelia, centraluri xelisufleba<br />

finansurad <strong>da</strong>exmaros TviTmmarTvelobebs rukebTan <strong>da</strong> sazRvrebTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebuli problemebis mogvarebaSi. es mxolod adgilobrivi<br />

donis problemas ar warmoadgens, radgan centraluri xelisuflebis<br />

saqmianobac, rig SemTxvevebSi, iTvaliswinebs sofelTan <strong>da</strong> qalaqTan<br />

diferencirebul midgomas.<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>qonebis</strong><br />

saprivatizacio sawyisi fasis gansazRvris wesis~ Tanaxmad, Tu auqcionze<br />

ar mox<strong>da</strong> gasayi<strong>da</strong>d gamotanili adgilobrivi <strong>qonebis</strong> privatizeba,<br />

misi sawyisi fasi SeiZleba Semcirdes 50 procentamde. realobaSi<br />

meore auqcionze fasis 50 procentamde Semcireba arc erT<br />

TviTmmarTvelobas ar mouxdenia. ZiriTa<strong>da</strong>d, meore auqcionze igive<br />

fass toveben <strong>da</strong> Semdgom jerze akleben 10-20 procents. aris<br />

SemTxvevebi, rodesac 3-4 jer gamotanis Semdegac ki ar akleben sawyis<br />

fass. TviTmmarTvelobebis sifrTxile gamowveulia kontrolis<br />

palatis SesaZlo uaryofiTi <strong>da</strong>skvnis gamo. Tumca aRiareben, rom<br />

ramodenimejer auqcionis Catarebac saxsrebTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

<strong>da</strong> esec SeiZleba mizanSeuwonel xarjad aRiqvas makontrolebelma.<br />

sasurvelia, ganimartos Tu ra SemTxvevaSi CaTvlis kontrolis palata<br />

msgavs qmedebas <strong>da</strong>rRvevad.<br />

praqtiki<strong>da</strong>n Cans, rom arc erT TviTmmarTvelobas ar aqvs gamoyenebuli<br />

auqcionis forma, romelic gamocxadebuli fasis klebas<br />

iTvaliswinebs. Tumca, aris SemTxvevebi, rodesac qoneba auqcionze<br />

mexuTed gamotanis Semdegac ar iyideba. anu arsebobs samarTlebrivi<br />

safuZveli, Tumca TviTmmarTveloba mas ar iyeneben.<br />

gansxvavebuli midgomaa TviTmmarTvelobebis mixedviT Senobisa<br />

<strong>da</strong> masze <strong>da</strong>magrebuli miwis nakveTis sawyisi fasis gansazRvris me-<br />

TodebSi. umetesoba TviTmmarTvelobebisa Senobis sawyiss fass <strong>da</strong><br />

miwis normatiul fass cal-calke adgens. zogi TviTmmarTveloba ki<br />

audits afasebinebs orives erTad <strong>da</strong> erTi fasiT gamoaqvs gasayi<strong>da</strong>d.<br />

TviTmmarTvelobebis azriT problema iqmneba biujetTan angariSsworebis<br />

dros, radgan umetesoba TviTmmarTvelobas Senoba-nageboba<br />

<strong>da</strong> masze <strong>da</strong>magrebuli miwa cal-calke aqvs balansze ayvanili <strong>da</strong> gayidvis<br />

dros ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>c Sesabamisad un<strong>da</strong> ganxorcieldes. es teqnikuri<br />

sakiTxia <strong>da</strong> swori finansuri aRricxvis SemTxvevaSi ar un<strong>da</strong> warmoadgendes<br />

problemas.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesoba problemad asaxelebs saprivatizaciod<br />

gamotanili arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis sawyisis<br />

fasis klebis SezRudvas pirveli auqcionis Semdeg. maTi TqmiT<br />

`saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli<br />

fasis gansazRvris wesis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb~ prezidentis 2007 wlis<br />

603-e brZanebulebiT miwaze fasis kleba gaTvaliswinebuli ar aris.<br />

Tumca, miwaze am SemTxvevaSi vrceldeba prezidentis 1997 wlis 671-e


Zanebuleba, romelic pirveli uSedego auqcionis Semdeg <strong>da</strong>saxelebuli<br />

fasis 50 procentamde Semcirebas iTvaliswinebs. un<strong>da</strong><br />

gaviTvaliswinoT, rom <strong>qonebis</strong> saprivatizacio fasis gansazRvris<br />

dros mTavari dokumenti prezidentis 671 brZanebulebaa, romelic,<br />

Tavis mxriv, iTvaliswinebs 603 brZanebulebas. TviTmmarTveli<br />

qalaqebis umetesoba saprivatizaciod gamotanil Senobasa <strong>da</strong> masze<br />

<strong>da</strong>magrebul miwas sawyis fass erTnairad akleben.<br />

TviTmmarTvelobebis azriT gaugebaria Tu vin adgens auqcionze<br />

<strong>qonebis</strong> sawyis fass. `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

auqcionis wesiT privatizebis Sesaxeb~ ekonomikuri ganviTarebis saministros<br />

debulebis Tanaxmad, sawyisi fasis gansazRvra evaleba gamyidvels<br />

prezidentis Sesabamisi brZanebulebis gaTvaliswinebiT. am debulebis<br />

Tanaxmad, gamyidvelis funqcias axorcielebs TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli<br />

organo. `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad, adgilobrivi<br />

<strong>qonebis</strong> <strong>gankargva</strong> aRmasrulebeli organos uflebamosilebaa, Tumca<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanoni am funqcias<br />

sakrebulos Tavmjdomares akisrebs. aRsaniSnavia, rom organul kanonSi<br />

ganxorcielebuli cvlilebis Sedegad <strong>qonebis</strong> sawyisi fasis gansazRvra<br />

sakrebulos kompetencias miekuTvneba. organuli kanoni ierarqiulad<br />

maRalia vidre kanoni `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~, Sesabamisad, urTierT sapirispiro debulebebis<br />

arsebobis SemTxvevaSi un<strong>da</strong> visargebloT organuli kanoniT.<br />

sasurvelia adgilobriv qonebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli normatiuli aqtebi<br />

SesabamisobaSi iqnes moyvanili `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organul kanonTan.<br />

`saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis normatiuli<br />

fasis gansazRvris wesis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

prezidentis #603 brZanebulebiT, miwis normatiul fass sabazro<br />

Rirebulebis gaTvaliswinebiT weliwadSi erTxel, ara ugvianes yoveli<br />

wlis Tebervlisa, adgenen Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis warmomadgenlobiTi organoebi – sakrebuloebi. TviTmmarTvelobebis<br />

azriT, Tu wina welTan Se<strong>da</strong>rebiT miwis normatiuli<br />

fasis cvlileba ar xdeba ar un<strong>da</strong> iyos savaldebulo sakrebulos<br />

mier axali ga<strong>da</strong>wyvetilebis gamotana. aseT SemTxvevaSi wina wlis<br />

normatiuli fasi un<strong>da</strong> moqmedebdes.<br />

arsebobs mc<strong>da</strong>ri Sexeduleba, rom prezidentis 1997 wlis 671-e<br />

brZanebuleba `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> saprivatizacio sawyisi fasis gansazRvris wesis<br />

Sesaxeb~ miwaze ar vrceldeba. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom es brZanebuleba<br />

moicavs yvela saxis qonebas. amave brZanebulebaSi arsebobs Canaweri,<br />

rom arasasoflo-sameurneo miwis sawyis fasTan <strong>da</strong>kavSirebiT un<strong>da</strong><br />

moxdes prezidentis 2007 wlis 603-e brZanebulebis gaTvaliswineba.<br />

rac Seexeba TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebul sasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis sawyis fass, igi prezidentis 671-e br-<br />

Zanebulebis Tanaxmad ganisazRvreba.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

43


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

44<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacema<br />

<strong>qonebis</strong> gankargvis procesSi xSirad ismeba kiTxva Tu ramdena<strong>da</strong>a<br />

SesaZlebeli ZiriTadi <strong>qonebis</strong> TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebuli<br />

Sps-s kapitalSi Cadeba, TviTmmarTvelobis mier <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

aip-Tvis sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema an mesame pirze sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cema. es sakmaod bundovani sakiTxia, radgan<br />

ZiriTadi qoneba mxolod TviTmmarTvelobis uflebamosilebis gansaxorcieleblad<br />

SeiZleba iqnes gamoyenebuli. TviTmmarTvelobebis<br />

azriT ZiriTadi <strong>qonebis</strong> imgvari gamoyeneba, romelic Semosavals<br />

moutans biujets <strong>da</strong> Sesabamisad xels Seuwyobs sajaro funqciobis<br />

ukeT <strong>da</strong>finansebas <strong>da</strong>saSvebi un<strong>da</strong> iyos. ramdenime TviTmmarTvelobas<br />

ZiriTadi <strong>qonebis</strong> nawili gacemuli aqvs komerciul <strong>da</strong>wesebulebebze<br />

sargeblobis uflebiT. maTi argumentaciiT kanonis moTxovna ar ir-<br />

Rveva, radgan miRebuli Tanxa TviTmmarTvelobebis funqciebis ganxorcielebas<br />

xmardeba. amasTan erTad, TviTmmarTvelobebs gaaCniaT<br />

ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis uflebamosileba.<br />

aseve xSiria SekiTxvebi imasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, Tu ramdenad uflebamosilia<br />

TviTmmarTveli erTeuli uari uTxras saxelmwifos aRmasrulebel<br />

<strong>da</strong> sakanonmdeblo organoebs, sasamarTlo xelisuflebisa<br />

<strong>da</strong> prokuraturis organoebs, aseve sajaro samarTlis iuridiul pirebs<br />

usasyidlo sargeblobis formiT <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemaze? aseve, ra<br />

SeiZleba iyos uaris Tqmis safuZveli? es SekiTxvebi gamowveulia<br />

imiT, rom `saxelmwifo <strong>qonebis</strong> privatizebis <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebisa <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT<br />

ga<strong>da</strong>cemis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-11 prima muxlis me-4 punqti<br />

ormagi interpretaciis saSualebas iZleva.<br />

<strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacemis dros konkretuli<br />

formis gamoyenebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT sxva<strong>da</strong>sxva mdgomareobaa TviTmmarTvelobebis<br />

mixedviT. umetesoba TviTmmarTvelobebisa adgilobrivi<br />

<strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacemis dros pir<strong>da</strong>piri<br />

gankargvis formas iyenebs, nawili TviTmmarTvelobebisa ki auqcions<br />

atarebs. kanonis Tanaxmad, TviTmmarTvelobas TviTon SeuZlia ga<strong>da</strong>wyvitos<br />

Tu romel formas gamoiyenebs. sasurvelia kanonis doneze<br />

ganisazRvros pir<strong>da</strong>piri gankargvis formis gamoyenebis pirobebi. aq<br />

SeiZleba mocemuli iyos <strong>qonebis</strong> CamonaTvali an sabazro Rirebulebis<br />

zRvari. es qoneba warmoadgens sajaro qonebas <strong>da</strong> aucilebelia<br />

misi sargeblobac iyos maqsimalurad gamWvirvale.<br />

TviTmmarTvelobas SeuZlia aip-i <strong>da</strong>afuZnos sakuTar qonebaze.<br />

Tumca, TviTmmarTvelobebisTvis gaugebaria, rogor aris SesaZlebeli<br />

aip-is <strong>qonebis</strong> ukan <strong>da</strong>bruneba (amoReba) <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong>. un<strong>da</strong> aRiniSnos,<br />

rom aip-is (arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piri)<br />

samarTlebrivi regulireba mocemulia samoqalaqo kodeqsSi. aip-is<br />

<strong>qonebis</strong> gasxviseba <strong>da</strong>saSvebia Tu gasxviseba emsaxureba arasamewarmeo<br />

(arakomerciuli) iuridiuli piris saqmianobas, mis organizaciul<br />

ganviTarebas, xels uwyobs misi miznebis ganxorcielebas an emsaxureba<br />

saqvelmoqmedo miznebs. amasTan erTad, aip-is likvi<strong>da</strong>ciis<br />

SemTxvevaSi akrZalulia likvi<strong>da</strong>ciis Sedegad <strong>da</strong>rCenili <strong>qonebis</strong> ganawileba<br />

<strong>da</strong>mfuZneblebs/wevrebs, xelmZRvanelobisa <strong>da</strong> warmomadgen-


lobiTi uflebamosilebis mqone pirebs Soris. Tumca, SesaZlebelia<br />

es qoneba ga<strong>da</strong>eces sxva aip-is. am nomrebi<strong>da</strong>n gamomdinare TviTmmarTvelobas<br />

aip-is <strong>qonebis</strong> <strong>gankargva</strong>Si sakmaod mniSvnelovani barierebi<br />

gaaCnia. praqtikaSi aip-is ZiriTadi qoneba (Senoba-nagebobebi;<br />

miwa) sargeblobis uflebis formiT aqvs ga<strong>da</strong>cemuli <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />

TviTmmarTvelobebs am qonebaze sakuTrebis ufleba unarCundeba.<br />

mniSvnelovani problema iqmneba TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi<br />

arsebuli <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemuli <strong>qonebis</strong> balansze<br />

aRricxvasTan <strong>da</strong>kavSirebiT. erTi <strong>da</strong> igive operacia sxva<strong>da</strong>sxva<br />

TviTmmarTvelobas gansxvavebulad aqvs aRricxuli. maTi TqmiT,<br />

ar arsebobs konkretuli wesi TviTmmarTvelobis (sajaro) <strong>qonebis</strong><br />

balansze ayvanasTan <strong>da</strong>kavSirebiT. xSiria SekiTxvebi imasTan <strong>da</strong>kav-<br />

SirebiT Tu rogor un<strong>da</strong> aRiricxos <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT<br />

gacemis operacia balansze, anu un<strong>da</strong> moxdes Tu ara TviTmmarTvelobis<br />

balansi<strong>da</strong>n moxsna <strong>da</strong> im organizaciis balansze asaxva, romelsac<br />

sargeblobaSi aqvs es qoneba. es nawilobriv buRaltruli sakiTxebia,<br />

romlis Sesaxeb adgilobrivi moxeleebisaTvis raime <strong>da</strong>mxmare saxelmZRvanelo<br />

ar arsebobs.<br />

xSiria adgilobrivi <strong>qonebis</strong> balansze asaxvasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

problemebi. es gamowveulia, erTis mxriv, pasuxismgebeli moxeleebis<br />

arasaTanado kvalifikaciiT, xolo meore mxriv, sajaro <strong>qonebis</strong><br />

balansze aRricxvasTan <strong>da</strong>kavSirebuli regulaciis simwiriT. xSiria<br />

kiTxvebi <strong>qonebis</strong> balansze ayvanis safuZvelTan <strong>da</strong>kavSirebiT. ra<br />

Tqma un<strong>da</strong> balansze ayvanas Wirdeba Sesabamisi dokumenti, sa<strong>da</strong>c mi-<br />

TiTebulia <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong>xasiaTeba <strong>da</strong> Rirebuleba. Sesyidvis dros es<br />

SeiZleba iyos nasyidobis fasi, xolo iseT SemTxvevebSi, rodesac<br />

<strong>qonebis</strong> balansi<strong>da</strong>n balansze ga<strong>da</strong>cema xdeba sabalanso Rirebuleba.<br />

<strong>da</strong>narCen SemTxvevebSi un<strong>da</strong> moxdes sabazro fasis gansazRvra. am ukanasknelis<br />

<strong>da</strong>dgena ki SesaZlebelia auditis meSveobiT.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

45


46<br />

I kiTxva-pasuxi<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

CaiTvleba Tu ara, ekonomikuri ganviTarebis saministros mier<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis gamijvnis Taobaze ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

<strong>da</strong>dgenil vadebSi miuRebloba uaris Tqmad TviTmmarTveli<br />

erTeulisTvis?<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 26 oqtombris #233 <strong>da</strong>dgenilebaSi,<br />

2010 wlis 10 aprils Sesuli cvlilebebis Tanaxmad,<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro 14 dRis va<strong>da</strong>Si<br />

ixilavs Semosul moTxovnebs <strong>da</strong> gascems Tanxmobas an <strong>da</strong>sabuTebul<br />

uars arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis uZrav nivTebze<br />

uflebaTa reestrSi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad <strong>da</strong>registrirebis<br />

Taobaze. saministros mier <strong>da</strong>dgenilebis 14 dRis va<strong>da</strong>Si<br />

miuReblobis SemTxvevaSi, Tanxmoba CaiTvleba gacemulad.<br />

aRsaniSnavia, rom kanonSi am cvlilebis Sesvlamde, saministros<br />

mier, <strong>da</strong>dgenil va<strong>da</strong>Si ga<strong>da</strong>wyvetilebis miuRebloba, saqarTvelos<br />

zogadi administraciuli kodeqsis 177-e muxlis me-2 punqtis Tanaxmad,<br />

CaiTvlebo<strong>da</strong> administraciul-samarTlebrivi aqtis gamocemaze<br />

uaris Tqmad (<strong>da</strong> ara <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemaze uaris Tqmad), rac SesaZlebelia,<br />

gasaCivrebuli yofiliyo amave kodeqsis me-13 TaviT <strong>da</strong>dgenili<br />

wesiT.<br />

sWirdeba Tu ara TviTmmarTvel erTeuls adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzis, quCis, skveris, parkis, bulvaris <strong>da</strong> moednis sajaro reestrSi<br />

registracias ekonomikuri ganviTarebis saministros Tanxmoba?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli<br />

kanonis 47-e muxlis `a~ punqtis Tanaxmad, aRniSnuli qoneba ganekuTvneba<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwas. saqarTvelos<br />

mTavrobis 2007 wlis 26 oqtombris #233 <strong>da</strong>dgenilebiT <strong>da</strong>mtkicebuli<br />

`TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo <strong>da</strong> saxelmwifos<br />

wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis qonebaze <strong>da</strong>magrebuli<br />

miwebis gansazRvrisa <strong>da</strong> gamijvnis wesis~ me-5 muxlis me-3 punqtis<br />

Tanaxmad, `uZrav nivTebze uflebaTa reestrSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebas mikuTvnebul arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwaze sakuTrebis uflebis registracia warmoebs Sesabamisi<br />

kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili uflebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli do-


kumentis, saka<strong>da</strong>stro monacemebis, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministros Tanxmobisa <strong>da</strong> sxva dokumentaciis safuZvelze~.<br />

Sesabamisad, SekiTxvaSi mocemul qonebaze TviTmmarTveli<br />

erTeulis (gar<strong>da</strong> Tbilisisa) sakuTrebis uflebis registracias<br />

sajaro reestrSi, sWirdeba ekonomikuri ganviTarebis saministros<br />

Tanxmoba.<br />

rac Seexeba Tbiliss, zemoxsenebuli #233 <strong>da</strong>dgenilebis 6 1 muxlis<br />

Tanaxmad, arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze sakuTrebis<br />

uflebis registraciisas, ekonomikuri ganviTarebis saministros<br />

Tanxmoba <strong>da</strong> Tanxmobis misaRebad sxva <strong>da</strong>narCeni TviTmmarTveli<br />

erTeulebisaTvis <strong>da</strong>dgenili procedurebis gavla saWiro ar aris.<br />

Tbilisis meria arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis reestr-<br />

Si registrirebis mizniT, winaswar acnobebs saqarTvelos ekonomikuri<br />

ganviTarebis saministros, energetikis saministros <strong>da</strong> garemos<br />

<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi resursebis saministros. amis Semdeg, igi<br />

werilobiTi moTxovniT (kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili dokumentebis<br />

safuZvelze) mimarTavs sajaro reestrs miwaze sakuTrebis uflebis<br />

registraciisaTvis.<br />

konkretulad romeli adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebi<br />

ga<strong>da</strong>eca TviTmmarTvel erTeulebs sakuTrebaSi?<br />

marTalia, `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli<br />

kanonis 47-e muxlis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeuls sakuTrebaSi<br />

ga<strong>da</strong>eca mis teritoriaze arsebuli, adgilobrivi mniSvnelobis<br />

wylis resursebi, magram, amave kanonis 67-e muxliT, adgilobrivi<br />

mniSvnelobis wylis resursebis registracia sajaro reestrSi un<strong>da</strong><br />

ganxorcielebuliyo mxolod mas Semdeg, rac saqarTvelos mTavroba<br />

miiReb<strong>da</strong> Sesabamis <strong>da</strong>dgenilebas (araugvianes 2007 wlis 1 maisisa)<br />

`adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebis gansazRvris wesis<br />

Sesaxeb~. aRniSnuli <strong>da</strong>dgenileba miRebuli ar aris. Sesabamisad,<br />

dReis mdgomareobiT, gvaqvs mocemuloba, rodesac, erTis mxriv,<br />

adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebi aRiarebulia TviTmmarTveli<br />

erTeulebis sakuTrebad (organuli kanonis 47-e muxli),<br />

xolo meores mxriv, ar aris <strong>da</strong>dgenili arc sakuTrebis obieqti (rac<br />

mTavrobis <strong>da</strong>dgenilebiT un<strong>da</strong> gansazRvruliyo) <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />

arc am obieqtis (<strong>qonebis</strong>) TviTmmarTvel erTeulebze ga<strong>da</strong>cemis <strong>da</strong><br />

registraciis wesebi.<br />

ZiriTadi qonebas ganekuTvneba mxolod uZravi nivTi Tu moZravic?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-2 muxlis, me-2 punqtis `a~ qvepunqtiT mocemulia ZiriTadi <strong>qonebis</strong><br />

ganmarteba: `ZiriTadi (ganusxvisebeli) qoneba - TviTmmarTveli<br />

erTeulis qoneba, romelic aris TviTmmarTvelobis ganxorcielebis<br />

safuZveli <strong>da</strong> romelic adgilobrivi TviTmmarTvelobis organom<br />

SeiZleba gamoiyenos mxolod Tavisi sajaro funqciebisa <strong>da</strong> uflebamosilebis<br />

ganxorcielebis mizniT~. rogorc vxe<strong>da</strong>vT, aRniSnuli<br />

norma ar gamoricxavs moZravi nivTis arsebobas ZiriTadi (ganusxvisebeli)<br />

<strong>qonebis</strong> statusiT. amrigad, uZrav nivTTan erTad, Ziri-<br />

Tadi <strong>qonebis</strong> statusi, SesaZlebelia moZrav nivTsac gaaCndes, iseve,<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

47


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

rogorc, uZravi nivTi SesaZlebelia arsebobdes <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong><br />

saxiT (magaliTad, zogierTi kategoriis arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa, sxva<strong>da</strong>sxva araadministraciuli <strong>da</strong>niSnulebis<br />

Senoba-nagebobebi <strong>da</strong> sxva).<br />

TviTmmarTveli erTeulis ZiriTadi <strong>qonebis</strong> statusi gaaCnia mxolod<br />

saxelmwifosgan ga<strong>da</strong>cemuli <strong>qonebis</strong> nawils, Tu TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebul sxva qonebasac?<br />

ZiriTadi <strong>qonebis</strong> statusi, ra Tqma un<strong>da</strong>, miniWebuli un<strong>da</strong><br />

hqondes TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebul yvela im<br />

uZrav-moZrav qonebas (nivTs), romelic aris TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis safuZveli, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, aris es qoneba saxelmwifosgan<br />

ga<strong>da</strong>cemuli, Tu sxva gziT Seqmnili an SeZenili. statusis<br />

miniWeba mniSvnelovania imdenad, ramdena<strong>da</strong>c kanonmdeblobiT Ziri-<br />

Tadi <strong>qonebis</strong> mimarT dgindeba SezRuduli gankargvis (privatizeba,<br />

sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema) wesebi.<br />

sxva sakiTxia, Tu rogor un<strong>da</strong> moxdes ZiriTadi <strong>qonebis</strong> statusis<br />

miniWeba, anu ZiriTadi <strong>da</strong> <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> gamijvna. `adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlis, me-2<br />

punqtis `a~ qvepunqtis Tanaxmad, ZiriTadi qoneba ganmartebulia,<br />

rogorc `TviTmmarTveli erTeulis qoneba, romelic aris TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis safuZveli~. romeli qoneba SeiZleba<br />

miviCnioT TviTmmarTvelobis ganxorcielebis safuZvlad? logikuria,<br />

qoneba, romelic `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli<br />

kanonis me-16 muxlSi mocemuli sakuTari uflebamosilebebis<br />

gansaxorcieleblad SeiZleba iqnes gamoyenebuli. Tumca, arsebuli<br />

praqtikiT, magaliTad, skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebis Senoba-nagebobebi<br />

TviTmmarTvel erTeulebs <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> saxiT<br />

aqvs ga<strong>da</strong>cemuli saxelmwifosgan.<br />

48<br />

ra kategoriis sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa ga<strong>da</strong>ecaT<br />

TviTmmarTvel erTeulebs sakuTrebaSi?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis<br />

47-e muxlis `g~ punqtiT, TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSia<br />

mis teritoriaze arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa,<br />

gar<strong>da</strong>: saZovrebisa <strong>da</strong> pirutyvis ga<strong>da</strong>sareki trasebisa; 500 metrian<br />

sasazRvro zolSi arsebuli aseTi miwisa; <strong>da</strong>culi teritoriebis miwisa;<br />

istoriis, kulturis, bunebisa <strong>da</strong> sakulto-religiuri ZeglebisaTvis<br />

gankuTvnili miwisa; saxelmwifo tyis fondis miwisa; sabiujeto<br />

<strong>da</strong>finansebaze myofi <strong>da</strong>wesebulebebisa <strong>da</strong> sajaro samarTlis<br />

iuridiuli pirebisaTvis uzufruqtis formiT sargeblobis uflebiT<br />

ga<strong>da</strong>cemuli miwisa; wylis fondis miwisa; kerZo sakuTrebaSi arsebuli<br />

miwisa; `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb~ kanoniT privatizebas<br />

<strong>da</strong>qvemdebarebuli miwisa.<br />

rogorc vxe<strong>da</strong>vT, `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~<br />

organuli kanonis 47-e muxli ar amowuravs im sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis kategoriebis CamonaTvals, romelic ar ga<strong>da</strong>eca


TviTmmarTvel erTeulebs sakuTrebaSi. igi <strong>da</strong>matebiT miuTiTebs<br />

`saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis privatizebis Sesaxeb~ kanonze, romelic, Tavis mxriv, gauqmebulia<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis ZalaSi<br />

Sesvlis dRi<strong>da</strong>n, anu 2010 wlis 9 agvisto<strong>da</strong>n. amdenad, dReisaTvis<br />

gvaqvs Semdegi mocemuloba: erTis mxriv, TviTmmarTveli erTeulis<br />

teritoriaze arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebi,<br />

romelic ar ganekuTvneba `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~<br />

organuli kanonis 47-e muxlis `g~ punqtiT mocemuli CamonaTvalis<br />

kategorias (<strong>da</strong> aseTia, magaliTad, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli<br />

privatizebas <strong>da</strong>qvemdebarebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwebi) 2010 wlis 9 atgvisto<strong>da</strong>n (gauqm<strong>da</strong> kanoni `saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis<br />

privatizebis Sesaxeb~) un<strong>da</strong> CaiTvalos TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebad; xolo meores mxriv, `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 67-e muxlis 1 111 punqti adgens,<br />

rom organuli kanonis 47-e muxlSi CamoTvlili qoneba sajaro<br />

reestrSi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad <strong>da</strong>registrirdeba<br />

mas Semdeg, rac saqarTvelos mTavroba SeimuSavebs <strong>da</strong> <strong>da</strong>amtkicebs<br />

67-e muxlis 1 11 punqtis `a~ <strong>da</strong> `b~ qvepunqtebiT gaTvaliswinebul<br />

wesebs. kerZod:<br />

• `TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo qonebaze (wiaRis<br />

CaTvliT) <strong>da</strong>magrebuli <strong>da</strong> saxelmwifos wilobrivi monawileobiT<br />

arsebuli sazogadoebis qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebis, agreTve<br />

im miwebis, romlebic saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili<br />

wesiT eqvemdebareba <strong>da</strong>saxlebuli kategoriis qonebaze <strong>da</strong>magrebas,<br />

gansazRvrisa <strong>da</strong> gamijvnis wesis Sesaxeb~;<br />

• `adgilobrivi mniSvnelobis tyis, wylis resursebis, gzebisa <strong>da</strong><br />

obieqtebis (arqivi, biblioTeka, muzeumi, saganmanaTleblo <strong>da</strong><br />

saaRmzrdelo <strong>da</strong>wesebulebebi <strong>da</strong> sxv.) gansazRvris wesis Sesaxeb.~<br />

rogorc vxe<strong>da</strong>vT, xsenebul `a~ <strong>da</strong> `b~ qvepunqtebSi sasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa saerTod ar aris naxsenebi. Sesabamisad,<br />

aseTi wesi saqarTvelos mTavrobas ar <strong>da</strong>udgenia. CaiTvleba Tu<br />

ara es garemoeba sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebis uflebis registraciis Semaferxebel<br />

garemoebad? ra Tqma un<strong>da</strong> CaiTvleba. miT ufro Tu gaviTvaliswinebT,<br />

rom TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebas mikuTvnebuli<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis kategoriis identifikacia,<br />

faqtiurad, ver xerxdeba (Tu ar CavTvliT zemoxsenebul sakanonmdeblo<br />

safuZvels, romelsac kanonSemoqmedebiTi procesis xarvezs<br />

ufro mivawerdiT <strong>da</strong> romelic albaT droebiTia).<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis ra kategoriebi arsebobs?<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis kategoriebis erTiani<br />

amomwuravi CamonaTvali saqarTvelos erTi romelime sakanonmdeblo<br />

aqtiT <strong>da</strong>dgenili ar aris. ama Tu im normatiuli aqtSi, misi<br />

miznebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> regulirebis sfero<strong>da</strong>n gamomdinare, aRniSnuli kat-<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

49


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

egoriis miwa gansxvavebuli terminebiT (sasoflo-sameurneo miwis<br />

nakveTi, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa, sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTi <strong>da</strong> sxva) <strong>da</strong> gansxvavebuli Sinaarsobrivi<br />

<strong>da</strong>tvirTviT (mikuTvnebis mixedviT, mesakuTris mixedviT, <strong>da</strong>niSnulebis<br />

mixedviT, xarisxis mixedviT) moixsenieba.<br />

termini `kategoria~ sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwasTan<br />

mimarTebiT mxolod `sajaro reestris Sesaxeb~ kanonSi gvxvdeba. kanonis<br />

me-2 muxliT, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTis<br />

kategorias miekuTvneba saZovari, saTibi, saxnavi (mravalwliani nargavebiT<br />

<strong>da</strong>kavebuli, sabaRe, sabostne) <strong>da</strong> sakarmi<strong>da</strong>mo miwis nakveTi.<br />

<strong>da</strong>axloebiT igive terminebi gamoiyeneba saga<strong>da</strong>saxado kodeqsSic,<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze <strong>qonebis</strong> wliuri sabaziso<br />

ganakveTis gansazRvrisas: saxnavi, mravalwliani nargavebiT <strong>da</strong>kavebuli<br />

miwa, saTibi <strong>da</strong> saZovari. Tumca, imave saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva muxlebSi sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis gansxvavebuli<br />

klasifikaciebic gvxvdeba. magaliTad, saxelmwifo sakuTrebaSi<br />

arsebuli sarekultivacio <strong>da</strong> samarago miwebi (rogorc<br />

ga<strong>da</strong>saxadisgan ganTavisuflebuli kategoria); sakarmi<strong>da</strong>mo, sabaRe,<br />

sabostne <strong>da</strong> saagarako nakveTebi <strong>da</strong> sxva. sainteresoa, rom Tu `sajaro<br />

reestris Sesaxeb~ kanoniT sabaRe <strong>da</strong> sabostne miwebi saxnav<br />

kategoriaSi Sedis, saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis mixedviT, isini saxnavi miwisgan<br />

gancalkevebulad, mis Tanabarwonad kategoriad gvevlineba.<br />

gar<strong>da</strong> zemoaRniSnuli kanonebisa, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis cnebebi, saxeobebi Tu kategoriebi mocemulia: `sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis Sesaxeb~ kanonis me-3 muxlSi; `saxelmwifo<br />

sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis privatizebis Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlSi; `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis 47-e muxlSi.<br />

50<br />

SeuZlia Tu ara TviTmmarTvel erTeuls gauqmebuli biblioTeki<strong>da</strong>n<br />

<strong>da</strong>rCenili wignebis fondis <strong>gankargva</strong>?<br />

`adgilobrivi mniSvnelobis biblioTekebis, araprofesiuli<br />

(samoyvarulo) Teatrebis, saklubo <strong>da</strong>wesebulebebis (kulturis<br />

saxlebi), muzeumebisa <strong>da</strong> skolisgareSe saxelovnebo <strong>da</strong> sasportosaganm.<br />

<strong>da</strong>wes. <strong>da</strong> Semoq. koleqtivebis gansazRvris wesis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos mTavrobis #131 <strong>da</strong>dgenilebis Tanaxmad, saqarTvelos<br />

TviTmmarTveli erTeulebis teritoriaze moqmedi yvela saxelmwifo<br />

biblioTeka (gar<strong>da</strong> TbilisSi mdebare iakob gogebaSvilis saxelobis<br />

saxelmwifo pe<strong>da</strong>gogiuri biblioTekis <strong>da</strong> ssip – erovnuli<br />

samecniero biblioTekisa) aris adgilobrivi mniSvnelobis mqone,<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>da</strong>qvemdebarebaSi myofi <strong>da</strong>wesebuleba,<br />

romlis likvi<strong>da</strong>cias, arasamewarmeo iuridiul pirad <strong>da</strong>fuZnebas <strong>da</strong>/<br />

an reorganizacias, aseve xelmZRvaneli pirebis <strong>da</strong>niSvna-ganTavisuflebas<br />

axorcielebs adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo. imave<br />

wesis Tanaxmad, adgilobrivi mniSvnelobis mqone biblioTekis qonebas<br />

TviTmmarTvel erTeuls sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>scems ekonomikuri<br />

ganviTarebis saministro. es wesi, bunebrivia, wignebzec vrceldeba.<br />

mxolod amis Semdeg eqneba TviTmmarTvel erTeuls wignebis fondis<br />

gankargvis ufleba.


Tumca, im SemTxvevaSi Tu aRniSnuli qoneba 2006 wlis 1 ianvris<br />

mdgomareobiT imyofebo<strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis an<br />

mmarTvelobis organoebis balansze, `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis 65 1 -e muxlis 6 1 punqtis Tanaxmad, es<br />

qoneba upirobod un<strong>da</strong> CaiTvalos Sesabamisi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTrebad. aseT SemTxvevaSi, bunebrivia, saWiroebas aRar<br />

warmoadgens ekonomikuri ganviTarebis saministrosadmi mimarTva<br />

<strong>qonebis</strong> gadmocemis Taobaze.<br />

ra samarTlebrivi Sedegi SeiZleba mohyves, ekonomikisa <strong>da</strong> mdgradi<br />

ganviTarebis saministros mier, `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-6 muxlis safuZvelze, TviTmmarTveli<br />

erTeulis mier moTxovnili <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemasTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis 3 Tviani vadis gaSvebas?<br />

Tu saministrom `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~ kanonis me-6 muxliT <strong>da</strong>dgenili 3 Tvis va<strong>da</strong>Si ar miiRo<br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba (<strong>da</strong>debiTi an uaryofiTi) TviTmmarTveli erTeulis<br />

mier moTxovnili <strong>da</strong>matebiTi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis Taobaze, maSin<br />

saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis 177-e muxlis me-2<br />

punqtis Tanaxmad, saministros mier administraciul-samarTlebrivi<br />

aqtis gamocemisaTvis <strong>da</strong>dgenili vadis <strong>da</strong>rRveva CaiTvleba administraciul-samarTlebrivi<br />

aqtis gamocemaze uaris Tqmad, rac Sesa-<br />

Zlebelia, gasaCivrdes amave kodeqsis me-13 TaviT <strong>da</strong>dgenili wesiT.<br />

ra moxdeba Tuki kanoniT <strong>da</strong>dgenil va<strong>da</strong>Si TviTmmarTveli erTeuli<br />

ar moaxdens ekonomikuri ganviTarebis saministros mier sakuTrebaSi<br />

gadmocemuli <strong>qonebis</strong> registracias?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-8 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, saxelmwifos mier<br />

TviTmmarTveli erTeulisaTvis ga<strong>da</strong>cemuli qoneba TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebad sajaro reestrSi registrirdeba saqarTvelos<br />

ekonomikuri ganviTarebis saministros (xolo ZiriTad uZrav<br />

qonebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, aseve saqarTvelos mTavrobis) individualuri<br />

administraciul-samarTlebrivi aqtis safuZvelze, kanoniT<br />

<strong>da</strong>dgenili <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis procedurebis <strong>da</strong>srulebi<strong>da</strong>n 60 dRis<br />

ganmavlobaSi. aRniSnuli saregistracio vadis gaSvebis SemTxvevaSi,<br />

TviTmmarTveli erTeuli <strong>da</strong>kargavs nivTze sakuTrebis registraciis<br />

uflebas, xolo qoneba saxelmwifo sakuTrebaSi <strong>da</strong>rCeba. Tumca,<br />

es ar zRu<strong>da</strong>vs TviTmmarTveli erTeulis uflebas igive qoneba ganmeorebiT<br />

moiTxovos saxelmwifosgan.<br />

romeli uwyeba axorcielebs moZravi nivTebis registracias <strong>da</strong> Sesabamisi<br />

reestris warmoebas?<br />

Tavi<strong>da</strong>nve un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom moZravi nivTebi sxva<strong>da</strong>sxva kategoriisaa,<br />

Tumca praqtikaSi yvelaze farTod gavrcelebul moZrav<br />

nivTebs ganekuTvneba avtosatransporto <strong>da</strong> sasoflo-sameurneo<br />

saSualebebi. avtosatransporto saSualebaTa registracias axorcielebs<br />

Sinagan saqmeTa saministros momsaxurebis saagento <strong>da</strong> misi<br />

teritoriuli organoebi. registraciis wesi regulirdeba `meqani-<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

51


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

kuri satransporto saSualebebis savaldebulo registraciis wesebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2007 wlis 31 ianvris<br />

#150 brZanebiT.<br />

saregistracio samsaxuri axorcielebs fizikuri <strong>da</strong> iuridiuli<br />

pirebis im meqanikuri satransporto saSualebebis registracias,<br />

romelTa Zravis muSa moculoba aRemateba 50 kubur santimetrs <strong>da</strong><br />

ganekuTvneba nebismieri fizikuri <strong>da</strong> iuridiuli piris sakuTrebas.<br />

agreTve registracias eqvemdebarebian is satransporto saSualebebi,<br />

romlebic registrirebulia sxva qveynis teritoriaze <strong>da</strong><br />

saqarTveloSi Semodian 90 kalen<strong>da</strong>rul dReze meti xniT.<br />

savaldebulo registracias eqvemdebareba aseve yvela saxis<br />

sasoflo-sameurneo teqnika, maTi misabmelebi, nomriani agregatebi<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>mxmare teqnikuri saSualebebi.<br />

moZravi satransporto saSualebebis reestrs awarmoebs saxelmwifo<br />

maregistrirebeli organo – saqarTvelos Sinagan saqmeTa<br />

saministros momsaxurebis saagento.<br />

rac Seexeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebul<br />

iseT moZrav nivTebs, rogoricaa kompiuteruli teqnika,<br />

magidebi, skamebi <strong>da</strong> sxva inventari, maTi specialuri saxelmwifo<br />

registracia ar xdeba. maTi aRricxva `biujetis <strong>da</strong>finansebaze myofi<br />

organizaciebis buRaltruli angariSgebis formebis <strong>da</strong>mtkicebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos finansTa ministris #364 brZanebis<br />

#1 <strong>da</strong>narTis formiT un<strong>da</strong> moaxdinos sakuTriv adgilobrivma TviTmmarTvelobam<br />

sakuTar balansSi.<br />

visi sakuTrebaa uZravi qoneba, romelsac ar hyavs faqtobrivi<br />

mflobeli <strong>da</strong> romelic ar warmoadgens arc saxelmwifo <strong>da</strong> arc TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebas?<br />

TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze ganTavsebuli uZravi<br />

qoneba, romelsac ar hyavs faqtiuri mflobeli (mitovebulia) <strong>da</strong><br />

romelic ar warmoadgens saxelmwifo <strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebas, SesaZlebelia iyos kerZo piris (iqneba es rezidenti<br />

Tu ararezidenti) an iuridiuli piris (iqneba es komerciuli Tu<br />

arakomerciuli) an sxva organizaciuli warmonaqmnis sakuTreba.<br />

amis <strong>da</strong>dgena SesaZlebelia sajaro reestris erovnuli saagento<strong>da</strong>n<br />

konkretuli <strong>qonebis</strong> Sesaxeb amonaweris moTxovnis gziT. Tu qoneba<br />

ar aris sajaro reestrSi registrirebuli, maSin mesakuTris (mflobelis)<br />

Sesaxeb informaciis moZieba un<strong>da</strong> moxdes yofili teqnikuri<br />

inventarizaciis biuros (e.w. teqbiuros) arqivSi, romelic ga<strong>da</strong>cemuli<br />

aqvs sajaro reestrs. Tu mosakvlevi <strong>qonebis</strong> mesakuTris an<br />

mosargeblis (visac SemdgomSi, SesaZlebelia, aRniSnul qonebaze sakuTrebis<br />

uflebis mopovebis kanonieri pretenzia gauCndes) vinaoba<br />

am gziTac ver dgindeba, maSin arsebuli praqtikiT, aseTi qoneba<br />

CaiTvleba saxelmwifo sakuTrebad.<br />

52<br />

eqvemdebareba Tu ara TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli<br />

sawarmoebis aqciebi <strong>da</strong> wilebi sajaro reestrSi registracias?<br />

2010 wli<strong>da</strong>n, mewarme subieqtis registracias, saga<strong>da</strong>saxado organos<br />

nacvlad, axorcielebs sajaro reestris erovnuli saagento.


`mewarmeTa Sesaxeb~ kanonis 51-e muxlis me-2 punqtiT, `aqcioneris<br />

sakuTrebis ufleba aqciaze <strong>da</strong>sturdeba saaqcio sazogadoebis<br />

aqciaTa reestrSi CanaweriT an nominaluri mflobelis CanaweriT~.<br />

im sawarmos aqciebis ga<strong>da</strong>cema, romlis aqciaTa reestrsac <strong>da</strong>moukidebeli<br />

registratori awarmoebs, xdeba `fasiani qaRaldebis bazris<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gaTvaliswinebuli wesebis mixedviT.<br />

sxva SemTxvevebSi aqciebis ga<strong>da</strong>cema xdeba sazogadoebis aqciaTa reestrSi<br />

Sesabamisi cvlilebis SetaniT, romelic <strong>da</strong>mowmebuli un<strong>da</strong><br />

iyos reestris warmoebaze pasuxismgebeli piris mier.<br />

rac Seexeba wilebis registracias, `mewarmeTa Sesaxeb~ kanonis<br />

me-5 muxlis Tanaxmad, monacemebi Sps-s/komandituri sazogadoebis<br />

partniorTa/komanditTa wilobrivi monawileobis Sesaxeb un<strong>da</strong> mieTiTos<br />

saregistracio ganacxadSi, romelic imavdroulad aris<br />

partniorTa SeTanxmebis nawili (igive wesdebis nawili).<br />

warmoadgens Tu ara adgilobrivi mniSvnelobis gza arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwas?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis 47-e<br />

muxlSi, gza moxseniebulia rogorc arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwa (masTan erTad quCa, xeivani, skveri <strong>da</strong> a.S.). gzis mimarT<br />

igive termini (arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa) gamoyenebulia<br />

saqarTvelos mTavrobis 2007 wlis 26 oqtombris #233 <strong>da</strong>dgenilebiT<br />

<strong>da</strong>mtkicebul `TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwisa <strong>da</strong> saxelmwifo<br />

<strong>da</strong> saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis<br />

qonebaze <strong>da</strong>magrebuli miwebis gansazRvrisa <strong>da</strong> gamijvnis wesSi~ (me-5<br />

muxli). Tumca, magaliTad, imave `adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ organuli kanonis 67-e muxlSi, aRniSnuli <strong>qonebis</strong> mimarT<br />

gamoyenebulia ukve kombinirebuli terminebi: `arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwa~ <strong>da</strong> `qoneba~. xolo `adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-5 muxli mas mxolod<br />

`qonebad~ moixseniebs.<br />

Tavis mxriv, saqarTvelos kanoni `saavtomobilo gzebis Sesaxeb~<br />

gzas ganmartavs, rogorc sainJinro nagebobas, xolo gzis cnebaSi<br />

aerTianebs xidebs, gvirabebs, estakadebs, satransporto kvanZebs,<br />

wyalgamtar nagebobebs, sayrden kedlebs <strong>da</strong> a.S.<br />

`sajaro reestris Sesaxeb~ kanonis me-2 muxlis Tanaxmad ki,<br />

saavtomobilo gza ganekuTvneba xazobriv nagebobas, romelic gamijnulia<br />

miwis nakveTisgan, rogorc uZravi nivTis erT-erTi kategoria.<br />

praqtikuli TvalsazrisiT, gzis, rogorc <strong>qonebis</strong> sabalanso Rirebuleba<br />

gacilebiT metia, vidre, pirobiTad rom warmovidginoT,<br />

imave zonaSi mdebare arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTis.<br />

yovelive zemoaRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom<br />

adgilobrivi mniSvnelobis gza warmoadgens TviTmmarTveli erTeulis<br />

qonebas, romelze <strong>da</strong>magrebasac eqvemdebareba TviTmmarTveli<br />

erTeulis miwa.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

53


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

54<br />

<strong>da</strong>Svebulia Tu ara TviTmmarTveli erTeulisagan Txovebis formiT<br />

miRebuli <strong>qonebis</strong> mesame pirisTvis imave Txovebis an sargeblobis<br />

sxva formiT ga<strong>da</strong>cema?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli<br />

kanonis me-16 muxlis pirveli punqtis `v~ qvepunqtis Sesabamisad,<br />

`TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> flobis, gankargvis <strong>da</strong> qonebiT<br />

sargeblobis wesebis <strong>da</strong>dgena~ TviTmmarTveli erTeulis kompetenciaa.<br />

amdenad, SekiTxvaSi <strong>da</strong>smuli sakiTxi swored am wesebiT un<strong>da</strong><br />

iqnes <strong>da</strong>regulirebuli. zoga<strong>da</strong>d, SeiZleba iTqvas, rom nebismier<br />

SemTxvevaSi, gonivrulia, Tu monaTxovres aseTi ufleba miecema mxolod<br />

gamnaTxovreblis TanxmobiT.<br />

rogoria mwvane nargavis gansazRvreba? miekuTvneba Tu ara vaSlis<br />

xe an vazi mwvane nargavis kategorias?<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT, mwvane nargavebis jgufebi <strong>da</strong><br />

kategoriebi mxolod Tbilisis <strong>da</strong> misi SemogarenisTvis dgindeba.<br />

kerZod, `qalaq Tbilisis sazRvrebSi <strong>da</strong> mimdebare teritoriaze<br />

(Tbilisis administraciuli sazRvri<strong>da</strong>n Svidkilometriani zoli)<br />

arsebuli mwvane nargavebisa <strong>da</strong> saxelmwifo tyis fondis gansakuTrebuli<br />

<strong>da</strong>cvis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-5 muxlis Tanaxmad,<br />

mwvane nargavebis Semdegi jgufebia <strong>da</strong>dgenili:<br />

maRali Rirebulebis jgufis foTlovan saxeobaTa xe-mcenareebi<br />

_ muxa, kavkasiuri akacia, kakali, nekerCxali, keTilSobili <strong>da</strong>fna,<br />

wabli, wifeli, sakmlis xe, Cveulebrivi <strong>da</strong> kolxuri jonjoli, qar-<br />

Tuli Txili <strong>da</strong> a.S.<br />

<strong>da</strong>bali Rirebulebis jgufis foTlovan saxeobaTa xe-mcenareebi _<br />

Wa<strong>da</strong>ri, cxeniswabli, ifani, cacxvi, nekerCxali (gar<strong>da</strong> qarTulisa),<br />

rcxila, aryis xe, kuneli <strong>da</strong> a.S.<br />

wiwvovan saxeobaTa xe-mcenareebi _ uTxovari, ke<strong>da</strong>ri, fiWvi, kviparosi,<br />

crucuga, soWi, naZvi.<br />

xil-kenkrovan saxeobaTa xe-mcenareebi _ msxali, vaSli, bali,<br />

atami, gargari, alubali, qliavi, leRvi, Sindi, tyemali.<br />

buCqebisa <strong>da</strong> xviara mcenareebisaTvis _ Rvia, tuia, wyavi, Wyori <strong>da</strong><br />

a.S.<br />

amave kanonis Tanaxmad, zemoxsenebuli mwvane nargavebis jgufebisadmi<br />

sxva xe-mcenareebis, buCqebisa <strong>da</strong> xviara mcenareebis mikuTvnebas<br />

axorcielebs saqarTvelos garemosa <strong>da</strong> bunebrivi resursebis<br />

<strong>da</strong>cvis saministro. Sesabamisad, ministris 2003 wlis 5 agvistos<br />

#74 brZanebiT gansazRvrulia mcenareTa <strong>da</strong>matebiTi CamonaTvali,<br />

romelTa Soris aris vazi (yvela saxeobis), bza, broweuli, komSi,<br />

tirifi, nuSi, alvis xe <strong>da</strong> sxva.<br />

zemoxsenebuli kanonis me-6 muxliT, adgilmdebareobis mniSvnelobi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, mocemulia mwvane nargavebis sami kategoria:<br />

pirveli kategorias ganekuTvneba baRebis, parkebisa <strong>da</strong> skverebis<br />

nargavebi; Tbilisis istoriul nawilSi arsebuli nargavebi;<br />

prospeqtebis, gzatkecilebis, calkeuli magistralebisa <strong>da</strong> quCebis<br />

nargavebi; nia<strong>da</strong>g<strong>da</strong>mcavi <strong>da</strong> wyalmaregulirebeli funqciis mqone<br />

nargavebi.


meore kategorias ganekuTvneba sabavSvo baRebis, skolebis,<br />

saavadmyofoebisa <strong>da</strong> fabrika-qarxnebis teritoriaze arsebuli nargavebi.<br />

mesame kategorias ganekuTvneba sxva <strong>da</strong>narCeni nargavebi.<br />

bolos, un<strong>da</strong> aRvniSnoT, rom zemoT moyvanili kanonis mizania,<br />

Tbilisis sazRvrebSi (<strong>da</strong> ara Tbilisis sakuTrebaSi) <strong>da</strong><br />

mimdebare teritoriaze arsebuli mwvane nargavebis <strong>da</strong>zianebis,<br />

ganadgurebis <strong>da</strong> amoZirkvis Sedegad garemosTvis miyenebuli zianis<br />

anazRaurebis wesis <strong>da</strong>dgena. Sesabamisad, mwvane nargavebis<br />

kanonSi mocemul jgufebad <strong>da</strong> kategoriebad <strong>da</strong>yofa, swored am<br />

mizans emsaxureba.<br />

SeiZleba Tu ara, xelaxali moTxovnis wardgena saxelmwifo <strong>qonebis</strong><br />

gadmocemaze, Tu TviTmmarTvel erTeuls erTxel ukve eTqva uari?<br />

es SesaZlebelia im SemTxvevaSi, Tu faqtobrivi an samarTlebrivi<br />

mdgomareoba, romelic safuZvlad <strong>da</strong>edo saqarTvelos ekonomikuri<br />

ganviTarebis saministros individualuri administraciul-samarTlebrivi<br />

aqtis gamocemas, Seicvala <strong>da</strong>interesebuli piris, am SemTxvevaSi<br />

moTxovnis warmdgeni TviTmmarTveli erTeulis sasargeblod;<br />

an Tu arsebobs axlad aRmoCenili an gamovlenili garemoebani, romlebic<br />

ganapirobeben ganmcxadeblisaTvis ufro xelsayreli aqtis<br />

gamocemas. (saqarTvelos `zogadi administraciuli kodeqsis~ 102-e<br />

muxli).<br />

vis sakuTrebas warmoadgens TviTmmarTveli erTeulis mier, saxelmwifosgan<br />

miRebuli transferiT Seqmnili an SeZenili qoneba?<br />

Tu saxelmwifos (saxelmwifo organos) <strong>da</strong> TviTmmarTvel er-<br />

Teuls Soris gaformebuli xelSekrulebiT (magaliTad, delegirebis<br />

xelSekrulebiT) sxva ram ar aris <strong>da</strong>dgenili, TviTmmarTveli<br />

erTeulis mier, saxelmwifosgan miRebuli nebismieri saxis transferiT<br />

(gaTanabrebiTi, miznobrivi, specialuri) Seqmnili an SeZenili<br />

qoneba, un<strong>da</strong> CaiTvalos Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebad.<br />

uflebamosilia Tu ara TviTmmarTveli erTeuli, usasyidlod<br />

an simbolur fasad <strong>da</strong>ubrunos saxelmwifos qoneba, romelic am ukanasknelisgan<br />

miiRo sakuTrebaSi?<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, aseTi uflebamosileba<br />

TviTmmarTvel erTeuls ar gaaCnia, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, Tu ra gziT<br />

mox<strong>da</strong> mocemul nivTze (qonebaze) sakuTrebis uflebis mopoveba.<br />

<strong>qonebis</strong> gasxviseba TviTmmarTvel erTeuls SeuZlia mxolod auqcionis<br />

an pir<strong>da</strong>piri miyidvis formis gamoyenebiT. orive SemTxveva-<br />

Si igi valdebulia sakuTari qoneba gankargos maqsimalurad efeqtianad.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonis me-3 muxlis me-4 punqtis Tanaxmad, adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis organoebi qonebrivi uflebebis ganxorcielebisas<br />

valdebulni arian <strong>da</strong>icvan TviTmmarTveli erTeulis,<br />

rogorc mesakuTris, kanonieri interesebi.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

55


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, TviTmmarTveli erTeulis mier <strong>qonebis</strong> usasyidlo<br />

formiT gasxviseba, aseve uZravi nivTis mitoveba, rac ker-<br />

Zo samarTlebriv urTierTobebSi <strong>da</strong>Svebulia, CaiTvleba kanonmdeblobis<br />

(sajaro kanonmdeblobis) <strong>da</strong>rRvevad.<br />

SeuZlia Tu ara TviTmmarTvel erTeuls aRnagobis uflebis vadis<br />

gagrZeleba am uflebis mqone pirisaTvis im arasasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwaze, romelic kanonis Tanaxmad TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTrebad gamocxad<strong>da</strong>?<br />

mas Semdeg, rac TviTmmarTveli erTeuli gaxdeba konkretuli<br />

miwis nakveTis mesakuTre, bunebrivia, igi SeiZens aRniSnul qonebasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebul srul ufleba-movaleobebs. maT Soris, mocemuli<br />

miwis nakveTze aRnagobis uflebis vadis gagrZelebis uflebasac.<br />

<strong>da</strong>dgenilia Tu ara sakanonmdeblo aqtiT qiris minimaluri odenoba<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacemis<br />

dros?<br />

adgilobrivi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cemis dros<br />

erT-erTi mniSvnelovani sakiTxi ga<strong>da</strong>sacemi <strong>qonebis</strong> sawyisi wliuri<br />

qiris gansazRvraa.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

19 5 muxlis me-3 punqtis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis<br />

qonebiT sargeblobis qiris odenobas adgens sakrebulo.<br />

56<br />

SesaZlebelia Tu ara TviTmmarTvelobis ZiriTadi <strong>qonebis</strong> sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>cema?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonis me-2 muxlis me-2 punqtis Tanaxmad: TviTmmarTveli<br />

erTeulis qoneba iyofa or kategoriad:<br />

ZiriTadi (ganusxvisebeli) qoneba _ TviTmmarTveli erTeulis<br />

qoneba, romelic aris TviTmmarTvelobis ganxorcielebis safuZveli<br />

<strong>da</strong> romelic adgilobrivi TviTmmarTvelobis organom un<strong>da</strong> gamoiyenos<br />

mxolod Tavisi sajaro funqciebisa <strong>da</strong> uflebamosilebebis<br />

ganxorcielebis mizniT.<br />

<strong>da</strong>matebiTi qoneba _ TviTmmarTveli erTeulis qoneba, romelic<br />

ar aris ZiriTadi (ganusxvisebeli) <strong>qonebis</strong> nawili <strong>da</strong> romelic adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis organom SeiZleba gamoiyenos saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesiT.<br />

kanonis Tanaxmad, ZiriTadi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema<br />

akrZaluli ar aris, Tumca arsebobs SezRudva, romlis Tanaxma<strong>da</strong>c<br />

es qoneba mxolod TviTmmarTveli erTeulis sajaro funqciebisa<br />

<strong>da</strong> uflebamosilebebis ganxorcielebas un<strong>da</strong> moxmardes. sajaro<br />

funqciebad <strong>da</strong> uflebamosilebebad un<strong>da</strong> CaiTvalos TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTari, delegirebuli <strong>da</strong> e.w. nebayoflobiTi uflebamosilebebi.<br />

ase rom, ZiriTadi <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema,<br />

mosargeblis mier, magaliTad, komerciuli <strong>da</strong>niSnulebiT<br />

gamoyenebis mizniT (maRazia, kvebis obieqti Tu sxva) <strong>da</strong>uSvebelia.<br />

Tumca, magaliTad, adgilobrivi mniSvnelobis gzis nawilis sarge-


lobis uflebiT gacema, parkirebis adgilebis mowyobis mizniT, kanonis<br />

moTxovnasTan savsebiT Tavsebadia.<br />

SesaZlebelia Tu ara municipalitetis sakuTrebaSi arsebuli Spss<br />

sawesdebo kapitalSi Setanili <strong>qonebis</strong> gasxviseba?<br />

`mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi ganxorcielebuli cvlilebebis<br />

Sedegad termini `sawesdebo kapitali~ aRar gamoiyeneba<br />

<strong>da</strong> mis nacvlad sazogadoebis `kapitals~ xmaroben.<br />

`mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 45-e muxlis Tanaxmad,<br />

SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoebis kapitali SeiZleba ganisazRvros<br />

nebismieri odenobiT. kanonSi cvlilebebis Setanamde<br />

sawesdebo kapitalis minimaluri odenoba 200 lariT iyo gansaz-<br />

Rvruli.<br />

`mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-3 muxlis me-5 punqtis<br />

Tanaxmad, sazogadoebis <strong>da</strong>fuZnebisas partniorebi un<strong>da</strong> SeTanxmdnen<br />

wilebis ganawilebaze <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tqvan kapitalSi maTi Senatanis odenoba.<br />

Senatani SeiZleba iyos materialuri an aramaterialuri qoneba, samuSaos<br />

Sesruleba an/<strong>da</strong> momsaxurebis gaweva.<br />

Tu municipalur Sps-s surs kapitalSi municipalitetis mier Setanili<br />

<strong>qonebis</strong> (magaliTad, avtobusebis) gasxviseba, maSin aucilebelia,<br />

Sps wesdebis cvlileba <strong>da</strong> am <strong>qonebis</strong> Sps-s kapitali<strong>da</strong>n amoReba.<br />

wesdebaSi Sesabamisi cvlilebis ganxorcieleba SeuZlia mesakuTres,<br />

Cvens SemTxvevaSi municipalitets. amis Semdeg SesaZlebelia sawarmos<br />

mier municipalitetis TanxmobiT am <strong>qonebis</strong> gasxviseba.<br />

ixdis Tu ara <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxads saxelmwifo an TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTrebaSi arsebuli sawarmo?<br />

am SemTxvevaSi un<strong>da</strong> vixelmZRvaneloT saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado<br />

kodeqsiT, radgan ga<strong>da</strong>saxadebTan <strong>da</strong>kavSirebuli yvela sakiTxi,<br />

maT Soris SeRavaTebi, am kodeqsiTaa <strong>da</strong>regulirebuli.<br />

kiTxvaze srulyofili pasuxis gasacemad, <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi<br />

SegviZlia <strong>da</strong>vyoT 3 ZiriTad nawilad:<br />

• ekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli qoneba (gar<strong>da</strong> miwisa);<br />

• araekonomikuri saqmianobisaTvis gamoyenebuli qoneba (gar<strong>da</strong> miwisa);<br />

• miwa.<br />

`saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis~ 272-e muxlis pirveli <strong>da</strong><br />

me-6 punqtebis Tanaxmad, saqarTvelos sawarmosTvis <strong>qonebis</strong>, gar<strong>da</strong><br />

miwisa, ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvris obieqtia mis balansze ZiriTad saSualebad<br />

aRricxuli aqtivebi (gar<strong>da</strong> biologiuri aqtivebisa), <strong>da</strong>umontaJebeli<br />

mowyobilobebi, <strong>da</strong>umTavrebeli mSenebloba <strong>da</strong> aramaterialuri<br />

aqtivebi. agreTve sakuTrebaSi arsebuli miwa <strong>da</strong> kanoniT<br />

gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi myofi,<br />

saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa.<br />

`saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis~ 276-e muxliT <strong>da</strong>regulirebulia ga<strong>da</strong>saxadisgan<br />

ganTavisuflebis sakiTxebi. am CamonaTvalSi saxelmwifo<br />

an TviTmmarTveli erTeulis mier sakuTrebaSi arsebuli sawarmoebi<br />

ar xvdebian.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

57


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

Sesabamisad, saxelmwifo <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTrebaSi arsebuli sawarmoebi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxads ixdian<br />

kanoniT gansazRvruli wesiT <strong>da</strong> maTze SeRavaTebi ar vrceldeba.<br />

ixdis Tu ara <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxads TviTmmarTveli erTeulis mier<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli aip-i?<br />

am kiTxvaze pasuxis gasacemad, un<strong>da</strong> gavarkvioT Tu ra saxis<br />

saqmianobas eweva arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piri<br />

(e.w. aip-i).<br />

`samoqalaqo kodeqsis~ 25-e muxlis Tanaxmad, `arasamewarmeo<br />

(arakomerciuli) iuridiuli piri uflebamosilia eweodes <strong>da</strong>mxmare<br />

xasiaTis samewarmeo saqmianobas, romli<strong>da</strong>n miRebuli mogebac un<strong>da</strong><br />

moxmardes arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli piris miznebis<br />

realizebas.~<br />

`saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis~ 272-e muxlis me-3 <strong>da</strong> me-6<br />

punqtis Tanaxmad, organizaciisTvis <strong>qonebis</strong>, gar<strong>da</strong> miwisa, ga<strong>da</strong>saxadiT<br />

<strong>da</strong>begvris obieqtia mis balansze ZiriTad saSualebad aRricxuli<br />

aqtivebi (gar<strong>da</strong> biologiuri aqtivebisa), <strong>da</strong>umontaJebeli mowyobilobebi,<br />

<strong>da</strong>umTavrebeli mSenebloba <strong>da</strong> aramaterialuri aqtivebi, romlebic<br />

gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis. agreTve mis sakuTrebaSi arsebuli<br />

miwa <strong>da</strong> kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv<br />

mflobelobaSi myofi, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa.<br />

aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, organizaciebi (maT Soris aip-i) im qonebaze<br />

(gar<strong>da</strong> miwisa), romelsac ar iyenebs ekonomikuri saqmianobisaTvis,<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxads ar ixdis.<br />

agreTve mniSvnelovania `saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis~ 276-e muxli, sa<strong>da</strong>c<br />

mocemulia ga<strong>da</strong>saxadisgan ganTavisuflebuli subieqtebis <strong>da</strong><br />

<strong>qonebis</strong> CamonaTvali. am muxlis pirveli punqtis „x“ qvepunqtis Tanaxmad,<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadisgan ganTavisuflebulia is miwis nakveTi,<br />

romelebic gamoiyeneba sabavSvo baRebis mier, romlebic usasyidlod<br />

ewevian bavSvTa movla-aRzr<strong>da</strong>s <strong>da</strong> maTTvis ganaTlebis micemas,<br />

Tu isini ar gamoiyeneba ekonomikuri saqmianobisaTvis.<br />

Sesabamisad, adgilobrivi TviTmmarTvelobis mier <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

aip-i, Tu igi ar eweva ekonomikur saqmianobas, ixdis mxolod miwis<br />

ga<strong>da</strong>saxads. xolo adgilobrivi biujetiT <strong>da</strong>finansebuli sabavSvo<br />

baRebi miwis ga<strong>da</strong>saxadisganac ganTavisuflebulni arian, Tu isini<br />

ekonomikur saqmianobas ar ewevian.<br />

58<br />

SeuZlia Tu ara TviTmmarTvelobas mis sakuTrebaSi arsebuli<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis gasxviseba, romelic ar miekuTvneba<br />

saZovris kategorias?<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi sasoflo-sameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis arsebobis sxva<strong>da</strong>sxva kanonieri safuZveli arsebobs.<br />

magaliTad, mas miwa SeiZleba saxelmwifo<strong>da</strong>n hqondes ga<strong>da</strong>cemuli,<br />

hqondes SeZenili an sxva formiT miRebuli sakuTrebaSi.<br />

TviTmmarTveli erTeuli uflebamosilia gaasxvisos an sxvagvarad<br />

gankargos mis sakuTrebaSi arsebuli nebismieri qoneba (im SezRudvebis<br />

gaTvaliswinebiT rac arsebobs, magaliTad, ZiriTad qonebasTan<br />

mimarTebiT), maT Soris, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwa.


SesaZlebelia Tu ara sajaro reestrSi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> ipoTekiT <strong>da</strong>tvirTva?<br />

`samoqalaqo kodeqsis~ 286-e muxlis Tanaxmad, uZravi nivTi Sei-<br />

Zleba ise iqnes gamoyenebuli (<strong>da</strong>tvirTuli) moTxovnis <strong>da</strong>sakmayofileblad,<br />

rom uzrunvelyofil kreditors mieces ufleba, sxva<br />

kreditorebTan Se<strong>da</strong>rebiT pirvel rigSi miiRos Tavisi moTxovnis<br />

<strong>da</strong>kmayofileba am nivTis realizaciiT an mis sakuTrebaSi ga<strong>da</strong>cemiT<br />

(ipoTeka).<br />

ipoTeka iuridiul Zalas iZens sajaro reestrSi registraciis<br />

momenti<strong>da</strong>n. registracia xdeba erT-erTi mxaris mier garigebis<br />

wardgenis safuZvelze, romelSic un<strong>da</strong> aRiniSnos uZravi nivTis mesakuTre,<br />

ipoTekari, savaraudo movale mesame piri.<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-10 muxlis me-4 punqtis Tanaxmad, <strong>da</strong>uSvebelia TviTmmarTveli<br />

erTeulis ZiriTadi <strong>qonebis</strong> gamoyeneba kreditorTa moTxovnis uzrunvelsayofad.<br />

Sesabamisad, ipoTekiT SeiZleba mxolod <strong>da</strong>matebiTi<br />

uZravi qoneba <strong>da</strong>itvirTos.<br />

aqve SeiZleba iTqvas TviTmmarTveli erTeulis mier sesxis aRebis<br />

SesaZleblobazec, radgan ipoTeka umeteswilad sesxis uzrunvelyofis<br />

saSualebad gamoiyeneba.<br />

`sabiujeto kodeqsis~ 21-e muxlis Tanaxmad, TviTmmarTvel er-<br />

Teuls SeuZlia aiRos sesxi saqarTvelos mTavrobisagan an/<strong>da</strong> sxva<br />

wyaroebi<strong>da</strong>n mxolod saqarTvelos mTavrobis nebarTviT.<br />

rogorc wesi, TviTmmarTvelobebi bolo wlebis ganmavlobaSi<br />

komerciuli <strong>da</strong>wesebulebebi<strong>da</strong>n sesxs ar iReben <strong>da</strong>, Sesabamisad, maTi<br />

<strong>qonebis</strong> ipoTekiT <strong>da</strong>tvirTvac ar xorcieldeba.<br />

rogor ganisazRvreba adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis uZravi<br />

<strong>qonebis</strong> (gar<strong>da</strong> miwisa) saprivatizebo sawyisi fasi?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-19 2 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis<br />

<strong>qonebis</strong> saprivatizebo sawyisi fasi ganisazRvreba `saxelmwifo<br />

<strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-19 muxlis Sesabamisad. Tavis<br />

mxriv, zemoaRniSnuli me-19 muxliT, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli<br />

uZravi <strong>qonebis</strong> saprivatizebo safasuris gansazRvris wesis<br />

<strong>da</strong>mtkiceba saqarTvelos prezidentis prerogativas warmoadgens.<br />

amrigad, TviTmmarTveli erTeulis uZravi <strong>qonebis</strong> saprivatizebo<br />

sawyisi fasi ganisazRvreba saqarTvelos prezidentis 2010 wlis 19<br />

agvistos #659-e brZanebulebiT `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli<br />

<strong>qonebis</strong> saprivatizebo <strong>da</strong> sargeblobaSi ga<strong>da</strong>cemis safasuris gansazRvris<br />

wesis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb~. aRniSnuli wesis me-2 muxliT,<br />

uZravi <strong>qonebis</strong> saprivatizebo safasuri ganisazRvreba:<br />

a) balansmflobelis mier mowodebuli <strong>qonebis</strong> narCeni sabalanso<br />

Rirebulebis gaTvaliswinebiT;<br />

b) <strong>da</strong>moukidebeli auditoris Sesabamisi <strong>da</strong>skvnis safuZvelze;<br />

g) uZravi <strong>qonebis</strong> pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT <strong>da</strong> konkurentuli<br />

SerCevis safuZvelze pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT privatizebis<br />

Sesaxeb saqarTvelos prezidentis Sesabamisi ga<strong>da</strong>wyvetilebiT.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

59


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

rogor ganisazRvreba adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi<br />

arsebuli aqciebisa <strong>da</strong> wilebis saprivatizebo sawyisi fasi?<br />

`saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> saprivatizebo <strong>da</strong><br />

sargeblobaSi ga<strong>da</strong>cemis safasuris gansazRvris wesis <strong>da</strong>mtkicebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos prezidentis 2010 wlis 19 agvistos #659-e<br />

brZanebulebis me-5 muxlis Tanaxmad, wilebis <strong>da</strong> aqciebis privatizebisas<br />

wilebis <strong>da</strong> aqciebis saprivatizebo safasuri, rogorc wesi,<br />

ar un<strong>da</strong> iyos registrirebul kapitalze naklebi. amasTan, wilebisa<br />

<strong>da</strong> aqciebis pir<strong>da</strong>piri miyidvis formiT (maT Soris konkurentuli<br />

SerCevis safuZvelze) privatizebisas, saprivatizebo safasuri ganisazRvreba<br />

saqarTvelos prezidentis Sesabamisi ga<strong>da</strong>wyvetilebiT.<br />

SesaZlebelia Tu ara TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> <strong>gankargva</strong><br />

Cuqebis formiT?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli kanonis<br />

me-16 muxlis me-2 punqtis `v~ qvepunqtis Tanaxmad, TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTar uflebamosilebas ganekuTvneba `TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> marTva <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong>; TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> flobis, gankargvis <strong>da</strong> qonebiT sargeblobis<br />

wesebis <strong>da</strong>dgena saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili<br />

wesiT~. `adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~<br />

kanonis me-10 muxlis me-3 punqtiT `TviTmmarTveli erTeulis organoebi<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebul qonebaze<br />

qonebriv uflebebs axorcieleben adgilobrivi mosaxleobis interesebis<br />

Sesabamisad, saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili wesiT~.<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT, konkretulad ki imave `adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanoniT <strong>da</strong>dgenili<br />

wesi `Cuqebis~ formiT TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> gasxvisebas<br />

ar iTvaliswinebs. aRniSnuli kanoniT <strong>da</strong>dgenilia mxolod TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> privatizebis (auqcionis, pir<strong>da</strong>piri miyidvisa<br />

<strong>da</strong> konkurentuli SerCevis safuZvelze pir<strong>da</strong>piri miyidvis<br />

formebiT) <strong>da</strong> sargeblobis uflebiT (Txoveba, ijara, uzufruqti <strong>da</strong><br />

a.S.) ga<strong>da</strong>cemis wesebi. cnobisaTvis, magaliTad, `saxelmwifo <strong>qonebis</strong><br />

Sesaxeb~ kanoni saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli <strong>qonebis</strong> privatizebis<br />

erT-erT formad <strong>qonebis</strong> usasyidlo ga<strong>da</strong>cemasac aRiarebs.<br />

60<br />

rogor xorcieldeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis mier<br />

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiisaTvis adgilobrivi <strong>qonebis</strong><br />

sargeblobis uflebiT ga<strong>da</strong>cema?<br />

`saqarTvelos saxelmwifosa <strong>da</strong> saqarTvelos samociqulo avtokefaliur<br />

marTlmadidebel eklesias Soris~ konstituciuri Se-<br />

Tanxmebis Tanaxmad, eklesia warmoadgens istoriulad Camoyalibebul<br />

sajaro samarTlis subieqts, - saxelmwifos mier aRiarebul<br />

sruluflebian sajaro samarTlis iuridiul pirs. `adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-19 5 muxlis<br />

me-6 punqtis Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeulis aRmasrulebeli<br />

organo TviTmmarTveli erTeulis qonebas usasyidlo sargeblobis<br />

formiT (aRnagoba, uzufruqti, Txoveba), auqcionis gareSe ga<strong>da</strong>s-


cems sajaro samarTlis iuridiul pirebs. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, adgilobriv<br />

xelisuflebas SeuZlia usasyidlo sargeblobis formiT<br />

<strong>qonebis</strong> eklesiisTvis gacema.<br />

SesaZlebelia Tu ara <strong>municipaluri</strong> qoneba usasyidlo sargeblobis<br />

uflebiT ga<strong>da</strong>eces saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis mier<br />

<strong>da</strong>fuZnebul iuridiul pirs, aip-is?<br />

TviTmmarTveli erTeuli, mis sakuTrebaSi arsebul qonebas usasyidlo<br />

sargeblobis formiT ver ga<strong>da</strong>scems aip-is, romelic mis<br />

mier ar aris <strong>da</strong>fuZnebuli.<br />

visi sakuTrebaa TviTmmarTvelobis teritoriaze mdebare<br />

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis sargeblobaSi arsebuli<br />

sasoflo-sameurneo miwa?<br />

`saxelmwifo <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis me-11 muxlis Tanaxmad,<br />

saqarTvelos saxelmwifosa <strong>da</strong> saqarTvelos samociqulo avtokefaliur<br />

marTlmadidebel eklesias Soris konstituciuri SeTanxmebis<br />

me-11 muxlis safuZvelze:<br />

a) saqarTvelos samociqulo avtokefaliuri marTlmadidebeli<br />

eklesiis sargeblobaSi arsebuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis nakveTebi cxaddeba eklesiis sakuTrebad;<br />

b) eklesias ufleba aqvs, saministrosTan SeTanxmebiT, yovelgvari<br />

safasuris ga<strong>da</strong>xdis gareSe sakuTrebaSi miiRos saxelmwifos sakuTrebaSi<br />

arsebuli ijariT gaucemeli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis nakveTi.<br />

SesaZlebelia Tu ara <strong>municipaluri</strong> sawarmos <strong>qonebis</strong> usasyidlo<br />

formiT saxelmwifo sawarmosTvis ga<strong>da</strong>cema?<br />

TviTmmarTveli erTeulis mier <strong>da</strong>fuZnebuli sawarmos <strong>qonebis</strong><br />

<strong>gankargva</strong> TviTmmarTveli erTeulis Sesabamisi organoebis kontroliTa<br />

<strong>da</strong> ze<strong>da</strong>mxedvelobiT un<strong>da</strong> xorcieldebodes. ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, konkretuli TviTmmarTveli erTeuli, rogorc konkretuli<br />

sawarmos <strong>da</strong>mfuZnebeli subieqti, uflebamosilia, moaxdinos am sawarmo<strong>da</strong>n<br />

garkveuli <strong>qonebis</strong> amoReba, Tumca, am <strong>qonebis</strong> usasyidlo<br />

formiT <strong>gankargva</strong> (gasxviseba an sargeblobis uflebiT gacema) sxva,<br />

Tun<strong>da</strong>c saxelmwifos mier <strong>da</strong>fuZnebuli, sawarmos sasargeblod, moqmedi<br />

kanonmdeblobis Tanaxmad, <strong>da</strong>uSvebelia.<br />

rogor gankargavs auqcionSi gamarjvebuli piri Sesabamis qonebas<br />

sakuTrebis uflebis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebamde?<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis<br />

me-19 4 muxlis Tanaxmad, auqcionSi gamarjvebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

oqmi (romelsac amtkicebs sakrebulo) Seicavs TviTmmarTveli<br />

erTeulis privatizebis ZiriTad pirobebsa <strong>da</strong> mxareTa uflebamovaleobebs.<br />

Sesabamisad, auqcionSi gamarjvebuli piris uflebamovaleobebi<br />

nayidi <strong>qonebis</strong> mimarT, maT Soris <strong>qonebis</strong> auqcionSi<br />

gamarjvebul pirze gasacemi sakuTrebis uflebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

mowmobis gacemis va<strong>da</strong> <strong>da</strong> sxva sakiTxebi, swored aRniSnuli werilobiTi<br />

garigebiT (oqmiT) un<strong>da</strong> <strong>da</strong>regulirdes.<br />

I<br />

<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

61


I<strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> <strong>formireba</strong> <strong>da</strong> <strong>gankargva</strong><br />

sasyidliani aRnagobis <strong>da</strong>srulebis Semdeg ra procedurebis<br />

<strong>da</strong>cviT ubrundeba mesakuTres aRnagobis obieqti?<br />

`saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis~ 239-e muxlis Tanaxmad: Tu<br />

aRnagobis ufleba sasyidliani iyo, aRnagobis uflebis vadis gasvlis<br />

SemTxvevaSi miwis mesakuTrem aRnagobis uflebis mqones un<strong>da</strong><br />

misces saTanado anazRaureba nakveTze aRmarTuli nagebobisaTvis.<br />

saTanado anazRaurebad ar CaiTvleba Tanxa, romelic ar Seadgens<br />

nagebobis Rirebulebis or mesameds mainc. miwis nakveTis mesaku-<br />

Tres SeuZlia anazRaurebis ga<strong>da</strong>xdis sanacvlod aRnagobis uflebis<br />

mqones gaugrZelos aRnagobis ufleba nagebobis arsebobis savaraudo<br />

vadiT. Tu aRnagobis uflebis mqone uars ityvis am gagrZelebaze,<br />

maSin igi kargavs anazRaurebis moTxovnis uflebasac.<br />

62


adgilobrivi biujetireba<br />

<strong>da</strong> monitoringi<br />

II


treiningis <strong>da</strong>mxmare masalebi<br />

saqarTvelos sabiujeto sistema<br />

saqarTvelos sabiujeto sistema aris saqarTvelos centraluri,<br />

avtonomiuri respublikebisa <strong>da</strong> adgilobrivi xelisuflebebis funqciebis<br />

Sesasruleblad fuladi saxsrebis mobilizebisa <strong>da</strong> gamoyenebis<br />

mizniT samarTlebrivi aqtebiT regulirebul sabiujeto urTierTobaTa<br />

erToblioba.<br />

saqarTvelos sabiujeto sistema moicavs ramdenime donis biujets:<br />

• saqarTvelos saxelmwifo biujets (sul 1 biujeti);<br />

• avtonomiuri respublikebis biujetebs (sul 2 biujeti);<br />

• adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulebis biujetebs (sul 69<br />

biujeti).<br />

saqarTvelos sabiujeto sistema<br />

saqarTvelos sabiujeto sistema<br />

saqarTvelos sabiujeto sistema<br />

saqarTvelos<br />

saxelmwifo biujeti<br />

avtonomiuri<br />

respublikebis<br />

TviTmmarTveli<br />

erTeulebis biujetebi<br />

saqarTvelos<br />

avtonomiuri<br />

biujetebi<br />

TviTmmarTveli<br />

saxelmwifo<br />

saqarTvelos<br />

biujeti<br />

respublikebis<br />

avtonomiuri<br />

erTeulebis<br />

TviTmmarTveli<br />

biujetebi<br />

saxelmwifo biujeti<br />

respublikebis<br />

biujetebi<br />

erTeulebis biujetebi<br />

biujetebi<br />

afxazeTis<br />

aWaris<br />

avtonomiuri resp. avtonomiuri<br />

afxazeTis biujeti<br />

resp. aWaris biujeti<br />

avtonomiuri<br />

afxazeTis<br />

resp. avtonomiuri<br />

aWaris<br />

avtonomiuri<br />

biujeti<br />

resp. resp.<br />

avtonomiuri<br />

biujeti<br />

biujeti<br />

resp. biujeti<br />

TviTmmarTveli<br />

municipalitetebis<br />

qalaqebis biujetebi<br />

biujetebi<br />

TviTmmarTveli<br />

municipalitetebis<br />

(sul 5 qalaqi)<br />

(sul 64)<br />

qalaqebis<br />

TviTmmarTveli<br />

biujetebi municipalitetebis<br />

biujetebi<br />

qalaqebis (sul 5 qalaqi) biujetebi<br />

biujetebi (sul 64)<br />

wyaro: www. `saqarTvelos sabiujeto sistema~,gv. 6.<br />

wyaro: www. publicfinance.ge,gzamkvlevi<br />

(sul 5 qalaqi)<br />

`saqarTvelos sabiujeto (sul 64) sistema~,gv. 6.<br />

wyaro: saxelmwifo www. publicfinance.ge,gzamkvlevi biujeti aris saqarTvelos `saqarTvelos centraluri sabiujeto xelisuflebis sistema~,gv. kompetencias 6. mikuTvnebuli<br />

wyaro: RonisZiebebis www. publicfinance.ge,gzamkvlevi <strong>da</strong>safinansebel RonisZiebaTa `saqarTvelos gegma, sabiujeto romelsac sistema~,gv. yovelwliurad 6. amtkicebs saqarTvelos<br />

saxelmwifo biujeti aris saqarTvelos centraluri xelisuflebis kompetencias mikuTvnebuli<br />

parlamenti. 2005 wlamde saxelmwifo biujeti <strong>da</strong>yofili iyo centralur biujetad <strong>da</strong> or specialur<br />

saxelmwifo RonisZiebebis biujeti <strong>da</strong>safinansebel aris saqarTvelos RonisZiebaTa centraluri gegma, romelsac xelisuflebis yovelwliurad kompetencias amtkicebs mikuTvnebuli saqarTvelos<br />

saxelmwifo fon<strong>da</strong>d: socialuri <strong>da</strong>zRvevis erTiani saxelmwifo fondi (romelic 2003 wels Camoyalib<strong>da</strong><br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

65


66<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

saxelmwifo biujeti aris saqarTvelos centraluri xelisuflebis<br />

kompetencias mikuTvnebuli RonisZiebebis <strong>da</strong>safinansebel<br />

RonisZiebaTa gegma, romelsac yovelwliurad amtkicebs saqarTvelos<br />

parlamenti. 2005 wlamde saxelmwifo biujeti <strong>da</strong>yofili iyo<br />

centralur biujetad <strong>da</strong> or specialur saxelmwifo fon<strong>da</strong>d: socialuri<br />

<strong>da</strong>zRvevis erTiani saxelmwifo fondi (romelic 2003 wels<br />

Camoyalib<strong>da</strong> saxelmwifo samedicino kompaniis <strong>da</strong> socialuri uzrunvelyofis<br />

fondis gaerTianebiT) <strong>da</strong> erTiani saxelmwifo sagzao<br />

fondi. 2004 wlis 29 dekembers saqarTvelos parlamentma `sabiujeto<br />

sistemis Sesaxeb~ kanonSi Seitana cvlilebebi, ris Sedega<strong>da</strong>c gauqm<strong>da</strong><br />

specialuri saxelmwifo fondebi.<br />

avtonomiuri respublikis biujeti aris afxazeTisa <strong>da</strong> aWaris<br />

xelisuflebis kompetencias mikuTvnebuli RonisZiebebis <strong>da</strong>safinansebel<br />

RonisZiebaTa gegma, romelsac yovelwliurad amtkicebs am<br />

avtonomiur respublikaTa warmomadgenlobiTi organoebi.<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujeti aris adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis organoTa Semosulobebis, maTi funqciebisa <strong>da</strong><br />

valdebulebebis Sesrulebis mizniT gasawevi ga<strong>da</strong>saxdelebis Ziri-<br />

Tadi safinanso gegma, romelic <strong>da</strong>mtkicebulia adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organos (sakrebulos) mier.<br />

sabiujeto sistema aregulirebs biujetis proeqtis momzadebis,<br />

wardgenis, ganxilvis, <strong>da</strong>mtkicebis, Sesrulebis, angariSgebisa <strong>da</strong><br />

kontrolis process, agreTve centraluri xelisuflebis, avtonomiuri<br />

respublikebis xelisuflebisa <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

sabiujeto urTierTobebsa <strong>da</strong> pasuxismgeblobas.<br />

saqarTvelos sabiujeto mowyoba efuZneba Semdeg umTavres principebs:<br />

••<br />

yovlismomcveloba _ biujetis yvela Semosulobis, ga<strong>da</strong>saxdelisa<br />

<strong>da</strong> naSTis cvlilebis srulyofilad asaxva Sesabamis biujetebSi;<br />

••<br />

gamWvirvaloba _ biujetebis proeqtebis warmomadgenlobiT organoebSi<br />

ganxilvis procedurebis sajarooba sazogadoebisa <strong>da</strong><br />

masobrivi informaciis saSualebebisaTvis; <strong>da</strong>mtkicebuli biujetebisa<br />

<strong>da</strong> maTi Sesrulebis Sesaxeb angariSebis gamoqveyneba;<br />

biujetis Sesaxeb informaciis (gar<strong>da</strong> saidumlo informaciisa)<br />

xelmisawvdomoba nebismieri fizikuri <strong>da</strong> iuridiuli pirisaTvis;<br />

••<br />

angariSvaldebuleba _ sabiujeto procesis yvela monawilis<br />

pasuxismgebloba mis mier ganxorcielebul saqmianobaze <strong>da</strong> biujetis<br />

Sesaxeb wardgenil informaciaze;<br />

••<br />

<strong>da</strong>moukidebloba _ saqarTvelos saxelmwifo biujetis, avtonomiuri<br />

respublikebis respublikuri biujetebisa <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulebis biujetebis <strong>da</strong>moukidebloba,<br />

romelsac uzrunvelyofs sakuTari Semosulobebi <strong>da</strong> naSTi,<br />

agreTve sakuTari ga<strong>da</strong>saxdelebis <strong>da</strong>moukideblad gansazRvris<br />

ufleba saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad;<br />

••<br />

erTianoba _ saqarTvelos centraluri, avtonomiuri respublikebisa<br />

<strong>da</strong> adgilobrivi xelisuflebebis mier saerTo safuZvliT,<br />

erTiani sabiujeto klasifikaciiT, aRricxvis erTiani sis-


temiT, saxelmwifo finansuri kontrolis erTiani principebiT<br />

xelmZRvaneloba;<br />

••<br />

universaloba - biujetis yvela Semosulobis mimarTva saerTo<br />

ga<strong>da</strong>saxdelebis <strong>da</strong>safinanseblad, gar<strong>da</strong> am kodeqsiT gansaz-<br />

Rvruli SemTxvevebisa. amasTanave, arc erTi Semosuloba, gar<strong>da</strong><br />

donorebis mier <strong>da</strong>finansebuli Semosulobebisa, ar un<strong>da</strong> iqnes<br />

mimarTuli miznobrivad, konkretuli ga<strong>da</strong>saxdelis <strong>da</strong>safinanseblad.<br />

sabiujeto organizaciis mier miRebuli Semosulobebis<br />

SenarCuneba Tavisi miznebisaTvis <strong>da</strong>uSvebelia, gar<strong>da</strong> im SemTxvevisa,<br />

roca sabiujeto organizacia aris sajaro samarTlis iuridiuli<br />

piri;<br />

••<br />

konsolidireba - yvela donis biujetebis Semosulobebis saxelmwifo<br />

xazinis erTiani angariSis sistemaSi moqceva <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saxdelebis<br />

ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili<br />

wesiT, saxelmwifo xazinis erTiani angariSis sistemis angariSebis<br />

marTva saxelmwifo xazinis mier <strong>da</strong> maTi ganTavseba saqarTvelos<br />

erovnul bankSi an/<strong>da</strong> sxva sabanko <strong>da</strong>wesebulebebSi.<br />

II<br />

sabiujeto procesi saqarTveloSi<br />

sabiujeto procesi saqarTvelos sabiujeto sistemis ganuyofeli<br />

nawilia. sabiujeto procesi saqarTvelos sabiujeto sistemis monawileTa<br />

saqmianobaa, romelic moicavs biujetis proeqtis momzadebas,<br />

wardgenas, ganxilvas, <strong>da</strong>mtkicebas, <strong>da</strong>zustebas, biujetis Sesrulebas,<br />

angariSgebasa <strong>da</strong> kontrols.<br />

adgilobrivi biujeti<br />

TiToeul adgilobriv TviTmmarTvel erTeuls aqvs sakuTari <strong>da</strong>moukidebeli<br />

biujeti. <strong>da</strong>moukidebloba sabiujeto saqmianobaSi garantirebulia<br />

sakuTari SemosulobebiT. biujetis sakuTar Semosulobebs<br />

ganekuTvneba adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadebi <strong>da</strong> mosakreblebi, ga-<br />

TanabrebiTi transferi <strong>da</strong> sxva Semosulobebi. biujetis arasakuTar<br />

Semosulobebs ganekuTvneba specialuri <strong>da</strong> miznobrivi transferebi<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenili sxva Semosulobebi.<br />

fondebi<br />

gauTvaliswinebeli ga<strong>da</strong>saxdelebis <strong>da</strong>safinanseblad iqmneba<br />

sarezervo fondi, romlis moculoba ar un<strong>da</strong> aRematebodes wliuri<br />

biujetiT gaTvaliswinebuli asignebebis mTliani odenobis 2%-<br />

s. sarezervo fondi<strong>da</strong>n Tanxebs qalaqis meris an gamgeblis ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

safuZvelze, romelic moicavs informacias Tanxis odenobisa<br />

<strong>da</strong> miznobriobis Sesaxeb, gamoyofs safinanso organo.<br />

biujetSi SeiZleba Seiqmnas wina wlebSi warmoqmnili <strong>da</strong>valianebebis<br />

<strong>da</strong>farvisa <strong>da</strong> sasamarTlo ga<strong>da</strong>wyvetilebebis aRsrulebis fondi.<br />

wina wlebSi warmoqmnili <strong>da</strong>valianebebis <strong>da</strong>farvisa <strong>da</strong> sasamarTlo<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebebis aRsrulebis fondis odenoba ganisazRvreba wliuri<br />

biujetiT.<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

67


68<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

biujetis proeqtis momzadeba<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis<br />

momzadebisa <strong>da</strong> wardgenis process koordinacias uwevs adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis safinanso organo, xolo finansTa saministro<br />

adgilobriv xelisuflebas uzrunvelyofs Sesabamisi meToduri mi-<br />

TiTebebiT. saqarTvelos finansTa saministros moTxovnis SemTxvevaSi<br />

adgilobrivi xelisufleba valdebulia droulad <strong>da</strong> srulad<br />

warudginos mas informacia. adgilobrivi TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli<br />

organo adgens prioritetebis dokuments Sesabamisi saxelmwifo<br />

rwmunebulis - gubernatoris administraciasTan konsultaciiT<br />

<strong>da</strong> igi administraciuli erTeulebis ganviTarebis ZiriTad<br />

gegmas warmoadgens.<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organo yoveli<br />

wlis 1 marti<strong>da</strong>n iwyebs muSaobas prioritetebis dokumentze,<br />

risTvisac gamoscems Sesabamis administraciul-samarTlebriv aqts.<br />

aRmasrulebeli organo adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis<br />

prioritetebis dokuments warudgens warmomadgenlobiT organos<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos finansTa saministros ara ugvianes 15 noembrisa.<br />

saqarTvelos finansTa saministro adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

organoebs mimdinare wlis 15 ivlisamde acnobebs <strong>da</strong>sagegmi sabiujeto<br />

wlis ZiriTad sabiujeto parametrebs. miRebuli informaciis<br />

gaTvaliswinebiT safinanso organo iwyebs Sesabamis procedurebs<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis<br />

Sesadgenad.<br />

saqarTvelos finansTa saministro ara ugvianes 5 oqtombrisa<br />

acnobebs adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebs finansuri<br />

<strong>da</strong>xmarebisa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saxadebi<strong>da</strong>n misaRebi Semosavlebis saprognozo<br />

maCveneblebs.<br />

biujetis proeqtis ganxilva<br />

ara ugvianes 15 noembrisa biujetis proeqts Tan<strong>da</strong>rTul masalebTan<br />

erTad gamgebeli (meri) warudgens sakrebulos Tavmjdomares,<br />

romelic biujetis proeqts gansaxilvelad warudgens sakrebulos.<br />

biujetis proeqtTan erTad adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiT<br />

organos waredgineba adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis prioritetebis dokumenti.<br />

biujetis proeqti sakrebuloSi wardgeni<strong>da</strong>n 5 dRis va<strong>da</strong>Si un<strong>da</strong><br />

gamoqveyndes sajaro ganxilvisaTvis. sakrebulo sajarod ixilavs<br />

biujetis proeqts <strong>da</strong> axali sabiujeto wlis <strong>da</strong>wyebamde iRebs ga<strong>da</strong>wyvetilebas<br />

biujetis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb. ga<strong>da</strong>wyvetileba biujetis<br />

proeqtis <strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb miiReba warmomadgenlobiTi organos<br />

siiTi Semadgenlobis umravlesobiT.<br />

SeniSvnebis arsebobis SemTxvevaSi sakrebulos Tavmjdomare ara<br />

ugvianes 25 noembrisa biujetis proeqts SeniSvnebiT ubrunebs gamgebels<br />

(mers). biujetis proeqtis imave an Sesworebul variants ara<br />

ugvianes 10 dekembrisa gamgebeli (meri) warudgens sakrebulos Tavmjdomares.<br />

sakrebuloSi ganxilvisas biujetis proeqtSi cvlilebebi Sei-<br />

Zleba Setanil iqnes mxolod aRmasrulebel organosTan SeTanxmebiT.


sakrebulos mier biujetis proeqtis Sesworebuli variantis<br />

<strong>da</strong>umtkiceblobis SemTxvevaSi sakrebulos siiTi Semadgenlobis 1/2-<br />

iT SesaZlebelia <strong>da</strong>mtkicdes biujetis proeqti, romelSic gaTvaliswinebulia<br />

mxolod sakrebulos Tavmjdomaris SeniSvnebi. wlis <strong>da</strong>wyebamde<br />

biujetis <strong>da</strong>umtkiceblobis SemTxvevaSi mxarjav <strong>da</strong>wesebulebebze<br />

yovelTviurad gaicema Tanxa ara umetes gasuli sabiujeto<br />

wlis asignebebis 1/12-isa. saqarTvelos finansTa saministro TviTmmarTvelobas<br />

yoveli wlis 5 oqtombramde acnobebs miznobrivi transferis<br />

saprognozo parametrebs. biujetis gamoqveynebi<strong>da</strong>n ara ugvianes<br />

15 dRisa safinanso organo amzadebs adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis biujetis kvartalur an/<strong>da</strong> yovelTviur ganweras.<br />

angariSgeba<br />

biujetis angariSis marTvisa <strong>da</strong> operirebis kontrolis, agreTve<br />

am angariSi<strong>da</strong>n Tanxis ga<strong>da</strong>ricxvis Sesaxeb nebarTvis gacemis ufleba<br />

aqvs mxolod safinanso organos. adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis safinanso organo yoveli Tvis <strong>da</strong>srulebi<strong>da</strong>n 10 dRis va<strong>da</strong>Si<br />

amzadebs angariSs adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis<br />

Semosulobebis, ga<strong>da</strong>saxdelebis, naSTis cvlilebisa <strong>da</strong> mTliani saldos<br />

CvenebiT. kvartalis <strong>da</strong>srulebi<strong>da</strong>n 1 Tvis va<strong>da</strong>Si aRmasrulebeli<br />

organo sakrebulos warudgens biujetis Sesrulebis kvartalur<br />

mimoxilvas nazardi jamiT. safinanso organo amzadebs biujetis Sesrulebis<br />

wliur angariSs <strong>da</strong> sabiujeto wlis <strong>da</strong>srulebi<strong>da</strong>n ara ugvianes<br />

2 Tvisa warudgens sakrebulos.<br />

sakrebulo sajarod ixilavs biujetis Sesrulebis wliur angariSs<br />

<strong>da</strong> ara ugvianes 1 maisisa iRebs ga<strong>da</strong>wyvetilebas wliuri angariSis<br />

<strong>da</strong>mtkicebis an <strong>da</strong>umtkiceblobis Sesaxeb.<br />

biujetis auditoruli <strong>da</strong>skvna <strong>da</strong> Sesrulebis wliuri angariSi<br />

sajaro informaciaa <strong>da</strong> xelmisawvdomia sazogadoebisaTvis.<br />

sabiujeto klasifikacia<br />

saqarTveloSi 2008 wlis 1 ianvri<strong>da</strong>n amoqmed<strong>da</strong> axali sabiujeto<br />

klasifikacia, romelic miznad isaxavs uzrunvelyos biujetis aRricxva<br />

saerTaSoriso savaluto fondis 2001 wlis saxelmwifo finansebis<br />

statistikis (GFSM2001) Sesabamisad. aRniSnuli klasifikaciis<br />

mixedviT iqna 2008 wlis saxelmwifo biujeti agebuli, xolo<br />

adgilobrivi biujetebi am klasifikaciaze 2009 wli<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>dian.<br />

es klasifikacia aerTianebs 4 qvekategorias:<br />

Semosavlebis klasifikacia _ moicavs kanonmdeblobiT <strong>da</strong>dgenil<br />

ga<strong>da</strong>saxadebs (adgilobrivi TviTmmarTvelobisaTvis <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi);<br />

socialur Senatanebs (msgavsi Semosavali saqarTveloSi ar arsebobs);<br />

grantebs (mTavrobis mier saerTaSoriso organizaciebi<strong>da</strong>n;<br />

ucxo qveynis mTavrobebi<strong>da</strong>n an sxva donis saxelmwifo erTeulebi<strong>da</strong>n<br />

miRebuli arasavaldebulo transferi) <strong>da</strong> sxva Semosavlebs (mosakreblebi,<br />

jarimebi, <strong>da</strong> sxva) detalurad ixileT finansTa ministris #153<br />

brZaneba saqarTvelos sabiujeto klasifikaciis Sesaxeb, <strong>da</strong>narTi 11.<br />

xarjebis klasifikacia _ aerTianebs ga<strong>da</strong>saxdelebs, romelic<br />

mimarTulia Sromis anazRaurebaze, saqonelsa <strong>da</strong> momsaxurebaze,<br />

procentis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>ze, socialur uzrunvelyofaze, gasacem grant-<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

69


70<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

ebze, subsidiebze <strong>da</strong> sxva xarjebze. detalurad ixileT ministris<br />

brZaneba, <strong>da</strong>narTi 12-13.<br />

arafinansuri aqtivebis klasifikacia - es aris sruliad axali<br />

tipis klasifikacia, romelic aerTianebs kapitaluri SeZenisa (kapitaluri<br />

xarjebi) <strong>da</strong> gayidvebis operaciebs (kapitaluri Semosavlebi).<br />

aRniSnuli klasifikacia iZleva informacias wlis ganmavlobaSi<br />

ZiriTadi aqtivebiT, sasaqonlo maragebiT, faseulobebiT <strong>da</strong> arawarmoebuli<br />

aqtivebiT ganxorcielebul operaciebTan <strong>da</strong>kavSirebiT. detalurad<br />

ixileT ministris brZaneba, <strong>da</strong>narTi 12; 14.<br />

finansuri aqtivebisa <strong>da</strong> valdebulebebis klasifikacia _ finansuri<br />

aqtivebis klasifikacia aerTianebs informacias saxelmwifos<br />

mier SeZenili <strong>da</strong> gasxvisebuli finansuri aqtivebis Sesaxeb. finansur<br />

aqtivebSi igulisxmeba: valuta <strong>da</strong> depozitebi; fasiani qaRaldebi<br />

gar<strong>da</strong> aqciebisa; sesxebi; aqciebi <strong>da</strong> sxva kapitali; sa<strong>da</strong>zRvevo<br />

teqnikuri rezervebi; warmoebuli finansuri instrumentebi; sxva<br />

debitoruli <strong>da</strong>valianebebi. detalurad ixileT ministris brZaneba,<br />

<strong>da</strong>narTi 15.<br />

adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadebi<br />

ga<strong>da</strong>saxadi aris saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis mixedviT<br />

saqarTvelos saxelmwifo, afxazeTisa <strong>da</strong> aWaris avtonomiuri respublikebisa<br />

<strong>da</strong> adgilobriv biujetebSi savaldebulo, upirobo fuladi<br />

Senatani, romelsac ixdis ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdeli, ga<strong>da</strong>xdis aucilebeli,<br />

araekvivalenturi <strong>da</strong> usasyidlo xasiaTi<strong>da</strong>n gamomdinare.<br />

saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado sistema moicavs:<br />

• saga<strong>da</strong>saxado kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli urTierTobis<br />

monawileTa samarTlebriv mdgomareobas, maT uflebebs, movaleobebsa<br />

<strong>da</strong> pasuxismgeblobas;<br />

• ga<strong>da</strong>saxadebs, maTi <strong>da</strong>wesebis, SemoRebis, Secvlisa <strong>da</strong> gauqmebis<br />

wesebs;<br />

• ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>xdisa <strong>da</strong> saga<strong>da</strong>saxado kontrolis, agreTve saga<strong>da</strong>saxado<br />

valdebulebaTa Sesrulebis uzrunvelyofis formebs,<br />

meTodebsa <strong>da</strong> wesebs;<br />

• saga<strong>da</strong>saxado kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli urTierTobisas<br />

warmoSobil <strong>da</strong>vaTa gasaCivrebisa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wyvetis wess.<br />

piri valdebulia ga<strong>da</strong>ixados saerTo saxelmwifoebrivi <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

ga<strong>da</strong>saxadebi, romelTa mimarTac es piri ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdelia.<br />

<strong>da</strong>uSvebelia ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>xdis valdebulebis vinmesTvis<br />

ga<strong>da</strong>kisreba.<br />

<strong>da</strong>ricxuli ga<strong>da</strong>saxadi aris vali saxelmwifos winaSe, romelic<br />

biujetSi un<strong>da</strong> iqnes ga<strong>da</strong>xdili. adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiT organoebs ufleba aqvT SemoiRon mxolod saga<strong>da</strong>saxado<br />

kodeqsiT <strong>da</strong>wesebuli adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadebi.<br />

saqarTveloSi moqmedebs saerTo-saxelmwifoebrivi <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

ga<strong>da</strong>saxadebi.


• saerTo saxelmwifoebrivi ga<strong>da</strong>saxadebia saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT<br />

<strong>da</strong>wesebuli ga<strong>da</strong>saxadebi, romelTa ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> savaldebuloa<br />

saqarTvelos mTel teritoriaze;<br />

• adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadebia saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT <strong>da</strong>wesebuli<br />

<strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

normatiuli aqtebiT SemoRebuli ga<strong>da</strong>saxadebi, romelTa<br />

ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> savaldebuloa Sesabamisi subieqtebis teritoriaze.<br />

saerTo saxelmwifoebrivi ga<strong>da</strong>saxadebi:<br />

• saSemosavlo ga<strong>da</strong>saxadi;<br />

• mogebis ga<strong>da</strong>saxadi;<br />

• <strong>da</strong>matebiTi Rirebulebis ga<strong>da</strong>saxadi (dRg);<br />

• aqcizi;<br />

• sabaJo ga<strong>da</strong>saxadi.<br />

adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadebia:<br />

• <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi.<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdelia piri, romelsac saqarTvelos<br />

teritoriaze:<br />

• sakuTrebaSi an ararezidentisagan lizingiT sargeblobaSi aqvs<br />

am ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvris obieqti;<br />

• sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi aqvs saxelmwifo sakuTrebaSi<br />

arsebuli miwa;<br />

• faqtobriv mflobelobaSi an/<strong>da</strong> sargeblobaSi aqvs gar<strong>da</strong>cvlili<br />

piris sakuTrebaSi ricxuli am ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvris obieqti.<br />

<strong>da</strong>begvris obieqtia:<br />

• sawarmos balansze ZiriTad saSualebad aRricxuli aqtivebi <strong>da</strong>umontaJebeli<br />

mowyobilobebi, <strong>da</strong>umTavrebeli mSenebloba <strong>da</strong> aramaterialuri<br />

aqtivebi, agreTve mis mier lizingiT gacemuli qoneba;<br />

• organizaciisaTvis <strong>qonebis</strong>, gar<strong>da</strong> miwisa, ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvris<br />

obieqtia mis balansze ricxuli am muxlis pirveli nawiliT gansazRvruli<br />

qoneba an <strong>qonebis</strong> nawili, romelic gamoiyeneba ekonomikuri<br />

saqmianobisaTvis;<br />

• fizikuri pirisTvis <strong>qonebis</strong>, gar<strong>da</strong> miwisa, ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvris<br />

obieqtia mis sakuTrebaSi arsebuli uZravi qoneba (Senoba-nagebobebi<br />

an maTi nawili), <strong>da</strong>umTavrebeli mSenebloba an/<strong>da</strong> iaxtebi<br />

(katarRebi), TviTmfrinavebi, Sveulmfrenebi, agreTve ararezidentisagan<br />

lizingiT miRebuli qoneba;<br />

• an/<strong>da</strong> ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis SemTxvevaSi mis<br />

balansze ricxuli qoneba.<br />

saqarTvelos an ucxouri sawarmosTvis, organizaciisTvis an/<strong>da</strong><br />

fizikuri pirisTvis ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvris obieqtia saga<strong>da</strong>saxado<br />

wlis 1 aprilis mdgomareobiT:<br />

a) sakuTrebaSi arsebuli miwa;<br />

b) kanoniT gaTvaliswinebul sargeblobaSi an faqtobriv mflobelobaSi<br />

myofi, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwa.<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

71


72<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

sawarmosTvis/organizaciisTvis ga<strong>da</strong>saxadis wliuri ganakveTi<br />

ganisazRvreba <strong>da</strong>sabegri <strong>qonebis</strong> Rirebulebis ara umetes 1 procentis<br />

odenobiT.<br />

<strong>da</strong>sabegri <strong>qonebis</strong> Rirebuleba aris saSualo wliuri sabalanso<br />

narCeni Rirebuleba (gamoiangariSeba kalen<strong>da</strong>ruli wlis <strong>da</strong>sawyisisa<br />

<strong>da</strong> bolosTvis aqtivebis saSualo Rirebulebis mixedviT), romelic<br />

qvemoT CamoTvlil SemTxvevebSi un<strong>da</strong> gaizardos:<br />

a) 2000 wlamde Sesyidul aqtivebze - 3-jer;<br />

b) 2000 wli<strong>da</strong>n 2004 wlamde Sesyidul aqtivebze - 2-jer;<br />

g) 2004 wels Sesyidul aqtivebze - 1.5-jer;<br />

d) im aqtivebze, romelTa Sesyidvis Sesaxeb informacia ar arsebobs,<br />

- am nawilis `a~ qvepunqtiT gansazRvruli odenobiT.<br />

saga<strong>da</strong>saxado organo uflebamosilia ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdels/saga<strong>da</strong>saxado<br />

agents saga<strong>da</strong>saxado Semowmebisas <strong>da</strong>sabegri <strong>qonebis</strong> saSualo<br />

wliuri sabalanso narCeni Rirebuleba ganusazRvros sabazro<br />

fasiT.<br />

fizikuri pirisTvis <strong>da</strong>sabegr qonebaze, gar<strong>da</strong> miwisa, ga<strong>da</strong>saxadis<br />

wliuri ganakveTi diferencirebulia ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdelis<br />

ojaxis mier saga<strong>da</strong>saxado wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavlebis<br />

mixedviT <strong>da</strong> ganisazRvreba Semdegi odenobiT:<br />

a) 100 000 laramde Semosavlis mqone ojaxebisaTvis - saga<strong>da</strong>saxado<br />

periodis bolosTvis <strong>da</strong>sabegri <strong>qonebis</strong> sabazro Rirebulebis<br />

aranakleb 0.05 procentisa <strong>da</strong> ara umetes 0.2 procentisa;<br />

b) 100 000 larisa <strong>da</strong> meti Semosavlis mqone ojaxebisaTvis - saga<strong>da</strong>saxado<br />

periodis bolosTvis <strong>da</strong>sabegri <strong>qonebis</strong> sabazro Rirebulebis<br />

aranakleb 0.8 procentisa <strong>da</strong> ara umetes 1 procentisa.<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis<br />

wliuri sabaziso ganakveTi diferencirebulia administraciul-teritoriuli<br />

erTeulebisa <strong>da</strong> miwis xarisxis mixedviT <strong>da</strong> dgindeba erT<br />

heqtarze gaangariSebiT, larebSi:<br />

• am ganakveTebis odenoba SeiZleba iyos Sesabamis sabaziso ganakveTze<br />

aranakleb 50 procentisa <strong>da</strong> ara umetes 150 procentisa.<br />

• arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis<br />

sabaziso ganakveTi dgindeba weliwadSi miwis erT kvadratul<br />

metrze 0,24 laris odenobiT.<br />

• arasasoflo-sameurneo miwaze ga<strong>da</strong>saxadis ganakveTebi ganisaz-<br />

Rvreba adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebiT, Sesabamisi sabaziso ganakveTis gamravlebiT<br />

am teritoriul koeficientebze.<br />

• teritoriuli koeficienti ar SeiZleba iyos 1,5-ze meti.<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis saga<strong>da</strong>saxado perio<strong>da</strong>d iTvleba kalen<strong>da</strong>ruli<br />

weli.<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze ga<strong>da</strong>saxadi gamoiangariSeba<br />

ga<strong>da</strong>saxadis ganakveTis gamravlebiT miwis nakveTis far-<br />

Tobze (heqtarebSi).<br />

arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi


gamoiangariSeba ga<strong>da</strong>saxadis ganakveTis gamravlebiT miwis nakveTis<br />

farTobze (kvadratul metrebSi).<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo saga<strong>da</strong>saxado organos<br />

yoveli wlis 1 aprilamde warudgens informacias <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis<br />

ganakveTebis (miwaze zonebisa <strong>da</strong> kategoriis miTiTebiT) Sesaxeb,<br />

sajaro reestris erovnuli saagentos Sesabamisi saregistracio<br />

samsaxuri Sesabamis saga<strong>da</strong>saxado organos yoveli wlis 1 aprilamde<br />

warudgens miwis mesakuTreTa siebs. <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdeli<br />

fizikuri pirebi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis deklaracias saga<strong>da</strong>saxado wlis<br />

1 maisamde warudgenen saga<strong>da</strong>saxado organos.<br />

fizikuri piris <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong> miwis ga<strong>da</strong>saxadis SemTxvevaSi saga<strong>da</strong>saxado<br />

organo saga<strong>da</strong>saxado wlis 1 ivlisamde ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdels<br />

warudgens saga<strong>da</strong>saxado moTxovnas <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis<br />

mixedviT <strong>da</strong>ricxuli saga<strong>da</strong>saxado valdebulebis Sesaxeb.<br />

fizikuri piri ga<strong>da</strong>saxads ixdis ara ugvianes saga<strong>da</strong>saxado wlis<br />

15 noembrisa. amave va<strong>da</strong>Si sawarmoebi/organizaciebi ixdian miwis ga<strong>da</strong>saxads.<br />

sawarmoebi/organizaciebi <strong>qonebis</strong> (gar<strong>da</strong> miwisa) ga<strong>da</strong>saxads ixdian<br />

ara ugvianes saga<strong>da</strong>saxado wlis momdevno wlis 1 aprilisa.<br />

sawarmo/organizacia valdebulia, ara ugvianes saga<strong>da</strong>saxado<br />

wlis 15 ivnisisa saga<strong>da</strong>saxado aRricxvis adgilis mixedviT ga<strong>da</strong>ixados<br />

mimdinare ga<strong>da</strong>saxdeli gasuli saga<strong>da</strong>saxado wlis wliuri ga<strong>da</strong>saxadis<br />

odenobiT.<br />

mimdinare ga<strong>da</strong>saxdelis saxiT biujetSi Caricxuli Tanxa CaiTvleba<br />

saga<strong>da</strong>saxado periodis mixedviT gamoangariSebul ga<strong>da</strong>saxadis<br />

Tanxad.<br />

sawarmos/organizacias, romelic <strong>da</strong>fuZn<strong>da</strong> kalen<strong>da</strong>ruli wlis<br />

<strong>da</strong>wyebis Semdeg, Sesabamisi saga<strong>da</strong>saxado periodis mixedviT mimdinare<br />

ga<strong>da</strong>saxdelis ga<strong>da</strong>xdis valdebuleba ar ekisreba.<br />

sawarmo/organizacia <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis deklaracias saga<strong>da</strong>saxado<br />

aRricxvis adgilis mixedviT saga<strong>da</strong>saxado organos warudgens<br />

ara ugvianes kalen<strong>da</strong>ruli wlis 1 aprilisa.<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadisagan gaTavisuflebulia:<br />

• rezidenti fizikuri piris sakuTrebaSi arsebuli arasasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis nakveTebi; uZravi qoneba; avtomobili<br />

<strong>da</strong> iaxtebi, Tu am piris ojaxis mier saga<strong>da</strong>saxado wlis wina<br />

wlis ganmavlobaSi miRebuli Semosavlebi ar aRemateba 40 000<br />

lars;<br />

• mravalbinian sacxovrebel saxlSi mcxovrebi fizikuri piris TanasakuTrebaSi<br />

arsebuli farTobis proporciulad gansazRvruli<br />

<strong>da</strong>begvris obieqti (miwis nakveTi), romlis farTobi ar aRemateba<br />

30 kvadratul metrs;<br />

• miwis is farTobebi, romlebic uSualod aris <strong>da</strong>kavebuli sarkinigzo<br />

transportis ZiriTadi saqmianobisaTvis;<br />

• bunebis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> saxanZro usafrTxoebisaTvis gamoyenebuli<br />

qoneba, gar<strong>da</strong> miwisa;<br />

• mimosvlis gzebi, sakomunikacio <strong>da</strong> eleqtroga<strong>da</strong>mcemi xazebi;<br />

• organizaciis qoneba, gar<strong>da</strong> miwisa <strong>da</strong> ekonomikuri saqmianobisaT-<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

73


74<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

vis gamoyenebuli <strong>qonebis</strong>a;<br />

• `navTobisa <strong>da</strong> gazis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT gansazRvruli<br />

navTobisa <strong>da</strong> gazis operaciebis (saqmianoba) sawarmoeblad gamoyenebuli<br />

qoneba;<br />

• saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli miwis nakveTis is nawili,<br />

romelic ga<strong>da</strong>cemuli aqvs sabiujeto organizacias, gar<strong>da</strong> samewarmeo<br />

saqmianobisaTvis gamoyenebuli miwebisa;<br />

• bunebisa <strong>da</strong> istoriuli Zeglebis <strong>da</strong>cvis organizaciebis miwis<br />

farTobebi;<br />

• bunebrivi parkebi, botanikuri baRebi, kulturisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>svenebis<br />

<strong>municipaluri</strong> parkebi;<br />

• qalaqis wyalsacavebi <strong>da</strong> maTi akvatoriebi;<br />

• hidrometeorologiuri centrebis, garemos <strong>da</strong>binZurebis kontrolis<br />

sadgurebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>nadgarebis funqcionirebisaTvis<br />

gamoyenebuli miwebi;<br />

• 2004 wlis 1 martis mdgomareobiT fizikuri piris sakuTrebaSi<br />

arsebuli 5 heqtaramde farTobis sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis<br />

miwis nakveTebi;<br />

• samedicino saqmianobisaTvis gamoyenebuli samedicino <strong>da</strong>wesebulebaTa<br />

qoneba, gar<strong>da</strong> miwisa;<br />

• samedicino <strong>da</strong>wesebulebebze <strong>da</strong>magrebuli miwis nakveTebi, Tu isini<br />

ar gamoiyeneba arasamedicino ekonomikuri saqmianobisaTvis;<br />

• <strong>da</strong>dgenili saga<strong>da</strong>saxado SeRavaTebi ar vrceldeba im SemTxvevebze,<br />

rodesac SeRavaTebis mqone piri Tavis sakuTrebaSi, mflobelobaSi<br />

an sargeblobaSi arsebul miwis nakveTs an/<strong>da</strong> Senobanagebobebs<br />

ijariT, uzufruqtiT, qiriT an sxva amgvari formiT<br />

ga<strong>da</strong>scems sxva pirs.<br />

adgilobrivi mosakreblebi<br />

adgilobrivi mosakrebeli aris aucilebeli ga<strong>da</strong>saxdeli adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis biujetSi, romelsac fizikuri <strong>da</strong><br />

iuridiuli pirebi ixdian adgilobrivi TviTmmarTveli organos mier<br />

gansazRvrul va<strong>da</strong>Si. mosakrebeli ixdevineba gansazRvruli saqmianobis<br />

gansaxorcieleblad an/<strong>da</strong> sargeblobis uflebis miniWebisaTvis,<br />

agreTve adgilobrivi TviTmmarTveli organos mier garkveuli<br />

saqmianobis gawevisaTvis.<br />

adgilobrivi mosakreblis SemoRebis, gauqmebisa <strong>da</strong> SeRavaTebis<br />

<strong>da</strong>wesebis ufleba aqvs adgilobriv warmomadgenlobiT organos<br />

- sakrebulos. <strong>da</strong>uSvebelia individualuri saxis SeRavaTebis <strong>da</strong>weseba.<br />

SeRavaTebi SesaZloa <strong>da</strong>wesdes mxolod kategoriebze.<br />

adgilobrivi mosakreblebia:<br />

1. adgilobrivi sanebarTvo mosakreblebi: (1). mSeneblobis mosakrebeli,<br />

gar<strong>da</strong> im SemTxvevisa roca saqme exeba radiaciuli an<br />

birTvuli obieqtebis mSeneblobas; (2). mosakrebeli adgilobrivi<br />

saqalaqo regularuli samgzavro ga<strong>da</strong>yvanis nebarTvisaTvis.<br />

2. mosakrebeli <strong>da</strong>saxlebuli teritoriis <strong>da</strong>sufTavebisaTvis;<br />

3. saTamaSo biznesis mosakrebeli;


4. mosakrebeli specialuri (zonaluri) SeTanxmebis gacemisaTvis;<br />

5. kulturuli memkvidreobis sareabilitacio arealis infrastruqturis<br />

mosakrebeli.<br />

mosakrebeli mSeneblobis nebarTvisaTvis<br />

mSeneblobis nebarTvisaTvis mosakrebels ixdis mSenebare obieqtis<br />

mesakuTre. mosakreblis odenoba ar un<strong>da</strong> aRematebodes ganaSenianebis<br />

farTis TiToeul kvadratul metrze - 1 lars, xolo sakurorto<br />

zonaSi samrewvelo obieqtebis mSeneblobaze - 5 lars. SeRavaTi<br />

an mosakreblis ga<strong>da</strong>xdisagan gaTavisufleba SeiZleba mxolod<br />

stiqiuri ubedurebis Sedegad <strong>da</strong>zianebuli obieqtis mSeneblobis<br />

SemTxvevaSi. mosakreblis SemoRebis, gauqmebis <strong>da</strong> masze SeRavaTis<br />

<strong>da</strong>wesebis ufleba adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiT<br />

organos - sakrebulos gaaCnia.<br />

magaliTi: Tu amxanagoba 220 kvadratul metr miwas iyidis<br />

sacxovrebeli farTis asaSeneblad <strong>da</strong> am sacxovreblis saerTo far-<br />

Tobi iqneba 12 200 kvadratuli metri, amxanagoba ga<strong>da</strong>ixdis ara 220,<br />

aramed 12 200 lars.<br />

mosakrebeli adgilobrivi saqalaqo regularuli samgzavro ga<strong>da</strong>yvanis<br />

nebarTvisaTvis<br />

adgilobrivi saqalaqo regularuli samgzavro ga<strong>da</strong>yvanis nebar-<br />

Tvis mosakreblis ga<strong>da</strong>mxdelia saqalaqo regularuli samgzavro ga<strong>da</strong>yvanis<br />

ganmaxorcielebeli piri. mosakreblis odenobas sakrebulo<br />

gansazRvravs marSrutebisa <strong>da</strong> satransporto saSualebaTa mixedviT,<br />

romelic ar un<strong>da</strong> aRematebodes 200 lars.<br />

mosakrebeli <strong>da</strong>saxlebuli teritoriis <strong>da</strong>sufTavebisaTvis<br />

mosakrebels <strong>da</strong>saxlebuli teritoriis <strong>da</strong>sufTavebisaTvis ixdian<br />

pirebi (fizikuri an iuridiuli), romlebic TviTmmarTveli er-<br />

Teulis teritoriaze warmoqmnian narCenebs. misi ganakveTi ganisaz-<br />

Rvreba araumetes 1,5 laris odenobiT erT sul mosaxleze, xolo<br />

iuridiul pirebze, organizaciebsa <strong>da</strong> <strong>da</strong>wesebulebebze araumetes 25<br />

larisa erT kubur metr narCenze. mosakreblis odenoba sxva<strong>da</strong>sxva<br />

faqtoris moqmedebiT ganisazRvreba, kerZod: narCenebis saxeobis,<br />

normis <strong>da</strong> <strong>da</strong>kavebuli farTis mixedviT.<br />

misi odenoba ar un<strong>da</strong> aRematebodes momsaxurebis organizebis<br />

<strong>da</strong> administrirebis xarjebs. anu am mosakreblis amosaRebad gaweuli<br />

xarjebi ar un<strong>da</strong> aWarbebdes mis amoRebaze gaweuli Tanxebis odenobas.<br />

saTamaSo biznesis mosakrebeli<br />

saTamaSo biznesis mosakrebeli ori nawilisagan Sedgeba:<br />

1. mosakrebeli azartuli <strong>da</strong> sxva momgebiani TamaSobebis, kazinoebis<br />

mowyobis nebarTvaze, romelic erTxel ixdevineba saqmianobis<br />

<strong>da</strong>wyebisas;<br />

2. saTamaSo biznesis mosakrebeli, romelic kvartalSi erTxel<br />

ixdevineba.<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

75


76<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

saTamaSo biznesis mosakrebels ixdian pirebi, romlebic ewevian<br />

samewarmeo saqmianobas kazinoebis <strong>da</strong> sxva azartuli TamaSobebis meSveobiT<br />

TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze <strong>da</strong> romeli saqmianobac<br />

saWiroebs nebarTvis gacemas.<br />

kazinos TiToeul saTamaSo magi<strong>da</strong>ze mosakrebeli ixdevineba<br />

kvartalSi erTxel saTamaSo niSnis SeZenisas, romelsac kvartlis pirvel<br />

dRes amagreben TvalsaCino adgilas <strong>da</strong> xsnian kvartlis bolo<br />

dRes. mosakreblis ganakveTi Seadgens: - 15 000 lari<strong>da</strong>n 30 aTasi<br />

laris CaTvliT.<br />

sanebarTvo mosakrebeli samorines mowyobisaTvis ganisazRvreba<br />

5 milioni lariT saqarTvelos mTel teritoriaze, gar<strong>da</strong> q. baTumisa,<br />

duSeTis raioni - bazaleTis tbis mimdebare teritoria, qobule-<br />

Ti <strong>da</strong> borjomis teritoria. am adgilebSi sanebarTvo mosakrebeli<br />

Seadgens 250 aTas lars.<br />

sanebarTvo mosakreblis ga<strong>da</strong>xdisagan Tavisufldeba samorines<br />

mowyoba wyaltubosa <strong>da</strong> siRnaRis municipalitetebis teritoriebze.<br />

sanebarTvo mosakreblis ga<strong>da</strong>xdisagan Tavisufldeba q. baTumSi,<br />

agreTve qobuleTisa <strong>da</strong> xelvaCauris municipalitetebSi axlad aSenebuli<br />

aranakleb asnomriani sastumros teritoriaze samorines mowyoba<br />

axlad aSenebuli sastumros teritoriaze samorines mowyobis<br />

nebarTvis gacemi<strong>da</strong>n 10 wlis ganmavlobaSi.<br />

saTamaSo aparatebis mflobelebi mosakrebels TiToeul saTamaSoO<br />

aparatze ixdian saTamaSo niSnis SeZenisas, romelsac kvartlis<br />

pirvel dRes amagreben TvalsaCino adgilas <strong>da</strong> xsnian kvartlis<br />

bolo dRes, xolo ganakveTi meryeobs 600-<strong>da</strong>n 1200 laramde.<br />

sanebarTvo mosakrebeli saTamaSo aparatebis salonis mowyobisaTvis<br />

ganisazRvreba - 20 aTasi lariT;<br />

totalizatoris, bingos, lotos mosakrebeli ixdevineba Ti-<br />

Toeul salaroze 1500-<strong>da</strong>n 3000 laramde saTamaSo niSnis SeZenisas,<br />

romelsac kvartlis pirvel dRes amagreben TvalsaCino adgilas <strong>da</strong><br />

xsnian kvartlis bolo dRes.<br />

sanebarTvo mosakrebeli totalizatoris mowyobaze ganisaz-<br />

Rvreba - 30 aTasi lariT.<br />

sanebarTvo mosakrebeli lotos <strong>da</strong> bingos mowyobaze ganisaz-<br />

Rvreba - 15 aTasi lariT;<br />

wamaxalisebeli gaTamaSebis momwyobebi valdebuli arian saga<strong>da</strong>saxado<br />

organos warudginon yovelkvartaluri deklaracia <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ixadon<br />

mosakrebeli ara ugvianes saangariSo kvartlis momdevno<br />

Tvis 15 ricxvisa.<br />

mosakrebeli TiToeul wamaxalisebel gaTamaSebaze Seadgens -<br />

saprizo fondis 10%, xolo bolo kvartalSi saprizo fondis narCen<br />

Rirebulebas.<br />

mosakrebeli wamaxalisebeli gaTamaSebis mowyobisaTvis ganisaz-<br />

Rvreba - 15 aTasi lariT;<br />

sistemur-eleqtronuli formis gaTamaSebis momwyobebi valdebuli<br />

arian saga<strong>da</strong>saxado organos warudginon yovelkvartaluri


deklaracia <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ixadon mosakrebeli ara ugvianes saangariSo<br />

kvartlis momdevno Tvis 15 ricxvisa.<br />

mosakrebeli sistemur-eleqtronuli formis TamaSobebze Seadgens<br />

12 000-<strong>da</strong>n 90 000 laramde;<br />

latariis momwyobebi valdebuli arian saga<strong>da</strong>saxado organos<br />

warudginon yovelkvartaluri deklaracia <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ixadon mosakrebeli<br />

ara ugvianes saangariSo kvartlis momdevno Tvis 15 ricxvisa.<br />

mosakrebeli latariis mowyobaze Seadgens - latariis bileTebis<br />

gayidvi<strong>da</strong>n miRebuli amonagebis - 20%.<br />

saTamaSo biznesis mosakreblis odenoba ganisazRvreba TiToeuli<br />

municipalitetisa <strong>da</strong> TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos <strong>da</strong>dgenilebiT,<br />

radgan `saTamaSo biznesis mosakreblis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanoni mosakreblis mxolod ze<strong>da</strong> <strong>da</strong> qve<strong>da</strong> zRvars awesebs.<br />

aRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare, TiToeuli sakrebulo <strong>da</strong>moukideblad<br />

gansazRvravs ga<strong>da</strong>saxadis odenobas, Tavisi ganmgeblobis qveS moqceuli<br />

teritoriisaTvis.<br />

mosakrebeli specialuri (zonaluri) SeTanxmebis gacemisaTvis<br />

mosakreblis SemoRebis ufleba aqvs TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiT<br />

organos, xolo mosakreblis ga<strong>da</strong>mxdelia fizikuri an<br />

iuridiuli piri, romelmac ganaSenianebis intesivobis koeficientis<br />

zRvruli maCveneblis Secvlis mizniT miiRo specialuri (zonaluri) Se-<br />

Tanxmeba, romelsac gansazRvravs saqarTvelos kanoni ,,sivrciTi mowyobisa<br />

<strong>da</strong> qalaqmSeneblobis safuZvlebis Sesaxeb~. mosakreblis odenobis<br />

gaangariSeba xorcieldeba formuliT, xolo misi odenoba namati samSeneblo<br />

farTobis erT kvadratul metrze ar un<strong>da</strong> aRematebodes 400 lars.<br />

Tavad mosakreblis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> xdeba mSeneblobis nebarTvis gacemisas.<br />

kulturuli memkvidreobis sareabilitacio arealis infrastruqturis<br />

mosakrebeli<br />

kulturuli memkvidreobis sareabilitacio arealis infrastruqturis<br />

mosakreblis ga<strong>da</strong>mxdelia kulturuli memkvidreobis<br />

sareabilitacio arealSi arsebuli Senoba-nagebobis mesakuTre<br />

(kanonieri mosargeble) sareabilitacio arealis ganviTarebis programis<br />

ganxorcielebis vadiT. mosakreblis odenoba sakuTrebaSi<br />

(sargeblobaSi) arsebuli Senoba-nagebobis TiToeul kvadratul<br />

metrze ganisazRvreba ara umetes 1,5 lariT TveSi.<br />

saxelmwifo Sesyidvebi<br />

saxelmwifo Sesyidvebis samarTlebrivi safuZvlebi<br />

saxelmwifo Sesyidvebi regulirdeba `saqarTvelos kanoniT saxelmwifo<br />

Sesyidvebis Sesaxeb~ <strong>da</strong> `saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebis<br />

wesis Sesaxeb debulebiT~. kanoni saxelmwifo Sesyidvebis<br />

Sesaxeb gansazRvravs saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebis zogad<br />

samarTlebriv, organizaciul <strong>da</strong> ekonomikur principebs:<br />

a) saxelmwifo SesyidvebisaTvis gankuTvnili fuladi saxsrebis<br />

racionaluri xarjvis uzrunvelyofa;<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

77


78<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

b) saxelmwifo saWiroebisaTvis aucilebeli saqonlis warmoebis,<br />

momsaxurebis gawevisa <strong>da</strong> samSeneblo samuSaos Sesrulebis sferoSi<br />

jansaRi konkurenciis ganviTareba;<br />

g) saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebisas Sesyidvebis monawileTa<br />

mimarT samarTliani <strong>da</strong> aradiskriminaciuli midgomis uzrunvelyofa;<br />

d) saxelmwifo Sesyidvebis sajaroobis uzrunvelyofa;<br />

e) saxelmwifo Sesyidvebis erTiani sistemis Seqmna <strong>da</strong> mis mimarT<br />

sazogadoebis ndobis Camoyalibeba.<br />

Semsyidveli organizaciis ufleba-movaleobebi<br />

nebismieri saqonlis, momsaxurebisa <strong>da</strong> samSeneblo samuSaos<br />

saxelmwifo Sesyidvas axorcielebs Semsyidveli organizacia<br />

eleqtronuli, an sxva saSualebebis gamoyenebiT. Sesyidva SeiZleba<br />

ganxorcieldes Semdegi formebiT. Semsyidveli organizacia uflebamosilia:<br />

a) saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanoniTa <strong>da</strong> Sesabamisi normatiuli<br />

aqtebiT <strong>da</strong>dgenili wesebis <strong>da</strong>cviT SearCios mimwodebeli <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>dos masTan saxelmwifo Sesyidvis Sesaxeb xelSekruleba;<br />

b) kanoniT <strong>da</strong>dgenili wesiT moaxdinos pretendentTa diskvalifikacia;<br />

g) xelSekrulebis <strong>da</strong>debamde nebismier dros SeaCeros an Sewyvitos<br />

Sesyidvis procedura, Tu es aucilebeli gaxdeba misgan <strong>da</strong>moukidebeli<br />

<strong>da</strong> winaswar gauTvaliswinebeli obieqturi mizezebiT,<br />

agreTve saqarTvelos saxelmwifo an/<strong>da</strong> sazogadoebrivi interesebi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare;<br />

d) ganaxorcielos kontroli <strong>da</strong> ze<strong>da</strong>mxedveloba mimwodeblis<br />

mier xelSekrulebis pirobebis Sesrulebaze;<br />

e) saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad SeaCeros an Sewyvitos<br />

xelSekrulebis moqmedeba, Tu mimwodeblis mier warmodgenili<br />

sakvalifikacio monacemebi yalbi aRmoCndeba, agreTve saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi.<br />

Semsyidveli organizacia valdebulia:<br />

a) racionalurad <strong>da</strong> saqarTvelos saxelmwifo interesebis gaTvaliswinebiT<br />

ganaxorcielos Sesyidvebi misTvis gamoyofil asignebaTa<br />

farglebSi, kanoniTa <strong>da</strong> Sesabamisi normatiuli aqtebiT <strong>da</strong>dgenili<br />

wesebis <strong>da</strong>cviT;<br />

b) saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Sesabamisad,<br />

xelSekrulebis <strong>da</strong>debamde <strong>da</strong>icvas pretendentTa mier misTvis miwodebuli<br />

informaciis konfidencialoba;<br />

g) warudginos saagentos ganxorcielebuli Sesyidvebis Sesaxeb<br />

angariSebi;<br />

d) saqonlis miwodebis, samuSaos Sesrulebisa <strong>da</strong> momsaxurebis<br />

gawevisTanave aunazRauros mimwodeblebs saqonlis, samuSaosa <strong>da</strong><br />

momsaxurebis Rirebuleba, Tu xelSekrulebiT sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli;<br />

e) Sesyidvis proceduris SeCerebis SemTxvevaSi ganaxorcielos<br />

es Sesyidva mxolod SeCerebuli proceduris gagrZelebis meSveobiT;


v) Sesyidvis proceduris SeCerebis kanoniT gaTvaliswinebul<br />

SemTxvevebSi ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebi<strong>da</strong>n ara ugvianes 3 samuSao dRisa<br />

acnobos es ga<strong>da</strong>wyvetileba <strong>da</strong> misi safuZveli saagentosa <strong>da</strong> pretendentebs.<br />

amasTanave, Semsyidveli organizacia valdebuli ar aris,<br />

pretendentebs warudginos konkretuli mtkicebuleba an detaluri<br />

informacia, romlis safuZvelze<strong>da</strong>c miiRo man es ga<strong>da</strong>wyvetileba,<br />

agreTve aunazRauros maT SesyidvaSi monawileobasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

xarjebi.<br />

interesTa konfliqti<br />

interesTa konfliqtis Tavi<strong>da</strong>n acilebis pirobebi <strong>da</strong> wesebi Sesyidvebis<br />

kuTxiT vrceldeba Semdeg saqmianobaze: mosamzadebeli samuSaoebi;<br />

satendero komisiis wevrebisa <strong>da</strong> Sesyidvis ganxorcielebaze<br />

pasuxismgebeli sxva pirebis SerCeva; tenderis Catarebis Sesaxeb<br />

gancxadebis, satendero dokumentaciisa <strong>da</strong> sxva masalebis momzadeba;<br />

sakvalifikacio monacemebisa <strong>da</strong> satendero wina<strong>da</strong>debebis ganxilva<br />

<strong>da</strong> Sefaseba; kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi molaparakebis<br />

gamarTva; xelSekrulebis Sesrulebaze kontroli <strong>da</strong> ze<strong>da</strong>mxedveloba<br />

<strong>da</strong> aseve Sesyidvis ganxorcielebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sxva saqmianoba.<br />

<strong>da</strong>uSvebelia, Sesyidvisas masSi monawileobis msurvelma an/<strong>da</strong><br />

monawile pirma Semsyidvel organizacias (mis xelmZRvanels, Tanam-<br />

Sromels) an saxelmwifo marTvis struqturebs <strong>da</strong> maT warmomadgenlebs<br />

mimarTos TxovniT Suamdgomlobis Sesaxeb, an moaxdinos maTze<br />

pir<strong>da</strong>piri an faruli zegavlena nebismieri gziT, raTa moipovos mis-<br />

Tvis xelsayreli xelSekrulebis <strong>da</strong>debis ufleba.<br />

<strong>da</strong>uSvebelia, Semsyidvelma organizaciam Sesyidvis momzadeba,<br />

ganxorcieleba an/<strong>da</strong> masze ze<strong>da</strong>mxedveloba <strong>da</strong>akisros pirs an konsultantad<br />

(eqspertad) moiwvios piri, Tu igi: fizikuri piria <strong>da</strong><br />

aris Sesyidvis monawile romelime iuridiuli piris xelmZRvanelis,<br />

TanamSromlis an uSualo monawilis axlo naTesavi; bolo 3 wlis<br />

ganmavlobaSi muSaob<strong>da</strong> Sesyidvis monawile organizaciaSi; piradi an<br />

saqmiani interesiT <strong>da</strong>kavSirebulia an aseTi kavSiris <strong>da</strong>samyareblad<br />

molaparakebas awarmoebs Sesyidvis monawile iuridiul an fizikur<br />

pirTan.<br />

<strong>da</strong>uSvebelia, SesyidvaSi monawileoba miiRon iuridiulma <strong>da</strong><br />

fizikurma pirebma, romlebic monawileobdnen Sesyidvis mosamzadebel<br />

samuSaoebSi.<br />

Sesyidvebis <strong>da</strong>gegmva<br />

Sesyidvebis wliur gegmas amtkicebs Semsyidveli organizaciis<br />

xelmZRvaneli <strong>da</strong> warudgens saagentos Sesabamisi normatiuli aqtis<br />

amoqmedebi<strong>da</strong>n ara ugvianes 20 kalen<strong>da</strong>ruli dRisa.<br />

Tu Semsyidveli organizacia iqmneba (fuZndeba), an<strong>da</strong> saxelmwifo<br />

garantiiT krediti an saerTaSoriso xelSekrulebis safuZvelze,<br />

agreTve saqarTvelos ararezidenti pirisagan granti an krediti<br />

gaicema kalen<strong>da</strong>ruli wlis ganmavlobaSi, Sesyidvebis wliuri gegma<br />

saagentos waredgineba Semsyidveli organizaciis Seqmnis (<strong>da</strong>fuZneb-<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

79


80<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

is) an Sesabamisi saerTaSoriso xelSekrulebis an/<strong>da</strong> sxva saxelmwifos<br />

safinanso organizaciasTan <strong>da</strong>debuli xelSekrulebis amoqmedebisTvis<br />

momdevno Tvis ara ugvianes 20 ricxvisa.<br />

Semsyidveli organizaciis mier sabiujeto (safinanso) wlis ganmavlobaSi<br />

erTgvarovani saqonlis, momsaxurebis an samuSaos Sesyidva<br />

ganixileba erT Sesyidvad, Tu igi finansdeba erTi wyaro<strong>da</strong>n.<br />

gamartivebuli saxelmwifo Sesyidva<br />

saxelmwifo Sesyidva SeiZleba ganxorcieldes gamartivebuli SesyidviT,<br />

Tu:<br />

saqonlis miwodeba, samuSaos Sesruleba an momsaxurebis gaweva<br />

mxolod erTi piris eqskluziuri uflebaa <strong>da</strong> ar arsebobs mizanSewonili<br />

alternativa Sesyidvis obieqtis Casanacvleblad;<br />

arsebobs ga<strong>da</strong>udebeli aucilebloba; aseT SemTxvevaSi Sesasyidi<br />

saqonlis raodenoba, samuSaos an momsaxurebis moculoba ar un<strong>da</strong><br />

aRematebodes ga<strong>da</strong>udebeli aucileblobiT gamowveuli problemebis<br />

mosagvareblad saWiro Sesabamis vadebs;<br />

rodesac aucilebelia Sesyidva ganxorcieldes imave mimwodeblisagan<br />

an imave mimwodebelTan <strong>da</strong>debuli xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli<br />

qvekontraqtorisagan, gar<strong>da</strong> im SemTxvevisa, rodesac<br />

gansaxorcielebeli Sesyidvis obieqtis savaraudo Rirebuleba aRemateba<br />

Tav<strong>da</strong>pirvelad Sesyiduli obieqtis Rirebulebas;<br />

saxelmwifoebrivi <strong>da</strong> sazogadoebrivi mniSvnelobis RonisZiebis<br />

SezRudul vadebSi Seuferxeblad Catarebis mizniT, saqarTvelos<br />

prezidentis an/<strong>da</strong> saqarTvelos mTavrobis samarTlebrivi aqtiT<br />

<strong>da</strong>dgin<strong>da</strong> Sesyidvebis ganxorcieleba;<br />

xorcieldeba erTi an erTze meti Sesyiduli avtosatransporto<br />

saSualebisa <strong>da</strong> kompiuteruli teqnikis axali, imave an gaumjobesebuli<br />

parametrebis mqone erTi an erTze meti avtosatransporto<br />

saSualebiTa <strong>da</strong> kompiuteruli teqnikiT Canacvleba;<br />

satendero dokumentacia<br />

satendero dokumentacia un<strong>da</strong> Seicavdes:<br />

a) moTxovnebs, romlebsac un<strong>da</strong> akmayofilebdnen pretendentebi<br />

SerCevisas;<br />

b) instruqcias pretendentTa satendero wina<strong>da</strong>debebis Sedgenis<br />

Sesaxeb;<br />

g) pretendentTa satendero wina<strong>da</strong>debebis Sefasebis wesebsa <strong>da</strong><br />

kriteriumebs, am kriteriumebis prioritetulobis miTiTebiT;<br />

d) Sesasyidi saqonlis raodenobas, samuSaos an momsaxurebis<br />

moculobas, saqonlis miwodebis, samuSaos Sesrulebis an momsaxurebis<br />

gawevis sasurvel an savaldebulo vadebs <strong>da</strong> adgils, agreTve sxva<br />

monacemebs, romelTa miTiTebas Semsyidveli organizacia saWirod<br />

miiCnevs Sesyidvis obieqtTan <strong>da</strong>kavSirebiT;<br />

e) Sesyidvis obieqtis teqnikuri <strong>da</strong> xarisxobrivi maCveneblebis<br />

srul aRweras, maT Soris, Sesabamis teqnikur specifikaciebs, gegmebs,<br />

naxazebsa <strong>da</strong> eskizebs, agreTve Sesyidvis obieqtis alternatiul<br />

teqnikur <strong>da</strong> xarisxobriv maCveneblebs, Tu amas <strong>da</strong>uSvebs Semsyidveli<br />

organizacia;


safasuris ganakveTi<br />

eleqtronuli tenderisa <strong>da</strong> gamartivebuli eleqtronuli tenderis<br />

procedurebis SemTxvevaSi satendero wina<strong>da</strong>debis wardgenisaTvis<br />

wesdeba safasuri 50 laris odenobiT.<br />

konsolidirebuli eleqtronuli tenderis procedurebis SemTxvevaSi<br />

satendero wina<strong>da</strong>debis wardgenisaTvis wesdeba safasuri 5 000<br />

laris odenobiT.<br />

safasuris ga<strong>da</strong>xdis wesi dgindeba kanonqvemdebare normatiuli<br />

aqtiT.<br />

xelSekrulebis pirobebi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sinjvis wesi<br />

saxelmwifo Sesyidvis Sesaxeb xelSekruleba ideba mxolod werilobiTi<br />

formiT, gar<strong>da</strong> sazRvargareT saqarTvelos diplomatiuri<br />

warmomadgenlobisa <strong>da</strong> sakonsulo <strong>da</strong>wesebulebis, agreTve Tav<strong>da</strong>cvis<br />

ataSesa <strong>da</strong> saqarTvelos Tav<strong>da</strong>cvis saministros warmomadgenlis mier<br />

gamartivebuli Sesyidvis saSualebiT ganxorcielebuli Sesyidvebis<br />

SemTxvevebisa <strong>da</strong> kanonqvemdebare normatiuli aqtiT gaTvaliswinebuli<br />

SemTxvevebisa.<br />

saxelmwifo Sesyidvis Sesaxeb xelSekrulebis Sesrulebis uzrunvelyofis<br />

mizniT, Sesyidvis obieqtis Taviseburebi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

SesaZlebelia gamoyenebul iqnes xelSekrulebis Sesrulebis garantirebis<br />

meqanizmi an <strong>da</strong>zRvevis moTxovna.<br />

saxelmwifo Sesyidvis Sesaxeb xelSekrulebis aucilebeli pirobebi<br />

<strong>da</strong> garantirebis meqanizmisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>zRvevis moTxovnis gamoyenebis<br />

wesi dgindeba kanonqvemdebare normatiuli aqtiT.<br />

gasaCivreba <strong>da</strong> <strong>da</strong>vebis ganxilva<br />

SesyidvebSi monawileobis msurvel <strong>da</strong> pretendent iuridiul <strong>da</strong><br />

fizikur pirebs xelSekrulebis <strong>da</strong>debamde SeuZliaT gaasaCivron Semsyidveli<br />

organizaciis an satendero komisiis qmedebebi Semsyidvel<br />

organizaciaSi an saagentoSi, Tu miaCniaT, rom Sesyidvisas <strong>da</strong>irRva<br />

am kanoniTa <strong>da</strong> Sesabamisi normatiuli aqtebiT <strong>da</strong>dgenili wesebi an/<br />

<strong>da</strong> Seilaxa uflebebi.<br />

xelSekrulebis <strong>da</strong>debamde SesyidvebSi monawileobis msurvel <strong>da</strong><br />

pretendent iuridiul <strong>da</strong> fizikur pirebs SesyidvasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

<strong>da</strong>vis ganxilvis mizniT SeuZliaT mimarTon saagentos.<br />

saCivars un<strong>da</strong> hqondes samarTlebrivi safuZveli <strong>da</strong> un<strong>da</strong> axldes<br />

momCivnis <strong>da</strong>sabuTebuli ganmarteba imis Sesaxeb, rom misi moTxovnebis<br />

<strong>da</strong>ukmayofileblobis SemTxvevaSi igi mniSvnelovnad <strong>da</strong>zaraldeba.<br />

saCivari ganxilvas ar eqvemdebareba, Tu Semsyidveli organizacia am<br />

kanonis Sesabamisad miiRebs ga<strong>da</strong>wyvetilebas Sesyidvis proceduris<br />

Sewyvetis Sesaxeb.<br />

satransfero politika<br />

transferebis tipebi<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebulia Semdegi saxis transferebi:<br />

gaTanabrebiTi transferi - eqskluziur uflebamosilebaTa ganx-<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

81


82<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

orcielebis uzrunvelyofis mizniT adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis biujetisaTvis saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n <strong>da</strong>dgenili formulis<br />

Sesabamisad gamoyofili Tanxebi, romelTa gamoyenebis mimarTulebebs<br />

<strong>da</strong>moukideblad gansazRvravs adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organo;<br />

miznobrivi transferi - delegirebul uflebamosilebaTa ganxorcielebis<br />

mizniT adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis<br />

mier saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n an/<strong>da</strong> avtonomiuri respublikis<br />

respublikuri biujeti<strong>da</strong>n finansuri <strong>da</strong>xmarebis saxiT miRebuli<br />

saxsrebi;<br />

specialuri transferi - gaTanabrebiTi <strong>da</strong> miznobrivi transferebis<br />

gar<strong>da</strong> erTi biujeti<strong>da</strong>n sxva biujetisaTvis finansuri <strong>da</strong>xmarebis<br />

saxiT gamoyofili saxsrebi;<br />

gaTanabrebiTi transferi<br />

gaTanabrebiTi transferi gaiangariSeba saqarTvelos sabiujeto<br />

kodeqsiT <strong>da</strong>mtkicebuli formulis mixedviT:<br />

T=E-R,<br />

sa<strong>da</strong>c,<br />

T - adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetisaTvis gamosayofi<br />

gaTanabrebiTi transferi;<br />

E - adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis xarjebisa<br />

<strong>da</strong> arafinansuri aqtivebis zrdis jami (TviTmmarTveli qalaqebisaTvis<br />

E gamoisaxeba rogorc Ecity, xolo municipalitetebisaTvis E -<br />

Em);<br />

R - adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis Semosavlebi<br />

(grantebis gar<strong>da</strong>), romelic calkeuli adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulis biujetisaTvis gaiangariSeba mimdinare wlis prognozisa<br />

<strong>da</strong> gasuli 3 wlis faqtobrivi maCveneblebis tendenciis mixedviT;<br />

im adgilobriv TviTmmarTvel erTeuls, romlis biujetis Semosavlebi<br />

(gar<strong>da</strong> grantebisa) aRemateba amave biujetis xarjebsa <strong>da</strong><br />

arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong>s, gaTanabrebiTi transferi ar gamoeyofa.


meore ciklis treningebis<br />

Semajamebeli angariSi<br />

II<br />

2010 wlis zafxulsa <strong>da</strong> Semodgomaze, gaimarTa treiningebis cikli<br />

Temaze ”adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi”. treiningebSi<br />

monawileoba miiRo adgilobrivi TviTmmarTvelobis 151-ma sajaro<br />

moxelem, specialistebma finansur, sabiujeto <strong>da</strong> Sesyidvebis sakiTxebSi.<br />

winamdebare dokumenti momzadebulia, aRniSnul Sexvedrebze<br />

<strong>da</strong>smuli problematuri sakiTxebis ganzogadebisa <strong>da</strong> analizis safuZvelze.<br />

dokumentSi aseve mocemulia programis eqspertTa xedvebi<br />

zogierTi problematuri sakiTxis <strong>da</strong>regulirebis kuTxiT.<br />

biujetirebis ZiriTadi principebi<br />

TviTmmarTvelobebis sakuTari Semosulobebi Zalian mwiria <strong>da</strong><br />

is, ZiriTa<strong>da</strong>d, mimdinare xarjebis <strong>da</strong>finansebas xmardeba. arsebuli<br />

praqtikis Seswavlis safuZvelze SeiZleba <strong>da</strong>vaskvnaT, rom kapitaluri<br />

proeqtebis ganxorcieleba an specialuri transferiT an<br />

<strong>municipaluri</strong> ganviTarebis fondis saxsrebiT xorcieldeba. aRniSnuli<br />

proeqtebis <strong>da</strong>finansebis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba TviTmmarTvelobebis<br />

prerogativas scdeba, riTac TviTmmarTvelobis <strong>da</strong>moukideblad<br />

ganxorcielebis xarisxi mniSvnelovnad mcirdeba.<br />

gamoiTqva mosazreba, rom finansTa saminisrosgan transferis<br />

moTxovnis SemTxvevaSi TviTmmarTvelobebs sTxoven aCvenon arsebuli<br />

naSTi. anu Tu TviTmmarTvelobas aqvs angariSze fuli transferis<br />

Camoricxvas ayovneben. es SeiZleba mizanSewonili iyos miznobrivi <strong>da</strong><br />

specialuri transferiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis <strong>da</strong>finansebis<br />

SemTxvevaSi, Tumca ar un<strong>da</strong> exebodes gaTanabrebiT transfers.<br />

biujetis angariSgebis dros sakaso meTodis gamoyeneba qmnis<br />

problemebs. gansakuTrebiT problematuria wlis bolo periodi. aris<br />

SemTxvevebi rodesac ver eswreba Tanxis saangariSo wels angariSi<strong>da</strong>n<br />

ga<strong>da</strong>ricxva <strong>da</strong> is momdevno wlis <strong>da</strong>sawyisSi CamoiWreba. sakaso meTodis<br />

Tanaxmad es momdevno wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelia. <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong><br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

83


84<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

SemTxveva, rom wlis bolos gasacemi premia momdevno wlis <strong>da</strong>sawyisSi<br />

ga<strong>da</strong>iricxa angariSi<strong>da</strong>n. sasurvelia TviTmmarTvelobis biujetebisaTvis<br />

aRricxva-angariSgebis procesSi <strong>da</strong>ricxvis meTodis principebis<br />

Semotana.<br />

TviTmmarTvelobebis teritoriaze gamavali saerTo saxelmwifoebrivi<br />

mniSvnelobis gzis ganaTebis xarjebs TviTmmarTvelobebi<br />

sakuTari Semosulobebi<strong>da</strong>n ixdian. es ar aris swori midgoma, radgan<br />

gza visac ekuTvnis manve un<strong>da</strong> moaxdinos misi ganaTeba.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesobaSi soflad arsebuli wylis miwodebis<br />

sistemis sakiTxi gaurkvevelia. ar ician ga<strong>da</strong>eca Tu ara es qoneba saqarTvelos<br />

wyals <strong>da</strong> vin un<strong>da</strong> moaxdinos am qselis reabilitacia.<br />

mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens sakrebulos wevrebze benzinis<br />

<strong>da</strong> telefonis xarjebis anazRaureba. xSirad ismeba kiTxva Tu rogor<br />

un<strong>da</strong> gaices es Tanxebi <strong>da</strong> rogor un<strong>da</strong> moxdes misi buRaltruli<br />

aRricxva. Tav<strong>da</strong>pirvelad un<strong>da</strong> vTqvaT, rom samuSao procesTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebuli xarjebis anazRaureba <strong>da</strong>mqiraveblis valdebulebaa.<br />

sakrebulos wevroba (gar<strong>da</strong> komisiis <strong>da</strong> fraqciis Tavjdomareebisa)<br />

ar anazRaurdeba, Tumca gaweuli xarjebis <strong>da</strong>farva un<strong>da</strong> moxdes. Sesabamisad,<br />

aucilebelia, benzinis <strong>da</strong> telefonis xarjebis <strong>da</strong>sabuTeba.<br />

benzinze saWiroa avtomobilis markis, mimarTulebis, kilometra-<br />

Jis miTiTeba. aqe<strong>da</strong>n gamoiTvleba benzinis moxmareba. telefonTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT sasurvelia nomeri, romelzec moxdeba Tanxis <strong>da</strong>ricva<br />

ekuTvnodes TviTmmarTvelobas. Tu xdeba Tanxebis buRaltrulad<br />

<strong>da</strong>sabuTeba, maSin es Tanxebi ar eqvemdebareba saSemosavlo ga<strong>da</strong>saxadiT<br />

<strong>da</strong>begvras, xolo Tu ver sabuTdeba, maSin is iTvleba fizikuri<br />

piris Semosavlad <strong>da</strong> aucilebelia <strong>da</strong>mqiraveblis mier saSemosavlo<br />

ga<strong>da</strong>saxadis biujetSi ga<strong>da</strong>ricxva.<br />

problemas warmoadgens yoveldRiuri Semosulobebis Sesaxeb<br />

informaciis avtomatur reJimSi miReba. TviTmmarTvelobebs uwevT<br />

xazinaSi siaruli <strong>da</strong> yoveldRiuri Semosulobebis Sesaxeb informaciis<br />

miReba. sasurveli iqneba eleqtronuli sistemis amuSaveba,<br />

sa<strong>da</strong>c TviTmmarTvelobas SesaZlebloba eqneba avtomatur reJimSi<br />

miiRos informacia Semosulobebis Sesaxeb. eleqtronul reJimSi informaciis<br />

miRebis SesaZlebloba TviTmmarTvelobebs bolo period-<br />

Si gauCn<strong>da</strong>T.<br />

soflis <strong>da</strong>xmarebis programis ganxorcielebis Sedegad gamovlin<strong>da</strong><br />

soflad arsebuli prioritetebi. maTgan erT-erTi mniSvnelovani<br />

problema, romelTa umetesoba sofels awuxeb<strong>da</strong> <strong>da</strong> nawilobriv exlac<br />

awuxebs sasaflaoebis movla patronobaa. es sakiTxi saWiroebs TviTmmarTvelobis<br />

mier ukeT Seswavlas <strong>da</strong> problemis ga<strong>da</strong>Wris gzebis Ziebas.<br />

SesaZleblobad <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong> kerZo samarTlis iuridiuli piris Seqmna<br />

TviTmmarTvelobis mier, romelsac marTvaSi ga<strong>da</strong>ecema aRniSnul teritoriaze<br />

arsebuli sasaflaoebi. mas SeeZleba TviTmmarTvelobasTan<br />

SeTanxmebiT <strong>da</strong>adginos yovelTviuri/kvartaluri ga<strong>da</strong>saxdeli.<br />

`TviTmarTvelobis Sesaxeb~ organul kanonSi ganxorcielebuli<br />

bolo cvlilebis Sedegad TviTmmarTvelobis sakuTar uflebamosilebad<br />

ganisazRvra <strong>da</strong>saqmebis xelSewyobis <strong>municipaluri</strong> programebis<br />

<strong>da</strong>mtkiceba. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom TviTmmarTvelobas ar<br />

gaaCnia adekvaturi resursi am funqciis Sesasruleblad. erTaderTi,


ac am mimarTulebiT xorcieldeba, aris Sesyidvebis procedurebSi<br />

adgilobrivi mosaxleobis CarTvis pirobad gansazRvra.<br />

municipalitetebSi momuSave rwmunebulebi ukmayofilo arian<br />

socialuri subsidiebis saagentos muSaobiT. maTi azriT, bevrma socialurad<br />

gaWirvebulma ojaxma ver miiRo saxelmwifo <strong>da</strong>xmareba.<br />

sasurvelia ojaxebis socialuri mdgomareobis analizis procesSi<br />

CarTuli iyos TviTmmarTveloba rwmunebulebis saxiT. aucilebelia<br />

TviTmmarTvelobas <strong>da</strong> adgilobriv xelisuflebas Soris mWidro TanamSromloba.<br />

TviTmmarTvelobis biujetSi wlis ganmavlobaSi mravali cvlileba<br />

xorcieldeba, rac <strong>da</strong>kavSirebulia centraluri xelisuflebis<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebebTan. adgilobrivi biujetis Semosulobebis didi<br />

nawili TviTmmarTvelobis mier prognozirebadi ar aris. magaliTad,<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi; specialuri transferi; <strong>municipaluri</strong> ganviTarebis<br />

fondis mier <strong>da</strong>finansebuli proeqtebi. centraluri xelisuflebis<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebiT saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n Tanxis gamoyofis<br />

faqti ki maqsimum erT TveSi un<strong>da</strong> aisaxos adgilobriv biujetSi cvlilebis<br />

saxiT. gamomdinare aqe<strong>da</strong>n, wlis ganmavlobaSi mravlad ganxorcielebuli<br />

cvlilebis mizezi ara TviTmmarTvelobis, aramed centraluri<br />

xelisuflebis sabiujeto procesis arasworad warmarTvaa.<br />

sasurvelia wlis <strong>da</strong>sawyisSi ganisazRvros is proeqtebi, romelTac<br />

<strong>da</strong>afinansebs centraluri xelisufleba (maT Soris <strong>municipaluri</strong><br />

ganviTarebis fondi).<br />

TviTmmarTvelobebis umetesobas miaCnia, rom adgilobrivi<br />

xelisuflebis mier sesxis aRebis aucilebloba ar arsebobs <strong>da</strong> finansTa<br />

saministrosTvis am TxovniT ar miumarTavT. TviTmmarTvelobebis<br />

mcire nawilma ki sesxi finansTa saministrosgan aiRo. kanonSi arsebuli<br />

SezRudva sesxis aRebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT TviTmmarTvelobebs<br />

problemas ar uqmnis.<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis me-16 muxlis Tanaxmad,<br />

TviTmmarTvelobis sakuTar uflebamosilebas miekuTvneba<br />

TviTmmarTveli erTeulis sivrciT-teritoriuli <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> TviTmmarTveli<br />

erTeulis sivrciT-teritoriuli <strong>da</strong>gegmvis normebisa <strong>da</strong><br />

wesebis gansazRvra; miwaTsargeblobis generaluri gegmis, ganaSenianebis<br />

regulirebis gegmis, <strong>da</strong>saxlebaTa teritoriebis gamoyenebisa<br />

<strong>da</strong> ganaSenianebis regulirebis wesebis <strong>da</strong>mtkiceba; TviTmmarTveli<br />

erTeulis teritoriis keTilmowyobisa <strong>da</strong> sainJinro infrastruqturis<br />

ganviTarebis programebis <strong>da</strong>mtkiceba. TviTmmarTvelobebis<br />

umetesobas am uflebamosilebis ganxorcielebis saSualeba (ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

finansuri) ar gaaCnia.<br />

Tbilisis mier `sapensio <strong>da</strong>namatebis~ socialuri programis ganxorcieleba<br />

ukmayofilebas iwvevs sxva TviTmmarTvelobebSi mcxovreb<br />

pensionerebSi. aucilebelia SeizRudos saxelmwifo mniSvnelobis<br />

socialuri programebis sxva<strong>da</strong>sxva TviTmmarTvelobebSi sxva<strong>da</strong>sxvagvarad<br />

ganxorcieleba, rac iwvevs mosaxleobaSi arasamarTlianobis<br />

SegrZnebas.<br />

TviTmmarTvelobebs miaCniaT, rom saxanZro <strong>da</strong> gawvevis samsaxuris<br />

gamgeobis struqturaSi arseboba ar aris gamarTlebuli. mexanZre<br />

ar un<strong>da</strong> warmoadgendes sajaro moxeles. am samsaxurebisaTvis<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

85


86<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

gamoyofili <strong>da</strong>finanseba saerTo <strong>da</strong>niSnulebis saxelmwifo momsaxurebis<br />

muxlSi ar jamdeba. problematuria mexanZris mier yovelwliuri<br />

qonebrivi deklaraciis Sevsebis sakiTxi. sasurvelia, gamgeobis<br />

am samsaxurebis kerZo samarTlis iuridiul pirad Camoyalibeba <strong>da</strong><br />

biujeti<strong>da</strong>n subsidireba.<br />

sakurorto zonebSi (gansakuTrebiT zRvispira TviTmmarTvelobebSi)<br />

sakurorto sezonze mniSvnelovnad izrdeba sayofacxovrebo<br />

narCenebis gatanisa <strong>da</strong> teritoriis <strong>da</strong>sufTavebis xarjebi,<br />

rac gamowveulia turistebis raodenobis zrdiT. sasurvelia,<br />

am sakiTxis gaTvaliswineba moxdes TviTmmarTvelobebis gaTanabrebis<br />

dros.<br />

sabiujeto kodeqsis miRebiT gansxvavebuli regulaciebi naklebad<br />

aris warmodgenili. Tumca sxva<strong>da</strong>sxva kanonebis Tavmoyra <strong>da</strong><br />

terminebis <strong>da</strong>konkreteba namdvilad win ga<strong>da</strong>dgmuli nabijia.<br />

gamgeobis samsaxurebis umetesobaSi specialistebs erTi <strong>da</strong> igive<br />

xelfasebi aqvT, Tumca zog samsaxurSi samuSao <strong>da</strong> pasuxismgebloba<br />

gacilebiT maRalia, vidre meoreSi. am sakiTxis <strong>da</strong>regulireba TviTmmarTvelobas<br />

SeuZlia.<br />

xSirad ismeba kiTxva, Tu romeli wlebis biujetebis Semowmeba<br />

SeuZlia kontrolis palatas. 2009 wels ganxorcielebuli sakanonmdeblo<br />

cvlilebebis Sedegad kontrolis palatas SeuZlia TviTmmarTvelobis<br />

biujetis Semosulobebisa <strong>da</strong> xarjebis kontroli.<br />

aRniSnul cvlilebamde ki mas SeeZlo TviTmmarTvelobis biujetSi<br />

Seemowmebina mxolod saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n miznobrivad Caricxuli<br />

Tanxebis xarjvis siswore.<br />

ga<strong>da</strong>saxadebi <strong>da</strong> mosakreblebi<br />

mniSvnelovan problemas warmoadgens saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT<br />

gaTvaliswinebuli ga<strong>da</strong>mxdelis pirad angariSze ga<strong>da</strong>saxadebis aRricxva-angariSgebis<br />

wesi. kerZod, Tu sawarmos romelime saerTo saxelmwifoebriv<br />

ga<strong>da</strong>saxadSi aqvs metoba (ZiriTa<strong>da</strong>d dRg); adgilobriv<br />

ga<strong>da</strong>saxadSi nakleboba (<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi) <strong>da</strong> saerTo jamSi gamodis<br />

metoba, mas <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadze sauravi ar ericxeba. umetes<br />

SemTxvevaSi sawarmoebs gaaCniaT metoba dRg-Si <strong>da</strong> amis gamo aRar<br />

ixdian <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxads. Sedegad zaraldeba adgilobrivi biujeti.<br />

es midgoma misaRebia sawarmosaTvis, radgan mas erT ga<strong>da</strong>saxadSi<br />

metad ga<strong>da</strong>xdili Tanxis gamoyeneba sxva ga<strong>da</strong>saxadSi un<strong>da</strong> SeeZlos.<br />

ga<strong>da</strong>saxadebis pirad baraTze aRricxvasTan <strong>da</strong>kavSirebiT sasurvelia<br />

ganxorcieldes cvlileba <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saxadebi <strong>da</strong>iyos adgilobriv<br />

<strong>da</strong> saerTo-saxelmwifoebriv ga<strong>da</strong>saxadebad. saerTo saxelmwifoebriv<br />

ga<strong>da</strong>saxadebSi metobam un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>faros saerTo saxelmwifoebriv ga<strong>da</strong>saxadSi<br />

nakleboba, magaliTad, dRg-Si metoba ga<strong>da</strong>faravs mogebis<br />

ga<strong>da</strong>saxadSi naklebobas. am modelis Tanaxmad adgilobriv ga<strong>da</strong>saxadSi<br />

arsebuli naklebobis saerTo saxelmwifoebrivi ga<strong>da</strong>saxadebiT<br />

ga<strong>da</strong>farva veRar moxdeba.<br />

zemoT moyvanili problemis gamo mniSvnelovnad zaraldeba ramdenime<br />

TviTmmarTveloba. kerZod, is TviTmmarTvelobebi, romlTac<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadSi didi Tanxebi aqvT misaRebi <strong>da</strong> amis gamo gaTanabrebiT<br />

transfers ver iReben. anu isini ormagad <strong>da</strong>zaraldnen.


<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis gaangariSebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT xSiria<br />

gaurkveveli sakiTxebi. TviTmmarTvelobebis nawils miaCnia, rom<br />

TviTmmarTvelobis mier gaweuli ekonomikuri saqmianoba ga<strong>da</strong>saxadebiT<br />

ar ibegreba, rac mc<strong>da</strong>ria. sajaro <strong>da</strong>wesebulebebi ganTavisuflebuli<br />

arian ga<strong>da</strong>saxadebisgan (maT Soris <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi) Tu<br />

isini ar ewevian ekonomikur saqmianobas. rodesac TviTmmarTveloba<br />

xelSekrulebis safuZvelze momsaxurebas (kanoniT gaTvaliswinebulze<br />

zeviT) uwevs sxva subieqts, maSin es operacia CaiTvleba ekonomikur<br />

saqmianobad <strong>da</strong> eqvemdebare <strong>da</strong>begvras.<br />

mniSvnelovani sakiTxia TviTmmarTvelobis mier Seqmnili aipebis<br />

(ZiriTa<strong>da</strong>d, skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebi) saga<strong>da</strong>saxado<br />

<strong>da</strong>begvris sakiTxi. TviTmmarTvelobebis umetesobaSi sabavSvo<br />

baRebi mSoblebisganac iReben Tanxebs, raTa moaxdinon sakvebis xarjebis<br />

<strong>da</strong>farva. zog baRs <strong>da</strong>matebiT aqvs gaxsnili wreebi, risTvisac<br />

mSoblebi ixdian Tanxebs. saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Tanaxmad aRniSnuli<br />

saqmianobebi ekonomikuri saqmianobis nawilia <strong>da</strong> misi ganmaxorcielebeli<br />

piri valdebulia moaxdinos saga<strong>da</strong>saxado <strong>da</strong>begvris warmoeba.<br />

msgavs SemTxvevebze aRar vrceldeba saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT <strong>da</strong>dgenili<br />

SeRavaTebi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadTan <strong>da</strong>kavSirebiT. ekonomikuri<br />

saqmianobisaTvis gamoyenebuli qoneba ibegreba <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadiT,<br />

romelic adgilobriv biujetSi un<strong>da</strong> Cairicxos. Tumca aRniSnuli<br />

aip-ebis ZiriTadi <strong>da</strong>finanseba isev TviTmmarTvelobis biujeti<strong>da</strong>n<br />

xorcieldeba. ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis dros aucilebelia<br />

mogebis ga<strong>da</strong>saxadis gaangariSeba; deklaraciis wardgena <strong>da</strong><br />

aseTis arsebobis SemTxvevaSi saxelmwifo biujetSi ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>. mogebis<br />

ga<strong>da</strong>saxadis gaangariSebis dros ekonomikuri saqmianobi<strong>da</strong>n miRebul<br />

Semosavals un<strong>da</strong> gamoakldes am Semosavlis miRebisTvis saWiro xarjebi.<br />

TviTmmarTvelobebis nawils miaCnia, rom umjobesi iqneba adgilobrivi<br />

mosakreblis administrirebac saga<strong>da</strong>saxadom moaxdinos,<br />

Tumca am SemTxvevaSi SesaZlebelia, TviTmmarTvelobebis <strong>da</strong>moukideblobis<br />

xarisxis Semcireba.<br />

saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Tanaxmad, <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis<br />

SemoReba xdeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis mier saga<strong>da</strong>saxado<br />

kodeqsiT gaTvaliswinebuli zRvrebis farglebSi <strong>da</strong> es<br />

ga<strong>da</strong>saxadi moqmedebs konkretuli TviTmmarTvelobis teritoriaze.<br />

sawarmoTa <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis zRvari saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT<br />

gansazRvrulia ara umetes 1 procentisa. yvela TviTmmarTvelobas<br />

SemoRebuli aqvs ga<strong>da</strong>saxadis maqsimaluri ganakveTi. Sesabamisad,<br />

TviTmmarTvelobebs Soris konkurenciis principi ar muSaobs. gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovani gax<strong>da</strong> es sakiTxi TviTmmarTvelobis Sesaxeb<br />

organul kanonSi cvlilebebis ganxorcielebis Semdeg, sa<strong>da</strong>c TviTmmarTvelobis<br />

sakuTar uflebamosilebas <strong>da</strong>emata investiciebis<br />

mimarTulebis gansazRvra <strong>da</strong> investorebis xelisSewyoba. TviTmmarTvelobebis<br />

mniSvnelovani berketi investiciebis xelSesawyobad<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis ganakveTiT investoris <strong>da</strong>interesebaa.<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwaze <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis ganakveTi<br />

<strong>da</strong>mokidebulia miwis mdebareobaze; miwis <strong>da</strong>niSnulebasa <strong>da</strong><br />

miwis mosavlianobaze. karg <strong>da</strong> mwir miwebs Soris gamijvnis gakeT-<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

87


88<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

eba Zalian rTuli <strong>da</strong> Zviria. es problema saWiroebs centraluri<br />

xelisuflebis mier specialuri programis SemuSavebas.<br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis administrirebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT gansxvavebuli<br />

poziciebi fiqsirdeba TviTmmarTvelobebis mixedviT. yvela<br />

aRiarebs, rom saga<strong>da</strong>saxado organo adgilobriv xelisuflebasTan<br />

ar TanamSromlobs <strong>da</strong> ZiriTadi parametrebis Sesaxeb informaciis<br />

miReba mxolod finansTa saministrosgan aris SesaZlebeli. TviTmmarTvelobis<br />

mier SemoRebuli <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis ga<strong>da</strong>mxdelTa<br />

Sesaxeb detaluri informaciis miRebis ufleba TviTmmarTvelobas<br />

ar aqvs, radgan es informacia, saga<strong>da</strong>saxado samsaxuris TqmiT, komerciul<br />

saidumloebas warmoadgens. Tumca TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetSi Caricxuli <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis identificireba mainc Sesa-<br />

Zlebelia. TviTmmarTvelobebis nawilis azriT umjobesi iqnebo<strong>da</strong><br />

<strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis sakuTari resursebiT administrireba, radgan<br />

saga<strong>da</strong>saxadosTvis <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadis amoReba meorexarisxovania<br />

<strong>da</strong> igi, ZiriTa<strong>da</strong>d, saxelmwifo biujetis Sevsebazea orientirebuli.<br />

TviTmmarTvelobebis nawili ki adgilobrivi ga<strong>da</strong>saxadis sakuTari<br />

ZalebiT administrirebas SeuZleblad Tvlis. sasurvelia, gaizardos<br />

saga<strong>da</strong>saxado organosa <strong>da</strong> TviTmmarTvelobas Soris komunikaciis<br />

xarisxi. am mxriv, gansakuTrebiT mZime mdgomareobaa msxvil ga<strong>da</strong>mxdelTa<br />

inspeqciasTan.<br />

saqalaqo samgzavro ga<strong>da</strong>yvanebis mosakreblis SemoReba kanonmdeblobis<br />

Tanaxmad <strong>da</strong>saSvebia mxolod TviTmmarTveli qalaqis teritoriaze.<br />

TviTmmarTvelobis umetesobas miaCnia, rom am mosakreblis<br />

municipalitetebze gavrcelebis SemTxvevaSi araferi ar Seicvlebo<strong>da</strong>,<br />

radgan mosakreblis SemoRebiT momsaxurebis tarifebi gaizrdeba<br />

<strong>da</strong> mosaxleobis xelmisawvdomobas Seamcireb<strong>da</strong>. Tumca ramdenime<br />

TviTmmarTvelobam <strong>da</strong>afiqsira sawinaaRmdego pozicia. sasurvelia,<br />

am mosakreblis SemoReba SeeZlos yvela TviTmmarTvelobas <strong>da</strong><br />

romelic msgavs regulirebas ganaxorcielebs mosakreblis akrefac<br />

SeeZlos.<br />

TviTmmarTvelobebis umetesobaSi realurad moqmedebs <strong>da</strong>sufTavebis,<br />

mSeneblobis <strong>da</strong> satendero mosakrebeli.<br />

problemad <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong> adgilobrivi mosakreblebis Sesaxeb <strong>da</strong><br />

saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanonSi (maT Soris am kanonis Tanaxmad<br />

miRebuli debuleba) satendero mosakreblis Sesaxeb urTierTsawinaaRmdego<br />

informaciis arseboba. adgilobrivi mosakreblebis<br />

Sesaxeb kanoniT satendero mosakreblis maqsimaluri ganakveTi 200<br />

lars Seadgen<strong>da</strong>, xolo Sesyidvebis Sesaxeb kanoni pir<strong>da</strong>pir adgens<br />

150 lars. es sakiTxi 2010 wlis agvistoSi ganxorcielebuli cvlilebis<br />

Sedegad gaswor<strong>da</strong>.<br />

problemas warmoadgens saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebis<br />

wessa <strong>da</strong> sabiujeto kodeqsiT gaTvaliswinebul regulaciebs Soris<br />

arsebuli Seusabamobebi. kerZod, sabiujeto kodeqsis Tanaxმad, adgilobrivi<br />

xelisuflebis mier ga<strong>da</strong>xdevinebuli mosakrebeli srulad<br />

iricxeba adgilobriv biujetSi. xolo Sesyidvebis wesis Tanaxmad es<br />

Tanxa 3 dRis va<strong>da</strong>Si eqvemdebareba centralur biujetSi ga<strong>da</strong>ricxvas.<br />

es Zveli Canaweria, romelic gasworebas saWiroebs.<br />

<strong>da</strong>sufTavebis mosakrebliT miRebuli saxsrebi am sferoze biu-


jetiT gamoyofili Tanxebis Zalian mcire nawilia. SeiZleba iTqvas,<br />

rom mosakreblis amoReba did problemebTanaa <strong>da</strong>kavSirebuli.<br />

aucilebelia erovnul doneze moxdes am sakiTxis <strong>da</strong>regulireba.<br />

gamoiTqva mosazreba am mosakreblis gauqmebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT.<br />

Tumca es warmoadgens sakuTar Semosulobas <strong>da</strong> misi gauqmeba kide<br />

ufro Seamcirebs TviTmmarTvelobis biujetis <strong>da</strong>moukideblobas. am<br />

mxriv, mniSvnelovani cvlilebebi igegmeba 2011 wli<strong>da</strong>n.<br />

<strong>da</strong>sufTavebis mosakrebelTan <strong>da</strong>kavSirebiT problemas warmoadgens<br />

imis <strong>da</strong>dgena, Tu vin sad cxovrobs. Caweris instituti aRar<br />

arsebobs <strong>da</strong> SeuZlebelia <strong>da</strong>adgino Tu ramdeni a<strong>da</strong>miani cxovrobs<br />

ama Tu im misamarTze. amas emateba turistuli sezonis dros kerZo<br />

seqtorSi turistebis zr<strong>da</strong>.<br />

TviTmmarTvelobebis nawili afiqsirebs, rom <strong>da</strong>sufTavebis mosakreblis<br />

SemoRebamde Sps-ebi ukeT axdendnen momsaxurebis safasuris<br />

mosaxleobi<strong>da</strong>n amoRebas. mosakreblis SemoRebam mosaxleoba-<br />

Si ver imuSava <strong>da</strong> am sferos <strong>da</strong>finansebis udidesi nawili TviTmmarTvelobaze<br />

modis.<br />

bolo periodSi <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadTan <strong>da</strong>kavSirebuli cvlilebebi<br />

mniSvnelovnad azaralebs adgilobriv biujets. magaliTad,<br />

ind/mewarmeebis sawarmoTa <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadisgan ganTavisuflebam<br />

mniSvnelovani Tanxebi <strong>da</strong>aklo adgilobrivi biujetis saga<strong>da</strong>saxado<br />

Semosavlebs. centralur doneze miRebuli ga<strong>da</strong>wyvetileba, romelic<br />

azaralebs TviTmmarTvelobis biujets un<strong>da</strong> iqnes gaanalizebuli.<br />

TviTmmarTvelobebis <strong>da</strong>naklisi un<strong>da</strong> Seivsos alternatiuli<br />

wyaro<strong>da</strong>n. mniSvnelovania, rom <strong>da</strong>matebiTi saxsrebis <strong>gankargva</strong>Si<br />

TviTmmarTvelobebi iyvnen <strong>da</strong>moukideblebi, rogorc es <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi<strong>da</strong>n<br />

mobilizebuli Tanxebis gankargvis dros xdeba.<br />

TviTmmarTvelobebs miaCniaT, rom saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT gaTvaliswinebuli<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwis <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>saxadi<br />

ar aris adekvaturi <strong>da</strong> SesaZlebelia ufro maRali ga<strong>da</strong>saxadebis<br />

<strong>da</strong>weseba. saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Tanaxmad TviTmmarTvelobas<br />

SeuZlia saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT gansazRvruli ganakveTebi gazardon<br />

150 procentamde an Seamciron 50 procentamde. umetesobas am normiT<br />

ar usargebliaT <strong>da</strong>, Sesabamisad, gaugebaria, Tu ratom iTxoven<br />

saga<strong>da</strong>saxado kodeqsiT ga<strong>da</strong>saxadis zr<strong>da</strong>s.<br />

xSirad ismeba kiTxva: SesaZlebelia Tu ara <strong>da</strong>sufTavebis mosakreblis<br />

TviTmmarTvelobis konkretul teritoriaze SemoReba?<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom kanoniT am mosakreblis SemoRebis dros TviTmmarTvelobebis<br />

teritoriebad <strong>da</strong>yofa gaTvaliswinebuli ar aris. mosakrebeli<br />

warmoadgens konkretuli momsaxurebisaTvis ga<strong>da</strong>saxdel<br />

Tanxas. rogorc wesi, mas ar gaaCnia fiskaluri funqcia <strong>da</strong> anaz-<br />

Raureba TviTRirebulebis fasad xdeba. Tu TviTmmarTveloba eweva<br />

msgavs momsaxurebas maSin man un<strong>da</strong> SemoiRos aRniSnuli mosakrebeli.<br />

Tu momsaxurebis gaweva moxdeba TviTmmarTvelobis centrSi, maSin<br />

am mosakreblis ga<strong>da</strong>mxdelebi iqnebian im teritoriaze macxovrebeli<br />

mosaxleoba <strong>da</strong> iuridiuli subieqtebi. mosakreblis amoReba im<br />

pirebisgan visac ar emsaxurebian ar SeiZleba. es mosakrebeli sayofacxovrebo<br />

narCenebis gatanasTan erTad quCebis <strong>da</strong>gva-<strong>da</strong>sufTavebasac<br />

iTvaliswinebs. aq ki sa<strong>da</strong>vo xdeba Tu vin sargeblobs sufTa<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

89


90<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

quCiT: mxolod am <strong>da</strong>saxlebaSi macxovrebeli Tu mTlianad TviTmmarTvelobis<br />

mosaxleoba. saubaria TviTmmarTvelobis centralur<br />

ubanze.<br />

<strong>da</strong>sufTavebis mosakrebelTan <strong>da</strong>kavSirebiT problemas warmoadgens<br />

iuridiuli pirebisaTvis xelSekrulebebis gaformeba<br />

momsaxurebis gamwev kompaniasTan. makontroleblebis nawili iuridiul<br />

pirebs <strong>da</strong>rRvevad uTvlis momsaxurebis gamwev kompaniasTan<br />

xelSekrulebis ar arsebobas. <strong>da</strong>sufTavebis mosakrebeli warmoadgens<br />

TviTmmarTvelobis mier SemoRebul mosakrebels, rac kanoniT<br />

aris gansazRvruli <strong>da</strong> misi ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> savaldebuloa adgilobriv biujetSi,<br />

aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, xelSekrulebis gaformeba momsaxurebis<br />

gamwev kompaniasa <strong>da</strong> iuridiul pirs Soris ar aris saWiro. arsebuli<br />

sqemis Tanaxmad, iuridiul pirebs <strong>da</strong>sufTavebis momsaxurebas TviTmmarTveloba<br />

uwevs <strong>da</strong>, mosakreblis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>, Sesabamisad, adgilobriv<br />

biujetSi xdeba. rac Seexeba <strong>da</strong>sufTavebis kompanias, mas, Tavis<br />

mxriv, TviTmmarTveloba qiraobs sakuTari uflebamosilebis gansaxorcieleblad.<br />

iuridiul <strong>da</strong> fizikur pirebs SeuZliaT <strong>da</strong>matebiTi<br />

momsaxurebis gawevis mizniT xelSekruleba gauformon <strong>da</strong>sufTavebis<br />

kompanias. rac Seexeba <strong>da</strong>sufTavebisTvis gaweuli Tanxebis buRaltrul<br />

aRiarebas: biujetSi mosakreblis ga<strong>da</strong>xdis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

dokumenti warmoadgens sabuTs, romelic buRalteriaSi aRiardeba.<br />

TviTmmarTveloba, Tavis mxriv, valdebulia, yovelTviurad <strong>da</strong>beWdos<br />

`qviTari~/`Setyobineba~, romelic miuTiTebs mosakreblis sidideze.<br />

sabiujeto klasifikatori<br />

amxanagobebis xelSewyobis programis farglebSi TviTmmarTvelobebma<br />

2010 wels mTlianad (Tana<strong>da</strong>finansebis gareSe) <strong>da</strong>afinanses<br />

amxanagobebi. wina wlebSi es xorcieldebo<strong>da</strong> Tana<strong>da</strong>finansebis<br />

meqanizmiT. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom Tana<strong>da</strong>finanseba swori meqanizmia,<br />

radgan Tu amxanagobas es problema awuxebs man mciredi mainc un<strong>da</strong><br />

gaiRos problemis mosagvareblad. Tumca TviTmmarTvelobis ga<strong>da</strong>sawyvetia<br />

(Sesabamisi programis farglebSi) moiTxovs Tu ara Tana<strong>da</strong>finansebas.<br />

sabiujeto klasifikaciiT gaTvaliswinebuli premiebis, <strong>da</strong>namatebis<br />

<strong>da</strong> honorarebis ganmartebebi ar gvxvdeba sajaro samsaxuris<br />

Sesaxeb kanonSi. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom es klasifikatori mxolod<br />

saqarTvelosTvis ar aris Seqmnili <strong>da</strong>, Sesabamisad, masSi gacilebiT<br />

meti terminebi <strong>da</strong> ganmartebaa vidre saqarTvelos kanonmdebloba-<br />

Si. pirvel rigSi un<strong>da</strong> vixelmZRvaneloT sajaro samsaxuris Sesaxeb<br />

kanoniT <strong>da</strong>, Sesabamisad, gamoviyenoT klasifikatori.<br />

xSirad ismeba kiTxva Tu sad un<strong>da</strong> gatardes dekretis, biuletenis<br />

dros ga<strong>da</strong>saxdeli Tanxebi: Sromis anazRaurebaSi Tu socialurSi?<br />

Tu am Tanxebis ga<strong>da</strong>xdis valdebuleba kanoniT an xelSekrulebiT<br />

gaaCnia TviTmmarTvelobas, maSin es aris Sromis anazRaurebis muxliT<br />

aRsaricxavi xarji. xolo Tu TviTmmarTveloba nebayoflobiT<br />

(xelSekrulebis zemoT) gascems <strong>da</strong>matebiT Tanxas, maSin is aRiricxeba<br />

socialurSi.<br />

policiis adgilobrivi organoebis komunalur ga<strong>da</strong>saxadebs ix-


dian TviTmmarTvelobebi. am Tanxebs atareben saqonlisa <strong>da</strong> momsaxurebis<br />

muxlSi. anu isini Tanxas subsidiis saxiT ar uricxaven policias,<br />

aramed xdeba komunaluri ga<strong>da</strong>saxadebis qviTrebis warmodgena<br />

<strong>da</strong> TviTmmarTveloba ixdis am Tanxebs.<br />

funqciur klasifikaciaSi mcire uzustobebi xSiria; gansakuTrebiT<br />

im dros, rodesac saubaria kapitalur programaze socialuri<br />

fenebisaTvis (devnilebi). un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom xarjebisa <strong>da</strong> arafinansuri<br />

aqtivebis funqciuri klasifikacia iTxovs ga<strong>da</strong>sxdelebis<br />

funqciebis mixedviT <strong>da</strong>jgufebas. Tu devnilebisTvis sacxovrebeli<br />

farTebi garemontdeba - es un<strong>da</strong> gatardes sabinao komunalur meurneobaSi,<br />

radgan am problemis mogvarebisTvis iqna Tanxebi gamoyofili.<br />

xSirad ismeba kiTxva: SesaZlebelia Tu ara premiis xelSekrulebiT<br />

ayvanil a<strong>da</strong>mianze gacema. aq pasuxi calsaxaa: am a<strong>da</strong>mianebis Tanxebi<br />

gaicema saqonlisa <strong>da</strong> momsaxurebis muxli<strong>da</strong>n <strong>da</strong> maTze premiis<br />

gawera aramizanSewonilia. es niSnavs, rom romelime momwodebels<br />

premia ga<strong>da</strong>uxadoT.<br />

xSirad ismeba kiTxva Tu ras niSnavs xarjebisa <strong>da</strong> arafinansuri<br />

aqtivebis zrdis funqciur klasifikatorSi qvepunqti `meTevzeoba<br />

<strong>da</strong> monadireoba~ <strong>da</strong> SesaZlebelia Tu ara msgavsi ga<strong>da</strong>saxdeli qondes<br />

TviTmmarTvelobas. sabiujeto klasifikatoris mixedviT xarjebisa<br />

<strong>da</strong> arafinansuri aqtivebis zrdis funqciuri klasifikaciiT gaTvaliswinebulia<br />

704 ekonomikuri saqmianoba, romlis qvepunqti 7042<br />

soflis meurneoba, satyeo meurneoba, meTevzeoba <strong>da</strong> monadireobaa.<br />

am <strong>da</strong>niSnulebiT saxsrebis gamoyofa TviTmmarTvelobis uflebamosilebas<br />

ar warmoadgens, Tumca SesaZlebelia, delegirebuli uflebamosilebis<br />

farglebSi, TviTmmarTvelobebma Tanxebi <strong>da</strong>xarjon<br />

aRniSnul saqmianobaze.<br />

xSirad ismeba kiTxva, Tu rogor un<strong>da</strong> gatardes saxelmwifo<br />

programis farglebSi soflis mosaxleobisaTvis gasacemi gvarjilis<br />

SesaZeni xarjebi. anu es un<strong>da</strong> aisaxos 7042 `soflis meurneoba,<br />

satyeo meurneoba, meTevzeoba <strong>da</strong> monadireoba~ Tu socialuri<br />

<strong>da</strong>cvis muxlSi. am dros aucilebelia vnaxoT saxelmwifo programa,<br />

sa<strong>da</strong>c gansazRvruli iqneba programis mizani. soflad gvarjilis<br />

<strong>da</strong>rigeba mox<strong>da</strong> ara socialuri statusis mixedviT, aramed sasoflosameurneo<br />

<strong>da</strong>niSnulebis miwis mflobelebis mixedviT. Sesabamisad, es<br />

Tanxebi un<strong>da</strong> gatardes soflis meurneobaSi.<br />

sabiujeto procesi<br />

sarezervo fondis xarjva<br />

sarezervo fondis xarjvasTan <strong>da</strong>kavSirebiT monawileebis mier<br />

gamoiTqva ori mosazreba: pirveli Seexeba forsmaJoris dros Tanxebis<br />

droulad gaxarjvis SesaZleblobebs. arsebobs imisi SesaZlebloba,<br />

rom procedura SeiZleba gaiwelos safinanso ganyofilebas,<br />

gamgebelsa <strong>da</strong> sakrebulos Tavmjdomares Soris dokumentaciebis<br />

mogvarebis procesSi. aRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare, mizanSewonilad<br />

SeiZleba CaiTvalos msgavs SemTxvevaSi saxsrebis gamoyenebis proce-<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

91


92<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

duris gamartiveba.<br />

meore mosazrebis mixedviT, <strong>da</strong>debiT Sedegs gamoiReb<strong>da</strong> Tu ganisazRvreba<br />

sarezervo fondis xarjvis struqturis konkretika <strong>da</strong><br />

gamoyenebuli iqnebo<strong>da</strong> garkveuli SezRudvebi, magaliTad, sarezervo<br />

fondis moculobis minimum 80 procenti stiqiuri ubedurebebisTvis.<br />

es ukanaskneli mosazreba imiTaa gamowveuli, rom municipalitetebSi<br />

yofila SemTxvevebi, rodesac sarezervo fondSi arsebuli<br />

Tanxebi amowurula <strong>da</strong> realuri forsmaJoris <strong>da</strong>dgomisas (stiqiuri<br />

ubedureba) sakmarisi Tanxebi aRar iyo.<br />

Cveni azriT, rogorc pirveli, aseve meore mosazreba Semdgom ganxilvas<br />

saWiroebs, raTa <strong>da</strong>dgindes realuri berketebi SesaZlo problemebis<br />

Tavi<strong>da</strong>n asacileblad.<br />

prioritetebis dokumenti<br />

adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis prioritetebis dokumenti<br />

warmoadgens erT-erT mniSvnelovan siaxles, romelic adgilobrivi<br />

biujetirebis sferoSi ganxorciel<strong>da</strong>. sabiujeto kodeqsis mixedviT:<br />

,,prioritetebis dokumenti aris administraciuli erTeulebis ganvi-<br />

Tarebis ZiriTadi gegma, romelic asaxavs informacias saSualo vadiani<br />

samoqmedo gegmebis Sesaxeb~. aseve kanoniTaa gansazRvruli, rom<br />

dokuments adgens TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organo saxelmwifo<br />

rwmunebulis - gubernatoris administraciasTan konsultaciiT.<br />

prioritetebis dokuments TviTmmarTvel erTeulebSi ramdenime<br />

saxis problema ukavSirdeba. TviTmmarTveli erTeulebis didma<br />

nawilma <strong>da</strong>afiqsira, rom prioritetebis dokumentze muSaoba droulad<br />

ar aris <strong>da</strong>wyebuli. amis mizezebs Soris <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong>: ,,aqtiurobis“<br />

nakleboba finansTa saministrosa <strong>da</strong> saxelmwifo rwmunebulisgubernatoris<br />

administraciis mxri<strong>da</strong>n, dokumentis momzadebisaTvis<br />

saWiro instruqciebis arqona, dokumentis struqturis/moculobis<br />

Sesaxeb informaciis arqona <strong>da</strong> a.S.<br />

zogierTma TviTmmarTvelma erTeulma <strong>da</strong>afiqsira, rom isini<br />

ver xe<strong>da</strong>ven prioritetebis dokumentis saWiroebis aucileblobas,<br />

vinai<strong>da</strong>n mimdinare xarjebsac ki didi ZalisxmeviT afinanseben.<br />

aseve araefeqtianad <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong> prioritetebis dokumentis sakrebulosTvis<br />

15 noembers wardgena, vinai<strong>da</strong>n es va<strong>da</strong> TviTmmarTveli<br />

erTeulebis warmomadgenlebma Zalian <strong>da</strong>gvianebulad CaTvales. sasurvelia,<br />

es dokumenti sadRac 1 seqtembrisTvis waredginos sakrebulos,<br />

raTa SeniSvnebis arsebobis SemTxvevaSi moxdes misi <strong>da</strong>xvewa.<br />

imisaTvis, rom prioritetebis dokumentma realuri roli iTama-<br />

Sos TviTmmarTveli erTeulebis sabiujeto procesis farglebSi, aucilebelia,<br />

Sesabamisi meToduri miTiTebebis arseboba, raTa adgilebze<br />

Seiqmnas moqmedi, gamoyenebadi dokumentebi. am etapze dokumentis<br />

saWiroeba, SesaZlo struqtura <strong>da</strong> moculoba, gamoyenebis areali <strong>da</strong><br />

a.S. TviTmmarTvelobebisaTvis burusiTaa moculi.<br />

finansTa saministro<strong>da</strong>n parametrebis miReba<br />

TviTmmarTveli erTeulebis mier <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong>, rom mimdinare<br />

wels finansTa saministro<strong>da</strong>n maT miiRes mxolod makroekonomikuri<br />

xasiaTis statistikuri monacemebi, rac maTTvis Rirebul <strong>da</strong> gamoy-


enebad informacias ar warmoadgens.<br />

TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebma araerTxel<br />

<strong>da</strong>afiqsires, rom maTTvis gacilebiT ufro mniSvnelovania misaRebi<br />

transferebis Sesaxeb informaciis miReba, vidre makroekonomikuri<br />

parametrebi.<br />

sasurvelia, saministros mxri<strong>da</strong>n xorcieldebodes realurad<br />

gamoyenebadi informaciis miwodeba <strong>da</strong> ara mxolod makroekonomikuri<br />

parametrebis miwodeba, rasac TviTmmarTveli erTeulebi ver iyeneben.<br />

sakanonmdeblo macne<br />

TviTmmarTveli erTeulebis mxri<strong>da</strong>n <strong>da</strong>saxelebul problemebs<br />

Soris <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong> sakanonmdeblo macneSi gamoqveynebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

sakiTxic. vinai<strong>da</strong>n aris SemTxvevebi, rodesac aRniSnul gamocemaSi<br />

Cabarebuli masalebis gamoqveynebis <strong>da</strong>gvianebis gamo municipalitetebis<br />

warmomadgenlebi imyofebian gaurkvevlobaSi - ZalaSia Tu<br />

ara magaliTad maT mier Setanili cvlilebebi, romlebic sakanonmdeblo<br />

macneSia <strong>da</strong>tovebuli, magram realurad jer ar gamocemula.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebi miiCneven,<br />

rom sakanonmdeblo macneSi gamoqveynebis fasi Zalzed maRali<br />

<strong>da</strong> monopoliuria.<br />

satransfero politika<br />

gaTanabrebiTi transferis axali formula<br />

TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebma <strong>da</strong>afiqsires, rom<br />

axali formula sakmaod rTulia <strong>da</strong> misi meSveobiT gaTanabrebiTi<br />

transferiT misaRebi Tanxebis gamoTvla maT ar ucdiaT.<br />

formulis sirTulis gar<strong>da</strong> amis mizezs is warmoadgens, rom<br />

wina formulisagan gansxvavebiT (romlis mixedviT gamoTvlisaTvis<br />

saWiro yvela parametric TviTmmarTvelobebs xelT hqon<strong>da</strong>T) axali<br />

formula iTvaliswinebs yvela TviTmmarTvelobis mixedviT ganzogadebuli<br />

saSualo statistikuri Tu sxva parametrebis gamoyenebas.<br />

msgavsi informacia ki TiToeuli TviTmmarTveli erTeulisaTvis<br />

xelmisawvdomi, rogorc wesi, ar aris.<br />

TviTmmarTveli erTeulebi afiqsireben, rom survilis SemTxvevaSic<br />

ki maT saSualeba ar eqnebaT moaxdinon gaTanabrebiTi transferiT<br />

misaRebi saxsrebis gamoTvla, vinai<strong>da</strong>n ar gaaCniaT saSualo<br />

statistikuri monacemebi yvela TviTmmarTveli erTeulis mixedviT.<br />

vinai<strong>da</strong>n gaTanabrebiTi transferis axali formula iTvaliswinebs<br />

yvela TviTmmarTveli erTeulis mixedviT arsebuli gasaSualoebuli<br />

monacemebis gamoyenebas, sasurvelia, rom finansTa saministrom xelmisawvdomi<br />

gaxados yvela saWiro monacemi (Tun<strong>da</strong>c vebgverdze), rac aucilebelia<br />

gamoTvlebis Casatareblad.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, bevri TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlis azriT,<br />

procesis gamWvirvalobas xels Seuwyob<strong>da</strong> raime specialuri programis<br />

arseboba, romelic parametrebis Seyvanis Semdeg saboloo ga-<br />

TanabrebiTi transferis moculobis gansazRvraSi <strong>da</strong>exmarebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>interesebul<br />

mxareebs.<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

93


94<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

Semosulobebis prognozireba gaTanabrebiTi transferis formulaSi<br />

Semosulobebis prognozirebisaTvis gaTanabrebiTi transferis<br />

axal formulaSi gamoiyeneba funqcia trendi, romelic iTvaliswinebs<br />

gasuli sami wlis faqtobriv <strong>da</strong> mimdinare wlis <strong>da</strong>gegmil monacemebs.<br />

Semosulobebis prognozirebis gamoyenebuli meTodis <strong>da</strong>xvewis<br />

miznebi<strong>da</strong>n gamomdinare, monawileebis mier <strong>da</strong>saxel<strong>da</strong> ori mniSvnelovani<br />

mosazreba. zogierTma TviTmmarTvelma erTeulma <strong>da</strong>afiqsira,<br />

rom trendiT gamoTvlebis Catarebisa <strong>da</strong> prognozirebis dros<br />

naklebad mizanSewonilia privatizebis procesis Sedegad miRebuli<br />

Tanxebis gaTvaliswineba, vinai<strong>da</strong>n es amcirebs prognozirebis xarisxs.<br />

aseve <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong> mosazreba, rom mizanSewonili SeiZleba iyos<br />

trendis gaangariSebis dros ar SemovifargloT 3 wlis monacemebiT<br />

<strong>da</strong> yovel wels TiTo weli <strong>da</strong>ematos. magaliTad, Semdgom wels 3-is<br />

nacvlad ukve gasuli 4 wlis monacemebis gaTvaliswineba moxdes <strong>da</strong> a.S.<br />

TviTmmarTveli erTeulebis mier gamoTqmul am mosazrebebs, Cveni<br />

azriT, namdvilad un<strong>da</strong> moyves prognozirebis xarisxis amaRleba, rac,<br />

saboloo jamSi, gaTanabrebiTi transferis ukeT gamoTvlas Seuwyobs<br />

xels.<br />

SesaZlo cvlilebebi gaTanabrebiTi transferis formulaSi<br />

Sexvedrebis farglebSi TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebma<br />

<strong>da</strong>afiqsires TavianTi mosazrebebi imis Taobaze, Tu ra saxis<br />

monacemebis gaTvaliswineba gamoiwvev<strong>da</strong> gaTanabrebiTi transferis<br />

formulis <strong>da</strong>xvewas. gamoTqmuli mosazrebebi moicav<strong>da</strong> Semdeg sakiTxebs:<br />

maRalmTianobis gaTvaliswineba formulaSi – TviTmmarTveli<br />

erTeulebis nawili miiCnevs, rom formula aucileblad un<strong>da</strong> iTvaliswinebdes<br />

maRalmTianobis faqtors. am mosazrebis mxar<strong>da</strong>mWerebis<br />

mier moyvanili argumentebi gamyarebulia mosazrebiT, rom maRalm-<br />

Tian adgilebSi arsebobs <strong>da</strong>matebiTi xarjebi, romlebic ukavSirdeba<br />

gzebis movlas, Tu miuval adgilebSi soflebis patronobas, aseve<br />

aRiniSna, rom sxva stan<strong>da</strong>rtebia mSeneblobis kuTxiT. monawileebis<br />

mier xSirad gamoiyenebo<strong>da</strong> argumenti, rom rodesac mosaxleoba<br />

gaSlilad cxovrobs adgilobrivi mTavroba awydeba ufro met xarjebs.<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom maRalmTianobis efeqtianad <strong>da</strong> samarTlianad<br />

gaTvaliswineba gaTanabrebiTi transferis formulaSi sakmaod<br />

rTulia, vinai<strong>da</strong>n arsebobs TviTmmarTveli erTeulebi, romlebic<br />

nawilobriv maRalmTiania.<br />

klimaturi pirobebis gaTvaliswineba – TviTmmarTveli er-<br />

Teulebis nawili miiCnevs, rom aucilebelia formulaSi klimaturi<br />

pirobebis gaTvaliswineba, vinai<strong>da</strong>n gasawevi xarjebis moculoba maTi<br />

azriT pir<strong>da</strong>pir ukavSirdeba arsebul klimatur pirobebs.<br />

<strong>da</strong>saqmebuli/umuSevari mosaxleobis xvedriTi wili – TviTmmarTveli<br />

erTeulebis nawili miiCnevs, rom aRniSnuli parametris<br />

gamoyeneba formulaSi <strong>da</strong>azusteb<strong>da</strong> misi meSveobiT gamoTvlil saWiro<br />

Tanxebs.


sazRvrispira mdebareoba – TviTmmarTveli erTeulebis nawili<br />

miiCnevs, rom sazRvrispira mdebareobis mqone municipalitetebs gansxvavebuli<br />

mdgomareoba aqvT <strong>da</strong> am faqtoris gaTvaliswineba gaTanabrebiTi<br />

formulis gamoTvlisas aucileblobas warmoadgens.<br />

maRalsarTuliani saxlebis xvedriTi wili – TviTmmarTveli er-<br />

Teulebis nawili miiCnevs, rom maRalsarTuliani saxlebis raodenoba<br />

sakmao gavlenas axdens TviTmmarTveli erTeulis mier gasawev<br />

realur xarjebze <strong>da</strong> am parametris gaTvaliswineba mniSvnelovania<br />

formulis farglebSi.<br />

zRvispira mdebareoba – TviTmmarTveli erTeulebis nawili miiCnevs,<br />

rom im SemTxvevaSi, Tu TviTmmarTveli erTeuli ganlagebulia<br />

zRvis piras es did gavlenas axdens gasawev xarjebze <strong>da</strong> sasurvelia,<br />

am faqtoris gaTvaliswineba formulaSi.<br />

statusis koeficientis gamoTvlisas gubernatoris administraciis<br />

arsebobis gaTvaliswineba formulaSi<br />

formulis mixedviT statusis koeficientis gamoTvlisas saxelmwifo<br />

rwmunebulis-gubernatoris administraciis arsebobis sakiTxis<br />

gaTvaliswinebis Sesaxeb TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebis<br />

azrebi orad gaiyo.<br />

TviTmmarTveli erTeulebis nawili miiCnevs, rom aRniSnuli<br />

faqtoris gaTvaliswineba samarTliania <strong>da</strong> namdvilad ukavSirdeba<br />

<strong>da</strong>matebiT xarjebs, xolo meore nawili ki Tvlis, rom piriqiT<br />

swored im TviTmmarTvel erTeulebs aqvT <strong>da</strong>matebiTi xarjebi, sa<strong>da</strong>c<br />

ar aris ganTavsebuli gubernatoris administracia, vinai<strong>da</strong>n maT<br />

mudmivad uwevT mimosvla (gansxvavebiT im TviTmmarTveli erTeulebisagan,<br />

romelTa teritoriazec imyofeba aRniSnuli administracia).<br />

saxelmwifo Sesyidvebi<br />

erTgvarovani Sesyidvebi<br />

sakmaod bevri TviTmmarTveli erTeulis warmomadgeneli Sexvedrebis<br />

farglebSi afiqsireb<strong>da</strong>, rom awydebian problemas, romelic<br />

ukavSirdeba erTgvarovani Sesyidvebis sakiTxs.<br />

kanoniT saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb Sesyidvis erTgvarovan<br />

obieqtebad iTvleba ,,identuri, aseve araidenturi, magram msgavsi<br />

komponentebis, teqnikuri maCveneblebis (maxasiaTeblebis) an/<strong>da</strong> funqciebis<br />

mqone, urTierTSenacvlebadi Sesyidvis obieqtebi“. vinai<strong>da</strong>n<br />

xSiria SemTxveva, rodesac TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebi<br />

ar arian <strong>da</strong>rwmunebuli, Tu romelia swori ga<strong>da</strong>wyvetileba (arsebobs<br />

riski, rom maTi qmedeba SeiZleba Sefasdes, rogorc xelovnuri<br />

<strong>da</strong>yofa) aRniSnuli problema sakmaod aqtualuria.<br />

problemis mogvarebis SesaZlo gzas SeiZleba warmoadgendes erTgvarovani<br />

Sesyidvebis gansazRvris raime praqtikuli saxelmZRvanelos<br />

arseboba, an specialuri CamonaTvali gakeTebuli saagentos mier.<br />

msgavsi CamonaTvali saSualebas miscem<strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulis<br />

warmomadgenlebs sworad <strong>da</strong> martivad ganesazRvraT erTgvarovani Sesyidvis<br />

obieqtebi.<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

95


96<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

sarezervo fondi<strong>da</strong>n ganxorcielebuli saxelmwifo Sesyidvebi<br />

saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanonis mixedviT misi moqmedeba ar<br />

vrceldeba saqarTvelos prezidentis, saqarTvelos mTavrobisa <strong>da</strong> q.<br />

Tbilisis sarezervo fondebi<strong>da</strong>n gamoyofili TanxebiT gansaxorcielebul<br />

saxelmwifo Sesyidvebze. TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenlebis<br />

azriT, msgavsi principis gamoyeneba SesaZlebeli <strong>da</strong> aucilebelia<br />

sxva TviTmmarTveli erTeulebis mier sarezervo fondi<strong>da</strong>n gamoyofili<br />

TanxebiT ganxorcielebuli saxelmwifo Sesyidvebis drosac.<br />

vinai<strong>da</strong>n sarezervo fondi<strong>da</strong>n ganxorcielebuli Sesyidvebi Ziri-<br />

Ta<strong>da</strong>d SemWidrovebul vadebSi un<strong>da</strong> ganxorcieldes, msgavsi cvlileba<br />

saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanonSi u<strong>da</strong>vod logikuri iqnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

xels Seuwyob<strong>da</strong> procesebis efeqtianobis gazr<strong>da</strong>s.<br />

wlis <strong>da</strong>sawyisSi yvela saxis saxelmwifo Sesyidvis gansazRvris<br />

problema<br />

sakmaod bevri TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenelma ganacxa<strong>da</strong>,<br />

rom isini awydebian problemas wlis <strong>da</strong>sawyisSi yvela saxis<br />

gansaxorcielebeli Sesyidvis detalurad gansazRvris dros. Sesyidvebis<br />

kuTxiT momuSave specialistebis azriT, mdgomareobas gaamartiveb<strong>da</strong><br />

garkveuli mcire odenobiT gauSifravi Sesyidvebis arseboba<br />

gegmaSi. amgvari gauSifravi nawilis araseboba gegmaSi iwvevs saxelmwifo<br />

Sesyidvebis <strong>da</strong>gegmvis efeqtianobis Semcirebas.<br />

Sesyidvebis gegmaSi gauSifravi (Tun<strong>da</strong>c mcire) nawilis arseboba<br />

sakmaod rTuli sakiTxia <strong>da</strong> Semdgom Seswavlas saWiroebs, vinai<strong>da</strong>n,<br />

erTis mxriv, marTlac warmoudgenlad rTulia absoluturad yvela<br />

tipis Sesyidvis wlis <strong>da</strong>sawyisSi detalurad gaSifvra, xolo, meores<br />

mxriv, ki msgavsma cvlilebam SeiZleba Seasustos kontroli ganxorcielebul<br />

saxelmwifo Sesyidvebze.<br />

5 000 lariani zRvari gamartivebul Sesyidvaze<br />

TviTmmarTveli erTeulebis absoluturma umetesobam <strong>da</strong>afiqsira,<br />

rom 5 000 lariani zRvaris gamoyeneba gamartivebuli SesyidvisaTvis<br />

absoluturad gamousadegari iqneba, vinai<strong>da</strong>n am doneze mcire<br />

Tanxis Sesyidvis SemTxvevebi ar arsebobs, an Zalzed iSviaTia.<br />

konsultaciebis miRebis problema saagentoSi<br />

TiTqmis yvela TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenelma<br />

<strong>da</strong>afiqsira, rom mniSvnelovan problemas warmoadgens konsultaciebis<br />

miReba Sesyidvebis saagentoSi.<br />

vinai<strong>da</strong>n saxelmwifo Sesyidvebis sfero sakmaod rTulia <strong>da</strong><br />

xSirad warmoiSoba situaciebi, rodesac TviTmmarTveli erTeulebis<br />

warmomadgenlebs esaWiroebaT Sesyidvebis saagentoSi konsultaciis<br />

miReba sxva<strong>da</strong>sxva saxis sakiTxebze. xSirad aRniSnuli konsultacia<br />

sakmaod SezRudul vadebSi un<strong>da</strong> iqnes miRebuli, raTa SenarCundes<br />

racionalurobis aucilebeli done. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, arsebuli<br />

mdgomareoba, rodesac kvalificiuri (Sesyidvebis saagentos warmomadgenlisagan)<br />

konsultaciis miReba SeuZlebeli, an va<strong>da</strong>Si sakmaod<br />

gawelilia, namdvilad mniSvnelovan problemas warmoadgens.


arsebuli problemis mogvareba SesaZlebelia ramdenime gziT.<br />

SesaZlebelia Sesyidvebis saagentom ganaxorcielos onlain konsultaciebis<br />

gacema axali efeqtiani sistemis <strong>da</strong>nergvis meSveobiT. aseve<br />

SesaZlebelia ganxorcieldes ,,kuratorebis“ principis <strong>da</strong>nergva (arsebuli<br />

midgomis gamocdileba aqvs finansTa saministros).<br />

erTian eleqtronul sistemaze ga<strong>da</strong>svlis problema<br />

saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanonSi Setanili mniSvnelovani<br />

cvlilebebis Sedegad axlo momavalSi igegmeba sakmaod mniSvnelovani<br />

cvlilebebis Setana aRniSnul sferoSi. sakmaod bevrma TviTmmarTvelma<br />

erTeulma ganacxa<strong>da</strong>, rom msgavsi cvlilebebis gatarebas<br />

<strong>da</strong> saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebis principebis Zireul cvlilebas<br />

saTanado momzadeba esaWiroeba, rac, samwuxarod, am etapze<br />

namdvilad ar ganxorcielebula.<br />

axal sistemaze ga<strong>da</strong>svlis problemebi ukavSirdeba rogorc personalis<br />

ga<strong>da</strong>mzadebis sakiTxebs (TviTmmarTvelobebis warmomadgenlebi<br />

miuTiTebdnen treningebisa <strong>da</strong> instruqciebis aucileblobas),<br />

aseve zogierT TviTmmarTvel erTeulSi saTanado internet kavSiris<br />

arasebobasa <strong>da</strong> sxva saxis teqnikur siZneleebze.<br />

vinai<strong>da</strong>n kanonmdeblobaSi <strong>da</strong> mTlianad saxelmwifo Sesyidvebis<br />

sferoSi <strong>da</strong>gegmili cvlilebebi sakmaod masStaburia, aucilebelia,<br />

Sesabamisi aucilebeli samuSaoebis uzrunvelyofa, raTa cvlilebebma<br />

umtkivneulod <strong>da</strong> Cavardnebis gareSe Caiaros. amis garantias ki<br />

mxolod Sesabamisi ga<strong>da</strong>mzadeba <strong>da</strong> detaluri instruqciebi SeiZleba<br />

iZleodes.<br />

saxelmwifo Sesyidvebis ganxorcielebis problema biujetis<br />

<strong>da</strong>umtkiceblobis SemTxvevaSi<br />

vinai<strong>da</strong>n saxelmwifo Sesyidvebis maregulirebeli kanonmdebloba<br />

sakmaod xistia, igi ar iTvaliswinebs iseT principebs, magaliTad,<br />

rogoricaa biujetis <strong>da</strong>umtkiceblobis SemTxvevaSi gasuli wlis<br />

biujetis 1/12–is xarjvas. iqi<strong>da</strong>n gamomdinare, rom Sesyidvebis gegmis<br />

<strong>da</strong>mtkiceba SeuZlebelia, Tu ar aris <strong>da</strong>mtkicebuli biujeti arsebobs<br />

riski, rom Tu biujeti ar <strong>da</strong>mtkicdeba ganxorcielebuli<br />

Sesyidvebi ar iqneba kanonieri.<br />

arsebobs aucilebloba, rom saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanonmdeblobaSi<br />

gaTvaliswinebul iqnes biujetis droulad ver <strong>da</strong>mtkicebis<br />

SemTxveva <strong>da</strong> am dros Sesyidvebis ganxorcielebis legitimuri<br />

SesaZlebloba.<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

97


II kiTxva-pasuxi<br />

98<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

<strong>da</strong>sufTavebis mosakreblis SemoReba TviTmmarTvelobis mTlian<br />

teritoriaze xdeba, Tu SesaZlebelia am mosakreblis konkretul teritoriaze<br />

gavrceleba?<br />

<strong>da</strong>sufTavebis mosakreblis SemoRebis dros TviTmmarTvelobebis<br />

teritoriebad <strong>da</strong>yofa gaTvaliswinebuli ar aris. mosakrebeli warmoadgens<br />

konkretuli momsaxurebisaTvis ga<strong>da</strong>saxdel Tanxas. rogorc<br />

wesi, mas ar gaaCnia fiskaluri funqcia <strong>da</strong> anazRaureba TviTRirebulebis<br />

fasad xdeba. Tu TviTmmarTveloba eweva msgavs momsaxurebas,<br />

maSin man un<strong>da</strong> SemoiRos aRniSnuli mosakrebeli. Tu momsaxurebis<br />

gaweva moxdeba TviTmmarTvelobis centrSi, maSin am mosakreblis<br />

ga<strong>da</strong>mxdelebi iqnebian im teritoriaze macxovrebeli mosaxleoba <strong>da</strong><br />

iuridiuli subieqtebi. mosakreblis amoReba im pirebisgan, visac ar<br />

emsaxurebian ar SeiZleba. es mosakrebeli sayofacxovrebo narCenebis<br />

gatanasTan erTad quCebis <strong>da</strong>gva-<strong>da</strong>sufTavebasac iTvaliswinebs. aq<br />

ki sa<strong>da</strong>vo xdeba Tu vin sargeblobs sufTa quCiT: mxolod am <strong>da</strong>saxlebaSi<br />

macxovrebeli Tu mTlianad TviTmmarTvelobis mosaxleoba.<br />

saubaria TviTmmarTvelobis centralur ubanze.<br />

rogor un<strong>da</strong> gatardes `biuletenis~ periodSi <strong>da</strong>qiravebulisaTvis ga<strong>da</strong>saxdeli<br />

Tanxebi: Sromis anazRaurebaSi Tu socialur uzrunvelyofaSi?<br />

Tu am Tanxebis ga<strong>da</strong>xdis valdebuleba kanoniT an xelSekrulebiT<br />

gaaCnia TviTmmarTvelobas, maSin es aris Sromis anazRaurebis muxliT<br />

aRsaRricxavi xarji. xolo Tu TviTmmarTveloba nebayoflobiT<br />

(xelSekrulebis zemoT) gascems <strong>da</strong>matebiT Tanxas, maSin is aRiricxeba<br />

socialur uzrunvelyofaSi. orive SemTxvevaSi es Tanxebi eqvemdebareba<br />

saSemosavlo ga<strong>da</strong>saxadiT <strong>da</strong>begvras.<br />

SesaZlebelia Tu StatgareSe TanamSromelze premiis gacema?<br />

aq pasuxi calsaxaa: am a<strong>da</strong>mianebis Tanxebi gaicema saqonlisa <strong>da</strong><br />

momsaxurebis muxli<strong>da</strong>n <strong>da</strong> maTze premiis gawera aramizanSewonilia.<br />

es niSnavs, rom romelime momwodebels premia ga<strong>da</strong>uxadoT.


ekonomikuri saqmianobis ganxorcielebis SemTxvevaSi rogor xdeba<br />

TviTmmarTvelobis, rogorc iuridiuli piris, <strong>da</strong>begvra?<br />

saqarTvelos saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Tanaxmad, adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

organoebi ganTavisuflebuli arian ga<strong>da</strong>saxadebisgan,<br />

Tu isini ar ewevian ekonomikur saqmianobas. im SemTxvevaSi Tu TviTmmarTveloba<br />

gaswevs ekonomikur saqmianobas, ibegreba igive reJimiT,<br />

rogorc ekonomikuri saqmianobis ganmaxorcielebeli sxva subieqti.<br />

saga<strong>da</strong>saxado kodeqsis Tanaxmad, ekonomikur saqmianobad iTvleba<br />

nebismieri saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis, Semosavlis<br />

an kompensaciis misaRebad, miuxe<strong>da</strong>vad aseTi saqmianobis Sedegebisa.<br />

ekonomikur saqmianobas ar miekuTvneba:<br />

• saxelmwifo xelisuflebis, <strong>da</strong>moukidebeli erovnuli maregulirebeli<br />

<strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis saqmianoba,<br />

romelic uSualod aris <strong>da</strong>kavSirebuli maTTvis saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT miniWebuli funqciebis SesrulebasTan,<br />

gar<strong>da</strong> xelSekrulebis safuZvelze fasiani momsaxurebis gawevisa;<br />

• saqvelmoqmedo saqmianoba;<br />

• religiuri saqmianoba;<br />

• <strong>da</strong>qiravebiT muSaoba;<br />

• fizikuri piris mier fuladi saxsrebis ganTavseba bankebsa <strong>da</strong><br />

sxva sakredito <strong>da</strong>wesebulebebSi depozitebsa <strong>da</strong> anabrebze;<br />

• saqmianobis an/<strong>da</strong> operaciebis saxeebi an/<strong>da</strong> operaciebis erToblioba,<br />

romlebic ganisazRvreba saqarTvelos finansTa ministris<br />

brZanebiT, saqarTvelos parlamentis safinanso-sabiujeto<br />

komitetTan SeTanxmebiT.<br />

saWiroa Tu ara iuridiul pirsa <strong>da</strong> <strong>da</strong>sufTavebis kompanias Soris<br />

werilobiTi xelSekrulebis gaformeba? valdebulia Tu ara momsaxurebis<br />

ganmaxorcielebeli kompania gamoweros mewarmis saxelze angariSfaqtura?<br />

<strong>da</strong>saxlebuli teritoriis <strong>da</strong>sufTaveba gulisxmobs teritoriis<br />

<strong>da</strong>gva-<strong>da</strong>sufTavebas <strong>da</strong> teritoriaze warmoqmnili narCenebis Segrovebas,<br />

transportirebas, gauvneblobas <strong>da</strong> narCenebis ganTavsebis<br />

saboloo adgilebis movla-patronobas.<br />

mosakreblis ga<strong>da</strong>mxdelebi arian fizikuri an/<strong>da</strong> iuridiuli<br />

piri, organizacia, <strong>da</strong>wesebuleba, romlebic TviTmmarTveli erTeulis<br />

teritoriaze warmoqmnian narCenebs.<br />

aRniSnuli momsaxurebis miwodebaze momxmareblis winaSe pasuxismgeblobas<br />

iRebs adgilobrivi TviTmmarTveloba <strong>da</strong> Tanxis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>c,<br />

mosakreblis saxiT, TviTmmarTvelobis biujetSi xdeba. Sesabamisad,<br />

mimwodebels warmoadgens TviTmmarTveloba, momxmarebels<br />

fizikuri-iuridiuli pirebi, xolo ga<strong>da</strong>xdis safasuria mosakrebeli.<br />

aRniSnuli xarjis buRaltrulad aRricxvisTvis sakmarisia mosakreblis<br />

ga<strong>da</strong>xdis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli dokumenti (ga<strong>da</strong>ricxvis sabuTi)<br />

TviTmmarTveloba ki am momsaxurebis gansaxorcieleblad qiraobs<br />

kompanias, romelic pir<strong>da</strong>pir (iuridiulad) ar aris <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

momxmarebelTan. am kompaniisTvis `momxmarebels~ warmoadens<br />

TviTmmarTveloba. kompaniasa <strong>da</strong> fizikur, iuridiul pirebs Soris<br />

xelSekrulebis gaformeba mosakrebliT gansazRvrul saqmianobaze<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

99


100<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

SeuZlebelia. Tu momxmarebeli ga<strong>da</strong>wyvets <strong>da</strong>matebiTi momsaxurebis<br />

miRebas, maSin ideba xelSekruleba <strong>da</strong> ganxorcielebuli samuSaos<br />

Sesrulebis Semdeg xdeba Sesabamisi `qviTris~ gamowera.<br />

SeiZleba, Tu ara sakrebulos wevrebisaTvis benzinis <strong>da</strong> telefonis<br />

xarjebis anazRaureba?<br />

mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens sakrebulos wevrebze benzinis<br />

<strong>da</strong> telefonis xarjebis anazRaureba. xSirad ismeba kiTxva Tu rogor<br />

un<strong>da</strong> gaices es Tanxebi <strong>da</strong> rogor un<strong>da</strong> moxdes misi buRaltruli<br />

aRricxva. Tav<strong>da</strong>pirvelad un<strong>da</strong> vTqvaT, rom samuSao procesTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebuli xarjebis anazRaureba <strong>da</strong>mqiraveblis valdebulebaa.<br />

sakrebulos wevroba (gar<strong>da</strong> komisiis <strong>da</strong> fraqciis Tavmjdomareebisa)<br />

ar anazRaurdeba, Tumca gaweuli xarjebis <strong>da</strong>farva un<strong>da</strong> moxdes.<br />

Sesabamisad, aucilebelia, benzinis <strong>da</strong> telefonis xarjebis <strong>da</strong>sabuTeba.<br />

benzinze saWiroa avtomobilis markis, mimarTulebis, kilometraJis<br />

miTiTeba. aqe<strong>da</strong>n gamoiTvleba benzinis moxmareba. telefon-<br />

Tan <strong>da</strong>kavSirebiT sasurvelia nomeri, romelzec <strong>da</strong>iricxeba Tanxa,<br />

ekuTvnodes TviTmmarTvelobas. Tu xdeba Tanxebis buRaltrulad<br />

<strong>da</strong>sabuTeba, maSin es Tanxebi ar eqvemdebareba saSemosavlo ga<strong>da</strong>saxadiT<br />

<strong>da</strong>begvras, xolo Tu ver sabuTdeba, maSin is iTvleba fizikuri<br />

piris Semosavlad <strong>da</strong> aucilebelia <strong>da</strong>mqiraveblis mier saSemosavlo<br />

ga<strong>da</strong>saxadis biujetSi ga<strong>da</strong>ricxva.<br />

SeiZleba, Tu ara specialuri transferiT mosuli TanxiT xelfasebis<br />

gacema <strong>da</strong> SemdgomSi sakuTari SemosulobebiT am <strong>da</strong>naklisis<br />

Sevseba?<br />

specialuri <strong>da</strong> miznobrivi transferiT miRebul Tanxebs gaaCniaT<br />

Sesabamisi miznobrioba <strong>da</strong> <strong>da</strong>uSvebelia am Tanxebis sxva <strong>da</strong>niSnulebiT<br />

gamoyeneba. finansTa saministro amowmebs naSTebs, raTa gakontroldes<br />

transferis xarjvis sizuste. biujets axasiaTebs universalobis<br />

principi, Tumca miznobrivad miRebuli saxsrebis <strong>da</strong>niSnulebis<br />

Secvla SeuZlebelia <strong>da</strong>mfinanseblis nebarTvis gareSe. Tu<br />

TviTmmarTvelobis angariSze arsebobs sxva wyaro<strong>da</strong>n miRebuli saxsrebic,<br />

maSin rTulad <strong>da</strong>sadgenia, Tu romeli Tanxa, romeli xarjis<br />

<strong>da</strong>safinanseblad iqna gamoyenebuli. aseT SemTxvevaSic, aucilebelia,<br />

miznobrivad miRebuli saxsrebis yoveldRiuri naSTi Seesabamebodes<br />

mimdinare angariSze arsebul naSTs.<br />

gawvevis samsaxurSi <strong>da</strong> samaSvelo samsaxurSi <strong>da</strong>saqmebuli pirebi<br />

iTvlebian Tu ara sajaro mosamsaxureebad?<br />

sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis Tanaxmad, sajaro mosamsaxure<br />

aris saqarTvelos moqalaqe, romelic eweva anazRaurebad saqmianobas<br />

saxelmwifo an adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>da</strong>wesebulebaSi.<br />

samxedro <strong>da</strong> samaSvelo samsaxurebi warmoadgenen gamgeobis/<br />

meriis erTeulebs <strong>da</strong> am samsaxurebSi <strong>da</strong>saqmebuli a<strong>da</strong>mianebi arian<br />

gamgeobis/meriis TanamSromlebi. Sesabamisad, es a<strong>da</strong>mianebi (maT Soris<br />

mexanZreebi) warmoadgenen sajaro mosamsaxureebs.<br />

SesaZlebelia Tu ara SvebulebaSi myofi a<strong>da</strong>mianisaTvis premiis<br />

micema?


sajaro samsaxuris Sesaxeb kanoni ar adgens premiis gacemis winapirobebs.<br />

Sesabamisad, <strong>da</strong>wesebulebis ufrosis ga<strong>da</strong>sawyvetia, Tu<br />

rogor <strong>da</strong>asabuTebs premiis gacemas. Tu premia gaicema wliuri <strong>da</strong>msaxurebis<br />

mixedviT, maSin SesaZlebelia premiis mimRebi piri iyos<br />

SvebulebaSi myofi a<strong>da</strong>miani. Tu premiis gacema xdeba konkretul periodSi<br />

TanamSromlis <strong>da</strong>msaxurebis mixedviT <strong>da</strong> konkretuli Tanam-<br />

Sromeli im periodSi imyofebo<strong>da</strong> SvebulebaSi, maSin ar arsebobs iuridiuli<br />

safuZveli aRniSnul TanamSromelze premiis gacemisaTvis.<br />

rogor xorcieldeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis<br />

safinanso dokumentaciis auditoruli Semowmeba <strong>da</strong> arsebobs, Tu ara<br />

kanoniT gansazRvruli raime saxis SezRudvebi?<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb saqarTvelos organuli kanonis 57<br />

muxlSi gansazRvrulia safinanso kontrolis Semdegi formebi: auditoruli<br />

Semowmeba <strong>da</strong> safinanso Semowmeba.<br />

amave muxlis mixedviT auditoruli Semowmeba ganmartebulia,<br />

rogorc: `adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis safinanso<br />

dokumentaciis auditoruli Semowmeba, romelsac sakrebulos erTi<br />

mesamedis werilobiTi moTxovniT, ara umetes weliwadSi erTxel<br />

atarebs mowveuli auditori~.<br />

auditoris angariSi <strong>da</strong> Sesabamisi <strong>da</strong>skvna un<strong>da</strong> waredginos sakrebulos<br />

Tavmjdomares, romelic, Tavis mxriv, maT gaacnobs sakrebulos.<br />

auditoruli <strong>da</strong>skvna qveyndeba sajarod.<br />

arsebobs, Tu ara raime saxis CamonaTvali, sa<strong>da</strong>c gansazRvrulia<br />

erTgvarovani Sesyidvis saqoneli, momsaxureba <strong>da</strong> samuSaoebi?<br />

saxelmwifo Sesyidvebis saagentos Tavmjdomaris 2010 wlis 20<br />

seqtembris №7 brZanebiT ganisazRvra Sesyidvis obieqtebis erTgvarovnebis<br />

<strong>da</strong>dgenis wesi, sa<strong>da</strong>c gamoyofilia axali klasifikatoris<br />

45 ZiriTadi jgufi <strong>da</strong> <strong>da</strong>nayofebi (CPV kodi, romelic moicavs<br />

94000-ze met pozicias).<br />

zemoaRniSnuli wesis mizania Sesyidvis obieqtebis identifikacia,<br />

klasifikacia <strong>da</strong> Sesyidvis obieqtebis erTgvarovnebis <strong>da</strong>dgena<br />

saerTaSoriso organizaciebis mier miRebuli klasifikatoris gamoyenebiT,<br />

gamartivebuli Sesyidvis, gamartivebuli eleqtronuli tenderisa,<br />

eleqtronuli tenderisa <strong>da</strong> konsolidirebuli Sesyidvis<br />

SemTxvevebSi.<br />

saxelmwifo Sesyidvis saSualebis SerCevisas, kanonis moTxovnaTa<br />

<strong>da</strong>cvis uzrunvelsayofad, Sesyidvis obiqtebis erTgvarovneba ganisazRvreba<br />

aRniSnuli klasifikatoris <strong>da</strong>nayofebis Sesabamisad.<br />

ras gulisxmobs termini `<strong>da</strong>zustebuli biujeti~?<br />

sabiujeto kodeqsis mixedviT <strong>da</strong>zustebuli biujeti ganmartebulia,<br />

rogorc amave kodeqsis 31-e, 69-e <strong>da</strong> 92-e muxlebis safuZvelze<br />

koreqtirebuli biujeti. amave kodeqsis 69-e muxlSi - `adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis biujetis asignebebis ga<strong>da</strong>nawileba <strong>da</strong> cvlilebebi<br />

organizaciul klasifikaciaSi~ gansazRvrulia adgilobriv<br />

biujetebSi cvlilebebis ganxorcieleba.<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

101


102<br />

II<br />

adgilobrivi biujetireba <strong>da</strong> monitoringi<br />

sad un<strong>da</strong> gamoqveyndes gancxadeba eleqtronuli tenderis Catarebis<br />

Sesaxeb?<br />

eleqtronuli tenderis Catarebisas satendero komisia Semsyidveli<br />

organizaciis saxeliT eleqtronuli tenderis Catarebis Sesaxeb<br />

gancxadebas <strong>da</strong> satendero dokumentacias qarTul enaze ganaTavsebs<br />

saxelmwifo Sesyidvebis erTian eleqtronul sistemaSi.<br />

eleqtronuli tenderis Catarebis Sesaxeb gancxadeba <strong>da</strong> satendero<br />

dokumentacia pirvelad un<strong>da</strong> ganTavsdes saxelmwifo Sesyidvebis<br />

erTian eleqtronul sistemaSi. Sesabamisad, gancxadebiT<br />

gaTvaliswinebuli va<strong>da</strong> aiTvleba saxelmwifo Sesyidvebis erTian<br />

eleqtronul sistemaSi eleqtronuli tenderis Catarebis Sesaxeb<br />

gancxadebisa <strong>da</strong> satendero dokumentaciis ganTavsebis dRi<strong>da</strong>n.<br />

amasTanave, eleqtronuli tenderis Catarebis Sesaxeb gancxadebas<br />

satendero komisia aqveynebs gazeT `24 saaTSi~.<br />

vin aris satendero komisiis Tavmjdomare eleqtronuli tenderis<br />

dros <strong>da</strong> SeiZleba, Tu ara ganxorcieldes delegireba?<br />

saxelmwifo Sesyidvebis Sesaxeb kanonis mixedviT eleqtronul<br />

tenders atarebs satendero komisia, romelsac aranakleb 3 wevris<br />

SemadgenlobiT qmnis Semsyidveli organizaciis xelmZRvaneli.<br />

satendero komisiis wevrebad iniSnebian Semsyidveli organizaciis<br />

xelmZRvaneli an/<strong>da</strong> misi moadgileebi, am organizaciis struqturuli<br />

qve<strong>da</strong>nayofebis xelmZRvanelebi. im SemTxvevaSi, roca Sesabamis<br />

kandi<strong>da</strong>tTa raodenoba arasakmarisia, komisiis wevrebad SeiZleba<br />

<strong>da</strong>iniSnon Semsyidveli organizaciis sxva TanamSromlebic.<br />

rac Seexeba delegirebis sakiTxs kanonis mixedviT satendero<br />

komisias Tavmjdomareobs Semsyidveli organizaciis xelmZRvaneli<br />

an mis mier <strong>da</strong>niSnuli piri.


<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong><br />

moqalaqeTa monawileoba<br />

III


treningis <strong>da</strong>mxmare masalebi<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis mniSvneloba <strong>da</strong> saxeebi<br />

arcTu iSviaTad <strong>da</strong>ismis kiTxva: Tavisufali bazris pirobebSi,<br />

risTvis gvWirdeba adgilobrivi xelisufleba <strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d xelisufleba<br />

momsaxurebis sferoSi?<br />

pasuxi Semdegia: vinai<strong>da</strong>n bazari ver aregulirebs:<br />

• sazogadoebriv keTildReobas;<br />

• socialur keTildReobas;<br />

• eqstremalur situaciebs.<br />

! pasuxismgebloba momsaxurebaze yovelTvis ar niSnavs momsaxurebis<br />

uSualod miwodebas. moqalaqeebisTvis sazogadoebrivi servisebis<br />

miwodeba SesaZlebelia ganxorcieldes <strong>municipaluri</strong> an kerZo sawarmoebis<br />

mier, an Tun<strong>da</strong>c aramomgebiani organizaciebis meSveobiT.<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb organuli kanonis me-16<br />

muxlSi mocemulia TviTmmarTveli erTeulis eqskluziuri uflebamosilebebis<br />

CamonaTvali, sa<strong>da</strong>c pir<strong>da</strong>piri <strong>da</strong> arapir<strong>da</strong>piri formiT<br />

mocemulia adgilobrivi xelisuflebis kompetenciaSi Semavali<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sazogadoebrivi servisebic.<br />

sazogadoebrivi servisebis sam saxes gamoyofen: 1. teqnikuri<br />

servisebi; 2. socialuri servisebi <strong>da</strong> 3. administraciuli servisebi.<br />

qvemoT mocemulia saqarTvelos adgilobrivi TviTmmarTveli<br />

erTeulebis kompetenciaSi Semavali sazogadoebrivi momsaxurebis<br />

ga<strong>da</strong>nawileba zemoT aRniSnuli saxeobebis mixedviT.<br />

teqnikuri servisebi:<br />

• sagzao moZraobis <strong>da</strong>gegmareba;<br />

• mosaxleobis <strong>municipaluri</strong> transportiT momsaxurebisa <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

ga<strong>da</strong>zidvebis wesebis <strong>da</strong>dgena;<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

105


• parkirebis adgilebis gansazRvra;<br />

• sayofacxovrebo narCenebis Segroveba <strong>da</strong> utilizacia;<br />

• quCebis <strong>da</strong>sufTaveba;<br />

• keTilmowyoba <strong>da</strong> gamwvaneba;<br />

• quCebis ganaTeba;<br />

• sasaflaoebis movla-patronoba <strong>da</strong> a.S.<br />

106<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

socialuri servisebi:<br />

• <strong>da</strong>saqmebis xelSewyobis <strong>municipaluri</strong> programebis <strong>da</strong>mtkiceba<br />

<strong>da</strong> am programebis farglebSi zr<strong>da</strong>srulTa ganaTlebis xelSewyobis<br />

proeqtebis ganxorcieleba;<br />

• saxanZro usafrTxoebis uzrunvelyofa;<br />

• a<strong>da</strong>mianis janmrTelobisaTvis usafrTxo garemos Seqmna;<br />

• cxovrebis jansaRi wesis <strong>da</strong>mkvidrebis xelSewyoba;<br />

• janmrTelobisTvis risk-faqtorebis identificireba;<br />

• skolamdeli <strong>da</strong> skolisgareSe saaRmzrdelo <strong>da</strong>wesebulebebis Seqmna;<br />

• biblioTekebis, muzeumebis, Teatrebis, gamofenebis, sportulgamajansaRebeli<br />

obieqtebis saqmianobis organizeba <strong>da</strong> a.S.<br />

administraciuli servisebi:<br />

• <strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> (miwa/Senoba-nagebobebi) privatizeba;<br />

• <strong>municipaluri</strong> <strong>qonebis</strong> sargeblobis uflebiT gacema;<br />

• gare reklamis ganTavsebis nebarTvis gacema;<br />

• mSeneblobis nebarTvebis gacema;<br />

• sajaro informaciis gacema;<br />

• garkveuli saxis notariuli momsaxureba;<br />

• <strong>qonebis</strong> <strong>da</strong>kanoneba;<br />

• Sekrebebis, mitingebis, demonstraciebis CatarebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

sakiTxebis regulireba <strong>da</strong> a.S.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis<br />

Tanaxmad, TviTmmarTveli erTeuli, rogorc sajaro <strong>da</strong>wesebuleba,<br />

valdebulia, nebismieri <strong>da</strong>interesebuli piri uzrunvelyos sajaro<br />

informaciiT. esec, sajaro momsaxurebis erT-erTi formaa.<br />

amasTan, „adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ organuli kanonis<br />

Tanaxmad, TviTmmarTvel erTeuls, kanonis an xelSekrulebis<br />

safuZvelze SesaZlebelia <strong>da</strong>matebiT ga<strong>da</strong>eces (delegirebis wesiT)<br />

saxelmwifo organoTa kompetenciaSi Semavali sxva sajaro funqciebic.<br />

magaliTad, „saqarTvelos 2010 wlis saxelmwifo biujetis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis me-15 muxlis Tanaxmad, TviTmmarTveli<br />

erTeulebis delegirebul uflebamosilebebs ganekuTvneba „sazogadoebrivi<br />

janmrTelobis Sesaxeb“, „samxedro valdebulebisa <strong>da</strong> samxedro<br />

samsaxuris Sesaxeb“, „samxedro sarezervo samsaxuris Sesaxeb“,<br />

„iZulebiT ga<strong>da</strong>adgilebul pirTa – devnilTa Sesaxeb“, „samSoblos<br />

<strong>da</strong>cvisas <strong>da</strong>RupulTa <strong>da</strong> omis Semdeg gar<strong>da</strong>cvlil meomarTa xsovnis<br />

ukv<strong>da</strong>vyofis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonebiT <strong>da</strong>dgenili uflebamosilebebis,<br />

maT Soris zemoxsenebuli kanonebiT <strong>da</strong>dgenili sxva<strong>da</strong>sxva<br />

samizne jgufebisaTvis momsaxurebis gawevis <strong>da</strong>finanseba.


olos, imave „adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ organuli<br />

kanonis Tanaxmad, gar<strong>da</strong> sakuTari uflebamosilebiT gansaz-<br />

Rvruli sferoebisa, TviTmmarTveli erTeuli uflebamosilia mii-<br />

Ros ga<strong>da</strong>wyvetileba iseT sakiTxebze, romelic kanonis Tanaxmad ar<br />

ganekuTvneba xelisuflebis sxva organos uflebamosilebas <strong>da</strong> ar<br />

aris akrZaluli TviTmmarTveli erTeulisTvis. es norma, ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, pirvel rigSi, SesaZlebelia gavrceldes swored sazogadoebrivi<br />

momsaxurebis sferoze.<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis miwodebis gaumjobesebis gegma<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis gegmis Sedgenis etapebi<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis miwodebis gaumjobesebis mizniT<br />

„momsaxurebis gaumjobesebis gegmis“ SemuSavebis 4 ZiriTadi etapi<br />

SeiZleba gamoiyos.<br />

I etapi - gasaumjobesebeli momsaxurebis arCeva - aRniSnuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miReba xdeba TviTmmarTveli erTeulis marTvis ze<strong>da</strong> roglSi.<br />

SerCevis kriteriumebi SesaZlebelia iyos konkretuli momsaxurebis<br />

sferoSi arsebuli problemebis aqtualoba; aseve, am problemebis<br />

ga<strong>da</strong>WrisaTvis municipalitetis xelT arsebuli resursebis<br />

(ZiriTa<strong>da</strong>d finansuri resursebis) sakmarisi odenoba <strong>da</strong> sxva.<br />

II etapi - administraciuli <strong>da</strong> saorganizacio sakiTxebis mogvareba<br />

- mas Semdeg, rac municipalitetis menejmentis mier miRebulia ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

konkretuli sazogadoebrivi momsaxurebis gaumjobesebis<br />

Taobaze, xdeba<br />

• `momsaxurebis gaumjobesebis gegmis~ SemuSavebaze pasuxismgebeli<br />

gundis (SesaZlebelia Seiqmnas droebiTi komisiis saxiT) gansazRvra,<br />

xelmZRvanelisa <strong>da</strong> Semadgenlobis <strong>da</strong>mtkiceba;<br />

• gundis samoqmedo gegmis <strong>da</strong>mtkiceba, sa<strong>da</strong>c un<strong>da</strong> aisaxos `momsaxurebis<br />

gaumjobesebis gegmis~ SemuSavebis procesis sxva<strong>da</strong>sxva<br />

etapze <strong>da</strong>interesebuli mxareebis monawileobis sakiTxebic;<br />

• `momsaxurebis gaumjobesebis gegmis~ SemuSavebis procesis saWiro<br />

resursebiT uzrunvelyofis sakiTxebis ga<strong>da</strong>wyveta.<br />

III etapi - informaciis Segroveba <strong>da</strong> analizi – es etapi moicavs:<br />

• konkretuli momsaxurebis sferoSi arsebuli faqtobrivi<br />

monacemebis Tavmoyras <strong>da</strong> analizs: momsaxurebaze pasuxismgebeli<br />

samsaxuri, momsaxurebis uSualo ganmaxorcielebeli subieqti, <strong>da</strong>interesebuli<br />

mxareebi, samizne jgufebi, momsaxurebis Rirebuleba<br />

(mosakrebeli, subsidia <strong>da</strong> a.S.), arsebuli infrastruqtura <strong>da</strong> teqnikuri<br />

aRWurviloba, sxva informacia);<br />

• municipalitetis Zlieri <strong>da</strong> susti mxareebis Seswavlas, konkretul<br />

gasaumjobesebel momsaxurebasTan mimarTebaSi;<br />

• momsaxurebis miwodebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli problemebis gamovlenasa<br />

<strong>da</strong> analizs;<br />

• alternativebis Sefasebas.<br />

IV etapi - gegmis Sedgena - mas Semdeg, rac warmatebiT <strong>da</strong>srul<strong>da</strong><br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

107


informaciis Segrovebisa <strong>da</strong> analizis procesi, Sefas<strong>da</strong> alternativebi,<br />

Semdgomi etapia Tavad `momsaxurebis gaumjobesebis gegmis~ Sedgena. es<br />

etapi gulisxmobs gegmis miznisa <strong>da</strong> amocanebis, misaRwevi Sedegebisa <strong>da</strong><br />

maTi gazomvis indikatorebis, saqmianobebis, vadebisa <strong>da</strong> pasuxismgebeli<br />

pirebis gansazRvras, Sesabamisi xarjTaRricxvebis Sedgenas.<br />

zogierTi is instrumenti, romelic SesaZlebelia `momsaxurebis<br />

gaumjobesebis gegmis~ sxva<strong>da</strong>sxva etapze gamogadgeT, mocemulia<br />

winamdebare treiningis <strong>da</strong>mxmare masalebSi. Tumca, un<strong>da</strong> aRiniSnos,<br />

rom am instrumentebis gamoyeneba, ZiriTad SemTxvevebSi, Sesabamisi<br />

unar-CvevebiT (fasilitacia, moderacia) aRWurvil a<strong>da</strong>mianur<br />

resursebs moiTxovs.<br />

108<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis gaumjobesebis gegmis<br />

struqtura<br />

momsaxurebis gaumjobesebis gegmis struqtura SesaZlebelia sxva<strong>da</strong>sxva<br />

saxiT arsebobdes. qvemoT gTavazobT erT-erT variants:<br />

• gegmis saxelwodeba,<br />

• konkretuli momsaxurebis sferoSi arsebuli situaciis aRwera<br />

(momsaxurebaze pasuxismgebeli samsaxuri, momsaxurebis uSualo<br />

ganmaxorcielebeli subieqti, <strong>da</strong>interesebuli mxareebi, samizne<br />

jgufi, momsaxurebis Rirebuleba (mosakrebeli-subsidia <strong>da</strong> a.S.),<br />

infrastruqtura <strong>da</strong> sxva saintereso informacia);<br />

• konkretuli momsaxurebis sferoSi arsebuli problemebis aRwera;<br />

• momsaxurebis gaumjobesebis gegmis mizani <strong>da</strong> amocanebi;<br />

• Sedegebi <strong>da</strong> indikatorebi;<br />

• RonisZiebebi, pasuxismgebeli pirebi <strong>da</strong> ganxorcielebis vadebi;<br />

• monitoringisa <strong>da</strong> Sefasebis gegma.<br />

momsaxurebis miwodebis gaumjobesebis gegmis Sedgenis<br />

instrumentebi<br />

SWOT analizi<br />

SWOT analizi aris nebismieri strategiuli <strong>da</strong>gegmvisas gamoyenebadi<br />

erT-erTi instrumenti. municipalitetis ekonomikuri<br />

ganviTაrebis gegmis Sedgenisas is <strong>da</strong>gexmarebaT SeafasoT rogorc<br />

arsebuli resursebi, ise, teritoriuli erTeulis ganviTarebaze<br />

SesaZlebeli gavlenis mqone gare <strong>da</strong> Si<strong>da</strong> faqtorebi. kerZod, Zlieri<br />

(S) <strong>da</strong> susti (W) mxareebi, SesaZleblobebi (O) <strong>da</strong> safrTxeebi (T).<br />

amasTan, Tu <strong>da</strong>vakvirdebiT, pirveli ori faqtori (Zlieri <strong>da</strong><br />

susti mxareebi) afasebs awmyoSi arsebul, sastarto situacias, xolo<br />

bolo ori (SesaZleblobebi <strong>da</strong> safrTxeebi) _ samomavlo Sansebs.<br />

aRniSnuli instrumentis gamoyeneba, aseve, efeqturad SeiZleba<br />

municipalitetis calkeuli proeqtisa Tu programis <strong>da</strong>gegmvisas.<br />

SWOT analizi keTdeba e.w. `tvinis Sturmis~ savarjiSos gamoyenebiT.<br />

amisaTvis, municipalitetis SemTxvevaSi, kargi iqneba Tu<br />

SeirCeva maqsimalurad warmomadgenlobiTi monawileTa jgufi (maqsimum<br />

15 a<strong>da</strong>miani) samoqalaqo sazogadoebis sxva<strong>da</strong>sxva seqtori<strong>da</strong>n.


procesis warmarTvisTvis saWiroa fasilitatori, romelic auxsnis<br />

monawileebs savarjiSos pirobas, SekiTxvebis meSveobiT moaxdens<br />

jgufi<strong>da</strong>n informaciis amoRebas, <strong>da</strong>fiqsirebasa <strong>da</strong> Sejamebas. saWiroebis<br />

SemTxvevaSi, rodesac jgufi warmomadgenlobiTia, SesaZlebelia<br />

mcire jgufebis Seqmna <strong>da</strong> ramdenime aseTi analitikuri sqemis<br />

momzadebac.<br />

miRebuli Sedegebis warmoCenis saukeTeso saSualebaa oTx<br />

nawilad gayofili TeTri <strong>da</strong>fa an flifCartis qaRaldi.<br />

Zlieri mxareebi (municipalitetSi)<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

susti mxareebi (municipalitetSi)<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

SesaZleblobebi (garemoSi)<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

safrTxeebi (garemoSi)<br />

problemis analizi<br />

problemebis analizi nebismieri TanamonawileobiTi <strong>da</strong>gegmvis<br />

erT-erTi sakvanZo momentia. am etapis warmatebulad ganxorcieleba<br />

mniSvnelovnad ganapirobebs <strong>da</strong>gegmvis warmatebas. Tumca, un<strong>da</strong><br />

aRiniSnos, rom sirTulis <strong>da</strong> kompleqsurobis TvalsazrisiT es etapi<br />

aseve gamoirCeva sxva etapebisgan <strong>da</strong> gansakuTrebul momzadebas <strong>da</strong><br />

gawafulobas moiTxovs.<br />

gTavazobT kiTxvebs, romlebic gamogadgebaT problemis an Sesa-<br />

Zleblobis <strong>da</strong>sadgenad:<br />

1. ra aris namdvili problema?<br />

2. ratom aris es problema? anu ra iwvevs problemas?<br />

3. ratom un<strong>da</strong> mogvardes problema?<br />

4. visTvis aris es problema?<br />

5. ra moxdeba, Tu arafers ar movimoqmedebT problemis mosagvareblad?<br />

<strong>da</strong> kidev erTxel: ra aris problema?<br />

problema aris a<strong>da</strong>mianTa konkretul jgufSi arsebuli negatiuri<br />

pirobebis aRwera <strong>da</strong> ara am problemis mogvarebisTvis saWiro<br />

raime winapirobis ar arseboba.<br />

magaliTad: araswori varianti: swori varianti:<br />

sasuqi ar aris xelmisawvdomi sasuqis deficitis gamo<br />

mosavalma <strong>da</strong>iklo<br />

problemebis analizis procesSi, problemis gansazRvras Zalian<br />

mniSvnelovani <strong>da</strong>tvirTva aqvs. Tu problema kargad ar iqna gansaz-<br />

Rvruli <strong>da</strong> formulirebuli, es aucileblad warmoqmnis sirTuleebs<br />

Semdgomi analizis etapze.<br />

♦<br />

♦<br />

♦<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

109


ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis/arCevanis matrica<br />

110<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

TiToeul a<strong>da</strong>mians, sityva - `problema~ Taviseburad esmis <strong>da</strong> es<br />

sityva masSi raRac gansxvavebul subieqtur asociaciebs iwvevs. magaliTad,<br />

viRacisTvis es aris `kompleqsuri situacia, romelic Carevas<br />

moiTxovs~, `procesi, romelic arasworad mimdinareobs an, Tavis mxriv,<br />

garkveul problemebs iwvevs~, `problemebi, romlebmac momavalSi Sei-<br />

Zleba iCinos Tavi~ <strong>da</strong> a.S. TiToeul aseT situaciaSi, fasilitators<br />

uwevs lavireba <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianTa gansxvavebuli xedvis koreqtireba.<br />

problemis gansazRvris etapebi<br />

1) `sastarto~ problemebis gansazRvra arsebul <strong>da</strong> sasurvel<br />

situacias Soris gansxvavebis <strong>da</strong>fiqsirebis meSveobiT<br />

2) `sastarto~ problemebis <strong>da</strong>jgufeba<br />

3) `sastarto~ problemebis zusti aRwera<br />

sastarto problema aris is centraluri problema, romlis<br />

garSemoc mimdinareobs analizi. SesaZloa aseTi problemis gamovlena<br />

analizis sawyis etapze ver moxerxdes. ar arsebobs zusti recepti<br />

sastarto problemis gamovlenisaTvis, Tumca un<strong>da</strong> gvaxsovdes, rom:<br />

a) es iseTi problema un<strong>da</strong> iyos, romelsac Cven SeiZleba<br />

moveWidoT/gavwvdeT, anu sastarto problemis masStabi intervenciis<br />

sferos ar un<strong>da</strong> scdebodes;<br />

b) <strong>da</strong>culi un<strong>da</strong> iyos balansi – sastarto problema <strong>da</strong>axloebiT<br />

centrSi un<strong>da</strong> moxvdes – misi gamomwvevi mizezebi <strong>da</strong> misgan gamowveuli<br />

efeqtebi <strong>da</strong>balansebuli un<strong>da</strong> iyos.<br />

problemebs Soris mizez-Sedegobrivi kavSiris <strong>da</strong>dgena<br />

problemebs Soris mizez-Sedegobrivi kavSiris <strong>da</strong>myarebis ramdenime<br />

meTodi arsebobs. erT-erTi yvelaze metad kompleqsuri me-<br />

Todia mizez-Sedegobrivi xis agebis meTodi.<br />

kiTxvebi, razec un<strong>da</strong> gaices pasuxi problemebs Soris mizez-Sedegobrivi<br />

kavSiris <strong>da</strong>samyareblad:<br />

• ra faqtorebi/mizezebi ganapirobeben problemuri situaciis arsebobas?<br />

• ra faqtorebi axdenen gavlenas problemaze?<br />

• ra mizezebi aqvT am faqtorebs Tavis mxriv?<br />

• ras iwvevs problema?<br />

• ra faqtorebze/problemebze axdens gavlenas?<br />

problemebis mizez-Sedegobrivi xe sami ZiriTadi nawilisgan<br />

Sedgeba, romlebic, Tavis mxriv, SeiZleba qve Sreebs moicavdes.<br />

efeqtebi<br />

sastarto<br />

problema<br />

mizezebi


ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis/arCevanis matrica<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis matrica iZleva saSualebas individualurad an<br />

gundSi <strong>da</strong>dgindes, gaanalizdes <strong>da</strong> Sefasdes sxva<strong>da</strong>sxva informaciebs<br />

Soris arsebuli kavSiri. igi gamogvadgeba ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebisas<br />

sxva<strong>da</strong>sxva faqtorebis gaTvaliswinebaSi, konkretuli nabijebis<br />

<strong>da</strong>gegmvasa <strong>da</strong> alternativebis SefasebaSi.<br />

rogor gamoviyenoT matrica?<br />

gansazRvreT alternativebi: saWiroebebi<strong>da</strong>n gamomdinare, es Sei-<br />

Zleba iyos proeqtebi, potenciuri ga<strong>da</strong>wyvetilebebi. CamowereT isini<br />

matricis marcxena vertikalur zolSi.<br />

gansazRvreT ga<strong>da</strong>wyvetilebis/arCevis kriteriumebi. es sakvanZo<br />

kriteriumebi SesaZloa gamoimuSaoT breinStormingis dros. <strong>da</strong>rwmundiT,<br />

rom yvelas naTlad esmis yovelive kriteriumis mniSvneloba.<br />

aseve <strong>da</strong>rwmundiT, rom kriteriumebi isea Sedgenili, rom maT<strong>da</strong>mi<br />

miniWebuli maRali qula niSnavs sasurvel Sedegs, xolo <strong>da</strong>bali<br />

qula niSnavs arasasurvel Sedegs. CamowereT kriteriumebi matricis<br />

ze<strong>da</strong> horizontalur zolSi.<br />

kriteriumebs mianiWeT wona - Tu romelime kriteriumi ufro<br />

mniSvnelovania vidre sxva, SeTanxmdiT <strong>da</strong> mianiWeT maT Sesabamisi<br />

wonebi procentebSi (mag., 20%, 30% <strong>da</strong> a.S.) ise, rom yvela kriteriumis<br />

jamuri wona ar aRematebodes 100%-s.<br />

SeqmeniT qulebis sistema: alternativebis Sefasebis win, gundi<br />

un<strong>da</strong> SeTanxmdes qulebis sistemaze. gansazRvreT diapazoni (mag.,<br />

1-<strong>da</strong>n 5-mde, an 1,3,5) <strong>da</strong> <strong>da</strong>rwmundiT, rom yvelas kargad esmis, Tu ra<br />

aris <strong>da</strong>bali, saSualo <strong>da</strong> maRali qula.<br />

SeafaseT alternativebi: SeafaseT TiToeuli alternativa Ti-<br />

Toeuli kriteriumis mixedviT, es un<strong>da</strong> moxdes an jgufuri konsensusiT,<br />

an aseve SesaZlebelia qulebis saSualo ariTmetikulis aReba<br />

(gundis wevrebis individualuri qulebi<strong>da</strong>n).<br />

SeajameT qulebi - ga<strong>da</strong>amravleT TiToeuli kriteriumis qula<br />

misi procentuli wonis maCvenebelze. Semdeg SeajameT TiToeuli<br />

alternativis qula <strong>da</strong> gaaanalizeT Sedegebi.<br />

cxrili moicavs<br />

kriteriumi <strong>da</strong> wona/<br />

alternativebi<br />

kriteriumi<br />

#1 (X%)<br />

kriteriumi<br />

#2 (X%)<br />

alternativa A qula * wona qula * wona qula * wona<br />

alternativa B qula * wona qula * wona qula * wona<br />

... qula * wona qula * wona<br />

qulebi: 5 = maRali, 3 = saSualo, 1 = <strong>da</strong>bali.<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

... sul (S =100%)<br />

problemebis trans<strong>formireba</strong> miznebSi<br />

problemebis analizi nebismieri gegmis, proeqtis Seqmnis winapirobaa.<br />

miznebis ierarqiis agebisTvis aucilebelia problemebis<br />

ierarqiuli/mizez-Sedegobrivi <strong>da</strong>lageba <strong>da</strong> Semdeg miznebSi trans<strong>formireba</strong>.<br />

principi martivia – ze<strong>da</strong> donis problemebi, anu -<br />

efeqtebi transformirdeba maRali donis mizanSi / mag., gegmis mi-<br />

111


qulebi:<br />

5 = maRali, 3 = saSualo, 1 = <strong>da</strong>bali.<br />

problemebis trans<strong>formireba</strong> miznebSi<br />

zani; centraluri donis problema – saSualo donis mizanSi / mag.,<br />

problemebis analizi nebismieri gegmis, proeqtis Seqmnis winapirobaa. miznebis ierarqiis<br />

agebisTvis<br />

გegmიs<br />

aucilebelia<br />

amocana;<br />

problemebis<br />

xolo<br />

ierarqiuli/mizez-Sedegobrivi<br />

qve<strong>da</strong> donis problemebi,<br />

<strong>da</strong>lageba<br />

anu<br />

<strong>da</strong><br />

–<br />

Semdeg<br />

mizezebi<br />

miznebSi<br />

transformirdeba<br />

principi martivia qve<strong>da</strong> – ze<strong>da</strong> donis donis miznebSi problemebi, / anu mag., - efeqtebi gegmis transformirdeba Sedegebi. un<strong>da</strong> maRali gvaxs-<br />

trans<strong>formireba</strong>.<br />

donis mizanSi ovdes, / mag., rom gegmis iseve, mizani; rogorc centraluri problemebis donis problema xeSi, – saSualo miznebis donis mizanSi xeSic / mag., mTavaria<br />

გegmიs amocana; <strong>da</strong>culi xolo iyos qve<strong>da</strong> miznebis donis problemebi, ierarqia, anu doneebi. – mizezebi transformirdeba sxva<strong>da</strong>sxva literaturaSi<br />

qve<strong>da</strong> donis<br />

miznebSi / miznebis mag., gegmis gansxvavebul Sedegebi. un<strong>da</strong> gvaxsovdes, saxelebs rom vxvdebiT, iseve, rogorc magaliTad, problemebis xeSi, ganviTarebis<br />

miznebis<br />

xeSic mTavaria mizani, <strong>da</strong>culi specifikuri iyos miznebis mizani ierarqia, <strong>da</strong> a.S. doneebi. ra Tqma sxva<strong>da</strong>sxva un<strong>da</strong>, literaturaSi naklebi mniSvneloba<br />

miznebis<br />

gansxvavebul aqvs saxelebs imas, vxvdebiT, Tu ras magaliTad, <strong>da</strong>varqmevT ganviTarebis am doneebs, mizani, Tumca specifikuri mniSvnelovania, mizani <strong>da</strong> a.S. ra rom<br />

Tqma un<strong>da</strong>, <strong>da</strong>mgegmavi naklebi mniSvneloba gundi, ase aqvs vTqvaT imas, `erT Tu ras enaze <strong>da</strong>varqmevT saubrobdes~. am doneebs, Cvens Tumca mier motanili<br />

rom miznebis <strong>da</strong>mgegmavi xeSi gundi, mizanTa ase vTqvaT ierarqiaSi `erT enaze saubrobdes~. sami donea Cvens - mizani, mier motanili amocana<br />

mniSvnelovania,<br />

miznebis xeSi <strong>da</strong> mizanTa Sedegi. ierarqiaSi sami donea - mizani, amocana <strong>da</strong> Sedegi.<br />

efeqtebi<br />

mizani<br />

III<br />

sastarto<br />

problema<br />

mizezebi<br />

amocana<br />

Sedegebi<br />

112<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

moqalaqeTa monawileobis formebi<br />

Sexvedrebi interesTa jgufebTan / konsensusis <strong>formireba</strong><br />

xSirad, xelisuflebas uxdeba iseTi ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba,<br />

romelic mocemul administraciul erTeulSi macxovrebel mTel<br />

mosaxleobas ki ar exeba, aramed konkretul jgufebs. maT interesTa<br />

jgufebsac eZaxian.<br />

SesaZlebelia, konkretuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebisas aseTi<br />

interesTa jgufi ori, sami an sulac meti iyos. ganvixiloT aseTi<br />

SemTxveva:<br />

qalaq N-is gamgeobas gauCn<strong>da</strong> <strong>da</strong>matebiTi finansuri resursebi.<br />

marTalia, qalaqis gare ganaTebis uzrunvelyofa ar iyo gaTvaliswinebuli<br />

mimdinare wels, magram, vinai<strong>da</strong>n, erT-erT prioritetul<br />

problemad swored es saxeldebo<strong>da</strong> ramdenime wlis manZilze, ga<strong>da</strong>wy<strong>da</strong><br />

miexe<strong>da</strong>T am sakiTxisaTvis. amasobaSi aRmoCn<strong>da</strong>, rom arsebuli<br />

resursebiT qalaqis mxolod erTi mesamedis ganaTebaa SesaZlebeli.<br />

vinai<strong>da</strong>n qalaqi sami, teritoriulad TiTqmis Tanabari, X, Y <strong>da</strong> Z ubnebisagan<br />

Sedgebo<strong>da</strong>, gamgeobas gauWir<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba<br />

(an mTeli pasuxismgeblobis sakuTar Tavze aReba), romelime ubnis<br />

sasargeblod <strong>da</strong> arCevanis gakeTeba sakrebulos miando. sakrebulom<br />

didxans imsjela am sakiTxze. gaimarTa mwvave debatebi, Tu qalaqis<br />

romeli nawilis gare ganaTeba iqnebo<strong>da</strong> am etapze ufro efeqturi<br />

<strong>da</strong> marTebuli. sakrebulos wevrTa erTi nawili fiqrob<strong>da</strong>, rom X<br />

nawilSi mosaxleobis yvelaze didi raodenoba cxovrobs <strong>da</strong> es myari


argumentia ga<strong>da</strong>wyvetilebis am ubnis sasargeblod misaRebad. meore<br />

nawilis azri Y ubnis sasargeblod ixrebo<strong>da</strong>, vinai<strong>da</strong>n swored am<br />

teritoriaze aRiniSnebo<strong>da</strong> saRamos saaTebSi Zarcvisa <strong>da</strong> xulignobis<br />

mometebuli faqtebi. <strong>da</strong>narCeni ki arCevans Z ubnis sasargeblod<br />

akeTeb<strong>da</strong>, radganac zafxulobiT <strong>da</strong>msvenebelTa didi raodenoba<br />

iyri<strong>da</strong> aq Tavs, rac qalaqis mwir biujets aSkarad xels umarTav<strong>da</strong>.<br />

min<strong>da</strong> <strong>da</strong>garwmunoT, rom ra ga<strong>da</strong>wyvetilebac ar un<strong>da</strong> miiRos<br />

sakrebulom <strong>da</strong> ra myari argumentebiTac ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>asabuTos am ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

samarTlianoba, mosaxleobis didi nawili mainc ukmayofilo<br />

<strong>da</strong>rCeba <strong>da</strong> CaTvlis, rom xelisufleba maT usamarTlod moeqca.<br />

isini marTalnic iqnebian, radgan am SemTxvevaSi ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

xelisuflebam mxolod <strong>da</strong> mxolod <strong>da</strong>interesebul jgufebTan erTad<br />

un<strong>da</strong> miiRos. marTalia, es arc Tu ise mokle <strong>da</strong> ioli, magram efeqturi<br />

<strong>da</strong> sazogadoebis mier gaziarebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis misaRebad<br />

namdvilad erTaderTi gzaa.<br />

xelisufleba un<strong>da</strong> <strong>da</strong>exmaros am jgufebs, Tavad gaakeTon arCevani.<br />

amisaTvis man un<strong>da</strong> moawyos Sexvedrebi, sa<strong>da</strong>c monawileobas miiRebs<br />

yvela <strong>da</strong>interesebuli jgufi (am SemTxvevaSi, samive ubnis warmomadgenlebi,<br />

samezoblo Tu saTemo organizaciebi, <strong>da</strong>interesebuli<br />

arasamTavroboebi, masmedia, Tanamdebobis pirebi) <strong>da</strong> Seecados:<br />

• yovelma mxarem mkafiod <strong>da</strong>afiqsiros sakuTari pozicia;<br />

• gairkves, sad aris SesaZlebeli mxareTa interesebis Tanxvedra<br />

<strong>da</strong> sad ara;<br />

• moxdes mxareTa <strong>da</strong>axloeba, yuradReba gamaxvildes saerTo interesebze.<br />

mas Semdeg, rac TiToeuli mxare Camoayalibebs sakuTar pozicias<br />

<strong>da</strong> xedvas, Sexvedris wamyvani un<strong>da</strong> Seecados, maTive <strong>da</strong>xmarebiT,<br />

gamokveTos urTierTTanmxvedri mosazrebebi, Sexebis saerTo<br />

wertilebi. zemoT moyvanili SemTxvevis magaliTze aseTi saerTo<br />

Sexebis wertili SeiZleba aRmoCndes is, rom yvelas awuxebs qalaqis<br />

ubanSi arsebuli kriminogenuli situacia, maT Soris Camosul turistebsac.<br />

swored amis Semdeg un<strong>da</strong> moxdes erToblivi, yvelas mier<br />

gaziarebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba.<br />

aSkaraa, rom Zalzed rTulia zemoT moyvanil SemTxvevaSi qalaqis<br />

samive ubnis mosaxleobis interesebis 100%-iT <strong>da</strong>kmayofileba.<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom sajaro Sexvedrisagan gansxvavebiT, sa<strong>da</strong>c<br />

umTavresia gamotanil sakiTxze mosaxleobis mier sakuTari poziciebis<br />

<strong>da</strong>fiqsireba, interesTa jgufebTan Sexvedris dros aucilebelia<br />

calkeuli interesebis SejerebiT erToblivi ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miReba. am process SeiZleba ori, sami <strong>da</strong> meti Sexvedris mowyobac<br />

<strong>da</strong>sWirdes, magram aseTi gziT miRebuli ga<strong>da</strong>wyvetileba gacilebiT<br />

sicocxlisunariani iqneba, vidre xelisuflebis mier individualurad,<br />

erTpirovnulad miRebuli.<br />

interesTa jgufebTan samuSao Sexvedrisas didi mniSvneloba<br />

aqvs, Tu rogor warimarTeba Sexvedra. amisaTvis RonisZiebis wamyvani<br />

Sesabamis unar-Cvevebs un<strong>da</strong> flobdes.<br />

upirveles yovlisa, man un<strong>da</strong> SeZlos mkafiod <strong>da</strong> naTlad gansazRvros<br />

Sexvedris mizani, rac xels Seuwyobs monawileTa azrovnebis fokusire-<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

113


as gansaxilvel sakiTxze. winaaRmdeg SemTxvevaSi, advili SesaZlebelia,<br />

procesi organizatorTaTvis arasasurveli mimarTulebiT ganviTardes.<br />

aucilebelia, wamyvani flobdes diskusiis warmarTvis unar-<br />

Cvevebs. Sexvedris <strong>da</strong>wyebisas man un<strong>da</strong> gaakeTos mokle prezentacia,<br />

sa<strong>da</strong>c monawileebs Seaxsenebs Sexvedris mizans, ganumartavs sakiTxis<br />

ga<strong>da</strong>Wris ra stadiaze imyofebian <strong>da</strong> ra sakiTxia gamotanili diskusiaze.<br />

saWiroa kargad auxsnaT monawileebs Tu ras iTxovT maTgan.<br />

SeiZleba winaswar SeaTanxmoT jgufSi muSaobis wesebic, rac gagiadvilebT<br />

Sexvedris warmarTvas.<br />

un<strong>da</strong> gagaCndeT a<strong>da</strong>mianebTan kontaqtSi Sesvlis <strong>da</strong> maTi ndobis<br />

mopovebis unari. SegeZloT maTi mosmena <strong>da</strong> mraval azrTa Soris<br />

racionaluri marcvlis amorCeva. arc erT monawiles ar un<strong>da</strong> gauCndes<br />

grZnoba, rom ar usmenen. ecadeT maqsimalurad uzrunvelyoT<br />

yvela monawilis CarTva procesSi. amisaTvis SeiZleba gamoiyenoT e.<br />

w. `tvinis Sturmis~ meTodi (ix. qvemoT).<br />

114<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

fokusuri jgufebi<br />

xSiria SemTxveva, rodesac ama Tu im sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT sazogadoebis<br />

romelime jgufis mosazreba gvainteresebs (magaliTad,<br />

eqimebis, maswavleblebis <strong>da</strong> a.S.). aseT SemTxvevaSi, araefeqturi<br />

iqneba jgufis yvela warmomadgenlis Sekreba <strong>da</strong> didi Sexvedris organizeba.<br />

vinai<strong>da</strong>n, Cven gvainteresebs gavigoT jgufis zogadi <strong>da</strong>mokidebuleba<br />

ama Tu im sakiTxze, sakmarisia SevxvdeT maT ramdenime<br />

warmomadgenels. aseT jgufebs fokusur jgufebs uwodeben.<br />

marTalia, aseTi Sexvedris mizani mosaxleobis <strong>da</strong>mokidebulebis<br />

garkvevaa konkretuli sakiTxisadmi (miRebuli an misaRebi ga<strong>da</strong>wyvetileba)<br />

<strong>da</strong> igi ar iTvaliswinebs sazogadoebis uSualo CarTvas<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis procesSi, mainc un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom mosaxleobis<br />

calkeuli fenebis <strong>da</strong>mokidebulebis garkveva xels uwyobs<br />

maTi interesebis <strong>da</strong>cvasa <strong>da</strong> gaTvaliswinebas.<br />

rogor vimuSaoT fokusur jgufebTan?<br />

pirvel rigSi, saWiroa jgufis sworad SerCeva. vTqvaT, misaRebia<br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba jan<strong>da</strong>cvis sferoSi <strong>da</strong> gvainteresebs am sferoSi momuSaveTa<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba sakiTxisadmi. un<strong>da</strong> gaviTvaliswinoT, rom<br />

es sakmaod didi jgufia <strong>da</strong> igi ar aris erTgvarovani. aq arian sxva<strong>da</strong>sxva<br />

profesiisa <strong>da</strong> ganaTlebis, asakisa <strong>da</strong> sqesis a<strong>da</strong>mianebi. amdenad,<br />

sakiTxisadmi maqsimalurad obieqturi <strong>da</strong>mokidebulebis <strong>da</strong>sadgenad<br />

un<strong>da</strong> SevecadoT Tanabrad warmovadginoT eqimebi <strong>da</strong> eqTnebi,<br />

axalgazrdebi <strong>da</strong> xanSi Sesulebi, qalebi <strong>da</strong> mamakacebi.<br />

Sexvedris <strong>da</strong>wyebisas wamyvanma naTlad <strong>da</strong> garkveviT un<strong>da</strong> auxsnas<br />

monawileebs Sexvedris mizani <strong>da</strong> is, Tu ras moiTxoven maTgan.<br />

amis Semdeg, yvela monawiles un<strong>da</strong> mieces saSualeba gamoTqvas<br />

azri sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT. ecadeT SeqmnaT megobruli garemo,<br />

rac saSualebas miscems monawileebs gaixsnan <strong>da</strong> gulaxdilad Camoayalibon<br />

TavianTi Sexedulebebi.<br />

fokusuri jgufis muSaobis maqsimaluri droa 6 saaTi. Tu am<br />

xnis manZilze ver SeZeliT jgufis sakiTxisadmi <strong>da</strong>mokidebulebis<br />

garkveva, maSin CaTvaleT, rom Secdoma gaqvT <strong>da</strong>Svebuli an


• monawileTa SerCevisas, an<br />

• monawileTaTvis Sexvedris miznisa <strong>da</strong> Tqveni molodinebis axsnisas,<br />

an<br />

• Sexvedris warmarTvisas.<br />

aseT SemTxvevaSi, umjobesia Tavi aaridoT Sexvedris msvlelobisas<br />

viTarebis gamosworebas (es <strong>da</strong>abnevs monawileebs) <strong>da</strong> acnoboT<br />

monawileebs, rom axlo momavalSi kidev erTxel SeawuxebT maT ufro<br />

konkretuli amocanis ga<strong>da</strong>saWrelad.<br />

erTi SexedviT, fokus jgufTan muSaobis meTodiT <strong>da</strong>saxuli miznis<br />

miRweva (garkveuli jgufebis <strong>da</strong>mokidebulebis garkveva ama Tu<br />

im sakiTxisadmi) SesaZlebelia anketuri gamokiTxviTac moxerxdes.<br />

Tumca, es mxolod erTi SexedviT, vinai<strong>da</strong>n statistikosis sakmaod<br />

ZviradRirebuli samuSaos anazRaurebasa <strong>da</strong> didi drois <strong>da</strong>naxarjebs<br />

rom Tavi <strong>da</strong>vaneboT, anketuri gamokiTxvis Sedegad Tqven miiRebT<br />

mxolod procentul an ricxobriv maCveneblebs, magram ar gecodinebaT<br />

Tu ra motivacia <strong>da</strong> mizezebi dgas amis ukan.<br />

Sexvedra ~didi jgufi/patara jgufi”<br />

Tu Tqven gyavT didi auditoria, es jer kidev ar niSnavs imas,<br />

rom Tqven mogixdebaT Sexvedris Catareba sajaro mosmenis formatiT.<br />

gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, Tu sasurvelia uzrunvelyo<br />

monawileTa monawileobis maRali done. aseT SemTxvevaSi Sexvedra<br />

SesaZlebelia warimarTos Semdegi formatiT:<br />

• Sexvedris wamyvani gamova winasityvaobiT mTeli jgufisaTvis;<br />

• SemdgomSi auditoria <strong>da</strong>iyofa ramdenime patara jgufebad (6-9<br />

kaci) <strong>da</strong> miiRebs <strong>da</strong>valebas;<br />

• <strong>da</strong>valebis Sesrulebis Semdeg, monawileebi kvlav erTiandebian<br />

saerTo jgufSi, sa<strong>da</strong>c patara jgufebis warmomadgenlebi gaakeTeben<br />

Sesrulebuli <strong>da</strong>valebis Sedegebis prezentacias;<br />

• Catarebul prezentacias un<strong>da</strong> mosdevdes komentarebi.<br />

rogor CamovayaliboT patara jgufebi: patara jgufebis formirebis<br />

yvelaze advil xerxs warmoadgens <strong>da</strong>mswreTa ganawileba maTi<br />

adgilmdebareobis principiT. magaliTad, `Tqven, romlebic sxedxarT<br />

am mxares, iqnebiT pirveli jgufi,~ <strong>da</strong> `Tqven ki meore~ <strong>da</strong> a.S.<br />

am meTodis nakls warmoadgens is, rom xalxi romelsac aqvs saerTo<br />

interesebi <strong>da</strong> Sexedulebebi cdiloben erTad <strong>da</strong>sxdomas. wamyvanis<br />

funqciaa ise gaanawilos patara jgufebi, rom TiToeulSi warmodgenili<br />

iyos sxva<strong>da</strong>sxva azri <strong>da</strong> TvalTaxedva.<br />

aseTi arahomogenuri jgufebis Seqmna SesaZlebelia Semdegi me-<br />

TodiT: <strong>da</strong>asviT feradi wertilebi (rgolebi) winaswar momzadebul<br />

monawileTa pirad `beijebze~, Semdeg sTxoveT monawileebs, romlebsac<br />

aqvT erTi feris wertilebi moTavsdnen erT magi<strong>da</strong>sTan.<br />

SesaZlebelia monawileebs mivceT saSualeba, TviTon airCion<br />

sasurveli Tema <strong>da</strong> Sesabamisi samuSao jgufi. aseT SemTxvevaSi, zogi<br />

jgufi ricxobrivad SeiZleba aRmoCndes gacilebiT ufro didi vidre<br />

sxva. es xels SeuSlis mcire jgufebSi efeqturi diskusiis warmarTvas.<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

115


116<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

Zalian mniSvnelovania fasilitaciis sakiTxi patara jgufebSi.<br />

vin iqneba lideri/fasilitatori? – es mofiqrebuli un<strong>da</strong> iyos<br />

winaswar. magaliTad, erTi variantia, rodesac Sexvedrebis organizatorebi<br />

TviTon uzrunvelyofen fasilitators TavianTi Stati<strong>da</strong>n,<br />

magram 7-10 patara jgufis arsebobis dros, nebismieri organizaciisaTvis<br />

Zneli iqneba saWiro raodenobis profesionali fasilitatorebis<br />

gamoyofa. amasTan erTad, monawileebi arc ise kargad afaseben<br />

<strong>da</strong> xSirad eWvis TvaliT uyureben xelisuflebis mier SemoTavazebul<br />

fasilitators, Tumca es <strong>da</strong>mokidebulia mTavrobis warmomadgenelTa<br />

avtoritetze <strong>da</strong> ganxilul Temaze. Cven un<strong>da</strong> SevecadoT,<br />

rom fasilitatoris <strong>da</strong>xmareba iqnes aRqmuli jgufis mier, rogorc<br />

<strong>da</strong>matebiTi SesaZlebloba <strong>da</strong> ara manipulirebisa <strong>da</strong> gavlenis saSualeba<br />

jgufis mier miRebul ga<strong>da</strong>wyvetilebaze.<br />

agreTve, SesaZlebelia miRebul iqnes iseTi ga<strong>da</strong>wyvetileba,<br />

rodesac jgufi TviTon irCevs Tavis liders. aseTYSemTxvevaSi maT<br />

aucileblad un<strong>da</strong> miiRon wamyvanis instruqcia fasilitatoris rol-<br />

Tan <strong>da</strong>kavSirebiT.<br />

jgufTan muSaobis teqnika. Zalian mniSvnelovania Sexvedris<br />

<strong>da</strong>gegmvisas `patara jgufi~ / `didi jgufi~ – iyos SerCeuli iseTi<br />

teqnika, romelic maqsimalurad uzrunvelyofs patara jgufebSi<br />

efeqtur muSaobas. warmogidgenT ramdenimes:<br />

momavlis <strong>da</strong>gegmareba: es teqnika aZlevs monawileebs imis SesaZleblobas,<br />

rom ar iazrovnon Sablonurad. monawileebs acnoben Sedegs,<br />

romelic miRweulia momavalSi, maT ki un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gegmon programebi <strong>da</strong><br />

saqmianobebi mocemuli Sedegis misaRwevad. magaliTad: `saqarTvelos<br />

ekonomikaSi sagareo investiciebis wili 2010 wlisTvis Se<strong>da</strong>rebiT<br />

2007 welTan gaizar<strong>da</strong> 300%-iT. riT aris gamowveuli aseTi zr<strong>da</strong>?~.<br />

ramdena<strong>da</strong>c STambeW<strong>da</strong>via prognozirebadi cvlilebebi, imdenad<br />

SemoqmedebiTad mouxdebaT jgufis wevrebs azrovneba, raTa gansaz-<br />

Rvron mimarTulebebi Sedegis misaRwevad.<br />

tvinis Sturmi – tvinis Sturmis mizania ideebis generirebis <strong>da</strong><br />

SemoqmedebiTi azrovnebis xelis Sewyoba. es teqnika gulisxmobs Semdegs:<br />

konkretuli sakiTxis ga<strong>da</strong>wyvetis mizniT, monawileebi rigrigobiT<br />

warmoadgenen TavianT ideebs (nebismieri romelic azrad<br />

mosdiT), xolo wamyvani afiqsirebs yvelas azrs <strong>da</strong> wers maT <strong>da</strong>faze<br />

an flipCartze. es procesi grZeldeba <strong>da</strong>axloebiT 10-15 wuTi. am<br />

dros komentarebisa <strong>da</strong> Sefasebebis gamoTqma <strong>da</strong>uSvebelia. wamyvani<br />

valdebulia <strong>da</strong> misi mizania <strong>da</strong>afiqsiros didi raodenobis mowodebuli<br />

idea. amis Semdgom iwyeba maTi ganxilva <strong>da</strong> gacxrilvis meTodiT<br />

xorcieldeba optimaluri gziT ga<strong>da</strong>wyvetilebis arCeva. aseve,<br />

SesaZlebelia gamoyenebul iqnes Sefasebis sxva meTodebi, erT-erTi<br />

mocemulia qvemoT.<br />

wertilovani demokratia. rogorc wesi, jgufebi ufro advilad<br />

<strong>da</strong> swrafad axdenen ideebis generirebas, vidre afaseben <strong>da</strong> cxrilaven<br />

maT. Tumca, xSirad xdeba, rom drois uqonlobis gamo aucilebelia<br />

swrafad moiZebnos <strong>da</strong> ganisazRvros prioritetuli ideebi, moxdes<br />

maTi ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba. aseT SemTxvevaSi SesaZlebelia Catarebul<br />

iqnes kenWisyra e.w. feradi wertilebis gamoyenebiT.


mas Semdeg rac ganxorcieldeba ideebis generireba <strong>da</strong> maTi <strong>da</strong>fiqsireba<br />

flifCartze, jgufi ganixilavs maT <strong>da</strong> <strong>da</strong>ajgufebs msgavsebis<br />

mixedviT. monawileebs urigdebaT garkveuli raodenobis feradi<br />

wertilebi/rgolebi. isini warmoadgenen maT xmebs. arsebobs Ti-<br />

Toeul monawilisaTvis xmaTa raodenobis gansazRvris wesi, romelic<br />

<strong>da</strong>mokidebulia kenWisyraze <strong>da</strong>yenebul sakiTxTa raodenobaze. mocemuli<br />

raodenoba iyofa orze <strong>da</strong> emateba erTi.<br />

magaliTad, Tu kenWisyraze <strong>da</strong>yenebul sakiTxTa CamonaTvali<br />

udris 12, maSin maqsimaluri xmaTa raodenoba erT monawileze udris<br />

12:2+1=7. monawileebs eZlevaT instruqcia, raTa gaanawilon/<strong>da</strong>amagron<br />

wertilebi im ideebTan, romlebsac isini uWeren mxars. maT aqvT<br />

SesaZlebloba gaanawilon xmebi sakuTari Sexedulebis mixedviT ramdenime<br />

ideis Soris an miscen xma mxolod erTs.<br />

monitoringi <strong>da</strong> Sefaseba<br />

monitoringi <strong>da</strong> Sefaseba, <strong>da</strong>gegmvasTan erTad, marTvis Ziri-<br />

Tadi funqciebia. monitoringis gamoyenebisa <strong>da</strong> interpretaciis<br />

sfero Zalian farToa. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, misi gamoyenebis ZiriTadi<br />

azri ori funqciis – <strong>da</strong>kvirvebisa <strong>da</strong> winaswar ganWvretis/prevenciis<br />

(arasasurveli Sedegebis Tavi<strong>da</strong>n aridebis) – ganxorcielebaSi<br />

mdgomareobs. <strong>da</strong>kvirveba xorcieldeba sasurvel SedegTan Sesatyvisobis<br />

<strong>da</strong>sadgenad, kontroli ki – arasasurveli Sedegebis Tavi<strong>da</strong>n<br />

aridebis mizniT. monitoringi xorcieldeba imisaTvis, rom pasuxi<br />

gaeces SekiTxvas – `ra aris miRweuli?~ <strong>da</strong> `aris Tu ara ga<strong>da</strong>xra<br />

winaswar gansazRvruli maCveneblebi<strong>da</strong>n?~<br />

monitoringi es aris sakvanZo monacemebis (indikatorebis) regularuli<br />

Segrovebisa <strong>da</strong> analizis procesi, romlis mizania gansazRvros,<br />

Tu ra cvlilebebi <strong>da</strong> progresia sawyis movlenasa Tu procesSi.<br />

ufro martivad ki, es aris Canafiqrsa <strong>da</strong> ganxorcielebas, gegmasa <strong>da</strong><br />

realobas Soris gansxvavebis <strong>da</strong>dgenis procesi.<br />

zoga<strong>da</strong>d, monitoringis gansaxorcieleblad mniSvnelovania Semdegi<br />

komponentebi:<br />

• maCveneblebi/indikatorebi (<strong>da</strong>gegmili/samizne <strong>da</strong> faqtobrivi);<br />

• faqtobrivi monacemebis regularuli Segrovebis organizeba;<br />

• <strong>da</strong>gegmili <strong>da</strong> faqtobrivi maCveneblebis Se<strong>da</strong>reba <strong>da</strong> wanacvlebis<br />

an ga<strong>da</strong>xrebis gansazRvra.<br />

indikatori sazomia, romelic aCvenebs rogor <strong>da</strong> ramdena<strong>da</strong> (ra<br />

xarisxiT) miRweuli proeqtiT gaTvaliswinebuli cvlilebebi (mizani,<br />

amocana, Sedegi).<br />

qvemoT moyvanilia indikatorebis magaliTebi, romlebic amocanis<br />

Sesrulebis ga<strong>da</strong>mowmebis saSualebas iZleva. sasurvelia, rom indikatorebi<br />

SemuSavebuli iyos miznebis ierarqiis TiToeuli donis<br />

- miznis, amocanisa <strong>da</strong> SedegisaTvis.<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

117


amocana<br />

municipalitetSi sasmeli wylis miwodebis sakiTxi gaumjobes<strong>da</strong><br />

indikatori<br />

• sasmeli wyliT gamowveul <strong>da</strong>avadebaTa ricxvi (%-uli kleba)<br />

• sasmel wyalSi mavne nivTierebaTa Semcveloba (%-uli kleba)<br />

• sasmeli wylis mimRebi ojaxebis raodenoba (%-uli zr<strong>da</strong>)<br />

• sasmeli wylis grafikiT mimRebi ojaxebis 24 saaTian momaragebaze ga<strong>da</strong>svlis<br />

raodenoba (%-uli zr<strong>da</strong>)<br />

III<br />

monitoringisgan gansxvavebiT, Sefasebis dros, indikatorebis<br />

analizis gar<strong>da</strong>, kvleviTi meTodebis gamoyenebac xdeba. Sefaseba kvleviTi<br />

meTodebis safuZvelze monacemTa analizs hqvia.<br />

Sefaseba realuri movlenebisa <strong>da</strong> procesebis Sesaxeb mniSvnelovan<br />

analitikur informacias iZleva, amave dros, gvexmareba arsebuli<br />

praqtikis <strong>da</strong>xvewaSi, qmnis bazas optimaluri politikuri <strong>da</strong><br />

mmarTvelobiTi ga<strong>da</strong>wyvetilebebis misaRebad, uzrunvelyofs programebis<br />

sicocxlisunarianobas <strong>da</strong> miRweuli Sedegebis mdgradobasa<br />

<strong>da</strong> grZelvadianobas.<br />

arsebobs Sefasebis ori ZiriTadi tipi: Sualeduri <strong>da</strong> Semajamebeli<br />

Sualeduri Sefaseba (maformirebeli) – tardeba saqmianobis ganxorcielebis<br />

dros. misi mizania problemebis gamovlena <strong>da</strong> arsebuli<br />

programis gaumjobeseba, ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis xelSewyoba maSin,<br />

rodesac SesaZlebelia cvlilebebis gatareba.<br />

118<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

Semajamebeli (<strong>da</strong>masrulebeli) Sefaseba – tardeba ganxorcielebis<br />

Semdgom. misi mizania – programis Sedegebis demonstracia, Sedegebis<br />

Sejameba <strong>da</strong> samomavlo programebis gaumjobeseba. aseTi tipis<br />

Sejameba SesaZlebelia ganxorcieldes:<br />

a) uSualod programis <strong>da</strong>srulebis Semdgom;<br />

b) 3-7 wlis Semdeg, misi grZelvadiani gavlenis Sesafaseblad.<br />

Sefaseba eyrdnoba kvleviT meTodebs, romlebsac ga<strong>da</strong>mwyveti<br />

mniSvneloba aqvs Sefasebis warmatebisTvis. meTodebis kargi SerCeva<br />

qmnis safuZvels problemebis efeqturi gamovlenisa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wyvetisaTvis.<br />

X municipalitetis sakrebulo<br />

(<strong>da</strong>wesebulebis saxelwodeba)<br />

(gerbi)<br />

sajaro informaciis gacema<br />

(momsaxurebis saxelwodeba)<br />

momsaxurebis baraTis nimuSi


zogadi informacia momsaxurebaze:<br />

nebismier a<strong>da</strong>mians aqvs ufleba droulad moipovos saqarTvelos<br />

sajaro <strong>da</strong>wesebulebaSi yvelanairi formiT arsebuli oficialuri,<br />

anu sajaro informacia. sajaro informaciis mopovebis ufleba<br />

gulisxmobs informaciis de<strong>da</strong>nSi gacnobis an aslis moTxovnis<br />

uflebas.<br />

momsaxurebis adgili:<br />

X municipalitetis sakrebulo (misamarTi) _ sakrebulos aparati,<br />

pirveli sarTuli, tel: faqsi: el.fosta<br />

saWiro dokumentebi:<br />

1. gancxadeba _ moicavs <strong>da</strong>wesebulebis saxelwodebas, ganmcxadeblis<br />

vinaobasa <strong>da</strong> misamarTs, moTxovnas (miznis miTiTeba saWiro<br />

ar aris), xelmoweras <strong>da</strong> TariRs (gancxadebis nimuSi ix. <strong>da</strong>narTi #1);<br />

2. mosakreblis ga<strong>da</strong>xdis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli qviTari.<br />

mosakreblebi/ga<strong>da</strong>saxdelebi:<br />

1. sajaro informaciis de<strong>da</strong>nSi gacnobisas mosakrebeli ar ga<strong>da</strong>ixdevineba<br />

2. sajaro informaciis aslis ga<strong>da</strong>RebisTvis <strong>da</strong>dgenilia Semdegi<br />

mosakreblebi:<br />

• 4 <strong>da</strong> A5 formatis qaRaldis qseroasli – erTi gverdi – 0.05<br />

lari;<br />

• lazerul printerze beWdva – erTi gverdi – 0,10 lari<br />

• kompaqtur diskze informaciis Cawera – 1 diski – 2,65 lari;<br />

• disketaze informaciis Cawera – 1 disketa 1,3 lari;<br />

• informaciis Cawera informaciis momTxovnis videokasetaze – 1<br />

saaTi – 2,75 lari;<br />

• informaciis Cawera informaciis momTxovnis audio kasetaze – 1<br />

saaTi – 0,50 lari;<br />

sajaro informaciis aslis ga<strong>da</strong>Rebis mosakrebeli ga<strong>da</strong>ixdeba sajaro<br />

<strong>da</strong>wesebulebis salaroSi (SesaZlebelia ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> moxdes sabanko<br />

<strong>da</strong>wesebulebis meSveobiTac, rogorc naRdi, ise unaRdo angariSsworebiT.<br />

es wesi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>adginos Tavad sajaro <strong>da</strong>wesebulebam).<br />

momsaxurebis vadebi:<br />

sajaro informaciis moTxovnis Taobaze gancxadebis <strong>da</strong>kmayofileba<br />

xdeba gancxadebis registraciis dRes – zedmeti Seyovnebis<br />

gareSe. mxolod gamonaklis SemTxvevebSi SesaZlebelia moxdes Seyovneba,<br />

maqsimum 10 dRiT.<br />

momsaxurebis Sedegi:<br />

gancxadebaSi moTxovnili sajaro informaciis dednis (an aslis)<br />

wardgena (gacema).<br />

gasaCivrebis wesi:<br />

ganmcxadebels ufleba aqvs, sajaro informaciis gacemaze uaris<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

119


Tqmis SemTxvevaSi (am SemTxvevaSi uari sakrebulos Tavmjdomaris<br />

individualur-samarTlebrivi aqtia),¿uaris miRebi<strong>da</strong>n 1 Tvis va<strong>da</strong>Si<br />

mimarTos sasamarTlos <strong>da</strong> moiTxovos uaris Tqmis Sesaxeb ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

gauqmeba an Secvla, agreTve qonebrivi <strong>da</strong> moraluri zianis<br />

anazRaureba.<br />

momsaxurebis samarTlebrivi safuZveli:<br />

1. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi (1999 wlis 25<br />

ivnisi),<br />

2. saqarTvelos kanoni sajaro informaciis aslis ga<strong>da</strong>Rebis mosakreblis<br />

Sesaxeb (2005 wlis 13 maisis).<br />

gancxadebis nimuSi<br />

<strong>da</strong>narTi: #1<br />

III<br />

------------------ municipalitetis sakrebulos<br />

sajaro informaciis gacemaze pasuxismgebel<br />

pirs qalbaton/baton (saxeli, gvari)<br />

moqalaqe (saxeli, gvari)<br />

mcxovrebi (misamarTi)<br />

tel: -------------------- (Tu aqvs)<br />

gancxadeba<br />

120<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

qalbatono/batono -----------------------------, gTxovT momawodoT<br />

Cveni municipalitetis 2009 wlis biujetis pirveli kvartlis Sesrulebis<br />

angariSi (an ga<strong>da</strong>wyvetileba miwis ga<strong>da</strong>saxadis gansazRvris<br />

Sesaxeb, an informacia sasmeli wylis reabilitaciisTvis 2008 wels<br />

gamoyofili Tanxebis odenobisa <strong>da</strong> Sesrulebuli samuSaos Sesaxeb<br />

<strong>da</strong> a.S.) adgilze gasacnobad (an aslis saxiT), romelic saqarTvelos<br />

zogadi administraciuli kodeqsis informaciis Tavisuflebis Sesaxeb<br />

mesame Tavis Tanaxmad sajaro informacias ganekuTvneba:<br />

winaswar gixdiT madlobas TanamSromlobisTvis.<br />

pativiscemiT,<br />

(xelmowera)<br />

(TariRi)


mesame ciklis treningebis<br />

Semajamebeli angariSi<br />

III<br />

2010 wlis noember-dekemberSi, gaimarTa treiningebis me-3 cikli<br />

(sul 9 treningi) Temaze ”<strong>municipaluri</strong> momsaxureba <strong>da</strong> moqalaqeTa<br />

monawileoba”. saswavlo kursebSi monawileoba miiRo adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis 128 sajaro moxelem, ZiriTa<strong>da</strong>d gamgeobis (meriis)<br />

warmomadgenlebma - gamgeblis moadgileebi <strong>da</strong> samsaxurebis xelmZ-<br />

Rvanelebi.<br />

winamdebare angariSi momzadebulia aRniSnul treiningebze gamovlenili<br />

problematuri sakiTxebis ganzogadebisa <strong>da</strong> analizis<br />

safuZvelze. dokumentSi aRwerilia saqarTvelos municipalitetebSi<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis sferoSi arsebuli viTareba <strong>da</strong> zogadi<br />

tendenciebi. aseve, mocemulia programis eqspertTa xedvebi <strong>municipaluri</strong><br />

momsaxurebis sferoSi arsebuli zogierTi problemis ga<strong>da</strong>Wris<br />

kuTxiT.<br />

TviTmmarTveli erTeuli, rogorc momsaxurebis mimwodebeli -<br />

rolis anu funqciis gaazreba<br />

TviTmmarTveli erTeulis kompetenciaSi Semavali sazogadoebrivi<br />

(sajaro) servisebi (momsaxurebebi) mocemulia adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb saqarTvelos organul kanonSi. kerZod,<br />

kanonis me-16 muxlSi, romliTac <strong>da</strong>dgenilia TviTmmarTveli er-<br />

Teulis sakuTari kompetenciebi. xolo TiToeuli calke aRebuli<br />

kompetenciis ganxorcielebis reglamentacia <strong>da</strong> farglebi dgindeba<br />

specialuri kanonebiT an TviTmmarTveli erTeulis mier <strong>da</strong>dgenili<br />

regulaciebiT.<br />

<strong>municipaluri</strong> servisebis erT muxlSi Tavmoyra uTuod <strong>da</strong>debiTi<br />

movlenaa, Tumca, is rom mocemul CamonaTvalSi sajaro servisebi<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

121


122<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

(magaliTad, mSeneblobis nebarTvis gacema an gare ganaTebis uzrunvelyofa)<br />

aRreulia TviTmmarTvelobis organoTa administraciulmmarTvelobiT<br />

funqciebSi (magaliTad, adgilobrivi biujetis <strong>da</strong>mtkiceba,<br />

ga<strong>da</strong>saxadisa <strong>da</strong> mosakreblebis SemoReba), arTulebs maT aRqmas,<br />

erTis mxriv, <strong>municipaluri</strong> momsaxurebis momxmareblebis (mosaxleobis)<br />

<strong>da</strong>, meores mxriv, sajaro mosamsaxureTa mxri<strong>da</strong>n.<br />

aseve niSandoblivia, rom adgilobriv kanonmdeblobaSi termini<br />

`momsaxureba~ saerTod ar gvxvdeba. sakrebulo, rogorc warmomadgenlobiTi<br />

organo, kanonis Tanaxmad, ze<strong>da</strong>mxedvelobas uwevs<br />

<strong>da</strong> akontrolebs aRmasrulebeli Stos mier biujetisa <strong>da</strong> sakrebulos<br />

mier <strong>da</strong>mtkicebuli sxva<strong>da</strong>sxva programebis Sesrulebas, Tumca<br />

momsaxurebis xarisxis monitoringi <strong>da</strong> Sefaseba, rac marTlac arsebiTi<br />

<strong>da</strong> yvelaze mniSvnelovania, rogorc wesi, warmomadgenlobiTi<br />

organos mxri<strong>da</strong>n ar xorcieldeba.<br />

saerTo tendenciis saxiT SeiZleba gamovyoT is faqtic, rom adgilobrivi<br />

xelisuflebis aRmasrulebel organoebSi ar aris gamoyofili<br />

erTi konkretuli piri (Stati), romelic pasuxismgebeli iqnebo<strong>da</strong><br />

<strong>municipaluri</strong> servisebis xarisxze; romelic ze<strong>da</strong>mxedvelobasa<br />

<strong>da</strong> koordinacias gauwev<strong>da</strong> gamgeobis (meriis) sxva<strong>da</strong>sxva samsaxurebSi<br />

gabneuli servisebis <strong>da</strong>gegmvis, miwodebisa <strong>da</strong> Sefasebis process.<br />

yovelive zemoaRniSnulTan erTad Tu gaviTvaliswinebT, rom<br />

TviTmmarTvelobis sxva<strong>da</strong>sxva sferoSi arsebuli <strong>da</strong>mxmare-me-<br />

Todologiuri masalebi<strong>da</strong>n, <strong>municipaluri</strong> servisebis Tematikaze<br />

Se<strong>da</strong>rebiT mokrZalebuli wili modis; rom arsebuli kanoni `sajaro<br />

samsaxuris Sesaxeb~ moZvelebulia <strong>da</strong> ver pasuxobs Tanamedrove<br />

sajaro samsaxuris gamowvevebs; aseve, Tu gaviTvaliswinebT sajaro<br />

mosamsaxureTa ga<strong>da</strong>mzadebis efeqtiani sistemis ararsebobas, gasakviri<br />

aRar un<strong>da</strong> iyos, rom sajaro mosamsaxureebis erTi nawili sakuTar<br />

Tanamdebobas aRiqvams rogorc privilegias, xolo sakuTar<br />

Tavs - rogorc mmarTvelobiT-administraciuli funqciis ganmaxorcielebels<br />

<strong>da</strong> ara rogorc mosamsaxures, mosaxleobisaTvis ama Tu im<br />

konkretuli sazogadoebrivi servisis mimwodebels.<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis gavrcelebis areali<br />

teqnikuri xasiaTis <strong>municipaluri</strong> servisebis, rogoricaa narCenebis<br />

gatana, <strong>municipaluri</strong> teritoriis <strong>da</strong>sufTaveba, gare ganaTeba<br />

<strong>da</strong> sxva, gavrcelebis areali, miuxe<strong>da</strong>vad bolo wlebSi gamokveTili<br />

<strong>da</strong>debiTi tendenciisa, mainc ara<strong>da</strong>makmayofilebelia. Tu ar CavTvliT<br />

TviTmmarTvel qalaqebs, dReisaTvis aseTi tipis momsaxurebebi<br />

vrceldeba ZiriTa<strong>da</strong>d municipalur centrebsa <strong>da</strong> maT mimdebare<br />

teritoriul erTeulebSi, aseve, zogierT TviTmmarTvel erTeulSi<br />

Semaval saxelmwifo mniSvnelobis turistul-rekreaciul zonebsa<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>saxlebul punqtebSi. mosaxleobis <strong>da</strong>rCenili nawili (ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

soflis mosaxleoba), rogorc wesi, momsaxurebis miRmaa.<br />

aqe<strong>da</strong>n, calke aRniSvnis Rirsia narCenebis gatanis problema; sxva<br />

sazogadoebrivi momsaxurebebi<strong>da</strong>n igi gamoirCeva maRali sajarosaxelmwifoebrivi<br />

interesiT, radgan aRniSnuli momsaxurebis ararseboba<br />

an arasaTanado miwodeba iwvevs sayofacxovrebo narCenebis<br />

ukontrolo gatana-ganadgurebas Tavad narCenebis warmomqmnelebis


mier, rac gamousworebel zians ayenebs garemos. calke aRsaniSnavia<br />

nagavsayrelebis mowyobisa <strong>da</strong> eqspluataciis kuTxiT arsebuli<br />

problemebi.<br />

teqnikuri servisebis gavrcelebis SezRuduli arealis arsebobis<br />

mTavar mizezad TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi, rogorc<br />

wesi, municipalitetebis arasakmaris finansur/materialur SesaZleblobebs<br />

asaxeleben. naklebad aris gaTviTcnobierebuli maTi mxri<strong>da</strong>n<br />

a<strong>da</strong>mianuri resursebis roli <strong>da</strong> mniSvneloba servisebis <strong>da</strong>gegmvisa<br />

<strong>da</strong> marTvis sferoSi.<br />

rac Seexeba <strong>municipaluri</strong> socialuri servisebis (igulisxmeba<br />

socialuri <strong>da</strong>xmarebis programebi <strong>da</strong> ara skolamdeli aRzrdis<br />

<strong>da</strong>wesebulebebi an saxanZro usafrTxoeba) gavrcelebis anu <strong>da</strong>farvis<br />

areals, am kuTxiT ZiriTad problemas warmoadgens am programebis<br />

Sesaxeb mosaxleobis <strong>da</strong> maT Soris am programebiT potenciuri mosargebleebis<br />

<strong>da</strong>bali informirebuloba. sakuTari socialuri programebis<br />

Sesaxeb informaciis SezRuduli gavrcelebis ZiriTad mizezad<br />

municipalitetebis mier aRniSnuli programebis <strong>da</strong>safinanseblad<br />

arasakmarisi sabiujeto saxsrebi saxeldeba.<br />

administraciuli servisebis gavrcelebis arealis TvalsazrisiT<br />

didi mniSvneloba eniWeba teritoriuli organoebis (gamgeobis<br />

rwmunebulebis) muSaobas. magaliTisTvis, ramdenad gaiolebulia<br />

mosaxleobisaTvis saqonlis adgilwarmoSobisa <strong>da</strong> sxva kanoniT<br />

gaTvaliswinebuli cnobebis miReba teritoriul organoSi an ramdenad<br />

aris SesaZlebeli garkveuli sanotaro momsaxurebebis miReba<br />

adgilze. rogorc wesi, sanotaro momsaxurebis praqtika arsad<br />

gvxvdeba. rac Seexeba cnobebis gacemas memkvidreobis sakiTxze notariusisTvis<br />

warsadgenad; sagarantio <strong>qonebis</strong> sakuTrebaSi flobis<br />

Taobaze bankSi warsadgenad; ojaxis Semadgenlobaze komisariatSi<br />

warsadgenad, aseve, saqonlis adgilwarmoSobis Taobaze, rogorc<br />

wesi, uproblemod xorcieldeba. Tumca, soflis rwmunebulTa mier<br />

moqalaqeTa momsaxureba uSualod municipalitetis gamgeobaSi warsadgeni<br />

sxva<strong>da</strong>sxva gancxadebebis Sedgenasa <strong>da</strong> gagzavnaSi, rac adgilobrivi<br />

mosaxleobisTvis Zalzed mniSvnelovania, rogorc wesi, ar<br />

aris reglamentirebuli. Tumca zogierT municipalitetSi rwmunebulebis<br />

mier nebayoflobiT mainc xorcieldeba.<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis zogierT sferoSi arsebuli<br />

viTareba<br />

adgilobrivi mniSvnelobis gzebis keTilmowyoba<br />

,,adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli<br />

kanonis me-16 muxlis me-2 qvepunqtis Tanaxmad, adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzebis Senaxva, mSenebloba <strong>da</strong> ganviTarebis uzrunvelyofa<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTari kompetenciaa. erT-erT Ziri-<br />

Tad problemad adgilobriv gzebTan mimarTebaSi, maTi xarisxia, rac<br />

treiningebis monawileTa xedviT uaryofiT gavlenas axdens rogorc<br />

adgilobriv mosaxleobasa <strong>da</strong> biznes seqtorze, ise mTlianad TviTmmarTveli<br />

erTeulis ganviTarebaze. ufro konkretulad ki munici-<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

123


124<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

paluri gzebis ara<strong>da</strong>makmayofilebeli xarisxi SeiZleba ganvixiloT,<br />

rogorc:<br />

• TviTmmarTvelobis socialur ekonomikuri ganviTarebis Semaferxebeli<br />

faqtori - adgilobrivi mniSvnelobis gzebis mouwesrigebloba<br />

mniSvnelovnad aferxebs municipalitetiT msxvili<br />

investorebis <strong>da</strong>interesebas <strong>da</strong>, zoga<strong>da</strong>d, municipalitetis<br />

ekonomikur ganviTarebas;<br />

• turizmis ganviTarebis Semaferxebeli faqtori - mouwesrigebeli<br />

<strong>da</strong> gaumarTavi gzebi aferxebs turizmis ganviTarebas municipalitetSi.<br />

am pirobebSi municipaliteti naklebad mimzidveli<br />

xdeba turistebisaTvis. amasTan, garTulebulia turistuli<br />

marSrutebis <strong>da</strong>gegmareba;<br />

• satransporto saSualebebis maRali cveTa - gamomdinare iqi<strong>da</strong>n,<br />

rom adgilobrivi mniSvnelobis gzebi mouwesrigebelia, masze<br />

moZrav satransporto saSualebebi ganicdian maRal cveTas <strong>da</strong><br />

xSirad gamodian mwyobri<strong>da</strong>n;<br />

• maRali finansuri <strong>da</strong>naxarjebi ga<strong>da</strong>adgilebisTvis - gamomdinare<br />

iqi<strong>da</strong>n, rom maRalia satransporto saSualebebis cveTa es garemoeba<br />

aZvirebs ga<strong>da</strong>adgilebis Rirebulebas;<br />

• drois <strong>da</strong>naxarji - gar<strong>da</strong> finansuri <strong>da</strong>naxarjebisa, aRsaniSnavia<br />

aseve drois didi <strong>da</strong>naxarji, rac mouwesrigebel gzebze ga<strong>da</strong>adgilebisas<br />

aris saWiro;<br />

• ga<strong>da</strong>adgilebis arakomfortuli garemo - adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzebis gaumarTaoba arakomfortul garemos qmnis rogorc<br />

adgilobrivi mosaxleobisTvis, aseve Casuli turistebisaTvis;<br />

• samgzavro ga<strong>da</strong>zidvebis araTanabari xelmisawvdomoba - gamomdinare<br />

iqi<strong>da</strong>n, Tu ramdenad <strong>da</strong>zianebulia adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzebi, SesaZlebelia municipalitetis garkveul soflebs ar<br />

gaaCndeT samgzavro ga<strong>da</strong>zidvebis xelmisawvdomoba.<br />

Tavis mxriv, adgilobrivi mniSvnelobis gzebis arasaTanado<br />

mdgomareobis ganmapirobebeli mizezebi treiningebis monawileTa<br />

gamoTqmuli mosazrebebis ganzogadebis safuZvelze SeiZleba oTx<br />

ZiriTad jgufad <strong>da</strong>vyoT:<br />

1. arasakmarisi finansuri resursebi;<br />

2. sakadro problemebi adgilebze;<br />

3. Sesabamisi stan<strong>da</strong>rtebis ararseboba;<br />

4. mimwodebelTa kvalifikaciis arasaTanado done.<br />

arasakmarisi finansebi<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom 2005 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

reformis Semdgom mkveTrad gaimijna centraluri xelisuflebisa<br />

<strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTvelobis uflebamosilebebi <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis biujeti <strong>da</strong>moukidebeli gax<strong>da</strong>, adgilobriv<br />

TviTmmarTvelobebs ar gaaCniaT sakmarisi sakuTari Semosulobebi<br />

sakuTari uflebamosilebebis srulyofili ganxorcielebisTvis.<br />

TviTmmarTvelobaTa ZiriTadi nawili centraluri xelisuflebisgan<br />

miRebul grantebzea <strong>da</strong>mokidebuli. adgilobrivi mniSvnelobis<br />

gzebi, rogorc wesi, swored aRniSnuli wyaroebi<strong>da</strong>n finansdeba. aR-


saniSnavia is garemoebac, rom gzis mSenebloba <strong>da</strong> Senaxva adgilobriv<br />

infrastruqturaTa Soris, erT-erTi yvelaze investiciatevadi<br />

sferoa, rac adgilobriv TviTmmarTvelobebs, arasakmarisi finansebis<br />

pirobebSi, sakmaod mZime tvirTad awevs.<br />

sakadro problemebi adgilebze<br />

aRniSnuli sferos mouwesrigeblobis erT-erTi gamomwvevi<br />

faqtoria adgilebze kvalificiuri kadrebis simwire. umetesad regionebSi<br />

am sferoSi <strong>da</strong>saqmebul a<strong>da</strong>mianebs ar gaaCniaT Sesabamisi<br />

kvalifikacia, rac Tanamedrove stan<strong>da</strong>rtebTan Sesabamis samSeneblo-sainJinro<br />

proeqtirebas uzrunvelyof<strong>da</strong>. samuSaoebis <strong>da</strong>gegmva<br />

<strong>da</strong> ganxorcieleba, ZiriTa<strong>da</strong>d, Zveli (SemorCenili) kadrebis pirad<br />

gamocdilebas eyrdnoba.<br />

Sesabamisi stan<strong>da</strong>rtebis ararseboba<br />

aRsaniSnavia is faqti, rom adgilobrivi mniSvnelobis gzebis<br />

proeqtirebisas ar arsebobs raime Tanamedrove stan<strong>da</strong>rti an instruqcia,<br />

riTac SeiZleba gaizomos Semdgom Sesrulebuli samuSaos<br />

xarisxi. TviTmmarTvelobebi umetesad eyrdnobian im erTeuli<br />

pirovnebebis gamocdilebas, romlebic am sferoSi wlebia muSaoben<br />

an ukeTes SemTxvevaSi iyeneben sabWoTa kavSiris droindel 1975-85<br />

wlebSi <strong>da</strong>muSavebul e.w. СНИП-ebs (Строительние нормы и правила).<br />

SeiZleba iTqvas, rom aRniSnuli normebi <strong>da</strong> instruqciebi sakmaod<br />

moZvelebulia teqnikurad <strong>da</strong> ar Seesabameba Tanamedrove moTxovnebs.<br />

mimwodebelTa kvalifikaciis arasaTanado done<br />

momsaxurebis mimwodebel kompaniaTa ZiriTadi nawili, romelTac<br />

kvalificiuri kadrebi <strong>da</strong> Sesabamisi materialur-teqnikuri baza gaaCniaT,<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d de<strong>da</strong>qalaqsa <strong>da</strong> msxvil qalaqebSia dislocirebuli.<br />

es kompaniebi Sesasrulebeli samuSaos simciris gamo regionebsa <strong>da</strong><br />

periferiebSi samSeneblo-saremonto samuSaoebiT naklebad interesdebian.<br />

regionebSi moqmedi samSeneblo kompaniebi ki <strong>da</strong>bali kvalificiurobiT<br />

xasiaTdebian, rac adgilobrivi mniSvnelobis gzebis <strong>da</strong>bali<br />

xarisxianobis erT-erTi gamomwvevi mizezia.<br />

<strong>municipaluri</strong> narCenebis marTva<br />

,,adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli<br />

kanonis me-16 muxlis me-2 punqtis Sesabamisad, <strong>municipaluri</strong> narCenebis<br />

gatana <strong>da</strong> utilizacia adgilobrivi TviTmmarTvelobis sakuTar<br />

uflebamosilebas warmoadgens, rac gulisxmobs aRniSnuli momsaxurebis<br />

uzrunvelyofas adgilobrivi finansebiT. Tumca, municipalitetSi<br />

narCenebis marTvasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sakiTxebi jer kidev<br />

<strong>da</strong>uregulirebelia. sabWoTa kavSiris <strong>da</strong>Slis Semdeg ar momx<strong>da</strong>ra am<br />

sferos sistemuri reabilitacia. amortizirebulia nagvis gamtani<br />

manqanebi, seriozul problemad rCeba nagavsayrelis keTilmowyobisa<br />

<strong>da</strong> narCenebis utilizaciis sakiTxebi, <strong>da</strong>uregulirebelia narCenebis<br />

marTvasTan <strong>da</strong>kavSirebuli finansuri uzrunvelyofis sakiTxebic.<br />

qvemoT mocemulia is uaryofiTi Sedegebi (gavlena), rac pir<strong>da</strong>pir<br />

Tu iribad warmoiSoba sayofacxovrebo narCenebis gatana-utili-<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

125


zaciis problemis arsebobisas:<br />

• xeli eSleba municipalitetSi keTilmowyobis RonisZiebebis ganxorcielebas<br />

<strong>da</strong> sisufTavis <strong>da</strong>cvas;<br />

• izrdeba municipalitetSi ekologiuri mdgomareobis gauaresebis<br />

riski;<br />

• izrdeba sxva<strong>da</strong>sxva saxis epidemiologiuri <strong>da</strong>avadebebis<br />

gavrcelebis riski;<br />

• xeli eSleba municipalitetSi turizmis ganviTarebas;<br />

• ferxdeba TviTmmarTvelobis socialur-ekonomikur ganviTareba.<br />

treiningebis monawileTa mier narCenebis gatana-utilizaciis<br />

sferoSi arsebuli problemis gamomwvevi Semdegi Zireuli mizezebi<br />

<strong>da</strong>saxel<strong>da</strong>:<br />

1) arasakmarisi finansuri resursebi;<br />

2) stan<strong>da</strong>rtizaciis (stan<strong>da</strong>rtebis) sakiTxebi;<br />

3) marTvis (menejmentis) problemebi;<br />

126<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

arasakmarisi finansuri resursebi;<br />

• TviTmmarTveli erTeulebis sakuTari Semosulobis simwiri<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, arasakmarisia narCenebis gatana-utilizaciisTvis<br />

gamoyofili Tanxebi;<br />

• <strong>da</strong>saxvewia narCenebis gatana-utilizaciis mosakreblis administrirebis<br />

sistema. ar xdeba aRniSnuli servisis Rirebulebis<br />

sistemuri (kompleqsuri) analizi. Sesabamisad, ga<strong>da</strong>xedvas saWiroebs<br />

aRniSnuli sferos momsaxurebisTvis municipalitetis<br />

mier SemoRebuli tarifis odenoba.<br />

• ar arsebobs mosaxleobi<strong>da</strong>n tarifis amoRebis (administrirebis)<br />

efeqturi sistema.<br />

stan<strong>da</strong>rtizaciis (stan<strong>da</strong>rtebis) sakiTxebi<br />

• erovnul doneze <strong>da</strong>saxvewia stan<strong>da</strong>rtizaciis sistema.<br />

saqarTveloSi jer kidev ar arsebobs erovnuli stan<strong>da</strong>rti narCenebis<br />

marTvis sferoSi;<br />

• ar arsebobs instruqciebi, teqnikuri xasiaTis reglamentebi,<br />

rasac, saWiroebis SemTxvevaSi, SeiZleba <strong>da</strong>eyrdnos Sesabamisi <strong>municipaluri</strong><br />

samsaxuri;<br />

• stan<strong>da</strong>rtebis gamoyenebis nebayoflobiTobis pirobebSi, SesamuSavebelia<br />

iseTi meqanizmi, romliTac garantirebuli iqneba SemuSavebuli<br />

instruqciebis realuri gamoyeneba.<br />

marTvis (menejmentis) problemebi<br />

• municipalur doneze mwiria sakadro potenciali. Sesabamis samsaxurebs<br />

ar gaaCniaT informacia, Tu ra midgomebi <strong>da</strong> modelebi<br />

arsebobs evropuli qveynebis municipalitetebSi narCenebis mar-<br />

Tvis sferoSi.<br />

• fizikurad <strong>da</strong> moralurad gacveTilia narCenebis gatana-utilizaciisTvis<br />

saWiro teqnikuri saSualebebi;<br />

• narCenebis efeqturad marTvis sferoSi aseve mwiria kerZo operatorebis<br />

gamocdileba <strong>da</strong> resursuli potenciali.


wyalmomarageba<br />

2008 wlamde `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ organuli<br />

kanonis me-16 muxlis `m~ punqtis Tanaxmad, wyalmomaragebisa<br />

<strong>da</strong> kanalizaciis samuSaoTa warmoebis <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> ganxorcieleba,<br />

an maT ganxorcielebaze <strong>municipaluri</strong> Sesyidvebis organizeba adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis eqskluziur uflebamosilebas warmoadgen<strong>da</strong>,<br />

iseve rogorc, wylis miwodebis tarifebis <strong>da</strong>dgena. 2008<br />

wli<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwyo wylis sferos deregulireba, ris Sedega<strong>da</strong>c TviTmmarTvelobebis<br />

eqskluziuri uflebamosilebebi<strong>da</strong>n amoRebulia<br />

wyliT momaragebisa <strong>da</strong>, Sesabamisad, tarifis <strong>da</strong>dgenis uflebamosileba.<br />

wylis miwodebaze pasuxismgebeli gax<strong>da</strong> axladSeqmnili saxelmwifo<br />

Sps `<strong>da</strong>savleTis wyali~ <strong>da</strong> Sps `aRmosavleTis wyali~, xolo<br />

satarifo regulireba saqarTvelos energetikisa <strong>da</strong> wylis maregulirebeli<br />

komisiis uflebamosilebad ganisazRvra.<br />

sayuradReboa am sferoSi <strong>qonebis</strong> gamijvnasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

problemebi. sawyis etapze, zemoaRniSnulma kompaniebma <strong>da</strong>iwyes Sesabamisi<br />

<strong>qonebis</strong> sakuTrebaSi registracia <strong>da</strong> balansze asaxva. Tumca,<br />

rogorc aRmoCn<strong>da</strong>, arsebuli <strong>qonebis</strong> garkveuli nawili saxelmwifo<br />

sakuTrebis gar<strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulebis sakuTrebaSic<br />

iyo. maTi reabilitaciisTvis TviTmmarTvelobebs sakmaod soliduri<br />

Tanxebi hqon<strong>da</strong>T adgilobrivi biujeti<strong>da</strong>n <strong>da</strong>xarjuli, xolo Seqmnili<br />

qoneba adgilobriv sakuTrebas warmoadgen<strong>da</strong>. dReisaTvis TviTmmarTvelobebis<br />

nawili Tanaxmaa es qoneba saxelmwifos Tu mis mier<br />

<strong>da</strong>fuZnebul kompanias usasyidlod ga<strong>da</strong>sces, Tumca `adgilobrivi<br />

TviTmmarTveli erTeulis <strong>qonebis</strong> Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad, TviTmmarTveli<br />

erTeulis <strong>qonebis</strong> saxelmwifo sawarmoze usasyidlo formiT<br />

sakuTrebaSi an sargeblobaSi ga<strong>da</strong>cema izRudeba. TviTmmarTvelobis<br />

nawili ki miiCnevs, rom maT mier Seqmnili <strong>qonebis</strong> usasyidlod an<br />

simbolur fasad saxelmwifo sawarmosTvis ga<strong>da</strong>cema maTi qonebrivi<br />

interesebis Selaxvaa <strong>da</strong> <strong>qonebis</strong> ga<strong>da</strong>cemis sanacvlod saxelmwifom<br />

(an misma sawarmom) adgilobriv TviTmmarTvelobebs gaweuli xarjebis<br />

sanacvlo kompensacia un<strong>da</strong> misces.<br />

calke aRniSnvis Rirsia soflad sasmeli wylis sistemebis sakuTrebis<br />

sakiTxi. umetes SemTxvevebSi, es qoneba aravis balansze<br />

ar aris. saTave nagebobebis mSenebloba-reabilitacia wlebis ganmavlobaSi<br />

adgilobrivi xelisuflebis saxsrebiT <strong>da</strong> mosaxleobis mier<br />

mobilizebuli TanxebiT xorcieldebo<strong>da</strong>. amasTan, aRniSnuli nagebobebi<br />

saxelmwifo sakuTrebaSi arsebul miwebze mdebareobs.<br />

rac Seexeba uSualod sasmeli wylis, rogorc momsaxurebis miwodebas,<br />

dRemde gaugebari rCeba Tu vis anu romeli donis xelisuflebis<br />

prerogativas warmoadgens mosaxleobis sasmeli wyliT<br />

momarageba. imis fonze, rom ukve ramdenime welia TviTmmarTvelobis<br />

kompetencii<strong>da</strong>n amoRebulia mosaxleobis sasmeli wyliT uzrunvelyofa,<br />

problemis simwvavi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> socialuri xasiaTi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

isev adgilobriv xelisuflebas uwevs wylis miwodebasTan <strong>da</strong>kavSirebul<br />

mimdinare problemebze zrunva <strong>da</strong> xarjebis gaweva.<br />

xSiria SemTxvevebi, rodesac TviTmmarTveli erTeulis biujeti<strong>da</strong>n<br />

xdeba WaburRilebis an rezervuaris mowyobis <strong>da</strong>finanseba, xolo<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

127


mosaxleobis mier wylis amosaqaCad saWiro eleqtro energiis Rirebulebis<br />

ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>. gaurkvevelia aseT SemTxvevaSi vin iTvleba wylis<br />

mimwodeblad <strong>da</strong> saWiroebs Tu ara aRniSnuli saqmianoba nebarTvas.<br />

am yovelives isic emateba, rom wlebis ganmavlobaSi ver mox<strong>da</strong><br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb saqarTvelos organuli<br />

kanoniT TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad gamocxadebuli adgilobrivi<br />

wylis resursis gansazRvra.<br />

128<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

erTjeradi socialuri <strong>da</strong>xmarebebi<br />

fuladi socialuri <strong>da</strong>xmarebis <strong>da</strong>finansebis ZiriTadi wyaroa<br />

saqarTvelos saxelmwifo biujeti. xolo adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

organoebi, SeiZleba iTqvas, rom erTjeradi socialuri<br />

<strong>da</strong>xmarebebis gacemas e.w. nebayoflobiTi uflebamosilebis farglebSi,<br />

,,adgilobrivi TviTmmarTvelobebis Sesaxeb~ organuli kanonis<br />

me-16 muxlis me-3 punqtis safuZvelze axorcieleben.<br />

am sferoSi momuSave adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebi,<br />

erTis mxriv, saubroben adgilobrivi biujeti<strong>da</strong>n aseTi erTjeradi<br />

<strong>da</strong>xmarebebis gawevis aqtualobasa <strong>da</strong> mizanSewonilobaze <strong>da</strong> Ziri-<br />

Tad argumentad mohyavT mosaxleobis garkveuli kategoriis ukiduresi<br />

gaWirveba, miT ufro maTi, vinc ver moxv<strong>da</strong> saxelmwifo <strong>da</strong>xmarebis<br />

programaSi. meores mxriv, igive moxeleebi saubroben TviTmmarTvelobis<br />

biujeti<strong>da</strong>n aseTi <strong>da</strong>xmarebebis <strong>da</strong>bal efeqtianobaze,<br />

rac gamoixateba imaSi, rom <strong>da</strong>xmarebis mimRebTa umravlesobisaTvis<br />

micemuli erTjeradi <strong>da</strong>xmareba, misi mcire odenobi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

Zalzed umniSvnelo efeqts iZleva <strong>da</strong> arsebul problemas mainc ver<br />

ugvarebs. xolo isini vinc ver miiRo <strong>da</strong>xmareba (<strong>da</strong> aseTi gacilebiT<br />

metia <strong>da</strong>xmarebis mimRebebTan Se<strong>da</strong>rebiT) rCeba ukmayofilo <strong>da</strong> Tvlis,<br />

rom adgilobrivi xelisufleba usamarTlod moeqca.<br />

problemis <strong>da</strong>matebiTi analizi saSualebas gvaZlevs gamovyoT<br />

is ZiriTadi mizezebi Tu gamowvevebi, rac ganapirobebs saqarTvelos<br />

TviTmmarTveli erTeulebis socialuri programebis (maT Soris<br />

erTjeradi <strong>da</strong>xmarebebis) <strong>da</strong>bal efeqtianobas.<br />

• zoga<strong>da</strong>d, adgilobrivi TviTmmarTvelobebSi ar aris siRrmiseulad<br />

gaazrebuli TviTmmarTveli erTeulis adgili, roli <strong>da</strong><br />

funqcia socialur sferoSi;<br />

• mniSvnelovani problemebia adgilobrivi socialuri programebis<br />

<strong>da</strong>gegmvis etapze, rac <strong>da</strong>kavSirebulia: a) konkretuli programis<br />

miznisa <strong>da</strong> amocanebis gansazRvrasTan; b) programis beneficiarebis<br />

kategoriebis mkafio <strong>da</strong>dgenasTan; g) erTis mxriv, programis<br />

moculobisa <strong>da</strong>, meores mxriv, misi <strong>da</strong>finansebis SesaZleblobebTan;<br />

d) programis ganxorcielebis instituciur sakiTxebTan;<br />

• Tavis mxriv, <strong>da</strong>gegmvis etapze arsebuli naklovanebebi<br />

asaxvas hpovebs aRniSnuli programebis ganxorcielebis fazaSi, rac<br />

yvelaze metad vlindeba swored erTjeradi <strong>da</strong>xmarebebis gacemisas.<br />

kerZod ki - a) mkafio kriteriumebis ararsebobis pirobebSi, ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, izrdeba erTjeradi <strong>da</strong>xmarebebis SesaZlo mimRebTa raodenoba,<br />

rac SezRuduli <strong>da</strong>finansebis pirobebSi, avtomaturad ubiZgebs<br />

TviTmmarTvelobas ar gaavrcelos aseTi <strong>da</strong>xmarebis miRebis SesaZleblobis<br />

Sesaxeb informacia mosaxleobaSi; b) <strong>da</strong>xmarebis gacemis Tao-


aze ga<strong>da</strong>wyvetilebebi an am mizniT Seqmnili specialuri komisiis<br />

<strong>da</strong>skvnebi (sa<strong>da</strong>c aseTi komisiebi Seqmnilia), bundovani kriteriumebis<br />

pirobebSi, formaluri xasiaTisaa <strong>da</strong> zrdis beneficiarebTan mimarTebaSi<br />

subieqturi ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis albaTobas.<br />

<strong>da</strong>saqmebis xelSewyoba<br />

2010 wlis adgilobrivi arCevnebis Semdgom, adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb organul kanonSi ZalaSi Sesuli cvlilebebisa<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>matebebis Tanaxmad, <strong>da</strong>saqmebis xelSewyobis <strong>municipaluri</strong> programebis<br />

<strong>da</strong>mtkiceba TviTmmarTveli erTeulis sakuTar uflebamosilebad<br />

ganisazRvra (me-16 muxlis me-2 punqtis `e~ qvepunqti), rac,<br />

rig SemTxvevebSi, aisaxa kidec axlad arCeuli sakrebuloebis debulebebSi.<br />

TviTmmarTvel erTeulSi <strong>da</strong>saqmebis xelSewyoba <strong>da</strong> am mizniT,<br />

magaliTad, adgilobrivi zr<strong>da</strong>sruli mosaxleobisaTvis momzadebaga<strong>da</strong>mzadebis<br />

proeqtebis <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> ganxorcieleba erT-erTi mniSvnelovani<br />

<strong>municipaluri</strong> servisia, rac evropis nebismieri ganviTarebuli<br />

qveynis municipalitetebis mier warmatebiT xorcieldeba (gansakuTrebiT<br />

im qveynebSi, sa<strong>da</strong>c bunebrivi resursebis simwiris gamo<br />

ZiriTadi aqcenti a<strong>da</strong>mianur resursebis ganviTarebazea).<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom aseTi programebi Tbilisis gar<strong>da</strong> sxva municipalitetebSi<br />

jerjerobiT ar gvxvdeba, rasac Tavisi mizezebi<br />

aqvs. maT Sorisa:<br />

• aRniSnuli programebis <strong>da</strong>gegmvaSi saqarTvelos TviTmmarTvelobebis<br />

mwiri gamocdileba;<br />

• aseTi programebis Sedgenisas (Tu vsaubrobT realistur<br />

programebze) aucilebeli informacia TviTmmarTvelobebs ar gaaCnia.<br />

es aris monacemebi Sromis bazris moTxovnebze, TviTmmarTvel er-<br />

TeulSi arsebul SromiT resursebze, demografiul mdgomareobaze<br />

<strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>kavSirebul tendenciebze <strong>da</strong> sxva. aseve mniSvnelovania,<br />

erTeuls gaaCndes ganviTarebis strategia, sa<strong>da</strong>c aisaxeba prioritetuli<br />

mimarTulebebi (<strong>da</strong>rgebi);<br />

• bolos, imisaTvis, rom TviTmmarTvelma erTeulebma realurad<br />

Seuwyon xeli <strong>da</strong>saqmebas, <strong>da</strong>gegmon, <strong>da</strong>afinanson <strong>da</strong> ganaxorcielon<br />

<strong>da</strong>saqmebis programebi, sakmarisi ar aris kompetenciis ganxorcielebis<br />

samarTlebrivi safuZvlebis arseboba, aramed, aseve aucilebelia<br />

motivacia. magaliTad, saSemosavlo ga<strong>da</strong>saxadi<strong>da</strong>n miRebuli<br />

Semosulobebis Tun<strong>da</strong>c mcire nawilis adgilobriv biujetebSi<br />

mimarTva, gazrdi<strong>da</strong> TviTmmarTveli erTeulebis interess sainvesticio<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmebis programebis ganxorcielebisadmi. igive SeiZleba<br />

iTqvas im sanebarTvo mosakreblebze, romlebic konkretuli saxis<br />

biznes-saqmianobis wamowyebisTvis ixdevineba. amasTan, Zalzed mniSvnelovania,<br />

rom saxelmwifos socialuri, ekonomikuri Tu gaTanabrebiTi<br />

politika (gaTanabrebiTi transferis formula) xels uwyobdes<br />

TviTmmarTvelobebs Soris jansaR konkurenciasa <strong>da</strong> Sejibrs <strong>da</strong><br />

ara piriqiT, ekonomikuri pasiurobisken ubiZgebdes maT.<br />

administraciuli momsaxureba<br />

administraciuli momsaxureba kanonmdeblobiT erT-erTi yvelaze<br />

ufro metad reglamentirebuli <strong>municipaluri</strong> servisia, exeba es<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

129


130<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

mSeneblobis nebarTvebis gacemas, sajaro informaciis gacemas Tu<br />

moqalaqeTa gancxadebebis ganxilvas. am sferoSi arsebuli problemebis<br />

analizisas ZiriTa<strong>da</strong>d ori mimarTuleba ikveTeba: 1. miuxe<strong>da</strong>vad<br />

maRali sakanonmdeblo reglamentaciis xarisxisa, administraciuli<br />

servisebis sfero aSkarad ganicdis Si<strong>da</strong> reglamentaciis deficits;<br />

2. <strong>da</strong>balia moqalaqeTa anu momxmarebelTa informirebis done, rac,<br />

principSi, socialuri <strong>da</strong> teqnikuri servisebis SemTxvevaSic analogiurad<br />

aqtualuria.<br />

administraciul servisebTan <strong>da</strong>kavSirebuli Si<strong>da</strong> reglamentaciis<br />

deficitSi igulisxmeba calkeuli saxis momsaxurebaze konkretuli<br />

procedurebis ararseboba, sa<strong>da</strong>c kanoniT <strong>da</strong>dgenili CarCoebis gaTvaliswinebiT<br />

(momsaxurebis vadebi, warsadgeni dokumentebi <strong>da</strong> sxva)<br />

mocemuli iqneba momsaxurebis miznebi <strong>da</strong> amocanebi; momsaxurebis<br />

miwodebaSi CarTuli <strong>municipaluri</strong> organoebi <strong>da</strong> calkeuli Statebi;<br />

momsaxurebis proceduris ganxorcielebis Tanmimdevroba <strong>da</strong> ganmaxorcielebeli<br />

pirebi (Statebi); momsaxurebis xarisxze pasuxismgebeli<br />

organoebi <strong>da</strong> Tanamdebobis pirebi; procesSi gamosayenebeli<br />

dokumentebis stan<strong>da</strong>rtuli formebi; momsaxurebis mareglamentirebeli<br />

normatiuli aqtebis CamonaTvali. aseTi instruqciebis arseboba<br />

xels Seuwyobs zedmeti biurokratiuli barierebis Semcirebas;<br />

saSualebas miscems pasuxismgebel pirebs regularuli monitoringi<br />

ganaxorcielon konkretuli momsaxurebis xarisxze; gazrdis momsaxurebis<br />

miwodebaSi CarTuli sajaro mosamsaxureebis pasuxismgeblobas<br />

<strong>da</strong> a.S.<br />

meores mxriv, rogorc zemoT aRvniSneT, <strong>da</strong>balia moqalaqeTa informirebis<br />

done <strong>municipaluri</strong> servisebis (pirvel rigSi administraciuli<br />

<strong>da</strong> socialuri saxis servisebis) Sesaxeb. aq vgulisxmobT<br />

imas, rom TviTmmarTvelobis organoTa umravlesobas ar gaaCnia sakuTari<br />

momsaxurebebis Taobaze moqalaqeTa informirebis Tun<strong>da</strong>c<br />

elementaruli sistema. am mxriv, pirvel etapze, albaT yvelaze<br />

ufro misaRebi iqnebo<strong>da</strong> msoflios mravali qveynis sajaro <strong>da</strong>wesebulebebSi<br />

farTod aprobirebuli e.w. momsaxurebis baraTebis <strong>da</strong>nergva,<br />

romelTa momzadeba ar aris <strong>da</strong>kavSirebuli did finansebTan.<br />

rogorc wesi, erTi konkretuli saxis momsaxurebaze (magaliTad,<br />

mSeneblobis nebarTvis gacema), erTi momsaxurebis baraTi dgeba.<br />

baraTi gankuTvnilia moqalaqeTaTvis. Sesabamisad, masSi mocemulia<br />

momsaxurebis <strong>da</strong>saxeleba; zogadi informacia momsaxurebaze; momsaxurebis<br />

miRebis adgili; saWiro dokumentacia; momsaxurebisTvis mosakrebeli/ga<strong>da</strong>saxdeli<br />

(Tu aris SemoRebuli); momsaxurebis vadebi;<br />

gasaCivrebis wesi; momsaxurebis sakanonmdeblo safuZvlebi <strong>da</strong> sxva<br />

moqalaqisaTvis saWiro informacia. aseve, momsaxurebis baraTs Sei-<br />

Zleba <strong>da</strong>erTos moqalaqis gancxadebis nimuSic. rogorc wesi, aseTi<br />

baraTebi TviTmmarTvelobis organoebis administraciuli Senobis<br />

pirvel sarTulze, moqalaqeTaTvis TvalsaCino adgilebSi Tavsdeba.<br />

aseve, sasurvelia isini xelmisawvdomi iyos TviTmmarTvelobis vebgverdzec.<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis mimwodeblebi (provaiderebi)<br />

TviTmmarTveli erTeulis mier sazogadoebrivi momsaxurebis


<strong>da</strong>gegmvisas, erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia konkretuli momsaxurebis<br />

ganxorcielebis adekvaturi formis SerCeva. saqarTvelos<br />

TviTmmarTvel erTeulebSi arsebuli praqtikiT <strong>municipaluri</strong><br />

momsaxurebis uSualo mimwodeblebi 4 ZiriTad kategoriad SeiZleba<br />

gavaerTianoT. esenia:<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis samsaxurebi;<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis mier <strong>da</strong>fuZnebuli sawarmoebi;<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis mier <strong>da</strong>fuZnebuli aip-ebi;<br />

4. <strong>da</strong>moukidebeli (ara sajaro iuridiuli piris mier <strong>da</strong>fuZnebuli)<br />

sawarmoebi.<br />

is, Tu, maRal efeqtiani momsaxurebis uzrunvelsayofad, zemoT<br />

CamoTvlilTagan romeli kategoriis gamoyeneba aris umjobesi,<br />

metwilad <strong>da</strong>mokidebulia TviT momsaxurebis saxeze. qvemoT mocemulia<br />

saqarTvelos TviTmmarTvelobebis mier momsaxurebis miwodebis<br />

ama Tu im formis gamoyenebis (mimwodeblis kategoriis SerCevis)<br />

praqtika <strong>da</strong> ganmapirobebeli ZiriTadi faqtorebi, swored momsaxurebis<br />

saxeebis mixedviT.<br />

teqnikuri momsaxureba<br />

(sayofacxovrebo narCenebis gatana, quCebis <strong>da</strong>sufTaveba <strong>da</strong> ganaTeba,<br />

keTilmowyoba <strong>da</strong> gamwvaneba, adgilobrivi gzebis mowesrigeba<br />

<strong>da</strong> a.S.)<br />

teqnikuri momsaxurebis ganxorcieleba TviTmmarTveli erTeulis<br />

samsaxuris mier - TviTmmarTvelobebis absoluturi umravlesobis<br />

azriT, teqnikuri momsaxurebebis ganxorcieleba uSualod gamgeobis/meriis<br />

samsaxuris meSveobiT araefeqtiani <strong>da</strong> aralogikuria,<br />

radgan samsaxurs, rogorc wesi, ar gaaCnia specialur teqnikasa <strong>da</strong><br />

saWiro specialistebze/muSaxelze pir<strong>da</strong>piri wvdoma; amasTan, mas ar<br />

gaaCnia investiciatevadi proeqtebis marTvis gamocdilebac.<br />

teqnikuri momsaxurebis ganxorcieleba TviTmmarTveli erTeulis<br />

mier <strong>da</strong>fuZnebuli sawarmos mier - TviTmmarTvelobebis warmomadgenelTa<br />

umravlesoba emxroba mosazrebas, rom teqnikuri<br />

servisebis umravlesoba, rogoricaa magaliTad, gzis saremonto<br />

samuSaoebi, quCebis <strong>da</strong>gva-<strong>da</strong>sufTaveba, sayofacxovrebo narCenebis<br />

Segroveba-gatana-utilizacia, umjobesia kerZo operatorma ganaxorcielos,<br />

amis mizezad saxeldeba:<br />

• saerTo sakuTrebis mqone sawarmoebSi menejmentis <strong>da</strong>bali motivacia;<br />

• sakadro politikis <strong>da</strong>moukideblad warmarTvis SesaZleblobis<br />

arqona;<br />

• araprofesionalebis msgavs sawarmoebSi <strong>da</strong>saqmebis tendencia;<br />

• <strong>da</strong>rgi investiciatevadia, xolo TviTmmarTvelobebis umetesobas<br />

ar gaaCnia saTanado resursi.<br />

Tumca, vinai<strong>da</strong>n am etapze saqarTveloSi zemoaRniSnul sferoeb-<br />

Si kerZo seqtoris <strong>da</strong>intereseba ar SeiniSneba, TviTmmarTvelobebi<br />

iZulebulni arian maT mier <strong>da</strong>fuZnebuli sawarmoebis meSveobiT ga-<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

131


132<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

naxorcielon am saxis servisebis miwodeba mosaxleobisTvis. amasTan,<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom uaryofiT mxareebTan erTad, <strong>municipaluri</strong> sawarmos<br />

mier teqnikuri servisebis ganxorcielebis <strong>da</strong>debiT mxared<br />

saxeldeba:<br />

• <strong>da</strong>bali konkurenciis arsebobis pirobebSi <strong>municipaluri</strong> <strong>da</strong>kveTis<br />

Se<strong>da</strong>rebiT <strong>da</strong>bal fasad Sesruleba;<br />

• moqniloba, rac gulisxmobs TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli<br />

organos mier sakuTar sawarmoze zemoqmedebis maRal xarisxs<br />

(magaliTad, xelSekrulebiT gauTvaliswinebeli momsaxurebis garantirebuli<br />

<strong>da</strong> operatiuli Sesruleba). Tumca, meores mxriv,<br />

Tavad treiningebis monawileTa nawili, amgvar moqnilobas minusa<strong>da</strong>c<br />

ganixilavs, radgan efeqtiani <strong>da</strong>gegmvisa <strong>da</strong> momsaxurebis<br />

Sesyidvis pirobebis gul<strong>da</strong>smiT momzadebisas aRar un<strong>da</strong> rCebodes<br />

xelSekrulebiT gauTvaliswinebeli garemoebebi;<br />

• bolos, ara <strong>municipaluri</strong>, ara sajaro anu kerZo <strong>da</strong>kveTebis Sesrulebis<br />

SesaZlebloba <strong>da</strong> amis xarjze sakmaod soliduri mogebis<br />

miReba.<br />

teqnikuri momsaxurebis ganxorcieleba TviTmmarTveli erTeulis<br />

mier <strong>da</strong>fuZnebuli aip-is mier - am sakiTxze TviTmmarTvelobebis<br />

mosazrebebi orad iyofa. umetesobis azriT umjobesia teqnikuri<br />

servisebi aip-is mier ar xorcieldebodes radgan aseTi midgoma:<br />

• nawilobriv ewinaaRmdegeba Tavisufali konkurenciis xelSewyobis<br />

politikas - am saqmianobis aip-is meSveobiT ganxorcieleba<br />

xels uSlis konkurencias <strong>da</strong> kerZo sawarmoebis mier am servisis<br />

ganviTarebas; aRniSnuli agreTve ewinaaRmdegeba saxelmwifo Sesyidvebis<br />

ganxorcielebis mizans - `subsidiebis~ muxlSi am Tanxebis<br />

ga<strong>da</strong>taniT saxelmwifos mier gaweuli xarjebis didi nawili<br />

konkurentuli Sesyidvis meqanizmi<strong>da</strong>n saerTod vardeba.<br />

• Tumca, treiningebis monawileTa meore nawilis azriT, aip-i dReis<br />

mdgomareobiT teqnikuri servisebis (magaliTad: narCenebis gatana<br />

utilizacia) ganxorcielebisaTvis yvelaze misaRebi formaa<br />

vinai<strong>da</strong>n:<br />

• uzrunvelyofs moqnilobis maRal xarisxs - aip-i TviTmmarTvelobis<br />

mier fuZndeba <strong>da</strong> mis winaSea angariSvaldebuli;<br />

• arasruli konkurenciis pirobebSi uzrunvelyofs momsaxurebis<br />

naklebi <strong>da</strong>naxarjebiT gawevas;<br />

• momsaxurebis <strong>da</strong>finansebis meqanizmi naklebad biurokratiulia<br />

- biujetis klasifikatorSi Tanxebi aisaxeba `subsidiis~ muxlSi.<br />

Sesabamisad, masze ar gamoiyeneba saxelmwifo Sesyidvebis kanonmdeblobiT<br />

gaTvaliswinebuli procedura. aip-i, romelic adgilobrivi<br />

biujeti<strong>da</strong>n subsidias iRebs, valdebulia saqonlisa<br />

<strong>da</strong> momsaxurebis SeZena saxelmwifo Sesyidvebis kanonmdeblobis<br />

<strong>da</strong>cviT ganaxorcielos, Tumca Sromis anazRaurebisTvis saWiro<br />

Tanxebs aRniSnuli kanoni ar exeba. TviTmmarTveloba Zalian martivad<br />

axdens Tanxebis aip-ze ga<strong>da</strong>cemas, Tumca aip-is saqonlisa<br />

<strong>da</strong> momsaxurebis SeZenis dros uwevs saxelmwifo Sesyidvebis<br />

Sesaxeb kanonis gamoyeneba.<br />

• aip-is mier aRniSnuli saqmianobis ganxorcielebisTvis miRebu-


li Tanxebi ar aRiricxeba rogorc ekonomikuri saqmianoba, Sesabamisad,<br />

mas ar uwevs dRg-s ga<strong>da</strong>mxdelad registracia. es mniSvnelovnad<br />

amcirebs TviTmmarTvelobis <strong>da</strong>naxarjs, imis gaTvaliswinebiTac,<br />

rom dRg adgilobriv biujetSi ar iricxeba.<br />

teqnikuri momsaxurebis ganxorcieleba <strong>da</strong>moukidebeli sawarmos<br />

mier - treiningebis monawileTa umravlesoba Tanxmdeba, rom teqnikuri<br />

servisebis uSualo ganmaxorcielebeli sasurvelia iyos kerZo,<br />

<strong>da</strong>moukidebeli sawarmo. amis sasargeblod iseTi wonadi argumentebi<br />

iqna moyvanili rogoricaa:<br />

• TviTmmarTvelobis mier momsaxurebis xarisxze <strong>da</strong> Semsrulebelze<br />

realuri kontrolis ganxorcieleba;<br />

• profesionali kadrebis moZiebis ukeTesi SesaZlebloba;<br />

• investiciebis mozidvis realuri SesaZlebloba;<br />

• mocemul sferoSi konkurenciis ganviTarebis SesaZlebloba, rac<br />

perspeqtivaSi momsaxurebis gaiafebas gamoiwvevs.<br />

TumcaRa, zemoT moyvanili argumentebis miuxe<strong>da</strong>vad, monawileebi<br />

imazec Tanxmdebian, rom <strong>da</strong>moukidebel sawarmoze, rogorc teqnikuri<br />

momsaxurebis mimwodeblis erT-erT yvelaze optimalur modelze<br />

fiqrisas gasaTvaliswinebelia iseTi uaryofiTi faqtorebic<br />

(gansakuTrebiT regionebSi arsebuli) rogoric aris:<br />

• mocemuli sferoTi kerZo seqtoris <strong>da</strong>interesebis <strong>da</strong>bali maCvenebeli;<br />

anu biznesisTvis sariskoa specialuri teqnikis SeZenisaTvis<br />

sakmaod didi Tanxebis gaReba, im pirobebSi, rom <strong>da</strong>kveTa<br />

SeiZleba erT welze meti xniT ar gagrZeldes;<br />

• zoga<strong>da</strong>d, mocemul sferoSi arsebuli <strong>da</strong>bali konkurencia, ganapirobebs<br />

ara konkurentul, maRal fass.<br />

socialuri momsaxureba<br />

Tav<strong>da</strong>pirvelad un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom socialur momsaxurebaSi,<br />

gar<strong>da</strong> ekonomikurad gaWirvebuli mosaxleobis erTjeradi <strong>da</strong>xmarebebisa,<br />

aseve, igulisxmeba Sromis uunaroTa, omis veteranTa, mravalSvilianTa<br />

<strong>da</strong> sxva <strong>da</strong>xmarebebis programebi. gar<strong>da</strong> amisa, TviTmmarTveli<br />

erTeulebis kompetenciaSi Semavali iseTi sakiTxebi,<br />

rogoricaa skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebis funqcionireba,<br />

<strong>da</strong>saqmebis xelSewyoba, saxanZro usafrTxoebis RonisZiebebis uzrunvelyofa<br />

<strong>da</strong> a.S.<br />

am mravalferovnebi<strong>da</strong>n, rig SemTxvevebSi, kanonmdeblobis<br />

moTxovnebi<strong>da</strong>n gamomdinare, socialuri momsaxurebis uSualo mimwodebelic<br />

sxva<strong>da</strong>sxva organizaciul-samarTlebrivi formis mqone<br />

subieqtia. magaliTad, im municipalitetebSi, sa<strong>da</strong>c arsebobs omis<br />

veteranTa, mravalSviliani ojaxebis <strong>da</strong> sxva amgvari konkretuli<br />

kategoriebis <strong>da</strong>xmarebis programebi, momsaxureba uSualod gamgeobis<br />

(meriis) Sesabamisi samsaxuris mier xorcieldeba. Tumca erTjeradi<br />

<strong>da</strong>xmarebebis SemTxvevaSi, ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis procesSi <strong>da</strong>matebiT<br />

CarTulia specialurad Seqmnili komisia, romlis <strong>da</strong>skvnis<br />

safuZvelzec miiReba saboloo ga<strong>da</strong>wyvetileba.<br />

iseTi socialuri momsaxurebis ganxorcieleba rogoric aris so-<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

133


cialurad <strong>da</strong>ucveli mosaxleobis kvebiT uzrunvelyofa (e.w. ufaso<br />

sasadiloebi) ver ganxorcieldeba uSualod gamgeobis (meriis) samsaxuris<br />

mier. aseTi momsaxurebis Sesyidva, rogorc wesi, xdeba kerZo<br />

seqtori<strong>da</strong>n.<br />

xolo rac Seexeba skolamdel aRzr<strong>da</strong>s, aq adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb organuli kanonis imperatiuli moTxovnis<br />

safuZvelze momsaxurebas TviTmmarTveli erTeulis mier <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

aip-ebi axorcieleben.<br />

calke un<strong>da</strong> aRiniSnos saxanZro-samaSvelo samsaxuri, romelic<br />

gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulia, Tumca misi saqmianoba<br />

sakrebulos mier <strong>da</strong>mtkicebuli debulebis gar<strong>da</strong> specialuri kanonmdeblobiT<br />

regulirdeba.<br />

134<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

administraciuli momsaxureba<br />

administraciul momsaxurebas teqnikuri <strong>da</strong> socialuri servisebisagan<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d is ganasxvavebs, rom administraciuli momsaxurebis<br />

mizani samarTlebrivi aqtis gamocemaa, rac pirisaTvis raime uflebis<br />

miniWebas gulisxmobs. amitomac, roca administraciul momsaxurebaze<br />

vsaubrobT, samarTlebrivi aqtis gamocemisaTvis saWiro procedurebis<br />

simartive <strong>da</strong> xelmisawvdomoba gvaqvs mxedvelobaSi.<br />

administraciul momsaxurebaSi, misi farTo mniSvnelobiT, igulisxmeba<br />

TviTmmarTveli erTeulis organoebis mier iseTi saqmianobis<br />

ganxorcieleba, rogoricaa samarTalSemoqmedeba, moqalaqeTa<br />

gancxadebebis ganxilva, sajaro informaciis gacema, mSeneblobisa<br />

Tu sxva saxis nebarTvebis gacema, saqonlis adgilwarmoSobis Sesaxeb<br />

cnobebis gacema <strong>da</strong> zogierTi notariuli funqciis ganxorcieleba<br />

(gamgeobis (meriis) rwmunebulebis mier). rogorc wesi, aRniSnuli<br />

momsaxurebis mimwodebeli Tavad gamgeobis (meriis) Sesabamisi aRmasrulebeli<br />

<strong>da</strong> warmomadgenlobiTi organoebi arian. naTelia, rom<br />

Tavad samarTlebrivi aqtis gamocemis uflebamosilebis delegireba<br />

mesame pirebze ver ganxorcieldeba. Tumca, im SemTxvevaSi, Tu<br />

administraciul momsaxurebaze moTxovna mniSvnelovnad gaizrdeba<br />

(magaliTad, sajaro informaciis moTxovnaze an mSeneblobis nebar-<br />

Tvebze), maSin SesaZlebelia, magaliTad, aip-is Seqmna <strong>da</strong> misTvis<br />

konkretuli sajaro funqciis delegireba.<br />

momsaxurebis gaumjobesebis <strong>da</strong>gegmva<br />

rogorc ukve aRiniSna, sxva<strong>da</strong>sxva sazogadoebrivi momsaxurebebi<br />

TviTmmarTvelobis samsaxurebsa <strong>da</strong> teritoriul organoebSia gabneuli<br />

<strong>da</strong> maTze pasuxismgebloba am samsaxurebis xelmZRvanelebs ekisreba.<br />

xolo <strong>municipaluri</strong> servisebis xarisxze pasuxismgebeli erTi<br />

uwyeba an Tanamdebobis piri aRmasrulebeli organos struqturaSi,<br />

rogorc wesi, gaTvaliswinebuli ar aris. aseve, struqturaSi ar gvxvdeba<br />

specialuri Tanamdeboba, romlis pasuxismgeblobac iqnebo<strong>da</strong><br />

TviTmmarTvelobis am umniSvnelovanesi (SeiZleba iTqvas ZiriTadi)<br />

funqciis eqspertul-meTodologiuri mxar<strong>da</strong>Wera.<br />

swored aqe<strong>da</strong>n gammdinare, TviTmmarTvelobis organoebis mier<br />

ama Tu im momsaxurebis <strong>da</strong>gegmva arasistemuri, spontanuri xasiaTisaa<br />

<strong>da</strong> ar aris adgilobrivi TviTmmarTvelobis sajaro mosamsaxure-


Ta mxri<strong>da</strong>n saTanadod gaazrebuli.<br />

ar arsebobs <strong>municipaluri</strong> sazogadoebrivi momsaxurebebis<br />

xarisxis regularuli monitoringisa <strong>da</strong> Sefasebis sistema, rac<br />

safuZvlad <strong>da</strong>edebo<strong>da</strong> am servisebis gaumjobesebis gegmebs;<br />

TviTmmarTvelobis menejmentis mxri<strong>da</strong>n (sakrebulos Tavmjdomare,<br />

gamgebeli) ar aris saTanadod gaazrebuli <strong>da</strong> mxar<strong>da</strong>Werili<br />

momsaxurebis gaumjobesebisadmi sistemuri midgoma. menejmentis<br />

mxar<strong>da</strong>Wera aucilebelia gamoixatos yvela etapze, <strong>da</strong>wyebuli<br />

konkretuli momsaxurebis gaumjobesebis Taobaze ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miRebiT, momsaxurebis gaumjobesebis <strong>da</strong>gegmvis procesis reglamentirebiT,<br />

a<strong>da</strong>mianuri <strong>da</strong> finansur-materialuri resursebiT uzrunvelyofiT<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>mTavrebuli procesis Sedegad miRebuli samoqmedo<br />

gegmisa Tu sarekomen<strong>da</strong>cio wina<strong>da</strong>debebis ganxorcielebis instituciuri<br />

uzrunvelyofiT;<br />

rac mTavaria, zemoaRniSnuli mizezebis gamo iSviaTia mosaxleobis,<br />

rogorc momxmareblis monawileoba <strong>municipaluri</strong> servisebis<br />

<strong>da</strong>gegmvis procesSi. xolo iq sa<strong>da</strong>c aseTi monawileobis SemTxvevebi<br />

gvxvdeba, rogorc wesi, sazogadoeba mxolod procesis pasiuri<br />

monawilea. magaliTad, rodesac narCenebis gatanasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

problemebis analizis mizniT tardeba mosaxleobis gamokiTxva;<br />

aqve un<strong>da</strong> aRvniSnoT kadrebis kvalifikaciis problemac, rac am<br />

SemTxvevaSi ara imdenad konkretuli <strong>da</strong>rgis codnas, aramed <strong>da</strong>gegmvis,<br />

proeqtebis Sedgenis, problemebis analizis, maT Soris mizez-Sedegobrivi<br />

kavSirebis <strong>da</strong>dgenis, miznebisa <strong>da</strong> amocanebis gansazRvris<br />

codnasa <strong>da</strong> unar-Cvevebs ukavSirdeba.<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

135


III<br />

saqarTvelos TviTmmarTveli<br />

erTeulebis gamocdileba<br />

<strong>da</strong>saqmebis xelSewyobis<br />

programebis (rogorc erT-erTi<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxurebis)<br />

ganxorcielebis sferoSi<br />

136<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

<strong>da</strong>saqmebis xelSewyobis programebis ganxorcielebis praqtika,<br />

saqarTvelos TviTmmarTveli erTeulebi<strong>da</strong>n, ZiriTa<strong>da</strong>d, Tbiliss<br />

gaaCnia. qvemoT gTavazobT ramdenime aseTi programis mokle aRweras.<br />

aqve, aRwerilia saxelmwifos mier 2006 <strong>da</strong> 2007-2008 wlebSi umuSevrobis<br />

<strong>da</strong>saZlevad mimarTuli ori proeqtic. Cven ar vsaubrobT am<br />

programebis warmatebis an warumateblobis Taobaze (rogorc wesi<br />

Sefasebis masalebi ar moipoveba); anu es magaliTebi ar mogvyavs, rogorc<br />

<strong>da</strong>debiTi an uaryofiTi gamocdileba. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, Cveni<br />

azriT, am TemiT <strong>da</strong>interesebuli adgilobrivi TviTmmarTvelobebis<br />

organoebisTvis saintereso iqneba arsebuli praqtikis gacnoba.<br />

Tbilisis gamocdileba<br />

programa - `<strong>da</strong>iwye biznesi q. Tbilisis meriis <strong>da</strong>xmarebiT~<br />

aRniSnuli <strong>da</strong>saqmebis programa Tbilisis meriam fond `Ria sazogadoeba<br />

– saqarTvelosTan~, USAID-is mcire biznesis xelSemwyob<br />

proeqtTan, fond `aTaswleulis gamowveva saqarTvelosTan~<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos sainvesticio saagentosTan TanamSromlobiT 2006<br />

wels <strong>da</strong>iwyo. iniciativa iTvaliswineb<strong>da</strong> biznesisaTvis saWiro unar-<br />

Cvevebis SeZenis msurvelTa trenings, mxar<strong>da</strong>Weras biznesis <strong>da</strong>wyebisa<br />

<strong>da</strong> arsebuli biznesis ganviTarebisaTvis saWiro <strong>da</strong>finansebis miRe-


aSi <strong>da</strong> biznes-konsultaciebs. programa moicav<strong>da</strong> 3 etaps. pirvel<br />

etapze mox<strong>da</strong> gancxadebebis miReba <strong>da</strong> treningis monawileTa SerCeva.<br />

meore etapze Catar<strong>da</strong> treiningebi, mewarmeebs gaewia konsultaciebi,<br />

momzad<strong>da</strong> <strong>da</strong> SeirCa proeqtebi. bolo, mesame etapze ganxorciel<strong>da</strong><br />

mewarmeTa registracia, <strong>da</strong>finanseba <strong>da</strong> <strong>da</strong>matebiTi konsultaciebi.<br />

es programa Tbilisis meriis mier amJama<strong>da</strong>c xorcieldeba, Tumca<br />

treining komponentis gareSe. meriis mier gamoyofilia garkveuli<br />

Tanxebi, gansazRvrulia proeqtSi monawileobis pirobebi, <strong>da</strong>finansebis<br />

kriteriumebi, sesxis miRebis procedurebi <strong>da</strong> sxva. magali-<br />

Tad, sesxis miRebis msurveli aplikanti un<strong>da</strong> iyos TbilisSi registrirebuli<br />

macxovrebeli an TbilisSi registrirebuli biznesi,<br />

romelsac SeuZlia kreditis uzrunvelsayofad sakuTari an mesame<br />

piris mier gacemuli garantiis wardgena.<br />

<strong>da</strong>interesebul pirTa ganacxadebis miReba <strong>da</strong> ganxilva xdeba Tbilisis<br />

meriis an partniori bankis mier, romelic SerCeul proeqtebs<br />

saboloo ga<strong>da</strong>wyvetilebisTvis warudgens Tbilisis merias. SeRava-<br />

Tiani sesxi gaicema bankis mier.<br />

wardgenili biznes proeqti un<strong>da</strong> iyos komerciulad momgebiani.<br />

amasTan, is xels un<strong>da</strong> uwyobdes Tbilisis SemoerTebuli teritoriebisa<br />

<strong>da</strong> Zveli Tbilisis ganviTarebas; axali samuSao adgilebis Seqmnas;<br />

teqnologiuri siaxleebis <strong>da</strong>nergvas; turizmis ganviTarebas;<br />

warmoebis ganviTarebas; saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva regionebSi warmoebuli<br />

ekologiurad sufTa produqciis Tbiliseli momxmareblisaTvis<br />

miwodebas.<br />

sesxis minimaluri <strong>da</strong> maqsimaluri Tanxis SezRudva ar arsebobs.<br />

SeRavaTiani sesxis saprocento ganakveTi 10%-ia, xolo sesxis gacemis<br />

sakomisio - 0%. kreditis periodi maqsimum 60 Tvea; SeRavaTiani<br />

periodi sesxis ga<strong>da</strong>xdisas dgindeba individualurad, konkretuli<br />

proeqtis specifiki<strong>da</strong>n gamomdinare.<br />

inglisurisa <strong>da</strong> kompiuteris Seswavlis ufaso kursebi<br />

2010 wli<strong>da</strong>n Tbilisis meria Tbiliselebs sTavazobs <strong>da</strong>saqmebisTvis<br />

aucilebeli unar-Cvevebis, kerZod, inglisurisa <strong>da</strong> kompiuteris<br />

Seswavlis ufaso kursebs. aRniSnuli iniciativa iTvaliswinebs<br />

Tbilisis masStabiT 37 saswavlo centris gaxsnas, sa<strong>da</strong>c 2010 wlis<br />

bolomde 10 000-mde Tbiliselma un<strong>da</strong> SeZlos <strong>da</strong>saqmebisTvis saWiro<br />

unar-Cvevebis miReba. programiT gaTvaliswinebulia kurs<strong>da</strong>mTavrebulebis<br />

monacemTa bazis Seqmna. aseve, gaTvaliswinebulia, rom saswavlo<br />

kursebis warCinebul monawileebs meria saxelmwifo struqturebsa<br />

<strong>da</strong> kerZo seqtorSi muSaobis <strong>da</strong>sawyebad uSuamdgomlebs.<br />

socialurad <strong>da</strong>ucveli, mravalSviliani ojaxebis <strong>da</strong>saqmebis programa<br />

2010 wli<strong>da</strong>n, Tbilisis meria, biznes organizaciebTan TanamSromlobiT,<br />

axorcielebs socialurad <strong>da</strong>ucveli, mravalSviliani ojaxebis<br />

kerZo seqtorSi <strong>da</strong>saqmebis programas, romlis Tanaxmad, TbilisSi<br />

registrirebuli 2000-mde socialurad <strong>da</strong>ucveli, mravalSviliani<br />

ojaxi<strong>da</strong>n, 2010 wlis bolomde minimum erTi wevri iqneba <strong>da</strong>saqmebuli.<br />

iniciativis Tanaxmad, kerZo kompaniebi, romlebic meriis mier<br />

gamocxadebul tenderSi gaimarjveben, socialurad <strong>da</strong>ucveli, mrav-<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

137


138<br />

III<br />

<strong>municipaluri</strong> momsaxureba<br />

<strong>da</strong> moqalaqeTa monawileoba<br />

alSviliani ojaxebis wevrebs sakuTar kompaniebSi <strong>da</strong>asaqmeben. Ti-<br />

Toeul kompaniaSi, aseTi gziT <strong>da</strong>saqmebulTa raodenoba tenderis<br />

Tanxaze iqneba <strong>da</strong>mokidebuli, anu yovel 150 000 lars zeviT gaweul<br />

momsaxurebaze TiTo a<strong>da</strong>miani un<strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmdes. am mizniT, Tbilisis<br />

meria, tenderSi gamarjvebul kompaniebs ga<strong>da</strong>scems socialurad<br />

<strong>da</strong>ucveli, mravalSviliani ojaxebis monacemTa bazas. amis Semdeg,<br />

kompaniebi Tavad un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ukavSirdnen am ojaxebs <strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmebis msurveli<br />

ojaxis wevrebi, gasaubrebis safuZvelze, sakuTar kompaniebSi<br />

<strong>da</strong>asaqmon.<br />

erovnul doneze ganxorcielebuli programebi<br />

socialuri <strong>da</strong>xmarebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmebis saxelmwifo saagentom 2006<br />

wlis meore naxevri<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwyo <strong>da</strong>saqmebis programis ganxorcieleba,<br />

romlis biujetic Seadgen<strong>da</strong> 24 milion lars. ZiriTad problemad<br />

warmoCenili iyo <strong>da</strong>balkvalificiuri muSaxeli <strong>da</strong> xangrZlivi periodis<br />

Sedegad gamowveuli kvalifikaciis <strong>da</strong>qveiTeba. mizanSewonilad<br />

iqna miCneuli samuSaos maZieblebis ga<strong>da</strong>mzadeba uSualod samuSao<br />

adgilebze, <strong>da</strong>msaqmeblebis moTxovnebis Sesabamisad. qveynis<br />

masStabiT registracia gaiara 100 aTasze metma samuSaos maZiebelma,<br />

aqe<strong>da</strong>n 50 aTasi ga<strong>da</strong>nawilebulia sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>msaqmebelTan. sferos<br />

eqspertTa informaciiT, programis beneficiarTa <strong>da</strong>axloebiT 15%-<br />

is <strong>da</strong>saqmeba gax<strong>da</strong> SesaZlebeli (wyaro: saqarTvelos regionuli ganviTarebis<br />

strategiis SemuSavebis mizniT, siRaribis <strong>da</strong>Zlevisa <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>saqmebis samuSao jgufis diagnostikuri moxseneba).<br />

struqturuli umuSevrobis Semcirebaze mimarTuli 2007-2008<br />

wlebis <strong>da</strong>saqmebis programis farglebSi saxelmwifo uzrunvelyof<strong>da</strong><br />

kompaniebisTvis saWiro kadrebis 3 Tvian profesiul ga<strong>da</strong>mzadebas.<br />

saregistracio punqtebi gaixsna TbilisSi, quTaisSi, rusTavSi, ba-<br />

Tumsa <strong>da</strong> foTSi. programis monawile, swavlis periodSi, stipendiis<br />

saxiT TveSi 200 lars iReb<strong>da</strong>. 2008 wlis Tebervlis monacemebiT, 114<br />

aTasi a<strong>da</strong>miani<strong>da</strong>n 200 lariani stipendia 111 aTasma a<strong>da</strong>mianma miiRo,<br />

ramac jamurad 22.2 milioni lari Seadgina (wyaro: saqarTvelos regionuli<br />

ganviTarebis strategiis SemuSavebis mizniT, siRaribis <strong>da</strong>-<br />

Zlevisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmebis samuSao jgufis diagnostikuri moxseneba).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!