Idatzia, Entzumena eta Irakurmena - HABE
Idatzia, Entzumena eta Irakurmena - HABE
Idatzia, Entzumena eta Irakurmena - HABE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Helduen Alfab<strong>eta</strong>tze <strong>eta</strong> Berreuskalduntzerako Erakundea4. MAILAEGIAZTATZE-PROBADeiturak: _________________________________________________Izena: ________________________ NA: ______________________Euskaltegia: ______________________________________________Azterk<strong>eta</strong>-tokia: __________________Data: ________________2009ko 2. deialdia
ENTZUMENAGrabazio bat entzungo duzu, bi aldiz“Artaburuak” du izenburu, <strong>eta</strong> Interneteko blog batekoa da.Ondoren egin beharrekoaLaburtu entzundakoa, aldagai nagusiak adieraziz: zer esaten duen nork,zertarako, norentzat… (50 hitz<strong>eta</strong>n-edo).Aurreikusitako denbora: 20 minutu.Jarduera hon<strong>eta</strong>n, azterk<strong>eta</strong>riak erakutsi behar du testua ulertu duela.Laburpena__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________3
IRAKURMENAOndoren, “Berbaurrekoa” idatzia duzu, Andres Urrutiak egina. Izenburuak berak dioenez,hitzaurre bat da: hain zuzen, Bizkaiko Batzar Nagusiak <strong>eta</strong> euskara: 1833-1877. Euskarazkotestuen bilduma <strong>eta</strong> azterk<strong>eta</strong> liburuarena. Obraren zuzendaria Andres Urrutia bera da, seiikerlari izan dituelarik laguntzaile: Alberto Atxabal, Cesar Gallastegi, Eba Gaminde, GotzonLobera, Aitziber Urkiza <strong>eta</strong> Esther Urrutia.Irakurri <strong>eta</strong>laburtu irakurritakoa, aldagai nagusiak adieraziz: zer esatenduen nork, zertarako, norentzat… (50 hitz-edo gehituz).Aurreikusitako denbora: 30 minutu.Jarduera hon<strong>eta</strong>n, azterk<strong>eta</strong>riak erakutsi behar du testua ulertu duela.BERBAURREKOAIkerk<strong>eta</strong>-lan hau aspaldiko hari batetik dator. Hasi, 1992. urtean hasi ginen DeustukoUnibertsitatean hainbat jakingarri <strong>eta</strong> testu atontzen, bertako Zuzenbide Fakultateaneuskararen jarduna bermatzeko. Urteak joan, urteak etorri, euskarazko irakasle-taldexume batek hasi zuenak bestelako ekimena ekarri du testugintzan nahiz ikerk<strong>eta</strong>-arloan.Hamar urteotan landu <strong>eta</strong> lortu dira, besteak beste, euskarazko ikasgaiak ugaltzea,ikasleentzako materialak atontzea, irakasle berriak prestatzea, <strong>eta</strong> lege-testu elebidunak<strong>eta</strong> aspaldiko euskal testu juridiko-administratiboen argitalpenak kaleratzea.Azken horri dagokio liburu hau, <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>ra dator, hain zuzen ere: euskarakadministrazio <strong>eta</strong> zuzenbidearen esparruan izan duen egitekoa harrotzera <strong>eta</strong>haizeztatzera. Esan ohi da euskarak ez duela aurrekorik <strong>eta</strong> tradiziorik hainbatzeregin<strong>eta</strong>n. Botere <strong>eta</strong> gobernuaren atal<strong>eta</strong>n, ozta-ozta ibili da euskara historian zehar.Ibili denean ere, ezin uka ibilbide estuak izan dituela <strong>eta</strong>, jakina, ezezagunakeuskaldunontzat.Euskarak, alabaina, gose <strong>eta</strong> gozo bizi ditu oraingo aldiok. Gose, behar baitu arnasaberria egungo mundu juridikoaren jokaera berriak bereganatzeko. Gozo, ikusten baituegunero-egunero legelari-ikasle berriak datozkiola bere magalera, euskara euren lantresnaegiteko gogo sutsuarekin.4
Xede horr<strong>eta</strong>n dihardugu Deustuko Unibertsitatearen Zuzenbide Fakultatean <strong>eta</strong>Euskal Gaien Institutuan. Jas horr<strong>eta</strong>n burutu genuen, Bizkaiko Foru Aldundiarenbabespean, Euskara, zuzenbidearen euskara liburua. Bateko, euskara juridikoadministratiboarenerabilera aurreratzeko. Besteko, historian zeharreko euskal testuenzerrenda <strong>eta</strong> hurrenkerako osagaiak irakurle nahiz ikasle jakinguratsuei eskaintzeko. Bidebertsutik ere, honako hau Bizkaiko Batzar Nagusien <strong>eta</strong> Deustuko Unibertsitateko EuskalGaien Institutuaren arteko lankidetza-itunari esker.Orduko hark, esan legez, ekarri du oraingo hau, orduko haiek egin baitute oraingoahalegina ere. Laguntzaile <strong>eta</strong> ikerlari apartak izan dira Alberto Atxabal, Cesar Gallastegi,Esther Urrutia, Eba Gaminde, Aitziber Urkiza <strong>eta</strong> Gotzon Lobera, hasierako ItziarGaramendi ere alboratu gabe. Horienak bildu, batu, egokitu, areagotu <strong>eta</strong> osterantzekoakegiteko erantzukizuna, hala ere, neure-neurea dut. Horr<strong>eta</strong>rako ibili naiz akulari <strong>eta</strong>zirikalari, liburu hau irakurlearen esku<strong>eta</strong>ra hel zedin. Hortaz, okerren, makurren <strong>eta</strong>gabezien errua niri egotzi, <strong>eta</strong> ez beste inori.Hona, beraz, XIX. mendeko Bizkaiko Batzar Nagusi<strong>eta</strong>n ondu zen euskarazko testuenletra osoa. Ezina egina, dena den, aspaldiko adiskide batengandik dator, Aitor Estebanjaunaren eskutik, hain zuzen. Harengan batzen dira bi ezaugarri funtsezko, DeustukoUnibertsitateko irakasletza <strong>eta</strong> Bizkaiko Batzar Nagusien lehendakaritza. Hortik ere,haren egokiera, lan honen esangura <strong>eta</strong> eragina neurtzeko. Hari zor dizkiogu konfiantza<strong>eta</strong> laguntza. Bi-biok, esan gabe doa, zin-zinez eskertzekoak.Eskerrak ere, Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuari, <strong>eta</strong> erakundehorren zuzendari izanari (Rosa Miren Pagola andrea) zein jardunekoari (SantiagoLarrazabal jauna), <strong>eta</strong> bertako Euskaldok-Dokumentazio Zentroaren arduradunari(Karmele Santamaria andrea), beti erraztu baitute gure lana. Orobat, EuskaltzaindiarenAzkue Bibliotekako lagunei <strong>eta</strong> Bizkaiko Foru Agiritegiko langileei.Bizkaiaren <strong>eta</strong> bizkaitarron historia da Batzar Nagusien ekina. Edu horr<strong>eta</strong>n, BatzarNagusiak izan ziren, XIX. mendean Bizkaiko gobernu <strong>eta</strong> administrazioan euskararen aldelan egiteko abiaburu <strong>eta</strong> habia-toki pisuzkoenak. Eurak ditugu, zalantzarik gabe, gauregun ere, garai hartan bezalaxe, mendebaldeko euskarari ateak ireki, <strong>eta</strong> lege- <strong>eta</strong>administrazio-esparruan euskara hori aurrera eraman izan dutenak, bizkaitar <strong>eta</strong>euskaldun guztion onerako. Langintza horren etorkizunak, beraz, baditu oinarriak <strong>eta</strong>egitekoak.Andres Urrutia5
LaburpenaAndres Urrutiak, Bizkaiko Batzar Nagusiak <strong>eta</strong> euskara: 1833-1877 obrarenzuzendariak, liburuaren hitzaurrean…__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________6
IDAZMENALaugarren mailako ikasleaDonostian, 2009ko urriaren 17anIkasle hori, agur <strong>eta</strong> erdi.Josu Perales naiz, <strong>HABE</strong>ko argitalpenen arduraduna.Honen bidez, <strong>HABE</strong>ren egitasmo baten berri ematera natorkizu <strong>eta</strong>, aldi berean, zurepartaidetza eskatzera.<strong>HABE</strong>k, besteak beste, 4. mailan jardundako ikasleen proiektuen katalogo bat argitaratunahi du, proiektu bakoitzaren azalpen orokorra eginez. Eta zure beharrean gara horr<strong>eta</strong>rako.Izan ere, katalogorako testua, gure ustez, proiektu-egile bakoitzak egitea izango litzatekeegokiena.Testuak, bestalde, ezaugarri nagusi hauek izatea aurreikusten dugu.• Edukia. Honako datu hauek azalduz <strong>eta</strong> osatuz emango da proiektu bakoitzaren berri:nork egin duen (zer rol<strong>eta</strong>n), norentzat egin duen, zertarako, non <strong>eta</strong> nola erabiltzeko,<strong>eta</strong> zer dioen proiektuak.• Luzera: 100-200 hitz.• Idazkera: hirugarren pertsonan idatzia.Ben<strong>eta</strong>n eskertuko nizuke idatzi hori egin <strong>eta</strong> helbide hon<strong>eta</strong>ra bidaliko bazenit:Josu PeralesArgitalpen-zerbitzuaVitoria-Gasteiz kalea, 320018 DonostiaAldez aurretik, mila esker.Josu PeralesLanagatik, 60 € ordainduko dizu <strong>HABE</strong>k. Ordaink<strong>eta</strong> egiteko, jarriko naiz zurekin harreman<strong>eta</strong>n.7
Proba (eginkizuna)Laugarren mailan egindako proiektuaren berri prestatu, katalogo bateanargitaratzeko (100-200 hitz).Eta gutun batekin bidali <strong>HABE</strong>ko argitalpen-arduradunari.Luzera: gutxienez, 300 hitz, gutuna <strong>eta</strong> katalogorako testua kontuan hartuz.Ebaluazio-irizpideakKontuan izango dira 1) zer neurritan egin den agindutakoa, <strong>eta</strong> 2) zuzen(gramatikaren arauak betez) <strong>eta</strong> egoki (testuinguruaren arabera <strong>eta</strong> testuaren legeenarabera) egin den.___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________8
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________9
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________10
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________11
Change language