sazogadoebrivi mecnierebebi maswavleblis profesiuli standarti ...

maswavleblisprofesiuli standartisazogadoebrivimecnierebebi(sabazo da saSualo safexuri)sazogadoebrivi mecnierebebi2008 weli(pirveli redaqcia)1

maswavleblis profesiuli standarti2

sabazo an/da saSualo safexuris sazogadoebrivi mecnierebebismaswavleblis profesiuli unar-CvevebiistoriamimarTuleba: istoriuli droqronologiuri erTeulebis sistemis gamoyeneba;istoriuli movlenebisa da faqtebis Sesabamis istoriul epoqebTan dakavSireba.mimarTuleba: istoriuli interpretaciaistoriuli movlenebis (pirovnebebis) gansxvavebuli interpretaciebis arsebobismizezebze msjeloba;erTi da imave istoriuli movlenis (pirovnebis) gansxvavebuli interpretaciebisanalizi da Sefaseba.mimarTuleba: istoriuli kvlevapirveladi da meoradi wyaroebis analizi;istoriuli kvlevis dagegmva da Catareba.mimarTuleba: komunikaciamsjeloba sxvadasxva epoqaSi saqarTvelosa da msoflioSi momxdari mniSvnelovanipolitikuri, socialuri, ekonomikuri da kulturuli cvlilebebisSesaxeb;msjeloba msoflio religiebis arsisa da sxvadasxva epoqis sazogadoebiscxovrebaSi religiis rolis Sesaxeb;msjeloba Tanamedrove epoqasa da warsulSi sxvadasxva kulturis urTier-Tobisa da urTierTgavlenis Sesaxeb;msjeloba saqarTvelosa da msoflioSi ama Tu im konkretul epoqaSi momxdaripolitikuri, ekonomikuri, socialuri da kulturul-religiuri procesebisurTierTmimarTebebis Sesaxeb;argumentirebuli eseis dawera istoriul Tematikaze;istoriuli Temis dawera damoukideblad Catarebuli kvlevis safuZvelze.sazogadoebrivi mecnierebebi3

maswavleblis profesiuli standartigeografiamimarTuleba: dro da sivrcerukis enis gageba; rukis, istoriul-geografiuli saSualebebisa (sqema, diagrama,foto, cxrili, grafiki) da geografiuli xelsawyoebis gamoyenebiT informaciismoZieba:a) sivrceSi orientacia – horizontis mxareebi, gradusTa bade; adgilis mdebareobisgansazRvra;b) legendis gamoyenebiT simboloebis aRqma;g) masStabis aRqma - masStabis gamoyenebiT adgilis da manZilebis Sedareba, kartografiuliproeqciebis gansxvaveba.rukebidan da sxva geografiuli saSualebebidan (fotoebi, grafikebi, cxrilebi,diagramebi da sxva) mopovebuli informaciis dakavSireba geografiul codnasTanda amis safuZvelze adgilis, movlenisa da procesebis daxasiaTeba, kanonzomierebebisdadgena:a) reliefis, hidrografiuli qselis, resursebis, gansaxlebebis, mosaxleobis,socialuri da ekonomikuri sistemebis, satransporto sistemis Sesaxeb informaciismoZieba-analizi;istoriul-geografiuli saSualebebis Tematuri analogebis Sedgena.mimarTuleba: geografiuli kvlevaTematikis Sesabamisi geografiuli kvlevis (maT Soris saveles) dagegmva;problemis, geografiuli kvlevis miznis, misi gadaWris gzebisa da mimarTulebisgansazRvra;geografiuli kvlevisaTvis saWiro informaciis Segroveba, monacemTa organizeba;geografiuli kvlevis gansaxorcieleblad mopovebuli informaciis analizi da damuSaveba;geografiuli problemis gadaWra, kvlevis Sedegebis argumentirebulad warmoCena;geografiuli Temis struqturuli organizacia.mimarTuleba: geografiuli interpretaciageografiuli terminebisa da cnebebis adekvaturi gamoyeneba;geografiuli faqtebis mosazrebisgan gansxvaveba;gavrcelebuli geografiuli stereotipebis kontrargumentacia;geografiuli informaciis safuZvelze prognozebis gakeTeba da modelebis Seqmna(geografiul konteqstSi);sxvadasxva formatSi (weriTi, zepiri, vizualuri) warmodgenili informaciis gaazrebada aRqmad formatSi warmoCena.4

maswavleblis profesiuli standartisabazo an/da saSualo safexuris sazogadoebrivi mecnierebebismaswavleblis profesiuli codnaistoriaistoriis Sesavali:istoriis damxmare disciplinebi; istoriuli wyaroebi: werilobiTi, nivTieri, eTnografiuli,zepiri, lingvisturi, kino-, foto-, fonodokumentebi; msofliosada saqarTveloSi istoriuli azris ganviTareba (Zveli samyarosa da Sua saukuneebismematianeebi, axali epoqis istorikosebi, XIX-XX saukuneebis istorikosebi).dro da kalendari:istoriuli drois erTeulebi: weli, saukune, aTaswleuli, welTaRricxvis sistema;kalendari da drois aRricxvis sistemebi (iuliusis da grigorianuli kalendrebi).preistoriuli epoqa:adamianis warmoSoba da ganviTareba; misi gansaxleba msoflioSi; neoliTuri revolucia;uZvelesi religiuri warmodgenebi; preistoriuli epoqis adamiani saqarTvelosteritoriaze.qarTveli xalxis warmomavlobis sakiTxiZveli aRmosavleTi:SuamdinareTi (adgilmdebareoba, mosaxleoba da misi saqmianoba, miTebi da Rmer-Tebi, Zveli babiloni, hamurabis kanonebi; axalasuruli samefo); aqemenianTa imperia(adgilmdebareoba, kiros II da darios I; saxelmwifo mmarTvelobis sistema,damwerloba da religia).samxreT-dasavleT saqarTvelos tomTa uZvelesi gaerTianebebi. diaoxi da kolxaZveli saberZneTi, elinizmi da romi:saberZneTis bunebrivi pirobebi, mosaxleoba da misi saqmianoba; religia adreulsaberZneTSi; aTeni; sparta; didi berZnuli kolonizacia; berZen-sparselTa omebi;makedoniis aRzeveba, aleqsandre makedonelis imperia da misi dacema; kultura ZvelsaberZneTSi (ganaTleba, mecniereba, arqiteqtura, literatura, Teatri, sporti).romis daarseba; italiis bunebrivi pirobebi da mosaxleoba; patriciebi da plebeebi;romis respublika (misi daarseba, mmarTvelobis sistema, omi karTagenTan, samoqalaqoomebi, iulius keisari); romis imperia (imperatoris xelisuflebis daarseba- avgustusi; imperiis teritoria da mmarTvelobis sistema; qristianuli religiada misi filosofiuri arsi; qristianobis gavrceleba da qristianebis devna; qristianobissaxelmwifo religiad gamocxadeba; romis imperiis orad gayofa; romi dabarbarosebi; dasavleT a.e.b) romis imperiis dacema); kultura Zvel romSi (arqiteqtura,literatura, `puri da sanaxaoba~).6

saqarTvelo antikur xanaSi:kolxeTis samefo VI-III ss.; qarTlis (iberiis) samefos warmoqmna; iberiis samefo II-Iss. da romaelTa laSqroba saqarTveloSi; saqarTvelosa da romis urTierToba I-IIsaukuneebSi.bizantiis imperia IV- XV:saxelmwifo mmarTvelobis sistema; iustiniane didi da `romis samarTlis krebuli;~herakle keisari. saqarTvelo iran-bizantiis dapirispirebaSi; arabebi dabizantiis imperia; leon III da xatmebrZoleoba; ganxeTqileba msoflio eklesiaSi;Turq-selCukebi da bizantia; bizantia da saqarTvelo Turq-selCukTa winaaRmdegbrZolaSi; bizantiis dasusteba da dacema (XII-XVss.).dasavleT evropa Sua saukuneebSi (V - XIV ss.):xalxTa didi gadasaxleba; frankebis samefo (karlos didi, frankebis imperiis dacema),feodalizmi dasavleT evropaSi; jvarosnuli laSqrobebi; Sua saukuneebisqalaqi (qalaqebis warmoSoba, xelosnoba, vaWroba, qalaqis mmarTveloba dafenebi; yofa); eklesia da samRvdeloeba; inglisi da safrangeTi XII-XIV ss. (Tavisuflebisdidi qartia, inglisis parlamenti, generaluri Statebi, aswliani omi_ Jana d’ arki).saqarTvelo IV-XIV ss.:feodaluri urTierTobebis Casaxva saqarTveloSi; qristianobis saxelmwifo religiadgamocxadeba saqarTveloSi; vaxtang gorgasali; `didi omianoba~; arabobasaqarTveloSi (islami da misi filosofiuri arsi, habib ibn-maslamas `dacvis sigeli,~saqarTveloSi arabTa mmarTvelobis sistema da xarki); saqarTvelos erTianifeodaluri saxelmwifos warmoSoba (axali feodaluri samTavroebis warmoSoba;daviT kurapalati; bagrat III; giorgi I; bagrat IV; giorgi II; daviT IV); saqarTvelo XIIsaukunis meore naxevarSi (giorgi III, Tamar mefe); saxelmwifoebrivi wyobileba dakultura XII-XIII saukuneebSi; monRolTa batonoba saqarTveloSi (monRolTa ekonomikurida socialuri yofa, monRoluri mmarTvelobis damyareba saqarTveloSi,ormefoba saqarTveloSi, xalxis aRwera da monRoluri gadasaxadebi, demetre Tavdadebuli;giorgi V); Temur-lengis Semosevebi saqarTveloSi da misi Sedegebi.sazogadoebrivi mecnierebebidasavleT evropa, CrdiloeT amerika, ruseTi axal droSi (XV-XIX ss.):didi geografiuli aRmoCenebi (vasko da gama, kolumbi, magelani); renesansi(msoflmxedveloba, mecniereba, xelovneba); reformacia (martin luTeri, kalvinizmi,reformacia inglisSi, kontrreformacia); absolutizmi (lui XIV, merkantelizmi);inglisis revolucia (samoqalaqo omi, kromveli, revoluciis Sedegebi);ganmanaTlebloba (frangi ganmanaTleblebi, ekonomikuri Teoriebi fiziokratebi,adam smiti); safrangeTis didi revolucia (absolutizmis krizisi, monarqiisdamxoba, iakobinelTa diqtatura, revoluciis Sedegebi); CrdiloeT amerika (omidamoukideblobisaTvis, amerikis SeerTebuli Statebis Seqmna, jorj vaSingtoni,1787 wlis konstitucia); ruseTis samefo (moskovis centralizebuli samefos Seqmna_ ivane III da ivane IV, petre I, ekaterine II); napoleonis epoqa (napoleonis aRzeveba,napoleonis sagareo politika da saomari kampaniebi; kontinenturi blokada,1812 wlis saomari kampania ruseTSi, brZola laifcigTan, vaterloos brZola);industriuli revolucia (industrializacia inglisSi, urbanizacia, socialuricvlilebebi); imperializmis epoqa (imperialisturi ideologia _ inglisi da ruse-Ti; kolonializmi _ inglisi, safrangeTi, ruseTi; marqsizmi).7

maswavleblis profesiuli standarti8saqarTvelo XV-XIX ss.:aleqsandre didis mefoba da qveynis daSla samefo-samTavroebad; brZola iranisada osmaleTis winaaRmdeg XVI-XVII ss. (brZola sixoistasTan, amasiis zavi, luarsab Ida simon I, samcxe-saaTabagosa da aWaris osmaleTis mflobelobaSi gadasvla, TeimurazI da luarsab II, giorgi saakaZe); vaxtang VI; Teimuraz II da erekle II; solomonI; saqarTvelo-ruseTis urTierToba XVI-XVIII ss.; qarTuli kultura XVI-XVIII ss.;ruseTis mier qarTuli samefo-samTavroebis gauqmeba; ajanyebebi qarTlis mTianeTSi,kaxeTSi, imereTsa da guriaSi, 1832 wlis SeTqmuleba; ruseTis mTavrobispolitika saqarTveloSi 30-50-ian wlebSi; ruseT-TurqeTis omebi da saqarTvelo;batonymobis gauqmeba saqarTveloSi; 60-70 wlebis reformebi; `Tergdaleulebi;~marqsistuli moZraoba saqarTveloSi; politikuri mimdinareobebisa da partiebisCamoyalibeba; qarTuli kultura XIX saukuneSi.XX saukune:saqarTvelo da msoflio XX saukunis dasawyisSi; I msoflio omi da parizis samSvidobokonferencia; saqarTvelo 1918-1921 wlebSi; saqarTvelo da msoflio 1921-1939 wlebSi; II msoflio omi da saqarTvelo; msoflio da saqarTvelo 1945-1985ww-Si ; `perestroika~ da ssrk-s daSla; msoflio da saqarTvelo postsabWoTaepoqaSi.geografiageografiis Sesavali:geografiis Seswavlis obieqti da miznebi; geografiuli ideebis Camoyalibebis(formirebis) istoria; mogzaurebi da mogzaurobebi; geografiuli cnebebi daterminebi; geografiis da geografiuli codnis mniSvneloba; Tanamedrove geografiulimecnierebis sistema; geografiuli kvlevis meTodebi: tradiciuli (aRwerilobiTi,SedarebiT-geografiuli, kartografiuli) da Tanamedrove (maTematikuri,aerokosmosuri, geoinformaciuli, modelireba); geografiuli prognozireba;mdgradi ganviTarebis koncefcia.sivrceSi orientacia:ruka, rukis ena; globusi; adgilis gegma; kompasi; horizontis mxareebi, gradusTabade, grZedi da ganedi, tropikebi da polaruli wreebi, weliwadis droTa da dRe-Ramis cvla; sasaaTo sartyelebi, TariRTa cvlis xazi; masStabi; kartografiuliproeqciebi; sxvadasxva xelsawyoTi azomvebis Catareba (rukasa da adgilze).fizikur-geografiuli maxasiaTeblebi:amindi da klimati; temperaturis cvlileba ganedis, simaRlis da okeanesTan siaxlovismixedviT; qarebi, maTi warmoSoba da gavrcelebis kanonzomierebebi; naleqebi,maTi warmoSoba da gavrcelebis kanonzomierebebi; amindis prognozi; meteorologiurixelsawyoebis gamoyenebis principi; klimatis gavlena miwaTmoqmedebaze, transportze,adamianis janmrTelobaze; atmosferosTan dakavSirebuli katastrofulimovlenebi; atmosferos dacva. hidrografia (mdinareebi, tbebi, myinvarebi, miwisqveSawylebi, Waobebi, wyalsacavebi), gavlena reliefze, klimatze, mosaxleobaze,meurneobaze; wylis resursebis moculoba, gamoyeneba, dacva. wyalTan dakavSirebulikatastrofuli movlenebi; zRvebisa da okeaneebis mdebareoba da ganfeniloba;

marilianoba, siRrme, sruteebi, yureebi, miqceva-moqceva, dinebebi, sameurneo gamoyeneba,dabinZureba, dacva; dedamiwis qerqi, filebis moZraoba; dedamiwis zedapiriscvlileba; reliefi, geologiuri periodebi, teqtonika, endogenuri da egzogenuriprocesebi; wiaRiseuli resursebi, resursebis mdgradi gamoyeneba; absoluturida SefardebiTi simaRle, reliefis formebi, misi gavlena klimatze, mcenareebze,cxovelebze, meurneobaze; niadagis tipebi da nayofiereba, mcenareTa da cxovelTasamyaro. biomravalferovneba, maTi dacva, konservacia.sazogadoebrivi geografia:geografiuli mdebareoba da sazRvrebi; saxasiaTo bunebrivi landSaftebi; bunebriviresursebi (gavrceleba, mniSvneloba, mdgradi gamoyeneba); bunebrivi resursebida meurneobis dargebi; resursebis klasifikacia amowurvadobis mixedviT; miwis,wylis, agroklimaturi, tyis, msoflio okeanis resursebi; mosaxleoba, msofliosdemografiuli viTareba (istoriuli warsulidan dRemde); sxvaobebi da msgavsebebiqveynebis mixedviT; rasebi, eTnikuri da religiuri struqtura (gavrceleba);Sobadoba, mokvdaoba, sqesobriv-asakobrivi struqtura, SromiTi resursebi; regionebisda qveynebis socialur-demografiuli klasifikacia (sicocxlis xangrZlivobis,Sobadobis, mokvdaobis, jandacvis da ganaTlebis donis mixedviT); demografiuligadasvla; demografiuli politika; migracia; urbanizacia da gansaxleba;mosaxleobis simWidrove; dasaxlebis tipebi; didi geografiuli aRmoCenebi, mogzauroba;meurneobis dargebi (energetika, soflis meurneoba, turizmi, transporti,vaWroba, mrewveloba, komunikaciebi); politikuri geografia da geopolitika;qveynebi mmarTvelobis formis da teritoriul-administraciuli mowyobis mixedviT;qveynebi saerTaSoriso statusis da sagareo politikuri kursis mixedviT;mniSvnelovani saerTaSoriso samxedro-politikuri da ekonomikuri organizaciebi(gaerTianebebi);qveynebi socialur-ekonomikuri ganviTarebis donis mixedviT (humanuri ganviTarebisindeqsi); gaeros qveynebis tipologia; globalizaciis procesi;kacobriobis mdgradi ganviTarebis perspeqtiva; umniSvnelovanesi globaluri problemebida maTi mogvarebis gzebi.saqarTvelos geografia:sazogadoebrivi mecnierebebiteritoriis formireba; mdebareoba da sazRvrebi; saqarTvelo da kavkasia; teritoriul-administraciulimowyoba; buneba (mniSvnelovani fizikur-geografiulimaxasiaTeblebi); bunebrivi resursebi; mosaxleoba (geografia, aRwera, demografia,migracia, urbanizacia); mosaxleobis eTnikuri da religiuri struqtura; saxasiaTobunebrivi da anTropogenuli landSaftebi; infrastruqtura; meurneobis dargebi;kulturuli mravalferovneba; saqarTvelo da humanuri ganviTarebis indeqsi; garemosdacviTiproblemebi da stiqiuri movlenebi; bunebis dacva (samTavrobo da arasamTavroboorganizaciebis roli, daculi teritoriebi, wiTeli wigni da sxva).9

maswavleblis profesiuli standartisamoqalaqo ganaTlebasazogadoebrivi mecnierebebis safuZvlebi da ZiriTadi cnebebi:samyaros, adamianisa da sazogadoebis warmoSobis ZiriTadi Teoriebi;sazogadoebis ganviTarebis kanonzomierebaTa Sesaxeb ZiriTadi Teoriebi;kulturis arsi, raoba da misi mravalferovneba;mecniereba da mecnieruli azrovnebis ZiriTadi Taviseburebebi;religia, rogorc kulturuli fenomeni;sazogadoebrivi mecnierebebis ZiriTadi mimarTulebebi da obieqtebi.sazogadoebrivi mecnierebebSi gamoyenebuli ZiriTadi meTodebi:dakvirveba da eqsperimenti;msjeloba _ faqti da mosazreba;statistika da analizi;Teoriebi da daskvnebi.adamianis uflebebi da Tavisuflebebi:adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis safuZvlebi;maTi ganviTarebis ZiriTadi istoriuli etapebi;uflebebisa da Tavisuflebebis arsi;adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis klasifikacia;adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis ganmsazRvreli fuZemdebluri dokumentebi.konfliqti da mSvidobis mSenebloba:konfliqti: misi marTva, gadaWra, transformacia, konfliqtis analizis teqnikebi;konfliqtur situaciaSi qcevis strategiebi da tipebi;mSvidoba, rogorc procesi _ misi arsi da swavlebis strategiebi;formaluri da araformaluri samSvidobo ganaTleba.mSvidobiani Tanaarseboba da mravalferovani garemo:umravlesoba, umciresobebi, mowyvladi jgufebi;Tanasworoba da diskriminacia;integracia da asimilacia;stereotipebi;tolerantoba: misi arsi da ganzomilebebi.10demokratiis arsi da misi ZiriTadi institutebi:demokratiis safuZvlebi da principebi;demokratiis ganviTarebis ZiriTadi istoriuli etapebi;demokratiuli institutebi da maTi mniSvneloba sazogadoebis ganviTarebaSi.

ZiriTadi sazogadoebrivi institutebi da maTi urTierTqmedeba:samoqalaqo sazogadoeba: arasamTavrobo seqtori, media, interesTa jgufebi dasazogadoebrivi gaerTianebebi.moqalaqeoba da misi aspeqtebi:moqalaqeebis socialuri rolebi;moqalaqis uflebebi, movaleobebi da pasuxismgebloba;sazogadoebriv cxovrebaSi moqalaqis monawileobis formebi.globaluri problemebi da misi mogvarebis gzebi:sicocxlis ufleba da bavSvTa sikvdilianoba;socialuri daavadebebi _ alkoholizmi da narkomania;arasrulwlovanTa damnaSaveoba;ganaTleba da misi xelmisawvdomoba;devnilebi da ltolvilebi;siRaribe da misi daZlevis gzebi;adamiani da garemo;mdgradi ganviTareba da misi aspeqtebi;araTanabari ganviTareba da korufcia;trefikingi;saxelmwifos Zlierebis Tanamedrove maxasiaTeblebi da globalizacia;saerTaSoriso saxelmwifoTaSorisi da arasamTavrobo organizaciebi.saxelmwifosa da samarTlis ganviTarebis ZiriTadi Teoriebi:ZiriTadi politikuri Teoriebi da maTi arsi;saxelmwifos niSnebi, funqciebi, mowyoba;saxelmwifos tipebi: mmarTvelobis formebi, sazogadoebrivi weswyobileba da politikurireJimebi;saxelmwifos warmoSoba saqarTveloSi da misi ganviTarebis etapebi;samarTlis warmoSoba da ganviTareba;samarTlebrivi saxelmwifo da misi maxasiaTeblebi;kanonis uzenaesoba da kanoniereba;saerTaSoriso samarTali (humanitaruli, sisxlis samarTali, garemosdacviTi,adamianis uflebebis, Sromis da a.S.) da misi mniSvneloba;saqarTvelos saxelmwifos kanonmdebloba da misi kavSiri saerTaSoriso samar-TalTan (saqarTvelos konstitucia).sazogadoebrivi mecnierebebiekonomikis ZiriTadi cnebebi, kategoriebi da Teoriebi:ZiriTadi ekonomikuri sistemebi;ekonomikuri kategoriebi da kanonzomierebebi;bazrebi da maTi tipebi;11

maswavleblis profesiuli standartiekonomikuri saqmianobis tipebi, stimulebi da keTildReoba;fuli da misi funqciebi;biznesis organizacia da dafinanseba;sazogadoebrivi sargeblobis saqoneli da momsaxureba;socialur-ekonomikuri usafrTxoeba da politika;ekonomikuri urTierTobebis garemo;saxelmwifos ekonomikuri funqciebi.swavlebis meTodebimoswavleze da Sedegze orientirebuli saswavlo procesis dagegmva:grZelvadiani da moklevadiani misaRwevi saswavlo miznebis, Sesabamisi amocanebisada mosalodneli Sedegebis gansazRvra;saswavlo Temis saswavlo procesis saWiroebebisaTvis misadageba; sazogadoebrivimecnierebebis sagnobriv programaze dafuZnebuli iseTi saswavlo gegmis Seqmna,romelic iTvaliswinebs moswavleebis interesebs, asakobriv Taviseburebebs, codnas,SesaZleblobebsa da gamocdilebas;codnis gadacemis, unar-Cvevebis gamomuSavebisa da ganviTarebisaTvis swavlebisstrategiebis gansazRvra;iseTi Sefasebis tipebis (ganmaviTarebeli da ganmsazRvreli) SemuSaveba, romel-Ta saSualebiTac SesaZlebeli iqneba Sefasdes moswavleTa rogorc codna, aseveunar-Cvevebi;Sefasebis kriteriumebis gansazRvra da Sefasebis cxrilebis Sedgena Semdegi tipisaqtivobebisaTvis: problemis identifikacia, informaciis moZieba, problemisgadaWris alternatiuli gzebis gansazRvra da maTi efeqturobis Sefaseba, istoriul-geografiulisaSualebebis gamoyeneba, istoriul-geografiuli wyaroebisanalizi, istoriuli da geografiuli kvlevis dagegmva, Catareba da prezentacia,sazogadoebrivi mecnierebebis Temebze saklaso diskusiebSi monawileoba, sxvadasxvatipis weriTi davalebebis Sesruleba da sxva;sxva sagnobrivi jgufebis maswavleblebTan urTierTTanamSromlobis safuZvelzesagnis swavlebis strategiis SemuSaveba da aqtivobebis dagegmva.swavlebis procesis warmarTva:sazogadoebrivi mecnierebebis swavlis motivaciis xerxebis gamoyeneba;Tanamedrove pedagogiuri meTodebisa da aqtivobebis gamoiyeneba, raTa moswavleebsgauRrmavdeT codna da ganuviTardeT unarebi istoriaSi, geografiasa dasamoqalaqo ganaTlebaSi;moswavleebSi kvleviTi unarebis ganviTarebis xelSewyoba;12moswavleebSi sazogadoebrivi mecnierebebis sakiTxebze sadiskusio da weriTi un-

arebis ganviTarebisaTvis xelSewyoba;sazogadoebrivi mecnierebebis Seswavlis procesSi yvela moswavlis (maTi individualuriTaviseburebebis miuxedavad) CarTulobis uzrunvelyofa;aqtivobebis iseTnairad warmarTva, rom moswavleebma SeZlon miRebuli codnisyoveldRiur cxovrebasTan dakavSireba;moswavleTaTvis xelmisawvdomi da moxerxebuli istoriul-geografiuli saSualebebis,media- da teqnologiuri resursebis gamoyeneba (saWiroebis SemTxvevaSiTavad Seqmna);aqtivobebis iseTnairad warmarTva, rom moswavleebs ganuviTardeT sakuTari kvlevisadmikritikulad midgomis unari.Sefaseba:sazogadoebrivi mecnierebebis saswavlo miznebis Sesabamisi Sefasebis kriteriumebisada sqemebis Sedgena da gamoyeneba;sazogadoebriv mecnierebebSi moswavleTa progresisa da miRwevebis monitoringiswarmarTva;sazogadoebriv mecnierebebSi moswavleTa saWiroebebis, progresisa da miRwevebisaRnusxva da angariSis saxiT warmodgena;momavali saswavlo procesis dasagegmad Sefasebis monacemebis gamoiyeneba;sakuTari swavlebis Sefaseba;misTvis SeTavazebuli Tanamedrove swavlebis koncefciebis, meTodebisa da teqnikiskritikulad Sefaseba.istoriis, geografiisa da samoqalaqo ganaTlebis swavlebamoswavlis pirovnuli, kulturuli ganviTarebisa daesTetikuri aRzrdis uzrunvelsayofad:sazogadoebrivi mecnierebebiiseTi davalebebisa da aqtivobebis SerCeva an mofiqreba, romlebic daexmarebamoswavleebs SemoqmedebiTi unaris ganviTarebaSi;iseTi davalebebisa da aqtivobebis SerCeva an mofiqreba, romlebic xels uwyobsmoswavleebSi kritikuli azrovnebis unaris ganviTarebas;iseTi davalebebisa da aqtivobebis SerCeva an mofiqreba, romlebic xels SeuwyobsmoswavleebSi maRalzneobrivi Rirebulebebis gamomuSavebasa da maRali gemovnebisganviTarebas;iseTi davalebebisa da aqtivobebis SerCeva an mofiqreba, romlebic xels SeuwyobsmoswavleebSi codnaze dafuZnebuli patriotizmis ganviTarebas;iseTi davalebebisa da aqtivobebis SerCeva an mofiqreba, romlebic xels Seuwyobsmoswavleebis profesiuli orientaciis Camoyalibebas.13

maswavleblis profesiuli standarti14