23.11.2012 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

am cota xnis winaT cxinvalSi gamomaval gazeT `respublikaSi~<br />

romelic rusul enaze ibeWdeba, mkiTxvels<br />

SesTavaza xelmocaruli `mecnieris~ vinme zarbeg<br />

jagaevis statia, romelic Tavisi SexedulebiT Turme<br />

zemo qarTlSi arasodes ucxovria da sxva misTanani.<br />

amaze ra Tqma unda pasuxi male gaeca da amJamad<br />

Cveni Jurnalis mkiTxvels vTavazobT zemodxsenebuli<br />

anTroponimuli modelis Sesaxeb, romelsac<br />

qarTveloba didi xnidan atarebs, gansxvavebiT Tundac<br />

osebisagan, romlebic gvian arian Crdilo kavkasiaSi<br />

mosulebi. gvari maTTvis ucxo ram iyo, rac axlac<br />

asea. osini sakuTar gvars ar atareben, radgan saer-<br />

Tod ar gaaCniaT aseTi ram.<br />

qarTuli gvar-saxeli dokumenturad ukve meSvide<br />

saukuneSi gvxvdeba. qristianobis miRebis Semdeg sparsuli<br />

saxelebi Secvala kanonizebulma qristianulma<br />

saxelebma.<br />

`qarTlis cxovrebis~ pirvel tomSi warCinebulTa<br />

Soris ukve gxvdeba zviadi da kaxaberi. mTis regionebSi<br />

SemorCa gaanTroponimebuli qarTuli sityvebi:<br />

irema, loma, lekvia, mgela, mercxala, rCeula,<br />

saZagela, futkara, qoria, SoSia, Cqaria, ZaRlia, ciskara,<br />

xmala da mravali sxva. qarTul gvar-saxelTa siRrmeSia<br />

warmoqmnili. CvenTan moxda gvarovnuli gvaris<br />

jer gviandel gvarSi, Semdeg gvar-saxelSi gadasvla.<br />

memkvidreobiTi saxelis gareSe qarTuli enobriv-eTnikuri<br />

samyaro arasodes yofila. pirovnebebi qar-<br />

Tul saistorio sabuTebSi, ZeglebSi Cawerili arian,<br />

rogorc saxeliTa da gvariT, ise saxeliT, mamis saxeliTa<br />

da gvarsaxeliT. es dokumentebia: XIII_XIV<br />

saukuneebis qsnis erisTavTa sagvareulo matiane ,,Zegli<br />

erisTavTa~, Semdgomi saukunis ,,gergeTis sulTa<br />

matiane~, ikorTis Jamn-gelani, cxinvalis XVII saukunis<br />

davTari, 1715 wlis frones xeobis dafTari<br />

da sxvebi sadac saerTod ar aris osis xseneba da<br />

modeli da eTnikuroba mTlianad qarTulia, rac ase<br />

aRizianebT Sovinistebs. es imitom aRizianebT, rom<br />

qarTuli kulturis zeoba TavianT Seuracxyofad miaCniad<br />

da cdiloben daaZvelon TavianTi `kultura~,<br />

magram faqts ver gaeqcevian, radgan yvelaferi sicrue<br />

aris da iqneba.<br />

mejudis xeobis sofel breTis IX_X saukuneebis<br />

asomTavruli warwera mogviTxrobs `qriste meufeo<br />

yovelTao, adide erisTavT-erisTavi ioane Ze bakur yan-<br />

Caelisa~, erisTavisa da erisTavT_erisTavis tituls<br />

axsenebs X saukunis Zeglebis dodoTis, borcsjvris,<br />

tbeTis warwerebi, sadac vkiTxulobT `adiden RmerTo<br />

erisTavi-erisTavi ioane~.<br />

gvarsaxeli esaa memkvidreobiTi saxeli, romelic<br />

oTxi Taobis ganmavlobaSi mainc gadaecema Taobidan<br />

Taobas. Semdgom aseTi modelebi icvleboda, radgan<br />

politikuri movlenebis Sedegad Zveli qreboda da<br />

axali warmoiSoboda, magram modeli mainc rCeboda.<br />

zemoTxsenebuli asomTavruli warwerebi ki ukvdavi<br />

Zeglebia da Cveni xalxis saukunovan gamZleobaze<br />

miuTiTebs.<br />

Zvel ZeglebSi ZiriTadad oTxi jgufis gvarsax-<br />

20 XX<br />

sxva da sxva<br />

isev anTroponimebis anu<br />

gvarebis Sesaxeb<br />

elebi gvxvdeba. esenia: eponimuri, eTnonimuri, geografiuli<br />

da profesiuli. eponimur gvarsaxelebs<br />

safuZvlad udevT winapris saxeli. magaliTad oTinadanjer<br />

miviReT OoTinasZe, Semdeg oTinaSvili (dirbis<br />

eklesiis X saukunis asomTavruli warwera), go-<br />

Cadan_ goCaSvili, eliozidan _ elioziSvili da sxva.<br />

eTnonimur gvarsaxelebs miekuTvnebian: ZurZukeTidan<br />

_ ZurZuki, dvaleTidan _ dvali an dvaliSvili,<br />

dvaliZe, dvalaZe, basianidan _ basiSvili da sxva.<br />

geografiul gvarebs Cveni mxridan ganekuTvnebian:<br />

xideSidan _ xidaSeli, kasriskaridan _ kasraZe, Jameridan<br />

_ Jamereli, qemertidan _ qemerteliZe, Tuxarisidan<br />

_ Tuxareli, borcvisjvridan _ borcvaZe da sxva.<br />

Cveni gvarsaxelebis originaloba da TavisTavadoba<br />

maTi mawarmoeblebis mravalricxovnobaSi gamoixateba<br />

_ Ze, _ Svili, _ ian, _ ur, _ Si, _ fxe, _ Xee da sva.<br />

isini ZiriTadad krebiTobis, kuTvnilebis, sadaurobis<br />

gamomxatvelni arian. TviT _ Ta da _ Ti sufiqsebi,<br />

romlebiTac Cveni gvarebi formdeba osebmac<br />

gadaiRes da dRes isini TavianT kuTvnilebad miaCniaT,<br />

magram es ase ar aris, imitom, rom rogorc CvenSi<br />

aRniSnuli sufiqsebi geografiul da kuTvnilebis<br />

aRsaniSnavad gamoiyeneboda da axlac gamoiyeneba osebma<br />

qarTuli tomis dvalebisgan SeiTvises, romlebic<br />

kavkasionis qedis iqiTa da aqeTa samxreTis kalTebze<br />

cxovrobdnen da asemilireba ganicades osTagan.<br />

Tumca yvela geografiuli saxeli dResac qarTulia<br />

da qarTuli enis meSveoobiT ixsneba.<br />

nikoloz oTinaSvili<br />

sul male taZris<br />

kurTxeva<br />

moxdeba<br />

werovanSi wminda giorgis saxelobis taZari aSenda.<br />

iZulebiT gadaadgilebuli xalxi fiqrobs, rom<br />

amiT metad sasikeTo saqme gakeTda, radgan isedac<br />

uamravi problemebiT aRsavse devnilebs maTgan erT–<br />

erTi mniSvnelovani moexsnaT. aqamde maTi nawili wirva-locvaze<br />

sxvagan dadioda.<br />

,,– mas mere, rac xeobidan wamovediT, Cveni mrevli<br />

wirva-locvas dedaqalaqSi, samebis sakaTedro taZar-<br />

Si eswreba. garda amisa, Cven erTmaneTs vnaxulobT,<br />

vsaubrobT, rac fsiqologiuri ganmuxtvis erT-erTi<br />

saSualebaa. TbilisSi wasvlas yovelTvis ver vaxerxebT.xan<br />

dro ar gvaqvs, xan ki arc – samgzavro<br />

fuli. axla ki es sakiTxi mogvarda, werovnis axladaSenebul<br />

taZarSi vivliT.“ – ZarwemSi cxovrebis<br />

dros nana kasraZe, soflis sabavSvo baRSi aRmzrdel–<br />

maswavleblad muSaobda, kviraobiT da sxva dResac,<br />

rom gaigebda wirva tardeboda, igi qurTis eklesiaSi<br />

dadioda, ramdenime kilometris gavla xSirad fexiT<br />

uxdeboda, Tumca sulieri sazrdo misTvis imdenad

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!