IRAKURMENAOndoren, “Berbaurrekoa” idatzia duzu, Andres Urrutiak egina. Izenburuak berak dioenez,hitzaurre bat da: hain zuzen, Bizkaiko Batzar Nagusiak <strong>eta</strong> euskara: 1833-1877. Euskarazkotestuen bilduma <strong>eta</strong> azterk<strong>eta</strong> liburuarena. Obraren zuzendaria Andres Urrutia bera da, seiikerlari izan dituelarik laguntzaile: Alberto Atxabal, Cesar Gallastegi, Eba Gaminde, GotzonLobera, Aitziber Urkiza <strong>eta</strong> Esther Urrutia.Irakurri <strong>eta</strong>laburtu irakurritakoa, aldagai nagusiak adieraziz: zer esatenduen nork, zertarako, norentzat… (50 hitz-edo gehituz).Aurreikusitako denbora: 30 minutu.Jarduera hon<strong>eta</strong>n, azterk<strong>eta</strong>riak erakutsi behar du testua ulertu duela.BERBAURREKOAIkerk<strong>eta</strong>-lan hau aspaldiko hari batetik dator. Hasi, 1992. urtean hasi ginen DeustukoUnibertsitatean hainbat jakingarri <strong>eta</strong> testu atontzen, bertako Zuzenbide Fakultateaneuskararen jarduna bermatzeko. Urteak joan, urteak etorri, euskarazko irakasle-taldexume batek hasi zuenak bestelako ekimena ekarri du testugintzan nahiz ikerk<strong>eta</strong>-arloan.Hamar urteotan landu <strong>eta</strong> lortu dira, besteak beste, euskarazko ikasgaiak ugaltzea,ikasleentzako materialak atontzea, irakasle berriak prestatzea, <strong>eta</strong> lege-testu elebidunak<strong>eta</strong> aspaldiko euskal testu juridiko-administratiboen argitalpenak kaleratzea.Azken horri dagokio liburu hau, <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>ra dator, hain zuzen ere: euskarakadministrazio <strong>eta</strong> zuzenbidearen esparruan izan duen egitekoa harrotzera <strong>eta</strong>haizeztatzera. Esan ohi da euskarak ez duela aurrekorik <strong>eta</strong> tradiziorik hainbatzeregin<strong>eta</strong>n. Botere <strong>eta</strong> gobernuaren atal<strong>eta</strong>n, ozta-ozta ibili da euskara historian zehar.Ibili denean ere, ezin uka ibilbide estuak izan dituela <strong>eta</strong>, jakina, ezezagunakeuskaldunontzat.Euskarak, alabaina, gose <strong>eta</strong> gozo bizi ditu oraingo aldiok. Gose, behar baitu arnasaberria egungo mundu juridikoaren jokaera berriak bereganatzeko. Gozo, ikusten baituegunero-egunero legelari-ikasle berriak datozkiola bere magalera, euskara euren lantresnaegiteko gogo sutsuarekin.4
Xede horr<strong>eta</strong>n dihardugu Deustuko Unibertsitatearen Zuzenbide Fakultatean <strong>eta</strong>Euskal Gaien Institutuan. Jas horr<strong>eta</strong>n burutu genuen, Bizkaiko Foru Aldundiarenbabespean, Euskara, zuzenbidearen euskara liburua. Bateko, euskara juridikoadministratiboarenerabilera aurreratzeko. Besteko, historian zeharreko euskal testuenzerrenda <strong>eta</strong> hurrenkerako osagaiak irakurle nahiz ikasle jakinguratsuei eskaintzeko. Bidebertsutik ere, honako hau Bizkaiko Batzar Nagusien <strong>eta</strong> Deustuko Unibertsitateko EuskalGaien Institutuaren arteko lankidetza-itunari esker.Orduko hark, esan legez, ekarri du oraingo hau, orduko haiek egin baitute oraingoahalegina ere. Laguntzaile <strong>eta</strong> ikerlari apartak izan dira Alberto Atxabal, Cesar Gallastegi,Esther Urrutia, Eba Gaminde, Aitziber Urkiza <strong>eta</strong> Gotzon Lobera, hasierako ItziarGaramendi ere alboratu gabe. Horienak bildu, batu, egokitu, areagotu <strong>eta</strong> osterantzekoakegiteko erantzukizuna, hala ere, neure-neurea dut. Horr<strong>eta</strong>rako ibili naiz akulari <strong>eta</strong>zirikalari, liburu hau irakurlearen esku<strong>eta</strong>ra hel zedin. Hortaz, okerren, makurren <strong>eta</strong>gabezien errua niri egotzi, <strong>eta</strong> ez beste inori.Hona, beraz, XIX. mendeko Bizkaiko Batzar Nagusi<strong>eta</strong>n ondu zen euskarazko testuenletra osoa. Ezina egina, dena den, aspaldiko adiskide batengandik dator, Aitor Estebanjaunaren eskutik, hain zuzen. Harengan batzen dira bi ezaugarri funtsezko, DeustukoUnibertsitateko irakasletza <strong>eta</strong> Bizkaiko Batzar Nagusien lehendakaritza. Hortik ere,haren egokiera, lan honen esangura <strong>eta</strong> eragina neurtzeko. Hari zor dizkiogu konfiantza<strong>eta</strong> laguntza. Bi-biok, esan gabe doa, zin-zinez eskertzekoak.Eskerrak ere, Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuari, <strong>eta</strong> erakundehorren zuzendari izanari (Rosa Miren Pagola andrea) zein jardunekoari (SantiagoLarrazabal jauna), <strong>eta</strong> bertako Euskaldok-Dokumentazio Zentroaren arduradunari(Karmele Santamaria andrea), beti erraztu baitute gure lana. Orobat, EuskaltzaindiarenAzkue Bibliotekako lagunei <strong>eta</strong> Bizkaiko Foru Agiritegiko langileei.Bizkaiaren <strong>eta</strong> bizkaitarron historia da Batzar Nagusien ekina. Edu horr<strong>eta</strong>n, BatzarNagusiak izan ziren, XIX. mendean Bizkaiko gobernu <strong>eta</strong> administrazioan euskararen aldelan egiteko abiaburu <strong>eta</strong> habia-toki pisuzkoenak. Eurak ditugu, zalantzarik gabe, gauregun ere, garai hartan bezalaxe, mendebaldeko euskarari ateak ireki, <strong>eta</strong> lege- <strong>eta</strong>administrazio-esparruan euskara hori aurrera eraman izan dutenak, bizkaitar <strong>eta</strong>euskaldun guztion onerako. Langintza horren etorkizunak, beraz, baditu oinarriak <strong>eta</strong>egitekoak.Andres Urrutia5