16.11.2014 Views

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

2


s a r C e v i<br />

misi aRmatebulebis<br />

saqarTvelos prezidentis,<br />

baton mixeil saakaSvilis<br />

gamosvla saqarTvelos<br />

VI mowvevis parlamentis<br />

pirvel plenarul sxdomaze<br />

2004 wlis 22 aprils 5-14<br />

Tavmjdomare 15 - 25<br />

wardgineba 26-37<br />

Tvidan Tvemde 38 - 74<br />

parlamentis uwyebani<br />

momzadebulia saqarTvelos parlamentis<br />

sazogadoebasTan urTierTobis departamentis<br />

sagamomcemlo ganyofilebis mier.<br />

380008 Tbilisi, rusTavelis 8<br />

t: 93 32 66<br />

fasi saxelSekrulebo<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

3


saqarTvelos parlamentis<br />

dadgenileba<br />

saqarTvelos parlamentis wevrTa uflebamosilebis<br />

cnobis Sesaxeb<br />

saqarTvelos parlamentis droebiTi samandato komisiis wardginebis<br />

ganxilvis safuZvelze saqarTvelos parlamenti adgens:<br />

1. cnobil iqnes 2003 wlis 2 noembers maJoritaruli saarCevno<br />

sistemiT da 2004 wlis 28 marts proporciuli saarCevno sistemiT<br />

arCeul saqarTvelos parlamentis wevrTa uflebamosileba (sia Tan erTvis).<br />

2. saqarTvelos parlamentis 1992 wlis arCevnebis Sedegad afxazeTidan<br />

arCeul parlamentis wevrTa uflebamosilebis cnobis sakiTxi ganixilon<br />

parlamentis iuridiul sakiTxTa da saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />

komitetebma erTobliv sxdomaze da Sesabamisi gadawyvetilebis proeqti<br />

warudginon parlaments.<br />

3. parlamentis wevrTa narkologiuri Semowmebis Sedegebis Tanaxmad,<br />

konstantine beriZis, levan gaCeCilaZis, jemal gogitiZis, ramaz TedoraZis,<br />

zaqaria SerazadaSvilisa da rostom jafariZis uflebamosilebis cnobis<br />

sakiTxi ganxilul iqnes saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos<br />

saarCevno kodeqsis~ Sesabamisad, narkologiuri Semowmebis saTanado<br />

dokumentaciis warmodgenis Semdeg.<br />

4. #57 tyibulis erTmandatian saarCevno olqSi maJoritaruli saarCevno<br />

sistemiT parlamentis wevrad arCeulad gamocxadebuli bondo Salikianis<br />

uflebamosilebis cnobis sakiTxi ganxilul iqnes saqarTvelos organuli<br />

kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ Sesabamisad narkologiuri Semowmebis<br />

saTanado dokumentaciis warmodgenisa da `saqarTvelos parlamentis 2003<br />

wlis 2 noembris arCevnebis Sedegad #57 tyibulis saarCevno olqSi<br />

maJoritaruli saarCevno sistemiT parlamentis wevrad arCeulad gamocxadebuli<br />

piris bondo Salikianis uflebamosilebis sakiTxis gadawyvetis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis Tavmjdomaris movaleobis<br />

Semsruleblis dimitri qitoSvilis 2004 wlis 22 aprilis #01/686 werilis<br />

ganxilvis Semdeg.<br />

5. es dadgenileba amoqmeddes miRebisTanave.<br />

saqarTvelos axladarCeuli parlamentis<br />

pirveli sxdomis Tavmjdomare<br />

Tbilisi,<br />

2004 wlis 22 aprili.<br />

# I _ Is<br />

eldar Sengelaia<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

4


misi aRmatebulebis<br />

saqarTvelos prezidentis, baton mixeil<br />

saakaSvilis gamosvla saqarTvelos VI mowvevis<br />

parlamentis pirvel plenarul sxdomaze<br />

2004 wlis 22 aprils<br />

(teqsti ibeWdeba stenogramis<br />

mixedviT)<br />

pativcemulo batono Tavmjdomarev,<br />

batono eldar, pativcemulo<br />

parlamentis wevrebo, bolo Tveebis<br />

ganmavlobaSi meored Semovdivar am<br />

darbazSi, magram amjerad sruliad<br />

sxva mizniT. minda, yvelas gvaxsovdes,<br />

rom Tqveni umravlesoba am darbazSi<br />

moiyvana qarTvelma xalxma, moiyvana<br />

im xalxma, romelic, miuxedavad didi<br />

winaaRmdegobisa (maT aSinebdnen, esrodnen),<br />

mravali dRe idga wvimasa da<br />

TqeSSi. am xalxma gauZlo yvelafers<br />

da TiToeuli Tqvengani, da maT Soris<br />

mec, mogviyvana aq, sadac Cven vimyofebiT.<br />

me minda, yvela erTad avdgeT<br />

da taSi davukraT qarTvel xalxs!<br />

minda, mivesalmo mis uwmindesobas<br />

da unetaresobas da aRvniSno misi<br />

gansakuTrebuli roli qarTuli<br />

~vardebis revoluciaSi~. misma principulma<br />

poziciam, SemarTebam da gambedaobam<br />

bevrwilad ganapiroba Cveni<br />

brZolis legitimacia da Cveni gamarjveba<br />

am darbazSi da mTeli saqarTvelos<br />

masStabiT.<br />

Cven valSi varT Cvens xalxTan<br />

bevri mizezis gamo. am xalxma mogviyvana<br />

xelisuflebaSi; didi xnis<br />

Semdeg kvlav gaCnda imedi. mixaria,<br />

rom ramdenime parlamentari mosulia<br />

CoxiT, mixaria imitom, rom xalxma<br />

daibruna siamaye Tavisi erovnuli<br />

simboloebis. xalxi kvlav amayobs<br />

Tavisi droSiT. pirvelad, didi xnis<br />

Semdeg, qarTuli droSa inaxeba<br />

ojaxebSi, mas gamohfenen quCebSi ara<br />

imis gamo, rom es vinmes surs, aramed<br />

imis gamo, rom xalxs es droSa<br />

uyvars. pirvelad arian mzad Cveni<br />

axalgazrdebi, Cveni yvela asakis<br />

adamianebi, rom ibrZolon, gaimarjvon<br />

am droSiT, idgnen am droSasTan.<br />

vfiqrob, is, rac axla iwyeba<br />

saqarTveloSi, aris axali aRorZinebis<br />

periodi, romelic TiToeul CvenTagans<br />

aZlevs sruliad gansakuTrebul Sanss,<br />

magram amave dros unda gvaxsovdes,<br />

ra xalxTan, ra sazogadoebasTan gvaqvs<br />

saqme. erT sul mosaxleze saqarTvelo<br />

yofil sabWoTa sivrceSi SemosavlebiT<br />

bolo adgilzea. qveyana,<br />

romelic cxovrobda yvelaze kargad,<br />

sadac xalxs ar hqonda problema<br />

arc gadaadgilebis, arc ganaTlebis,<br />

arc bavSvebis aRzrdis, arc stumris<br />

gamaspinZlebis, es qveyana aris gamaTxovrebuli<br />

da damcirebuli. qveyana daSlilia<br />

martiv mamravlebad da es ar<br />

aris mxolod afxazeTi, qalaqi cxinvali<br />

da misi Semogareni. Cven ver vakontrolebT<br />

zogierT sxva teritoriasac;<br />

es aris saqarTvelos bolo aTi wlis<br />

realoba.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

5


saqarTvelo aris dasustebuli, saqarTvelo<br />

aris Zalian mZime mdgomareobaSi.<br />

mimaCnia, rom Cemi prezidentobis<br />

da am parlamentis uflebamosilebis<br />

vada aris is periodi, roca<br />

Cven yvelam erTad unda SevZloT<br />

daSlis procesebis SeCereba da saqar-<br />

Tvelos gamTlianebis dawyeba. pirvel<br />

rigSi, Cven TviTon unda viyoT erTiani.<br />

am darbazSi sxedan adamianebi<br />

vinc iyvnen erovnul moZraobaSi, sxedan<br />

adamianebi, vinc iyvnen 1990 wlis<br />

pirveli mowvevis deputatebi, romlebic<br />

Semdeg aqedan samxedro gadatrialebis<br />

gziT gaaZeves. am darbazSi<br />

arian isinic, vinc iyo 1992 wlis da<br />

Semdegi mowvevis parlamentSi. dRes<br />

es barierebi moSlilia.<br />

ramdenime dRis winaT Cven walenjixaSi<br />

Serigebis procesi ganvaxorcieleT.<br />

aTeulobiT da aseulobiT Cveni axalgazrda,<br />

jan-RoniT savse patrioti,<br />

qveynisTvis Tavdadebuli Svili, iZulebuli<br />

iyo wlebis ganmavlobaSi<br />

tyisTvis Seefarebina Tavi, radganac<br />

maTi gamoCena dapatimrebis da ganadgurebis<br />

tolfasi iyo. am xalxs ZiriTadad<br />

araferi Caudenia, garda samSoblos<br />

siyvarulisa, magram im ukuRmar-<br />

Tobis gamo, im areulobis gamo,<br />

romelic 10-12 weli batonobda, es<br />

Zalian Rirseuli warmomadgenlebi<br />

TavianTi ojaxebis, Tavisi qveynisa,<br />

praqtikulad saxelmwifom velur mdgomareobaSi<br />

Caayena. Cven movaxerxeT am<br />

xalxTan saerTo enis gamonaxva. yvelaferi<br />

Zalian simbolurad moxda:<br />

isini gamovidnen walenjixis tyidan,<br />

Caabares Zveli erovnuli droSa da<br />

aiRes xelSi xuTjvriani droSa, romelic<br />

qarTveli eris axali droSaa.<br />

vfiqrob Zalian mniSvnelovania, rom<br />

es procesebi daiwyo.<br />

Cveni parlamenti aris simbolo<br />

aseTi gamTlianebisa da aseTi erTianobis.<br />

aq xarT sruliad sxvadasxva<br />

xalxi. mgoni, yvelam unda daviwyoT<br />

am zRvrulis iqidan. romel politikur<br />

ZalaSi viyaviT 5-10-15 wlis win,<br />

dRes amas aranairi mniSvneloba ara<br />

aqvs. dRes Cven yvelani varT saqarTvelos<br />

axali aRmSeneblobis, saqarTvelos<br />

momavlis politikuri Zalis wevri.<br />

unda gvesmodes, rom parlamentis<br />

uflebamosilebebi Zalian farToa,<br />

mTeli saubari imis Sesaxeb, rom<br />

konstituciam SeuzRuda parlaments<br />

uflebamosileba da amis tiraJireba<br />

Semdeg xdeboda ucxoeTis presaSi,<br />

aris sruliad arakompetenturi, imitom,<br />

rom arsebobs daskvna evropis<br />

sabWosi, arsebobs daskvna sxva organizaciebisa,<br />

romelSic naTlad aris<br />

naTqvami, rom saqarTveloSi saprezidento<br />

modelidan Cven gadavediT naxevrad<br />

saprezidento modelze. Semdeg ramdenime<br />

ganawyenebulma adamianma aiRo<br />

es konstitucia, daiwyo tiraJireba<br />

TiTqos parlamentis uflebamosileba<br />

Semcirda. wina parlaments ar hqonda<br />

ufleba mTavrobis gadayenebis da es<br />

yvelam Zalian kargad iciT. mTavrobis<br />

gadayenebis instrumenti aris umniSvnelovanesi<br />

instrumenti, romelic SeiZleba<br />

hqondes sakanonmdeblo organos.<br />

bevri sxva sakiTxi, rac uSualod<br />

exeba aRmasrulebeli xelisuflebis<br />

kontrols.<br />

Zalian kargad maxsovs, bevr TqvenTaganTan<br />

erTad, ra imedgacruebis sagani<br />

iyo xolme yovelTvis, roca romeliRac<br />

ministrs da, mTlianobaSi mTavrobas,<br />

TveobiT vakritikebdiT, TveobiT vamxeldiT<br />

da adgilidan ver davZravdiT<br />

xolme. dRevandeli konstitucia am<br />

problemas xsnis. amave dros, dRevandeli<br />

konstitucia met uflebamosilebas<br />

da met pasuxismgeblobas akisrebs<br />

parlaments da Zalian mniSvnelovania,<br />

rom es modelebi sworad gamoviyenoT<br />

da waadges sazogadoebriv azrs da<br />

sazogadoebriv saqmes.<br />

dRes saqarTvelo dgas urTulesi<br />

problemebis winaSe. pirvel rigSi,<br />

Cven unda gadavdgaT nabijebi qveynis<br />

teritoriuli mTlianobis aRsadgenad,<br />

magram sanam amas gavakeTebdeT, mTavari<br />

winapiroba aris is, rom movaxerxoT<br />

qveyanaSi kanonierebis, demokratiis<br />

erTiani reJimis damyareba. dRes saqarTveloSi<br />

arsebobs ramdenime politikuri<br />

reJimi, ramdenime mTavroba<br />

da yvela maTgani imyofeba konfrontaciul<br />

mdgomareobaSi da TiTqmis<br />

arc erTi maTgani mTlianad ar<br />

aRiarebs saqarTvelos suverenitets<br />

da saqarTvelos teritoriul mTlianobas.<br />

situacia aslan abaSiZesTan dakavSirebiT,<br />

am etapze es aris yvelaze<br />

mZime problema. minda xazi gavusva -<br />

situaciaze aslan abaSiZesTan dakav-<br />

SirebiT da ara aWarasTan dakavSirebiT.<br />

me yvelas gTxovT, leqsikonidan<br />

amoviRoT sityvebi: ~aWarisa da centris<br />

dapirispireba~.aseve gTxovT, leqsikonidan<br />

amoviRoT sityvebi: ~centraluri<br />

mTavroba~, imitom, rom saqarTvelos<br />

ara hyavs centraluri mTavroba, saqar-<br />

Tvelos hyavs mTavroba, aseve ara<br />

hyavs centraluri prezidenti, centraluri<br />

parlamenti da a. S. realurad<br />

situacia aseTia: kriminaluri jgufi,<br />

romelic bolo wlebis ganmavlobaSi<br />

wina prezidentis da wina xelisuf-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

6


lebis pirdapiri xelSewyobiT dakavebuli<br />

iyo narkotrefikiT, dakavebuli<br />

iyo sxvadasxva kriminaluri saqmianobiT,<br />

dakavebuli iyo adamianebis ukanonod<br />

dapatimrebiT (arsebobs sagamoZiebo<br />

masalebi mkvlelobebis, SekveTili<br />

mkvlelobebis da sxva Zalian mZime<br />

sisxlissamarTlebrivi saqmianobebis<br />

Sesaxeb). es jgufi dRes laparakobs<br />

aWaris mTeli regionis saxeliT, mas<br />

amis legitimuri ufleba ara aqvs.<br />

amas vacxadeb rogorc prezidenti,<br />

romelmac saprezidento arCevnebze<br />

aWaraSi miviRe xmebis 90+, Tqven<br />

SegiZliaT TqvaT es rogorc parlamentma,<br />

romelmac miiRo absoluturi<br />

mxardaWera aWaris teritoriaze, miuxedavad<br />

mravalricxovani darRvevebisa,<br />

rac daafiqsires adgilobrivma da<br />

saerTaSoriso damkvirveblebma. miuxedavad<br />

imisa, rom aSinebdnen, aterorebdnen,<br />

scemdnen, xalxi aWaraSi movida<br />

da xma mogcaT Tqven da wagarTvaT<br />

ufleba, ilaparakoT centrisa da aWaris<br />

dapirispirebaze. Cven vsaubrobT imaze,<br />

rom aWarisTvis aravis ukiTxavs, rodesac<br />

am mTavrobas niSnavdnen. aslan<br />

abaSiZe daniSna Tbilisma, saqarTvelos<br />

maSindelma xelisuflebam. is arc<br />

erTxel ar aurCevia aWaris mosaxleobas.<br />

ar aurCevia imitom, rom aWaraSi<br />

arasodes Catarebula Tavisufali ar-<br />

Cevnebi. es xom yvelam Zalian kargad<br />

viciT. amitom dRes aWarlebs vayvedroT,<br />

Tundac erTi gadabrunebuli<br />

sityva vTqvaT aWarlebze imis gamo,<br />

rom maTi xelmZRvaneli aris aslan<br />

abaSiZe, iqneba Zalian didi usamarTloba<br />

da, ubralod, Cveni sazogadoebis<br />

erT-erTi saukeTeso nawilis dacinva.<br />

magram radganac saqarTvelos mTavrobam<br />

Tavis droze aWarlebs Tavs moaxvia<br />

es kriminalebi, dRes saqarTvelos<br />

mTavrobis da mTeli saqarTvelos<br />

Zalisxmevis sagani unda iyos maTgan<br />

aWaris TiToeuli macxovreblis gaTavisufleba.<br />

rodesac Cven vsaubrobT imaze, rom<br />

ar gvinda dapirispireba, gamoCndnen<br />

~pacifistebi~, romlebic gaiZaxian ~ar<br />

gvinda konfrontacia!~, ~es aris yvelaferi<br />

politikosebis jibrze!~, ~Cven<br />

gvinda mSvidoba!~. visTan gindaT mSvidoba<br />

narkobaronebTan, adamianebis ukanono<br />

dampatimreblebTan Tu im adamianebTan,<br />

romlebic Riad acxadeben,<br />

rom aWara ar aris saqarTvelos<br />

SemadgenlobaSi da unda Caerion mezobeli<br />

saxelmwifoebi da praqtikulad,<br />

uzrunvelyon aWaris damoukidebloba?!<br />

es gancxadeba keTdeboda wlebis<br />

ganmavlobaSi da bolos gakeTda<br />

guSinwin aWaris xelmZRvanelis mier.<br />

am xalxTan gvinda mSvidoba? maSin<br />

SeveguoT, rom mSvidobianad daiSleba<br />

da ganadgurdeba saqarTvelo.<br />

Tu qarTvelebma SevZeliT Cveni qveynis<br />

dacva, Tu qarTulma saxelmwifom ver<br />

SeZlo Tavisi mTlianobis uzrunvelyofa,<br />

Tu ver SevZeliT kriminalebisagan<br />

saxelmwifo struqturebis gawmenda,<br />

maSin saqarTvelos momavali<br />

ara aqvs da SegviZlia, Cven Svilebs<br />

es vuTxraT, davixuroT qudi da<br />

wavideT saxlebSi. amitom yalbi<br />

pacifizmi, yalbi raRac Semrigebloba,<br />

yalbi erTsulovneba, es aris<br />

yvelaze didi Ralati, romelic axla<br />

SeiZleba Caidinos nebismierma adamianma<br />

sakuTari samSoblos winaSe. Sesarigebeli<br />

aravisTan araferi gvaqvs.<br />

me arasodes Sevurigdebi kriminalebs,<br />

arasodes Sevurigdebi narkotikebis<br />

gadamtanebs, arasodes Sevurigdebi<br />

im xalxs, vinc aiRo iaraRi da<br />

Riad umiznebs qarTul saxelmwifoebriobas,<br />

TiToeul qarTvels da Zalian<br />

gTxovT, Tqvenc ar SeurigdeT<br />

amas, imitom, rom arsebobs raRac<br />

kategoriebi, sadac ukan daxeva aRar<br />

SeiZleba da Tu Cven gvinda, rom<br />

viyoT eri da gvqondes Tavmoyvareoba<br />

da Rirseba, unda SegveZlos, gadamwyvet<br />

momentSi ar davixioT ukan. ai, es<br />

aris mTavari arsi Cveni dRevandeli<br />

moqmedebis. Cveni mTavari dasayrdeni<br />

Zala am brZolaSi aris aWaris mosaxleoba<br />

da TiToeuli aWareli.<br />

me ar Cavsulvar baTumSi dilis 4<br />

saaTze, rogorc zogierTi utvino<br />

da usindiso adamiani amtkicebda<br />

(Tumca prezidents nebismier dros<br />

SeuZlia Cavides sadac unda). dilis<br />

9 saaTze CavdiodiT Cven baTumSi,<br />

Cvens megobrebTan erTad, raTa Cagvetarebina<br />

saarCevno kampania, raTa agvecilebina<br />

sisxlisRvra, romelsac apirebda<br />

abaSiZis danaSaulebrivi klani<br />

erTi dRis Semdeg. amis Sesaxeb pirdapir<br />

gvafrTxilebdnen telefoniT<br />

mec, premier-ministr Jvanias da sxva<br />

adamianebsac, me mgoni, qalbaton ninosac.<br />

Cven CavediT raTa Tavidan agvecilebina<br />

es sisxlisRvra. maT Caidines<br />

gaugonari Tavxedoba da aWaris teritoriaze<br />

ar SeuSves saqarTvelos<br />

xelisuflebis umaRlesi warmomadgenlebi.<br />

Semdeg Cven mainc SevediT<br />

baTumSi. Coloqidan baTumis centramde,<br />

gzis orive mxare xalxiT iyo savse,<br />

Tqven naxeT es televiziiT, magram<br />

es unda genaxaT adgilze, imitom,<br />

rom amis televiziiT aRqma SeuZlebelia,<br />

orive mxares idgnen aWarlebi,<br />

gvesrodnen yvavilebs da gvesalmebodnen<br />

taSiskvriT. am xalxs unda vuRalatoT<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

7


da es xalxi unda davtovoT kriminalebis<br />

xelSi?!<br />

yovelgvari Sedareba aWarisa afxazeTTan,<br />

yovelgvari Sedareba cxinvalSi<br />

arsebul situaciasTan, ubralod,<br />

danaSauli da uvicobaa. ra Tqma<br />

unda, Cven gvWirdeba seriozuli momzadeba<br />

da amiT varT seriozulad<br />

dakavebuli. Cven vamagrebT Cven saxelmwifoebriv<br />

struqturebs. ratom warmoiqmna<br />

problemebi abaSiZis klanTan?<br />

- martivi mizezebis gamo. Sevardna-<br />

Zisagan gansxvavebiT, Cven vTqviT, rom<br />

aRar veguebiT korufcias, aRar veguebiT<br />

ganukiTxaobas, aRar veguebiT<br />

imas, rom, praqtikulad, 80-dan 120<br />

milion dolaramde yovel weliwads<br />

marto baTumis terminalze navTobis<br />

eqsportirebiT ~tydeba~ abaSiZis da<br />

misi rusi partniorebis mier.<br />

Cven ver SeveguebiT imas, rom<br />

marto sarfis sabaJoze yovelwliurad<br />

ikargeba 50 milioni lari (wina<br />

wlebSi ikargeboda 50-100 milion<br />

laramde). ar SeveguebiT imas, rom,<br />

praqtikulad, yvela tvirTi, romelic<br />

iqidan Semodis, aris ukanono, kontrabanduli,<br />

ganubaJebeli da mTlianad<br />

midis adgilobrivi klanis jibeSi<br />

da erTi TeTric ar midis arc erT<br />

aWarelTan da saqarTvelos danarCen<br />

arc erT mkvidrTan. ai, amas ver<br />

SeveguebiT, ver SeveguebiT utifrobas,<br />

sicrues, Tavgasulobas da samSoblos<br />

Ralats. amis gamo warmoiqmna es<br />

problemebi da Tu, Cven gvinda saqarTveloSi<br />

mimdinare dadebiTi procesebi,<br />

rac yvelam erTad daviwyeT,<br />

gagrZeldes, unda gadavwyvitoT es<br />

problemebi.<br />

Cven bevri gavakeTeT bolo TveebSi,<br />

saqarTveloSi Zalian bevri raRac<br />

Seicvala ukeTesobisken. am darbazSi<br />

bolos am Tqvens adgilebze isxdnen:<br />

levan mamalaZe, avadsaxsenebeli sari-<br />

Svili, rCeuliSvili... axla sxedxarT<br />

Tqven, rogor, araferi Secvlila<br />

saqarTveloSi?! umaRlesi Tanamdebobis<br />

pirebi dapatimrebuli iqnen korufciisaTvis<br />

da zogierT qarTvels yofnis<br />

sindisi, Tqvas, es dapatimreba, es<br />

yvelaferi farsiao. garwmunebT, verc<br />

erTma qveyanam ver gabeda mafiis<br />

Tavebis dayra aseT mokle periodSi<br />

da aseTi didi tempiT. ki, ra Tqma<br />

unda, ramdenime maTgani ixdis fuls<br />

da SeiZleba es CavTvaloT Semamsubuqebel<br />

garemoebad, magram me Zalian<br />

kargad maxsovs Cveni sicilieli megobrebis<br />

sityvebi da rCeva: girCevniaT<br />

mafiozi gyavdeT cixis gareT<br />

da fulis gareSe, vidre cixeSi mTeli<br />

Tavisi fuliT da mobiluri telefoniT.<br />

dRes prezidentis siZe zis cixeSi,<br />

magram daqiravebuli sami piarkompania<br />

vaSingtonSi, evropaSi dakavebulia<br />

imiT, rom dRe da Rame saqarTvelos<br />

aSavebs. es imitom, rom fuli aqvs<br />

amis gasakeTeblad. aslan abaSiZe dRes<br />

ki imyofeba SidapatimrobaSi baTumSi,<br />

magram ramdenime piarfirma hyavs daqiravebuli<br />

da aseve anadgurebs saqar-<br />

Tvelos reputacias da prestiJs mTeli<br />

msoflios masStabiT. amitom mTavaria,<br />

amovaZroT es Sxamiani kbili _<br />

ukanonod mopovebuli fulis saxiT.<br />

es aris Cveni mTavari amocana. ra<br />

Tqma unda, amave dros unda gasamar-<br />

Tldes es xalxi da, ra Tqma unda,<br />

amave dros unda agon pasuxi kanonis<br />

winaSe.<br />

Cven, mTavrobas Semogvaqvs amomwuravi<br />

paketi organizebul danaSaulTan brZolis<br />

da gTxovT, uaxloes kvireebSi<br />

igi ganvixiloT da miviRoT, raTa<br />

samarTaldamcav organoebs hqondeT<br />

saSualeba, gansxvavebiT wina mTavrobisagan,<br />

ufro efeqturad ebrZolon<br />

korufcias. dRes es aris is organoebi,<br />

yovel SemTxvevaSi, maTi xelmZRvaneloba<br />

da maTi birTvi, romelTac surT<br />

brZola organizebul danaSaulTan da<br />

romlebic yvela gambedav nabijs<br />

gadadgamen saamisod. is operaciebi,<br />

romelic Catarda samegreloSi kriminalebisagan<br />

gasawmendad, Tavisi arsiT<br />

iyo samxedro operacia.<br />

ager batoni gurami zis, igi momswrea<br />

da icis, mogvixda 10 vertmfrenis<br />

gamoyeneba, magram erTxel da samudamod<br />

unda gagvewminda samegrelo im<br />

kriminalebisagan, romlebic iq aterorebdnen<br />

adgilobriv mosaxleobas.<br />

bolomde ara, magram 80+ saqmisa<br />

ukve gakeTebulia. operacia, romelic<br />

Catarda svaneTSi Zalian mZimed SeiaraRebuli<br />

bandis winaaRmdeg da mTeli<br />

blefi imis Taobaze, rom svanebi<br />

ver gagvigeben, daimsxvra meore dResve,<br />

rodesac Cven CavediT iq da vnaxeT,<br />

ra reaqcia hqondaT mestielebs, vnaxeT,<br />

ra reaqcia hqondaT uSgulelebs da<br />

im soflis warmomadgenlebs, sadac<br />

es operacia Catarda. es iyo gansakuTrebuli<br />

ndoba qarTuli saxelmwifos<br />

mimarT da Cven aseTi qmedebebi<br />

unda gavagrZeloT da amaSi gvinda<br />

Tqveni mxardaWera.<br />

vlaparakobT Semosavlebze, realurad<br />

rogorc ki movediT mTavrobaSi<br />

vTqviT: Cven viRebT gadasaxadebis<br />

saxiT mxolod fuls, aranairi gadaricxvebi,<br />

aranairi CaTvlebi, riTac iyo<br />

gamorCeuli wina mTavroba. Cven ar<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

8


gvWirdeba qaRaldze Sesrulebuli<br />

biujeti, Cven gvinda fuli imitom,<br />

rom gvaqvs gasakeTebeli saqme. orjer<br />

gaizarda fuladi Semosavlebi<br />

gadasaxadebis amoRebis kuTxiT, ara<br />

oqruaSvilis kuTxiT, gadasaxadebis<br />

kuTxiT. me minda amas xazi gavusva<br />

imitom, rom Semodis fulis niSnebi<br />

da es fulis niSnebi xmardeba<br />

sxvadasxva programas.<br />

es aris, pirvel rigSi, socialuri<br />

programebi: Zveli pensiebis, sapensio<br />

davalianebebis gastumrebis paralelurad<br />

mcdeloba, rom iq, sadac gastumreba<br />

iwyeba, aseve nel-nela gavzardoT<br />

pensia da me minda SegaxsenoT, rom<br />

saqarTveloSi, garda calkeuli gamonaklisebisa,<br />

pensiebisa da xelfasebis<br />

dagvianeba, pirvelad bolo 7 wlis<br />

ganmavlobaSi, aRar xdeba. es im pirobebSi,<br />

roca Cven dagvxvda mTlianad<br />

daSlili aparati da aseve Zalian<br />

didi xarji midis Cveni saxelmwifo<br />

aparatis gaZlierebasa da qveynis<br />

Tavdacvisunarianobis amaRlebaze.<br />

pirvelad gavaZliereT Cveni armia.<br />

rodesac Cven movediT, armiaSi jariskacebisaTvis<br />

iyo 2 saaTis tyvia-wamlisa<br />

da dRenaxevris sakvebis maragi, Tanac<br />

ra kveba iyo, yvelam kargad icis.<br />

dRes yvela jariskaci, yvela oficeri<br />

getyviT, rom armiaSi kveba<br />

erTi-orad gaumjobesda. praqtikulad,<br />

yvela nawilSi, zogan _ metad, zogan<br />

_ naklebad, magram yvelgan aris<br />

gaumjobesebuli. saqarTvelos dRes<br />

ukve aqvs iaraRis sakmarisi maragi,<br />

raTa nebismier agresiul qmedebas<br />

mravali kviris da ukve Tveebis<br />

ganmavlobaSi daxvdes Rirseulad.<br />

xval vibrunebT im sabrZolo vertmfrenebs,<br />

romelic waiyvanes ukrainaSi.<br />

Cven wlis bolomde kidev vapirebT<br />

imave raodenobis vertmfrenebis SeZenas<br />

sazRvargareT. Cven rodesac movediT<br />

dagvxvda gemebi. arian Tavdacvis eqspertebi,<br />

momswre Cveni sahaero flotis<br />

gayidvisa ucxo qveynebSi, imitom, rom<br />

iyo sxvadasxva rekomendacia, TiTqos<br />

saqarTvelos ar sWirdeba sabrZolo<br />

aviacia. dameTanxmebian, aq myofi<br />

Tavdacvis eqspertebi, Cven ara mxolod<br />

SevinarCuneT aviacia, aramed aviacia,<br />

romelic dafrinavda wlis ganmavlobaSi<br />

mxolod 5 saaTi da isic prezidentebis<br />

afrenis da dafrenis dros,<br />

axla aRar dafrinavs prezidentis<br />

afrenis dros, magram dafrinavs yoveldRe<br />

sabrZolo cdebisaTvis da Tavisi<br />

amocanebis Sesasruleblad. Cven aseve<br />

SevisyidiT axal TviTmfrinavebs.<br />

erT kviraSi SemoviyvanT saberZneTidan<br />

Cvens saflagmano gems, uaxlesi<br />

teqnikiT aRWurvils da pirvelad<br />

gaCndeba didi xomaldi Cvens sasazRvro<br />

dacvis sistemaSi. aseve Semodis ori<br />

sxva xomaldi, romelic daemateba im<br />

xomaldebs, romlebic hyavs saqarTvelos<br />

SeiaraRebul Zalebs zRvis akvatoriaSi.<br />

es yvelaferi moxerxda 2-3<br />

TveSi. ai, es vadac sakmarisia, rodesac<br />

mTavroba muSaobs. ar aris es STambeWdavi<br />

Sedegebi? ra Tqma unda,<br />

aris! da es yvela Cvenganis da yvela<br />

Tqvenganis erToblivi damsaxurebaa.<br />

aseve minda gTxovoT, rom vimuSaoT<br />

xalxTan da mudmivad avuxsnaT Seqmnili<br />

situacia. xalxs daaviwyda, rom pensias<br />

da xelfass droze ver iRebdnen<br />

da adre, roca Cven davdiodiT, gveubnebodnen:<br />

mogveciT droze Cveni 14<br />

lari. sxvaTa Soris, 13 lari iyo<br />

soflebSi, axla iReben 17 lars da<br />

gveubnebian: ratom aris es pensia<br />

ase cota?! veTanxmebi, rom pensia<br />

Zalian cotaa, magram minda, yvela<br />

demagogs gavce pasuxi.<br />

ra Tqma unda, erT dReSi ar<br />

SeiZleboda situaciis Semobruneba<br />

ukeTesobisaken, magram xom faqtia, rom<br />

midis pozitiuri moqmedeba, xom faqtia,<br />

rom maT fuls aRaravin idebs<br />

jibeSi. miTxariT erTi ministri, romelic<br />

SeiZleba daadanaSauloT pensionerebis<br />

fulis mitacebaSi, miTxariT erTi<br />

gubernatori da miTxariT erTi<br />

gamgebeli da im wuTSive moixsneba,<br />

Tu es odnav mainc dasabuTebuli iqneba.<br />

magram amaze ukve aRaravin laparakobs.<br />

Cven unda avuxsnaT xalxs, rom dro<br />

gvWirdeba imisaTvis, raTa moxdes gaumjobeseba,<br />

dro imisaTvis, raTa moxdes<br />

Semobruneba, dro imisaTvis, raTa es<br />

Caoxrebuli da ganadgurebuli qveyana<br />

dadges swor kursze.<br />

ra Tqma unda, baltiis qveynebSi<br />

120 dolaria minimaluri pensia, 1989<br />

wlis monacemebiT Cven gvqonda erTnairi<br />

Semosavlebi erT sul mosaxleze.<br />

magram dadgeba dro, roca Cven<br />

daveweviT litvasac, latviasac da<br />

estoneTsac, imitom, rom saqarTveloSi<br />

aris gansakuTrebuli niWi, gansakuTrebuli<br />

resursebi. Cven unda avamoqmedoT<br />

yvela es resursi. revoluciam<br />

gamoaTavisufla uzarmazari energia.<br />

raze ixarjeba kidev momatebuli fuli,<br />

Semodis meti Semosavali, davwioT<br />

gadasaxadebi, vcadoT, davarwmunoT<br />

amis aucileblobaSi savaluto fondi<br />

da sxva saerTaSoriso organizaciebi,<br />

vinaidan gvaqvs zedmetoba gadasaxadebis,<br />

unda davarwmunoT Cveni mosaxleoba,<br />

rom es marto xelfasebad da<br />

pensiebad ki ar unda davarigoT,<br />

unda davxarjoT imazec, rom biznesmens<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

9


mivceT ukeTesi moqmedebis, gafar-<br />

Toebis, xalxis dasaqmebis saSualeba.<br />

amiT ufro metad davexmarebiT Semdeg-<br />

Si pensionerebs da sxva socialurad<br />

SeWirvebul kategoriebs. es aris<br />

parlamentis gadasawyveti da es aris<br />

parlamentis mier asaxsneli Cveni<br />

sazogadoebisaTvis.<br />

gvaqvs mateba? SegviZlia wavideT<br />

savaluto fondTan da vTqvaT, rom<br />

Cven SegviZlia davwioT socialuri<br />

gadasaxadebi, Cven SegviZlia davwioT<br />

mogebis gadasaxadi, Cven ukve gavaTavisufleT<br />

individualuri mewarmeebi<br />

yvelanairi gadasaxadisagan, Cven SegviZlia<br />

5 heqtramde miwis mflobelebi<br />

gavaTavisufloT miwis gadasaxadisagan<br />

da amave dros mivceT stimuli maT<br />

warmoebis gasafarToeblad. ai, amisTvis<br />

gvWirdeba Cven disciplinis gaumjobeseba<br />

da sagadasaxado reJimis ukeTesi<br />

administrireba. es kodeqsi Semova,<br />

es kodeqsi TqvenTan erTad unda<br />

ganvixiloT maisis TveSi. minda, yvelam<br />

erTad vimuSaoT am kodeqsze, yvelam<br />

erTad SevitanoT Cveni wvlili<br />

kodeqsis ganxilvaSi. unda gvaxsovdes<br />

erTi mxriv, Cven gvWirdeba stimulireba<br />

warmoebis, stimulireba Cveni<br />

biznesebis, magram meore mxriv, ar<br />

unda davuSvaT, rom socialuri baza<br />

saqarTveloSi mTlianad Camoingres.<br />

ai, am balansis zusti povna, aseve<br />

pensiebis da xelfasebis droze gacema,<br />

biznesisTvis daxmareba, parlamentis<br />

sibrZnis da gamocdilebis erT-erTi<br />

mTavari Sedegi unda iyos da, albaT,<br />

iqneba kidec.<br />

aseve Cven gvWirdeba maRalteqnologiuri<br />

sawarmoebis ganviTareba da<br />

amisaTvis im biujetSi, romelic Semodis,<br />

gansakuTrebuli aqcentia ganaTlebaze<br />

da TiTqmis orjer izrdeba<br />

ganaTlebaze gaweuli xarjebi. ratom?<br />

imitom, rom Cveni mTavari prioriteti<br />

qveynis ZiriTadi sistemebis gaZlierebasTan<br />

erTad aris saqarTveloSi<br />

ganaTlebis axali sistemis Seqmna,<br />

ganaTlebis seriozuli reformebi.<br />

minda aseve xazi gavusva, rom Worebi<br />

imis Taobaze, TiTqos viRaca<br />

xuravs samecniero institutebs, viRaca<br />

mecnierebs quCaSi yris TiTqos daiwyeba<br />

iq raRac represiebi, aris absurdi,<br />

blefi, mogonili uvici da demagogi<br />

adamianebis mier. Cven SevinarCunebT<br />

yvela namdvil mecniers da aramxolod<br />

SevinarCunebT, pirobasac<br />

SevuqmniT. Cven marTlac efeqtur<br />

reformebs gavatarebT sauniversiteto<br />

dawesebulebebSi, magram im korufciul<br />

sistemas, romelic iq aris, da es<br />

imedia, yvelam Zalian kargad iciT,<br />

am dawesebulebis xelmZRvanelebTan<br />

erTad movspobT da sadac xelmZRvanelebi<br />

ar TanamSromlobdnen CvenTan,<br />

xelmZRvanelebs SevcvliT da SevZlebT<br />

korumpirebuli sistemis aRmofxvras<br />

saqarTvelos umaRles ganaTlebaSi da<br />

es Zalian mniSvnelovania. ai, es aris,<br />

rac am parlamentma unda gaakeTos,<br />

es aris namdvili reformebis parlamenti.<br />

ufro sworad, is, rac daviwyeT<br />

Cven 1995 wels sanaxevrod,<br />

naxevrad, raRac susti nabijebiT, am<br />

parlamentma unda gaakeTos yvelafris<br />

institucionalizacia imitom, rom<br />

amjerad Tqvens mxareze aris prezidenti<br />

da aRmasrulebeli xelisufleba.<br />

amitom, ideebi unda modiodes Tqvengan.<br />

xalxTan yvelaze meti kavSiri gaqvT<br />

Tqven, yvelaze meti ideebis moZieba<br />

SeiZleba swored xalxTan uSualo<br />

kavSiris Sedegad, magram mTavaria es<br />

kavSiri iyos mudmivad interaqtiuri,<br />

mudmivad grZnobdes xalxi, rom Tqven<br />

xelaxla midixarT maTTan, maTgan iRebT<br />

energias.<br />

me, magaliTad, mTel energias viReb<br />

xalxTan urTierTobisas. sakmarisia,<br />

guli gamiwyalon (rac zogjer xdeba)<br />

Cvenma ministrebma da mTavrobis wevrebma,<br />

rom maSinve gavdivar quCaSi<br />

da minda xalxTan urTierToba. iqidan<br />

sul sxva energiiT damuxtuli movdivar.<br />

xalxi aris TiToeuli politikosis<br />

mTavari sayrdeni da mTavari<br />

moqmedebis wyaro da mogiwodebT,<br />

mudmivad axali reformatoruli ideebi<br />

wamoiRoT xalxisagan. miT umetes,<br />

rom Tqvena xarT xalxi, Tqveni umetesoba,<br />

romelic swored intensiuri<br />

brZolis Sedegad movida xelisuflebaSi.<br />

Tamaz xideSelma daamxo mediko<br />

mezvriSvili, Cvens sxva kaxel kolegebTan<br />

erTad. SevardnaZis damxoba<br />

cotaTi ufro advili iyo, vidre<br />

medea mezvriSvilis Telavis gamgeobis<br />

Senobidan gamoyvana, ise iyo fesvgamdgari,<br />

magram xom moaxerxa amis gake-<br />

Teba? xom moaxerxes Cvenma gurjaanelma,<br />

lagodexelma, Telavelma, sagarejoelma,<br />

yvarlelma da sxva kolegebma<br />

aseTi ramis gakeTeba.<br />

amitom, es brZola, romelic Cven<br />

daviwyeT, ar damTavrebula, Cven is<br />

xalxi ki gamovuSviT, magram vinc<br />

SevuSviT, mTavaria, axla isini iyvnen<br />

gansxvavebulebi, warmatebulebi da es<br />

bevrad ufro Znelia. amitom amis<br />

gakeTeba aris TiToeuli CvenTaganis<br />

movaleoba da TiToeuli Cvenganis<br />

mTavari amocana. Cven gvinda Tqveni<br />

daxmareba, raTa mudmivad vakontroloT<br />

aRmasrulebeli xelisufleba.<br />

ratom? imitom, rom marTalia, ministrebi<br />

aRar iReben qrTamebs, magram<br />

mebaJeebi, sagadasaxados inspeqtorebi<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

10


iReben 400-dan 600 laramde xelfass.<br />

adre qrTamis saxiT rCeboda marto<br />

100- 150 lari TveSi, meti ara. magram<br />

naxevari mainc isev iRebs qrTams.<br />

amitom Cven ramdenime wyeba xalxis<br />

gamocvla dagvWirdeba, sanam mixvdebian,<br />

xelfass rom iReben, wesieradac unda<br />

imuSaon, Tu ar imuSaveben wesierad,<br />

verc xelfass mivcemT, imitom, rom<br />

es saxsrebi, ubralod, aRar gveqneba,<br />

xelSi. ai, mebaJeebis, sagadasaxados<br />

inspeqtorebis, samarTaldamcavi organoebis<br />

muSakebis kontroli aris Ti-<br />

Toeuli Cvenganis amocana. SeiniSneba<br />

seriozuli gaumjobesebebi, magram,<br />

praqtikulad, sistemuri reformebi<br />

yvela doneze jer kidev gasatarebelia<br />

da am mxriv parlamentis roli<br />

sruliad gansakuTrebulia.<br />

rac Seexeba Cven Semdgom reformebs;<br />

administraciuli da adgilobrivi<br />

mmarTvelobis reformebia gasatarebeli.<br />

momaval wels adgilobrivi mmarTvelobis<br />

seriozuli arCevnebia Casatarebeli,<br />

raTa Cven SevZloT gvyavdes<br />

arCeuli efeqturi administratorebi,<br />

magram aseve efeqturi kontroli unda<br />

ganxorcieldes centridan. me bevri<br />

minaxavs arCeuli administratori,<br />

romelic gabanditebula da zustad<br />

erT TveSi auRia Tavze xeli da<br />

kidev ufro mZime tvirTad movlenia<br />

sakuTar mosaxleobas. amitom kontroli<br />

orive mxriv _ erTi mxriv centralizebuli<br />

kontroli da meore mxriv,<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis gaZliereba,<br />

es SeTavsebadi cnebebia da<br />

es balansi yvelam erTad unda davicvaT.<br />

Cven gvWirdeba jandacvisa da socialuri<br />

dacvis sistemis seriozuli<br />

Secvla. Cven gvaqvs msoflioSi erTerTi<br />

yvelaze barbarosuli jandacvis<br />

sistema. dRes adamiani SeiZleba mokvdes<br />

imis gamo, rom ara aqvs fuli<br />

operaciis gasakeTeblad da saqarTvelo<br />

aris erT-erTi qveyana, romelSic aseTi<br />

rame SesaZlebelia. msoflioSi TiTqmis<br />

ar aris, evropaSi ki namdvilad<br />

ar aris qveyana, sadac amgvari ram<br />

SeiZleba moxdes. saqarTveloSi es<br />

xdeba yoveldRiurad. saqarTveloSi<br />

SeiZleba (Tbilisis gareT, TbilisSi<br />

Cven es SevcvaleT) dagejaxos manqana<br />

da, Tu Tavs ar wamoswev milioneric<br />

rom iyo da ar ityvi, rom fuli<br />

gaqvs, saswrafo ar mova an Tu mova,<br />

ityvis, rom jer fuli gadaixadeT<br />

da mere waviyvanT am adamians gadasarCenad.<br />

ai, amis Secvla aris<br />

Cveni mTavari amocana.<br />

aRricxvianobis mowesrigeba. saqarTveloSi<br />

dRes socialur Semweobas<br />

iRebs 300000-mde devnili konfliqturi<br />

zonebidan. saqarTveloSi ar<br />

aris 120000-ze meti devnili, danarCeni<br />

wili im xalxis jibeebSi nawildeba,<br />

vinc am socialur daxmarebas arigebs.<br />

iseve rogorc saqarTveloSi ar aris<br />

amdeni pensioneri, ar aris 950000<br />

pensioneri da ar aris amdeni<br />

specialuri SeRavaTebiT mosargeble<br />

xalxi. es yvelaferi aris Seqmnili<br />

da TiTidan gamowovili. am sistemis<br />

mowesrigeba saWiroa imisaTvis, rom<br />

gavigoT, ramdenia pensioneri, ramdenia<br />

devnili, ramdenia marTla gaWirvebuli<br />

da ramdenia Zalian mdidari, romelic<br />

kidev damatebiT Semosavals iRebs<br />

saxelmwifosagan, es aris Cveni erTerTi<br />

mTavari amocana da mudmivi<br />

wuxilis sagani.<br />

rodesac miveci mTavrobas SeniSvna<br />

araferi icvleba-meTqi, pirvel rigSi,<br />

amas vgulisxmobdi. vgulisxmobdi, rom<br />

socialuri dacvis da jandacvis<br />

saministrom unda moaxerxos Semobruneba<br />

ukeTesobisken swored aRricxvianobis<br />

sistemisa qveyanaSi da daexmareT<br />

amaSi, imitom, rom Tqven, yvelani,<br />

gansakuTrebiT maJoritari depu-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

11


tatebi, informirebuli xarT, Tu<br />

ra xdeba. Cven gvWirdeba sxvadasxva<br />

doneze mTavrobis reformireba da<br />

am reformirebis dro ar iqneba<br />

Zalian bevri. me minda giTxraT, rom<br />

yvela reformatorisaTvis gamoyofili<br />

dro aris Zalian SezRuduli. ver<br />

gamoiyeneb SesaZleblobas da fanjara<br />

SesaZleblobisa ixureba. Semdeg igi<br />

SeiZleba arasodes gaixsnas. me da<br />

Cemi megobrebi bednierebi varT, rom<br />

reformebis gatarebis meore Sansi<br />

mogveca. piradad Cven es Sansi bolomde<br />

ver gamoviyeneT, ver gamoviyeneT<br />

zogjer gadauwyvetelobis, umetesad<br />

ki imis gamo, rom aRmasrulebeli<br />

xelisufleba am reformebs SeewinaaRmdega.<br />

ai, axla Cven gvaqvs<br />

unikaluri Sansi, aris reformatori<br />

prezidenti, reformatoruli mTavroba<br />

da reformatoruli parlamenti, Cven<br />

SegviZlia saqarTvelo mTlianad SemovabrunoT<br />

ukeTesobisken.<br />

ra aris Cveni momavali? Cveni<br />

momavali aris evropis kavSiris wevroba<br />

da sruli gawevrianeba yvela<br />

CvenTvis mniSvnelovan evropul da<br />

evroatlantikur struqturebSi da<br />

es ukve aRar aris fantazia. ivnisSi<br />

Cven gvaqvs Sansi, rom evropis kavSirma<br />

saqarTvelo aRiaros evropis kavSiris<br />

uaxlesi samezoblos wevrad, rac niSnavs<br />

imas, rom praqtikulad, evrokavSiris<br />

gafarToebis mTavari orientirebi<br />

axla xdebian saqarTvelo da (SemdgomSi,<br />

albaT, saqarTvelos meSveobiT)<br />

samxreT kavkasiis qveynebi. bulgareTi<br />

da rumineTi Sedian evrokavSirSi.<br />

bulgareTis done 3-4 wlis winaT<br />

Zalian hgavda saqarTvelos dones.<br />

dRes ukve bulgareTi aris realuri<br />

kandidati evrokavSiris wevrobis.<br />

saqarTvelo Tu wavida swori gziT,<br />

SeZlebs evropis kavSirSi gawevrianebas.<br />

ras niSnavs evropis kavSirSi gawevrianeba?<br />

es niSnavs TiToeuli qar-<br />

TvelisTvis cxovrebis 3-jer, 4-jer<br />

maRal dones da, saerTod, perspeqtivebis<br />

sruliad gansakuTrebul gaxsnas.<br />

Cven gvaqvs saSualeba, miviRoT bevrad<br />

meti daxmareba Tavdacvis sferoSi,<br />

Cven gvaqvs individualuri partniorobis<br />

programa natosTan, romelic<br />

mtkicdeba stambolSi ivnisis bolos<br />

da am programis meSveobiT SegviZlia<br />

gadavdgaT Semdgomi nabiji, raTa<br />

momaval wels saqarTvelom miiRos<br />

gawevrianebis moqmedebaTa programa.<br />

es aris pirdapiri dapatiJeba Crdiloatlantikur<br />

aliansSi, magram CemTvis<br />

formalurobaze bevrad metia konkretuli<br />

daxmarebis miReba, raTa Cveni<br />

SeiaraRebuli Zalebi dadges fexze.<br />

Cven gvyavs erTi brigada, TiTqmis<br />

Camoyalibebuli aRmosavleT saqarTveloSi,<br />

Cven gvWirdeba aseve meore<br />

brigada 5000-kaciani dasavleT saqar-<br />

TveloSi da es unda movaxerxoT<br />

maqsimum 2-3 weliwadSi, maSin SegveZleba<br />

vTqvaT, rom saqarTvelos hyavs<br />

regionSi yvelaze saukeTeso Seiara-<br />

Rebuli Zalebi _ yovel SemTxvevaSi<br />

birTvi. 10000 maRali donis jariskaci<br />

sjobia 150000 sabWoTa periodSi momzadebul<br />

jariskacs Tavisi SesaZleblobebiT<br />

da Tavisi moqmedebis doniT.<br />

visac unaxavs amerikelebis gawvrTnili<br />

komandosebi, amaSi dameTanxmeba.<br />

CvenTvis gansakuTrebuli mniSvnelobisaa<br />

Cveni urTierTobebi ruseTTan<br />

da mTavari, rasac Cven mivaRwieT<br />

aris is, rom dabalansebis politika<br />

sagareo politikaSi unda amoiZirkvos.<br />

Cven ar unda davsvaT kiTxva: amerika<br />

ruseTi, evropa, amerika, Cven gvinda<br />

yvelaferi, rac CvenTvis kargia. Cven<br />

gvinda amerikac, ruseTic, evropac<br />

da axlo aRmosavleTic, Tu es waadgeba<br />

saqarTvelos interesebs. Cvens mezoblebTan<br />

urTierToba Zalian mniSvnelovani<br />

nawilia Cveni interesebisa.<br />

xelovnurad gaRizianeba ruseTis, wina<br />

mTavrobis mier gadadgmuli nabijebi,<br />

rom Sinagani sisusteebis kompensireba<br />

moexdina ruseTTan agresiuli ritorikiT,<br />

damTavrda Zalian cudad Cven-<br />

Tvisac da ruseTTan Cveni urTierTobebisTvisac.<br />

darwmunebuli var, ruseTTan Tanmimdevruli,<br />

principuli, Rirseuli saubriT<br />

Cven SevZlebT am qveynis Semobrunebas<br />

da amis yvela simptomi ukve<br />

saxezea. dRes ruseTis sazogadoebrivi<br />

azri mkveTrad pozitiurad ganewyo<br />

saqarTvelos mimarT, vidre iyo am<br />

sami Tvis winaT. me ver warmomedgina,<br />

rom SeiZleba es ase Cqara momxdariyo.<br />

dRes saqarTvelos xsenebaze ruseTSi<br />

ukve aRar aris is uaryofiTi reaqcia,<br />

romelmac Zalian dagvazarala Tavis<br />

droze. dRes aRar aris modaSi,<br />

Tundac yvelaze nacionali politikosebis<br />

mxridan, saqarTvelos lanZRva<br />

da amiT politikuri qulebis dawera<br />

imitom, rom amas azri aRar aqvs.<br />

Tavis droze aseTma ritorikam saqarTveloSi<br />

10-jer da 100-jer dagvazarala<br />

da seriozulad gamogviTxara<br />

Ziri afxazeTSic da saqarTvelos<br />

sxva regionebSic. amitom seriozuli<br />

partnioruli urTierTobebis warmoebas<br />

ruseTTan miviCnev Cem erTerT<br />

mTavar amocanad da am mxriv<br />

Cven uaxloes periodSi, imedia, mivi-<br />

RebT savizo reJimis gamartivebis<br />

gadawyvetilebas, rac mniSvnelovania.<br />

SeiZleba mTlianad gauqmeba swori<br />

arc iyos, magram gamartiveba auci-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

12


lebelia. Cven miviRebT ekonomikuri,<br />

axali preferenciebis garantiebs<br />

ruseTidan, yovel SemTxvevaSi amaze<br />

vsaubrobT. mniSvnelovania, rom ruseTma<br />

gadmodga nabijebi CvenTan Sesaxvedrad<br />

da Cvenc unda gvesmodes, rom es<br />

aris CvenTvis mxolod sasargeblo,<br />

Cven winaSe mdgomi aseve Sida amocanebis<br />

uaxloes momavalSi gadasawyvetad<br />

aris erT-erTi yvelaze seriozuli<br />

faqtori.<br />

Cven aseve gvinda urTierTobebis<br />

ganviTareba ara mxolod evropul<br />

institutebTan da amerikasTan (aq<br />

Cven veranair gansxvavebas da veranair<br />

winaaRmdegobas ver vxedavT, yovel<br />

SemTxvevaSi, me ver vxedav), aseve<br />

axlo aRmosavleTTan, rogorc arabul<br />

qveynebTan, aseve israelTan. CvenTvis<br />

arabuli qveynebi iyo tradiciulad,<br />

praqtikulad, ucnobi zona. arada,<br />

es aris umniSvnelovanesi savaWro<br />

bazebi CvenTvis, es aris sxva ekonomikuri<br />

siZlieris wyaro, magram israeli<br />

aseve aris Cveni partniori tradiciuli,<br />

mniSvnelovani partniori Cveni<br />

qveynis, amitom israelTanac unda<br />

SevinarCunoT da ganvaviTaroT Zalian<br />

Tbili da axlobluri urTierTobebi.<br />

Cveni sagareo politikis mTavari<br />

maxasiaTebeli unda iyos pragmatuloba<br />

da Tavmoyvareoba.<br />

Cven gvyavs sagareo saqmeTa ministri,<br />

romlis done SeSurdeba nebismier<br />

evropul qveyanas. salome zurabiSvilis<br />

donis ministri Zalian iSviaTia sadme<br />

evropaSi. saerTod, Cven gvyavs mTavroba,<br />

romelic aris erT-erTi albaT,<br />

yvelaze kompetenturi sabWoTa sivrceSi.<br />

gela beJuaSvili rodesac movida<br />

Tavdacvis saministroSi, Cven gvyavda<br />

28 generali, axla darCa 7, daiwyo<br />

swrafi reformebi Tavdacvis sferoSi<br />

da uceb aRmoifxvra arsebuli<br />

korufciuli sistema.<br />

gansakuTrebiT minda aRvniSno zurab<br />

adeiSvilis muSaoba uSiSroebis ministris<br />

postze. praqtikulad, umokles<br />

periodSi mTlianad daingra miTi,<br />

rom uSiSroebis ministri ver gaxdeba<br />

is, romelic jer uSiSroebis agenti<br />

ar iyo sabavSvo baRSi, Semdeg uSiSroebis<br />

oficeri ar gaxda, mTeli<br />

cxovreba iq ar muSaobda. pirvelad<br />

qveyanaSi igrZnoba, rom aris uSiSroebis<br />

sistema da Cven pirvelad<br />

viRebT informaciebs im adgilebidan,<br />

sadac mxolod Cvengan iRebdnen xolme<br />

informacias da Cven imaTze araferi<br />

vicodiT; es damTavrda. pirvelad<br />

mogveca es SesaZlebloba, teqnikuri<br />

resursebiTac aRvWurveT saministro.<br />

roca iZaxian, fuli sad ixarjebao,<br />

ixarjeba imaze, rom Cven saministroebs<br />

hqondeT maRali done. Cven<br />

pirvelad gvaqvs saministro, romelic<br />

gvaZlevs yovelmxriv da amomwurav<br />

informacias Zalian bevri mniSvnelovani<br />

strategiuli mimarTulebiT. Zalian<br />

mniSvnelovani saqmeebi keTdeba Sinagan<br />

saqmeTa saministroSi. gia baramiZe<br />

marTla brwyinvale ministri aRmoCnda<br />

SemiZlia vTqva, miuxedavad imisa, rom<br />

es sistema aris Zalian seriozulad<br />

dasneulebuli, Cven vamzadebT axla<br />

Tbilisis sapiloto programas. Tbilis-<br />

Si pirvelad Seiqmneba municipaluri<br />

policia, wlis bolomde TbilisSi<br />

iqneba 2-jer naklebi policieli,<br />

magram formebSi, sapatrulo manqanebiT.<br />

iqneba qalaqis quCebis mudmivi<br />

patrulireba, yvela iqneba zrdilobiani,<br />

wesieri, kulturuli da<br />

arakorumpirebuli. ai, es aris Cveni<br />

programa da Cven amas aucileblad<br />

gavakeTebT.<br />

seriozuli reformebi tardeba<br />

sagzao policiaSi, adgilobrivi decentralizaciis<br />

paralelurad adgilobrivi<br />

struqturebis Seqmnis kuTxiT.<br />

me vfiqrob, Zalian mniSvnelovani<br />

finansuri nabijebi gadadga zurab<br />

noRaidelma. Cven masTan xSirad gvaqvs<br />

pretenziebi, magram amave dros, unda<br />

iTqvas, rom zeda doneze saministroSi<br />

situacia mowesrigda. Zalian efeqturad<br />

muSaobs sagadasaxado policia. problemebi<br />

jer kidev seriozulia, rogorc<br />

mogaxseneT, sagadasaxadosa da<br />

sabaJoSi. Zalian mniSvnelovani nabijebi<br />

gadadga, vfiqrob, batonma guram<br />

absanZem erovnuli SerigebisTvis da<br />

mas gansakuTrebuli madloba unda<br />

vuTxra. es ar aris raRac abstraqtuli<br />

kategoria, es aris adamianebis bedis<br />

Semobruneba ukeTesobisken. es exeba<br />

rogorc walenjixaSi Semorigebul<br />

biWebs, aseve asobiT sxva adamians.<br />

maT Soris, qarTvel emigrantebs,<br />

romlebic wasuli iyvnen sazRvargareT<br />

da axla dabrundnen. praqtikulad<br />

yvela ministri kargad muSaobs, zogierTi<br />

ufro gvian `Sevida formaSi~,<br />

vidre sxvebi, magram faqtia, rom<br />

Sedegebi aSkaraa da am mTavrobas<br />

aqvs marTlac mniSvnelovani warmatebebi.<br />

minda gTxovoT, rom yvela davexmaroT<br />

maT konstruqciuli kritikiT<br />

da amave dros Cveni rCevebiT, raTa<br />

efeqturad imuSaon. davexmaroT, rom<br />

kanonproeqtebi parlamentSi ar gai-<br />

Wedos TveobiT, davexmaroT, rom ar<br />

moxdes korumpirebuli lobireba,<br />

rogorc xdeboda wina parlamentSi<br />

da yvela kanonproeqtSi ar iyos<br />

Cadebuli viRacis interesi. ai, Sen<br />

am muxls Camideb da me mogcem xmas.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

13


es parlamenti xalxs amisTvis ar<br />

aurCevia, xalxma mogviyvana aq da<br />

xalxi gvixdis xelfasebs imisaTvis,<br />

rom davdgeT yovelgvar partikularul<br />

da raRac sxva interesebze<br />

maRla da amovideT qveynis mTavari<br />

saWiroebidan. Tu Cven yvelafer amas<br />

gavakeTebT, vfiqrob, saqarTveloSi<br />

sruliad gansakuTrebuli situacia<br />

Seiqmneba. saqarTveloSi SenarCundeba<br />

is optimizmi, romelic arsebobs da<br />

ukve Seuqcevadi iqneba.<br />

gansakuTrebiT minda aRvniSno am<br />

yvelaferSi Cveni eklesiis roli. ukve<br />

visaubre misi uwmindesobis rolze<br />

revoluciaSi, magram gansakuTrebuli<br />

roli ekuTvnis qarTul marTlmadidebel<br />

eklesias. vfiqrob, Cvenma<br />

eklesiam daamtkica, rom mas aqvs<br />

uzarmazari tradiciebi, ara mxolod<br />

erovnulobis. mas Zalian didi progresuli<br />

rolis TamaSi SeuZlia im<br />

periodSic ki, rodesac saero cxovreba<br />

Zalian areulia. eklesias aseve<br />

sWirdeba yovelnairi xelSewyoba da<br />

mxarSi amodgoma, raTa Zlierad gaimarTos<br />

welSi da ar hqondes is<br />

materialuri problemebi, romelic<br />

dRes, ra Tqma unda, mas aqvs, iseve<br />

rogorc mTlianad sazogadoebas.<br />

Cven vapirebT didi zar-zeimiT<br />

aRvniSnoT saqarTveloSi qristianobis<br />

Semosvlis 2000 wlisTavi. es aris<br />

iuneskos gadawyvetileba da 2000 wlisTavis<br />

aRniSvnis periodSi Cven aucileblad<br />

unda gavxsnaT da vakurTxoT<br />

samebis taZari da mTeli msofliodan<br />

CamoviyvanoT kulturis da religiis<br />

liderebi.<br />

ase rom, Cven gvaqvs didi gegmebi<br />

gvaqvs uaxloesi amocanebi da uaxloesi<br />

dabrkolebebic. ra Tqma unda, Zalian<br />

bevri problema iqmneba da me minda<br />

gTxovoT, rom gavuwioT erTmaneTs<br />

angariSi. SeiZleba, patara qula<br />

daiwero erT saRamos televiziiT<br />

gamosvliT raRac Temaze, amis didi<br />

gamocdileba maqvs. mec vcdilobdi<br />

am darbazSi politikuri qulebis<br />

daweras, magram SeiZleba 5 wlis<br />

Semdeg am Senma dawerilma qulam<br />

Senc dagazaralos da Seni qveynis<br />

interesebic. amitom gTxovT, rom yvela<br />

Cveni nabiji gansakuTrebulad avwondavwonoT.<br />

uaxloesi saparlamento arCevnebi<br />

oTx weliwadSi gaimarTeba. dro<br />

yvelas eqneba Tavis gamosaCenad. amitom<br />

gTxovT, gegmazomierad mivudgeT. es<br />

aris maraTonuli distancia, visac<br />

eyofa gamZleoba da gambedaoba,<br />

saboloo jamSi, is iqneba gamarjvebuli.<br />

me amaSi darwmunebuli var.<br />

me minaxavs aq, am darbazSi xalxi,<br />

romlebic erTi wlis winaT Tvlidnen,<br />

rom isini isxdnen TeTr cxenze da<br />

maT win veraferi aRudgeboda, yvelani<br />

axla istoriis sanagveSi arian. es<br />

Tqven namdvilad ar gemuqrebaT, me<br />

ar gaSinebT, ubralod, darwmunebuli<br />

var, rom es iqneba parlamenti, romelic<br />

yvelafer amas, Tavis xelmZRvanelTan<br />

erTad, miudgeba strategiulad,<br />

gegmazomierad da mixaria, rom qalbatoni<br />

ninos kandidatura saxeldeba.<br />

mixaria ara imitom, rom Cven Tanamebr-<br />

Zolebi da megobrebi varT, Tumca<br />

esec Zalian mniSvnelovania, vfiqrob,<br />

imitom, rom mTavari prognozi _<br />

ai, axla revolucia moxda, eseni<br />

daiSlebian, eseni erTmaneTs daWamen,<br />

Jvania saakaSvils Seylapavs ise, rom<br />

saakaSvili ver mixvdeba, burjanaZes<br />

gaagdeben an piriqiT, es yvelaferi<br />

aRmoCnda absoluturad, rogorc Cemi<br />

mowinaaRmdegeebis Cveuli prognozebi<br />

- sruli sisulele. aRmoCnda imitom,<br />

rom me yovelTvis Cems sityvas vicav<br />

da Cven yovelTvis Cvens SeTanxmebebs<br />

vicavT. Tu gvinda, rom marTla gvqondes<br />

grZelvadiani warmateba politikaSi,<br />

es aris erT-erTi mTavari sawindari,<br />

plius, am SemTxvevaSi vicav<br />

SeTanxmebas siamovnebiT, imitom, rom<br />

saqme gvaqvs Cvens megobarTan, Cvens<br />

partniorTan da aseve reformatorTa<br />

gundis Zalian mniSvnelovan warmomadgenelTan.<br />

ai es aris, risi Tqmac am<br />

kuTxiT TqvenTvis msurda.<br />

minda, gisurvoT warmateba, minda<br />

gisurvoT, rom gafurCqnuliyos es<br />

parlamenti da misi sakanonmdeblo<br />

saqmianoba, rogorc es vardi gaifur-<br />

Cqneba axla batoni eldaris mier<br />

moTavsebul larnakSi da me minda<br />

giTxraT, gisurvoT, rom Tqvenma Svilebma<br />

da SviliSvilebma iamayon imiT,<br />

rom maTi winapari iyo im parlamentis<br />

wevri, romelmac saqarTvelo fexze<br />

daayena. Cven saqarTvelo unda davayenoT<br />

fexze. win aris didi brZola,<br />

magram aq is xalxi ar zis, romelsac<br />

ramis SeeSindeba. Tqven ukve daamtkiceT,<br />

rom arafris ar geSiniaT. axla<br />

yvelam erTad es grZnoba unda gadavdoT<br />

danarCen sazogadoebas, SiSiT<br />

axali qveyana ar Seiqmneba. gambedaobiT,<br />

reformatorulobiT, urTierTdaxmarebiT,<br />

urTierTTanadgomiT, principulobiT,<br />

patriotizmiT, da samSoblos<br />

namdvili siyvaruliT saqarTvelo dadgeba<br />

fexze da maSin yvelani viqnebiT<br />

gamarjvebulni!<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

14


saqarTvelos parlamentis<br />

dadgenileba<br />

nino burjanaZis saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomared arCevis Sesaxeb<br />

saqarTvelos parlamenti adgens:<br />

saqarTvelos konstituciis 55-e muxlis pirveli punqtisa da saqarTvelos parlamentis<br />

reglamentis 107-e muxlis Sesabamisad, arCeul iqnes nino burjanaZe saqarTvelos<br />

parlamentis Tavmjdomared.<br />

saqarTvelos axladarCeuli parlamentis<br />

pirveli sxdomis Tavmjdomare<br />

eldar Sengelaia<br />

Tbilisi,<br />

2004 wlis 22 aprili.<br />

# 2-Is<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

15


T a v m j d o m a r e<br />

saxelmwifo institutebiT<br />

unda daviwyoT<br />

saqarTvelos parlamentis is Tavmjdomare, qal-<br />

batoni nino burjanaZe saubrobs<br />

ganaTlebis<br />

sistemaze, biujetze, afxazeTze da, ra Tqma<br />

unda, demokratiuli mSeneblobis procesze.<br />

_ qalbatono nino,<br />

rogor SeafasebT Sar-<br />

Sandeli 23 noembridan<br />

dRemde ganvlil periods?<br />

_ vfiqrob, nebismieri<br />

Sefaseba unda daiwyos<br />

Tavad noembris movlenebiT.<br />

am dros Zalian<br />

Rirseulad gamoCnda qar-<br />

Tveli xalxi. bednieri<br />

var imiT, rom videqi<br />

Cem xalxTan erTad. yvelaze<br />

mTavari gaxlavT<br />

is, rom 23 noembridan<br />

dRemde ganviTarebulma<br />

movlenebma daadastura<br />

_ xalxi ar Secda. me<br />

vfiqrob, rom Cven, jerjerobiT,<br />

RvTis wyalobiT,<br />

ar gagvimtyunebia<br />

xalxis imedebi da imedi<br />

maqvs, SemdgomSic es imedebi<br />

araTu gamtyundeba,<br />

marTlac xorcs Seisxams.<br />

cxadia, es ar niSnavs<br />

imas, TiTqos Cven vTvliT,<br />

rom yvelafers idealurad<br />

vakeTebT da aRar<br />

aris garkveuli problemebi<br />

da xarvezebi. dame-<br />

TanxmebiT, mokle droSi<br />

Znelia yvelaferi gaakeTo<br />

Tanac aseT dangreul<br />

qveyanaSi. vfiqrob, maqsimumis<br />

maqsimumi keTdeba.<br />

_ wina mowvevis par-<br />

lamentma bevri i<br />

kanoni<br />

miiRo. magram maTi<br />

arcTu mcire nawili,<br />

ver amoqmedda, ra iyo<br />

amisi<br />

i mizezi? i? konstii-<br />

tuciaSi<br />

Setanili<br />

cvlilebebi<br />

uTuod<br />

mogcemT aRmasrulebeli<br />

xelisuflebis<br />

saqmia-<br />

nobis ukeTesi i kontro-<br />

lis<br />

saSualebas.<br />

_ cxovrebaSi kanonebis<br />

gatarebisTvis, upirveles<br />

yovlisa, saWiroa arsebobdes<br />

xelisuflebis<br />

politikuri neba. Ziri-<br />

Tadi problema, Tu ratom<br />

ar sruldeboda wina<br />

parlamentis dros miRebuli<br />

kanonebi, mdgomareobda<br />

imaSi, rom ar<br />

iyo xelisuflebis neba,<br />

qveyanaSi Seqmniliyo kanonieri<br />

garemo, aRsrulebuliyo<br />

kanonebi. ra Tqma<br />

unda, yvela maTgani idealuri<br />

ver iqneboda,<br />

magram arcTu cudi iyo.<br />

_ erT-erT biuros<br />

sxdomaze Tqven parla-<br />

mentis<br />

komitetebis<br />

Tavmjdomareebs<br />

sTxo-<br />

veT, ganexilaT wina<br />

parlamentis mier Semo-<br />

tanili<br />

kanonproeqtebis<br />

mizanSewoniloba.<br />

iloba.<br />

Sem-<br />

deg ki isic ic<br />

iTqva,<br />

rom TiTqmis yvela ka-<br />

nonproeqt<br />

roeqti<br />

dawunebul<br />

iqna...<br />

_ aq laparaki ar<br />

aris kanonproeqtebis dawuneba-ardawunebaze.<br />

dRevandeli<br />

viTareba sruliad<br />

sxvagvaria. iseTi<br />

seriozuli cvlilebebi<br />

SevitaneT konstituciaSi,<br />

rom, cxadia, Zalian bevri<br />

kanoni unda Seicvalos,<br />

unda miesadagos axal<br />

konstitucias. garda amisa,<br />

Tqven iciT, rom Cveni<br />

umTavresi amocana axla<br />

evropul standartebTan<br />

maqsimaluri daaxloeba da<br />

evrokavSirTan asocirebuli<br />

wevrobis miRwevaa,<br />

rasac qarTuli kanonmdeblobis<br />

evrostandarteb-<br />

Tan harmonizacia hqvia<br />

da, bunebrivia, parlamentSi<br />

bevri ram iqneba<br />

gasakeTebeli. amave dros,<br />

Cven arc erTi wamiT<br />

ar vapirebT mxolod sakanonmdeblo<br />

funqciiT<br />

SemosazRvras. parlamentis<br />

is meore funqcia, rasac<br />

kanonebis aRsrulebaze<br />

zedamxedveloba hqvia,<br />

aseve, Cveni umniSvnelovanesi<br />

prioriteti<br />

iqneba. vfiqrob, rom Cven<br />

yvelani erTad _ prezidenti,<br />

mTavroba, parlamenti,<br />

ra Tqma unda, Cveni<br />

xalxis mxardaWeriT, SevZlebT<br />

Zalian seriozuli<br />

nabijebis win gadadgmas.<br />

_ 23 noembris is<br />

Sem-<br />

deg qarTveli xalxi<br />

marTlac<br />

ibrunebs<br />

erovnuli siamayis gancdas.<br />

axlandeli mow-<br />

vevis parlamentSi Tu<br />

aris<br />

gansazRvruli im-<br />

gvari kanonebis Semu-<br />

Saveba da miReba, romelTa<br />

meSveobiTac eSveleba<br />

Cvens ganaTle-<br />

bis sistemas da dag-<br />

vibrundeba<br />

siamayis<br />

grZnoba<br />

saqarTveloSi<br />

ganaTlebamiRebuli<br />

axalgazrdebis<br />

warma-<br />

tebis<br />

gamo...<br />

_ mzaddeba ganaTlebis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

16


eforma, romelSic igulisxmeba<br />

Zalian bevri<br />

ram. roca Cven vlaparakobT<br />

saxelmwifo struqturebis<br />

Secvlaze, roca<br />

vlaparakobT imaze, rom<br />

marTlac konceptualurad<br />

axali midgomebia saWiro<br />

ekonomikaSi, mecnierebaSi<br />

_ ganaTleba, bunebrivia,<br />

erT-erTi mTavari prioritetia.<br />

ar SeiZleba,<br />

Cven sakuTar Tavs vatyuebdeT,<br />

mSoblebi umetesad<br />

Tavs ityueben, rodesac<br />

marTlac ukanasknel<br />

kapiks iReben jibidan,<br />

rogorc ityvian, lukmas<br />

ikleben da mihyavT Svilebi<br />

kerZo komerciul<br />

saswavleblebSi, romelTa<br />

nawilis diplomi araferia,<br />

faratina qaRaldis<br />

garda. amitom Cveni valdebulebaa,<br />

am adamianebs<br />

avuxsnaT, rom roca ikleb,<br />

unda moiklo imisaTvis,<br />

raTa Senma Svilma<br />

marTla codna miiRos,<br />

Rirebuli codna. amitom,<br />

ra Tqma unda, es problema<br />

gadaixedeba. Zalian<br />

bevri mimarTulebaa, romelzec<br />

parlamenti seriozulad<br />

imsjelebs da<br />

imedi maqvs, dRevandeli<br />

Cveni parlamenti ar<br />

gaumtyunebs Cvens mosaxleobas<br />

imedebs.<br />

_ kontrolis palatis<br />

is Tavmjdomaris is<br />

kandidaturaze<br />

msjelobisas<br />

parlamentarTa er-<br />

Ti nawili Tvlida,<br />

rom es unda iyos po-<br />

litikur<br />

ikuri i figura, meo-<br />

re nawili ki profesiul<br />

gamocdilebas<br />

aniWebda<br />

upiratesobas.<br />

romeli mxaris mosaz-<br />

reba migaCniaT iaT<br />

ufro<br />

marTebulad?<br />

_ ar minda, konkretul<br />

pirovnebebze vilaparako.<br />

zogadi principis<br />

Sesaxeb mogaxsenebT. Tavidan,<br />

simarTle giTxraT,<br />

mec vfiqrobdi, rom<br />

sjobda cnobili politikuri<br />

figura yofiliyo<br />

kontrolis palatis<br />

xelmZRvaneli. Semdeg,<br />

garkveuli fiqrisa da,<br />

ar dagimalavT, konsultaciebis<br />

Sedegad CamovayalibeT<br />

Cveni damokidebuleba,<br />

rom ukeTesi<br />

iqneboda, kontrolis palatis<br />

Tavmjdomare ar<br />

yofiliyo politikuri<br />

koniunqturiT datvirTuli<br />

figura, radgan nebismieri<br />

CvenTagani, nebismieri<br />

politikosi, Cveni<br />

platformidan, Cveni partiuli<br />

kuTvnilebidan da<br />

politikuri Sexedulebebidan<br />

gamomdinare, bunebrivad<br />

varT datvirTuli<br />

garkveuli koniunqturiT,<br />

miuxedavad Cveni mcdelobisa,<br />

viyoT maqsimalurad<br />

obieqturebi. saqarTvelo-<br />

Si dRes sworedac rom<br />

saWiroa kontrolis palatis<br />

xelmZRvaneli iyos<br />

absoluturad arapolitizirebuli,<br />

maqsimalurad<br />

obieqturi figura,<br />

romelic politikuri koniunqturidan<br />

gamomdinare<br />

ki ar miiRebs raime<br />

gadawyvetilebas, aramed<br />

swored mxolod viwro<br />

specialobidan gamomdinare.<br />

Cven xom mowme viyaviT<br />

politikuri koniunqturidan<br />

gamomdinare<br />

ra forma miiRo kontrolis<br />

palatam sxvadasxva<br />

dros?! axla Cveni mTavari<br />

amocanaa, kontrolis<br />

palataSi iyos finansisti,<br />

romelic marTlac absoluturad<br />

ekonomikuri<br />

kategoriebiT da finansuri<br />

sisworis TvalsazrisiT<br />

gaakontrolebs<br />

mTavrobis saqmianobas da,<br />

sxvaTa Soris, parlamentis<br />

saqmianobasac. vfiqrob,<br />

warmodgenili kandidatura<br />

SeZlebs obieqturad<br />

Seafasos realuri viTareba.<br />

dRes Zalian mniSvnelovania,<br />

mTavrobas kontrolis<br />

palatis saxiT<br />

hyavdes organo, romelic<br />

dainaxavs mTavrobis nakls<br />

da ityvis am naklis Sesaxeb.<br />

es ar unda iyos<br />

Casafrebuli adamiani,<br />

romelic eZebs, ra nakli<br />

ipovos, rogor mougos<br />

niSni, an rogor aagoros<br />

raRac skandali, Tundac<br />

politikuri skandali. ai,<br />

ase mesaxeba kontrolis<br />

palatis dRevandeli funqcia<br />

da imedi maqvs,<br />

kontrolis palata asec<br />

imoqmedebs.<br />

T a v m j d o m a r e<br />

_ xalxSi arcTu iS-<br />

viaTad gaigonebT, rom<br />

ama Tu im Tanamdebo-<br />

baze<br />

daniSvn<br />

iSvnisas<br />

isas<br />

mTavaria<br />

am kandidaturis<br />

is<br />

erTguleba<br />

xelisuflebis<br />

maRali Tanamdebo-<br />

bis pirTa mimarT da<br />

misi<br />

i<br />

profes<br />

rofesionalizmi<br />

meore planze gadadi-<br />

so...<br />

_ ar vici, vin fiqrobs<br />

ase. erTguleba saer-<br />

Tod adamianis Zalian<br />

mniSvnelovani Tvisebaa da<br />

ar mgonia, es vinmes naklad<br />

unda CaeTvalos.<br />

adamiani, romelsac ar<br />

SeuZlia sakuTari principebis<br />

erTguleba, saku-<br />

Tari megobrebis erTguleba,<br />

verc sakuTar qveyanas<br />

uerTgulebs, amaSi absoluturad<br />

darwmunebuli<br />

var. unda arsebobdes<br />

garkveuli prioritetebi<br />

nebismieri adamianisTvis,<br />

me vTvli, rom profesionalizmi<br />

umniSvnelovanesi<br />

Tviseba gaxlavT, magram<br />

profesionali da arasando<br />

adamiani, romelic ar aris<br />

Tavisi saqmis, Tavisi qveynis,<br />

Tavisi xalxis, Tavisi<br />

sakuTari principebis<br />

erTguli, ver Seasrulebs<br />

pozitiur rols.<br />

_ amboben, rom Se-<br />

saZlebelia<br />

gvyavdes<br />

ara erTi, aramed ram-<br />

denime<br />

ombudsmeni.<br />

i.<br />

_ ver vityvi, rom<br />

es sakiTxi gadawyvetilia.<br />

es jer msjelobis sagania.<br />

orive mosazrebas<br />

hyavs momxreebi. piradad<br />

mec ar maqvs bolomde<br />

Camoyalibebuli pozicia<br />

imasTan dakavSirebiT, Tu<br />

ra sjobs dRevandeli<br />

qarTuli realobisTvis.<br />

erTi Zlieri ombudsmeni,<br />

Tu ramdenime. ase rom,<br />

albaT, msjelobis da kanonproeqtis<br />

SemuSavebisas<br />

vnaxavT, romeli mxaris<br />

argumentebi iqneba ufro<br />

safuZvliani da miviRebT<br />

Sesabamis gadawyvetilebas.<br />

_<br />

saqarTveloSi<br />

momxdari ori revolu-<br />

ciis usisxlod dasrulebisTvis<br />

saWiro gaxda<br />

ruseTis uSiSroe-<br />

bis sabWos mdivnis, is, baton<br />

igor ivanovis Ca-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

17


T a v m j d o m a r e<br />

mosvla. Semdeg igi<br />

kvlav gvewvia `afxaze-<br />

Tis sakiTxis is<br />

sabolood<br />

daregulire-<br />

bisTvis~. ra iyo es,<br />

ruseTidan<br />

megobruli,<br />

uangaro daxmareba, Tu<br />

Zalis<br />

demonstrireba?<br />

_ pozitiurad vafaseb<br />

imas, rac moxda ruseTis<br />

mxridan igive aWarasTan<br />

mimarTebaSi. ar vici, vis<br />

risi demonstrirebis survili<br />

hqonda, arc is<br />

aris gasakviri, rom saxelmwifos<br />

Tavisi Zlierebis<br />

demonstrireba undodes.<br />

Cvenc gvinda imis<br />

demonstrireba, risi Zalac<br />

Segvwevs. gvinda<br />

viamayoT raRaciT. ruseTma,<br />

yovelgvari pirobebis<br />

da ultimatumebis gare-<br />

Se, megobruli daxmareba<br />

aRmogviCina maSin, rodesac<br />

marTlac Zalian gvi-<br />

Wirda, ufro sworad,<br />

viyaviT Zalian kritikul<br />

mdgomareobaSi. es mxolod<br />

dasafasebelia. me,<br />

piradad, Zalian vafaseb<br />

baton igor ivanovis<br />

wvlils, aWaris krizisis<br />

ganmuxtvaSi. ra Tqma unda,<br />

prezident putinis uSualo<br />

Zalisxmevis Sedegad,<br />

da vfiqrob, rom es kargi<br />

niSani iyo ruseT-saqar-<br />

Tvelos urTierTobaSi.<br />

imedi maqvs, momavalSic<br />

Cven SevZlebT im nabijebis<br />

gadadgmas, romelic<br />

orive saxelmwifosTvis<br />

sasargeblo iqneba.<br />

_ ras niSnavs `far-<br />

To<br />

politikur<br />

ikuri<br />

i<br />

avto-<br />

nomia<br />

afxazeTisTvis~?<br />

_ es Zalian didi<br />

Temaa da, cxadia, amaze<br />

erT interviuSi ver visaubrebT.<br />

Cven afxazebTan<br />

erTad unda davsxdeT da<br />

movilaparakoT, ra kriteriumebiT<br />

unda SevTanxmdeT<br />

TanamSromlobaze.<br />

Cven vacxadebT, mzad varT<br />

afxazebs mivceT Zalian<br />

farTo avtonomia, rom<br />

praqtikulad SegveZlos<br />

visaubroT nebismier standartebze,<br />

rac ki arsebobs<br />

dRevandel msoflioSi,<br />

magram detalebi,<br />

cxadia, unda ganisaz-<br />

Rvros samuSao procesSi.<br />

erTi ramaa mniSvnelovani:<br />

Cven pativs vcemT<br />

afxaz xalxs, pativs vcemT<br />

mis uflebebs icxovros<br />

sakuTar miwaze, romelic<br />

amave dros aris qarTuli<br />

miwa, anu es aris qarTvelebis<br />

da afxazebis saer-<br />

To miwa. Cven arasodes<br />

dagviyenebia eWvqveS is,<br />

rom, CvenTan erTad, es<br />

afxazebis miwac aris, nurc<br />

afxazebi daayeneben amas<br />

eWvqveS. aseT SemTxvevaSi<br />

Cven, ra Tqma unda, SevZlebT<br />

TanamSromlobas da<br />

normalur urTierTobebs.<br />

_ qalbatono nino,<br />

Tqveni<br />

azriT, ram aq-<br />

cia aWaris uzenaesi<br />

sabWos<br />

Tavmjdomare<br />

diqtatorad?<br />

_ SemiZlia giTxraT,<br />

ratom gamwvavda abaSiZis<br />

problema. cxadia, im periodSi<br />

ruseTis calkeul<br />

Zalebsa Tu specsamsaxurebs<br />

undodaT saqarTveloSi<br />

daZabulobis da<br />

arastabilurobis sxvadasxva<br />

kera gaeRvivebinaT,<br />

magram, meore mxriv, es<br />

problema Seqmna centraluri<br />

xelisuflebis absoluturma<br />

ususurobam da<br />

araTanmimdevrulobam.<br />

_<br />

sazogadoebaSi<br />

arsebobs azri, i, rom,<br />

aslan abaSiZis gamedidurebasa<br />

da gancal-<br />

kevebaSi<br />

garkveuli<br />

wvlili miuZRvis aWariis<br />

xelmZRvanelis<br />

wa-<br />

qezebas<br />

inteligenciis<br />

warmomadgenlebis<br />

mier,<br />

romlebic saqveyno Tu<br />

arcTu iSviaTad saku-<br />

Tari i saqmeebis mosagvareblad<br />

daxmarebi-<br />

sTvis mimarTavdnen mas.<br />

_ namdvilad ver vityodi<br />

amas. arasodes momismenia<br />

arc erTi qarTveli<br />

inteligentis gamosvla,<br />

romelic eubneboda<br />

aslan abaSiZes, rom<br />

Sen unda iyo damoukidebeli<br />

da Sen unda qmnide<br />

problemebs qveynisTviso.<br />

iyo periodi da amis<br />

daviwyeba ar SeiZleba,<br />

rodesac inteligenciis<br />

nawili marTlac Cadioda<br />

baTumSi da aslan abaSiZe<br />

cdilobda, maTTvis keTil<br />

saqmeSi xeli waeSvelebina.<br />

amaSi cuds verafers vxedav.<br />

axla, roca aslan<br />

abaSiZe seriozuli Secdomebis<br />

da, praqtikulad,<br />

danaSaulis gamo, rac man<br />

gansakuTrebiT bolo periodSi<br />

Caidina, wasulia<br />

saqarTvelodan, namdvilad<br />

ar vTvli marTebulad,<br />

rom Tu odesme<br />

kargi ram gaukeTebia, yvelaferi<br />

wyalSi gadavuyaroT..<br />

kargi iyo, roca<br />

is cdilobda qarTuli<br />

kulturisTvis xeli wae-<br />

Svelebina. namdvilad ara-<br />

Cveulebrivi kapela iyo<br />

Seqmnili. magram meore<br />

momentia, es yvelaferi,<br />

samwuxarod, xdeboda saqarTvelos<br />

siZlieris da<br />

qarTuli ekonomikis ngrevis<br />

xarjze, roca baTum-<br />

Si akumulirdeboda amxela<br />

Tanxebi, es yvelaferi<br />

akldeboda danarCen<br />

saqarTvelos. inteligenciis<br />

warmomadgenlebs<br />

imaSi ver davadanaSauleb,<br />

rom roca ase ar iyo<br />

gamwvavebuli viTareba,<br />

isini cdilobdnen qar-<br />

Tuli kulturis gadasarCenad<br />

sxvadasxva gza<br />

eZebnaT. sxvaTa Soris,<br />

roca ase gamwvavda damokidebuleba<br />

centralur<br />

xelisuflebasa da baton<br />

aslan abaSiZes Soris,<br />

rodesac man gadadga<br />

marTlac absoluturad<br />

miuRebeli nabijebi (Tundac,<br />

prezidentis arSe-<br />

Sveba, arafers vlaparakob<br />

xidebis afeTqebaze), inteligenciis<br />

absoluturi<br />

umravlesoba erTmniSvnelovnad<br />

dadga prezidentis,<br />

baton mixeil saakaSvilisa<br />

da Cven mxares.<br />

_ Tqven sul axlaxan<br />

dabrundiT<br />

strasbur-<br />

gidan,<br />

evrop<br />

ropis<br />

sabWos<br />

wevri qveynebis parlamentebis<br />

Tavmjdomare-<br />

Ta forumidan, romlis<br />

Tema iyo `ramdenad de-<br />

mokratiulia<br />

Tqveni<br />

demokratia?~<br />

rogor<br />

Seafases<br />

evropelebma<br />

demokratiis done sa-<br />

qarTveloSi?<br />

_ es ar iyo Cveni<br />

demokratiis Sefaseba, es<br />

konferenciis zogadi saxelwodeba<br />

iyo. sxvaTa<br />

Soris, Zalian saintere-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

18


sod msjelobdnen Tavad<br />

Zalian Zveli demokratiuli<br />

saxelmwifoebis warmomadgeneli<br />

parlamentebis<br />

Tavmjdomareebi da<br />

es kiTxva sxvadasxva aspeqtiT<br />

ganixileboda. demokratia<br />

ganviTarebadi<br />

procesia, is Tu gaiyina,<br />

ukve aRar aris faseuli.<br />

ra Tqma unda, ver vityviT,<br />

rom CvenTan demokratia<br />

absoluturad<br />

srulfasovania, magram<br />

Cven seriozulad vaSenebT<br />

demokratiul saxelmwifos.<br />

ZiriTadi faseulobebi<br />

da ZiriTadi, ase<br />

vTqvaT, qvebi am demokratiul<br />

balavarSi namdvilad<br />

Cadebulia. axla amas<br />

sWirdeba zednaSeni, romelsac<br />

nel-nela dRevandeli<br />

xelisufleba aucileblad<br />

aaSenebs.<br />

_ wleuls parla-<br />

ments pirvelad mieca<br />

sakuTari i biujetis is damoukideblad<br />

gankarg-<br />

vis saSualeba. ra aris<br />

is<br />

misi<br />

i<br />

prior<br />

ioritetebi?<br />

itetebi?<br />

_ bolo periodSi me<br />

Zalian vcdilobdi, parlamentis<br />

biujeti yofiliyo<br />

met-naklebad soliduri,<br />

Tumca, cxadia, viTvaliswinebdiT<br />

qveyanaSi<br />

arsebul realur problemebsac<br />

da viTarebasac,<br />

magram Cven qveyanaSi demokratias<br />

ver avaSenebT,<br />

Tu ar gveyoleba normaluri<br />

parlamenti, normaluri<br />

mTavroba, Tu prezidents<br />

ar eqneba normaluri<br />

ofisi, Tu am<br />

struqturebma normalurad<br />

ar imuSaves, Zalian<br />

bevri problema Segveqmneba.<br />

me namdvilad ara<br />

var momxre moCvenebiTi<br />

momWirneobis an zedmetad<br />

TviTSezRudvis. SeiZleba<br />

vinmem Tqvas, rodesac<br />

adamianebs SiaT ra dros<br />

parlamentSi kompiuterebis<br />

Semotanaao. erTi SexedviT,<br />

es SeiZleba logikuri<br />

naTqvamic iyos,<br />

magram, umetesoba ase ar<br />

ityvis. da vinc ase ityvis,<br />

unda avuxsnaT, rom<br />

Tu parlamentSi ar iqna<br />

kompiuteri, ar iqna mu-<br />

Saobis normaluri pirobebi,<br />

Tu deputatebma ver<br />

miiRes normaluri kanonebi<br />

da mere normalurad<br />

ver adevnes Tvalyuri<br />

imas, rom es kanonebi<br />

Sesruldes, Tu mTavrobas<br />

ar eqna elementaruli<br />

informacia imis Sesaxeb,<br />

ra xdeba msoflioSi da<br />

amis gaTvaliswinebiT ar<br />

imuSava, Cven mudmivad<br />

am mdgomareobaSi viqnebiT.<br />

demokratia Zalian<br />

Zviri ramaa, Tu ginda<br />

demokratiuli saxelmwifo,<br />

Zalian didi Tanxebi<br />

unda daxarjo saxelmwifo<br />

institutebis mSeneblobisTvis,<br />

radgan Tu es<br />

institutebi ar aSenda,<br />

verasodes ver SevqmniT<br />

samuSao adgilebs, adamianis<br />

socialurad dacvis<br />

pirobebs. avad Tu kargad,<br />

sabWoTa periodSi saxelmwifo<br />

muSaobda, amitom<br />

adamianebi socialurad<br />

daculebi iyvnen. mas Semdeg,<br />

rac saxelmwifo<br />

struqturebis rRveva<br />

daiwyo, adamianebi aRmo-<br />

Cndnen ukiduresad mZime<br />

mdgomareobaSi. es swored<br />

imis gamo moxda, rom<br />

T a v m j d o m a r e<br />

struqturebma daiwyes<br />

rRveva. amitom vTvli,<br />

rom dRes saqarTvelos<br />

parlamentis an mTavrobis,<br />

an sxva struqturebis<br />

aRmSeneblobaSi daxarjuli<br />

Tanxa, Tundac gaWirvebisas,<br />

Cven xval da<br />

zeg aTmagad da asmagad<br />

dagvibrundeba, upirveles<br />

yovlisa, daubrundeba<br />

Cven mosaxleobas. amitom<br />

mimaCnia, rom parlamentSi<br />

unda iyos muSaobis maqsimalurad<br />

kargi pirobebi.<br />

deputats ar unda hqondes<br />

gazeTis, qaRaldis<br />

problema, rom elementarulad<br />

werili gaagzavnos,<br />

parlamentis biblio-<br />

Tekas ar unda hqondes<br />

problema, rom oTxi wlis<br />

ganmavlobaSi wigni ver<br />

gamoiweros. Tu Cven gvinda,<br />

rom ocdameerTe<br />

saukunis normaluri qveynebis<br />

standartebze aviyvanoT<br />

Cveni qveyana, yvelaferi<br />

es unda gaviTvaliswinoT.<br />

es yvelaferi<br />

gvWirdeba. parlamentis<br />

TanamSromlebsac sWirdebaT<br />

seriozuli xelSewyoba.<br />

SeiZleba Semekama-<br />

Ton, rom aseve sWirdeba<br />

pedagogs, eqims. ra Tqma<br />

unda, sWirdeba. yvela<br />

adamians, yvela profesias<br />

sWirdeba seriozuli xel-<br />

Sewyoba, magram roca ar<br />

aris amis SesaZlebloba,<br />

unda daviwyoT im pirveladi<br />

aucileblobidan,<br />

rac yvela danarCenisTvis<br />

qmnis safuZvels da<br />

pirobebs. es ki saxelmwifo<br />

institutia.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

19


T a v m j d o m a r e<br />

strasburgi<br />

17-20 maisi<br />

bolo Tveebis ganmavlobaSi<br />

saqarTvelo damsaxurebulad<br />

moeqca msoflios<br />

yuradRebis centrSi<br />

da saerTaSoriso<br />

Tanamegobrobis seriozuli<br />

mxardaWera miiRo,<br />

romlis gareSe gacilebiT<br />

rTuli iqneboda<br />

saqarTveloSi mimdinare<br />

mniSvnelovani cvlilebebis<br />

ganxorcieleba. Cvens<br />

qveyanaSi ganviTarebul<br />

movlenebs gansakuTrebuli<br />

interesiT exmianeboda evropis<br />

sabWo. evropis sab-<br />

Wo is saerTaSoriso organizaciaa,<br />

romlis rekomendaciebi<br />

Tu Sefasebebi<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovania<br />

saqarTvelosTvis<br />

saxelmwifoebrivi aRmSeneblobisa<br />

da demokratiuli<br />

faseulobebis<br />

damkvidrebis gzaze. evrosabWo<br />

pirdapiri indikatoria<br />

imisa, Tu rogor<br />

afasebs evropa saqarTvelos<br />

kurss im samomavlo<br />

perspeqtivis gaTvaliswinebiT,<br />

rasac erTian evropul<br />

ojaxSi srulad<br />

integrireba hqvia.<br />

swored am gansakuTrebuli<br />

damokidebulebis<br />

kidev erTi dadastureba<br />

iyo 17-20 maiss strasburgSi<br />

gamarTuli evrosab-<br />

Wos saparlamento asambleis<br />

parlamentTa Tavmjdomareebis<br />

konferencia,<br />

romlis muSaobaSic monawileobda<br />

saqarTvelos<br />

parlamentis Tavmjdomare<br />

nino burjanaZe.<br />

viziti saqarTvelo-evrosabWos<br />

urTierTobebSi<br />

sakmaod uxerxul moments<br />

daemTxva. bolo xans warmoqmnili<br />

daZabuloba<br />

aWaraSi ganviTarebuli<br />

movlenebis dros evrosab-<br />

Wos generaluri mdivnis<br />

valter Svimeris mier<br />

gakeTebulma gancxadebam<br />

gamoiwvia. am incidentze<br />

isaubres nino burjanaZem<br />

da valter Svimerma. misi<br />

gancxadebiT, moxda gaugebroba<br />

da moxaruli<br />

iqneba, Tu saqarTvelo<br />

gaagrZelebs intensiur<br />

TanamSromlobas evropis<br />

sabWosTan. nino burjanaZem<br />

aRniSna, rom Cveni<br />

qveynisTvis kritikul momentSi<br />

didi imediT velodiT<br />

saerTaSoriso<br />

Tanamegobrobis, maT Soris,<br />

evrosabWos mxarda-<br />

Weras da Sesabamis reagirebas.<br />

gancxadebam imis<br />

Sesaxeb, rom mxareebma<br />

dakarges dialogis unari<br />

kidev ufro daZaba situacia,<br />

Tumca, dRes incidenti<br />

amowurulia. Cven<br />

imedi gvaqvs, rom es<br />

urTierTobebi ganviTarebis<br />

axal etapze gadava<br />

da kidev ufro mWidro<br />

da intensiuri gaxdeba.<br />

evrosabWos saparlamento<br />

asambleis prezident-<br />

Tan piter SiderTan Sexvedrisas<br />

kidev erTxel<br />

aRiniSna, rom konfliqti<br />

amowurulia da dadasturda<br />

mzadyofna saqar-<br />

Tvelosa da evrosabWos<br />

Soris Semdgomi TanamSromlobisa<br />

da urTier-<br />

Tobebis gaRrmavebisaTvis.<br />

nino burjanaZem xazi gausva<br />

saqarTvelos mier<br />

nakisri valdebulebebis<br />

Sesrulebis vadebis gadaxedvis<br />

Sesaxeb evrosabWos<br />

mier miRebuli istoriuli<br />

gadawyvetilebis mniSvnelobas<br />

da madloba gadauxada<br />

piter Siders<br />

im daxmarebisa da mxardaWerisaTvis,<br />

rasac es<br />

organizacia iCens Cveni<br />

qveynis mimarT.<br />

saubari Seexo saqarTvelos<br />

parlamentis evropasTan<br />

integraciis komitets,<br />

romlis Seqmnac<br />

warmoadgens mkafio politikur<br />

signals, rom<br />

Cveni qveyana realurad<br />

iwyebs muSaobas evrostruqturebSi<br />

gasaerTianeblad.<br />

piter Sideris<br />

gancxadebiT, am komitetis<br />

Seqmna aris pozitiuri<br />

da wingadadgmuli nabiji,<br />

evrosabWo yvelafers<br />

gaakeTebs, raTa TanamSromloba<br />

gaaqtiurdes.<br />

igi yvelanairad daexmareba<br />

am komitets miznebis<br />

realizaciaSi.<br />

piter Sideri dainteresda<br />

aWaris saparlamento<br />

arCevnebiT da aRniSna,<br />

rom evrosabWo gamogzavnis<br />

damkvirveblebs<br />

meti demokratiulobisa<br />

da gamWvirvalobis uzrunvelsayofad.<br />

rac Seexeba samxreT<br />

kavkasiis parlamentis<br />

Tavmjdomareebis sammxriv<br />

Sexvedras piter Sider-<br />

Tan, nino burjanaZis gancxadebiT,<br />

saqarTvelosTvis<br />

Zalze mniSvnelovania,<br />

rom somxeTsa da<br />

azerbaijans Soris iyos<br />

normaluri keTilmezobluri<br />

urTierTobebi, rac<br />

dadebiT zegavlenas moaxdens<br />

regionSi arsebul<br />

situaciaze. xazi gaesva<br />

Savi zRvis usafrTxoebis<br />

sistemaSi saqarTvelos<br />

CarTvas, rac evrokavSir-<br />

Tan daaxloebis kidev<br />

erTi seriozuli nabiji<br />

iqneba. nino burjanaZem<br />

brZana, Cven mzad varT,<br />

miviRoT yvela rekomendacia<br />

evrosabWos mxridan<br />

da yvelafers gavakeTebT<br />

maT Sesasruleblad.<br />

mogvianebiT, samxreT<br />

kavkasiis parlamentis<br />

Tavmjdomareebis evrosab-<br />

Wos saparlamento asambleis<br />

prezidentTan Sexvedrisas<br />

qarTulma mxarem<br />

kidev erTxel gamoxata<br />

Tavisi konstruqciuli<br />

pozicia da aRniSna, rom<br />

aseTi formatis Sexvedrebs<br />

gansakuTrebuli mni-<br />

Svneloba eniWeba, radgan<br />

problemebze Riad<br />

saubari iZleva axali<br />

gadawyvetilebebis miRebis<br />

SesaZleblobas. xazgasmiT<br />

aRiniSna, rom am<br />

konteqstSi gansakuTrebu-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

20


li roli eniWeba evrosabWos,<br />

vinaidan ikveTeba<br />

axali ideebis ganxorcielebis<br />

perspeqtivebi, rac<br />

dadebiT zegavlenas moaxdens<br />

samxreT kavkasiis<br />

regionis evrointegraciis<br />

procesze.<br />

saqarTvelos delegaciam<br />

kidev erTxel dasva<br />

samxreT kavkasiis stabilurobis<br />

paqtis Seqmnis<br />

sakiTxi, rasac mxari dau-<br />

Wira piter Siderma. es<br />

cxadia, rTuli iqneba im<br />

pirobebSi, rodesac arsebobs<br />

politikuri problemebi<br />

somxeTsa da azerbaijans<br />

Soris, magram<br />

am sakiTxis dadebiTad<br />

gadawyveta saqarTvelos<br />

mier gadadgmuli seriozuli<br />

nabiji iqneba. qar-<br />

Tulma mxarem kidev erTxel<br />

daadastura, rom<br />

mzad aris, iTamaSos erTgvari<br />

lideris roli,<br />

raTa xeli Seuwyos somxe-<br />

Tsa da azerbaijans Soris<br />

arsebuli dapirispirebis<br />

aRmofxvras. piter<br />

Sideris SefasebiT, saqar-<br />

Tvelos pozicia aris is<br />

konstruqciuli bazisi,<br />

romelze dayrdnobiTac<br />

evropis sabWos konkretuli<br />

pozitivebi Seaqvs regionul<br />

urTierTobebSi.<br />

`kavkasiis oTxeulis~<br />

morigi Sexvedris Catarebis<br />

sakiTxi ganixiles<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomaris nino burjanaZis<br />

da ruseTis federaciis<br />

federaluri sab-<br />

Wos Tavmjdomaris sergei<br />

mironovis Sexvedraze.<br />

mxareebma kidev erTxel<br />

daadastures am formatiT<br />

Sexvedris aucilebloba.<br />

Sexvedra, savaraudod,<br />

ivnisis bolos TbilisSi<br />

gaimarTeba.<br />

Sexvedraze isaubres<br />

ruseT-saqarTvelos ormxriv<br />

urTierTobaze. nino<br />

burjanaZem kidev erTxel<br />

xazgasmiT aRniSna pozitiuri<br />

roli, romelic<br />

ruseTma Seasrula aWaris<br />

movlenebTan mimarTebaSi.<br />

brZana, rom saqarTvelos<br />

parlamentma miiRo specialuri<br />

gancxadeba, romliTac<br />

miesalma ruseTis<br />

federaciis xelmZRvanelobisa<br />

da piradad<br />

ruseTis prezidentis<br />

konstruqciul pozicias<br />

Seqmnili mdgomareobis<br />

mowesrigebaSi, vinaidan<br />

swored dialogiT unda<br />

gadawydes yvela problema.<br />

sergei mironovi Seexo<br />

ruseT-saqarTvelos Soris<br />

CarCo xelSekrulebas. nino<br />

burjanaZis gancxadebiT,<br />

saqarTvelo mzadaa<br />

gaaaqtiuros molaparakebis<br />

procesi, raTa male<br />

momzaddes xelSekrulebis<br />

proeqti. iTqva, rom am<br />

procesSi saparlamento<br />

delegaciebis CarTva SesaZlebels<br />

gaxdis xelSekrulebis<br />

xelmoweras 2004<br />

wlis Semodgomaze, ruse-<br />

Tis prezidentis Tbilis-<br />

Si savaraudo vizitis<br />

farglebSi.<br />

nino burjanaZem xazi<br />

gausva, rom aucilebelia<br />

konstruqciuli dialogis<br />

gagrZeleba stambolis<br />

SeTanxmebis Sesrulebis<br />

da ruseTis samxedro bazebis<br />

saqarTvelodan gayvanis<br />

TvalsazrisiT, mi-<br />

Tumetes, rom azrTa sxvadasxvaoba<br />

aris mxolod<br />

bazebis gayvanis vadebTan<br />

dakavSirebiT. rogorc<br />

sergei mironovma aRniSna,<br />

samxedroebisTvis ruseTis<br />

teritoriaze cxovrebis<br />

Sesabamisi pirobebis Seqmnis<br />

SemTxvevaSi, is vada,<br />

romelsac ruseTis mxare<br />

iTxovs, SeiZleba Semcirdes.<br />

mxareebi SeTanxmdnen,<br />

rom ormxrivi komisiebi<br />

gaaaqtiureben muSaobas,<br />

raTa Semodgomaze saqar-<br />

TveloSi ruseTis prezidentis<br />

vizitis fargleb-<br />

Si warmoadginon konkretuli<br />

winadadeba.<br />

T a v m j d o m a r e<br />

Sexvedraze aRiniSna,<br />

rom saqarTvelosa da<br />

ruseTis Sesabamisma uwyebebma<br />

daiwyes ruseT-saqarTvelos<br />

sazRvris yazbegis<br />

monakveTis erToblivi<br />

kontroli da igegmeba<br />

uaxloes momavalSi<br />

sazRvris erToblivi patrulireba.<br />

sergei mironovi<br />

dainteresda pankisis<br />

xeobaSi arsebuli viTarebiT.<br />

nino burjanaZis gancxadebiT,<br />

dRes pankisSi<br />

aranairi SeiaraRebuli<br />

SenaerTi ar aris da<br />

saqarTvelos xelisufleba<br />

srulad akontrolebs<br />

situacias xeobaSi.<br />

strasburgSi vizitis<br />

dros kidev erTxel gamoixata<br />

`vardebis revoluciis~<br />

Semdeg saqarTvelos<br />

mimarT absoluturad<br />

Secvlili damokidebuleba.<br />

is keTilganwyobis<br />

talRa, romelic<br />

noemberSi agorda, ufro<br />

gaZlierda. axali xelisuflebis<br />

mier gadadgmuli<br />

pirveli nabijebi,<br />

rogorc Cans, Cveni evropeli<br />

megobrebis kmayofilebas<br />

iwvevs. es kidev<br />

erTxel dadasturda yvela<br />

ormxriv Sexvedraze,<br />

sadac daisva konkretuli<br />

sakiTxebi, aseve, gamoiTqva<br />

saqarTvelos parlamentisadmi<br />

daxmarebis mzadyofna,<br />

raTa, sakanonmdebelo<br />

organo gaxdes ufro<br />

efeqturi, transparentuli<br />

da qmediTi.<br />

SvedeTis parlamentis<br />

TavmjdomaresTan biorn<br />

fon siudovTan Sexvedrisas<br />

isaubres or qveyanas<br />

Soris ormxrivi urTier-<br />

Tobebis gaaqtiurebaze,<br />

gansakuTrebiT sakanonmdeblo<br />

organoebis doneze.<br />

aRiniSna, rom amJamad<br />

saqarTvelos parlamentma,<br />

gaeros ganviTarebis<br />

programasTan erTad,<br />

SeimuSava saqarTvelos<br />

parlamentis da mTavrobis<br />

transparentulobisa<br />

da efeqturobis gaZlierebis<br />

proeqti. SvedeTis<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

gamoTqva survili,<br />

Seiqmnas saqarTvelos<br />

parlamentis megobarTa<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

21


T a v m j d o m a r e<br />

jgufi, romelic daexmareba<br />

da xels Seuwyobs<br />

reformebis proeqtis<br />

realizacias, rac pozitiuri<br />

momentia ara mxolod<br />

praqtikuli TvalsazrisiT,<br />

aramed es gaxdeba<br />

garkveuli politikuri<br />

mxardaWeris meqanizmi.<br />

saqarTvelos mimarT<br />

gansakuTrebuli yurad-<br />

Reba gamoxata germaniis<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

volfgang tiersma.<br />

misi azriT, saqarTvelos<br />

axal xelisuflebas ndobis<br />

Zalian didi mandati<br />

aqvs ara mxolod qveynis<br />

SigniT, aramed saerTa-<br />

Soriso TanamegobrobaSi<br />

da man yvelaferi unda<br />

gaakeTos, raTa es imedebi<br />

gamarTldes. nino burjanaZem<br />

dawvrilebiTi informacia<br />

miawoda saqar-<br />

TveloSi arsebuli viTarebis<br />

Sesaxeb, aRniSna,<br />

rom gansakuTrebuli mniSvneloba<br />

eniWeba sakanonmdeblo<br />

organoebis ur-<br />

TierTobas, raTa Seiqmnas<br />

normaluri baza ekonomikuri<br />

TanamSromlobis<br />

ganviTarebisaTvis. isaubres<br />

im konkretul iniciativebze,<br />

romlis ganxorcielebaSic<br />

SeiZleba<br />

germaniam saqarTvelos<br />

daxmareba gauwios. nino<br />

burjanaZem xazi gausva<br />

investiciebis mozidvis<br />

aucileblobas. aRniSna,<br />

rom saqarTveloSi aris<br />

maRalkvalificiuri muSaxeli<br />

da misi gamoyeneba<br />

ver xerxdeba, radgan<br />

sawarmoTa umravlesoba<br />

gaCerebulia. gamomdinare<br />

iqidan, rom germania saavtomobilo<br />

industriis<br />

qveyanaa, nino burjanaZem<br />

yuradReba gaamaxvila qu-<br />

Taisis saavtomobilo<br />

qarxnis sruli datvirTviT<br />

amuSavebisa da Sesabamisi<br />

ekonomikuri proeqtebis<br />

ganxorcielebis<br />

sakiTxze.<br />

volfgang tiersma gamoTqva<br />

daxmarebis survili,<br />

miesalma SvedeTis<br />

parlamentis Tavmjdomaris<br />

iniciativas saqarTvelos<br />

parlamentis megobarTa<br />

jgufis Seqmnis<br />

Sesaxeb da aRniSna, rom<br />

germaniis mxare yvelafers<br />

gaakeTebs saqarTveloSi<br />

konkretuli proeqtebis<br />

xorcSesxmisaTvis.<br />

saparlamento Tanam-<br />

Sromlobis gaaqtiurebasa<br />

da parlamentis reformirebis<br />

proeqtis mxarda-<br />

Weraze isaubres latviis<br />

parlamentis TavmjdomaresTan<br />

ingrida udresTan<br />

Sexvedrisas. aRiniSna,<br />

rom swored baltiis<br />

qveynebis gamocdilebis<br />

magaliTze Seiqmna<br />

saqarTvelos parlamentSi<br />

evropasTan integraciis<br />

komiteti, gamoiTqva imedi,<br />

rom intensiuri ur-<br />

TierTobebi gagrZeldeba<br />

axladarCeul parlamentTanac.<br />

ingrida udres<br />

TqmiT, qveynebs Soris<br />

urTierTobebis ganviTarebis<br />

TvalsazrisiT,<br />

mniSvnelovan rols Tama-<br />

Sobs saparlamentTaSoriso<br />

TanamSromloba, latviis<br />

parlamentis kari<br />

yovelTvis Riaa qarTveli<br />

kolegebisaTvis da igi<br />

yvelafers gaakeTebs, ra-<br />

Ta saqarTvelo male<br />

gaxdes im evropuli ojaxis<br />

Semadgeneli nawili,<br />

romlis wevric latviaa.<br />

ingrida udrem evropas-<br />

Tan integraciis komitetis<br />

Tavmjdomare daviT<br />

baqraZe latviaSi miiwvia.<br />

ormxrivi TanamSromlobis<br />

perspeqtivebze<br />

isaubres rumineTis parlamentis<br />

Tavmjdomares-<br />

Tan valeri dorneanusTan<br />

Sexvedrisas. nino burjanaZem<br />

kidev erTxel xazgasmiT<br />

aRniSna, Tu ramdenad<br />

mniSvnelovania Savi<br />

zRvis usafrTxoebis sistemaSi<br />

saqarTvelos Car-<br />

Tva. rac kidev ufro<br />

Seuwyobs xels evropaSi<br />

integrirebis process.<br />

valeri dorneanum aRniSna,<br />

rom rumineTi mzad<br />

aris gaxdes saqarTvelos<br />

lobisti natoSi gawevrianebis<br />

gzaze.<br />

saqarTveloSi mimdinare<br />

procesebiT dainteresda<br />

safrangeTis senatis<br />

Tavmjdomare kristian<br />

ponslec. isaubres<br />

versalis iniciativis saxeliT<br />

cnobil Sexvedrebze<br />

samxreT kavkasiis sami<br />

qveynis parlamentis Tavmjdomareebs<br />

Soris. kristian<br />

ponslem nino burjanaZes<br />

SesTavaza morigi<br />

Sexvedris safrangeTSi<br />

gamarTva. igi dainteresda<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

reformirebis<br />

proeqtiT da daxmareba<br />

aRgviTqva misi calkeuli<br />

komponentebis ganxorcielebis<br />

saqmeSi.<br />

aRniSnuli proeqtis<br />

mimarT interesi gamoxata<br />

didi britaneTis lord-<br />

Ta palatis vice-prezidentma<br />

julian grinfelma,<br />

romelmac aRniSna,<br />

rom saqarTveloSi<br />

Camovlen didi britane-<br />

Tis eqspertebi, raTa adgilze<br />

gaecnon viTarebas.<br />

SesaZlebeli iqneba treiningebis<br />

mowyoba parlamentis<br />

wevrebisa da aparatis<br />

TanamSromlebisTvis.<br />

vizitis farglebSi<br />

nino burjanaZe Sexvda<br />

TurqeTis parlamentis<br />

Tavmjdomares biulenT<br />

arinCs. isaubres or qveyanas<br />

Soris arsebul ke-<br />

Tilmezoblur urTier-<br />

Tobebze. nino burjana-<br />

Zem madloba gadauxada<br />

TurqeTis mxares im poziciisaTvis,<br />

romelic TurqeTma<br />

gamoxata aWarasTan<br />

mimarTebaSi. biulenT<br />

arinCma xazi gausva, rom<br />

TurqeTi pativs scems saqarTvelos<br />

teritoriul<br />

mTlianobas da maTi pozicia<br />

aWarasTan mimarTebaSi<br />

mTlianad eyrdnoboda<br />

imas, rom saqarTvelo<br />

aris TurqeTis megobari<br />

saxelmwifo. afxazeTis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

22


konfliqtzec isaubres.<br />

nino burjanaZem TxovniT<br />

mimarTa TurqeTis parlamentis<br />

Tavmjdomares, mxedvelobaSi<br />

miiRon is<br />

faqti, rom zogierT<br />

Turq biznesmens aqvs garkveuli<br />

savaWro urTier-<br />

Tobebi afxazeTis teritoriaze,<br />

rac arasasurvel<br />

fons qmnis ori qveynis<br />

urTierTobaSi. biulenT<br />

arinCis gancxadebiT,<br />

igi yvelafers gaakeTebs<br />

am problemis mosagvareblad,<br />

Tumca, miuxedavad<br />

aseTi faqtebisa, aravis<br />

eWvi ar unda Seeparos,<br />

rom TurqeTi mxars<br />

uWers saqarTvelos teritoriul<br />

mTlianobas.<br />

Sexvedraze ganxilul<br />

iqna is ormxrivi da<br />

regionuli proeqtebi,<br />

romelTa ganxorcielebasac<br />

ara mxolod ekonomikuri,<br />

aramed politikuri<br />

datvirTvac aqvs.<br />

mxareebma gamoTqves mzadyofna,<br />

ufro gaaqtiurdes<br />

TanamSromloba am proeqtebis<br />

realizaciis dasaCqareblad.<br />

saubari Seexo<br />

sakanonmdeblo organoebs<br />

Soris TanamSromlobis<br />

aucileblobas da gamoiTqva<br />

imedi, rom parlamentSi<br />

arsebuli megobrobis<br />

jgufebi kvlavac gaagrZeleben<br />

TanamSromlobas.<br />

TurqeTis samxreT-aRmosavleT<br />

nawilSi arsebul<br />

qarTuli kulturis<br />

Zeglebze saubrisas nino<br />

burjanaZem madloba gadauxada<br />

TurqeTis parlamentis<br />

Tavmjdomares<br />

im yuradRebisaTvis, rasac<br />

TurqeTi iCens am<br />

Zeglebis mimarT. aRiniSna,<br />

rom es aris Cveni<br />

saerTo memkvidreoba da<br />

misi SenarCuneba orive<br />

qveynis da xalxis Rirsebis<br />

saqmea.<br />

strasburgSi gaimarTa<br />

suuamis qveynebis parlamentTa<br />

Tavmjdomareebis<br />

Sexvedra, sadac xazi<br />

gaesva aRniSnuli organizaciis<br />

farglebSi Tanam-<br />

Sromlobis gafarToebis<br />

aucileblobas. mxareebma<br />

saparlamento asambleis<br />

Seqmnis sakiTxi ganixiles.<br />

nino burjanaZis gancxadebiT,<br />

saqarTvelo miesalmeba<br />

am iniciativas da<br />

mxars uWers asambleis<br />

Seqmnis ideas, radgan<br />

nebismieri organizaciis<br />

srulfasovani muSaobisaTvis<br />

saparlamento komponents<br />

didi mniSvneloba<br />

eniWeba. miRweul iqna<br />

SeTanxmeba, rom 2004<br />

wlis seqtemberSi ukrainaSi<br />

gaimarTeba damfuZnebeli<br />

Sekreba, romelsac<br />

daeswrebian sxvadasxva<br />

evropuli organizaciis<br />

warmomadgenlebi, rac<br />

mkafio dadastureba iqneba<br />

imisa, rom suuami<br />

ar aris vinmes winaaRmdeg<br />

Seqmnili organizacia da<br />

igi mzad aris iTanamSromlos<br />

nebismier saxelmwifosTan,<br />

romelic Tavad<br />

iqneba mosurne TanamSromlobisa.<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomare sityviT<br />

gamovida konferenciaze,<br />

sadac evropaSi<br />

saqarTvelos integraciis<br />

aucileblobasa da qveynis<br />

politikur cxovrebaSi<br />

parlamentis rolis gaZlierebaze<br />

isaubra. man<br />

madliereba gamoxata im<br />

mxardaWerisa da TanadgomisaTvis,<br />

romelsac saqarTvelo<br />

mudmivad iRebs<br />

saerTaSoriso Tanamegobrobisgan,<br />

rac kidev erTxel<br />

dadasturda aWaraSi<br />

bolo dros ganviTarebuli<br />

movlenebis dros. nino<br />

burjanaZem xazgasmiT<br />

aRniSna, rom saqarTvelos<br />

mTavar prioritetad<br />

kvlav evropul struqturebSi<br />

integrireba<br />

rCeba da saqarTvelo<br />

mzad aris gadadgas is<br />

nabiji, romelic aucilebelia<br />

am miznis misaRwevad.<br />

`Cven gvinda SevqmnaT<br />

Zlieri da qmediTi parlamenti,<br />

romelic iqneba<br />

T a v m j d o m a r e<br />

demokratiuli faseulobebisa<br />

da adamianis Ziri-<br />

Tadi uflebebisa da Tavisuflebebis<br />

dacvis garanti.<br />

es swored is<br />

sferoa, romelSic saparlamentTaSoriso<br />

Tanam-<br />

Sromlobas gansakuTrebuli<br />

roli eniWeba. Cven<br />

madlobas vuxdiT evrosabWos,<br />

veneciis komisias,<br />

erovnul parlamentebs im<br />

daxmarebisaTvis, romelsac<br />

isini gvTavazoben<br />

Cveni kanonmdeblobis evropul<br />

standartebTan<br />

miaxloebisaTvis. saqar-<br />

Tvelos kanonmdeblobis<br />

evropul kanonmdeblobas-<br />

Tan harmonizacia Cveni<br />

erT-erTi ZiriTadi prioritetia,<br />

romlis ganxorcieleba<br />

swored saparlamentTaSoriso<br />

TanamSromlobiT,<br />

saqarTvelos<br />

megobari qveynebisa<br />

da mTlianad saerTa-<br />

Soriso Tanamegobrobis<br />

mxardaWeriT aris SesaZlebeli.<br />

- ganacxada saqarTvelos<br />

parlamentis<br />

Tavmjdomarem.<br />

evropis sabWoSi gamar-<br />

Tul Sexvedrebze kidev<br />

erTxel dadasturda is<br />

gansakuTrebuli interesi<br />

da mxardaWera, romelsac<br />

saerTaSoriso Tanamegobroba<br />

iCens saqarTvelos<br />

mimarT. dRes mTeli saer-<br />

TaSoriso sazogadoeba<br />

yuradRebiT adevnebs<br />

Tvals Cvens qveyanaSi<br />

mimdinare movlenebs da<br />

elis im demokratiuli<br />

reformebis gatarebas,<br />

romlis gareSec SeuZlebeli<br />

iqneba saqarTvelos<br />

Semdgomi integracia evropis<br />

erTian struqturebSi.<br />

saerTaSoriso Tanamegobroba<br />

kvlav mzadaa,<br />

Tavisi mxardaWeriTa<br />

da daxmarebiT, gverdSi<br />

amoudges saqarTvelos<br />

demokratiuli reformebisa<br />

da cvlilebebis<br />

rTul, magram aucileblad<br />

gasavlel gzaze.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

23


T a v m j d o m a r e<br />

29 aprils<br />

parlamentis<br />

Tavmjdomarem nino<br />

burjanaZem saqarTveloSi<br />

vizitad myofi varSavisa<br />

da sruliad poloneTis<br />

mitropoliti saba miiRo.<br />

sapatio stumris es viziti<br />

gacnobiTi xasiaTisaa.<br />

parlamentis TavmjdomaresTan<br />

Sexvedras eswreboda<br />

sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikospatriarqi,<br />

misi uwmindesoba<br />

da unetaresoba<br />

ilia II.<br />

nino burjanaZe sapatio<br />

stumars gulTbilad miesalma<br />

da ganacxada, rom<br />

qarTvel da polonel<br />

xalxebs istoriulad Tbili,<br />

megobruli damokidebuleba<br />

akavSirebT. ase-<br />

Tive urTierToba aqvT<br />

poloneTis da saqarTvelos<br />

marTlmadidebel eklesiebs,<br />

rac imeds iZleva,<br />

rom or qveyanas Soris<br />

keTilmegobruli ur-<br />

TierToba momavalSic<br />

gagrZeldeba.<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

kmayofilebiT aRniSna,<br />

rom saqarTveloSi<br />

mcxovrebi polonelebi<br />

Rirseulad moRvaweoben<br />

saqarTvelos saxelmwifos<br />

cxovrebaSi.<br />

~poloneTsa da saqar-<br />

Tvelos msgavsi istoria<br />

aqvT, mravali wlis ganmavlobaSi<br />

Cveni winaprebi<br />

TavisuflebisTvis Rirseulad<br />

ibrZodnen. dRes<br />

movipoveT es Tavisufleba,<br />

axla saWiroa misi<br />

SenarCuneba, rac dRevandeli<br />

globalizaciis periodSi<br />

arcTu iolia,<br />

amitom urTierTTanadgoma<br />

da mxardaWera gvmar-<br />

Tebs~, - ganacxada varSavisa<br />

da sruliad poloneTis<br />

mitropolitma sabam.<br />

man politikosebs<br />

eklesiis mxridan daxmarebac<br />

SesTavaza. politikosebi<br />

problemebis gadaWrisas<br />

xSirad CixSi<br />

Sedian. aseT dros eklesias<br />

gansakuTrebuli rolis<br />

Sesruleba SeuZliaaRniSna<br />

mitropolitma.<br />

varSavisa da sruliad<br />

poloneTis mitropolitma<br />

gaixsena poloneTSi<br />

moRvawe qarTvelebi, gansakuTrebuli<br />

mowiwebiT<br />

isaubra XX saukuneSi<br />

poloneTis eklesiis mier<br />

wmindanad Seracxul grigol<br />

feraZeze. yuradReba<br />

ori qveynis sakanonmdeblo<br />

struqturebis nayofier<br />

TanamSromlobaze<br />

gaamaxviles. nino burjanaZem<br />

xazgasmiT aRniSna<br />

saerTaSoriso organizaciebSi<br />

poloneli parlamentarebis<br />

gansakuTrebuli<br />

mxardaWera.<br />

Sexvedris bolos var-<br />

Savisa da sruliad poloneTis<br />

mitropolitma<br />

sabam saqarTvelos parlamentis<br />

sapatio stumarTa<br />

wignSi samaxsovro<br />

Canaweri gaakeTa.<br />

29 aprils<br />

saqar-<br />

Tvelos parlamentis Tavmjdomarem<br />

nino burjana-<br />

Zem JurnalistTa TxovniT,<br />

isaubra aWaris avtonomiur<br />

respublikaSi Seqmnil<br />

viTarebasa da ruseTis<br />

federaciis federaluri<br />

sakrebulos saxelmwifo<br />

saTaTbiros<br />

mimarTvis teqstze. parlamentis<br />

Tavmjdomarem<br />

kategoriulad gamoricxa<br />

aWaris konfliqtSi ruse-<br />

Tis federaciis xelisuflebis<br />

Careva.<br />

nino burjanaZem isic<br />

dasZina, rom saqarTvelos<br />

parlamentisadmi ruseTis<br />

saxelmwifo saTaTbiros<br />

mimarTvaSi aWaris Taobaze<br />

iseTs verafers xedavs,<br />

rom es sakiTxi<br />

sagangebo msjelobis sagani<br />

gaxdes: ~mniSvnelovani<br />

faqtia, rom saxelmwifo<br />

saTaTbiros es mimarTva<br />

Tavisi tonalobiT, frazeologiiT,<br />

savsebiT gansxvavdeba<br />

adre miRebuli<br />

gancxadebebisa Tu dadgenilebebisagan.<br />

masSi `megobari<br />

saxelmwifo saqar-<br />

Tvelos pirvelad, uwodes~.<br />

misive SefasebiT,<br />

bunebrivia, ruseTis SeSfoTeba<br />

aWaraSi Seqmnili<br />

viTarebis gamo da amas<br />

gagebiT unda movekidoT,<br />

vinaidan, jerjerobiT,<br />

baTumSi kvlavac rCeba<br />

ruseTis samxedro baza.<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

xazgasmiT aRniSna<br />

saqarTvelos xelisuflebis<br />

pozicia, rom aWaraSi<br />

Seqmnili problema mSvidobiani<br />

gziT unda gadawydes.<br />

man imedi gamo-<br />

Tqva, rom aWaris avtonomiuri<br />

respublikis xelmZRvaneli<br />

aslan abaSiZe<br />

centraluri xelisuflebis<br />

mier wamoyenebul sakiTxebs,<br />

romlebic ganiara-<br />

Rebasa da saqarTvelos<br />

samarTlebriv sivrceSi<br />

aWaris dabrunebas exeba,<br />

droulad gadawyvets.<br />

9 maiss, faSizmze gamarjvebis<br />

59-e wlisTav-<br />

Tan dakavSirebiT, saqar-<br />

Tvelos parlamentis rus-<br />

Tavelis saxelobis darbazSi<br />

nino burjanaZe<br />

da deputatebi meore<br />

msoflio omis 130-mde<br />

veterans Sexvdnen.<br />

nino burjanaZem Tanamoqalaqeebs<br />

es RirsSesaniSnavi<br />

TariRi miuloca:<br />

~madlobas gixdiT simamacisa<br />

da vaJkacobisaTvis,<br />

axalgazrdobis saukeTeso<br />

wlebi samSoblos rom<br />

SeswireT. msoflios progresulad<br />

moazrovne adamianebi<br />

Tqvens winaSe<br />

valSi varT, Tqven samyaros<br />

faSizmis Wiri da<br />

ubedureba aacileT. yovel<br />

wels aseT Sexvedrebs<br />

garkveuli wuxili<br />

sdevs _ xelisufleba<br />

veteranebs aucilebeli<br />

socialuri pirobebiT<br />

ver uzrunvelyofs. magram<br />

_ gacnobierebuli gvaqvs<br />

im valis gadaxdis<br />

aucilebloba, romelic<br />

Tqven momaval Taobebs<br />

daakisreT. Tqven Zlieri<br />

da ayvavebuli samSoblos<br />

Rirsni xarT~, - aRniSna<br />

Sexvedraze parlamentis<br />

Tavmjdomarem.<br />

veteranebma nino burjanaZesTan<br />

samaxsovro<br />

fotoebi gadaiRes. parlamentis<br />

saxeliT maT<br />

sigelebi, saCuqrebi da<br />

revoluciis simbolo -<br />

wiTeli vardi miarTves.<br />

10 maiss parlamentis<br />

Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />

evrosabWos warmomadgenelTan<br />

dakavSirebiT<br />

saqarTvelos pre-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

24


zidentis mixeil saakaSvilis<br />

gancxadebaze JurnalistebTan<br />

komentari<br />

gaakeTa. man xazgasmiT<br />

aRniSna, rom evrosabWo<br />

aris is organizacia,<br />

romelTanac saqarTvelos<br />

Tbili urTierToba aqvs.<br />

saqarTvelos mxridan ase-<br />

Ti mwvave reaqcia swored<br />

aman ganapiroba. parlamentis<br />

Tavmjdomarem<br />

ganacxada, rom Cveni qveynisTvis<br />

yvelaze kritikul<br />

periodSi qveynis mTavroba<br />

evrosabWosgan mwvave<br />

da adekvatur reaqcias<br />

moeloda, magram, samwuxarod,<br />

am saerTaSoriso<br />

organizaciis warmomadgenlebma<br />

saqarTveloSi<br />

mimdinare movlenebi jerovnad<br />

ver Seafases da<br />

arc Sesaferisi mxarda-<br />

Wera gamoxates.<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

imedi gamoTqva, rom<br />

evrosabWo obieqturad<br />

Seafasebs saqarTveloSi<br />

mimdinare movlenebs da<br />

urTierToba Cveul kalapots<br />

daubrundeba.<br />

28 maiss parlamentis<br />

bagratovanTa darbazSi<br />

saqarTvelos parlamentisa<br />

da gaerTianebuli erebis<br />

organizaciis ganviTarebis<br />

programis proeqtze<br />

oficialuri xelmoweris<br />

ceremonia gaimarTa.<br />

proeqts xeli moaweres<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />

da saqarTveloSi<br />

gaeros koordinatorma,<br />

gaeros ganviTarebis programis<br />

warmomadgenelma<br />

lans klarkma.<br />

saqarTvelos parlamentisa<br />

da gaeros ganviTarebis<br />

programis proeqtis<br />

`saqarTvelos parlamentisa<br />

da mTavrobis saqmianobis<br />

efeqturobisa da<br />

transfarentobis gaumjobeseba~<br />

realizeba oficialurad<br />

1 ivnisidan<br />

daiwyeba. proeqtis Ziri-<br />

Tadi mizania, msoflios<br />

mowinave qveynebisa da<br />

gaeros ganviTarebis programis<br />

gamocdilebis, aseve,<br />

Tanamedrove meTodologiuri<br />

miRwevebis da<br />

sainformacio da sakomunikacio<br />

teqnologiebis<br />

safuZvelze, qarTuli realobis<br />

gaTvaliswinebiT,<br />

xeli Seuwyos sakanonmdebelo<br />

da aRmasrulebeli<br />

xelisuflebis kanonSemoqmedebiTi<br />

saqmianobis modernizebas<br />

da amisaTvis,<br />

xelisuflebis am or Stos<br />

Soris ufro efeqtur,<br />

gamWvirvale da harmoniul<br />

TanamSromlobas.<br />

proeqtze xelmoweris<br />

sazeimo ceremonialze<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />

madloba gadauxada<br />

gaeros ganviTarebis<br />

programis, sxva saerTa-<br />

Soriso organizaciebisa<br />

da saqarTvelos megobari<br />

saxelmwifoebis saelCoebis<br />

warmomadgenlebs, vinc<br />

aRniSnuli proeqtis xorcSesasxmelad<br />

udidesi<br />

Rvawli gaiRo.<br />

`Cven madlieri da moxaruli<br />

varT, rom gamoexmaurnen<br />

Cvens survilsa<br />

da iniciativas, Segveqmna<br />

T a v m j d o m a r e<br />

parlamentis efeqturi<br />

saqmianobis gegma. am gegmis<br />

Seqmna dafuZnebulia<br />

imaze, Tu ra didi roli<br />

akisria parlaments saqar-<br />

TveloSi, rom is aramarto<br />

kanonebs unda qmnides,<br />

aramed axorcielebdes<br />

zedamxedvelobas kanonebis<br />

Sesrulebaze. aseve<br />

mniSvnelovania, rom<br />

parlamentma koordinirebulad<br />

imuSaos qveynis<br />

prezidentsa da mis administraciasTan,<br />

mTavrobasa<br />

da yvela im struqturasTan,<br />

romlebTan er-<br />

Tadac Zlieri saqarTvelos<br />

mSeneblobas unda<br />

Cauyaros safuZveli~, -<br />

ganacxada nino burjanaZem.<br />

proeqtis ZiriTadi donori<br />

gaeros ganviTarebis<br />

programaa, Tumca, gaTvaliswinebulia<br />

saqarTvelos<br />

mTavrobidan Tanadafinansebac.<br />

es imis mauwyebelia,<br />

rom qveynis xelisuflebisaTvis<br />

mniSvnelovania,<br />

parlamenti<br />

efeqturi rgoli iyos,<br />

dasZina nino burjanaZem,<br />

romelic imavdroulad,<br />

proeqtis erovnuli direqtoria.<br />

saqarTveloSi gaeros<br />

koordinatorma, gaeros<br />

ganviTarebis programis<br />

warmomadgenelma lans<br />

klarkma Tavis mxriv imedi<br />

gamoTqva, rom es<br />

proeqtic iseTive warmatebuli<br />

iqneba, rogorc<br />

saqarTvelos finansTa da<br />

sagareo saministroebSi<br />

da imereTis regionSi<br />

maT mier ukve ganxorcielebuli<br />

proeqtebi. `uaRresad<br />

mniSvnelovania,<br />

rom am proeqts ar ganvixilavT,<br />

rogorc wminda<br />

teqnikur daxmarebas, mas-<br />

Si umTavresi momenti<br />

aris personali, maT kvalifikaciaze<br />

zrunva, ra-<br />

Ta amiT parlamentis saqmianobis<br />

nayofierebac<br />

amaRldes~, - aRniSna lans<br />

klarkma da aqve dasZina,<br />

rom proeqtis gafarToebasa<br />

da dafinansebis<br />

gazrdaze ukve fiqroben.<br />

mniSvnelovani faqtia,<br />

rom proeqtis srulyofaze<br />

ukve 16 ivliss briuselSi<br />

gamarTul Sexvedraze<br />

imsjeleben.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

25


w a r d g i n e b a<br />

`kanonis winaSe yvela<br />

Tanasworia ~<br />

daviT zurabiSvili<br />

_<br />

fraqcia `nacionaluri moZraobademokratebis~<br />

Tavmjdomaris<br />

moadgile<br />

saparlamento arCevnebSi mosaxleobis<br />

absoluturma umravlesobam didi ndoba<br />

gamogvicxada `nacionaluri moZraoba<br />

- demokratebs~, riTac sakanonmdeblo<br />

organoSi saparlamento umravlesobis<br />

fraqcias Caeyara safuZveli. fraqciaSi<br />

gawevrianebulia 139 parlamentari.<br />

aqedan 6 maJoritaria, 133 wevri ki<br />

partiuli siiTaa gasuli.<br />

fraqciis Tavmjdomare da saparlamento<br />

umravlesobis lideri gaxlavT<br />

qalbatoni maia nadiraZe.<br />

moadgileebi arian daviT kirkitaZe,<br />

daviT zurabiSvili, koba beqauri,<br />

mdivani vaxtang balavaZe.<br />

saparlamento umravlesoba, bevri<br />

sxva politikuri moZraobisagan gansxvavebiT,<br />

ar iZleva populistur dapirebebs,<br />

aramed sazogadoebas hpirdeba<br />

imas, risi gakeTebac realurad<br />

SesaZlebelia. fraqcia `nacionaluri<br />

moZraoba-demokratebi~ saxelmwifo gundis<br />

nawilia da misi saprogramo<br />

miznebi prezidentis politikuri kursis<br />

konteqstSi moiazreba. esaa: qveynis<br />

teritoriuli mTlianobis aRdgena,<br />

qveyanaSi gamefebuli korufciuli<br />

sistemis dangreva, pensiebisa da xelfasebis<br />

gazrda, qarTuli jaris gaZliereba,<br />

sagadasaxado sistemis liberalizacia,<br />

ekonomikis gaumjobeseba, biznesmenTaTvis<br />

konkurentunariani garemos<br />

Seqmna, sadeputato imunitetis Sez-<br />

Rudva, kanonis uzenaesoba, gamWvirvaloba<br />

yvela sferoSi.<br />

xelisuflebaSi mosvlis dRidanve<br />

zemoaRniSnuli mimarTulebebiT araer-<br />

Ti radikaluri nabiji gadaidga. biujeti<br />

bolo 12 wlis manZilze ase<br />

gadaWarbebiT arasdros Sesrulebula.<br />

daiwyo realuri brZola korumpirebuli<br />

Cinovnikebis winaaRmdeg -<br />

mniSvneloba ar aqvs vis gundSi arian<br />

isini. kanonis winaSe yvela Tanasworia<br />

da yvela erTnairadaa pasuxismgebeli.<br />

saxelisuflebo gundi nebismier<br />

gadawyvetilebas xangrZlivi kamaTisa<br />

da sawinaaRmdego argumentebis mosmenis<br />

Semdeg iRebs, riTac dasturdeba, rom<br />

qveyanaSi sakanonmdeblo xelisuflebis<br />

klasikuri mmarTveloba etapobrivad<br />

yalibdeba. demokratia da qveynis aRmavloba<br />

Seuqcevadi procesi xdeba.<br />

mkvidrdeba samoqalaqo sazogadoeba,<br />

riTac TiToeul moqalaqes, ganurCevlad<br />

erovnebisa da religiisa, saku-<br />

Tari uflebebis dacvis SesaZlebloba<br />

eZleva. am procesSi `nacionaluri<br />

moZraoba-demokratebis~ saparlamento<br />

fraqcia mniSvnelovan rols TamaSobs<br />

rogorc sakanonmdeblo, ise aRmasrulebel<br />

xelisuflebaze institucionaluri<br />

kontrolis TvalsazrisiT.<br />

amonaweri<br />

saparlamento fraqcia `nacionaluri i moZraoba _ demok-<br />

ratebis~ 2004 wlis 3 maisis is fraqciis #2 sxdomis saoqmo<br />

gadawyvetilebidan<br />

saparlamento fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebis~<br />

sxdoma adgens:<br />

parlamentis wevri koba beqauri arCeul iqnes fraqciis<br />

Tavmjdomaris moadgiled<br />

sxdomis Tavmjdomare maia nadiraZe<br />

sxdomis mdivani vaxtang balavaZe<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

26


` mizani sakuTari<br />

raionis da qveynis<br />

samsaxuria~<br />

w a r d g i n e b a<br />

besik juReli _ fraqcia<br />

`maJoritarebis~ Tavmjdomare<br />

fraqciaSi 21 maJoritari parlamentis<br />

wevria. maTi mizani sakuTari raionisa<br />

da qveynis samsaxuria.<br />

fraqciaSi gaerTianeba moxda misi<br />

wevrebis msoflmxedvelobrivi politikuri<br />

mrwamsisa da interesebis<br />

Tanxvedris safuZvelze.<br />

fraqcias gaaCnia ramdenime mniSvnelovani<br />

prioriteti, romelzec intensiurad<br />

mimdinareobs muSaoba.<br />

arsebiT Secvlas moiTxovs TviTmmarTvelobis<br />

kanoni, romelic mniSvnelovnad<br />

zRudavs adgilobriv xelisuflebas<br />

rogorc gadawyvetilebis miRebis, aseve<br />

dasaxuli RonisZiebebis realizebis<br />

TvalsazrisiT. raionebSi adgilobrivi<br />

biujetebis umweo mdgomareoba<br />

prioritetebis ararsebobis ZiriTadi<br />

mizezia.<br />

fraqcia sakuTari wvlilis Setanas<br />

apirebs afxazeTisa da samaCablos<br />

sakiTxebTan mimarTebaSi.<br />

aqtiuri muSaoba mimdinareobs sagadasaxado<br />

da sabaJo kodeqsebze. amJamad<br />

moqmedi kanonebi (sabaJo, sagadasaxado)<br />

usistemo da amorfulia. mosaxleobis<br />

sapensio uzrunvelyofa, maTi socialuri<br />

dacva fraqciis TiToeuli wevris<br />

yoveldRiuri safiqrali da sazrunavia.<br />

fraqciis wevrebi, TavianTi kompetenciis<br />

farglebSi, intensiurad muSaoben<br />

sainvesticio klimatis gaumjobesebisa<br />

da investiciebis mozidvis sakiTxebze,<br />

romelic mimarTuli iqneba miwisZvriT<br />

dazaralebulTa problemebis mogvarebisken.<br />

maqsimaluri xelSewyoba eqnebaT<br />

samedicino dawesebulebebsa da kulturis<br />

obieqtebs sareabilitacio<br />

proeqtebis realizebis TvalsazrisiT.<br />

mniSvnelovani samuSao Catardeba<br />

sakanonmdeblo doneze regionebSi normaluri<br />

sainvesticio garemos formirebis<br />

TvalsazrisiT.<br />

amJamad Tavs Sevikaveb im mravali<br />

sakiTxis warmoCenaze, romelsac fraqcia<br />

apirebs.<br />

uaxloes periodSi TiToeuli amomr-<br />

Ceveli TvalnaTliv dainaxavs Cvens<br />

mier gaweuli saqmianobis Sedegs.<br />

`Cveni prioritetia<br />

amomrCevlis interesebis<br />

dacva~<br />

Cvens fraqciaSi 20 deputatia. es<br />

saxeli _ `damoukidebeli maJoritarebi~<br />

fraqcias imis gamo ewoda,<br />

rom aq gaerTianebuli arian politikurad<br />

absoluturad damoukidebeli<br />

deputatebi, romlebic sainiciativo<br />

wesiT arian wardgenilebi TavianT<br />

saarCevno ubnebSi. fraqciis Tavmjdomaris<br />

moadgileebi arian batoni valeri<br />

gelbaxiani da batoni beJan xurciZe.<br />

fraqciis saqmianobaSi umTavresi<br />

prioriteti iqneba raionisa da Cveni<br />

ivane CxartiSvili _<br />

fraqcia `damoukidebeli<br />

maJoritarebis~ Tavmjdomare<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

27


w a r d g i n e b a<br />

amomrCevlebis interesebis dacva, rac,<br />

upirveles yovlisa, saamisod aucilebeli<br />

sakanonmdeblo bazis SeqmniT<br />

unda daviwyoT. fraqciaSi maRali<br />

donis profesionalebi arian gaerTianebuli<br />

da vfiqrob, Cveni saqmianobis<br />

Sedegic sayuradRebo iqneba. yvela<br />

fraqciasa Tu komitetTan gveqneba<br />

konstruqciuli, keTilmosurne urTier-<br />

Toba.<br />

saqarTvelos biujetis proeqtis ganxilvisas<br />

Cven safuZvlianad vimsjeleT<br />

mis av-kargze. wlevandel biujetSi<br />

aris warmatebebi, es ambiciuri biujetia,<br />

mogexsenebaT, misi xarjviTi<br />

nawili naxevar miliardze metiT<br />

gaizarda. kargia biujeti ambiciuri<br />

rom aris, magram, Cveni azriT, biujetSi<br />

unda iyos ganviTarebis filosofia.<br />

amaSi vgulisxmob, rom biujeti qveynis<br />

ekonomikuri zrdis mTavari berketi<br />

unda gaxdes. Cven SevecdebiT, es ufro<br />

xelSesaxebad gamoikveTos momdevno<br />

wlebis biujetebSi.<br />

`gvinda, qveyanaSi<br />

damkvidrdes kanonis<br />

uzenaesoba~<br />

daviT gamyreliZe _<br />

fraqcia `memarjvene<br />

opozicia- mrewvelebi,<br />

axlebis~ Tavmjdomare<br />

Cven arCevnebSi vmonawileobdiT<br />

rogorc bloki `axali memarjveneebi<br />

da mrewvelebi~. Cvenma blokma Seinar-<br />

Cuna erTianoba parlamentSi da CamovayalibeT<br />

fraqcia `memarjvene opozicia~.<br />

igi Sedgeba 17 wevrisagan, aqedan<br />

15 deputati proporciuli wesiT<br />

aris arCeuli, xolo ori maJoritaruli<br />

wesiT. daviT saganeliZe onis<br />

maJoritaria, aik meltoniani _ walkis.<br />

fraqciis Tavmjdomares hyavs erTi<br />

moadgile-zurab tyemalaZe, romelic<br />

gamocdili deputatia. mdivani gaxlavT<br />

manana naWyepia. fraqciis yvela wevri<br />

gadanawilebulia sxvadasxva komitetSi.<br />

muSaobisas Cveni ZiriTadi principi<br />

iqneba: gansxvavebuli azris dacva,<br />

aRmasrulebeli xelisuflebis kontroli<br />

da mis saqmianobaze mkacri monitoringi.<br />

prioriteti, rac Cven winasaar-<br />

Cevno periodSi gamovkveTeT, aris<br />

adamianis uflebebis dacva. es exeba<br />

rogorc mediis, aseve TiToeuli moqalaqis<br />

uflebebs. aseve gvinda, qveyanaSi<br />

damkvidrdes kanonis uzenaesoba,<br />

xeli SevuwyoT sabazro ekonomikisa<br />

da Tavisufali mewarmeobis ganviTarebas,<br />

mewarmeTa Tanabar pirobebSi<br />

Cayenebas.<br />

qveyanaSi unda damkvidrdes erovnuli<br />

ideologia da igi daculi<br />

unda iyos. Cven intensiurad vimuSavebT<br />

aRniSnul sakiTxebze, agreTve, SevqmniT<br />

eqspert-konsultantTa sabWos _ Cveni<br />

fraqcia erTaderTi opoziciuri fraqciaa,<br />

amitom yvela sakiTxze, iqneba<br />

es Tavdacva, sagareo politika Tu<br />

garemos dacva, mogviwevs argumentirebuli<br />

da profesionaluri azris<br />

Camoyalibeba.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

28


`gvinda, soflis<br />

meurneoba prioritetuli<br />

dargi gaxdes~<br />

mogexsenebaT, qvekomitetebi gauqmda,<br />

amitom komitets daemata wevrebis<br />

raodenoba. gvyavs ori moadgile zurab<br />

Sxvacbaia da valeri gelbaxiani.<br />

komitetis gegmebs rac Seexeba, revoluciamde<br />

qveyanaSi sul sxva viTareba<br />

da ganwyoba iyo. axla sxva realobaa,<br />

amitom Cvenc am axali ganwyobiT<br />

viwyebT muSaobas. soflis meurneoba<br />

saqarTvelosTvis prioritetuli dargia<br />

da mas ganviTareba sWirdeba. adre<br />

kanoni mxolod furcelze gadatanili<br />

sityvebi iyo. Cven gvinda, es Seicvalos<br />

da qveynisaTvis es dargi marTla<br />

prioritetuli gaxdes. CavatareT komitetis<br />

pirveli sxdoma. nawilobriv<br />

movismineT saministroSi mimdinare<br />

reformebis Sedegebi da momaval RonisZiebaTa<br />

nusxa. Cveni mxridan saministros<br />

SevTavazeT daaxloebiT xuTwliani<br />

programebi, amisaTvis biujetidan<br />

gamoiyofa Tanxebi da programebs<br />

w a r d g i n e b a<br />

giorgi xeviaSvili<br />

_<br />

`agrarul sakiTxTa komitetis~<br />

Tavmjdomare<br />

ganvixilavT rogorc wlis bolos,<br />

aseve 5 wlis Semdegac. ai, maSin<br />

SegveZleba imis Tqma, ra gakeTda da<br />

ra ara. muSaobisas isic dagvexmareba,<br />

politikuri niSniT erTi gundi rom<br />

varT da, aqedan gamomdinare, ufro<br />

advili iqneba im problemebis gadawyveta,<br />

rac soflis meurneobis dargSi<br />

arsebobs.<br />

`saqarTvelos<br />

moqalaqeebi, romlebic ver<br />

floben qarTul enas,<br />

informaciul vakuumSi<br />

imyofebian~<br />

komitetis Semadgenloba ZiriTadad<br />

gaTvlilia 15 deputatze, jerjerobiT<br />

mxolod 13 wevri gvyavs, 2 adgili<br />

damoukidebeli deputatebisaTvis aris<br />

gankuTvnili, magram jer ar gadawyvetila<br />

vin iqnebian isini.<br />

komiteti ukve Seudga muSaobas.<br />

avirCieT ori moadgile: koka guncaZe<br />

da lali fafiaSvili - fraqcia<br />

`nacional-demokratebidan. lali fafiaSvili<br />

ganaTlebiT iuristia, dam-<br />

Tavrebuli aqvs aspirantura da aqvs<br />

saerTaSoriso organizaciebTan muSaobis<br />

kargi gamocdileba. koka guncaZe<br />

profesiiT filosofosia, aspiranturaSi<br />

swavlobs, erovnuli umciresobebisa<br />

da adamianis uflebebis dacvis sakiTxSi<br />

man SeiZleba komitets Zalian<br />

saintereso midgoma SesTavazos.<br />

elene TevdoraZe<br />

_<br />

adamianis uflebaTa dacvisa<br />

da samoqalaqo integraciis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

gasakeTebeli Zalian bevria. aucilebelia<br />

axal saproceso kodeqsze mu-<br />

Saoba, sisxlis samarTlis kodeqsSic<br />

uamravi Sesworebaa Sesatani. Catarebulma<br />

penitencialurma reformam da<br />

kanonma `patimrebis Sesaxeb~ Tavisi<br />

SesaZleblobebi amowura, amitom unda<br />

vifiqroT axali koncefciisa da axali<br />

kanonis miRebaze. swored am mimarTulebiT<br />

vapirebT muSaobas.<br />

revoluciamdeli parlamentis dros<br />

movamzadeT kanonproeqtebi `sisxlis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

29


w a r d g i n e b a<br />

samarTlis kodeqsisa~ da `presis Tavisuflebis~<br />

Sesaxeb, razedac dadebiTi<br />

daskvnebi miviReT, magram, samwuxarod,<br />

Zvelma xelisuflebam Seaferxa aRniSnuli<br />

kanonproeqtebis miReba. Cven am<br />

sakiTxs aucileblad mivubrundebiT.<br />

rac Seexeba samoqalaqo integraciis<br />

sakiTxs, es CemTvisac siaxlea, magram<br />

amasTanave Zalian seriozul problemebs<br />

vxedav. warmoidgineT: moqalaqeebi,<br />

romlebic ver floben qarTul enas<br />

da informaciul vakuumSi imyofebian.<br />

isini ver monawileoben qveynis mSeneblobis<br />

procesSi da amis gamo Tavs<br />

arasrulfasovan moqalaqeebad grZnoben,<br />

amitom Cven uaxloes momavalSi SevxvdebiT<br />

yvela diasporis warmomadgenels,<br />

movismenT maT problemebs da<br />

Semdeg konkretulad davgegmavT, swrafad<br />

da profesionalur doneze rogor<br />

moxdes maTi integracia.<br />

samwuxarod, qarTuli enis Seswavlis<br />

Sesaxeb mravaljer gaimarTa debatebi,<br />

magram is investiciebi da<br />

grantebi, romelsac unda uzrunveleyo<br />

aRniSnuli proeqtebis ganxorcieleba<br />

garkveuli pirebis jibeebSi `daileqa,~<br />

arada, Cven am mimarTulebiT Zalian<br />

seriozuli problemebi gvaqvs. es exeba<br />

rogorc azerbaijanul da somxur<br />

diasporebs, aseve osi erovnebis adamianebs,<br />

romlebsac rusuli ganaTleba<br />

aqvT. paralelurad seriozuli muSaoba<br />

unda Catardes adamianis uflebebis<br />

dacvis kuTxiTac.<br />

`qveynis safinanso<br />

politika dasaxvewia~<br />

roman gociriZe<br />

_<br />

safinanso-sabiujeto<br />

Tavmjdomare<br />

komitetis<br />

saqarTvelos parlamentis safinansosabiujeto<br />

komiteti Sedgeba 21 wevrisagan.<br />

pirvel saorganizacio sxdomaze<br />

komitetis wevrebidan Tavmjdomaris<br />

moadgileebad arCeul iqnen batoni<br />

vladimer papava da batoni beJan<br />

bucxrikiZe. SemuSavda komitetis debuleba.<br />

komiteti safinanso-sabiujeto,<br />

fulad-sakredito, savaluto, sagadasaxado-sabaJo<br />

sferoebSi SeimuSavebs,<br />

ganixilavs da parlamentis plenaruli<br />

sxdomisaTvis amzadebs kanonebis, parlamentis<br />

dadgenilebebisa da sxva gadawyvetilebebis<br />

proeqtebs, monawileobs<br />

parlamentSi Semosuli kanonproeqtebis<br />

ganxilva-damuSavebaSi.<br />

akeTebs momavalSi Catarebul Ronis-<br />

ZiebaTa savaraudo Sedegebis prognozs.<br />

komiteti, Tavisi specifikidan gamomdinare,<br />

ixilavs biujetis proeqts,<br />

koordinacias uwevs mis ganxilvasa<br />

da SeTanxmebas fraqciebsa da<br />

komitetebSi, akontrolebs mis<br />

Sesrulebas; axorcielebs kontrols<br />

palatis winaSe angariSvaldebuli<br />

erovnuli bankisa da kontrolis<br />

palatis saqmianobaze, ganixilavs maT<br />

mier gaweul samuSaoebs, da saWiroebis<br />

SemTxvevaSi, daskvnas warudgens<br />

parlaments. komiteti, kompetenciis<br />

farglebSi, wyvets Tavisi saqmianobis<br />

organizaciul sakiTxebs, sargeblobs<br />

sakanonmdeblo iniciativis uflebiT.<br />

saqarTvelos safinanso-sabiujeto<br />

problemebTan dakavSirebul sakiTxebze<br />

TanamSromlobs saerTaSoriso, samTavrobo,<br />

sazogadoebriv organizaciebTan,<br />

saqmian wreebTan, sxva dainteresebul<br />

mxareebTan.<br />

axorcielebs mosaxleobis informirebas<br />

qveynis safinanso-sabiujeto sferoSi<br />

arsebul mdgomareobaze, samomavlo<br />

gegmebsa da ganxorcielebul RonisZiebebze.<br />

safinanso-sabiujeto komitetma ganixila<br />

da saqarTvelos parlaments dasamtkiceblad<br />

warudgina qveynisaTvis<br />

umniSvnelovanesi dokumentebi: `saqarTvelos<br />

kanoni 2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~ da dadgenilebis<br />

proeqti `2004 wlis fulad-sakredito<br />

politikis Sesaxeb~, romlebic ganxilul<br />

da miRebul iqna parlamentis<br />

mier.<br />

didi Sroma gvmarTebs qveynis safinanso-sabiujeto<br />

politikis daxvewisaTvis.<br />

saamisod Cveni komiteti cdas<br />

ar daaklebs.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

30


w a r d g i n e b a<br />

`mxars davuWerT<br />

gonivrul reformebs~<br />

levan berZeniSvili _<br />

ganaTlebis, mecnierebis,<br />

kulturis da sportis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

ganaTlebis, mecnierebis, kulturis<br />

da sportis komiteti Sedgeba 25<br />

deputatisagan, romelTa umravlesobas<br />

(16 wevri) `nacionaluri moZraoba _<br />

demokratebi~ warmoadgenen. aqedan ori<br />

damoukidebeli deputatis adgili jerjerobiT<br />

Seuvsebelia.<br />

komitets hyavs Tavmjdomaris ori<br />

moadgile: nodar grigalaSvili, nacionaluri<br />

moZraobis wevri, fraqcia<br />

`maJoritari~, borjomis raionis ma-<br />

Joritari deputati da mzia ToTlaZe<br />

_ `memarjvene opoziciis~ warmomadgeneli.<br />

amJamad komiteti muSaobs im kanonproeqtebze,<br />

romlebic valad dagvrCa<br />

wina mowvevis parlamentisagan. upirveles<br />

yovlisa, es gaxlavT kanonebi: `saxelmwifo<br />

enis Sesaxeb~ (miRebulia I mosmeniT),<br />

`zogadi ganaTlebisa da umaRles<br />

ganaTlebaSi cvlilebebis Sesaxeb~.<br />

ukanaskneli xelaxla gadamuSavebas<br />

saWiroebs da mas ganaTlebis saministro<br />

uaxloes periodSi Semoitans komitetSi<br />

gansaxilvelad: gvqonda erTi sakomiteto<br />

mosmena `saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis~ Sesaxeb. sul<br />

male ganvixilavT kulturis saministros<br />

mier warmodgenil saqarTvelos<br />

himnis teqsts (avtori daviT maRraZe)<br />

da miviRebT gadawyvetilebas mivceT<br />

Tu ara mas rekomendacia parlamentis<br />

sxdomaze gansaxilvelad.<br />

yvela kanonproeqti, romelic Semodis<br />

parlamentSi, bunebrivia, Cvens komitetsac<br />

gaivlis daskvnisa da rekomendaciisaTvis.<br />

Tumca, Cveni ZiriTadi mimar-<br />

Tuleba mainc ganaTleba da mecnierebaa.<br />

sportic, ra Tqma unda, magram am<br />

sferoSi sakanonmdeblo vakuumi komitets<br />

ara aqvs. aq mxolod instituciuri<br />

cvlilebebia mosalodneli da<br />

kanonis aRsrulebis kontrols daveyrdnobiT.<br />

minda aRvniSno, rom komitetis<br />

zogierTi wevri, rogorc parlamentari,<br />

gamoucdelia, magram isini mzad arian,<br />

yvelaferi gaakeTon arsebuli problemebis<br />

gadasaWrelad. vecdebiT, wina<br />

mowvevis parlamentis saTanado komitetis<br />

miRwevebi sakanonmdeblo muSaobaSi,<br />

gavaumjobesoT, win wavideT. imedi<br />

maqvs, Cveni komiteti reformatoruli<br />

iqneba. Cven mxars davuWerT gonivrul<br />

reformebs ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa<br />

da sportis sferoSi.<br />

`ver mivcemT Tavs<br />

uflebas, umoqmedod<br />

visxdeT~<br />

parlamentma am komitetis Tavmjdomared<br />

182 xmiT amirCia. CavatareT<br />

Sida daxuruli arCevnebi da ori<br />

moadgile: giorgi bezaraSvili da<br />

gia TorTlaZe davamtkiceT. komiteti<br />

Sedgeba 15 wevrisagan.<br />

rac Seexeba Cvens samomavlo gegmebs,<br />

gvinda komitetma Seasrulos Tavisi<br />

daniSnuleba da garemis dacva da<br />

bunebriv resursebze kontroli um-<br />

Tavres prioritetad vaqcioT, wamovwioT<br />

wina planze. mogexsenebaT, sa-<br />

Tamaz xideSeli _ garemos<br />

dacvisa da bunebrivi<br />

resursebis komitetis<br />

Tavmjdomare<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

31


w a r d g i n e b a<br />

qarTveloSi uamravi problemaa. daviwyeb<br />

imiT, rom aqamde kanoni ar<br />

kanonobda. ukanonod iCexeboda da<br />

qveynidan gadioda xe-tye, amitom Cveni<br />

komitetis upirvelesi mizani iqneba<br />

ukanonoba aikrZalos da amieridan<br />

mxolod kanonis Sesabamisad warimarTos<br />

es procesi.<br />

komiteti uflebamosilia gaakontrolos<br />

benzingasamarTi sadgurebi, mogexsenebaT,<br />

am mxrivac mZime situaciaa<br />

Seqmnili, arc ekologiuri problemebi<br />

unda dagvaviwydes. katastrofulad<br />

binZurdeba haeri avtomanqanebis<br />

gamonabolqvisgan. amitom mkacrad moviTxovT<br />

avtomanqanebis teqnikuri daTvalierebis<br />

donis amaRlebas, unda<br />

Sewydes qrTamebis aReba. ver mivcemT<br />

Tavs uflebas, umoqmedod visxdeT.<br />

Cven prezidentis, premier-ministris,<br />

parlamentis Tavmjdomarisa da, rac<br />

mTavaria, xalxis winaSe valdebulebi<br />

varT SesaZleblobebis maqsimumi gavakeToT.<br />

`kargi iqneba, Tu mTavroba<br />

Zvel kanonproeqtebs<br />

gadaxedavs~<br />

niko lekiSvili _<br />

dargobrivi ekonomikisa da<br />

ekonomikuri politikis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

Cveni komiteti Sedgeba 25 wevrisgan.<br />

komitetis Tavmjdomaris moadgileebi<br />

arian: gia nacvliSvili da vaJa kilaZe.<br />

davamtkiceT komitetis debuleba.<br />

radgan ori komiteti gaerTianda da<br />

es aucilebeli gaxda.<br />

axla mimdinareobs Zveli, ganuxilavi<br />

kanonproeqtebis analizi. miviRebT gadawyvetilebas,<br />

ra davtovoT da ra<br />

davubrunoT mTavrobas. am kanonproeqtebis<br />

umetesoba Semosulia 2001-<br />

2002 wlebSi. kargi iqneba, Tu mTavroba<br />

maT xelaxla gadaxedavs, radgan am<br />

xnis ganmavlobaSi qveyanaSi viTareba<br />

Seicvala.<br />

intensiurad mimdinareobs muSaoba<br />

komitetis struqturaze, Tu rogor<br />

unda iqnes es jgufebi dakompleqtebuli<br />

da ra mimarTulebiT unda<br />

imuSaon.<br />

`yvelaferi cariel<br />

adgilzea dasawyebi~<br />

evropis saerTaSoriso organizaciebTan<br />

saqarTvelos integrirebis rea-<br />

daviT baqraZe _<br />

evropasTan integraciis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

lurma perspeqtivam aucilebeli gaxada<br />

Cveni komitetis Seqmna; am procesebisaTvis<br />

saWiro sakanonmdeblo baza<br />

da zogadad, saWiro niadagi unda<br />

movamzadoT, radgan integrirebis<br />

realuri perspeqtiva Cveni qveynis<br />

ganviTarebis konkretuli mimarTulebaa.<br />

komitetis dadebiTi da uaryofiTi<br />

mxareebi identuria imdenad, ramdenadac<br />

yvelaferi cariel adgilzea dasawyebi.<br />

es Seexeba aparatsac da Cveni komitetis<br />

samoqmedo gegmasac.<br />

komiteti 21 wevrisagan Sedgeba.<br />

Seiqmna debuleba da CavatareT saorga-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

32


w a r d g i n e b a<br />

nizacio sxdoma. reglamentis Sesabamisad,<br />

faruli kenWisyriT avirCieT<br />

ori moadgile; batoni nikoloz CubiniSvili<br />

da qalbatoni marika verulaSvili.<br />

rac Seexeba aparats, am etapze<br />

gansazRvrulia 6 saStato erTeuli.<br />

momavalSi, praqtikuli muSaobis dawyebis<br />

Semdeg, gamoCndeba, ramdenad optimaluria<br />

es saStato ganakveTi.<br />

agreTve minda aRvniSno, rom, faqtobrivad,<br />

ramdenime weliwadSi dasruldeba<br />

axali, gaerTianebuli evropis<br />

Seqmna da am xnis ganmavlobaSi Cven<br />

unda gavxdeT evropis nawili, amis<br />

gareSe qveyanas mSvidobiani, demokratiuli<br />

ganviTareba da ekonomikuri<br />

winsvla gauWirdeba. swored amitom<br />

gadawyda parlamentSi calke komitetis<br />

Seqmna, es komiteti evropasTan integraciis<br />

problemebze imuSavebs da<br />

saparlamento mxridan koordinirebas<br />

gauwevs im procesebs, romelic am<br />

konkretuli mimarTulebiT mimdinareobs<br />

qveyanaSi.<br />

`komitetis muSaoba<br />

ufro realuri da<br />

saintereso gaxdeba~<br />

Cveni komitetis debuleba mTlianad<br />

Secvlasa da ganaxlebas saWiroebs.<br />

komiteti sakmaod didia da 25 wevrisagan<br />

Sedgeba. avirCieT ori moadgile<br />

_ batoni nikoloz rurua da batoni<br />

daviT kirkitaZe.<br />

samoqmedo gegmasTan dakavSirebiT,<br />

mogaxsenebT: momavalSi Cveni komitetis<br />

muSaoba ufro realuri, konkretuli<br />

da saintereso gaxdeba da mxolod<br />

mivlinebebisa da treiningebisaTvis<br />

ar iarsebebs. varCevT axal kadrebs,<br />

vesaubrebiT Zvel TanamSromlebs da<br />

giorgi TargamaZe _<br />

Tavdacvisa da uSiSroebis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

vcdilobT, komitetis aparati davakompleqtoT<br />

ufro axalgazrda, energiuli<br />

da profesionali TanamSromlebiT.<br />

`Zalian bevri saqme<br />

gvaqvs gasakeTebeli~<br />

iuridiul sakiTxTa komiteti 21<br />

wevrisagan Sedgeba. axali reglamentidan<br />

gamomdinare, gauqmda saparlamento<br />

qvekomitetebi da, Sesabamisad, struqtura<br />

ganisazRvra Semdegnairad: komitets<br />

xelmZRvanelobs Tavmjdomare da<br />

ori moadgile: batoni giga bokeria<br />

da qalbatoni nino kalandaZe. rac<br />

Seexeba komitetis aparats, 8 saStato<br />

erTeulia gamoyofili, radikaluri<br />

sakadro cvlilebebi jer ar ganxorcie-<br />

levan beJaSvili _<br />

iuridiul sakiTxTa<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

33


w a r d g i n e b a<br />

lebula, magram, vfiqrob, rom ricxovnoba<br />

unda gaizardos, radgan es 8<br />

erTeuli saTanado doneze ver uzrunvelyofs<br />

im sakanonmdeblo saqmianobas,<br />

rac am parlamentma da, kerZod, Cvenma<br />

komitetma unda gaswios.<br />

samomavlo gegmasTan dakavSirebiT<br />

mogaxsenebT: sakanonmdeblo saqmianobis<br />

TvalsazrisiT bevria gasakeTebeli, radgan<br />

saqarTvelos parlaments im niSnulze<br />

uwevs dabruneba, romelic 1995<br />

wels iyo, rodesac sakanonmdeblo<br />

baza Tavidan iqmneboda. dRes Seicvala<br />

konstitucia da yvela sakanonmdeblo<br />

aqti konstituciasTan SesabamisobaSi<br />

unda iqnes moyvanili. unda gaimijnos<br />

uflebamosilebani rogorc saprezidento<br />

da samTavrobo xelisuflebas,<br />

aseve, parlamentsa da mTavrobas Soris.<br />

es mTel rig cvlilebebs gamoiwvevs<br />

TiTqmis yvela sakanonmdeblo aqtSi.<br />

sakanonmdeblo saqmianobis meore<br />

mniSvnelovani orientiri kanonmdeblobasTan<br />

harmonizaciis sakiTxi. Cven<br />

aqtiurad unda CamovayaliboT sakanonmdeblo<br />

saqmianobis strategia, Tu<br />

ra prioritetebs davisaxavT miznad.<br />

unda vifiqroT ekonomikur da demokratiul<br />

institutebTan Sesabamisobaze<br />

da a. S.<br />

mniSvnelovani sakiTxi gaxlavT antikorufciuli<br />

sakanonmdeblo cvlilebebis<br />

ganxorcieleba: vfiqrob, Cven wertilovani<br />

regulirebiT ar unda SemovifargloT.<br />

unda CamovayaliboT strategia,<br />

zogadad qveyanas rogor aqvs<br />

warmodgenili es antikorufciuli<br />

politika. unda gagrZeldes sasamarTlo<br />

reformebis mxardaWera, sisxlis samarTlis<br />

saproceso kanonmdeblobis srulyofa.<br />

aqedan gamomdinare, Zalian bevri<br />

saqme gvaqvs gasakeTebeli.<br />

`momavalSi muSaobis<br />

stili Seicvleba~<br />

Cveni komiteti 21 wevrisgan unda<br />

Sedgebodes, magram jerjerobiT<br />

srulad dakompleqtebuli ar varT<br />

da mxolod 19 wevrs viTvliT. miuxedavad<br />

amisa, ukve CavatareT komi-<br />

konstantine gabaSvili _<br />

sagareo urTierTobaTa<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

tetis pirveli sxdoma, sadac ganvixileT<br />

mTeli rigi sakiTxebi. avir-<br />

CieT ori moadgile: qalbatoni salome<br />

samadaSvili da batoni kaxa Sengelia,<br />

SevxvdiT aparatis TanamSromlebs,<br />

romelTagan erT-erTi _ nodar razmaZe<br />

gadaviyvaneT aparatis ufrosad.<br />

amis garda, davamtkiceT Cveni komitetis<br />

debuleba, romelic warvadgineT<br />

saproceduro sakiTxTa dawesebis<br />

komitetSi gansaxilvelad.<br />

vapirebT muSaobis stilis Secvlas,<br />

kerZod igi ufro aqtiuri, dinamiuri,<br />

informatiuli iqneba. . da vimedovneb,<br />

amgvari SemarTebiT imuSavebs ara<br />

mxolod Cveni komiteti, aramed<br />

saqarTvelos parlamentis mTeli<br />

aparati.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

34


`aparati ar unda iyos<br />

damokidebuli politikur<br />

cvlilebebze~<br />

saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />

komiteti Sedgeba 15 wevrisagan, romlebic<br />

parlamentSi arsebuli yvela<br />

fraqciis warmomadgenelni arian. avir-<br />

CieT ori moadgile: batoni akaki<br />

boboxiZe da batoni daviT TodraZe.<br />

aparatSi, sadac 10 TanamSromeli mu-<br />

Saobs, gansakuTrebuli struqturuli<br />

cvlilebebi ar ganxorcielebula, Seicvala<br />

mxolod aparatis ufrosi. da<br />

es asec unda iyos. rva weliwadi<br />

parlamentis aparatis ufrosad vmu-<br />

Saobdi, yvela TanamSromels piradad<br />

vicnob, mimaCnia da Cemi muSaobis<br />

mTavari principic es iyo, rom parlamentis<br />

aparati unda iyos mudmivi,<br />

efeqturi da kvalificiuri kadrebiT<br />

dakompleqtebuli struqtura. aparati<br />

ar unda iyos damokidebuli politikur<br />

cvlilebebze. es `sajaro samsaxuris<br />

Sesaxeb~ kanoniTac aris miTi-<br />

Tebuli. me am principis gamtarebeli<br />

var da viqnebi mudam.<br />

rac Seexeba uSualod Cveni komitetis<br />

funqciebs: komiteti xelmZRvanelobs<br />

konstituciiT, kanonebiT<br />

parlamentaris statusis Sesaxeb,<br />

komitetebis Sesaxeb, fraqciebis Sesaxeb<br />

reglamentiT da a. S. da axorcielebs<br />

yvela im funqcias, rac komitetebzea<br />

dakisrebuli. ZiriTadad, es moicavs<br />

yvela wess da normas, romelic<br />

parlamentis SigniT unda moqmedebdes.<br />

mogexsenebaT, rom miRebuli iqna axali<br />

reglamenti, romelsac sxva statusi<br />

mieca, igi gaxda kanonis Zalis mqone<br />

normatiuli aqti, miiReba maRali<br />

kvorumiT, vrceldeba am Senobis<br />

gareTac da, Sesabamisad, sxva moTxovnebi<br />

aqvs. Tumca, kanonis qmedunarianobis<br />

yvelaze kargi maCvenebeli praqtikaa.<br />

agreTve, Cveni komitetis prerogativas<br />

warmoadgens kontroli kanonproeqtebis<br />

momzadebaze, miRebul gadawyvetilebaTa<br />

vadebis dacvaze, swored amitom Cveni<br />

komitetis aparatSi ori saStato<br />

erTeuli amisaTvis aris gamoyofili<br />

_ori TanamSromeli miRebuli<br />

gadawyvetilebebis kontrolze muSaobs.<br />

maT aqvT urTierToba ara marto<br />

parlamentis Sida struqturebTan,<br />

aramed yvela saministrosTanac, raTa<br />

es kanonproeqtebi momzadebul da<br />

wardgenil iqnas parlamentSi dadgenil<br />

w a r d g i n e b a<br />

xaTuna gogoriSvili _<br />

saproceduro sakiTxTa da<br />

wesebis komitetis<br />

Tavmjdomare<br />

vadebSi.<br />

minda mogaxsenoT, rom Cven garkveuli<br />

memkvidreoba dagvxvda da is<br />

tradicia da wesebi, romlebic parlamentSi<br />

da uSualod Cven komitetSi<br />

arsebobda, TiToeulma CvenTaganma unda<br />

gaiTvaliswinos. Cven am arsebul gamocdilebas<br />

veyrdnobiT da ar gviwevs<br />

muSaobis dawyeba cariel adgilze.<br />

yvelaze ufro aqtualuri sakiTxi<br />

gaxlavT reagireba parlamentarTa mier,<br />

rogorc sakomiteto, aseve plenaruli<br />

sxdomebis gacdenaze. komitets gvegzavneba<br />

informacia da Cven valdebuli<br />

varT gamcdenTa vinaoba da gacdenis<br />

TariRi gadavceT rogorc `parlamentis<br />

uwyebans~, agreTve parlamentis veb<br />

gverdzec ganvaTavsoT. rogorc mogexsenebaT,<br />

plenarul sxdomebze aRricxvianoba<br />

xdeba registraciiT, romlis<br />

Semdgomi daTvla da reagireba Cveni<br />

komitetis prerogativaa. rac Seexeba<br />

sakomiteto mosmenebs, am SemTxvevaSi<br />

komitetis Tavmjdomareebi valdebuli<br />

arian acnobon safinanso samsaxurs<br />

Sesabamisi reagirebis, anu xelfasidan<br />

daqviTvis Sesaxeb. es Cveni komitetis<br />

kompetenciidan yvelaze ybadaRebuli<br />

Temaa da swored amitom gavamaxvile<br />

am sakiTxze aseTi yuradReba.<br />

rac Seexeba samomavlo gegmebs, minda<br />

mogaxsenoT, rom seriozuli sakanonmdeblo<br />

muSaoba mogviwevs rogorc<br />

reglamentSi garkveuli cvlilebebis,<br />

agreTve, sakanonmdeblo aqtebis momzadebasTan<br />

dakavSirebiT, rac ufro<br />

efeqturs da moqnils gaxdis parlamentis<br />

saqmianobas. daviwyeT muSaoba<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

35


w a r d g i n e b a<br />

`saxelmwifo jildoebis Sesaxeb~ kanon-<br />

Si damatebebsa da cvlilebebTan dakavSirebiT,<br />

romelic garkveul momzadebas<br />

saWiroebs da moxaruli var,<br />

rom ase droulad da operatiulad<br />

exmianeba aRmasrulebeli xelisufleba<br />

am sakiTxebis daregulirebas. dRes<br />

gvqonda sakomiteto mosmena, ganvixileT<br />

mTeli rigi sakiTxebisa, romlebic<br />

yofili parlamentarebis, mosamarTleebis<br />

da sajaro moxeleTa socialuri<br />

da materialuri dacvis sakiTxebs<br />

exeboda. Cven vapirebT es sakiTxebi<br />

erTian konteqstSi daregulirdes da<br />

`ZiriTadi principi samarTlianoba iyos,<br />

Tanac igi qveyanaSi dRes arsebul<br />

realobas emyarebodes. vfiqrob, ar<br />

SeiZleba qveyanaSi arsebobdnen erTmaneTisagan<br />

gansxvavebuli fenebi, damsaxurebuli<br />

pedagogebis Tu eqimebis<br />

mdgomareoba pensiaze maTi gasvlis<br />

Semdeg ar SeiZleba radikalurad<br />

gansxvavdebodes saxelmwifo struqturaSi<br />

momuSave adamianebis mdgomareobisagan.<br />

yvela adamiani qveynis<br />

winaSe ixdis movaleobas da saxelmwifo<br />

valdebulia, erTnairi pirobebi<br />

Seuqmnas maT. Cven am sakiTxebTan<br />

dakavSirebiT intensiurad daviwyeT<br />

muSaoba jandacvisa da iuridiul<br />

komitetebTan erTad.<br />

`TiToeuli lari<br />

miznobrivad unda<br />

daixarjos~<br />

gigi wereTeli _<br />

janmrTelobis dacvisa da<br />

socialur sakiTxTa<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

komiteti Sedgeba 21 deputatisgan.<br />

komitetis Tavmjdomares hyavs ori<br />

moadgile: daviT saganeliZe, giorgi<br />

gegelaSvili.<br />

vmuSaobT yvelasaTvis mniSvnelovan<br />

da prioritetul sakiTxebze, romlebic<br />

qveynis jandacvis ganviTarebas, mosaxleobis<br />

socialur dacvas, sapensio<br />

reformebs Seexeba.<br />

imisaTvis, rom ar moxdes saxelmwifo<br />

saxsrebis aramiznobrivi xarjva, mniSvnelovnad<br />

migvaCnia socialur seqtorSi<br />

aRricxvianobis mowesrigeba. es exeba<br />

rogorc pensionerebs, aseve im pirebs,<br />

romlebic garkveuli SeRavaTebiT sargebloben.<br />

komiteti umTavresad iseT<br />

sakiTxebze gaamaxvilebs yuradRebas,<br />

rogoricaa qveyanaSi jandacvis ganvi-<br />

Tareba. am mizniT Cven aqtiurad<br />

viTanamSromlebT ucxoel kolegebTan,<br />

saerTaSoriso donor organizaciebTan.<br />

samwuxaroa, rom saqarTveloSi ar<br />

aris Camoyalibebuli socialuri dacvis<br />

doqtrina; Tu rogori iqneba sapensio<br />

sistema, radgan arsebuli, maT, vinc<br />

pensiaze 10-15 wlis Semdeg gava, sikeTes<br />

namdvilad ar moutans. reforma am<br />

sferoSi Zalian swrafad unda daiwyos.<br />

Tumca procesi xangrZlivi iqneba.<br />

komitetSi mosazrebebis, Sexedulebebis,<br />

koncefciebis, arsebuli procesebis Sesaxeb<br />

mosmenebis seriebi male daiwyeba.<br />

aseve mniSvnelovani iqneba `Tambaqos<br />

kontrolis Sesaxeb evropuli<br />

konvenciis ratificirebis sakiTxi.<br />

komitetma maisSi ukve Caatara eqvsi<br />

sxdoma, samuSao Zalze bevria. me,<br />

rogorc maJoritar deputats, amavdroulad<br />

valdebulebebi maqvs Cemi<br />

amomrCevlebis winaSec.<br />

kanonSemoqmedebiTi saqmianobis garda,<br />

janmrTelobis dacvis da socialur<br />

sakiTxTa komitets evaleba zedamxedveloba<br />

- kontroli gauwios aRmasrulebeli<br />

xelisuflebis saqmianobas. mimaCnia,<br />

rom jandacvas sWirdeba seriozuli<br />

monitoringi. TiToeuli lari<br />

miznobrivad, programebis Sesabamisad<br />

unda daixarjos, SevecdebiT sistematurad<br />

gavakontroloT rogor sruldeba<br />

esa Tu is kanoni, programa.<br />

Cven aqtiurad vimuSavebT Sesabamis<br />

saministroebTan erTad im rTuli<br />

viTarebis gamosasworeblad, romelic<br />

dRes Cveni qveynis socialur sferoSia<br />

Seqmnili.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

36


`TviTmmarTveloba<br />

qveynis demokratiuli<br />

ganviTarebis sawindaria~<br />

w a r d g i n e b a<br />

regionuli politikis, TviTmmarTvelobisa<br />

da maRalmTiani regionebis<br />

komiteti 25 wevrisagan Sedgeba. komitets<br />

xelmZRvanelobs Tavmjdomare da<br />

ori moadgile. eseni gaxlavT batoni<br />

vano xuxunaiSvili da batoni beJan<br />

kalandaZe. axali reglamentidan gamomdinare<br />

saparlamento qvekomitetebi<br />

gauqmebulia. rac Seexeba komitetis<br />

aparats igi dakompleqtebulia 10 saStato<br />

erTeuliT.<br />

komitetis saqmianobis ZiriTad prioritetebs<br />

warmoadgens: adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis reforma, administraciul-teritoriuli<br />

mowyoba, regionalizaciis<br />

sakiTxebi da maRalmTian<br />

regionTa ganviTareba.<br />

aqedan gamomdinare droulad unda<br />

iqnes miRebuli sakanonmdeblo paketi:<br />

`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~,<br />

`adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />

Teulis qonebis Sesaxeb~ da `transferebis<br />

gamoTanabrebis meqanizmisa da<br />

formulis Sesaxeb~. aRniSnuli sakanonmdeblo<br />

paketis mizani gaxlavT adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Semosavlebis<br />

gazrda, maTi finansuri damoukideblobis<br />

xarisxis amaRleba da<br />

im qonebiT uzrunvelyofa, romelic<br />

aucilebelia maTTvis kanoniT miniWebuli<br />

funqciebis gansaxorcieleblad.<br />

maTi miReba adgilobriv xelisuflebas<br />

bevrad gauadvilebda sakuTari funqciebis<br />

ganxorcielebas da es kidev<br />

erTi xelSemwyobi faqtori iqneboda<br />

edvard surmaniZe _<br />

regionuli politikis,<br />

TviTmmarTvelobisa da<br />

maRalmTiani regionebis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

saqarTveloSi WeSmariti TviTmmarTvelobis<br />

institutis dasamkvidreblad.<br />

unda daCqardes ratificireba evropuli<br />

qartiisa~adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb~ rac xels Seuwyobs<br />

TviTmmarTvelobis sakiTxebSi Cveni<br />

kanonmdeblobis evropul kanonmdeblobasTan<br />

harmonizacias.<br />

mniSvnelovania maRalmTiani regionebis<br />

socialur-ekonomikuri da kulturuli<br />

ganviTareba. aucilebelia ukve<br />

miRebuli is normebi amoqmeddes, romlebic<br />

daufinanseblobis gamo droebiT<br />

SeCerebulia, rac mniSvnelovnad gaaumjobesebs<br />

maRalmTian regionebSi mosaxleobis<br />

socialur-ekonomikur mdgomareobas<br />

da SeaCerebs migraciis process.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

37


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

27 aprils<br />

parlamentis<br />

ganaTlebis, mecnierebis,<br />

kulturisa da<br />

sportis komitetis pirvel<br />

saorganizacio sxdomaze<br />

dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli<br />

ori sakiTxi<br />

ganixiles.<br />

sxdomaze pirvel sakiTxad<br />

deputatebma komitetis<br />

debuleba Seimu-<br />

Saves da muxlobrivad<br />

ganixiles, gansazRvres<br />

komitetis muSaobis wesi<br />

da uflebamosileba, imsjeles<br />

komitetis saqmianobis<br />

organizaciul uzrunvelyofaze.<br />

garkveuli<br />

dazustebebisa da Sesworebebis<br />

Setanis Semdeg,<br />

debuleba daamtkices faruli<br />

kenWisyriT. Semdeg ki ganaTlebis, mecnierebis,<br />

kulturisa da sportis komitetis Tavmjdomaris<br />

moadgileebad deputatebi nodar grigalaSvili<br />

da mzia ToTlaZe airCies.<br />

27 aprils<br />

parlamentis saproceduro sakiTxTa<br />

da wesebis komitetma pirveli sxdoma gamarTa.<br />

aRiniSna, rom axali reglamentis Tanaxmad, komitets<br />

daZabuli saqmianoba moelis. sxdomas komitetis<br />

Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili uZRveboda. parlamentis<br />

reglamentis mixedviT, pirveli sxdoma<br />

saorganizacio iyo. Sesabamisad, komitetis wevrebma<br />

faruli kenWisyriT komitetis Tavmjdomaris<br />

moadgileebad airCies akaki boboxiZe da daviT<br />

TodraZe.<br />

komitetis sxdomze ganixiles vakis da aspinZis<br />

raionebs maJoritarul arCevnebSi gamarjvebuli<br />

levan gaCeCilaZisa da ramaz TedoraZis sadeputato<br />

uflebamosilebis cnobis sakiTxi. rogorc xaTuna<br />

gogoriSvilma ganacxada, imis gamo, rom levan<br />

gaCeCilaZe saqarTveloSi ar imyofeboda, droulad<br />

ver gaiara narkologiuri Semowmeba. axlaxan man<br />

narkologiuri Semowmebis Sesaxeb cnoba warmoadgina<br />

da sakiTxi pirvelive plenarul sxdomaze ganixileba.<br />

uzenaes sasamarTloSi aspinZis raionis maJoritari<br />

deputatis arCevnebis kanoniereba aris gasaCivrebuli,<br />

ris gamoc ramaz TedoraZis sakiTxis ganxilvas<br />

komiteti 30 aprils daubrundeba.<br />

jerjerobiT gadauwyveteli rCeba bondo Salikianis,<br />

zaqaria SerazadaSvilis, rostom jafari-<br />

Zis, jemal gogitiZis da konstantine beriZis<br />

parlamentis wevrad cnobis sakiTxi, vinaidan, maT<br />

narkologiuri Semowmebis Sesaxeb cnoba parlamentSi<br />

jerac ar warmoudgeniaT.<br />

29 aprils<br />

parlamentis agrarul sakiTxTa<br />

komitetis sxdomaze, romelsac komitetis Tavmjdomare<br />

giorgi xeviaSvili uZRveboda, dRis wesrigis<br />

mixedviT, Svidi kanonproeqtis ganxilva igegmeboda.<br />

komitetis wevrebma eqvsi maTgani, sakiTxis moumzadeblobis<br />

gamo, ar ganixiles.<br />

giorgi xeviaSvilma yuradReba gaamaxvila kanonproeqtze<br />

`sasoflo-sameurneo aRweris Sesaxeb~,<br />

plenaruli sxdoma<br />

22 aprils, saqarT-<br />

velos prezidentis mixeil<br />

saakaSvilis gankargulebis<br />

Sesabamisad da<br />

saqarTvelos konstituciis<br />

51-e muxlis safuZvelze,<br />

gaimarTa saqarT-<br />

velos meeqvse mowvevis<br />

parlamentis pirveli ple-<br />

naruli sxdoma.<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

reglamentis Ta-<br />

naxmad, sxdoma gaxsna<br />

uxucesma parlamentis<br />

wevrma eldar Sengelaiam<br />

da sityva saqarTvelos<br />

prezidents mixeil<br />

saakaSvils gadasca.<br />

saqarTvelos prezidentma<br />

deputatebs par-<br />

lamentis sesiis gaxsna<br />

miuloca, ris Semdegac<br />

qveynis saSinao da sagareo<br />

politika mimoixila. man<br />

aRniSna, rom parlamentma,<br />

axal xelisuflebasTan<br />

erTad, mxari unda aubas<br />

demokratiuli princi<br />

incipebis<br />

ganviTarebas, jansaRi<br />

cxovrebis wesis danergvas<br />

da korufciis aRmofxvras<br />

yvela sferoSi. mixeil<br />

saakaSvilma imedi gamoTqva,<br />

rom axlad arCeuli<br />

umaRlesi sakanonmdeblo<br />

organo, qarTvel xalxTan<br />

erTad, saqarTvelos<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

38


plenaruli sxdoma<br />

gamTlianebas da qveynis<br />

fexze dayenebas SesZlebs.<br />

sxdomis meore naxevar-<br />

Si deputatebma droebiTi<br />

samandato komisia airCies<br />

da komisiis Tavmjdomaris<br />

levan beJaSvilis<br />

moxseneba moismines, rasac<br />

reglamentis Tanaxmad,<br />

parlamentis wevrTa<br />

eleqtronuli sistemiT<br />

registracia mohyva. 235<br />

parlamentaridan<br />

registracia 190-ma<br />

deputatma gaiara.<br />

kvorumi Sedga. sxdomis<br />

Tavmjdomarem Sekrebil<br />

sazogadoebas umaRlesi<br />

sakanonmdeblo organos<br />

sruluflebiani wevroba<br />

miuloca. axladarCeuli<br />

parlamentis wevrebma de-<br />

putatis fici sazeimod<br />

dades. aJRerda saqarTve-<br />

los himni.<br />

sxdomaze Sesveneba ram-<br />

denjerme gamocxadda,<br />

romlis drosac<br />

droe-<br />

biTi samandato komisiis<br />

wevrebma parlamentis<br />

fraqciebis raodenobasa<br />

da maT dakompleqtebaze<br />

imsjeles.<br />

samandato komisiam ken-<br />

Wi uyara da miiRo<br />

gadawyvetileba 4<br />

saparlamento fraqciis<br />

Seqmnis Sesaxeb:<br />

`nacionaluri moZraoba<br />

_ demokratebi~ _ 139<br />

wevri, Tavmjdomare maia<br />

nadiraZe; `memarjvene<br />

opozicia _ mrewvelebi,<br />

axlebi~ _ 17 wevri,<br />

Tavmjdomare daviT<br />

gamyreliZe; `maJo-<br />

ritarebi~ _ 20 wevri,<br />

Tavmjdomare beso ju-<br />

Reli; `damoukidebeli<br />

maJoritarebi~ _ 20<br />

wevri, Tavmjdomare vano<br />

CxartiSvili.<br />

22 deputati parla-<br />

mentis fraqciebSi ar<br />

gaerTianebula.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

romlis mizania saqarTvelos teritoriaze sasoflosameurneo<br />

aRweris momzadebisa da Catarebis mowesrigeba,<br />

agreTve, am aRweris safuZvelze miRebuli<br />

Sedegebis Senaxva da gavrcelebis dros<br />

warmoqmnili samarTlebrivi urTierTobebis garkveva.<br />

giorgi xeviaSvilis ganmartebiT, qveynis agrarul<br />

seqtorSi ekonomikuri ganviTarebis am etapze<br />

myofi Cveni qveynisaTvis saimedo informaciuli<br />

bazis Sesaqmnelad saWiroa sasoflo-sameurneo<br />

aRweris Catareba, miTumetes, rom 1984 wlis<br />

Semdeg saqarTveloSi amgvari aRwera ar Catarebula.<br />

msoflios sxvadasxva qveyanaSi sasoflosameurneo<br />

aRweris Catarebis safuZvels erovnuli<br />

sakanonmdeblo baza warmoadgens, romelic miRebuli<br />

Sedegebis damuSavebisa da gavrcelebis procesebis<br />

regulirebisaTvis samarTlebrivi aRweris Catarebas<br />

gansazRvravs.<br />

komitetis Tavmjdomaris TqmiT, Cveni qveynisTvis<br />

am kanonis miRebis aucileblobas msoflio gamocdileba<br />

gvkarnaxobs. msoflios qveynebSi gaeros<br />

sursaTisa da soflis meurneobis saerTaSoriso<br />

organizaciis - FAO programiT 2005 wels sayovelTao<br />

sasoflo-sameurneo aRweris cikli Catardeba. am<br />

samuSaoTa dafinanseba 4,5 mln. laris gamoyofas<br />

moiTxovs.<br />

30 aprils<br />

evropasTan integraciis komitetis<br />

sainformacio samuSao Sexvedris ZiriTadi Tema<br />

saqarTvelo _ natos Soris arsebuli urTierTobebi<br />

iyo.<br />

saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros samxedro<br />

politikuri departamentis natos sammarTvelos<br />

ufrosma vaxtang maisaiam isaubra am etapze<br />

saqarTvelo-natos Soris arsebuli urTierTobebis<br />

Sesaxeb. komitetis Tavmjdomaris daviT baqraZis<br />

TqmiT, natosTan urTierToba etapobrivad viTardeba:<br />

sawyisi safexuria programa - partnioroba mSvidobisaTvis,<br />

rac niSnavs, rom qveyana natos partnioria.<br />

Semdegi safexuri - partniorobis individualuri<br />

gegma, am organizaciaSi gawevrianebaze ganacxadia.<br />

amis Semdeg ukve muSavdeba konkretuli samoqmedo<br />

gegma (mapi) da bolo etapi - qveynis natoSi<br />

gawevrianeba.<br />

dResdReobiT, saqarTvelo meore etapze imyofeba,<br />

ganacxada daviT baqraZem, _ Cveni mizania integraciis<br />

mesame etapze gadasvla. natoSi gawevrianebis<br />

mTavari piroba ki saqarTveloSi demokratiuli<br />

sazogadoebis aSenebaa. rac Seexeba saqarTvelos<br />

individualuri partniorobis samoqmedo gegmas<br />

(IPAP), igi oTxi nawilisagan Sedgeba: politikuri<br />

da usafrTxoebis; Tavdacvis da samxedro sakiTxebi;<br />

sazogadoebrivi informacia, samecniero da garemos<br />

dacvis sakiTxebi, samoqalaqo krizisuli satuaciebis<br />

dagegmva, administraciuli TavdacviTi uSiSroebisa<br />

da resursebis marTvis sakiTxebi. nato-<br />

Si Cveni misiis mier Catarebuli konsultaciebis<br />

Sedegad miRebuli SeniSvnebis ZiriTadi nawili<br />

dokumentis saprezentacio versiaSi aisaxa, romelic<br />

saqarTvelos prezidentma mixeil saakaSvilma briuselSi<br />

vizitisas nato-s xelmZRvanelobasa da<br />

natos wevri qveynebis delegaciebs `26+1~ formatis<br />

Sexvedris dros gadasca.<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

39


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

daviT baqraZis TqmiT, amJamad saqarTvelo<br />

nato-s saerTaSoriso samsaxurisagan elodeba<br />

samoqmedo gegmis variants, romlis SemuSaveba<br />

nato-s stambolis samitamde moxdeba.<br />

30 aprils<br />

janmrTelobis dacvisa da socialur<br />

sakiTxTa komitetis sxdomaze ori kanonproeqti<br />

warmoadgines: `mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />

Taobaze~ da `dasaqmebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~.<br />

sxdomas eswrebodnen janmrTelobis dacvisa<br />

da socialuri uzrunvelyofis ministri giorgi<br />

wereTeli da Sesabamisi saministroebis warmomadgenlebi.<br />

kanonproeqti `dasaqmebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~ iTvaliswinebs<br />

cvlilebebs sagadasaxado kodeqssa da sxva normatiul<br />

aqtebSi. socialuri dazRvevis erTian saxelmwifo<br />

fondSi saqarTvelos centraluri biujetidan<br />

socialuri gadasaxadis 1 +-is Tavmoyras. `dasaqmebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~ kanonproeqtis Sesabamisad, saqarTvelos<br />

Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />

saministro SeimuSavebs programas, xolo saqarTvelos<br />

socialuri dazRvevis erTiani saxelmwifo fondi,<br />

rogorc Semsyidveli organizacia, am programebis<br />

realizaciaze imuSavebs.<br />

kanonproeqti muxlobrivad ganixiles da masSi<br />

cvlilebebs kenWi uyares.<br />

meore kanonproeqtis ganxilva xangrZlivi debatebisa<br />

da principuli gancxadebebis mizezi gaxda:<br />

sameTvalyureo sabWoebsa da samedicino SromiT<br />

koleqtivebs Soris Seqmnili konfliqturi situaciis<br />

gamo, aucilebeli gaxda sakanonmdeblo iniciativa,<br />

romlis mixedviT samkurnalo dawesebulebebis<br />

sameTvalyureo sabWos wevrTa raodenoba ara<br />

umcires _ eqvsi da ara umetes _ Tormeti<br />

wevriT ganisazRvra. maTgan, ara umetes ori<br />

wevrisaTvis es samsaxuri anazRaurebadi iqneba.<br />

erTs qonebis marTvis saministro, xolo danarCens<br />

jandacvis saministro da eqimTa koleqtivi daniSnavs.<br />

samedicino dawesebulebis xelmZRvaneli piri<br />

plenaruli sxdoma<br />

fraqciis `nacionaluri<br />

moZraoba-demokratebi~<br />

Tavmjdomarem maia<br />

nadiraZem parlamentis<br />

Tavmjdomaris Tanamdebo-<br />

baze asarCevad nino<br />

burjanaZis kandidatura<br />

warmoadgina. parlamentarebma<br />

registracia gaia-<br />

res da kenWi uyares<br />

dadgenilebis proeqts<br />

parlamentis Tavmjdomaris<br />

Tanamdebobaze nino<br />

burjanaZis arCevis<br />

Taobaze. deputatebma, 159<br />

xmiT, erTis winaaRmdeg,<br />

parlamentis Tavmjdomared<br />

nino burjanaZe airCies.<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

aRniSna, rom am par-<br />

lamentis mTavari amocana<br />

qveyanaSi sakanonmdeblo<br />

bazis, politikuri kulturis<br />

Seqmna da dakargu-<br />

li Rirsebis dabrunebaa.<br />

man madloba gadauxada<br />

deputatebs da<br />

sakanonmdeblo saqmianobaSi<br />

warmatebebi usur-<br />

va.<br />

saqarTvelos parla-<br />

mentis dRis wesrigiT<br />

gaTvaliswinebuli sakiTxebi<br />

sxdomaze mogvianebiT<br />

ganixiles. saqarT-<br />

velos organuli kanonis<br />

proeqti `saqarTvelos<br />

saxelmwifo himnis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kul-<br />

turis, ZeglTa dacvisa da<br />

sportis ministrma giorgi<br />

gabaSvilma warmoadgina.<br />

sakanonmdeblo organos<br />

wevrebma, II mosmeniT kenWi<br />

uyares sakonstitucio<br />

cvlilebebis proeqts<br />

`parlamentis wev-<br />

rebisaTvis deputatis<br />

imunitetis SezRudvis<br />

Sesaxeb~ da dadgenilebas<br />

kontrolis palatis Tavm-<br />

jdomaris Tanamdebobidan<br />

gaTavisuflebis Sesaxeb.<br />

deputatma xaTuna<br />

gogoriSvilma warmoadgina<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

40


plenaruli sxdoma<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

dadgenilebis proeqti<br />

`saqarTvelos parlamentis<br />

komitetebis raodenobrivi<br />

SemadgenlobiT gansazRv-<br />

risa da parlamentis<br />

komitetebSi fraqciaTa<br />

proporciuli warmomadgenlobis<br />

kvotebis damt-<br />

kicebis Taobaze~.<br />

23 aprils saqarTve-<br />

los parlamentis plena-<br />

ruli sxdoma deputatTa<br />

gancxadebebiT daiwyo.<br />

Semdeg parlamentis Tavm-<br />

jdomarem deputatebs dRis<br />

wesrigiT gansaxilveli<br />

sakiTxebi gaacno. maTi<br />

damtkicebis Semdeg<br />

saqarTvelos iusticiis<br />

ministrma giorgi papuaSvilma<br />

warmoadgina kanon-<br />

proeqti `saqarTvelos<br />

konstituciaSi cvlile-<br />

bebis Setanis Sesaxeb~,<br />

romlis mixedviT `par-<br />

lamentis wevris dakaveba<br />

an dapatimreba, binis,<br />

manqanis, samuSao adgilis<br />

an piradi gaCxreka<br />

SeiZleba parlamentis Tan-<br />

xmobiT. parlamentis<br />

Tanxmobis gareSe dakave-<br />

buli an dapatimrebuli<br />

parlamentari dauyovnebliv<br />

unda gaTavisufldes.<br />

aRniSnuli kanon-<br />

proeqtis ganxilvis Semdeg<br />

sxdomaze Sesveneba<br />

gamocxadda.<br />

sxdomis meore naxe-<br />

varSi deputatebma kenWi<br />

uyares da 180 xmiT<br />

erTxmad miiRes dadgenilebis<br />

proeqti `saqarT-<br />

velos konstituciaSi<br />

cvlilebebis Setanis<br />

Sesaxeb saqarTvelos kons-<br />

tituciuri kanonis<br />

amoqmedebasTan dakavSirebiT<br />

zogierT RonisZie-<br />

baTa Taobaze~.<br />

deputatebma imsjeles<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

jandacvis saministros rekomendaciis mixedviT<br />

dainiSneba.<br />

lado WipaSvilma damswre sazogadoebas jandacvis<br />

moZvelebuli sistemis demontaJis dawyeba miuloca<br />

da imedi gamoTqva, rom es procesi jandacvis<br />

saministrosTan erTad warmatebiT dasruldeba.<br />

30 aprils<br />

gaimarTa iuridiul sakiTxTa,<br />

saproceduro sakiTxTa da wesebis komitetebis<br />

erToblivi sxdoma, romelzec saqarTvelos parlamentis<br />

1992 wlis arCevnebis Sedegad afxazeTidan<br />

arCeuli parlamentis wevrTa uflebamosilebis<br />

cnobis sakiTxi ganixiles.<br />

saqarTvelos parlamentma 1995 wels politikuri<br />

gadawyvetileba miiRo da afxazeTis deputacias<br />

uflebamosileba gaugrZela. Semdeg afxazeTis<br />

deputaciis wevrebs parlamentis wevris uflebamosileba<br />

saarCevno kanonmdeblobis mixedviT, afxazeTSi<br />

saqarTvelos iurisdiqciis srul aRdgenamde<br />

da saqarTvelos parlamentis wevrTa arCevnebisaTvis<br />

aucilebeli pirobebis Seqmnamde gaugrZelda.<br />

axali mowvevis parlamentis samandato komisiis<br />

moxsenebis safuZvelze, romelmac aRniSnuli sakiTxi<br />

samarTlebriv WrilSi ganixila, parlamentis plenarulma<br />

sxdomam iuridiul sakiTxTa, saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis komitetebs 1992 wels afxazeTSi<br />

arCeuli parlamentis wevrebis uflebamosilebis<br />

cnobis sakiTxis ganxilva da Sesabamisi gadawyvetilebis<br />

proeqtis wardgena daavala.<br />

gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT iuridiul<br />

sakiTxTa komitetis Tavmjdomarem levan beJaSvilma<br />

komitetebis erTobliv sxdomaze Sekrebil deputatebsa<br />

da damswre sazogadoebas aRniSnuli sakiTxi<br />

gaacno. amis Semdeg deputatebma msjeloba daxurul<br />

kars miRma gaagrZeles. orive komitetis wevrebi,<br />

ZiriTadad, daeTanxmnen mosazrebas, rom saqarTveloSi<br />

moqmedi kanonmdeblobis Sesabamisad, samarTlebrivad<br />

swori gadawyvetileba iqneba, Tu afxazeTis deputacias<br />

uflebamosileba aRar gaugrZeldeba. sabolood,<br />

komitetebis erToblivma sxdomam orpunqtiani<br />

gadawyvetileba miiRo - vinaidan deputatebis<br />

uflebamosilebis cnobisaTvis samarTlebrivi safuZveli<br />

ver moiZebna, parlaments Sesabamisi rekomendacia<br />

miecema. amasTanave, komitetebs daevalaT,<br />

sakanonmdeblo iniciativiT mimarTon parlamentis<br />

biuros, raTa saarCevno kanonmdebloba, aRniSnul<br />

sakiTxTan dakavSirebiT, saqarTvelos konstituciasTan<br />

SesabamisobaSi iqnas moyvanili.<br />

3 maiss parlamentis sagareo urTierTobaTa<br />

komitetis sxdomaze, romelsac komitetis Tavmjdomare<br />

konstantine gabaSvili uZRveboda, ori saer-<br />

TaSoriso xelSekrulebis ratifikaciis sakiTxi<br />

ganixiles. sakiTxi, erTis mxriv, saqarTvelosa da<br />

did britaneTs, meores mxriv, saqarTvelosa da<br />

TurqeTis respublikas Soris sahaero mimosvlis<br />

xelSekrulebebs exeboda.<br />

komitetis Tavmjdomaris gancxadebiT, saqarTvelosa<br />

da did britaneTs Soris dadebuli xel-<br />

Sekrulebis ratificireba wina mowvevis parlamentis<br />

plenarul sxdomaze, kvorumis uqonlobis gamo<br />

ver moxerxda. aRniSnuli xelSekrulebis ratificireba<br />

Cveni qveynisaTvis Zalze mniSvnelovani<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

41


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

da ekonomikuri TvalsazrisiTac<br />

momgebiani<br />

iqneba. rac sainvesticio<br />

klimatis gaumjobesebasac<br />

Seuwyobs xels.<br />

komitetis sxdomaze<br />

sagareo saqmeTa ministris<br />

pirvelma moadgilem kaxa<br />

sixaruliZem xelSekrulebebis<br />

ratificirebis<br />

aucileblobaze isaubra<br />

da aRniSna, rom maTi<br />

miuRebloba saqarTvelos<br />

xelovnur problemebs<br />

Seuqmnis saerTaSoriso<br />

integraciis sakiTxebis<br />

gadaWrisas.<br />

komitetis wevrebma<br />

kenWisyris Sedegad erTxmad<br />

gadawyvites, aRniSnuli<br />

xelSekrulebebis<br />

plenaruli sxdomis dRis wesrigSi Casmis Taobaze<br />

mimarTon parlamentis biuros.<br />

7 maiss gaimarTa saproceduro sakiTxTa da<br />

wesebis komitetis sxdoma, romelsac komitetis<br />

Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili uZRveboda.<br />

komitetis wevrebma ganixiles saqarTvelos<br />

parlamentis gamoklebuli wevris giorgi TofaZis<br />

adgilmonacvlis Tamaz yaWeiSvilis parlamentis<br />

wevris uflebamosilebis cnobis sakiTxi. rogorc<br />

xaTuna gogoriSvilma aRniSna, centralurma<br />

saarCevno komisiam komitets Sesabamisi masalebi<br />

gadasca, Tamaz yaWeiSvilma ki narkologiuri<br />

Semowmebis cnoba warmoadgina. komitetis wevrebma<br />

mizanSewonilad miiCnies, rom parlamentma cnos<br />

Tamaz yaWeiSvilis uflebamosileba.<br />

parlamentis wevrma vladimer WipaSvilma, romelic<br />

am dReebSi Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis ministrad dainiSna, saproceduro sakiTxTa<br />

da wesebis komitets parlamentis wevris uflebamosilebis<br />

moxsnis TxovniT mimarTa.<br />

komitetis wevrebma parlamentis maJoritari<br />

wevrebis biuroebis da fraqciebis dafinansebis<br />

Taobazec imsjeles. maTi azriT, es sakiTxi droulad,<br />

saxelmwifo biujetis damtkicebamde unda gadawydes,<br />

raTa maJoritarma deputatebma da fraqciebma<br />

normalurad muSaoba SeZlon. sxdomaze sxva<br />

saorganizacio sakiTxebic ganixiles.<br />

13 maiss gaimarTa parlamentis saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis komitetis sxdoma, romelsac<br />

komitetis Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili<br />

uZRveboda.<br />

komitetis wevrebma miiRes gadawyvetileba, mimarTon<br />

parlamentis biuros, raTa momavali sasesio<br />

kviris dRis wesrigSi Seitanon sakiTxi parlamentis<br />

yofili wevris vladimer WipaSvilis adgilmonacvlis<br />

gia nucubiZis uflebamosilebis cnobis Sesaxeb.<br />

rogorc komitetis Tavmjdomarem xaTuna gogoriSvilma<br />

aRniSna, saqarTvelos centraluri saarCevno<br />

komisiidan parlamentSi ukve Sevida gankarguleba<br />

da Sesabamisi dokumentebi Sromis, janmrTelobis<br />

plenaruli sxdoma<br />

Tavmjdomaris<br />

moadgileebis arCevasTan<br />

dakavSirebiT. fraqciis<br />

`nacionaluri moZraoba-<br />

demokratebi~<br />

Tavmjdomarem maia nadiraZem<br />

umravlesobis saxe-<br />

liT parlamentis<br />

Tavmjdomaris moadgiled<br />

mixeil maWavarianis<br />

kandidatura warmoadgina,<br />

rasac parlamentarebma<br />

kenWi uyares da, 163 xmiT<br />

erTis winaaRmdeg, par-<br />

lamentis Tavmjdomaris<br />

moadgiled mixeil<br />

maWavariani airCies.<br />

mcire debatebis Semdeg,<br />

parlamentarebi sa-<br />

parlamento komitetebis<br />

Tavmjdomareebisa da<br />

komitetis wevrebis kandidaturebis<br />

Ria kenWis-<br />

yraze SeTanxmdnen. kenWi<br />

uyares da daamtkices<br />

komitetis Tavmjdo-<br />

mareebi.<br />

moismines dadgenilebis<br />

proeqti `aWaris av-<br />

tonomiur respublikaSi<br />

Seqmnil viTarebasTan da-<br />

kavSirebiT~, romelic<br />

deputatma giorgi arvelaZem<br />

warmoadgina. dad-<br />

genilebis proeqtma azrTa<br />

sxvadasxvaoba gamoiwvia,<br />

opoziciis mxridan ga-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

42


plenaruli sxdoma<br />

moTqmuli mosazrebebis<br />

miuxedavad, kenWisyra<br />

Catarda da dadgenilebis<br />

proeqti, masSi gaTvalis-<br />

winebuli SeniSvnebis<br />

Setanis Semdeg, 172 xmiT<br />

iqna miRebuli.<br />

4 maiss parlamentis<br />

plenarul sxdomaze dRis<br />

wesrigis damtkicebis<br />

Semdeg, deputatebma,<br />

kenWisyris safuZvelze,<br />

cnes saqarTvelos parla-<br />

mentis wevrebis: levan<br />

gaCeCilaZis, zaqaria Sera-<br />

zadaSvilis, konstantine<br />

beriZisa da ramaz<br />

TedoraZis uflebamosileba,<br />

xolo giorgi TofaZesa da<br />

daviT mumlaZes vadamde<br />

Seuwyvites saqarTvelos<br />

parlamentis wevrobis<br />

uflebamosileba.<br />

sxdomaze sagareo saqme-<br />

Ta ministris pirvelma<br />

moadgilem kaxa sixaruliZem<br />

parlamentarTa winaSe<br />

`saqarTvelos mTavro-<br />

basa da TurqeTis<br />

respublikis mTavrobas<br />

Soris sahaero transportis<br />

sferoSi Tanam-<br />

Sromlobis Sesaxeb~ Se-<br />

Tanxmebisa da `saqarTve-<br />

los mTavrobasa da<br />

didi<br />

britaneTisa da CrdiloeT<br />

irlandiis gaerTianebuli<br />

samefos mTavrobas Soris<br />

sahaero mimosvlis Sesa-<br />

xeb~ SeTanxmebis<br />

ratificirebis sakiTxebi<br />

waradgina. deputatebma am<br />

xelSekrulebebis ratifi-<br />

cireba moaxdines.<br />

parlamentma<br />

miiRo<br />

dadgenilebis proeqti<br />

`saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis<br />

kanonis proeqtis ganxilvisa<br />

da 2005 wlis biuje-<br />

tis mTavrobisaTvis<br />

wardgenis vadebis gansaz-<br />

Rvris Taobaze`.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

da socialuri dacvis ministrad daniSnuli vladimer<br />

WipaSvilis adgilmonacvlis Taobaze.<br />

amis Semdeg kanonmdeblebma `parlamentis wevris<br />

sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo daz-<br />

Rvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis aparatis<br />

moxelis sapensio uzrunvelyofis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanis Sesaxeb~ da saqarTvelos parlamentis<br />

wevris statusis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />

imsjeles.<br />

am kanonproeqtebma, romelTa avtoric da iniciatoric<br />

saproceduro sakiTxTa da wesebis komitetia,<br />

parlamentis wevris sicocxlisa da janmrTelobis<br />

savaldebulo dazRvevasa da sapensio uzrunvelyofasTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebi unda moawesrigos.<br />

konkretul SemTxvevaSi saubaria parlamentis yofili<br />

wevrebisa da uzenaesi sabWos wevrebis mier<br />

pensiis miRebis wessa da odenobaze. sadeputato<br />

pensiis gaangariSeba, aRniSnul kanonebSi wina<br />

mowvevis parlamentis mier Setanili cvlilebebis<br />

mixedviT, romelic saqarTvelos 2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis kanonis amoqmedebisTanave Seva<br />

ZalaSi, moqmedi parlamentis wevris xelfasis<br />

sruli da parlamentis wevris uflebamosilebis<br />

ganxorcielebisaTvis gansazRvruli danamatis jamiT<br />

unda moxdes. es saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />

komitets umarTebulod miaCnia. warmodgenili<br />

proeqti pensiis odenobaSi parlamentis wevris<br />

uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis gansazRvruli<br />

danamatis mxolod erTi mesamedis gaTvaliswinebas<br />

iTxovs. rogorc komitetis wevrma irine qurdaZem<br />

aRniSna, danamatis pensiaze mibma samarTlebrivi<br />

TvalsazrisiT alogikuri iyo.<br />

xaTuna gogoriSvilis azriT, kargi iqneba, Tu<br />

parlamenti pensiaze danamats saerTod gaauqmebs.<br />

sxdomaze sxva alternatiuli winadadebac iTqva.<br />

deputatma koba daviTaSvilma ganacxada, marTalia,<br />

parlamentis wevris pensia maRali unda iyos,<br />

magram is aucileblad unda miebas rigiTi adamianis<br />

minimalur pensias. misi azriT, es deputatebs<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

43


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

aiZulebs, rigiTi adamianebis pensiis gazrdazec<br />

izrunon.<br />

alternatiuli winadadebebis gamo, komitetis<br />

wevrebi kanonproeqtebze am dReebSi aqtiurad<br />

imuSaveben.<br />

13 maiss gaimarTa parlamentis iuridiul<br />

sakiTxTa komitetis sxdoma, romelsac komitetis<br />

Tavmjdomare levan beJaSvili uZRveboda. komitetis<br />

sxdomis muSaobaSi saqarTvelos iusticiis sabWos<br />

warmomadgenlebi monawileobdnen.<br />

komitetis wevrebma `saerTo sasamarTloebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis Setanis Taobaze~; `saqarTvelos<br />

uzenaesi sasamarTlos Sesaxeb~ saqarTvelos organul<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis Sesaxeb~; `saqarTvelos<br />

saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri<br />

pasuxismgeblobisa da disciplinuri samarTalwarmoebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebisa<br />

da damatebebis Setanis Sesaxeb~ da `saqarTvelos<br />

saerTo sasamarTloebSi saqmeTa ganawilebisa da<br />

uflebamosilebis sxva mosamarTleTaTvis dakisrebis<br />

wesis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis<br />

Setanis Sesaxeb~ kanonproeqtTa paketi ganixiles.<br />

am paketis momzadeba wleuls qveynis konstituciaSi<br />

Setanilma cvlilebebma ganapiroba. es<br />

cvlilebebi saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWos<br />

amoqmedebas iTvaliswinebs, romelic saqarTvelos<br />

prezidentis saTaTbiro organoa da cxra wevrisagan<br />

Sedgeba. komitetma gadawyvetileba miiRo, kanonproeqtebi<br />

parlamentis uaxloes plenarul sxdomaze<br />

ganixilon.<br />

komitetma kanonproeqti `sacxovrebeli sadgomiT<br />

sargeblobisas warmoSobili urTierTobebis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~<br />

II mosmeniT ganixila. komitetis wevrebi SeTanxmdnen,<br />

rom `sacxovrebeli sadgomiT sargeblobisas<br />

warmoSobili urTierTobebis regulirebis zogierTi<br />

RonisZiebis Sesaxeb~ parlamentis dadgenilebis<br />

Sesabamisad, Tbilisis meriis mier warmodgenili<br />

monacemebis safuZvelze parlaments zemoaRniSnul<br />

kanonSi Sesatani cvlilebebis miRebis vadad<br />

ganesazRvros 2005 wlis 1 ianvari, nacvlad 2004<br />

wlis 1 maisisa. saerTo gadawyvetilebiT, cvlilebaTa<br />

proeqtze momuSave jgufis xelmZRvaneloba komitetis<br />

wevrs nika gvaramias daevala.<br />

13 maiss agrarul sakiTxTa komitetis sxdomaze,<br />

romelsac komitetis Tavmjdomare giorgi xeviaSvili<br />

uZRveboda, komitetis wevrebma epizootiuri<br />

mdgomareobis Sesaxeb soflis meurneobis saministros<br />

informacia moismines. veterinaruli departamentis<br />

Tavmjdomaris levan ramiSvilis TqmiT, epizootiis<br />

sawinaaRmdego RonisZiebebidan erT-erTi ZiriTadi<br />

problema cofis winaaRmdeg brZolaa. SarSan,<br />

mxolod cxovelebSi, saqarTvelos 28 qalaqsa da<br />

raionSi cofis 92 SemTxveva dafiqsirda. amis<br />

mizezi, levan ramiSvilis gancxadebiT, is aris,<br />

rom cofis sawinaaRmdego acra mxolod 195.480<br />

sul pirutyvs Cautarda, nacvlad 204.373-isa.<br />

rogorc sxdomaze iTqva, mdgomareobis gamosworebis<br />

mizniT da pirvel rigSi, saxelmwifo veterinariis<br />

samsaxurSi reformis gansaxorcieleblad,<br />

plenaruli sxdoma<br />

dilis plenaruli<br />

sxdoma, aWaris avto-<br />

nomiur respublikaSi<br />

ganviTarebuli movlenebis<br />

gamo, erTi saaTiT Sewyda.<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

deputatebs aWaraSi<br />

regionis xelmZRvanelebis<br />

miTiTebiT 500-kaciani<br />

mSvidobiani mitingis<br />

darbevis Sesaxeb<br />

informacia<br />

gaacno. is<br />

rac aWaraSi xdeba,<br />

reagirebis gareSe ar<br />

unda darCes - ganacxada<br />

nino burjanaZem.<br />

Sesvenebis Semdeg<br />

evropasTan integraciis<br />

komitetis Tavmjdomarem<br />

daviT baqraZem deputatebs<br />

aWaraSi Seqmnil<br />

viTarebasTan dakavSirebiT<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

gancxadebis teqsti<br />

gaacno, parlamentarebma<br />

TavianTi poziciebi<br />

gamoxates.<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

gancxadebis proeq-<br />

tSi aWaris avtonomiur<br />

respublikaSi Seqmnili<br />

viTareba -<br />

avtonomiuri<br />

respublikis<br />

saavtomobilo gzebze<br />

xidebis afeTqeba,<br />

sar-<br />

kinigzo liandagebis ayra<br />

- Sefasda rogorc<br />

Segnebuli provokacia.<br />

gancxadebaSi aRniSnulia,<br />

rom qarTuli saxelmwifo<br />

gasaWirSi ar miatovebs<br />

Tanamoqalaqeebs. im<br />

SemTxvevaSi, Tu<br />

saqarTvelos prezidentis<br />

mier micemul aTdRian<br />

vadaSi aWaris xe-<br />

lisuflebis mier ar<br />

Sesruldeba saqarTvelos<br />

konstituciis moTxovnebi,<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

mxars dauWers<br />

saqarTvelos prezidentis<br />

winadadebas aWaris<br />

avtonomiuri respublikis<br />

warmomadgenlobiTi<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

44


plenaruli sxdoma<br />

organoebis saqmianobis<br />

SeCerebisa da xelaxali<br />

arCevnebis daniSvnis<br />

Sesaxeb.<br />

parlamentis wevrTa<br />

erToblivi gadawyvetilebis<br />

safuZvelze,<br />

saqar-<br />

Tvelos parlamentis<br />

gancxadeba 134 xmiT iqna<br />

miRebuli.<br />

6 maiss plenaruli<br />

sxdoma mxolod erT saaTs<br />

gagrZelda. saqarTvelos<br />

parlamentis Tavmjdomarem<br />

nino burjanaZem<br />

deputatebs giorgobis<br />

brwyinvale dResaswauli<br />

miuloca da aWaraSi<br />

ganviTarebuli movlenebis<br />

usisxlod da gamarjvebiT<br />

dagvirgvineba axara. man<br />

aRniSna, rom Seqmnili<br />

mZime situaciidan mSvido-<br />

biani gamosvla aWaris<br />

mosaxleobis Tavdadebam da<br />

simtkicem ganapiroba.<br />

movlenebis warmatebiT<br />

ganviTarebaSi lomis wili<br />

aqvs saqarTvelos<br />

prezidents mixeil<br />

saakaSvils, mis pirovnul<br />

simamaces.<br />

deputatebma kenWi uyares<br />

da miiRes saqarTvelos<br />

parlamentis dad-<br />

genilebis proeqti `aWaris<br />

avtonomiuri respublikis<br />

parlamentisa da aWaris<br />

avtonomiuri respublikis<br />

teritoriaze moqmedi<br />

sakrebuloebis daTxovnisa<br />

da pirdapiri saxelmwifo<br />

mmarTvelobis SemoRebaze<br />

Tanxmobis micemis Sesaxeb~,<br />

romlis mixedviT,<br />

parlamenti saqarTvelos<br />

prezidents Tanxmobas<br />

aZlevs, aWaris av-<br />

tonomiuri respublikis<br />

parlamenti da aWaris<br />

teritoriaze moqmedi<br />

sakrebuloebi daiTxovos<br />

da am teritoriaze pir-<br />

dapiri saprezidento<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

parlamentma uaxloes momavalSi jer kidev wina<br />

wels Semosuli proeqti `veterinariis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~<br />

unda ganixilos.<br />

komitetis Tavmjdomaris giorgi xeviaSvilis<br />

TqmiT, am kanonis miRebiT momavali wlidan<br />

saxelmwifo veterinarul samsaxurSi srulmasStabiani<br />

reformis ganxorcieleba gaxdeba SesaZlebeli.<br />

samelioracio sistemebis marTvis departamentis<br />

Tavmjdomarem Tengiz CikvaiZem soflis meurneobis<br />

saministros samelioracio sistemebis marTvis<br />

departamentis mier 2004 wels gansaxorcielebeli<br />

programebis Sesaxeb isaubra. misi TqmiT, marTalia,<br />

mimdinare wels dargis dafinanseba gaizarda,<br />

magram es normatiuli dafinansebis mxolod 20+ia<br />

da eqstremaluri bunebrivi movlenebisagan<br />

gamowveuli uaryofiTi Sedegebis Tavidan<br />

asacileblad sakmarisi ar aris. agraruli seqtoris<br />

dinamiur ganviTarebaSi mniSvnelovani adgili<br />

uWiravs hidromelioracias da saWiroa am dargis<br />

efeqturi marTva.<br />

sxdomaze komitetis wevrebma ganixiles kanonproeqti<br />

`sasoflo-sameurneo aRweris Sesaxeb~.<br />

komitetis daskvnis safuZvelze, am kanonproeqts<br />

uaxloesi plenaruli sxdomis dRis wesrigSi Seitanen.<br />

14 maiss ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa<br />

da sportis komitetis sxdomaze zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebis I-IV klasebSi mSobliuri enis<br />

swavlebis procesis saxelmwifo Sefasebis kvlevis<br />

Sedegebis prezentacia gaimarTa. kvlevis Sedegebis<br />

Sesaxeb Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris<br />

warmomadgenlebma dawyebiT klasebSi mimdinare<br />

saswavlo procesebis Semowmebaze, mSobliuri enis<br />

swavlebaSi arsebuli xarvezebis mizezis dadgenasa<br />

da aseTi tipis saxelmwifo Sefasebis mizanze<br />

isaubres.<br />

testirebaSi saqarTvelos 312 saSualo skolis<br />

mexuTeklaselebi monawileobdnen, rac saqarTvelos<br />

moswavleTa saerTo raodenobis 10+-ia. kvlevis<br />

Sedegad gamoCnda, rom skolebSi moswavleTa didi<br />

procenti swavlis saSualo doniTac ki ar<br />

gamoirCeva.<br />

komitetis sxdomas ganaTlebis saministros,<br />

saxelmwifo universitetisa da zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebis warmomadgenlebi eswrebodnen. proeqtis<br />

avtorebma upasuxes komitetis wevrTa SekiTxvebs.<br />

gamoikveTa azri, rom aseTi kvlevis Sedegebze<br />

dayrdnobiT gacemuli rekomendaciebi axali saxelmZRvaneloebis<br />

standartebis dadgenasa da<br />

Sedgenas Seuwyobs xels.<br />

ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da sportis<br />

komitetis Tavmjdomarem levan berZeniSvilma<br />

aRniSna, rom aseTi xasiaTis TanamSromloba gagrZeldeba.<br />

komitetis wevrebi, ganaTlebis ministrTan<br />

kaxa lomaiasTan erTad, uaxloes momavalSi ganixilaven<br />

ganaTlebis kanons da imsjeleben saskolo<br />

programebze.<br />

17 maiss gamarTul safinanso-sabiujeto<br />

komitetis sxdomaze, romelsac finansTa saministrosa<br />

da finansuri policiis warmomadgenlebi eswrebodnen,<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

45


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

saqarTvelos premierministris<br />

mier sakanonmdeblo<br />

iniciativis wesiT<br />

ganixiles warmodgenili<br />

kanonproeqti `Tambaqos<br />

nawarmiT vaWrobis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~. am kanonproeqtidan<br />

gamomdinare, imsjeles<br />

cvlilebebze Semdeg<br />

kanonproeqtebSi: `saqarTvelos<br />

sisxlis samarTlis<br />

kodeqsSi damatebis<br />

Setanis Taobaze~;<br />

`saqarTvelos samewarmeo<br />

saqmianobis licenziisa<br />

da nebarTvis gacemis<br />

safuZvlis Sesaxeb~ `saqarTvelos<br />

kanonSi damatebis<br />

Setanis Taobaze~<br />

da `saqarTvelos administraciul samarTaldar-<br />

RvevaTa kodeqsSi damatebis Setanis Taobaze~.<br />

komitetis wevrTa mier gamoTqmul mosazrebas<br />

finansTa saministros warmomadgenlebic daeTanxmnen.<br />

komitetis Tavmjdomarem roman gociriZem<br />

kanonproeqtis gauqmebis sakiTxi daayena. komitetis<br />

daskvnis safuZvelze, aRmasrulebel xelisuflebas<br />

eTxova, kanonproeqti parlamentSi gasauqmeblad<br />

warmoadginon ara ugvianes a.w. 1 seqtembrisa.<br />

dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli sakiTxi `saqarTvelos<br />

Sromis kanonTa kodeqsSi~ cvlilebebis<br />

Setanis Sesaxeb~ deputatebma meore mosmeniT muxlobrivad<br />

ganixiles da kanonproeqti plenarul<br />

sxdomaze gasatanad momzadebulad CaTvales. sxdomaze<br />

moismines informacia 2004 wlis saxelmwifo biujetis<br />

pirveli kvartalis Sesrulebis Sesaxeb.<br />

17 maiss parlamentis saproceduro sakiTxTa<br />

da wesebis komitetis sxdoma `parlamentis wevris<br />

sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo<br />

dazRvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis<br />

aparatis moxelis sapensio uzrunvelyofis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanis Sesaxeb~ da `saqarTvelos parlamentis<br />

wevris statusis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />

kanonproeqtTa paketis ganxilvas daeTmo.<br />

warmodgenili kanonproeqtebi parlamentis wevris<br />

sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo dazRvevasa<br />

da sapensio uzrunvelyofasTan dakavSirebul<br />

sakiTxebs awesrigebs, konkretul SemTxvevaSi saubaria<br />

parlamentis yofili wevrebis, agreTve, uzenaesi<br />

sabWos wevrebis mier pensiis miRebis wessa da<br />

odenobaze. arsebuli kanonmdeblobis Tanaxmad,<br />

yofili deputatebis sapensio Tanxa 750 lars<br />

Seadgens, aqedan 495 lari parlamentis wevris<br />

xelfass, xolo-255 lari sadeputato uflebamosilebis<br />

ganxorcielebisaTvis gamoyofil Tanxas<br />

warmoadgens. kanonproeqtis mixedviT ki sadeputato<br />

pensiis gaangariSeba Semdegnairad aris gansazRvruli<br />

- parlamentis wevris sruli xelfasi da parlamentis<br />

plenaruli sxdoma<br />

mmarTveloba ganaxor-<br />

cielos. nino burjanaZem<br />

ganacxada, rom aucilebelia<br />

avtonomiur res-<br />

publikaSi swrafad<br />

Catardes axali arCevnebi<br />

da regioni xalxis mier<br />

ndobiT aRWurvilma, samarTlian<br />

arCevnebSi ga-<br />

marjvebulma pirovnebebma<br />

marTon.<br />

7 maiss gamarTul<br />

parlamentis plenarul<br />

sxdomaze deputatebma,<br />

ZiriTadad, aWaris avto-<br />

nomiuri respublikis<br />

teritoriaze procesebis<br />

mSvidobian, konstituciur<br />

kalapotSi warmarTvis<br />

aucileblobaze imsjeles.<br />

deputatTa azriT,<br />

xelisuflebis<br />

warmomadgenlebma avto-<br />

nomiur respublikaSi 5<br />

maiss ganviTarebuli mov-<br />

lenebis dros<br />

koordinirebulad da<br />

gonivrulad imoqmedes.<br />

172 xmiT, erTis wi-<br />

naaRmdeg, parlamentarebma<br />

miiRes saqarTvelos<br />

parlamentis gancxadeba,<br />

romelSic xazgasmiT aRniSnulia<br />

aWaris avtonomiuri<br />

respublikis teri-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

46


plenaruli sxdoma<br />

toriaze mcxovrebi saqar-<br />

Tvelos moqalaqeebis<br />

gmiruli saqcielis Sesaxeb.<br />

`saqarTvelos parla-<br />

menti... qeds ixris yvela<br />

im adamianis winaSe, vinc,<br />

fizikuri, moraluri da<br />

politikuri teroris miu-<br />

xedavad, ar Sedrka da<br />

saqarTvelos erTianoba<br />

bolomde daicva... qar-<br />

Tveli eri imsaxurebs,<br />

Rirseuli adgili<br />

daikavos evropis<br />

demokratiuli erebis<br />

ojaxSi~, - naTqvamia ganc-<br />

xadebaSi.<br />

parlamenti madlobas<br />

uxdis megobari saxelm-<br />

wifoebis mTavrobebs,<br />

romelTac Cvens qveyanaSi<br />

procesebis mSvidobian da<br />

konstituciur kalapotSi<br />

warmarTvas Seuwyves xeli.<br />

gansakuTrebiT aRniSnulia<br />

ruseTis federaciis<br />

xelmZRvanelobisa da<br />

piradad ruseTis<br />

prezidentis vladimer<br />

putinis konstruqciuli<br />

roli Seqmnili rTuli<br />

viTarebis mowesrigebaSi.<br />

premier-ministris informaciiT,<br />

aWaris re-<br />

gionSi Sesabamisi<br />

RonisZiebebi gatardeba.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

wevris uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis<br />

gansazRvruli danamatis erTi mesamedi.<br />

kanonproeqtis ganxilvam azrTa sxvadasxvaoba<br />

gamoiwvia. komitetis Tavmjdomarem xaTuna gogoriSvilma<br />

da parlamentis wevrma koba daviTaSvilma<br />

alternatiuli variantebi warmoadgines. xaTuna<br />

gogoriSvilis mier warmodgenil kanonproeqtSi<br />

parlamentis wevris uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis<br />

gansazRvruli danamati mTlianad moxsnilia<br />

da sapensio Tanxa mxolod 495 lariT aris<br />

gansazRvruli. koba daviTaSvilis azriT, sapensio<br />

Tanxam minimaluri pensiis mxolod aTmagi odenoba<br />

unda Seadginos.<br />

saproceduro sakiTxTa da wesebis komitetis<br />

sxdomaze gadawyda, saboloo teqstis Sesajereblad<br />

plenarul sxdomaze samive varianti ganixilon.<br />

19 maiss dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri<br />

politikis komitetis sxdomaze imsjeles kanonproeqtze<br />

`transportisa da komunikaciebis sferos<br />

saxelmwifo marTvisa da regulirebis wesis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis~ Taobaze.<br />

kanonis mixedviT, dawesdeba regulirebis safasuri.<br />

es iqneba mosakrebeli, romlis odenobas kanoni<br />

gansazRvravs. amis sawinaaRmdego mosazrebiT, kanonis<br />

ZalaSi Sesvla administraciebs damoukideblobas<br />

daukargavs, radgan maT gasakeTebel saqmes ukve<br />

xelisufleba gaakeTebs. `airzena~, romelmac sakonstitucio<br />

sasamarTloSi sarCeli Seitana da<br />

regulirebis safasuris daweseba gaaprotesta, Zveli<br />

mTavrobis dros bevrs wyvetda... dRes, kerZo<br />

kompaniebis survilebi ar unda iyos umTavresi.<br />

gamokveTili azrTa sxvadasxvaobis gamo, komitetis<br />

Tavmjdomaris niko lekiSvilis gancxadebiT, komiteti<br />

am sakiTxze seriozul msjelobas gaagrZelebs.<br />

19 maiss janmrTelobis dacvisa da socialur<br />

sakiTxTa komitetis sxdomaze komitetis wevrebma<br />

da Sesabamis uwyebaTa warmomadgenlebma sxdomis<br />

dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli sami kanonproeqti<br />

ganixiles. gamoTqmuli winadadebebisa da SeniSvnebis<br />

gaTvaliswinebiT, Semdegi sakomiteto sxdomisaTvis<br />

gadaido kanonproeqtis<br />

`iodis, sxva mikroelementebisa<br />

da vitaminebis<br />

deficitiT gamowveuli<br />

daavadebebis profilaqtikis<br />

Sesaxeb~ II mosmeniT<br />

ganxilva. aseve, gadaido<br />

ganxilva misgan<br />

gamomdinare kanonproeqtebisa:<br />

`saqarTvelos administraciul<br />

samarTaldarRvevaTa<br />

kodeqsSi damatebis<br />

Setanis Taobaze~<br />

da `samewarmeo saqmianobis<br />

licenziisa da nebar-<br />

Tvis gacemis safuZvlis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

damatebis Setanis<br />

Taobaze~.<br />

komitetis sxdomaze<br />

ganixiles kanonproeqtTa<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

47


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

paketi `parlamentis wevris sicocxlisa da janmrTelobis<br />

savaldebulo dazRvevis, parlamentis<br />

wevrisa da parlamentis aparatis moxelis sapensio<br />

uzrunvelyofis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebisa da damatebebis Sesaxeb~ da `saqarTvelos<br />

parlamentis wevris statusis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanis Taobaze~. kanonproeqtTa paketSi Sesatanma<br />

cvlilebebma xangrZlivi debatebi gamoiwvia.<br />

sabolood, komitetis wevrebi SeTanxmdnen, pensia<br />

gaices parlamentis wevrebze im SemTxvevaSic, Tu<br />

isini parlamentis yofil invalid wevrobamde<br />

dainvaliddnen da maSinac, Tu parlamentis wevrobis<br />

Semdeg dainvaliddnen, miuxedavad sapensio asakisa<br />

da staJis uqonlobisa. am sakiTxTan dakavSirebiT<br />

komiteti msjelobas gaagrZelebs da kanonSi<br />

Sesatani cvlilebebis saredaqcio variants ufro<br />

daxvews.<br />

komitetis sxdomaze imsjeles `dasaqmebis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis Taobazec.<br />

komitetis Tavmjdomaris moadgilem giorgi gegelaSvilma<br />

sxdomis dasasruls ganacxada, rom<br />

komitets mizanSewonilad miaCnia aRniSnuli kanonis<br />

Sesworebuli variantis gatana plenarul sxdomaze.<br />

19 maiss saqarTvelos parlamentis agrarul<br />

sakiTxTa komitetis sxdomaze komitetis wevrebma<br />

moismines soflis meurneobis saministros 2003<br />

wlis saxelmwifo biujetis Sesrulebis angariSi,<br />

romelic soflis meurneobis ministris moadgilem<br />

giorgi tyeSelaSvilma warmoadgina. misi TqmiT,<br />

`saqarTvelos 2003 wlis saxelmwifo biujetis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT soflis meurneobisa<br />

da sursaTis saministros centraluri aparatis,<br />

sistemis saqveuwyebo dawesebulebebisa da miznobrivi<br />

programebis dasafinanseblad 2003 wlis damtkicebuli<br />

gegmiT, saministros unda mieRo 19 mln.<br />

900 aTasi lari. biujetSi Setanili cvlilebebis<br />

Semdeg dazustebulma gegmam Seadgina 15 mln.<br />

103.9 aTasi lari. saidanac aTvisebulia dazustebuli<br />

gegmis 60,4 +., 2003 wlis biujetiT soflis<br />

meurneobisa da sursaTis sferoSi programebis<br />

dafinanseba srulad ver ganxorcielda, moxerxda<br />

mxolod veterinaruli departamentis, mcenareTa<br />

dacvis samsaxurisa da melioraciis departamentis<br />

programebis dafinanseba.<br />

agrarul sakiTxTa komitetis Tavmjdomarem<br />

giorgi xeviaSvilma finansTa saministros TxovniT<br />

mimarTa, warmoadginos informacia soflis meurneobisa<br />

da sursaTis saministros mimdinare xarjebis<br />

dafinansebis Sesaxeb. misi TqmiT, rTulia 2003<br />

wlis Seusrulebeli biujetis gamo axal xelisuflebas<br />

pasuxismgebloba daakisro.<br />

komitetis sxdomaze 2003 wlis biujetis mixedviT<br />

soflis meurneobisa da sursaTis saministros<br />

mier gaweuli muSaoba damakmayofileblad Sefasda.<br />

19 maiss parlamentis Tavdacvisa da uSiSroebis<br />

komitetis sxdoma komitetis mier momzadebuli<br />

kanonproeqtis `ndobis jgufis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />

Taobaze~ ganxilvas daeTmo. kanonproeqtis Tanaxmad,<br />

ndobis jgufi Semdegnairad dakompleqtdeba -<br />

plenaruli sxdoma<br />

SemuSavdeba kanoni aWaris<br />

avtonomiuri respublikis<br />

Sesaxeb da amasTan<br />

dakavSirebiT cvlilebebi<br />

Seva saqarTvelos<br />

konstituciaSi. `Sesabamisi<br />

RonisZiebebis gata-<br />

rebis Semdeg gamoiricxeba<br />

yvela is problema, rac<br />

aWaris regionTan<br />

mimarTebaSi aqamde arse-<br />

bobda~,- ganacxada zurab<br />

Jvaniam.<br />

plenaruli sxdomis<br />

meore naxevari<br />

`2004<br />

wlis saxelmwifo biujetis~<br />

proeqtis ganxilvas<br />

daeTmo. premier-<br />

ministrma zurab Jvaniam<br />

dafinansebis mTavar prio-<br />

ritetebze isaubra. esenia:<br />

socialuri sfero,<br />

Tavdacva da energetika.<br />

misi TqmiT, biujetis<br />

deficiti 307 mln lars<br />

Seadgens da igi<br />

megobari<br />

qveynebidan Semosuli<br />

daxmarebebiT Seivseba.<br />

biujetis xarjviTi<br />

nawili 1 mlrd. 728 mln.<br />

laria, Semosavlebi - 1<br />

mlrd. 421 mln. lari.<br />

wlevandeli biujetis<br />

xarjviTi nawili, 2003<br />

wlis biujetTan<br />

SedarebiT, 463 mln.<br />

lariT gaizarda. 36 mln.<br />

lari sapensio<br />

davalianebebis dafarvisTvis<br />

aris gaTvalis-<br />

winebuli.<br />

rac Seexeba maRalmTian<br />

regionebSi dasaqmebuli<br />

adamianebis xelfasebze<br />

50%-iani danamatis<br />

dawesebas, am normis<br />

Semotana, gardamavali<br />

biujetis<br />

parametrebis<br />

gaTvaliswinebiT, 2005<br />

wlis ianvramde gadaido.<br />

proeqtze msjeloba<br />

didxans gagrZelda. deputatTa<br />

SekiTxvebs pasuxi<br />

gasca finansTa mi-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

48


plenaruli sxdoma<br />

nistrma zurab noRai-<br />

delma.<br />

8 maiss plenaruli<br />

sxdoma `2004 wlis sa-<br />

xelmwifo biujetis~<br />

proeqtis ganxilvas daeT-<br />

mo. safinanso-sabiujeto<br />

komitetis Tavmjdomarem<br />

roman gociriZem, romelic<br />

mTavrobis mier Se-<br />

Tavazebuli biujetis<br />

proeqts skeptikurad uyu-<br />

rebda, aWaris problemis<br />

mogvarebis Semdeg, azri<br />

Seicvala. misi azriT,<br />

radgan aWara ukve<br />

saxelmwifos erTian sivr-<br />

ces eqvemdebareba,<br />

Sesabamisad, regionidan<br />

Semosavlebic meti iqneba.<br />

biujetSi reformebis<br />

dafinansebis fondi unda<br />

Caidos. detalurad unda<br />

aucileblad gaiweros is<br />

proeqtebi, romlebic<br />

sagareo wyaroebidan<br />

finansdeba. privatizebis<br />

procesis fexdafex,<br />

biujetis 20 mln. lariT<br />

Sevseba igegmeba.<br />

amavdroulad, roman<br />

gociriZis ganmartebiT,<br />

mTavrobam unda<br />

warmoadginos im qonebis<br />

nusxa, ris safuZvelzec<br />

Tanxis amoRebas dagegmavs.<br />

aseve, SeZlebisdagvarad,<br />

Sesacvlelia pensiebis<br />

davalianebisa da<br />

xelfasebis gazrdis<br />

uzrunvelyofac.<br />

komitetis<br />

Tavmjdomaris SefasebiT,<br />

wleuls ekonomikis maC-<br />

veneblis zrda 6%-iT<br />

aris dagegmili. Tu pir-<br />

veli kvartalis Sedegebs<br />

gaviTvaliswinebT, am<br />

matebam, SesaZloa, 10%-s<br />

miaRwios. roman<br />

gociriZem isaubra im<br />

sferoebzec, romlebic<br />

saxelmwifo biujetidan<br />

aRar unda finansdebodes.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

jgufs uxelmZRvanelebs Tavdacvisa da uSiSroebis<br />

komitetis Tavmjdomare, wevrebi ki airCevian<br />

saparlamento umravlesobidan - sami da opoziciuri<br />

fraqciidan - erTi wevri.<br />

komitetis sxdomaze ganixiles kanonproeqti `saxelmwifo<br />

uSiSroebis samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~. igi<br />

aWarisa da afxazeTis avtonomiur respublikebSi<br />

uSiSroebis saministroebis gauqmebas isaxavs miznad.<br />

komitetis wevrebma kanonproeqtis plenarul sxdomaze<br />

ganxilvas erTxmad dauWires mxari.<br />

19 maiss gaimarTa parlamentis saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis komitetis sxdoma, romelsac<br />

komitetis Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili<br />

uZRveboda.<br />

sxdomaze imsjeles saqarTvelos generaluri<br />

prokuroris werilze, romelSic igi parlamentisgan<br />

parlamentis wevris giorgi kenWaZis binis Cxrekisa<br />

da misTvis aRkveTis RonisZiebis saxiT dapatimrebis<br />

SefardebisaTvis sasamarTlosadmi mimarTvaze<br />

Tanxmobas iTxovda. komitetis wevrebs damatebiTi<br />

informacia generaluri prokuroris pirvelma moadgilem<br />

giorgi janaSiam da generaluri prokuraturis<br />

sagamoZiebo nawilis ufrosma giorgi lacabiZem<br />

miawodes. rogorc maT aRniSnes, parlamentari<br />

giorgi kenWaZe baTumeli biznesmenis amiran<br />

mamuCaZisTvis didi odenobiT Tanxis gamoZalvis<br />

faqtze daakaves da igi uSiSroebis sagamoZiebo<br />

izolatorSi imyofeba. arsebuli informaciiT,<br />

kenWaZis mier Cadenili danaSauli dadasturebulia<br />

rogorc dazaralebulis mier, ise sxva mtkicebulebebiT.<br />

komitetis Tavmjdomaris moadgilem akaki boboxiZem<br />

da komitetis wevrma koba daviTaSvilma<br />

saboloo gadawyvetilebis miRebamde dakavebul<br />

parlamentar giorgi kenWaZisgan informaciis miReba<br />

moiTxoves. rogorc xaTuna gogoriSvilma aRniSna,<br />

komitetSi informaciis wardgena mis advokats<br />

dabrkolebis gareSe SeeZlo, Tumca, generaluri<br />

prokuraturidan miRebuli informaciiT, parlamentarma<br />

advokatis ayvanaze uari Tqva. adamianis<br />

uflebaTa da samoqalaqo integraciis komitetis<br />

Tavmjdomarem elene TevdoraZem ganacxada, rom<br />

igi isargeblebs kanoniT miniWebuli uflebiT da<br />

dakavebul deputats aucileblad moinaxulebs.<br />

komitetis wevrebis umravlesobam gamoxata azri,<br />

rom danaSauli aravis unda epatios, miT ufro,<br />

mmarTveli partiis wevrs. Sesabamisad, komitetma<br />

gadawyvita, parlamentis biuros warudginos dadgenilebis<br />

proeqti, romliTac saqarTvelos<br />

generalur prokuraturas miecema parlamentis wevris<br />

giorgi kenWaZis binis Cxrekisa da misTvis aRkveTis<br />

RonisZiebis saxiT dapatimrebis Sefardebis Taobaze<br />

sasamarTlosaTvis mimarTvis ufleba, amasTanave<br />

biuroze imsjeleben parlamentis plenarul sxdomaTa<br />

dRis wesrigSi sakiTxis Setanis Taobaze. komitetis<br />

gadawyvetilebas mxari dauWira 13-ma deputatma,<br />

winaaRmdegi aravin iyo. parlamentarma koba davi-<br />

TaSvilma Tavi Seikava.<br />

komitetma miiRo saboloo gadawyvetileba parlamentis<br />

plenarul sxdomaze Tu rogori saxiT<br />

waradginos kanonproeqti `parlamentis wevris sicocxlisa<br />

da janmrTelobis savaldebulo dazRvevis,<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

49


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

parlamentis wevrisa da<br />

parlamentis aparatis moxelis<br />

sapensio uzrunvelyofis<br />

Sesaxeb~ saqar-<br />

Tvelos kanonSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis<br />

Setanis Sesaxeb~. komitetis<br />

wevrebma gaiziares<br />

xaTuna gogoriSvilis sakanonmdeblo<br />

iniciativa<br />

da, axali kanonproeqtis<br />

mixedviT daadgines, rom<br />

parlamentis wevris samsaxurebrivi<br />

pensia yofili<br />

parlamentis wevrs miecema<br />

moqmedi parlamentis wevris<br />

xelfasis sruli<br />

odenoba am saxiT kanonproeqtis<br />

plenarul<br />

sxdomaze gatanas komitetis<br />

12-ma wevrma, dauWira<br />

mxari, winaaRmdegi iyo - 2. aRniSnuli kanonproeqtis<br />

miRebis Semdeg komiteti sxva kategoriis muSakTa<br />

pensiebis mowesrigebazec imuSavebs.<br />

iusticiis saministros iuridiuli departamentis<br />

ufrosma dimitri ZagniZem komitetis sxdomaze<br />

gansaxilvelad gamoitana kanonproeqti `sajaro<br />

samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis Setanis Taobaze~. premierministri<br />

am kanonproeqtis parlamentSi riggareSe<br />

sxdomaze ganxilvas iTxovs. rogorc komitetis<br />

Tavmjdomarem aRniSna, miuxedavad imisa, rom kanonproeqti<br />

mniSvnelovan institucionalur cvlilebebs<br />

iTvaliswinebs, mas kidev sWirdeba gadamuSaveba<br />

da komiteti mis ganxilvas mimdinare kviris<br />

sesiaze mxars ver dauWers. kanonproeqti iusticiis<br />

saministros daubrundeba.<br />

19 maiss gaimarTa iuridiul sakiTxTa komitetis<br />

sxdoma, romelsac komitetis Tavmjdomare levan<br />

beJaSvili uZRveboda. sxdomis muSaobaSi monawileobdnen<br />

iusticiis sabWos, sxva samsaxurebisa da<br />

uwyebebis warmomadgenlebi.<br />

komitetis wevrebma ganixiles is kanonproeqtebi,<br />

romelTa parlamentis plenarul sxdomaze gatana<br />

igegmeba. kanonmdeblebma kidev erTxel imsjeles<br />

saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWos amoqmedebasTan<br />

dakavSirebul kanonproeqtTa paketze, romelic<br />

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos, saqarTvelos<br />

saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri<br />

pasuxismgeblobisa da disciplinuri samar-<br />

Talwarmoebis, saqarTvelos saerTo sasamarTloebSi<br />

saqmeTa ganawilebisa da uflebamosilebis sxva<br />

mosamarTleTaTvis dakisrebis wesis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonebSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanas iTvaliswinebs.<br />

gansakuTrebuli kamaTis sagani gaxda disciplinaruli<br />

devnis aRZvris uflebis sakiTxi. deputatebis<br />

umravlesobis azriT, disciplinaruli devnis<br />

aRZvris ufleba ar unda hqondes uzenaesi da<br />

saolqo sasamarTloebis Tavmjdomareebs, radganac<br />

amas mosamarTleebze garkveuli zemoqmedebis moxdena<br />

SeuZlia, maSin, rodesac mosamarTle damoukidebeli<br />

unda iyos da mxolod kanons emorCilebodes.<br />

plenaruli sxdoma<br />

esenia: profesiul-<br />

teqnikuri saswavleblebi,<br />

erovnuli sainvesticio<br />

aparati, soflis meur-<br />

neobisa da jandacvis<br />

sferoSi arsebuli arara-<br />

cionaluri proeqtebi.<br />

sxdomis meore naxe-<br />

varSi biujetis proeqtis<br />

ganxilva gagrZelda. koba<br />

daviTaSvilis SefasebiT,<br />

es biujeti gadasaxadebis<br />

liberalizacias ar<br />

iTvaliswinebs, masSi<br />

detalurad ar aris<br />

gawerili, ra Tanxa raSi<br />

daixarjeba.<br />

am proeqtis<br />

miReba korufciis<br />

legalizaciis xelSewyoba<br />

iqneba, radgan Tu masSi<br />

saxelmwifo<br />

moxeleebisTvis saarsebo<br />

minimumi gaTvaliswi-<br />

nebuli ar iqneba, amiT<br />

moxeleebs korufciisken<br />

vubiZgebT. `mTavroba im<br />

fics gvatexinebs,<br />

romelic xalxs miveciT.<br />

is dapireba, rom<br />

sagadasaxado liberali-<br />

zacias movaxdendiT da<br />

mcire mewarmeebs 2 wliT<br />

gadasaxadisgan gavaTavi-<br />

suflebdiT, am biujetSi<br />

asaxuli ar aris, gamodis,<br />

rom amomrCeveli<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

50


28 maiss gaimarTa parlamentis iuridiul<br />

sakiTxTa komitetis sxdoma, romelsac komitetis<br />

Tavmjdomare levan beJaSvili uZRveboda.<br />

iusticiis ministris moadgilem kote varZela-<br />

Svilma komitetis sxdomaze I mosmeniT gansaxilvelad<br />

warmoadgina ~saxelmwifo reestris Sesaxeb~ kanonproeqtis<br />

Tanmdev kanonproeqtTa paketi. saxelmplenaruli<br />

sxdoma<br />

movatyueT;~ - ganacxada<br />

koba daviTaSvilma.<br />

iTqva,<br />

rom aseTi biujetis<br />

pirobebSi sasamarTlo<br />

xelisufleba<br />

gauqmebisaTvis aris<br />

ganwiruli, imitom, rom<br />

sasamarTlom ra<br />

gadawyvetilebac<br />

unda<br />

miiRos, ar aRsruldeba,<br />

radgan aRsrulebis<br />

fondSi mxolod 2 mln.<br />

lari devs. aseTi mdgo-<br />

mareobiT ki konstituciis<br />

42-e muxli irRveva.<br />

fraqciis `memarjvene<br />

opozicia mrewvelebi,<br />

axlebi~-is wevrma zurab<br />

tyemalaZem aRniSna, rom<br />

fraqcia biujetis xuTas<br />

mln.-mde gazrdas mxars<br />

uWers, Tumca, pirveli<br />

kvartalis Sedegebis mixedviT,<br />

es tendencia rea-<br />

lurad ar SeiniSneba.<br />

mosaxleobis winaSe<br />

uxerxulia, rom meanabreTa<br />

da stiqiiT dazara-<br />

lebulTaTvis proeqtSi<br />

araferi devs.<br />

saparlamento umravle-<br />

sobis lideris maia<br />

nadiraZis gancxadebiT, es<br />

politikuri datvirTvis<br />

mqone dokumentia da<br />

Sefasebebis gakeTebisas<br />

mis kolegebs swored es<br />

aRar axsovT. nu<br />

dagvaviwydeba, rom es<br />

xelisufleba 6 Tvea, rac<br />

arsebobs da man ukve ori<br />

revolucia moaxdina.<br />

cxovreba grZeldeba,<br />

mosaxleobis mdgomareoba<br />

ukeTesobisken icvleba.<br />

xelisufleba qveynis<br />

winaSe aRebul<br />

valdebulebebs asrulebs.<br />

amiT nebismieri sxva<br />

xelisufleba iamayebda.<br />

unda gvaxsovdes, saidan<br />

movdivarT, ras vakeTebT da<br />

aq risTvis varT~, -<br />

ganacxada umravlesobis<br />

liderma.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

xangrZlivi msjelobis Semdeg komitetis wevrebi<br />

SeTanxmdnen, rom kanonTan mimarTebaSi mosamarTleebze<br />

disciplinaruli devnis aRZvris ufleba<br />

iusticiis umaRles sabWos mieniWos da es vada<br />

jerjerobiT 2005 wlis 1 ianvramde ganisazRvros.<br />

komiteti mxars dauWers sadisciplino komisiis<br />

wevrTa ricxvis rvamde gazrdas.<br />

komitetis wevrebma ganixiles, agreTve, kanonproeqtebi<br />

`normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />

Taobaze~, `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />

Taobaze~ da `saxelmwifo reestris Sesaxeb~.<br />

20 maiss parlamentis ganaTlebis, mecnierebis,<br />

kulturisa da sportis komitetis sxdomaze saqarTvelos<br />

`saxelmwifo himnis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

organuli kanonis proeqti ganixiles.<br />

sxdomas komitetis Tavmjdomare levan berZeniSvili<br />

uZRveboda.<br />

proeqti kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis<br />

ministrma giorgi gabaSvilma warmoadgina. damswre<br />

sazogadoebam saqarTvelos saxelmwifo himni moismina.<br />

kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros<br />

xelmZRvanelma muSakebma, sazogadoebriobis warmomadgenlebma<br />

urTierTsapirispiro mosazrebebi gamoTqves.<br />

sakomiteto mosmenis dasasruls, ganaTlebis,<br />

mecnierebis, kulturisa da sportis komitetis<br />

wevrebma 8 momxre da 6 winaaRmdegi, kenWi uyares<br />

`saqarTvelos saxelmwifo himnis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

organuli kanonis proeqtis parlamentis uaxloes<br />

plenarul sxdomaze gatanas.<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

51


k o m i t e t e b i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

wifo reestris warmoebis wesis da formis<br />

axleburad gansazRvram moqmed kanonebSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis Setanis aucilebloba<br />

gamoiwvia. cvlilebebi da damatebebi Sedis:<br />

saregistracio mosakreblis; saxelmwifo baJis;<br />

saqarTvelos moqalaqeebis saqarTvelodan droebiT<br />

gasvlis da saqarTveloSi Semosvlis wesebis;<br />

emigraciis; imigraciis; ucxoelTa samarTlebrivi<br />

mdgomareobis; saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi<br />

mcxovreb ucxoelTa registraciisa da<br />

piradobis dadasturebis; samoqalaqo aqtebis<br />

registraciis Sesaxeb kanonebSi da samoqalaqo<br />

da samoqalaqo saproceso kodeqsebSi.<br />

komitetis wevrebi moqmed kanonmdeblobaSi<br />

cvlilebebis aucileblobas daeTanxmnen, Tumca,<br />

calkeul sakiTxebTan dakavSirebiT SeniSvnebi<br />

gamoTqves. aqve aRiniSna, rom am sakiTxebis detaluri<br />

ganxilva kanonproeqtebis mosmenisas Sedgeba da<br />

mousmenen Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenelsac,<br />

vinaidan warmodgenili cvlilebebis<br />

mixedviT, sapasporto samsaxuri am uwyebidan gamodis<br />

da iusticiis saministros daqvemdebarebaSi gadadis.<br />

sabolood, komitetis wevrebma mizanSewonilad<br />

miiCnies kanonproeqtTa paketis plenarul sxdomaze<br />

I mosmeniT gatana.<br />

~normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />

da ~sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />

kanonproeqtTa avtorebma deputatebis mier gamoTqmuli<br />

SeniSvnebisa da winadadebebis mniSvnelovani<br />

nawili gaiziares, parlamentis plenarul sxdomaze<br />

I mosmenisaTvis maT gatanas mxari dauWires.<br />

iuridiul sakiTxTa komitetis Tavmjdomaris<br />

moadgilem giorgi bokeriam gansaxilvelad gamoitana<br />

~sityvisa da presis Tavisuflebis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonis proeqti. momxseneblis azriT,<br />

am kanonproeqtis ZiriTadi principebi parlamentis<br />

mier 1999 wels I mosmeniT miRebuli kanonproeqtisagan<br />

arsebiTad ar gansxvavdeba da kolegebs<br />

mouwoda, rom warmodgenili kanonproeqti pirdapir<br />

II mosmeniT ganixilon. komitetis wevris nika<br />

gvaramias gancxadebiT, kanonproeqti iuridiuli<br />

TvalsazrisiT dasaxvewia da Tumca, masSi bevri<br />

saintereso ideaa, ukeTesi iqneboda, Tuki komiteti<br />

ganxilvis safuZvlad I mosmeniT miRebul proeqts<br />

aiRebda. rogorc deputatma giorgi cagareiSvilma<br />

aRniSna, kanonproeqtis mimarT safuZvliani SeniSvnebi<br />

aqvs fraqcias ~memarjvene opoziciasac~. xanmokle<br />

diskusiis Semdeg, kanonproeqtis ganxilva komitetis<br />

Semdegi sxdomisTvis gadades.<br />

28 maiss saqarTvelos parlamentis janmrTelobis<br />

dacvisa da socialur sakiTxTa komitetis sxdomaze,<br />

romelsac komitetis Tavmjdomare giorgi wereTeli,<br />

komitetis wevrebi, deputatebi, janmrTelobis<br />

dacvisa da socialuri uzrunvelyofis saministros<br />

warmomadgenlebi eswrebodnen, saqarTvelos parlamentis<br />

mier wina periodSi misaRebi kanonproeqtebi<br />

ganixiles, romelTa iniciatoric janmrTelobis<br />

dacvisa da socialur sakiTxTa komiteti iyo.<br />

amas daemata axali kanonproeqtebi: `samedicinosocialuri<br />

eqspertizis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />

plenaruli sxdoma<br />

premier-ministrma zurab<br />

Jvaniam Tavis gamosv-<br />

laSi xazgasmiT aRniSna,<br />

rom biujetis Semosav-<br />

lebis 45%-iT gazrda<br />

aseT mokle droSi, miT<br />

umetes, revoluciidan or<br />

TveSi, ver moxdeboda,<br />

amdenad, deputatTa<br />

amgvari kritikuli<br />

damokidebuleba misTvis<br />

miuRebelia. xolo<br />

mosazreba, TiTqos<br />

biujetis proeqts, saerTa-<br />

Soriso savaluto fondis<br />

zewolis Sedegad viRebT,<br />

gaumarTlebelia, radgan<br />

saqarTvelo damokide-<br />

bulia bevr saerTaSoriso<br />

organizaciaze, romelic<br />

swored am fondis<br />

programebis aRdgeniT<br />

aris dainteresebuli.<br />

`biujetis am reJimSi<br />

miReba Cvens interesebSi<br />

Sedis. roca moTxovnebs<br />

ayenebT, unda miuTiToT<br />

maTi dafinansebis wyaroc.<br />

Tu migaCniaT, rom sindisi<br />

gqejniT, maSin am biujets<br />

xmas saerTod nu miscemT~,<br />

- ganacxada premier-<br />

ministrma.<br />

11 maiss parlamentis<br />

riggareSe sxdoma<br />

gaimarTa.<br />

deputatebma, 161 xmiT<br />

16-is winaaRmdeg, `saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujeti~ ga-<br />

martivebuli wesiT, erTi<br />

mosmeniT miiRes.<br />

amas win uswrebda komitetebis<br />

Tavmjdomareebis,<br />

parlamentis fraq-<br />

ciaTa liderebisa da<br />

calkeuli deputatebis<br />

gamosvlebi. komitetis<br />

Tavmjdomareebma biujetis<br />

miRebis aucileblobaze<br />

isaubres da aRniSnes, rom<br />

parlamentis komitetebis<br />

daskvnebSi gamoTqmuli<br />

SeniSvnebi da winadadebebi<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

52


plenaruli sxdoma<br />

mTavrobam biujetis dap-<br />

rogramebisas, ZiriTadad<br />

gaiTvaliswina. saparlamento<br />

fraqciis `memarjvene<br />

opozicia-mrewvelebi,<br />

axlebi~-s Tavmjdo-<br />

marem daviT gamyreliZem<br />

deputatebs biujetis mi-<br />

Rebisgan Tavis Sekaveba<br />

SesTavaza. misi gancxa-<br />

debiT, proeqtis xarjviTi<br />

nawili srulyofilad ar<br />

aris gawerili da<br />

sferoebis mixedviT arc<br />

Tanxebia detalurad<br />

gadanawilebuli.<br />

gamWvirvaloba aklia<br />

socialur anaricxebsac,<br />

rac, ZiriTadad,<br />

maRalmTiani regionebis<br />

mosaxleobas daazaralebs.<br />

pensionerTaTvis daxma-<br />

rebis gazrdis sakiTxs<br />

Seexo maJoritari depu-<br />

tati koba daviTaSvili.<br />

man mTavrobas winasaar-<br />

Cevno valdebulebebi da<br />

dapirebebi Seaxsena.<br />

Semajamebel gamosvlaSi<br />

premier-ministrma zurab<br />

Jvaniam saxelmwifo<br />

biujetis miRebis<br />

aucileblobaze isaubra<br />

da aRniSna, rom wlevan-<br />

deli biujetis proeqtSi,<br />

wina welTan SedebiT,<br />

Tanxebi 43%-iT aris<br />

gazrdili, Tumca, es idea-<br />

lurad mainc ar iTvleba<br />

da biujetis gardamavali<br />

periodis Taviseburebebi<br />

axasiaTebs. misive<br />

gancxadebiT, biujeti ori<br />

Tvis Semdeg<br />

gadaxalisdeba, ris<br />

garantiasac saerTaSoriso<br />

savaluto fondTan<br />

daxmarebis programebis<br />

aRdgena iZleva.<br />

finansTa ministrma<br />

zurab noRaidelma deputatebs<br />

warudgina kanonproeqti<br />

`Sromis kanonTa<br />

kodeqsSi cvlile-<br />

bebisa da damatebebis<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

da `samedicino da farmacevtuli saqmianobis<br />

licenzirebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis<br />

Setanis Taobaze~.<br />

komitetis wevrebma azrTa gaziarebis, gamoTqmuli<br />

SeniSvnebisa da winadadebebis gaTvaliswinebiT,<br />

komitetis aparatis pasuxismgebel pirebs samuSao<br />

gegmis Sedgena daavales, romelSic parlamentis<br />

wina periodSi misaRebi kanonproeqtebi Seva.<br />

janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa<br />

komitetis wevrTa iniciativiT kanonproeqtebSi:<br />

`samedicino-socialuri eqspertizis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~ da<br />

`samedicino da farmacevtuli saqmianobis licenzirebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis<br />

Setanis Taobaze~ Sesworebebi Seva.<br />

31 maiss agraruli komitetis sxdomaze 2005<br />

wlis saxelmwifo biujetis~ proeqtis ZiriTadi<br />

parametrebisa da mimarTulebebis Sesaxeb informacia<br />

soflis meurneobis ministris moadgilem giorgi<br />

tyeSelaSvilma warmoadgina. misi TqmiT, 2005<br />

wlis saxelmwifo biujetis proeqtiT, Semdegi<br />

prioritetuli programebis dafinanseba igegmeba:<br />

`mcenareTa dacvis~; `epizootiis sawinaaRmdego<br />

RonisZiebebis~; `sursaTiT uzrunvelyofisaTvis wylis<br />

marTvis (miwebis melioraciis) kompleqsuri ganvi-<br />

Tarebisa~ da `Cais programis~. giorgi tyeSelaSvilma<br />

komitetis wevrebs soflis meurneobis saministros<br />

gaangariSebiT saxelmwifo biujetis proeqtis zrdis<br />

maCveneblebi gaacno: 2005 wels - 27 mln. lari,<br />

2006 wels - 29 mln. lari, xolo 2007 wels - 29<br />

mln. lari.<br />

deputatTa azriT, momavali wlis biujetSi<br />

aucileblad unda iqnes gaTvaliswinebuli iseTi<br />

prioritetuli da wamyvani dargebis dafinanseba,<br />

rogoricaa meabreSumeoba, meRvineoba, eTerzeTebisa<br />

da rZis produqtebis warmoeba da realizebis<br />

xelSewyoba. sakanonmdeblo organom uaxloes momavalSi<br />

liberaluri sagadasaxado kodeqsi unda<br />

SeimuSaos, raTa adgilobrivi bazris dacva<br />

uzrunvelyos. aseve, unda amoqmeddes kanoni `sezonuri<br />

tarifebis Sesaxeb~.<br />

agraruli komitetis Tavmjdomaris giorgi xeviaSvilis<br />

gancxadebiT, komitetis daskvnis mixedviT,<br />

soflis meurneobis saministros mier warmodgenili<br />

momavali wlis saxelmwifo biujetis parametrebi<br />

da mimarTulebebi proeqtSi arasakmarisad detalurad<br />

aris warmodgenili. aseve, saWiroa soflis<br />

meurneobis saministrosa da soflis meurneobis<br />

mecnierebaTa akademiisa da agraruli komitetis<br />

Camoyalibebuli azris gaTvaliswinebiT samuSao<br />

jgufi Seiqmnas, romelic 2005 wlisaTvis dasafinansebel<br />

programebs erTobliv konsultacias<br />

gauwevs. samuSao jgufs agraruli komitetis<br />

wevri zurab cqitiSvili uxelmZRvanelebs.<br />

k o m i t e t e b i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

53


p r e s k o n f e r e n c i a<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

20 maiss parlamentis wevrma, saqarTvelos saxelmwifo<br />

atributikis problemaTa Semswavleli da winadadebaTa<br />

SemmuSavebeli droebiTi saxelmwifo komisiis Tavmjdomarem<br />

eldar Sengelaiam preskonferenciaze saxelmwifo gerbis<br />

da gerbis devizis proeqtebis konkursSi gamarjvebuli<br />

avtorebis identificireba sajarod moaxdina. saxelmwifo<br />

gerbis gamarjvebul avtorad mxatvar-heraldikosi mamuka<br />

gongaZe dasaxelda. gamarjvebuli gerbis devizia `Zala<br />

erTobaSia~. igi ori avtoris, valeri baxtaZisa da Tamaz<br />

nanitaSvilis mieraa SeTavazebuli.<br />

gamarjvebuli gerbis proeqtTan dakavSirebiT, komisiis<br />

wevrebma mcireodeni SeniSvnebi gamoTqves.<br />

29 aprils<br />

gaimarTa parlamentis evropasTan integraciis<br />

komitetis Tavmjdomaris daviT baqraZisa da misi<br />

moadgilis nikoloz CubiniSvilis preskonferencia, romelsac<br />

gacnobiTi xasiaTi hqonda. am mowvevis parlamentis axali<br />

komitetis muSaobis mTavari principebi iqneba politikuri<br />

da ekonomikuri reformebi, samxedro aRmSenebloba, adamianis<br />

uflebaTa dacva, qveynis sagareo kursis gansazRvra.<br />

daviT baqraZem ganacxada: `am komitetis Seqmna warmoadgens<br />

mkafio politikur signals, rom saqarTvelo<br />

evrostruqturebSi gasaerTianeblad realurad iwyebs<br />

muSaobas~. komitetis Tavmjdomaris prognoziT, saqarTvelos<br />

evrostruqturebis wevrobis oficialuri statusis<br />

mopovebisaTvis oTxi weli dasWirdeba, komiteti yvela<br />

Rones ixmars am procesis daCqarebisaTvis.<br />

dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri politikis<br />

komitetis sxdomaze energotarifis SesaZlo gazrdasTan<br />

dakavSirebiT komitetis wevrTa mxridan kritikuli<br />

gancxadebebi gakeTda. 3 maiss ki komitetis Tavmjdomarem<br />

niko lekiSvilma specialuri preskonferencia moiwvia,<br />

romelzec aRniSna, rom qveynis ganviTarebis am etapze,<br />

rodesac xelisuflebam socialuri sfero prioritetad<br />

gamoacxada, ss ~Telasis~ mier semekSi wardgenili ganacxadis<br />

safuZvelze energotarifis 5 TeTriT gazrda politikuri<br />

gancxadebaa. ss `TelasTan~ am sakiTxis gamo dargobrivi<br />

ekonomikisa da ekonomikuri politikis komiteti molaparakebebs<br />

daiwyebs. mTavaria, sakiTxis swori ganxilva<br />

moxdes da energotarifis gazrdis procesi SeCerdes, -<br />

ganacxada preskonferenciaze niko lekiSvilma.<br />

31 maiss parlamentis wevrma, zugdidis maJoritarma<br />

deputatma goCa fifiam preskonferencia gamarTa. deputatis<br />

gancxadebiT saqarTveloSi ucxouri investiciis didi<br />

raodenobiT Semosvla intervenciis tolfasia. misi mtkicebiT,<br />

amis Sedegad, Cveni qveyana politizirebul finansebs<br />

miiRebs. man Jurnalistebs Tavisi iniciativa gaacno _<br />

qarTvel biznesmenTa mxridan axali erovnuli moZraobis<br />

- `saqarTvelos biznesis dacvis<br />

sazogadoebis~ Seqmnis Sesaxeb.<br />

aq gaerTiandebian is biznesmenebi,<br />

vin ucxouri investiciebis<br />

Semosvlas erTmniSvnelovnad<br />

ar eTanxmebian.<br />

goCa fifias gancxadebiT,<br />

aseTi investiciebi qveynis<br />

damoukideblobas xels ar<br />

Seuwyobs - `ar minda, afxazeTi<br />

da samaCablo garigebis gziT<br />

davibrunoT~, - aRniSna man.<br />

plenaruli sxdoma<br />

Setanis Taobaze~. am ka-<br />

nonproeqtis Tanaxmad,<br />

maRalmTiani mosaxleobi-<br />

saTvis 50%-iani sapensio<br />

danamatis gazrda 2005<br />

wlis 1 ianvramdea gada-<br />

debuli. kanonproeqti<br />

parlamentma I mosmeniT<br />

miiRo.<br />

sxdomaze kanonmdeblebma<br />

ganixiles kanonproeqti<br />

`sacxovrebeli sadgomiT<br />

sargeblobisas<br />

warmoSobili urTier-<br />

Tobebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlile-<br />

bebis Setanis Taobaze~.<br />

iuridiul sakiTxTa<br />

komitetis Tavmjdomaris<br />

levan beJaSvilis infor-<br />

maciiT, parlamentis 2003<br />

wlis 5 dekembris dad-<br />

genilebis safuZvelze,<br />

Tbilisis meriis Sesabamis<br />

saqalaqo samsaxurs ori<br />

Tvis vadaSi Tbilisis<br />

teritoriaze im pirebis<br />

aRricxva daevala,<br />

romelTac xelSekrulebis<br />

safuZvelze sacxovrebel<br />

farTobze mesakuTrisa da<br />

mosargeblis uflebamova-<br />

leobani gaaCniaT.<br />

komitetis Tavmjdomaris<br />

gancxadebiT, aRniSnuli<br />

monacemebis Segroveba da<br />

sakiTxis Seswavla Sromatevadi<br />

da rTuli pro-<br />

cesia. amitom komitets<br />

mizanSewonilad miaCnia,<br />

vadis gadaweva 2004 wlis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

54


plenaruli sxdoma<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

1 oqtombramde. depu-<br />

tatebma kanonproeqti I<br />

mosmeniT miiRes.<br />

amiT riggareSe sxdomam<br />

muSaoba daasrula.<br />

18 maiss parlamentis<br />

plenarul sxdomas,<br />

parlamentis Tavmjdomaris<br />

moadgile mixeil<br />

maWavariani uZRveboda,<br />

dRis wesrigis<br />

damtkicebis Semdeg, iuridiuli<br />

komitetis Tavm-<br />

jdomarem levan<br />

beJaSvilma deputatebs<br />

warudgina dadgenilebis<br />

proeqti `saqarTvelos<br />

konstituciuri kanonis<br />

proeqtebis: `aWaris av-<br />

tonomiuri respublikis<br />

statusis Sesaxeb~ da<br />

saqarTvelos konstitu-<br />

ciaSi damatebebis Setanis<br />

Sesaxeb~ sayovelTao<br />

saxalxo ganxilvis<br />

saorganizacio komisiis<br />

Seqmnis Taobaze~.<br />

kanonis proeqtebi orpalatiani<br />

umaRlesi sab-<br />

Wos Seqmnas iTvaliswinebs.<br />

qveda palata - war-<br />

momadgenelTa palata _<br />

politikur partiaTa<br />

warmomadgenlobas uzrun-<br />

velyofs da deputatTa<br />

arCeva proporciuli<br />

sistemiT ganisazRvreba.<br />

zeda palata - res-<br />

publikis palata _<br />

raionebisa da qalaqebis<br />

warmomadgenlebiT dakomp-<br />

leqtdeba, radgan arCeva<br />

maJoritaruli sistemiT<br />

moxdeba. aWaris<br />

avtonomiuri respublikis<br />

ministrTa sabWo aWaris<br />

avtonomiuri respublikis<br />

umaRlesi aRmasrulebeli<br />

organo gaxdeba. proeqtis<br />

mixedviT, saqarTvelos<br />

prezidents aWaris avto-<br />

nomiur respublikaSi<br />

saxelmwifo rwmunebulis<br />

daniSvnis ufleba eZleva.<br />

s x v a d a s x v a<br />

26 aprils<br />

gaimarTa saqarTvelos VI mowvevis<br />

parlamentis biuros pirveli sxdoma, romlis<br />

muSaobaSi monawileobdnen biuros wevrebi -<br />

fraqciaTa xelmZRvanelebi da parlamentis mier<br />

ukve damtkicebuli komitetebis Tavmjdomareebi.<br />

biuros sxdomas uZRveboda parlamentis Tavmjdomare<br />

nino burjanaZe.<br />

biuros wevrebma, ZiriTadad, organizaciul<br />

sakiTxebze imsjeles. parlamentis Tavmjdomarem<br />

sakanonmdeblo saqmianobis koordinireba parlamentis<br />

Tavmjdomaris moadgiles mixeil maWavarians daavala.<br />

nino burjanaZis moTxovniT, komitetebi am dReebSi<br />

wina mowvevis parlamentSi Semotanili kanonproeqtebis<br />

ganxilvis mizanSewonilobaze imsjeleben<br />

da biuros uaxloes sxdomaze Sesabamisi winadadebebiT<br />

wardgebian.<br />

biuros wevrebma moismines Tbilisis prokuroris<br />

valeri grigalaSvilis informacia saqarTvelos<br />

kontrolis palatis yofili Tavmjdomaris sulxan<br />

molaSvilis mimarT sisxlis samarTlis saqmis<br />

aRZvrasTan dakavSirebiT. parlamentis pirvel plenarul<br />

sxdomaze ramdenime deputatma prokuraturisgan<br />

imis ganmarteba moiTxova, Tu ramdenad<br />

kanonierad moxda parlaments daqvemdebarebuli<br />

umaRlesi makontrolebeli organos Semowmeba.<br />

rogorc valeri grigalaSvilma ganacxada,<br />

prokuratura Sesamowmeblad kontrolis palataSi<br />

ar Sesula, is iZiebda sisxlis samarTlis konkretul<br />

saqmes, romlis mixedviTac kontrolis palatis<br />

xelmZRvaneli pirebis qmedebaSi danaSaulis niSnebi<br />

gamoikveTa, ris safuZvelzec aRiZra sisxlis samarTlis<br />

saqme sulxan molaSvilis mimarT. prokuroris<br />

informaciiT kontrolis palatis specangariSze<br />

milion 200 aTasi laria gadaricxuli,<br />

romlis mobilizaciac kanonis aSkara darRveviT<br />

moxda. amgvarad, dRis wesrigSi dadga specsaxsrebis<br />

warmomavlobis Seswavlis sakiTxi, prokuraturas<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

55


s x v a d a s x v a<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

ki sruli ufleba aqvs, sisxlis samarTlis devna<br />

ganaxorcielos, - ganacxada valeri grigalaSvilma.<br />

30 aprils<br />

gaimarTa parlamentis biuros<br />

riggareSe sxdoma. parlamentis Tavmjdomarem nino<br />

burjanaZem, biuros wevrebs acnoba, rom proceduris<br />

mixedviT, parlamentis mier saqarTvelos saxelmwifo<br />

biujetis proeqtis miRebis vada ganisazRvreba 10<br />

maisamde. Tumca saerTaSoriso savaluto fondis<br />

moTxovnebidan gamomdinare, dRis wesrigSi dadga<br />

biujetis parametrebis mniSvnelovani cvlileba.<br />

3 maiss gaimarTa saqarTvelos parlamentis<br />

biuros sxdoma, romelsac parlamentis Tavmjdomare<br />

nino burjanaZe uZRveboda.<br />

parlamentis Tavmjdomarem Tavdapirvelad masmediis<br />

warmomadgenlebs presis saerTaSoriso dRe<br />

miuloca da warmatebuli muSaoba usurva. man<br />

xazgasmiT aRniSna Jurnalistebis gansakuTrebuli<br />

roli qveyanaSi demokratiis warmatebiT mSeneblobasa<br />

da sazogadoebrivi azris CamoyalibebaSi.<br />

presis kanonis miRebiT maqsimalurad SevecdebiT,<br />

SevqmnaT saTanado pirobebi, raTa saqarTveloSi<br />

ismodes Tavisufali sityva~, - ganacxada nino<br />

burjanaZem. Semdeg man aWaraSi Seqmnil viTarebaze<br />

isaubra da aRniSna, rom es sakiTxi parlamentis<br />

sagangebo msjelobis sagani unda gaxdes.<br />

biuros sxdomaze mowveulma saqarTvelos premierministrma<br />

zurab Jvaniam `saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis~ kanonproeqtis Sesaxeb isaubra.<br />

premier-ministris informaciiT, qveynis 2004<br />

wlis saxelmwifo biujetis deficiti 307 mln.<br />

lariT ganisazRvra, romlis ZiriTadi nawili<br />

saerTaSoriso programebiT dafinansdeba. amis<br />

gaTvaliswinebiT, saqarTvelos mTavroba mimdinare<br />

wels miliard 728 mln. laris xarjs gaswevs,<br />

rac SarSandels 42+-iT, TiTqmis 525 mln. lariT<br />

aRemateba, dafinansebisas ZiriTadi prioriteti<br />

mieniWeba socialuri dacvisa da janmrTelobis<br />

dacvis programebs. ganaTlebis, Tavdacvis, soflis<br />

meurneobis, energetikis sferoebis, Tavdacvis<br />

struqturebis dafinanseba seriozulad gaizrdeba.<br />

zurab Jvaniam isic aRniSna, rom mTavroba da<br />

sakanonmdeblo organos warmomadgenlebi samuSao<br />

jgufSi sagadasaxado kodeqsis seriozul reformaze<br />

erTad muSaoben. kodeqsis axali debulebebi am<br />

wlis Semodgomidan unda amoqmeddes, raTa SesaZlebeli<br />

gaxdes maTi realuri efeqtis Seswavla.<br />

parlamentis biurom Semdeg `saqarTvelos 2004<br />

wlis saxelmwifo biujetis~ kanonproeqtis parlamentSi<br />

ganxilvis proceduraze imsjela..<br />

plenaruli sxdoma<br />

avtonomiuri respublikis<br />

teritoriaze moqmedi<br />

teritoriuli organoebis<br />

saqmianobas saxelmwifo<br />

rwmunebuli koordinacias<br />

gauwevs. saqarTvelos<br />

prezidents ufleba<br />

eniWeba, mkacrad<br />

gansazRvrul SemTxvevaSi,<br />

daiTxovos umaRlesi sab-<br />

Wo da gadaayenos<br />

ministrTa sabWo.<br />

warmodgenili kanon-<br />

proeqtebi saqarTvelos<br />

teritoriul-saxelm-<br />

wifoebrivi mowyobis sa-<br />

kiTxebis axleburad<br />

gadawyvetis pirveli na-<br />

bijia, pirvelad iqmneba<br />

saqarTveloSi aqamde<br />

arsebuli, sabWouri<br />

modelisagan gansxvavebuli,<br />

evropuli avtonomiuri<br />

modeli.<br />

sayovel-<br />

Tao saxalxo ganxilvis<br />

uzrunvelsayofad Seqmnilia<br />

16 -kaciani saorga-<br />

nizacio komisia.<br />

deputatebma - 138<br />

momxre 2-is winaaRmdeg.<br />

kenWi uyares da proeqtis<br />

sayovelTao ganxilvisaT-<br />

vis gamoqveynebas mxari<br />

dauWires.<br />

plenarul sxdomaze<br />

saproceduro sakiTxTa da<br />

wesebis komitetis<br />

Tavmjdomarem xaTuna<br />

gogoriSvilma deputatebs<br />

gaacno dadgenilebis<br />

proeqti `saqarTvelos<br />

parlamentis wevris<br />

vladimer Wi paSvilis<br />

adgilmonacvlis gia<br />

nucubiZis uflebamosi-<br />

lebis cnobis Sesaxeb~.<br />

xaTuna gogoriSvilis gan-<br />

cxadebiT, janmrTelobis<br />

dacvisa da socialuri<br />

uzrunvelyofis ministrad<br />

vladimer WipaSvilis<br />

daniSvnis Semdeg mas<br />

uflebamosileba Seuwyda.<br />

deputatebma gia<br />

nucubiZis parlamentis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

56


plenaruli sxdoma<br />

wevrad uflebamosilebis<br />

cnobas erTxmad (146<br />

xmiT) dauWires mxari.<br />

dRis wesrigis mixed-<br />

viT, deputatebma II da III<br />

mosmeniT, daCqarebuli<br />

wesiT, 122 momxre _<br />

erTis winaaRmdeg, kenWi<br />

uyares da miiRes<br />

kanonproeqtebi:<br />

`sacxovrebeli sadgomiT<br />

sargeblobisas war-<br />

moSobili urTierTobebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis<br />

Setanis Taobaze~ da<br />

`saqarTvelos samoqalaqo<br />

saproceso kodeqsSi<br />

damatebebis Setanis<br />

Sesaxeb~, romelic iuridiuli<br />

komitetis Tavmj-<br />

domarem levan beJaSvilma<br />

waradgina. ganxilvis<br />

Semdeg gadawyda, kanonis<br />

miRebis saboloo vadad<br />

2005 wlis 1 ianvari ganisazRvros.<br />

kanonproeq-<br />

tiT gaTvaliswinebuli<br />

cvlilebebis ganxorcie-<br />

lebamde sasamarTloebis<br />

mier SeCerdeba mesa-<br />

kuTresa da mosargebles<br />

Soris sacxovrebel sad-<br />

gomTan dakavSirebuli<br />

dava da saaRmsruleblo<br />

moqmedebebi. Sesabamisad, am<br />

periodSi, rogorc<br />

sacxovrebel sadgomze<br />

mesakuTres, ise mosargebles,<br />

arsebuli uflebamovaleobani<br />

SeunarCu-<br />

ndebaT.<br />

sxdomaze Semdeg sakiTxad<br />

deputatebs ka-<br />

nonproeqti `saqarTvelos<br />

Sromis kanonTa kodeqsSi~<br />

cvlilebebisa da<br />

damatebebis Setanis<br />

Taobaze~ finansTa minis-<br />

tris moadgilem zurab<br />

anTeliZem warudgina. misi<br />

TqmiT, safinanso-<br />

sabiujeto komitetma 17<br />

maiss premier-ministris<br />

mier sakanonmdeblo<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

10 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />

romelsac parlamentis Tavmjdomare nino burjanaZe<br />

uZRveboda. parlamentis Tavmjdomarem biuros<br />

wevrebs acnoba, rom qveynis prezidentma 11 maiss<br />

parlamentis riggareSe plenaruli sxdoma moiwvia.<br />

sxdomis dRis wesrigi gansazRvrulia ori sakiTxiT.<br />

prezidenti parlamentisgan `saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis~ kanonproeqtisa da `saqarTvelos<br />

Sromis kanonTa kodeqsSi~ cvlilebisa da<br />

damatebis Setanis Sesaxeb~ kanonproeqtis riggareSe<br />

ganxilvas iTxovs.<br />

nino burjanaZem komentari gaakeTa 2004 wlis<br />

biujetTan dakavSirebiT da aRniSna, rom parlamenti<br />

am biujets mxars dauWers. `rasakvirvelia, es<br />

idealuri biujeti ar aris, Tumca nuravin daiviwyebs,<br />

rom es proeqti forsmaJorul situaciaSi<br />

Seiqmna. amitom aravin unda dakargos obieqturobis<br />

grZnoba~.<br />

biuros wevrebma saorganizacio sakiTxebzec<br />

imsjeles. biurom cnobad miiRo adamianis uflebaTa<br />

dacvisa da samoqalaqo integraciis komitetis<br />

Tavmjdomaris moadgileebad deputatebis lali<br />

fafiaSvilisa da koba guncaZis arCeva.<br />

parlamentis Tavmjdomaris informaciiT, umaRles<br />

sakanonmdeblo organos weriliT mimarTes da<br />

daxmarebas iTxoven sainformacio saagentos -<br />

`saqinformi~ Jurnalistebi. nino burjanaZem parlamentis<br />

Tavmjdomaris moadgiles mixeil maWavarians,<br />

Sesabamis komitetTan erTad, Seqmnil viTarebaSi<br />

garkveva da parlamentisaTvis saqmis arsis moxseneba<br />

daavala.<br />

14 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />

romelsac parlamentis Tavmjdomare nino burjanaZe<br />

uZRveboda. sxdomaze 18-19 maisis parlamentis plenaruli<br />

sxdomebis dRis wesrigze imsjeles. biuros<br />

gadawyvetilebiT, momavali kviris dRis wesrigSi<br />

saxelmwifo himnis Sesaxeb kanonproeqtis ganxilva<br />

Seva. himnis teqsti da musikis partitura parlamentSi<br />

erTi Tvis win Semovida.<br />

`axali komitetebis wevrebma Zveli parlamentis<br />

mier datovebuli TiTqmis yvela kanonproeqti<br />

daiwunes, amitom viTxovT, Sesabamisi saministroebidan<br />

axali srulyofili kanonproeqtebis warmodgenas~,<br />

- aRniSna parlamentis Tavmjdomaris<br />

moadgilem mixeil maWavarianma, romelsac parlamentisTvis<br />

sakanonmdeblo muSaobis gegmis SemuSaveba<br />

parlamentis Tavmjdomarisagan aqvs davalebuli.<br />

biuros sxdomaze iTqva, rom saxelmwifo karga<br />

xania kontrolis palatis xelmZRvanelisa da saxalxo<br />

s x v a d a s x v a<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

57


s x v a d a s x v a<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

damcvelis gareSe cxovrobs da es sakiTxi sayuradReboa.<br />

nino burjanaZis TqmiT, es sakiTxebi,<br />

gansakuTrebiT saxalxo damcvelad Rirseuli kandidaturis<br />

SerCeva martivad gadasawyveti ar<br />

aris da amaze parlamentma unda imsjelos.<br />

momaval kviras parlamentis plenarul sxdomebs<br />

mixeil maWavariani gauZRveba, radgan parlamentis<br />

Tavmjdomare nino burjanaZe 15-20 maiss monawileobas<br />

miiRebs evropis sabWos wevri qveynebis parlamentebis<br />

TavmjdomareTa forumSi, romelic strasburgSi<br />

gaimarTeba.<br />

fraqciis ~memarjvene opozicia-mrewvelebi, axlebi~<br />

liderma daviT gamyreliZem aWaris avtonomiur<br />

respublikaSi parlamentis arCevnebis seqtembramde<br />

gadadeba moiTxova. misi mosazrebiT, arCevnebis<br />

Catareba 20 ivniss mizanSewonili ar aris, radgan<br />

centrsa da regions Soris uflebamosilebebi<br />

jer kidev ar aris gamijnuli. aWaris avtonomiuri<br />

respublikis statusis Sesaxeb konstituciuri kanonis<br />

miRebis procedura erTTviani saxalxo ganxilvisaTvis<br />

gamoqveynebas gulisxmobs. amitomac saqarTvelos<br />

prezidentis mier daniSnul arCevnebamde aRniSnuli<br />

kanonis miReba ver moeswreba.<br />

rogorc parlamentis Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />

ganacxada, avtonomiur respublikaSi parlamentis<br />

arCevnebi rac SeiZleba swrafad unda<br />

Catardes, radgan aucilebelia aWaraSi revoluciuri<br />

ciklis dasruleba da regionis muSaobis normalur<br />

reJimSi gadasvla. im SemTxvevaSi, Tu saqarTvelos<br />

xelisufleba erT TveSi am regionSi gamWvirvale<br />

da samarTliani arCevnebis Casatareblad normaluri<br />

reJimis Seqmnas ver uzrunvelyofs, arCevnebis<br />

gadadebasTan dakavSirebiT, igi piradad gamarTavs<br />

konsultaciebs saqarTvelos prezidentTan mixeil<br />

saakaSvilTan. `aWaris avtonomiis statuss aRniSnuli<br />

kanoniT aravin exeba, avtonomiis xelmZRvanelobas<br />

mTavari funqciebi darCeba, magram funqciebi,<br />

romlebic avtonomiur respublikas xelovnurad<br />

hqonda miTvisebuli, aRar iarsebebs~, - ganacxada<br />

man.<br />

sxdomaze iTqva, rom saqarTvelos prezidentis<br />

sakanonmdeblo iniciativiT gansaxilvelad ukve<br />

Sevida konstituciuri kanonproeqti `aWaris<br />

avtonomiuri respublikis statusis Sesaxeb.~<br />

17 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />

romelsac parlamentis Tavmjdomaris moadgile<br />

mixeil maWavariani uZRveboda.<br />

biuros wevrebma 18-21 maisis plenaruli sxdomebis<br />

dRis wesrigze imsjeles. sasesio kviris umniSvnelovanes<br />

sakiTxs `saqarTvelos saxelmwifo himnis<br />

plenaruli sxdoma<br />

iniciativis wesiT riggareSe<br />

ganxilvisTvis war-<br />

dgenil kanonproeqtze<br />

imsjela. proeqtis<br />

mi-<br />

xedviT, xelfasze danamati<br />

(2003 wlis 1 seqtem-<br />

brisTvis arsebul<br />

odenobaze), Sesabamisad,<br />

2003 wlis 1 seqtembridan<br />

- 25%; 2004 wlis 1<br />

seqtembridan - 35%; 2005<br />

wlis 1 seqtembridan ki -<br />

50% gaicema. xolo<br />

pensiaze danamati 2005<br />

wlis 1 ianvridan gaicema.<br />

deputatebma kanonproeqts<br />

II da III mosmeniT (99<br />

momxre, 10-is winaaRmdeg),<br />

daCqarebuli wesiT kenWi<br />

uyares da miiRes.<br />

kanonmdeblebma I mos-<br />

meniT ganixiles<br />

kanon-<br />

proeqtebi: `saxelmwifo<br />

uSiSroebis samsaxuris<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~ da `sadaz-<br />

vervo saqmianobis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~, romelic sa-<br />

xelmwifo uSiSroebis<br />

ministrma zurab adeiSvilma<br />

waradgina. kanon-<br />

proeqti am sferoebSi<br />

saqarTvelos masStabiT<br />

mniSvnelovan struqturul<br />

cvlilebebs iTva-<br />

liswinebs.<br />

sxdomaze bolo sa-<br />

kiTxad kenWi uyares da,<br />

128 xmiT erTis winaaR-<br />

mdeg, miiRes dadgenilebis<br />

proeqti `saqarTvelos<br />

2004 wlis fulad-<br />

sakredito da savaluto<br />

politikis ZiriTadi<br />

mimarTulebebis Sesaxeb~.<br />

20 maiss gaimarTa<br />

parlamentis plenaruli<br />

sxdoma. sakanonmdeblo<br />

organom, 131 momxriT 14-<br />

is winaaRmdeg mosmeniT<br />

miiRo saxelmwifo himni<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

58


plenaruli sxdoma<br />

`Tavisufleba~. musika<br />

ekuTvnis zaqaria faliaS-<br />

vils, himnad gadaamuSava<br />

ioseb keWaymaZem, himnis<br />

teqstis avtori ki, daviT<br />

maRraZea. kanonproeqti<br />

`saxelmwifo himnis<br />

Sesaxeb~ kulturis,<br />

ZeglTa dacvisa da<br />

sportis ministrma giorgi<br />

gabaSvilma warmoadgina.<br />

misi informaciiT, himnze<br />

muSaoba wlebis<br />

ganmavlobaSi mimdina-<br />

reobda. Tavdapirvelad<br />

musika SeirCa, Semdeg<br />

teqstTan dakavSirebiT<br />

konkursi gamocxadda.<br />

plenarul sxdomaze<br />

saxelmwifo himnis Sesaxeb<br />

gansxvavebuli azric<br />

gamoiTqva. opoziciurad<br />

ganwyobil deputatTa<br />

erTi nawili saboloo<br />

srulyofisaTvis himnis<br />

miRebis gadadebas moiT-<br />

xovda. sakiTxis ganxilvis<br />

dasasruls, deputatTa<br />

umravlesobis gadawyveti-<br />

lebiT, sakanonmdeblo<br />

organom saqarTvelos<br />

organuli kanonis proeqts<br />

mxari dauWira.<br />

deputatebs genera-<br />

lurma prokurorma<br />

irakli oqruaSvilma par-<br />

lamentis wevris giorgi<br />

kenWaZis binis Cxrekisa da<br />

aRkveTis RonisZiebis -<br />

dapatimrebis Sefardebaze<br />

sasamarTlosTvis mimarT-<br />

vaze Tanxmobis micemis<br />

Sesaxeb informacia war-<br />

moadgina. parlamentarebma<br />

generaluri prokuroris<br />

informacia cnobad miiRes<br />

da 134 xmiT, erTxmad<br />

dauWires mxari par-<br />

lamentis dadgenilebas,<br />

romlis Tanaxmad, saqar-<br />

Tvelos generalur proku-<br />

rors sasamarTlosaTvis<br />

mimarTvaze parlamentis<br />

wevris giorgi kenWaZis<br />

binis Cxrekis da misTvis<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis proeqti<br />

warmoadgens. biuros gadawyvetilebiT, parlamenti<br />

kanonproeqtis ganxilvas 20 maiss Seudgeba.<br />

plenaruli sxdomis pirvelive dRe parlamentis<br />

dadgenilebis proeqtis `saqarTvelos konstituciuri<br />

kanonis proeqtebze: `aWaris avtonomiuri respublikis<br />

statusis Sesaxeb~ da `saqarTvelos konstituciaSi<br />

damatebis Setanis Sesaxeb~ sayovelTao saxalxo<br />

ganxilvisaTvis gamoqveynebisa da sayovelTao saxalxo<br />

ganxilvis saorganizacio komisiis Seqmnis Taobaze~<br />

msjelobiT daiwyeba. rogorc mixeil maWavarianma<br />

ganacxada, zustad erTi Tvis Semdeg parlamenti<br />

aRniSnuli konstituciuri kanonis proeqtebs<br />

aucileblad miiRebs.<br />

kanonmdeblebma sasesio kviras sxva mniSvnelovani<br />

kanonproeqtebis ganxilvac dagegmes. maT Soris:<br />

`saxelmwifo uSiSroebis samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~,<br />

`saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ kanonSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis Setanis Taobaze~, `parlamentis<br />

wevris sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo<br />

dazRvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis<br />

aparatis moxeleTa sapensio uzrunvelyofis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanis Taobaze~ da sxva.<br />

biuros wevrebma imsjeles axal sakanonmdeblo<br />

iniciativebsa da organizaciul sakiTxebze. rogorc<br />

mixeil maWavarianma ganacxada, saqarTvelos premierministris<br />

sakanonmdeblo iniciativiT parlamentSi<br />

Semosulia kanonproeqti `organizebuli danaSaulisa<br />

da reketis Sesaxeb~. man komitetebsa da fraqciebs<br />

am kanonproeqtebis ganxilvisaken mouwoda.<br />

biuros sxdomaze Tavdacvisa da uSiSroebis<br />

komitetis Tavmjdomarem giorgi TargamaZem ganacxada,<br />

rom parlamentis ndobis jgufis dakompleqtebis<br />

wesi bundovania da dakonkretebas saWiroebs.<br />

amisaTvis garkveuli sakanonmdeblo iniciativebia<br />

saWiro.<br />

biurom cnobad miiRo finansTa saministros<br />

operatiuli informacia 2004 wlis ianvar-aprilis<br />

biujetebis Semosavlis saprognozo maCveneblebis<br />

Sesrulebis Taobaze.<br />

20 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />

romelsac parlamentis Tavmjdomaris moadgile<br />

mixeil maWavariani uZRveboda. biuros sxdomaze<br />

ganixiles 20-21 maisis plenaruli sxdomebis dRis<br />

wesrigi, romlis mixedviT, parlamentma unda<br />

ganixilos kanonproeqtebi: `Tambaqos nawarmiT<br />

vaWrobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis gauqmebis<br />

Taobaze~; `ndobis jgufis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

s x v a d a s x v a<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

59


s x v a d a s x v a<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />

Taobaze~; `saparlamento mdivnis Sesaxeb~ da aseve<br />

ramdenime kanonproeqti. deputatebi sesiaze pirveli<br />

mosmeniT ganixilaven organuli kanonis proeqts<br />

`saxelmwifo himnis Sesaxeb~, romlis iniciatoria<br />

saqarTvelos prezidenti, avtori ki kulturis,<br />

ZeglTa dacvisa da sportis saministro.<br />

biuros sxdomaze saqarTvelos generaluri<br />

prokuroris moadgilem giorgi janaSiam biuros<br />

wevrebs warudgina saqarTvelos parlamentis wevris<br />

giorgi kenWaZis dakavebis Sesaxeb generaluri<br />

prokuroris gadawyvetileba, ris safuZvelzec<br />

saqarTvelos parlamentma am deputatisaTvis<br />

imunitetis moxsnaze unda imsjelos. biuros wevrebma<br />

es dokumenti cnobad miiRes da sakiTxi plenaruli<br />

sxdomis dRis wesrigSi Seitanes. parlamentis<br />

reglamentis mixedviT, saqarTvelos parlamentma<br />

kenWisyris Sedegad unda miiRos dadgenileba,<br />

romlis safuZvelzec, generalur prokurors<br />

Tanxmobas miscems sasamarTlosaTvis mimarTvaze -<br />

parlamentis wevris giorgi kenWaZis binis Cxrekisa<br />

da misTvis aRkveTis RonisZiebis - dapatimrebis<br />

Sefardebis Taobaze.<br />

31 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />

romelsac parlamentis Tavmjdomaris moadgile<br />

mixeil maWavariani uZRveboda.<br />

biuros wevrebma mimdinare sasesio kviris<br />

savaraudo dRis wesrigze imsjeles. biuros<br />

gadawyvetilebiT, plenaruli sxdomebi samSabaTs,<br />

xuTSabaTs da paraskevs gaimarTeba, oTxSabaTs ki<br />

sakomiteto mosmenebi gagrZeldeba.<br />

biuros wevrebi SeTanxmdnen, rom parlamentarebi<br />

pirvel sakiTxad `saxelmwifo reestris Sesaxeb~<br />

plenaruli sxdoma<br />

aRkveTis RonisZiebis -<br />

dapatimrebis Sefardebis<br />

Taobaze Tanxmoba mieca.<br />

sxdomis dasasruls,<br />

parlamentis wevrebma<br />

ganixiles kanonproeqtebis<br />

`saxelmwifo uSiSroebis<br />

samsaxuris Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~ da `parlamentis<br />

wevris sicocxlisa da<br />

janmrTelobis<br />

savaldebulo dazRvevis,<br />

parlamentis wevrisa da<br />

parlamentis aparatis moxelis<br />

sapensio uzrunvelyofis<br />

Sesaxeb~ saqar-<br />

Tvelos kanonSi cvlile-<br />

bebisa da damatebebis<br />

Setanis Sesaxeb~.<br />

21 maiss parlamentis<br />

plenaruli sxdoma<br />

kanonproeqtis<br />

~parlamentis wevris sicocxlisa<br />

da janmrTe-<br />

lobis savaldebulo<br />

dazRvevis, parlamentis<br />

wevris da parlamentis<br />

aparatis moxeleTa<br />

sapensio uzrunvelyofis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos ka-<br />

nonSi cvlilebebisa da<br />

damatebebis Setanis<br />

Taobaze~ ganxilviT<br />

daiwyo. kanonproeqtis<br />

avtori da iniciatoria<br />

parlamentis saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis<br />

komiteti. igi parlamen-<br />

tis wevris sicocxlisa<br />

da janmrTelobis saval-<br />

debulo dazRvevasa da<br />

sapensio uzrunvelyo-<br />

fasTan dakavSirebul<br />

sakiTxebs awesrigebs.<br />

kanonproeqtis Tanaxmad,<br />

yofili deputatis pensia<br />

gaangariSebulia moqmedi<br />

parlamentis wevris<br />

xelfasidan, romelic<br />

dReisaTvis 495 lars<br />

Seadgens.<br />

parlamentis wevrma koba<br />

daviTaSvilma aRniSnul<br />

kanonproeqtTan dakav-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

60


plenaruli sxdoma<br />

SirebiT alternatiuli<br />

varianti warmoadgina. misi<br />

gancxadebiT, yofili<br />

parlamentis wevris pensia<br />

rigiTi adamianis pensiasTan<br />

unda iyos mierTebuli da<br />

igi minimaluri pensiis<br />

aTmagi odenobiT unda<br />

ganisazRvros. ~Tu pensiis<br />

gaangariSebis es wesi daka-<br />

nondeba, maSin parlamenti<br />

dainteresebuli iqneba<br />

minimaluri pensiis gazrdiT,<br />

rac, sabolood, yove-<br />

li deputatis pensiazec<br />

aisaxeba~ - ganacxada koba<br />

daviTaSvilma.<br />

sakanonmdeblo organom<br />

dilis plenarul sxdomaze<br />

kenWi uyara da II da III<br />

mosmeniT miiRo kanonproeq-<br />

tebi: ~saxelmwifo<br />

uSiSroebis samsaxuris<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~ da ~sadaz-<br />

vervo saqmianobis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi<br />

cvlilebebis Setanis<br />

Taobaze~. kanonproeqtebi<br />

saqarTvelos saxelmwifo<br />

uSiSroebis saministrom<br />

moamzada da aWarisa da<br />

afxazeTis avtonomiur<br />

respublikebSi uSiSroebis<br />

saministroebis gauqmebas<br />

isaxavs miznad.<br />

Sesvenebis Semdeg ple-<br />

narulma sxdomam muSaoba<br />

kenWisyris proceduriT<br />

gaagrZela. 10 momxre 61<br />

winaaRmdegi - deputatebma<br />

koba daviTaSvilis mier<br />

momzadebuli<br />

alternatiuli varianti<br />

parlamentarebis pensiiT<br />

uzrunvelyofis Sesaxeb<br />

uaryves, komitetis mier<br />

warmodgenili kanonproeqti<br />

deputatebma - 108 momxre,<br />

4 winaaRmdegi, I mosmeniT<br />

miiRes.<br />

plenaruli sxdoma<br />

saqarTvelos axali<br />

saxelmwifo himnis<br />

~Tavisufleba~ mosmeniT<br />

dasrulda, romelic<br />

parlamentis wevrebma II da<br />

III mosmeniT miiRes.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

kanonproeqts III mosmeniT ganixilaven, xolo I<br />

mosmeniT mis Tanmdev kanonproeqtTa pakets. mimdinare<br />

kviris plenarul sxdomebze dagegmilia, agreTve:<br />

`saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

organul kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanis Taobaze~; `SeiaraRebis, samxedro teqnikisa<br />

da ormagi daniSnulebis produqciis saeqsporto<br />

da saimporto kontrolis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />

Taobaze~; `saqarTvelos saxelmwifo jildoebis<br />

dawesebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis Setanis Taobaze~; `parlamentis<br />

wevris sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo<br />

dazRvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis<br />

aparatis moxelis sapensio uzrunvelyofis Taobaze~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />

Setanis Taobaze~ kanonproeqtebis ganxilva.<br />

mTavrobis saparlamento mdivanma giorgi xuroSvilma<br />

ganacxada `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Taobaze~<br />

kanonproeqtSi arsebul sadavo muxlebze deputatTa<br />

SeniSvnebi gaiTvaliswina. SeTanxmeba miRweulia<br />

imis Taobaze, rom sapensio asaks miRweuli sajaro<br />

moxelis ganTavisufleba dakavebuli Tanamdebobidan<br />

kanonis imperatiuli norma aRar iqneba.<br />

parlamenti ganixilavs, saqarTvelos erovnuli<br />

bankis 2003 wlis wliur angariSs. aseve, plenarul<br />

sxdomaTa dRis wesrigSi Seitana saqarTvelos<br />

kontrolis palatis Tavmjdomaris arCevis sakiTxi.<br />

saparlamento umravlesobis liderma maia nadiraZem<br />

mTavrobas xelisuflebis mier aRebuli valdebuleba<br />

Seaxsena da mouwoda, rom parlamentSi<br />

droulad Seitanos Semosavlebis deklarirebasTan<br />

dakavSirebuli kanonproeqti. amasTan dakavSirebiT,<br />

mTavrobis saparlamento mdivanma ganacxada, rom<br />

am sakiTxiT premier-ministri piradad dainteresebulia<br />

da uaxloes xanSi warmoadgenen rogorc<br />

kanonproeqts, aseve mniSvnelovan cvlilebebs<br />

sagadasaxado kodeqsSi.<br />

biurom wina sxdomaze `saqinformTan~ dakavSirebiT<br />

momxsenebelTa samkaciani jgufis Seqmnis Taobaze<br />

gadawyvetileba miiRo. fraqcia ~memarjvene opoziciam~<br />

am jgufSi Tavis kandidatad deputati<br />

zurab tyemalaZe daasaxela.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

61<br />

s x v a d a s x v a


i u j e t i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

roman gociriZe iZe<br />

_<br />

safinanso sabiujeto<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

_ batono roman, mo-<br />

gexsenebaT, saqarTvelos<br />

parlamentma<br />

wlevan-<br />

deli biujetis is ganxil-<br />

va daagviana, radgan<br />

igi eqstremalur vi-<br />

TarebaSi<br />

gadamuSavda,<br />

ufro sworad, Tavidan<br />

Seiqmna...<br />

_wlevandeli biujeti,<br />

marTlac dagvianebiT Semovida<br />

parlamentSi, magram<br />

am SemTxvevaSi kanonis<br />

darRvevaze ver visaubrebT,<br />

radgan qveyana-<br />

Si xelisuflebis cvla<br />

moxda, cvlilebebi Sevida<br />

saqarTvelos konstituciaSic,<br />

saparlamento ar-<br />

Cevnebic dagvianebiT Catarda<br />

da faqtobrivad,<br />

parlamentma muSaoba oqtombris<br />

nacvlad aprilSi<br />

daiwyo.<br />

biujetis miReba principSi<br />

forsirebulad<br />

moxda, gvqonda SesaZlebloba<br />

imisa, rom erTi<br />

kviriT gadadebuliyo<br />

biujetis miReba da ufro<br />

dawvrilebiT gagvexila<br />

igi, magram mTavrobis<br />

ganmartebiT amas sxva<br />

problemebi mohyveboda<br />

(savaluto fondTan, parizis<br />

klubSi valebis gadavadebis<br />

saxiT da sxva.)<br />

wlevandeli biujeti<br />

gardamavali periodisaa,<br />

rogorc ityvian, igi naxevrad<br />

SevardnaZis epoqisaa<br />

da naxevrad axlis.<br />

dRes Cven kompromisuli<br />

biujeti gvaqvs Tavisi<br />

dadebiTi da uaryofiTi<br />

mxareebiT. miuxedavad<br />

amisa, mjera sabiujeto<br />

procesi mainc male moeqceva<br />

sakanonmdeblo kalapotSi.<br />

_ ra prior<br />

ioritetebi<br />

itetebi<br />

gaaCnia 2004 wlis biu-<br />

jets, ramdenad opti-<br />

misturad<br />

uyurebT<br />

Tqven mas da Sesrule-<br />

badia Tu ara igi?<br />

wlevandeli biujeti realurad<br />

Sesruldeba<br />

_ es biujeti unda<br />

ganvixiloT ori mimar-<br />

TulebiT, raodenobrivi<br />

TvalsazrisiT da xarisxobrivi<br />

TvalsazrisiT.<br />

raodenobrivi niSnavs<br />

gazrdil biujets. Cven<br />

araerTxel gvsmenia gazrdili<br />

biujetis Sesaxeb,<br />

magram sabolood misi<br />

zrda yovelTvis sekvestriT<br />

mTavrdeboda. sabednierod,<br />

wels es ar gvemuqreba,<br />

radgan biujeti<br />

namdvilad gazrdilia da<br />

amasTanave Sesrulebadi.<br />

rac Seexeba xarisxs, piradad<br />

me, arsebiTad did<br />

cvlilebebs ver vxedav,<br />

radgan igi Sedgenilia<br />

Zveli meTodikiT, iseve<br />

gaumWvirvalea, rogorc<br />

wina wlebis biujetebi,<br />

mravali xarji Zveleburad<br />

avtomaturadaa gadmotanili<br />

axlandel biujetSi.<br />

miuxedavad amisa,<br />

imeds vitoveb, rom momavalSi<br />

moxdeba yovelive<br />

amis realuri racionalizacia<br />

da srulyofa.<br />

_ batono roman,<br />

ramdenad gaiTvaliswina<br />

ina<br />

finansTa<br />

saministrom<br />

istrom<br />

is SeniSvnebi da pre-<br />

tenziebi, rac parla-<br />

mentma wauyena ganxi-<br />

lvisas<br />

biujets?<br />

_ mogexsenebaT, rom<br />

parlaments SezRudul<br />

vadaSi mouwia biujetis<br />

ganxilva, albaT, Znelia,<br />

erT or TveSi daiSalos<br />

arsebuli sabiujeto<br />

sistema da Seiqmnas ufro<br />

xarisxiani, Tumca iyo<br />

amis mcdeloba mTavrobis<br />

mxridan, ase rom am<br />

etapze parlamentma marTlac<br />

SesaZleblobebis<br />

maqsimumi gaakeTa. rac<br />

Seexeba SeniSvnebs, aRniSnuli<br />

viTarebidan gamomdinare,<br />

mTavrobam SeniSvnebis<br />

nawili gaiTvaliswina.<br />

_ Tqveni i azriT, ro-<br />

gori i iqneba wlis bo-<br />

losTvis<br />

biujetis<br />

is<br />

mdgomareoba?<br />

_ mimaCnia, yvela is<br />

parametri, rac exeba saxelmwifos<br />

sakuTar Semosavlebs,<br />

Sesruldeba. konkretulad:<br />

sagadasaxado,<br />

sabaJo da specialur<br />

fondebs, xolo arasagadasaxado<br />

Semosavlebis<br />

gegma ukve Sesrulebulia<br />

(vgulisxmob prokuraturis<br />

mier amoRebul Tanxebs).<br />

rac Seexeba grantebsa<br />

da ucxour kreditebs,<br />

romelic sakmao<br />

odenobiTaa, xarjebis 25<br />

+ dafaravs, damokidebulia<br />

rogorc Cvenze aseve<br />

donor organizaciebze.<br />

gaaCnia rogor warvmar-<br />

TavT maTTan urTierTobebs.<br />

imedi maqvs am mimarTulebiTac<br />

araviTari<br />

safrTxe ar Seeqmneba biujets.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

62


T v i d a n T v e m d e<br />

30 aprils<br />

gaimarTa<br />

parlamentis saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis komitetis<br />

sxdoma, romelzec<br />

imsjeles `saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonis proeqtsa<br />

da dokumentze `saqarTvelos<br />

2005 wlis saxelmwifo<br />

biujetis proeqtis<br />

ZiriTadi monacemebisa da<br />

mimarTulebebis Sesaxeb~.<br />

sxdomis muSaobaSi monawileobda<br />

finansTa ministris<br />

moadgile vasil<br />

gigolaSvili. ZiriTadad,<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

biujeti ganixiles. rogorc<br />

sxdomaze aRiniSna,<br />

miuxedavad imisa, rom<br />

konstituciis mixedviT<br />

parlamentis biujeti avtonomiuria<br />

da mas parlamenti<br />

Tavad gansazRvravs,<br />

finansTa saministrom<br />

igi TviTneburad<br />

Secvala. warmodgenili<br />

kanonproeqtis mixedviT,<br />

parlamentis biujeti 10<br />

mln. 405 300 lariT ganisazRvra.<br />

saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis komitetis<br />

wevrTa azriT,<br />

parlamentis biujeti 13<br />

mln.-mde unda gaizardos<br />

imisaTvis, rom parlamentis<br />

wevrebsa da parlamentis<br />

aparatis TanamSromlebs<br />

nayofieri mu-<br />

Saobis saSualeba mieces.<br />

deputatebma ganixiles,<br />

agreTve, saproceduro sakiTxTa<br />

da wesebis komitetis<br />

debulebis proeqti.<br />

komitetma miiRo gadawyvetileba<br />

parlamentis<br />

plenarul sxdomaze ganixilon<br />

konstantine beriZis,<br />

ramaz TedoraZisa<br />

da zaqaria SerazadaSvilis<br />

sadeputato uflebamosilebis<br />

cnobis sakiTxi,<br />

radgan maT yvela dokumenti<br />

ukve warmoadgines.<br />

ganixiles im deputatTa<br />

uflebamosilebis moxsnis<br />

sakiTxic, romlebic amJamad<br />

aRmasrulebel xeli-<br />

gadavidnen<br />

suflebaSi<br />

samuSaod.<br />

3 maiss gaimarTa<br />

parlamentis safinansosabiujeto<br />

komitetis<br />

sxdoma, romelsac komitetis<br />

Tavmjdomare roman<br />

gociriZe uZRveboda,<br />

premier-ministrma zurab<br />

Jvaniam saqarTvelos kanonproeqti<br />

`saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~. sxdomas<br />

finansTa ministri,<br />

deputatebi da mowveuli<br />

stumrebi eswrebodnen.<br />

premier-ministris gancxadebiT,<br />

2004 wlisaTvis<br />

saxelmwifo biujeti naxevari<br />

miliardi lariT<br />

gaizrdeba. prioritetul<br />

sakiTxad darCeba socialuri<br />

xarjebi da maTi<br />

dafinanseba 140 mln. lariT<br />

gaizrdeba. aseve moimatebs:<br />

Zalovani uwyebebis<br />

dafinanseba - 32<br />

mln. lariT; energetikis<br />

- 67 mln. lariT. pirvel<br />

rigSi socialuri davalianebebis,<br />

pensiebis, xelfasebisa<br />

da Semweobebis<br />

gastumreba daiwyeba.<br />

premier-ministrma xazi<br />

gausva im garemoebas, rom<br />

biujetis ganxilvisa da<br />

miRebis vada savaluto<br />

fondTan urTierTobazea<br />

damokidebuli da 26 maiss<br />

savaluto fondis gafar-<br />

Toebul sxdomaze am<br />

fondis mxridan saqarTvelosaTvis<br />

daxmarebis<br />

programebis aRdgenaze<br />

iqneba saubari, rac winaswari<br />

informaciiT, dadebiTad<br />

gadawydeba. amisaTvis,<br />

proceduris mixedviT,<br />

saqarTvelos ama<br />

wlis biujeti ori kviriT<br />

adre mainc unda<br />

iyos miRebuli. isic unda<br />

aRiniSnos, rom parizis<br />

klubSi saqarTvelos valebis<br />

restruqturizacia<br />

savaluto fondis mxridan<br />

dafinansebis aRdgenazea<br />

damokidebuli.<br />

sxdomaze premier-ministrma<br />

ganacxada, rom<br />

mTavroba muSaobs axal<br />

kodeqsze. uaxloesi Tveebis<br />

ganmavlobaSi qveyana-<br />

Si ekonomikuri eqsperimenti<br />

Catardeba: Semoi-<br />

Reben Tavisufal ekonomikur<br />

zonas. amisaTvis<br />

umuSevrobis aqtualuri<br />

zRvaris mqone regioni<br />

SeirCeva; amuSavdeba qvelmoqmedebis<br />

kanonic. ganxorcieldeba<br />

umniSvnelovanesi<br />

reformebi. es gardamavali<br />

periodis gardamavali<br />

biujetia, realuri<br />

biujeti ki sul<br />

sxva gaTvliTa da sizustiT<br />

Sejerdeba~. axali,<br />

stabiluri sagadasaxado<br />

kodeqsis amoqmedebis pirobebSi<br />

ucxouri investiciis<br />

dabandebisaTvis<br />

momgebiani da stabiluri<br />

garemo Seiqmneba.<br />

gamosvlis dasasruls,<br />

premier-ministrma isaubra<br />

im reformaze, romelic<br />

socialuri gadasaxadis<br />

33+-iT Semcirebas<br />

iTvaliswinebs. agreTve,<br />

Sromis bazris legalizaciis<br />

procesSi socialuri<br />

Semosavlebis dacvaze,<br />

risTvisac am sferoSi<br />

sarezervo fondi<br />

unda Seiqmnas. premierministris<br />

gamosvlas damswreTa<br />

mxridan SekiTxvebi<br />

da gancxadebebi mohyva,<br />

rasac zurab Jvaniam<br />

amomwuravad upasuxa.<br />

safinanso-sabiujeto<br />

komitetis Tavmjdomarem<br />

roman gociriZem aRniSna,<br />

biujetis proeqti zedmetad<br />

optimisturad aris<br />

dagegmili, radganac saqarTvelos<br />

mxridan nakisri<br />

valdebulebebis Seusruleblobis<br />

SemTxvevaSi,<br />

SeiZleba donori organizaciebisagan<br />

gegmiT<br />

gaTvaliswinebuli dafinanseba<br />

Sewydes, rac sabiujeto<br />

process CaSlis<br />

saSiSroebis winaSe daayenebs.<br />

b i u j e t i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

63


i u j e t i<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

gadawyda, rom safinanso-sabiujeto<br />

komiteti<br />

`saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonis<br />

proeqts, miRebuli<br />

SeniSvnebisa da winadadebebis<br />

gaTvaliswinebiT,<br />

komitetis Semajamebel<br />

sxdomaze 6 maiss ganixilavs.<br />

5 maiss dargobrivi<br />

ekonomikisa da ekonomikuri<br />

politikis komitetis<br />

sxdomaze 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis<br />

proeqti ganixiles. sxdomas<br />

eswrebodnen ekonomikis,<br />

energetikis, infrastruqturisa<br />

da ganvi-<br />

Tarebis ministrebi, romlebmac<br />

garkveuli SeniSvnebi<br />

gamoTqves. rogorc<br />

komitetis Tavmjdomarem<br />

niko lekiSvilma aRniSna,<br />

es biujeti mTavrobam<br />

eqstremalur viTarebaSi<br />

Seadgina, amdenad, SeniSvna<br />

bevria, magram proeqtSi,<br />

obieqtur mizezTa gamo,<br />

yvela ver iqneba gaTvaliswinebuli.<br />

am biujetis<br />

Sesruleba SesaZlebelia,<br />

amitom komitetis wevrebi<br />

mxars uWeren `saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~<br />

kanonproeqtis I mosmeniT<br />

ganxilvas.<br />

5 maiss ganaTlebis,<br />

mecnierebis, kulturisa<br />

da sportis komitetis<br />

sxdomaze ganixiles kanonproeqtebi:<br />

`saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~<br />

da `saqarTvelos 2005<br />

wlis saxelmwifo biujetis<br />

proeqtis ZiriTadi<br />

monacemebisa da mimarTulebis<br />

Sesaxeb~. sakomiteto<br />

mosmenas komitetis<br />

Tavmjdomare levan ber-<br />

ZeniSvili uZRveboda.<br />

sxdomas eswrebodnen Sesabamisi<br />

saministroebis<br />

warmomadgenlebi da komitetis<br />

wevrebi.<br />

kanonproeqti finansTa<br />

ministris moadgilem vasil<br />

gigolaSvilma warmoadgina.<br />

deputatebma<br />

sxdomaze fundamenturad<br />

ganixiles prioritetuli<br />

dargebis dafinansebis sakiTxebi,<br />

imsjeles transferebsa<br />

da sagareo dafinansebasTan<br />

dakavSirebul<br />

prioritetebze,<br />

iTqva, rom aucilebelia<br />

prioritetebis gansazRvra<br />

saxelmwifo biujetze<br />

myofi organizaciebisTvis,<br />

Sida resursebis mobilizaciis<br />

xarjze dafinansebis<br />

gazrda. saministroebSi<br />

Seiqmneba dargobrivi<br />

komisiebi, xolo<br />

saministros xarjebis<br />

gankargva mrCevelTa sab-<br />

WosTan erTad gadawydeba.<br />

ZeglTa dacvis programis<br />

magivrad daarsdeba kulturuli<br />

memkvidreobis<br />

programa da igi 200<br />

aTasi lariT dafinansdeba.<br />

ganaTlebisa da mecnierebis<br />

ministrma kaxa<br />

lomaiam saqarTvelos istoriisa<br />

da geografiis<br />

saxelmZRvaneloebis ufasod<br />

darigebis aucileblobaze<br />

isaubra da amis<br />

ganxorcielebisTvis prioritetad<br />

kompaqturad<br />

dasaxlebuli raionebis<br />

skolebi daasaxela.<br />

kulturis, sportisa<br />

da ZeglTa dacvis ministris<br />

giorgi gabaSvilis<br />

gancxadebiT, saerTo erovnuli<br />

Rirebulebebis<br />

mqone programebi da dawesebulebebi<br />

kulturis<br />

saministros mier dafinansdeba.<br />

saxelmwifo daafinansebs<br />

Teatralur institutsa<br />

da konservatorias.<br />

komitetis sxdomaze<br />

maswavlebelTa kvalifikaciis<br />

amaRlebisa da gadamzadebis<br />

programebzec<br />

imsjeles. aRiniSna, rom<br />

saqarTvelos prezidentis<br />

mixeil saakaSvilis mier<br />

saakreditacio komisiis<br />

Seqmnis programa ukve<br />

xelmowerilia da male<br />

amoqmeddeba.<br />

komitetis Tavmjdomarem<br />

levan berZeniSvilma<br />

ganacxada, rom miznobriv<br />

sakiTxebTan dakavSirebiT<br />

komiteti calkeul Sexvedrebsa<br />

da samuSaoebs<br />

Caatarebs. azrTa gaziarebis,<br />

gamoTqmuli SeniSvnebisa<br />

da winadadebebis<br />

gaTvaliswinebiT,<br />

ganaTlebis, mecnierebis,<br />

kulturisa da sportis<br />

komiteti daeTanxma `saqarTvelos<br />

2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />

kanonproeqtis parlamentis<br />

plenarul<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

64


sxdomaze I mosmeniT ganxilvas.<br />

5 maiss janmrTelobis<br />

dacvisa da socialur<br />

sakiTxTa komitetis sxdomaze<br />

ganixiles kanonproeqti<br />

`saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~ da<br />

dokumenti `saqarTvelos<br />

2005 wlis saxelmwifo<br />

biujetis proeqtis Ziri-<br />

Tadi monacemebisa da<br />

mimarTulebebis Sesaxeb~.<br />

sxdomas uZRveboda<br />

janmrTelobis dacvisa da<br />

socialur sakiTxTa komitetis<br />

Tavmjdomaris moadgile<br />

giorgi gegelaSvili.<br />

sakomiteto mosmenas<br />

saqarTvelos finans-<br />

Ta saministros, Sromis,<br />

janmrTelobisa da socialuri<br />

dacvis saministros,<br />

socialuri dazRvevis<br />

erTiani saxelmwifo<br />

fondis warmomadgenlebi<br />

eswrebodnen. kanonproeqtebi<br />

finansTa ministris<br />

moadgilem vasil gigolaSvilma<br />

warmoadgina.<br />

komitetis wevrebma<br />

imsjeles proeqtebis<br />

Taobaze da ZiriTadi<br />

prioritetebis struqturul<br />

ganawilebas ar dae-<br />

Tanxmnen. maT finansTa<br />

ministris moadgiles<br />

TxovniT mimarTes, biujetis<br />

proeqtiT gaTvaliswinebuli<br />

programebi gaSlili<br />

saxiT warmoadginos,<br />

raTa erToblivi intensiuri<br />

muSaobiT es<br />

programebi SeZlebisdagvarad<br />

daixvewos.<br />

xangrZlivi msjelobis,<br />

gamoTqmuli SeniSvnebisa<br />

da winadadebebis gaTvaliswinebiT,<br />

parlamentis<br />

janmrTelobis dacvisa da<br />

socialur sakiTxTa komiteti<br />

daeTanxma `saqarTvelos<br />

2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonproeqtisa<br />

da `saqarTvelos<br />

2005 wlis saxelmwifo<br />

biujetis proeqtis Ziri-<br />

Tadi monacemebisa da mimarTulebebis<br />

Sesaxeb~<br />

dokumentis saqarTvelos<br />

parlamentis plenarul<br />

sxdomaze I mosmeniT ganxilvas.<br />

5 maiss gaimarTa<br />

regionuli politikis,<br />

TviTmmarTvelobisa da<br />

maRalmTiani regionebis<br />

komitetis sxdoma, romelzec<br />

`saqarTvelos 2004<br />

wlis saxelmwifo biujetis<br />

Sesaxeb~ kanonproeqti<br />

ganixiles. sxdomas komitetis<br />

Tavmjdomaris<br />

moadgile ivane xuxunaiSvili<br />

uZRveboda.<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

komitetis wevrebs<br />

`saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis~<br />

kanonproeqtis ZiriTadi<br />

parametrebis Sesaxeb informacia<br />

finansTa ministris<br />

moadgilem vasil<br />

gigolaSvilma miawoda.<br />

rogorc man aRniSna, saqarTvelos<br />

mTavroba<br />

ZiriTad prioritetebad<br />

socialuri da janmrTelobis<br />

dacvis, energetikis,<br />

sagzao da soflis<br />

meurneobis sferoebs<br />

miiCnevs. mniSvnelovnad<br />

gaizrdeba socialuri<br />

transferebic. informaciam<br />

deputatebi ar<br />

daakmayofila. amis mizezi<br />

isic gaxda, rom ama wlis<br />

biujetis proeqti raionebisTvis<br />

spectransferebis<br />

gadacemas ar iTvaliswinebs,<br />

rac yovelTvis<br />

iyo regionebis ekonomikuri<br />

ganviTarebis erTerTi<br />

mniSvnelovani stimuli.<br />

rogorc sxdomaze<br />

aRiniSna, am transferebis<br />

gauqmeba ar SeiZleba. kanonmdeblebma<br />

maRalmTiani<br />

zonebis sareabilitacio<br />

RonisZiebebis ganxorcielebis<br />

aucileblobazec<br />

gaamaxviles yuradReba.<br />

amitom, komitetis wevrTa<br />

daskvniT, warmodgenili<br />

kanonproeqtiT regionuli<br />

politika faqtobrivad<br />

gansazRvruli ar aris.<br />

rogorc ivane xuxunai-<br />

Svilma ganacxada, komitetis<br />

wevrTa moTxovniT,<br />

biujetis proeqtSi wina<br />

wlebis gamocdilebis<br />

gaTvaliswinebiT spectransferebisaTvis<br />

aucileblad<br />

unda dafiqsirdes<br />

garkveuli Tanxa da kanonproeqtis<br />

parlamentSi<br />

mxardaWeris Semdeg, mTavrobam<br />

unda warmoadginos<br />

struqtura am spectransferis<br />

xarjviT nawilSi.<br />

uaxloes momavalSi parlamentSi<br />

aucileblad<br />

unda Sevides kanonproeqtebi<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

biujetebis<br />

b i u j e t i<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

65


T v i d a n T v e m d e<br />

b i u j e t i<br />

Sesaxeb, qonebrivi gamijvnis<br />

Taobaze da sxva,<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi<br />

adgilebze TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcieleba<br />

Zneli warmosadgenia.<br />

`saqarTvelos 2004<br />

wlis saxelmwifo biujetis~<br />

kanonproeqtTan dakavSirebiT<br />

deputatebis<br />

mier gamoTqmuli SeniSvnebi<br />

da winadadebebi finansTa<br />

saministros gadaecema.<br />

6 maiss parlamentis<br />

safinanso-sabiujeto komitetis<br />

sxdomaze, romelsac<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

roman gociriZe<br />

uZRveboda, komitetis<br />

wevrebma da mowveulma<br />

specialistebma finansTa<br />

ministris moadgiles vasil<br />

gigolaSvils mousmines.<br />

man `2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />

kanonproeqtis irgvliv<br />

finansTa saministros<br />

misamarTiT dasmul<br />

SekiTxvebs upasuxa.<br />

komitetis Tavmjdomaris<br />

mosazrebiT, saxelmwifo<br />

moxeleebis xelfasebis<br />

zrdisaTvis miRebuli<br />

grantebis cifruli<br />

maCvenebeli proeqtSi aucileblad<br />

unda aisaxos.<br />

komitetis wevrebs saku-<br />

Tari mosazrebebi gauziara<br />

amave komitetis<br />

Tavmjdomaris moadgilem<br />

vladimer papavam, amasTan<br />

man aRniSna, rom sesiaze<br />

proeqtis ganxilvas mxars<br />

dauWers, Tumca, biujetTan<br />

dakavSirebiT mTavrobis<br />

did optimizms<br />

ar iziarebs. sayuradRebo<br />

winadadebebi da mosazrebebi<br />

gamoTqves safinansosabiujeto<br />

komitetis<br />

wevrebma da saministroebidan<br />

biujetze pasuxismgebelma<br />

pirebma.<br />

xangrZlivi msjelobisa<br />

da azrTa urTierTgacvlis<br />

Semdeg, safinansosabiujeto<br />

komitetis<br />

wevrebma kenWi uyares da<br />

SeniSvnebisa da winadadebebis<br />

gaTvaliswinebiT,<br />

`2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis~ proeqtis sesiaze<br />

ganxilvas mxari dau-<br />

Wires.<br />

6 maiss parlamentis<br />

iuridiul sakiTxTa; adamianis<br />

uflebaTa dacvisa<br />

da samoqalaqo integraciis<br />

komitetebis wevrebma<br />

`2004 wlis saxelmwifo<br />

biujetis~ proeqtis<br />

ganxilvis Taobaze er-<br />

Toblivi sxdoma Caatares.<br />

sxdomas eswrebodnen am<br />

komitetebis Tavmjdomareebi<br />

levan beJaSvili<br />

da elene TevdoraZe, aseve<br />

sxvadasxva struqturisa<br />

da uwyebis warmomadgenlebi.<br />

finansTa ministris<br />

moadgilem vasil gigolaSvilma<br />

komitetebis<br />

wevrebs proeqtis Ziri-<br />

Tadi parametrebi gaacno.<br />

misi gancxadebiT, saerTo<br />

sasamarTloebisa da uzenaesi<br />

sasamarTlos am<br />

wlis biujetis zRvruli<br />

moculobis gansazRvrisas<br />

finansTa saministrom gai-<br />

Tvaliswina `saqarTvelos<br />

sabiujeto sistemis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonisa<br />

da `saerTo sasamarTloebis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

organuli kanonis Ziri-<br />

Tadi moTxovnebi. saerTo<br />

sasamarTloebis departamentis<br />

dafinansebis<br />

parametri 8.360 aTasi<br />

lariT ganisazRvra, uzenaesi<br />

sasamarTlos dafinansebis<br />

zRvruli moculoba<br />

2.105 aTasi laria.<br />

sakonstitucio sasamarTlosaTvis<br />

gamoiyo 1.268.6<br />

aTasi lari.<br />

finansTa ministris<br />

moadgilis gancxadebiT,<br />

2004 wels iusticiis<br />

saministros dafinansebis<br />

moculobis parametrma<br />

sabiujeto saxsrebis xaziT<br />

14.473.6 aTasi lari<br />

Seadgina, maT Soris, sasjelaRsrulebis<br />

dawesebulebisaTvis<br />

10.148.7 aTasi<br />

lari gamoiyo.<br />

vasil gigolaSvilma<br />

deputatebs informacia<br />

miawoda iusticiis saministrosaTvis<br />

miwis marTvisa<br />

da saarqivo departamentebis<br />

gadacemis Taobaze.<br />

Seqmnilia axali<br />

struqturuli qvedanayofi<br />

- arasapatimro sasjelaRsrulebisa<br />

da aprobaciis<br />

biuro. 2004<br />

wlis biujetis proeqtSi<br />

gaTvaliswinebulia xarjebi<br />

misi funqcionirebisaTvis.<br />

saqarTvelos prokuraturis<br />

dafinanseba 1.878.1<br />

aTasi lariT gaizarda<br />

da 10.388.7 aTasi lari<br />

Seadgina. vasil gigolaSvilis<br />

ganmartebiT, aRniSnuli<br />

zrda am struqturaSi<br />

gasatarebuli sistemuri<br />

reformis aucileblobidan<br />

gamomdinareobs.<br />

komitetebis wevrebis<br />

mosazrebiT, mocemuli parametrebi<br />

garkveuli<br />

struqturebis efeqturad<br />

funqcionirebisaTvis sakmarisi<br />

ar aris. magali-<br />

Tad, iusticiis saministros<br />

damatebiT sWirdeba<br />

1 mln. lari; prokuraturas<br />

- 1.800 aTasi lari;<br />

saerTo sasamarTloebs<br />

- 1.700 aTasi lari. gasaTvaliswinebelia<br />

miwis-<br />

ZvriT dazaralebulTa-<br />

Tvis damatebiTi saxsrebis<br />

gamoyofac.<br />

sxdomaze xazgasmiT<br />

iTqva, rom gardamaval<br />

periodSi myof qveyanas<br />

gardamavali biujeti<br />

sWirdeba. vasil gigolaSvilis<br />

ganmartebiT, amave<br />

proeqtis koreqtireba or<br />

TveSi aucilebeli gaxdeba.<br />

komitetebis wevrebi<br />

swored am faqtoris<br />

gaTvaliswinebiT gadawyvetes<br />

daeTanxmon Tu ara<br />

`saqarTvelos 2004 wlis<br />

saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />

kanonproeqtis parlamentis<br />

plenarul<br />

sxdomaze I mosmeniT ganxilvas.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

66


T v i d a n T v e m d e<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

dadgenileba<br />

aWaris avtonomiur respublikaSi Seqmnil<br />

viTarebasTan dakavSirebiT<br />

saqarTvelos parlamenti gamoxatavs Rrma SeSfoTebas aWaris avtonomiur respublikaSi<br />

Seqmnili viTarebis gamo.<br />

aslan abaSiZis xelisuflebaSi mosvlis Semdeg aWaris avtonomiuri respublikis<br />

teritoriaze ara mxolod uxeSad da permanentulad irRveva saqarTvelos moqalaqeTa<br />

uflebebi da Tavisuflebebi, aramed aSkaraa SeiaraRebuli amboxis, qveynis konstituciuri<br />

wyobisa da teritoriuli mTlianobis xelyofis mcdeloba.<br />

aWaris avtonomiuri respublikis teritoriaze yoveldRiur praqtikad iqca<br />

politikuri oponentebis devna, fizikuri angariSsworeba, politikuri motiviT dapatimreba,<br />

mSvidobiani manifestaciebis darbeva, opoziciis ofisebis darbeva da dawva, Jurnalistebis<br />

Seviwroeba, fizikuri Seuracxyofa da muqara, saqarTvelos moqalaqeebisaTvis gadaadgilebis<br />

Tavisuflebis SezRudva. aWaris samarTaldamcav struqturebs arc erT aseT faqtTan<br />

dakavSirebiT ar daukavebiaT da ar dausjiaT damnaSaveebi; ufro metic, dRemde mimdinare<br />

movlenebSi aSkaraa adgilobrivi samarTaldamcavi organoebis uSualo monawileoba, romlebic,<br />

Tavis mxriv, avtonomiuri respublikis xelmZRvanelobis miTiTebebs asruleben.<br />

dauSvebelia saTanado reagirebis gareSe darCes avtonomiuri respublikis teritoriaze<br />

saxelmwifo xelisuflebisa da saqarTvelos konstituciis moTxovnebisadmi pirdapiri<br />

daumorCileblobis faqtebi _ mosaxleobisaTvis iaraRis masobrivad ukanonod darigeba,<br />

ukanono SeiaraRebuli formirebebis Seqmna, mZime teqnikisa da sabrZolo safreni saSualebebis<br />

ukontrolod SeZena, romelTa amoRebaze, neitralizaciasa da saqarTvelos xelisuflebisaTvis<br />

gadacemaze aWaris avtonomiuri respublikis meTaurma uari ganacxada. daumorCileblobaze<br />

miuTiTebs agreTve saqarTvelos Tavdacvisa da Sinagan saqmeTa saministroebis SenaerTebis,<br />

kerZod, Tavdacvis saministros 25-e brigadis, Sinagani jarisa da sasazRvro nawilebis<br />

aWaraSi dislocirebuli nawilebis xelmZRvanelTa gamosvla centraluri uwyebebis<br />

daqvemdebarebidan; saqarTvelos prezidentisaTvis avtonomiuri respublikis teritoriaze<br />

SesvlaSi xelis SeSla ukanono SeiaraRebuli formirebebis mier; saqarTvelos centraluri<br />

saarCevno komisiis wevrebis gamoZeveba da Tavmjdomaris arSeSveba aWaris teritoriaze, ris<br />

gamoc CaiSala saparlamento arCevnebi qobuleTisa da xulos saarCevno olqebSi.<br />

uaRresad sagangaSoa aWaris avtonomiuri respublikis uSiSroebis saministros<br />

moqmedebebi; samarTaldamcavi organoebis mier mopovebuli monacemebis Tanaxmad, swored igi<br />

uwevs organizebas diversiuli da kriminaluri jgufebis momzadebas.<br />

avtonomiuri respublikis xelisuflebis poziciis gamo ver xerxdeba qveynis<br />

teritoriaze erTiani sabiujeto da sagadasaxado disci plinisa da angariSvaldebulebis<br />

uzrunvelyofa.<br />

saqarTvelos parlamenti miiCnevs, rom avtonomiuri respublikis teritoriaze aseTi<br />

viTarebis SenarCuneba yovlad dauSvebelia. parlamenti adasturebs, rom arsebobs saxelmwifo<br />

xelisuflebis politikuri neba da mzadyofna, yvela aRniSnuli problemis mogvarebis<br />

Semdeg aWaris avtonomiuri respublikis teritoriaze gagrZeldes adgilobrivi mmarTvelobis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

67


T v i d a n T v e m d e<br />

organoTa Seuferxebeli funqcionireba regionis avtonomiuri statusis, saqarTvelos<br />

konstituciisa da demokratiis fundamenturi princi pebis dacviT.<br />

saqarTvelos parlamenti mimarTavs saqarTvelos yvela moqalaqes, gansakuTrebiT _<br />

avtonomiuri respublikis xelisuflebis rigiT warmomadgenlebs, gamoiCinon maTTvis Cveuli<br />

politikuri sibrZne, ar miiRon monawileoba saqarTvelos saxelmwifos, misi teritoriuli<br />

mTlianobisa da konstituciuri wyobis sawinaaRmdego qmedebebSi da ar daemorCilon<br />

qveynis interesebis winaaRmdeg mimarTul brZanebebs.<br />

zemoaRniSnulidan gamomdinare, saqarTvelos parlamenti adgens:<br />

1. saqarTvelos prezidentma da mTavrobam uzrunvelyon qveynis erTiani konstituciuri<br />

sivrcis xelSeuxebloba, aWaris avtonomiuri respublikis teritoriaze saxelmwifo<br />

xelisuflebis organoebis mier konstituciur uflebamosilebaTa normaluri ganxorcielebis<br />

SesaZlebloba, adamianis uflebaTa darRvevis aRkveTa.<br />

2. daevalos saqarTvelos generalur prokuraturasa da Sinagan saqmeTa saministros,<br />

moaxdinon saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli reagireba aWaris avtonomiur<br />

respublikaSi adamianis uflebaTa darRvevis TiToeul faqtze da ganaxorcielon<br />

sisxlissamarTlebrivi devna aRniSnuli samarTaldarRvevebis Camden pirTa mimarT.<br />

3. saqarTvelos saxelmwifo uSiSroebisa da Sinagan saqmeTa saministroebma SeimuSaon<br />

da ganaxorcielon ukanono SeiaraRebuli formirebebis neitralizaciis da mosaxleobisaTvis<br />

ukanonod darigebuli iaraRis amoRebis gegma.<br />

4. daevalos saqarTvelos generalur prokuraturas, Sinagan saqmeTa, Tavdacvisa da<br />

saxelmwifo uSiSroebis saministroebs, moaxdinon saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

gaTvaliswinebuli reagireba saqarTvelos umaRlesi mTavarsardlisa da saxelmwifo<br />

xelisuflebis uflebamosili organoebis mier gacemuli brZanebebis Seusruleblobis TiToeul<br />

faqtze da ganaxorcielon sisxlissamarTlebrivi devna aRniSnuli samarTaldarRvevebis<br />

Camden pirTa mimarT.<br />

5. saqarTvelos sagareo saqmeTa saministrom uzrunvelyos saerTaSoriso<br />

sazogadoebriobis informireba aWaris avtonomiur respublikaSi Seqmnili rTuli politikuri<br />

da kriminogenuli viTarebis, adamianis uflebaTa uxeSi darRvevis faqtebis Sesaxeb da<br />

mimarTos mas am qmedebebis adekvaturad Sefasebis TxovniT.<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomare<br />

nino burjanaZe<br />

Tbilisi,<br />

2004 wlis 23 aprili<br />

# 22-Is<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

68


T v i d a n T v e m d e<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

gancxadeba<br />

saqarTvelos parlamenti miesalmeba aWaris avtonomiur respublikaSi 5-6 maiss momxdar<br />

movlenebs da kmayofilebiT aRniSnavs, rom saqarTvelos moqalaqeTa simtkicis, qveynis<br />

aRmasrulebeli da sakanonmdeblo xelisuflebis gonivruli moqmedebebisa da sxva, megobrulad<br />

ganwyobil, saxelmwifoTa mTavrobebis erToblivi ZalisxmeviT moxerxda krizisuli viTarebis<br />

srulad ganmuxtva, romelic Seqmnili iyo regionSi aWaris avtonomiuri respublikis<br />

yofili meTauris antikonstituciuri, Zaladobrivi da separatistuli qmedebebis Sedegad.<br />

saqarTvelos parlamenti gamoxatavs aRtacebas aWaris avtonomiuri respublikis<br />

teritoriaze mcxovreb saqarTvelos moqalaqeTa gmiruli moqmedebis gamo da qeds ixris<br />

yvela im adamianis _ studentebis, Jurnalistebis, rigiTi moqalaqeebis _ winaSe, vinc,<br />

miuxedavad fizikuri, moraluri da politikuri terorisa, ar Sedrka da bolomde daicva<br />

qveynis erTianoba. maT kvlav daamtkices, rom qarTveli eri imsaxurebs, Rirseuli adgili<br />

daikavos evropis demokratiuli erebis ojaxSi. msofliom kidev erTxel dainaxa, rom<br />

gasuli wlis noembris demokratiuli revolucia SemTxveviToba ar yofila _ igi Tavisuflebis,<br />

demokratiisa da samarTlianobis idealebisadmi qarTveli xalxis erTgulebis Sedegia.<br />

saqarTvelos parlaments miaCnia, rom aWaris avtonomiur respublikaSi arsebuli viTareba<br />

unda gaxdes qveyanaSi integraciuli procesebis gaZlierebisa da sruli samoqalaqo<br />

Tanxmobis miRwevis safuZveli. am etapze aWaras sWirdeba mSvidoba, ganiaraReba, intensiuri<br />

mzadeba demokratiuli arCevnebis Casatareblad da srulfasovani saxelisuflebo institutebis<br />

Sesaqmnelad. parlamenti Tvlis, rom am miznebis gansaxorcieleblad, sirTulis miuxedavad,<br />

regionis mosaxleoba ar unda ahyves emociebs da yvelam erTad unda Cauyaros saZirkveli<br />

aWaraSi axali, erovnuli, demokratiuli mmarTvelobis sistemis Camoyalibebas. parlamenti<br />

srulad uWers mxars saqarTvelos prezidentis iniciativas aWaris avtonomiuri respublikis<br />

xelisuflebis im yofil Tu moqmed warmomadgenelTa xelSeuxeblobis garantiebis gacemis<br />

Sesaxeb, romelTac xeli Seuwyves krizisis mSvidobian mogvarebas.<br />

saqarTvelos parlamenti gamoxatavs kmayofilebas qveynis xelisuflebis efeqtiani,<br />

gonivruli da koordinirebuli moqmedebis gamo. parlamenti sagangebod aRniSnavs saqarTvelos<br />

prezidentis udides wvlils aWaraSi demokratiis gamarjvebasa da qveynis gamTlianebisaken<br />

morigi nabijis gadadgmaSi, vinaidan swored prezidentis piradma simamacem, TavSekavebulobam<br />

da politikurma windaxedulobam Seasrula gadamwyeti roli krizisuli viTarebis mSvidobianad<br />

da qveynisaTvis sasikeTod ganmuxtvaSi.<br />

saqarTvelos parlamenti madlierebiT mimarTavs yvela im megobruli saxelmwifos<br />

mTavrobebs, romelTac TavianTi moqmedebebiT xeli Seuwyves qveyanaSi mimdinare procesebis<br />

mSvidobianad, konstituciur kalapotSi warmarTvas. parlamenti miesalmeba da aRniSnavs<br />

ruseTis federaciis xelmZRvanelobisa da piradad ruseTis prezidentis konstruqciul<br />

rols Seqmnili mdgomareobis mowesrigebaSi.<br />

saqarTvelos parlamenti imeds gamoTqvams, rom aWaraSi demokratiis gamarjveba iqneba<br />

morigi nabiji qarTuli saxelmwifos mSeneblobis grZel da rTul gzaze, romlis saboloo<br />

mizania erTiani, teritoriulad urRvevi, demokratiuli, samarTlebrivi da evropuli ti pis<br />

qveynis Seqmna.<br />

Tbilisi,<br />

2004 wlis 7 maisi<br />

# 38-Is<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

69


T v i d a n T v e m d e<br />

`aslan abaSiZis gancxadebebi, ukve<br />

misi avadmyofobis<br />

istoriisTvisaa~ aqtualuri<br />

giga bokeria -<br />

iuridiul sakiTxTa<br />

komitetis<br />

Tavmjdomaris<br />

moadgile<br />

_ batono giga,<br />

Tqveni i azriT iT ram ganapiroba<br />

masobrivi ga-<br />

mosvlebi da mitingebi<br />

ingebi<br />

aWaraSi?<br />

_ aWaraSi ganviTarebuli<br />

movlenebis preistorias<br />

warmoadgens aslan<br />

abaSiZis Tormetwliani<br />

mmarTveloba. am<br />

adamianma moaxdina Zalauflebis<br />

uzurpacia da<br />

amas Tbilisis mxardaWeramac<br />

Seuwyo xeli. zedapiruli<br />

konfliqtebis<br />

miuxedavad centrsa da<br />

regions Soris, maTi interesebi<br />

mraval sakiTxSi<br />

emTxveoda erTmaneTs. ra<br />

Tqma unda, aslan abaSiZes<br />

hqonda Zala, riTac moaxerxa<br />

aWaris mosaxleobis<br />

winaaRmdegobis daTrgunva.<br />

is yovel dRe<br />

zRudavda xalxis samoqalaqo<br />

Tavisuflebebs da<br />

mdidrdeboda maT xarjze.<br />

avtoritaruli diqtatoris<br />

msgavsad, manac<br />

Seqmna Tavisi mxardamWerebis<br />

kasta, daeyrdno<br />

klanebs, misca maT Zalaufleba<br />

da isini akontrolebdnen<br />

sazogadoebas,<br />

bizness da, saerTod,<br />

yvela sferos. aslan aba-<br />

SiZem Seqmna represiuli<br />

aparati, SiSis atmosfero<br />

da sainformacio<br />

izolaciaSi moaqcia xalxi.<br />

garkveul nawilze es<br />

did gavlenasac axdenda,<br />

ramac Tavisi Sedegi gamoiRo.<br />

centraluri xelisuflebis<br />

mimarT moxda<br />

zogadi, magram safu-<br />

Zvliani gaucxoeba. abaSiZe<br />

arwmunebda xalxs, rom<br />

is icavda maT SevardnaZis<br />

reJimisagan, qmnida<br />

`mtris xats.~<br />

aWara unikaluri regionia<br />

da sxva regionebisagan<br />

gansxvavebiT, iq<br />

meti fuli trialebda,<br />

es, ra Tqma unda, garkveul<br />

jgufebs akmayofilebda,<br />

Tumca aWaraSi<br />

ufro didi socialuri<br />

ufskruli arsebobda,<br />

vidre saqarTvelos sxva<br />

kuTxeSi. aslan abaSiZe<br />

gaxldaT miliarderi,<br />

romelic kapiks ar xarjavda<br />

aWaraSi socialuri<br />

mdgomareobis gasaumjobeseblad.<br />

mas hqonda<br />

mxolod ramdenime `saCvenebeli~<br />

baRi da skola,<br />

rac savsebiT akmayofilebda.<br />

es cxadia icoda<br />

aWaris mosaxleobis didma<br />

nawilma da amis mimarT<br />

yovelTvis hqonda winaaRmdegobis<br />

grZnoba, ramac<br />

ganapiroba kidec sayovelTao<br />

gamosvlebi aWaraSi.<br />

_ rogor da ratom<br />

Caigdo erTma adamian-<br />

ma amxela Zalaufleba?<br />

_ es yvelaferi xdeboda<br />

nabij-nabij. mogexsenebaT,<br />

aslan abaSiZe<br />

zviad gamsaxurdias xelisuflebis<br />

dros dainiSna<br />

am Tanamdebobaze.<br />

es Zalian didi Secdoma<br />

iyo, Tumca, rogorc axla<br />

irkveva, is daniSnes garkveuli<br />

pirobiT, separacia<br />

mas araTu ar unda<br />

moexdina, aramed, piriqiT<br />

integracia unda momxdariyo.<br />

saubari iyo avtonomiis<br />

gauqmebazec, magram<br />

man es piroba ar<br />

Seasrula, daiwyo brZola<br />

Zalauflebis xelSi Casagdebad.<br />

bunebrivia, es<br />

moxda maSindeli xelisuflebisa<br />

da gareSe<br />

Zalebis mxardaWeriT. amis<br />

Semdeg man nel-nela<br />

daiwyo represiebi politikuri<br />

speqtrisa da<br />

Tavisi oponentebis winaaRmdeg:<br />

nawili daapatimra,<br />

nawils saxl-kari<br />

aufeTqa, xolo Tavisufali<br />

mediis Canasaxebi,<br />

romelic aWaraSi arsebobda,<br />

bolomde amoZirkva<br />

da ar dauSva axali<br />

mediis ganviTareba. man<br />

klanuri mmarTvelobis<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

70


qveS moaqcia yvela ekonomikuri<br />

berketi. noembris<br />

revoluciam Zalian<br />

didi gavlena iqonia aWaris<br />

sazogadoebaze, maT<br />

realurad dainaxes xalxis<br />

Zalisxmevis Sedegi.<br />

yvelas axsovs noembris<br />

revoluciis periodSi<br />

Zalis gamoyenebiT, motyuebiT<br />

da mosyidviT<br />

rogor Camoiyvana aslan<br />

abaSiZem xalxi Sevardna-<br />

Zis mxardasaWerad da Tu<br />

manamde misgan `mtris<br />

xats~ qmnida, Semdeg aWaris<br />

sazogadoebis Tvalwin<br />

yvelaferi radikalurad<br />

Seicvala, abaSiZis<br />

momxreebi SevardnaZis<br />

mxardamWer mitingze idgnen,<br />

Semdeg ki aWaris<br />

yvela maRalCinosani gaiqca<br />

da xalxi miatova.<br />

mitingis zogierT monawiles<br />

ukan dasabrunebeli<br />

fulic ki ar hqonda<br />

da aWaraSi nacionaluri<br />

moZraobis aqtivistebi<br />

aZlevdnen, rom dabrunebuliyvnen.<br />

ase rom aslan<br />

abaSiZem Tavad daaCqara<br />

Tavisi mmarTvelobis aRsasruli,<br />

moaxdina TviTlustracia<br />

sakuTari amomrCevlebis<br />

winaSe da<br />

daanaxa maT, rom xalxs<br />

aqvs Zala. aman daaCqara<br />

aWaris revolucia da<br />

procesebic Seuqcevadi<br />

gaxda. erTaderTi riski<br />

mdgomareobda imaSi, Tu<br />

ramdenad Sors wavidoda<br />

abaSiZe sakuTari interesebis<br />

dasacavad an ramdenad<br />

Seqmnida sisxlisRvris<br />

safrTxes, amitom xelisuflebis<br />

amocana gaxldaT<br />

Zalian mkacri politikis<br />

gatareba. ra Tqma<br />

unda, arsebobda Zalis<br />

gamoyenebis SesaZleblobac,<br />

magram xelisuflebis<br />

mTavaria mizani<br />

iyo amis Tavidan acileba,<br />

rac moxerxda kidec.<br />

_ rogor SeafasebT<br />

aWaraSi momxdar mov-<br />

lenebs?<br />

_ upirveles yovlisa,<br />

aWaraSi ganviTarebuli<br />

movlenebi saqarTvelos<br />

uaxles istoriaSi Seva<br />

rogorc gardamtexi momenti<br />

da is adamianebi<br />

vinc es gardatexa moaxdina,<br />

namdvili gmirebi<br />

arian, maT mTel saqarTvelos<br />

kidev erTi magaliTi<br />

misces imisa, Tu<br />

ras niSnavs xalxis Zala.<br />

am xalxis mmarTvelad<br />

aslan abaSiZis dasma usamarTloba<br />

iyo. isini amas<br />

ar imsaxurebdnen, radgan<br />

Zalian didi samoqalaqo<br />

Rirebulebis moqalaqeebi<br />

arian. am xalxma kidev<br />

erTxel dagvanaxa saqar-<br />

Tvelos aqvs Sansi gaxdes<br />

Zlieri, Tavmoyvare, Tavisufali<br />

da erTiani.<br />

aWaraSi yofnisas nanaxi<br />

da gancdili CemTvis<br />

didi jildo iyo. vigr-<br />

Zeni didi siamaye am<br />

T v i d a n T v e m d e<br />

xalxis saqcielis gamo<br />

da maT mimarT madlierebiT<br />

ganvimsWvale.<br />

_ rogor fiqrobT,<br />

mosalodnelia<br />

revanSi<br />

aslan abaSiZis mxri-<br />

dan? amaswinaT ruseTis<br />

televiziiT<br />

iiT<br />

gamosvlisas<br />

man ganacxada: `po-<br />

litikidan ikidan ar midian.~<br />

_ aslan abaSiZis es<br />

gancxadeba dRes aqtualuri<br />

aRar aris arc<br />

aWarisaTvis da arc<br />

mTlianad saqarTvelosaTvis.<br />

ukidures SemTxvevaSi,<br />

es SeiZleba aqtualuri<br />

iyos mxolod<br />

misi `avadmyofobis istoriisaTvis.~<br />

rac Seexeba<br />

movlenebis ganviTarebas,<br />

aWaraSi Zalian didi memkvidreobaa<br />

datovebuli:,<br />

moxdeba totaluri mmar-<br />

Tvelobis struqturis<br />

gadawyoba civilizebul<br />

menejmentsa da mmarTvelobaze.<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

Zalian optimisturadaa<br />

ganwyobili,<br />

radgan aWara didi SesaZleblobebis<br />

mqone<br />

kuTxea, sadac, aseve, didi<br />

potencialis mqone xalxi<br />

cxovrobs, swored isini<br />

gaxdebian Cveni qveynis<br />

realuri ayvavebis da<br />

progresis magaliTi mTeli<br />

saqarTvelosTvis. imedi<br />

maqvs, es Zalian male<br />

moxdeba.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

71


T v i d a n T v e m d e<br />

saqarTvelos organuli kanoni<br />

saqarTvelos saxelmwifo himnis Sesaxeb<br />

muxli 1<br />

saqarTvelos konstituciis me-11 muxlis Tanaxmad dadgenil iqnes<br />

saqarTvelos saxelmwifo himnis teqsti da musika (Tan erTvis).<br />

muxli 2<br />

saqarTvelos saxelmwifo himnis oficialuri Sesrulebis wesi<br />

ganisazRvreba saqarTvelos prezidentis brZanebulebiT.<br />

muxli 3<br />

am kanonis amoqmedebisTanave Zaladakargulad CaiTvalos 1990<br />

wlis 14 noembris saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos<br />

saxelmwifo himnis Sesaxeb~.<br />

muxli 4<br />

es kanoni amoqmeddes gamoqveynebisTanave.<br />

saqarTvelos prezidenti mixeil saakaSvili<br />

Tbilisi,<br />

2004 wlis 21 maisi,<br />

#72-Is<br />

saqarTvelos saxelmwifo himni<br />

`Tavisufleba~<br />

leqsi daviT maRraZis<br />

Cemi xatia samSoblo,<br />

saxate mTeli qveyana,<br />

ganaTebuli mTa-bari,<br />

wilnayaria RmerTTana.<br />

Tavisufleba dRes Cveni<br />

momavals umRers didebas,<br />

ciskris varskvlavi amodis<br />

da or zRvas Sua brwyindeba,<br />

dideba Tavisuflebas,<br />

Tavisuflebas dideba.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

72


T v i d a n T v e m d e<br />

meeWveba, axali himni xalxma gaiTavisos da imReros<br />

igi xalxma miiRos rogorc<br />

himni da, amasTanave,<br />

imReros kidec. gava dro<br />

da Cven am sakiTxs aucileblad<br />

mivubrundebiT,<br />

magram jer sazogadoebas<br />

unda vacadoT. gaaCnia,<br />

xalxi rogor Seegueba<br />

am melodias.<br />

saqarTvelos saxelmwifo<br />

atributikis problemaTa<br />

Semswavleli da winadadebaTa<br />

SemmuSavebeli<br />

droebiTi saxelmwifo<br />

komisiis Tavmjdomare_<br />

eldar<br />

Sengelaia<br />

_ batono eldar,<br />

ra datvirTva aqvs axa-<br />

li saxelmwifo dro-<br />

Sis simbolikas, masze<br />

gamosaxul jvrebs da<br />

ferebs?<br />

_ am droSis simbolikis<br />

heraldikuri axsna<br />

aseTia: droSis SuagulSi<br />

gamosaxuli didi jvari<br />

aris macxovris simbolo,<br />

oTxi patara jvari ki<br />

misi oTxi samsWvalisia.<br />

rac Seexeba ferebs -<br />

wiTels da TeTrs, es<br />

aris tradiciuli, qarTuli<br />

droSisaTvis damaxasiaTebeli<br />

ferebi. Tu<br />

gadavxedavT istorias,<br />

mecamete saukunidan moyolebuli<br />

saqarTvelos<br />

dedaqalaqis Tavze swored<br />

aseTi droSa frialebda.<br />

amas uamravi wyaro<br />

adasturebs. saeklesio<br />

droSazec aris gamosaxuli<br />

aseTi tipis xuTjvriani<br />

kompozicia. numizmatikis<br />

istoriaSic<br />

gvxvdeba jvrebi monetebze.<br />

aqedan gamomdinare,<br />

gvaqvs imis Tqmis<br />

safuZveli, rom saqarTvelos<br />

dRevandeli dro-<br />

Sa aris gaerTianebuli<br />

saqarTvelos simbolo.<br />

garda amisa, aRsaniSnavia<br />

isic, rom Cvenma sazogadoebam<br />

es droSa miiRo<br />

da gaiTavisa, rac Zalian<br />

mniSvnelovania.<br />

_ himnis is<br />

Seqmnis<br />

is<br />

istoriazec<br />

iazec<br />

gvesaubreT,<br />

mogexsenebaT, himnis<br />

is musikas Tavisi i<br />

spe-<br />

cifika,<br />

struqtura<br />

aqvs. himnis is<br />

teqstic<br />

ic<br />

Tavisebur<br />

midgomas<br />

moiTxovs.<br />

TqvenTvis,<br />

Tvis,<br />

rogorc<br />

Cveulebrivi<br />

moqalaqisaTvis<br />

misa-<br />

Rebia himnis is<br />

teqsti<br />

da<br />

musika?<br />

_ rodesac saubaria<br />

qveynis himnze, pirvel<br />

rigSi, didi mniSvneloba<br />

eniWeba musikas da Semdeg<br />

teqsts. es, cxadia, ar<br />

niSnavs imas, rom romelime<br />

maTgani ganyenebulad<br />

ganvixiloT, unda<br />

moxdes maTi harmoniuli<br />

Tanxvedra. piradad me<br />

himnis teqsti momwons,<br />

radgan musikas kargad<br />

esadageba. amasTan dakav-<br />

SirebiT poetebma gamoTqves<br />

saintereso mosazrebebi<br />

da SeiZleba iTqvas,<br />

rom maT veTanxmebi. rac<br />

Seexeba musikas, SesaniSnavi<br />

kompozitoris mieraa<br />

Seqmnili, magram meeWveba,<br />

_ saqarTvelos sa-<br />

xelmwifo gerbis Se-<br />

sarCevi konkursi dasrulda,<br />

ramdenad kmayofili<br />

xarT warmod-<br />

genili<br />

namuSevrebiT,<br />

isin<br />

ini i maRal profesiouli<br />

donezea Ses-<br />

rulebul da, albaT,<br />

SerCevac rTuli iqne-<br />

boda...<br />

_ Cveni komisia mu-<br />

Saobda am sakiTxze. warmodgenili<br />

31 proeqtidan<br />

SeirCa TxuTmeti, romelic<br />

akmayofilebda konkursis<br />

pirobebs. namuSevari<br />

gamoifina `cisfer<br />

galereaSi~. SerCeva, mar-<br />

Tlac, gagviZnelda, radganac<br />

yvela, namuSevari<br />

maRal doneze iyo Sesrulebuli,<br />

rac Zalian<br />

sasixaruloa.<br />

1993 wels Seiqmna heraldikis<br />

sabWo. romlis<br />

wevri mec gaxldiT, maSin<br />

jer kidev bundovnad<br />

saubrobdnen heraldikaze,<br />

absoluturi qaosi iyo.<br />

es gasagebicaa, radgan<br />

sabWoTa kavSiris dros,<br />

TiTqmis 70 wlis ganmavlobaSi,<br />

Cveni sazogadoeba<br />

ar iyo informirebuli,<br />

amas xeli Seuwyo<br />

imanac, rom im periodSi<br />

mecnierebmac zurgi aqcies<br />

am umniSvnelovanes sferos.<br />

es droiT iyo gapirobebuli.<br />

saqarTvelo-<br />

Si heraldikas, rogorc<br />

mecnierebas, safuZveli<br />

Caeyara jer kidev mefis<br />

ruseTis dros, magram<br />

gvqonda ara saxelmwifo,<br />

aramed sagvareulo heraldika.<br />

1993 wlis Semdeg<br />

moxda heraldikis<br />

uecari aRorZineba. gamoCnda<br />

ramdenime sain-<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

73


T v i d a n T v e m d e<br />

tereso axalgazrda heraldikosi,<br />

daiwera wignebi<br />

heraldikis Sesaxeb...<br />

_ ZiriTadad, iTadad,<br />

ra<br />

simbolikaa<br />

gamoyene-<br />

buli<br />

sakonkursod<br />

warmodgenil<br />

gerbeb-<br />

Si?<br />

_ gerbebis ZiriTadi<br />

simboloebi moTavsebulia<br />

farze. umetesad wminda<br />

giorgi, qristes kvarTi,<br />

rac Zalian mniSvnelovania,<br />

zogierT gerbze<br />

gamosaxuli aris oqros<br />

sawmisi, gadajvaredinebuli<br />

xmlebi, zogierTSi<br />

gamoyenebulia Ruza. ikve-<br />

Teba mniSvnelovani ram<br />

- qarTuli heraldikis<br />

tradicia, magram, samwuxarod,<br />

saxelmwifo heraldikis<br />

tradicia zogierT<br />

maTganSi ar Cans.<br />

ufro bagrationTa gerbis<br />

Strixebia gamokve-<br />

Tili. maTi tradiciebidan<br />

proeqtis Semqmnelebi<br />

da heraldikosebi or<br />

ZiriTad atributs iyeneben,<br />

es aris wminda giorgi<br />

da qristes kvarTi.<br />

_<br />

sazogadoebisaT-<br />

vis cnobili gaxda,<br />

rom bagrationebi wii-<br />

naaRmdegebi arian sa-<br />

qarTvelos<br />

saxelmwi-<br />

fo gerbs safuZvlad<br />

maTi sagvareulo gerbi<br />

daedos.<br />

_ es mosazreba ar<br />

aris gamarTlebuli, radgan<br />

heraldikaSi erTi<br />

Strixis Secvlac - niSnavs<br />

siaxles, axal dro-<br />

Sas, axal gerbs, axal<br />

emblemas, Tu axal simbolos.<br />

marTalia, zogierT<br />

proeqtSi mTlianad gamoyenebulia<br />

bagrationTa<br />

gerbi, magram is, rac<br />

bagrationTa gvaris simbolod<br />

aRiqmeboda, umetes<br />

maTganSi ar aris<br />

gamoyenebuli, magaliTad:<br />

Surduli, kravi. xolo<br />

iseTi simboloebi, rogoricaa<br />

wminda giorgi da<br />

kvarTi, aris sruliad<br />

saqarTvelos simboloebi,<br />

amitom heraldikoss aqvs<br />

maTi sxva ferSi gadawyvetisa<br />

da sxva formiT<br />

gamoyenebis ufleba.<br />

_ batono eldar,<br />

heraldikaSi<br />

gamoiye-<br />

neba sami ZiriTadi<br />

iTadi<br />

masala, es aris is<br />

bewvi,<br />

minanqari i da liToni.<br />

i.<br />

heraldikis<br />

kanonebis<br />

Tanaxmad, erTi da<br />

imave masalis erTmaneTTan<br />

gamoyeneba akr-<br />

Zalulia.<br />

magaliTad,<br />

liTonis is liTonze dasma<br />

da a.S. gerbis Ser-<br />

Cevisas Tu miaqcevs<br />

komisia ia amas yuradRe-<br />

bas?<br />

_ marTali brZandebiT,<br />

heraldikaSi Camoyalibebuli<br />

kanonebis mixedviT,<br />

akrZalulia masalebis<br />

erTmaneTTan gamoyeneba,<br />

magram arsebobs<br />

gansakuTrebuli SemTxvevebic,<br />

magaliTad, qristes<br />

kvarTi vercxlisaa, magram<br />

misi foni SeiZleba iyos<br />

oqrosi, cxadia, es dar-<br />

Rvevaa, magram gansakuTrebuli<br />

SemTxvevaa! heraldikis<br />

kanonebis dacva<br />

aucilebelia gerbis Ser-<br />

Cevis dros, amas did<br />

yuradRebas mivaqcevT,<br />

aseve, gaviTvaliswinebT<br />

qarTul tradiciebs da<br />

gerbis mxatvrulobas. es<br />

yvelaferi erTmaneTTan<br />

Serwymuli unda iyos,<br />

da, amasTanave, gamoxatuli<br />

esTetikuri formiT.<br />

imedi maqvs, Cveni sazogadoebisaTvis<br />

misaRebi<br />

gaxdeba es simboloebi<br />

da xalxi gaiTavisebs maT.<br />

p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

74


p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />

75

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!