Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED)

REKA BENTUKBANDAR SELAMATPANDUAN PELAKSANAANCrime Prevention ThroughEnvironmental Design (CPTED)Implementation GuideJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung MalaysiaKementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Diterbitkan 1 Disember 2010©Hak cipta Unit Khas NKRA Bandar SelamatJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung MalaysiaKementerian Perumahan dan Kerajaan TempatanPanduan Pelaksanaan ini disediakan berdasarkan kepada perakuan MakmalNKRA : Mengurangkan Jenayah yang diadakan pada 5 Oktober hingga 19November 2009 untuk meningkatkan keselamatan awam. Program BandarSelamat 2010 mengandungi 3 Strategi dan 15 Langkah pencegahan jenayah.Panduan Pelaksanaan ini menyokong Strategi 1 : Mereka Bentuk PersekitaranFizikal dan Langkah 2 : Pelaksanaan Reka Bentuk Persekitaran Fizikal yangSelamat (Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED).Unit Khas NKRA Bandar SelamatJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung MalaysiaKementerian Perumahan dan Kerajaan TempatanJalan Cenderasari,50646 KUALA LUMPURwww.townplan.gov.my03 – 2698 9211

iiiTATACARA PENGGUNAANPANDUAN PELAKSANAANREKA BENTUK BANDAR SELAMATManual ini disediakan bagi menunjukkan tatacara penggunaan Panduan PelaksanaanCrime Prevention Through Environmental Design (CPTED).Pekeliling Ketua Setiausaha Kementerian Perumahan dan Kerajaan TempatanBilangan 5 Tahun 2009, Template Seragam Senarai Semak Dokumen dan SenaraiSemak Terperinci Agensi Teknikal Luaran untuk Proses Kelulusan Pemajuan melaluiPusat Setempat (OSC) telah menggariskan beberapa senarai semak dokumen dansenarai semak terperinci sebagai panduan dan rujukan pemohon melaksanakancadangan pemajuan bagi permohonan Kebenaran Merancang, Pelan Bangunan, PelanKejuruteraan dan Pelan Landskap.Panduan Pelaksanaan CPTED ini dirujuk semasa peringkat perancangan, reka bentukdan pembinaan sesuatu cadangan pemajuan. Ini merangkumi reka bentuk pelansusun atur, pelan bangunan, pelan kejuruteraan, pelan landskap dan pengeluaran SijilPerakuan Siap dan Pematuhan (CCC).Konsep, panduan umum dan senarai semak di dalam Panduan Pelaksanaan inimembantu PBT dan agensi teknikal menyemak cadangan pemajuan, dan memastikanpemohon menerapkan CPTED di dalam cadangan pemajuan bagi pencegahanjenayah (rujuk Jadual 1).

ivJenis PemajuanPERMOHONAN KEBENARAN MERANCANGPanduan Umum(muka surat)Senarai Semak(muka surat)a. Reka bentuk susun atur 15 16 - 20b. Reka bentuk bangunan 21 22 - 26c. Akses dan laluan pejalan kaki 27 - 29 30 - 42d. Landskap dan elemen reka bentuk bandar 43 - 44 45 - 46e. Tempat letak kenderaan 47 48 - 50f. Pencahayaan 51 52 - 54g. Peralatan keselamatan 55 56h. Pengurusan dan penyelenggaraan 57 58 - 60PERMOHONAN PELAN BANGUNANa. Reka bentuk susun atur 15 16 - 20b. Reka bentuk bangunan 21 22 - 26c. Tempat letak kenderaan 47 48 - 50PERMOHONAN PELAN JALAN DAN PERPARITANa. Akses dan laluan pejalan kaki 27 - 29 30 - 42PERMOHONAN PELAN LAMPU JALANa. Tempat letak kenderaan - 49b. Pencahayaan 51 52 - 54

vJenis PemajuanPERMOHONAN PELAN LANDSKAPPanduan Umum(muka surat)Senarai Semak(muka surat)a. Akses dan laluan pejalan kaki - 40 - 42b. Landskap dan elemen reka bentuk bandar 43 - 44 45 - 46c. Tempat letak kenderaan 47 (v) -PERMOHONAN CCC (Lawatan Tapak)Pemasangan Lif / Eskalator G11a. Reka bentuk bangunan 21 26Bangunan G12a. Reka bentuk bangunan 21 22 - 26Retikulasi Pembentungan G14a. Akses dan laluan pejalan kaki 27 - 29 30 - 42Sistem Bekalan Elektrik Luaran G16a. Reka bentuk susun aturb. Peralatan keselamatanJalan Dan Perparitan G17a. Akses dan laluan pejalan kaki 27 - 29 30 - 42Lampu Jalan G18a. Pencahayaan 51 52 - 54Telekomunikasi G20a. Akses dan laluan pejalan kaki 7 & 29 33 - 36Landskap G21a. Landskap dan elemen reka bentuk bandarb. Pengurusan dan penyelenggaraan155543 - 4457205645 - 4658 - 60

viCARTA PROSES PENGGUNAANPANDUAN PELAKSANAAN REKA BENTUK BANDAR SELAMAT

vii

SENARAI KANDUNGANPENGENALAN 3KONSEP CPTED 4PRINSIP CPTED 5Pengawasan Semulajadi (Natural Surveillance)Pengawalan Akses Semulajadi (Natural Access Control)Kejelasan Sempadan (Territorial Reinforcement)Penyelenggaraan dan Pengurusan (maintenance & management)STRATEGI CPTED 8PENGGUNA CPTED 9KOMPONEN PEMBANGUNAN 10Reka Bentuk Susun AturAkses dan Laluan Pejalan KakiLandskap dan Elemen Reka Bentuk BandarTempat Letak KeretaPencahayaanPeralatan KeselamatanPengurusan dan PenyelenggaraanPANDUAN UMUM DAN SENARAI SEMAKReka Bentuk Susun Atur 15Reka Bentuk Bangunan 21Akses dan Laluan Pejalan Kaki 27Landskap dan Elemen Reka Bentuk Bandar 43Tempat Letak Kenderaan 47Pencahayaan 51Peralatan Keselamatan 55Pengurusan dan Penyelenggaraan 57

2PERBANDARAN

PENGENALAN3PENGENALANTujuan PanduanPanduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat atau CrimePrevention Through Environmental Design (CPTED) ImplementationGuide disediakan untuk menyokong Langkah 2: Pelaksanaan RekaBentuk Persekitaran yang Selamat di bawah Strategi 1: MerekaBentuk Persekitaran Fizikal, Program Bandar Selamat 2010.Panduan ini mengandungi ringkasan konsep, panduan umumdan senarai semak CPTED. Senarai semak digunapakai sebagaipanduan semasa penyediaan dan penyemakan pelan susunatur pembangunan dan bangunan serta menilai kemajuan danpelaksanaan projek di tapak.Bila CPTED digunapakai?Konsep dan prinsip CPTED perlu diterapkan pada peringkat awalreka bentuk pelan susun atur dan pelan bangunan bagi semuakawasan pembangunan baru. Konsep CPTED juga boleh digunapakai bagi pembangunan sedia ada yang kurang selamat danterdedah kepada jenayah.Kejadian JenayahBeberapa kajian yang dijalankan ke atas mangsa di luar negaramembuktikan bahawa tahap perbandaran pesat merupakanfaktor utama yang meningkatkan risiko jenayah. Sesuatu jenayahhanya akan berlaku apabila wujudnya tiga elemen asas iaitupenjenayah, mangsa dan persekitaran / situasi yang membukapeluang kepada penjenayah.Sumber : DSP Research and Consultancy, Netherlands, 2000 (m.s 4)

4 KONSEP CPTEDKONSEP CPTEDCPTED berdasarkan kepada idea bahawa “reka bentuk persekitaranfizikal terperinci secara efektif boleh mempengaruhi perlakuanmanusia dari melakukan kesalahan serta mengurangkan perasaantakut berlakunya jenayah dan insiden jenayah di sampingmeningkatkan kualiti persekitaran dan kehidupan”.Konsep CPTED telah diguna pakai dalam perancangan bandarbandardi luar negara seperti New York, Glasgow, Adelaide,Melbourne, Seoul, Singapura dan lain-lain. Kajian membuktikanCPTED berkesan dalam mengurangkan kadar jenayah sepertiberikut:i. Pengurangan kerugian ke atas peniaga runcit sebanyak 50%bagi jenayah kecurian dan 65% bagi jenayah samun;ii. Pengurangan yang mendadak ke atas penjualan dadah,jenayah pecah rumah dan lain-lain jenayah di antara 15 -100%di dalam komuniti tertentu di Amerika Syarikat dan Kanada;iii. Mengurangkan jenayah pencabulan di kalangan pelajarsekolah;iv. Meningkatkan faedah, produktiviti dan kualiti hidup komuniti;danv. Menjimatkan kos dan sumber melalui reka bentuk secaraefisien dengan melaksanakan strategi semulajadi berbandingdengan strategi pengurusan dan mekanikal (Sumber: SinclairKnight Merz, Nusajaya Security Training 2008).

PRINSIP CPTED5Pengawasan semulajadi untuk tempat letak keretaSumber : Adapted and modified from CrimePrevention Through Housing Design,edited by Paul Stollard 1989 (m.s.48)PRINSIP CPTEDTerdapat 4 prinsip universal CPTED yang diguna pakai oleh masyarakat antarabangsaiaitu:Pengawasan Semulajadi (Natural Surveillance)Tujuan utama prinsip ini adalah untuk meningkatkan tahap pengawasan orang awammelalui pendekatan ‘eyes on the street’ terhadap penjenayah dan seterusnya dapatmenimbulkan rasa tidak yakin penceroboh untuk melakukan jenayah.Pengawasan semulajadi bermaksud keupayaan persekitaran mewujudkan peluangpengawasan jelas dan luas dari pelbagai sudut sama ada dari luar atau dalam bangunanoleh residen atau pengawal keselamatan melalui reka bentuk dan lokasi tingkap, lobiatau pintu bangunan.

6 PRINSIP CPTEDPengawalan Akses Semulajadi(Natural Access Control)Pengawalan akses bertujuan untukmenghalang seseorang dari memasukikawasan / premis yang tidak sepatutnya iaberada. Kawalan akses boleh dilaksanakanmelalui penggunaan pintu dengan kadkeselamatan, pagar, landskap dan elemenfizikal lain.Kejelasan Sempadan(Territorial Reinforcement)Tujuan utama kejelasan sempadan adalahuntuk menunjukkan pemilikan sesuatukawasan. Penandaan sempadan kawasanawam dan persendirian yang jelas bolehdilaksanakan dengan menggunakan elemenfizikal seperti pagar, pintu gerbang, landskapdan lain-lainPembahagian sempadan dengan landskapPenggunaan kad keselamatanSumber : Adapted and modified from Crime Prevention Through Housing Design,edited by Paul Stollard 1989 (m.s.48)

PRINSIP CPTED7Lorong belakang yang tidak diselenggaraSarang penagihan dadah di taman awam yangterbiarPenyelenggaraandan Pengurusan(Maintenance and Management)Prinsip ini menekankan kepadakeperluan untuk menyelenggara danmenguruskan kawasan dan bangunansecara berkala dan berterusan olehpihak pengurusan, penghuni, pemilikdan komuniti. Kewujudan kawasandan bangunan usang / terbiar bolehmenggalakkan aktiviti jenayah sepertipenagihan dadah dan aktiviti jenayahserta sosial yang negatif.Rumah terbiar boleh menjadi sarang jenayahLaluan pejalan kaki bawah tanah yang tidakdiselenggaraTiang telekomunikasi menjadi alat kepadapenjenayah memecah rumahJejantas yang dilindungi oleh papan iklan danbumbung

8 STRATEGI CPTEDSTRATEGI CPTEDKesemua prinsip CPTED dapat dilaksanakan melalui 3 strategi iaitu:i. Pengawasan semulajadi (natural surveilance) dipermudahkan melalui reka bentukreruang, penyediaan landskap dan tingkap atau pintu yang menghala ke kawasan awam.ii. Pengawasan mekanikal (mechanical surveillance) dipermudahkan melalui penggunaanalatan elektronik dan mekanikal seperti pencahayaan, CCTV, cermin keselamatan,penggera keselamatan dan lain-lain; daniii. Pengawasan terancang (organised surveillance) dipermudahkan melalui rondaan polis,pengawal keselamatan atau persatuan penduduk;Sebagai satu teknik reka bentuk terbaik, ketiga-tiga strategi ini dilaksanakan secarabersepadu dengan memberi keutamaan kepada strategi pengawasan semulajadi padaperingkat awal reka bentuk persekitaran untuk mengurangkan kos pemulihan kawasanpada masa hadapan.Pengawasan semulajadiCCTV yang menggunakantenaga solarPengawasan mekanikal(cermin keselamatan)Pengawasan Terancang

PENGGUNA CPTED9PENGGUNA CPTEDPengguna CPTED terdiri daripada agensi yang terlibat secaralangsung semasa penyediaan pelan susun atur / pelan bangunanserta semasa membuat penilaian kemajuan dan pelaksanaanprojek di tapak.i. Orang Awam (Citizens)Orang awam adalah pengguna dan klien utama dalam merekabentuk reruang. Maklum balas penduduk mengenai isujenayah boleh dijadikan asas reka bentuk persekitaran.ii. Pereka Bentuk (Perancang bandar, Arkitek, ArkitekLandskap, Jurutera, Juru ukur, Pereka bentuk hiasandalaman)Semua pereka bentuk merujuk kepada Panduan PelaksanaanCPTED semasa mereka bentuk pelan susun atur atau bangunanbagi semua jenis pembangunan.iv. Pihak Berkuasa Negeri (PBN), Pihak Berkuasa Tempatan(PBT) dan Pihak Berkuasa Perancang Tempatan (PBPT) danAgensi KerajaanPBN, PBT, PBPT dan agensi kerajaan berkaitan memainkanperanan yang penting untuk memastikan pelaksanaan konsepCPTED terutamanya di dalam proses kebenaran merancangdan pelan bangunan serta memberi kesedaran kepadamasyarakat untuk mewujudkan persekitaran yang selamatmelalui CPTED.v. Polis DiRaja Malaysia (PDRM)PDRM memainkan peranan yang amat penting dan menjadipenasihat untuk mereka bentuk susun atur pembangunanyang mencegah berlakunya jenayah.vi. Agensi dan Pertubuhan Bukan Kerajaan (NGO)Agensi atau pertubuhan bukan kerajaan dan pendudukmengguna pakai konsep CPTED bagi merancang danmenggerakkan aktiviti yang boleh mengurangkan jenayahseperti pendidikan dan kesedaran awam, penubuhan rukuntetangga dan sebagainya.vi. Pihak PemajuPemaju berperanan untuk menerapkan konsep CPTED didalam semua jenis pembangunan.

10 KOMPONEN PEMBANGUNANKOMPONEN PEMBANGUNANTujuh (7) komponen pembangunandikenal pasti untuk melaksanakan rekabentuk CPTED iaitu:Reka Bentuk Susun Aturi. Pembangunan bercampurPembangunan bercampurmengandungi aktiviti pembangunanperumahan, perniagaan, perindustriandan kawasan tumpuan awam.Pembangunan bercampur amatdigalakkan untuk mewujudkan suasanaaktif dan sibuk sepanjang hari.Objektif :• Mengaktifkan kawasan denganpelbagai aktiviti guna tanah sepertiaktiviti kediaman, perkedaian,restoran, pejabat, ruang awam,kebudayaan, rekreasi dansebagainya• Mewujudkan pengawasansemulajadi dan meningkatkankeselamatan kawasan terutamanyadi kawasan yang berisiko jenayah;dan• Meningkatkan rasa kekitaanserta kesedaran berkomuniti danpersekitaran.ii. Penjanaan AktivitiMenggalakkan aktiviti yang dibenarkanuntuk menarik tumpuan masyarakatsetempat seperti pasar malam, kafeterbuka, restoran, sukan dan rekreasidan sebagainya.Objektif :• Meningkatkan keselamatanpersekitaran dan pengawasansemulajadi melalui pendekatan eyeson the street.iii. Ruang terperangkap dan jalan mati(entrapment spot)Ruang terperangkap merupakanruang yang terpinggir, terasingdan terkepong. Reka bentuk perlumengelakkan ruang terperangkapterutamanya di tempat letakkenderaan, laluan pejalan kaki, jalanmati atau lorong belakang.Objektif :• Mengelakkan tempatpersembunyian dan ancamanpenjenayah / penceroboh.

KOMPONEN PEMBANGUNAN11Ruang pandangan yang jelasiv. Ruang PandanganMenyediakan ruang pandangan yangjelas dan maksimum pada jarak dekat danjauh serta tidak terhalang khususnya bagikawasan di sekitar laluan pejalan kaki.Tiang-tiang besar, pagar yang tidak telus,pokok renek yang tidak diselenggara danlain-lain halangan berhampiran denganlaluan pejalan kaki boleh mewujudkanruang persembunyian penjenayah /penceroboh untuk mengancam ataumenyerang orang awam.Mengelakkan ruang terkepong (entrapment spot) dalam reka bentukSumber : Adapted and modified from Crime Prevention Through Housing Design,edited by Paul Stollard 1989 (m.s.27)Objektif:• Memudahkan pengesananpenjenayah; dan• Mengurangkan perasaan takutberlakunya jenayah

12 KOMPONEN PEMBANGUNANTempat Letak KenderaanPenyediaan kawasan tempat letakkenderaan hendaklah menitikberatkanlangkah-langkah keselamatan sepertitempat letak kenderaan berhadapandengan premis perniagaan danmempunyai pencahayaan yang baik.Objektif :• Meningkatkan keselamatan danmengurangkan insiden jenayah; dan• Meningkatkan pengawasan semulajadi.Akses dan Laluan Pejalan KakiAkses merangkumi jalan dan laluanpejalan kaki yang terdiri daripadaterowong, jejantas dan lorong sempit.Terowong pejalan kaki yang terpencildan sempit tidak dibenarkan dikawasan pembangunan baru. Walaubagaimanapun, bagi terowong pejalankaki, jejantas dan lorong sempit sediaada, langkah-langkah keselamatan sepertipencahayaan yang baik dan pemasangancermin keselamatan perlu dilaksanakan.Penggunaan papan tanda yang jelassebagai petunjuk arah dan peringatanperlu dirancang secara bersepadu supayapengguna tidak keliru dan berwaspadaterhadap kawasan persekitaran.Objektif:• Mengelak atau mengurangkan jalandan laluan pejalan kaki yang terasing,sunyi, tersorok dan terperangkap.Landskap Lembut danElemen Reka Bentuk BandarPenggunaan landskap lembut (pokok,pokok renek, pokok pagar dan tumbuhanpenutup bumi) dan elemen reka bentukbandar / landskap kejur merangkumisemua jenis struktur hasil binaan manusiaseperti perabot jalan, laluan pejalankaki, wakaf, pancuran air, lampu taman,arca dan sebagainya, boleh digunakanbagi menentukan sempadan awam danpersendirian dengan merujuk kepada GarisPanduan Landskap Negara 2008.Objektif:• Mewujudkan persekitaran yang mesrapengguna, selamat dan menarik;• Menjadi penghadang kepada jenayahragut; dan• Bertindak sebagai pemisah sempadan,penunjuk persimpangan, penunjukselekoh dan panduan arah tuju.

KOMPONEN PEMBANGUNAN13PencahayaanPenyediaan pencahayaan yang terangterutamanya pada waktu malammembolehkan seseorang individudapat melihat atau dilihat dengan jelas.Pencahayaan terang dapat mengurangkanperasaan takut orang awam terutamanyadi kawasan tempat letak kenderaan,perhentian bas, mesin ATM dansebagainya. Pencahayaan perlulahpada tahap yang membolehkan mukaseseorang dikenal pasti dalam penglihatanyang normal serta membantu sistem CCTVmemantau kawasan jenayah dengan lebihberkesan.Objektif:• Mengelak wujudnya ruang gelap dansamar; dan• Membolehkan penjenayah /penceroboh mudah dikenali dandicam.Peralatan KeselamatanPeralatan keselamatan merangkumicermin keselamatan, penggerakeselamatan, CCTV dan papan tandaperingatan.Objektif:• Memberi peringatan, kesedaran danamaran kepada orang awam untukberwaspada.Pengurusan danPenyelenggaraanKawasan kediaman, perniagaan,perindustrian, infrastruktur dan utiliti sertakawasan tumpuan awam milik kerajaan,agensi kerajaan, persendirian dan swastahendaklah diselenggara secara kerapdan berkala untuk meningkatkan tahapkeselamatan, contohnya mencantaspokok yang rimbun, membersihkan semaksamun yang melindungi pencahayaan,CCTV dan menghalang pandangan awamserta membaik pulih kawasan / bangunanterbiar dan terbengkalai.Objektif:• Mengelakkan kewujudan kawasan /bangunan usang dan terbiar; dan• Meningkatkan tahap keselamatan

14PANDUAN UMUMPembangunan bercampur yang bersesuaianuntuk menggalakkan interaksi penduduk danmewujudkan rasa selamat

REKA BENTUK SUSUN ATUR 15REKA BENTUK SUSUN ATURi. Mereka bentuk susun atur yang bersepadubagi pembangunan bercampur.Pembangunan perlu berkesinambungandan tidak terasing bagi mewujudkanpersekitaran yang aktif, pengawasansemulajadi dan meningkatkan interaksipenduduk pada waktu siang dan malam.ii. Mereka bentuk susun atur kawasankejiranan yang kemas dan mempunyaigaris pandangan yang jelas.iii. Mempelbagaikan kawasan perumahanbagi memenuhi keperluan penduduk daripelbagai taraf sosio-ekonomi.iv. Menyediakan taman dan tempat awam dilokasi yang mudah dilihat dan dalam jarakberjalan kaki mengikut Garis PanduanKemudahan Masyarakat, 2000v. Tempat-tempat yang berpotensi jenayahhendaklah dapat dilihat dengan jelas olehpengguna dari bangunan-bangunan yangberdekatan.Taman dan tempat awam di hadapan bangunan meningkatkan tahap pengawasan semulajadi

16SENARAI SEMAK 1 :REKA BENTUK SUSUN ATUR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)REKA BENTUK SUSUN ATURi. Setiap unit kejiranan (neighbourhood unit) perlu mempunyai jarakberjalan kaki 400 meter dari pusat kejiranan.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANReka bentuk susun atur hendaklah jelas dan kemas.KawasanPerindustrianJustifikasi:• Mewujudkan jaringan laluan pejalan kaki yang berasingan darilaluan bermotor, berkesinambungan dan bersepadu.• Meningkatkan tahap pengawasan semulajadi yang tinggi• Mewujudkan walkable community dan meningkatkan perpaduanmasyarakat.Kemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanPusatBandarPembangunan berdensititinggi di dalam danberhampiran pusat bandarKawasanLapangSumber : David Prior, City of Melbourne, November 2006

SENARAI SEMAK 1 :REKA BENTUK SUSUN ATUR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)17REKA BENTUK SUSUN ATURii. Mengelakkan ruang terpinggir, terasing dan terperangkap.Jalan mati (culs-de-sac) hendaklah lurus dan tidak melebihi 75 m.Keperluan ini tidak bercanggah dengan piawaian perancanganiaitu 150 m dan keperluan Undang-undang Kecil BangunanSeragam (UKBS) 91.4 m bagi jalan mati.Mengelakkan kemudahan awam seperti taman permainan kanakkanak,tandas awam dan depoh sampah di lokasi yang terpencil.Justifikasi:• Mengecam orang asing dengan mudah.• Meningkatkan pengawasan semulajadi.• Meningkatkan kualiti persekitaran.• Mewujudkan rasa kekitaan terhadap persekitaran.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanReka bentuk jalan mati (culs-de-sac) tidak melebihi 75m memudahkanpengecaman orang asing

18SENARAI SEMAK 1 :REKA BENTUK SUSUN ATUR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)iii. Reka bentuk susun atur perlu mewujudkan:REKA BENTUK SUSUN ATURi. Pengawasan semulajadi.iii. Reka bentuk susun atur perlu mewujudkan:i. Pengawasan semulajadi.ii. Menggalakkan ruang pandangan dari pelbagai sudut.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATAN• Mewujudkan ‘corner shop’, gerai dan kiosk bergerak atau tetapdi lokasi bersesuaian berhampiran dengan kawasan tumpuanawam.Kemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanReka bentuk yang boleh meningkatkan pengawasan semulajadi

SENARAI SEMAK 1 :REKA BENTUK SUSUN ATUR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)19REKA BENTUK SUSUN ATURiv. Bangunan perlu menghadap tempat letak kenderaan berpusat.Justifikasi:Memudahkan pemantauan dan pengawasan orang ramai ke arahtempat letak kenderaan yang boleh menjadi lokasi berlakunyajenayah ragut dan kecurian.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJalanKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanJalanJalanTempat letak kenderaan berpusat

20SENARAI SEMAK 1 :REKA BENTUK SUSUN ATUR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)iii. Reka bentuk susun atur perlu mewujudkan:REKA BENTUK SUSUN ATURi. Pengawasan semulajadi.v. Kedudukan tandas awam, surau dan lain-lain ruang kegunaan awammestilah dirancang secara bersepadu dan bersekali dalam bangunanserta tidak terpencil dan mudah dilihat.Justifikasi:Meningkatkan pengawasan semulajadi orang awam danmengelakkan tandas menjadi lokasi insiden rogol dan buang bayi.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

REKA BENTUK BANGUNAN21REKA BENTUK BANGUNANReka bentuk fasad bangunan yang tidak menghalang pandangani. Reka bentuk bangunan perlu menyediakan ruang terbuka,tidak tersorok dan tahap penglihatan yang tinggi.ii. Mempunyai perbezaan yang jelas di antara ruangpersendirian, separa-persendirian dan awam.iii. Pagar bangunan tidak menghalang pandangan ke ruangawam.iv. Memastikan reka bentuk dan kedudukan elemen sepertidinding pemisah, tempat pembuangan sampah, bumbungyang rendah atau dahan pokok tidak membantu aktivitijenayah.v. Membangunkan kawasan usang / terbiar denganaktiviti yang sesuai bagi mengelakkan menjadi tempatpersembunyian penjenayah.vi. Mewujudkan aktiviti yang menggalakkan berjalan kaki dikawasan berkepadatan tinggi dan sederhana.

22SENARAI SEMAK 2 :REKA BENTUK BANGUNAN (SEMASA SEMAKAN PELAN BANGUNAN)REKA BENTUK BANGUNANi. Reka bentuk bangunan perlu:• Memastikan pintu, tingkap, ruang legar rumah kediamanmenghadap jalan, kawasan lapang dan tempat letak kenderaan.• Memastikan pintu, tingkap, ruang legar bangunan menghadapjalan.• Mengelakkan ‘blind wall’.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 2 :REKA BENTUK BANGUNAN (SEMASA SEMAKAN PELAN BANGUNAN)23REKA BENTUK BANGUNANii. Panjang anjung kenderaan (car porch) bagi rumah 2 tingkat dan keatas, perlulah tidak melebihi 10 kaki dari garisan bangunan.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJustifikasi:Memudahkan pengawasan ke arah pintu pagar dari bilik tidurutama / bahagian hadapan tingkat atas rumah.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan AwamKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPanjang anjungkereta tidak melebihi10 kaki daripadagarisan bangunanPejabat PosKeselamatanKeagamaan10’ 10’

24SENARAI SEMAK 2 :REKA BENTUK BANGUNAN (SEMASA SEMAKAN PELAN BANGUNAN)REKA BENTUK BANGUNANiii. Memastikan ketinggian tembok pagar / tembok pemisah tidakmelebihi 5 kaki. Ruang tertutup yang dibenarkan tidak melebihi2 kaki dari paras tanah (rujuk rajah di bawah). Reka bentuk pagarhendaklah telus dan sukar dipanjat.Justifikasi:Memudahkan pengawasan dan pandangan jiran-jiran / penduduk /pengguna.RuangTertutup2 kaki50% telusKetinggianPagar 5 kakiTERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATAN

SENARAI SEMAK 2 :REKA BENTUK BANGUNAN (SEMASA SEMAKAN PELAN BANGUNAN)25REKA BENTUK BANGUNANiv. Tangga kecemasan atau tangga ke tempat letak kenderaan dalambangunan perlulah dapat dilihat dengan jelas dari luar dan dalambangunan.Justifikasi:Memudahkan pemantauan orang ramai dan mengelakkan tanggamenjadi lokasi persembunyianTERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

26SENARAI SEMAK 2 :REKA BENTUK BANGUNAN (SEMASA SEMAKAN PELAN BANGUNAN)REKA BENTUK BANGUNANv. Pintu dan dinding lif perlulah lut sinar.Justifikasi:Meningkatkan tahap penglihatan orang ramai dari luar dan dalam lifbagi menghindarkan insiden jenayah.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI271 Kelebaran laluan kenderaan perlu sesuai dengan tahap dan keperluan pembangunan Pencahayaan yang terang di sepanjang jalanAKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKIi. Kelebaran jalan perlulah mematuhigaris panduan sedia ada yang digunapakai oleh Pihak Berkuasa Tempatan.ii. Jaringan jalan mestilahberkesinambungan (inter-connected)dan mempunyai hierarki yang jelas.Laluan pejalan kaki khusus diasingkandari laluan bermotor.iii. Memastikan jalan baru dan sediaada berkesinambungan agar tiadapengasingan di antara kawasan barudan lama.iv. Memastikan hierarki dan rekabentuk jalan sesuai dengan jenispembangunan dan tahap kelajuanyang dibenarkan.v. Laluan pejalan kaki tidak digalakkanberhubung dengan jalan mati.vi. Menyediakan pencahayaan di ruangyang gelap di sepanjang jalan danlaluan pejalan kaki pada jarak danketinggian yang sesuai.vii. Menyelenggara akses dan laluanpejalan kaki secara berkala danberterusan supaya berkeadaan baikdan bersih bagi meningkatkan tahapkeyakinan orang awam bahawakawasan tersebut terjaga dan selamatdigunakan.Laluan pejalan kaki yang selamat, selesa danmudah dilihat

28AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKIviii.ix.Penyediaan jalan terus (through road) yangmelalui kawasan perumahan ke kawasanberhampiran tidak dibenarkan.Jalan keluar masuk perlu dihadkan dandikawal (tidak melebihi 2 akses) bagisetiap pembangunan (rujuk Garis PanduanPerancangan Gated Community danGuarded Neighbourhood untuk perincian).x. Menyediakan laluan pejalan kakiyang berkesinambungan di kawasanperumahan, pusat kejiranan, kawasanperniagaan dan kawasan tumpuan awambagi keselesaan pejalan kaki.xi.xii.xiii.xiv.xv.xvi.Memastikan laluan pejalan kaki disediakandi kedua-dua belah jalan terutama dikawasan tumpuan awam.Menyediakan laluan pejalan kaki yangboleh dilihat secara terus dari premisberhampiran dan tidak terhalang olehsebarang struktur.Mengelakkan ruang tersembunyi, tersorokdan ruang yang boleh meningkatkanpotensi berlaku jenayah di laluan pejalankaki.Menyediakan laluan pejalan kaki yangmendapat pencahayaan semulajadi secaraoptimum pada waktu siang tetapi selesakepada pengguna melalui penyediaanelemen teduhan dan landskap yang sesuai.Laluan basikal perlu dipisahkan daripadalaluan kenderaan (disediakan bersebelahandengan laluan pejalan kaki tetapimempunyai lorong yang berasingan).Mengelakkan reka bentuk perkhidmatansistem telekomunikasi yang menggalakkanpenjenayah melakukan jenayah. Contohtiang-tiang telekomunikasi yangbertangga.Laluan pejalan kaki yang selamat, selesa dan mudah dilihat

AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI 29xvii. Jejantas tidak terlindung daripadasebarang objek seperti papan tanda,sepanduk, papan iklan, pokok danpapan tanda luar (billboard) sertamempunyai pencahayaan terang danpandangan yang jelas.xviii. Laluan pejalan kaki bawah tanahtidak dibenarkan bagi mengelakkanperlakuan jenayah.xix. Mengenalpasti zon berprofil tinggi(aktiviti bank, pengurup wang, kedaiemas, kedai beroperasi 24 jam)untuk memudahkan pemantauanpihak polis dan membolehkanperkongsian peralatan keselamatan(CCTV, penggera keselamatan, trafficcalming).Ruang terperangkap di jejantasLaluan basikal khususTiang telekomunikasi bertanggaZon berprofil tinggi

30SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)AKSESi. Selekoh tajam dan kecerunan yang mendadak perlu dielakkan.• Tidak boleh mewujudkan selekoh tajam.• Perlu ada anjakan tidak kurang dari 20 kaki bagi selekoh yangbercerun.• Bagi pembangunan sedia ada, peralatan keselamatan perludisediakan seperti cermin keselamatan, papan tanda lalu lintasdan lain-lain.• Tanaman landskap yang melindungi pandangan di selekoh tajamperlu dicantas.Justifikasi:• Selekoh tajam akan mewujudkan entrapment spot yang menjanakejadian jenayah.• Anjakan mencukupi akan meningkatkan ruang pandangan dihadapan.KawasanPemotongan TanahAras Formasi JalanAnjakan6.1 m (20 kaki)Aras Tanah AsalGaris Tengah JalanTERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANSumber : Garis Panduan Perancangan Pembangunan Di Kawasan Bukit danTanah Tinggi, 2009

SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)31AKSESii. Sistem jaringan jalan raya perlu mempunyai ruang pandangan yangjelas.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJustifikasi:• Meningkatkan pandangan hadapan yang jelas.• Meningkatkan pengawasan semulajadi pengguna jalan rayaterhadap insiden jenayah.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanRuang pandangan hadapan yang jelas

32SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)AKSESiii. Menghadkan akses di lorong belakang dan lorong tepi bangunan(pembangunan perumahan sedia ada).TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANMenghadkan akses dengan pemasangan tonggak jalan dan relpenghadang sementara.KawasanPerindustrianJustifikasi:• Meningkatkan tahap keselamatan penduduk daripada kejadianpecah rumah.• Menghadkan laluan kenderaan bermotorKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasTonggak JalanSementaraKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)33AKSESiv. Bagi pembangunan baru, konsep rumah teres tanpa lorong belakangdigalakkan melalui beberapa alternatif iaitu : -TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANa) Alternatif 1 : Tanpa lorong belakang (Seksyen 33 UKBS)KawasanPerindustrianb) Alternatif 2 : Lorong belakang sebagai laluan pejalan kakiberlandskapKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSumber : Draf Garis Panduan Perancangan Lorong Belakang, 2010Kemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanLorong belakang sebagai kawasan hijau

34SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)AKSES• Pengubahsuaian di bahagian belakang rumah tidak dibenarkansehingga ke sempadan lot.• Menggalakkan lorong belakang / tepi bangunan sebagai kawasanhijau.• Laluan utiliti selebar 5 kaki di hadapan bangunan.• Rezab jalan kawasan perumahan minimum 50 kaki.• Panjang deretan rumah tidak melebihi 75 meter atau (8 unitrumah dalam satu deret rumah teres)Justifikasi:• Persekitaran yang lebih selamat dan berkualiti.• Keselamatan kebakaran dapat ditingkatkan.• Meningkatkan pengawasan semulajadi.• Meningkatkan perpaduan komuniti kejiranan.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan utiliti di hadapanrumahKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)35AKSESv. Bagi kawasan perniagaan (rumah kedai / kedai pejabat) sedia ada,bangunan diubah suai menjadi double frontage dan konsep streetmall di lorong belakang dan lorong tepi digalakkan.Ubah suai kepada double frontageJalanJalanLaluan pejalan kakiLorong belakang diubah suai menjadi Street mallTERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANPandangan belakang kedai(Double Frontage)Pandangan depan kedai(Double Frontage)

36SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)AKSESvi. Langkah traffic calming disediakan bagi mengawal kelajuan lalulintasdan keselamatan kawasan seperti bonggol jalan dan speed table.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJustifikasi:Mengurangkan kelajuan kenderaan sekiranya berlakunya insidenjenayah.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)37AKSESvii. Reka bentuk kawasan perumahan strata perlu menyediakan dua jalankeluar dan masuk. Pintu pertama digunakan sebagai laluan keluarmasuk utama dan pintu kedua digunakan sebagai laluan keluarmasuk yang dibuka semasa berlaku kecemasan (rujuk Garis PanduanPerancangan Gated Community and Guarded Neighbourhood)TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANBagi skim perumahan bukan strata, hanya dua jalan keluar masukdigalakkan.Justifikasi:• Pemantauan kenderaan yang keluar / masuk lebih efektif.• Memudahkan pengawasan melalui CCTV.Kemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSumber : Garis Panduan Perancangan Gated Community andGuarded Neighbourhood, 2010

38SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)LALUAN PEJALAN KAKIviii. Jejantas dan jejambat tidak terlindung daripada sebarang objekseperti papan tanda, sepanduk, papan iklan, pokok dan papan tandaluar.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)39LALUAN PEJALAN KAKIvix. Bagi pembangunan perniagaan baru:• Deretan kedai digalak menggunakan konsep double frontage,street mall dan bangunan sesebuah (free standing building).• Reka bentuk kaki lima deretan kedai dilebarkan kepada 10 kakiuntuk pejalan kaki. Kawasan pejalan kaki mestilah rata dan tidakbertangga.• Reka bentuk deretan kedai yang tiada kaki lima juga digalakkanmenyediakan ruang pejalan kaki selebar 10 kaki (cadangan initidak bercanggah dengan garis panduan Jabatan LandskapNegara, 2008 pada jarak 12 kaki).• Menggalakkan laluan sehala di kawasan perniagaan.• Menggalakkan zon berprofil tinggi (aktiviti bank, pengurup wang,kedai emas, kedai beroperasi 24 jam)Justifikasi:• Meningkatkan keselamatan pengguna.• Meluaskan pandangan serta meningkatkan tahap pengawasansemulajadi.• Memudahkan pemantauan pihak polis.• Membolehkan perkongsian kos penyediaan peralatankeselamatan seperti CCTV, traffic calming, penggera keselamatandan lain-lain.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANRuang pejalan kaki yang lebar di hadapan kedai

40SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)LALUAN PEJALAN KAKIx. Menyediakan laluan pejalan kaki di kawasan perumahan,kemudahan awam dan masyarakat selebar 1.52 meter (5 kaki) yangberkesinambungan dan tidak terhalang oleh sebarang struktur.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)41LALUAN PEJALAN KAKIxi. Laluan pejalan kaki perlu dipisahkan dari laluan bermotor denganmewujudkan zon penampan atau perabot jalan seperti:TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATAN• Tonggak jalan;• Rel penghadang;• Tanaman landskap; dan• Kerb 90 darjahBagi pembangunan sedia ada pemasangan perabot jalan di laluanpejalan kaki dapat mencegah kejadian jenayah ragut.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantas Ketinggian:• Rel penghadang ialah 1m – 1.1m.• Tonggak jalan ialah 0.9m.• Ketinggian perlu sesuai denganskala manusia.Anjakan:• Rel penghadang dan tonggakjalan diletakkan pada jarak 0.3mdari kerb jalan.Kemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

42SENARAI SEMAK 3 :AKSES DAN LALUAN PEJALAN KAKI (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)LALUAN PEJALAN KAKIxii. Elemen reka bentuk bandar di zon penampan laluan pejalan kakitidak boleh menghalang pandangan awam.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKetinggian pokok renek dan pokok pagar, perabot jalan atau relpenghadang tidak melebihi 0.9m (3’).KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSumber : Adapted and modified from Crime Prevention ThroughHousing Design, edited by Paul Stollard 1989 (m.s.53)

LANDSKAP DAN ELEMEN REKA BENTUK BANDAR 43Landskap yang selamatLANDSKAP DAN ELEMENREKA BENTUK BANDARi. Memastikan perletakan perabot jalan tidak mengganggu keselesaanpengguna dan dapat mencegah berlakunya jenayah.ii. Menanam pokok renek dengan ketinggian tidak melebihi 0.9m (3’) dilaluan pejalan kaki dan kawasan-kawasan yang memerlukan tahappengawasan semulajadi yang tinggi. Keperluan ini tidak bercanggahdengan Seksyen 36 Akta Jalan, Parit dan Bangunan.iii. Mengelak penanaman pokok berhampiran bumbung dan tingkapbangunan.iv. Mengelak penanaman pokok yang menutupi pintu dan tingkap,melindungi pencahayaan lampu, papan tanda, CCTV dan lain-lainperalatan keselamatan.v. Memastikan papan tanda menggunakan warna yang terang, grafik yangmudah difahami dan menepati piawaian.

44LANDSKAP DAN ELEMEN REKA BENTUK BANDARvi. Lokasi papan tanda yang strategik seperti di laluan utama,pintu keluar masuk atau nod aktiviti.vii. Menggalakkan perabot jalan pelbagai fungsi. Contohnya,tiang lampu boleh digunakan untuk pemasangan papantanda, CCTV dan sebagainya.viii. Menggunakan struktur dan bahan binaan yang sesuai, tahanlasak dan tidak mudah rosak.Perletakan papan tanda yang strategik, mudah dilihat, besar, jelas dan menggunakan warna yang terang.

SENARAI SEMAK 4 :LANDSKAP DAN ELEMEN REKA BENTUK BANDAR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)45LANDSKAPi. Elemen landskap lembut dan kejur yang disediakan mesti:• Tidak menghalang ruang pandangan;• Mematuhi Garis Panduan Jabatan Landskap Negara; dan• Mengambilkira ketinggian kematangan pokok.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKetinggian minimum dahan bagi pokok sederhana dan besar daripermukaan laluan pejalan kaki adalah 2.0m (6’).Pokok renek tidak melebihi ketinggian 0.9m (3’).Kemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasPokok perlu dicantas supaya tidak melindungi pandangan,membahayakan pemandu kenderaan dan pejalan kaki.2.0 m0.9 meter(3 kaki)Kemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

46SENARAI SEMAK 4 :LANDSKAP DAN ELEMEN REKA BENTUK BANDAR (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)ELEMEN REKA BENTUK BANDARii. Papan tanda yang disediakan mesti:• Mempunyai maklumat yang dapat dilihat dan dibaca denganjelas;• Diselenggara secara berkala dan kerap;• Diperbuat daripada bahan yang tahan vandalisme; dan• Tidak menghalang ruang pandangan awam dan laluan pejalankakiKelebaranJalanSaiz UkuranPapan TandaMinimumPerletakan(Jarak papantanda darilokasi sebenar)JarakPandanganTerhadapPapan TandaYang Disyorkan30m 1.1mp 180-245 m 75 m30m dan 20m 3mp 100-180 m 60 m20m, 12.2m– 15.2m0.5mp – 0.7mp 45 – 100 m 60 mSumber : Garis Panduan Perancangan Papan Iklan Luar, 2009TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATAN0.9 m1.5 mPapan tanda di laluan pejalan kaki

TEMPAT LETAK KENDERAAN 47Tempat letak kenderaan dapatdilihat dari jalan dan bangunanberhampiranPenanaman landskap di tempat letak kenderaan yangtidak menghalang pandangan awam.Laluan pejalan kaki khusus di tempat letak kenderaanTEMPAT LETAK KENDERAANi. Menyediakan tempat letak kenderaanmengikut saiz yang ditetapkan olehPihak Berkuasa Tempatan.ii. Tempat letak kenderaan perlu direkabentuk supaya dapat dilihat darijalan dan bangunan berhampirandi samping mendapat pencahayaansemulajadi secara optimum padawaktu siang.iii. Tempat letak kenderaan perludiletakkan dalam jarak mudahsampai ke premis berdekatan bagimembolehkan pengawasan semulajadiyang jelas di samping memberikeselesaan kepada pengguna.iv. Menyediakan tempat letak kenderaanatas jalan sebagai penghadang laluanpejalan kaki dari laluan bermotor.v. Menyediakan elemen reka bentukbandar yang sesuai seperti landskaplembut (pokok renek) dan kejur(tonggak jalan, rel penghadang,papan tanda) untuk memisahkanlaluan kenderaan bermotor ataulaluan pejalan kaki dengan tempatletak kenderaan serta mewujudkansempadan yang jelas.vi. Mengelakkan ruang tersembunyi dantersorok yang boleh meningkatkanpotensi berlaku jenayah.vii. Mengelakkan penyediaan tempat letakkenderaan yang jauh dari kawasantumpuan awam dan terhalangdaripada pengawasan semulajadi.viii. Penyediaan peralatan keselamatanseperti CCTV, cermin keselamatan,papan tanda peringatan dan pengawalkeselamatan di kawasan yangmempunyai pengawasan semulajadiyang lemah.ix. Menyelenggara kawasan tempatletak kenderaan secara berkala untukmeningkatkan keyakinan orang awam.

48SENARAI SEMAK 5 :TEMPAT LETAK KENDERAAN (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)TEMPAT LETAK KENDERAANi. Tempat letak kenderaan berpusat perlu menghadap bangunan ataulain-lain aktiviti yang menjadi tumpuan orang awam.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJustifikasi :Meningkatkan pengawasan semulajadi.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasReka bentuk tempat letak kenderaan yang boleh dilihat dari jalan danbangunan.Kemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanTempat letak kenderaan berpusat perlu mempunyai pengawasansemulajadi yang jelas dari bangunan berhampiran

SENARAI SEMAK 5 :TEMPAT LETAK KENDERAAN (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)49TEMPAT LETAK KENDERAANii. Tempat letak kenderaan perlu mempunyai pencahayaan yang baik.Justifikasi:• Mengurangkan perasaan takut dan rasa tidak yakin penjenayahuntuk melakukan jenayah.• Meningkatkan tahap penglihatan pemandu dan pejalan kaki.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

50SENARAI SEMAK 5 :TEMPAT LETAK KENDERAAN (SEMASA SEMAKAN PELAN SUSUN ATUR)TEMPAT LETAK KENDERAANiii. Tempat letak motosikal perlu disediakan di kawasan yang mudahdilihat, laluan tumpuan utama dan tidak tersorok.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANTempat letak motosikal berkunci digalakkan.KawasanPerindustrianJustifikasi:Mengurangkan kes kecurian motosikal.Kemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

PENCAHAYAAN 51PENCAHAYAANi. Menyediakan pencahayaan di lorongbelakang, kawasan tersorok dan gelap.ii. Memastikan jalan dan laluan pejalankaki mendapat pencahayaansemulajadi secara optimum padawaktu siang.iii. Menyediakan pencahayaan yangterang pada waktu malam supayamuka seseorang dapat dilihat padajarak 10m dan dirakam dengan jelasoleh CCTV.Kawasan terang dan mempunyai pandangan jelas

52SENARAI SEMAK 6 :PENCAHAYAAN (SYARAT-SYARAT KELULUSAN PELAN LAMPU JALAN & LAWATAN TAPAK)PENCAHAYAANi. Pencahayaan disediakan di lorong belakang, lorong tepi, hadapanbangunan, jejantas dan hentian bas.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJustifikasi:Mewujudkan pengawasan semulajadi pada waktu malam.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

SENARAI SEMAK 6 :PENCAHAYAAN (SYARAT-SYARAT KELULUSAN PELAN LAMPU JALAN & LAWATAN TAPAK)53PENCAHAYAANii. Pencahayaan yang terang dan bertindan perlu disediakan supayamuka seseorang dapat dilihat dari jarak 10 meter (32 kaki) dandirakam dengan jelas oleh CCTV.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasMengelakkan ruang gelapKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanSumber : Draf Panduan Pelaksanaan Pencahayaan, 2007

54SENARAI SEMAK 6 :PENCAHAYAAN (SYARAT-SYARAT KELULUSAN PELAN LAMPU JALAN & LAWATAN TAPAK)PENCAHAYAANiii. Pencahayaan perlu disediakan di ruang terperangkap (entrapment).Justifikasi:Meningkatkan penglihatan dan keselamatan orang awam.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasPencahayaan terang waktu malam di ruang terperangkapKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

PERALATAN KESELAMATAN 55PERALATAN KESELAMATANi. Peralatan keselamatan seperti CCTV, butang kecemasan (panicbutton), cermin keselamatan dan papan tanda peringatan perludisediakan di laluan pejalan kaki, persimpangan antara laluankenderaan dan laluan pejalan kaki, kawasan tumpuan awam,kawasan berprofil tinggi dan berpotensi jenayah serta kawasanyang mempunyai tahap pengawasan semulajadi yang lemah.ii. Memasang infrastruktur peralatan keselamatan dalam kawasan /premis bangunan.Peralatan keselamatan

56SENARAI SEMAK 7 :PERALATAN KESELAMATAN (SYARAT-SYARAT KELULUSAN PELAN SUSUN ATUR & LAWATAN TAPAK)PERALATAN KESELAMATANi. Peralatan keselamatan seperti penggera keselamatan, telefonkecemasan, CCTV, cermin keselamatan, panic button, papan tandaperingatan dan maklumat perlu disediakan mengikut kesesuaian:• Kawasan yang tidak mempunyai ruang pandangan yang jelas;• Kawasan yang berpotensi dan terdedah jenayah;• Kawasan terperangkap (entrapment);• Kawasan tumpuan awam; dan• Peralatan-peralatan keselamatan perlu diperbuat daripada bahantahan vandalisme.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANPeralatan keselamatanKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAAN 57Bangunan terbiar yang tidak dihuni atau terbengkalai perludipagarkanKawasan kediaman dan perniagaan yang kurang penyelenggaraanPENGURUSAN DANPENYELENGGARAANi. Memastikan semua kawasan dan bangunan awam atau persendiriansentiasa diurus dan diselenggara dengan baik.ii. Menggalakkan pengawasan terancang seperti pengawal keselamatan,rukun tetangga, RELA, community policing bagi meningkatkan tahapkeselamatan di sesebuah kawasan.iii. Memastikan reka bentuk premis dan kawasan persekitaran tidakmemerlukan penyelenggaraan yang kerap dan kos yang tinggi.

58SENARAI SEMAK 8 :PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAAN (LAWATAN TAPAK)PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAANi. Memastikan tanaman landskap dan elemen reka bentuk bandar yangmemerlukan penyelenggaraan yang rendah dan mudah.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANJustifikasi:Pihak Berkuasa Tempatan atau persatuan penduduk bolehmenyelenggara kawasan persekitaran untuk mewujudkan rasakekitaan.KawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaanPenanaman landskap yang memerlukan penyelenggara yang rendah

SENARAI SEMAK 8 :PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAAN (LAWATAN TAPAK)59PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAANii. Pengawasan terancang boleh dijalankan melalui sistem rukuntetangga, community policing atau pengawal keselamatan.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan

60SENARAI SEMAK 8 :PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAAN (LAWATAN TAPAK)PENGURUSAN DAN PENYELENGGARAANiii. Papan tanda nama taman, jalan dan bangunan boleh dilihat dandibaca dengan jelas.TERPAKAI UNTUKAKTIVITIGUNA TANAHKawasan PerumahanKawasan PerniagaanSTATUSPEMAKAIAN( / X)CATATANKawasanPerindustrianKemudahan AwamTaman Rekreasi/Awam/KawasanLapangTerminalPengangkutan AwamTandas AwamJejambatJejantasKemudahan MasyarakatKesihatanPendidikanDewan Orang RamaiPerpustakaan AwamKebajikanPejabat PosKeselamatanKeagamaan