59. zenbakia Administrazioa EuskarazZER EGIN ZARAMAREKIN?Zaramen arazoa gero <strong>eta</strong> larriagoa da <strong>eta</strong> Euskal Herrikozabortegiak gainezka daude. Arazoa hein batean konpondu ahalizateko, herritarren artean zarama gutxiago sortzeko jokabideasustatu beharko litzateke, baina zer egin dagoeneko geureanzartatzeko zorian dugun zabor-poltsa handiarekin? Zeinkudeak<strong>eta</strong>-bide da egokiena? Birziklatzea, konpostajea,erraustegiak…? Aldizkarian, lau iritzi jaso ditugu. Hona hemen bat.Egia da gizarteak gero <strong>eta</strong> zarama gehiago, kutsagarriagoa <strong>eta</strong> birziklagaitzagoa sortzen duela.Horren arrazoia kontsumo-ohiturak <strong>eta</strong> “erabili <strong>eta</strong> bota” delakoaren moda dira. Kristalezko ontzibatek asko irauten du, ehunka alditan erabili dezakegu <strong>eta</strong> gero birziklatu, <strong>eta</strong> agian berrizedalontzi bihurtuko da. Baina plastikozko edalontzi batek fabrikazio kutsagarria izan du, behinbaino ez dugu erabiliko <strong>eta</strong> birziklatzea berria egitea baino garestiagoa izango da.Murrizk<strong>eta</strong> zaramen arazoari irtenbidea emateko oinarria da. Epe labur, ertain <strong>eta</strong> luzerakoirtenbidea da. Irlandan supermerkatu<strong>eta</strong>ko poltsa zuriekin arazoa zuten, baina legezsupermerkatu guztiek poltsa horiek kobratzea erabaki zuten <strong>eta</strong> kontsumoa %85 gutxitu zen. Ezda kontsumitzaileen ardura bakarrik, erakundeek ere hartu behar dituzte batzu<strong>eta</strong>n denengustukoak ez diren erabakiak. Bigarren bidea berrerabiltzea da. Nola uler daitekeadministrazioak behin bakarrik erabiltzeko balio duten gauzak fabrikatzen uztea? Erotuta algaude? Hirugarren bidea birziklatzea da. Birziklatze ona lortzeko, behar-beharrezkoa da bilk<strong>eta</strong>egokia egitea. Materia organikoa gure zaramaren %50 da <strong>eta</strong> ezin da tratatu plastikoen gisa,zaramarekin nahastuta dagoenean. Zeren zain gaude? Zertan ari gara materia organikoabatzeko edukiontzirik gabe?Errausk<strong>eta</strong>ri dagokionez, azken hamar urte<strong>eta</strong>n Bizkaian Zabalgarbiko erraustegiaren aurkaegin dugu, beste toki batzu<strong>eta</strong>n arrakasta izaten ari diren bide alternatiboak proposatuz. Zeregin dute Bizkaiko <strong>eta</strong> Gipuzkoako foru-aldundiek zabortegiak goraino bete bitartean?Erraustegi<strong>eta</strong>n etorkizunean erabilgarriak izan daitezkeen materialak erretzen dira; horregatik,bide suizida bat dela esaten dugu. Erraustegiek oso inbertsio garestia behar dute; aitzitik,zarama mota bakoitzaren bilk<strong>eta</strong> ona <strong>eta</strong> birziklatzea merkeagoak dira <strong>eta</strong> lanpostu gehiagosorrarazten dituzte. Erraustegi<strong>eta</strong>ko tximini<strong>eta</strong>tik ateratzen diren dioxinak <strong>eta</strong> furanoak ez ditugunabaritzen, baina gure gorputz<strong>eta</strong>n pilatuz doaz. Azkenean dena batu behar da, <strong>eta</strong>batuk<strong>eta</strong>ren emaitza, besteak beste, minbizia da. Hori baieztatzen duten ikerk<strong>eta</strong> zientifikoakdaude.Gure ustez, erakundeek hartu beharko luketen erabaki premiazkoena materia organikoarenbilk<strong>eta</strong> egokia bultzatzea litzateke, edukiontzi bereziak <strong>eta</strong> konpostaje-plantak jarriz, zaramamota hau tratatu <strong>eta</strong> ongarri bihurtzeko. Gure zaramen %50i buruz ari gara hizk<strong>eta</strong>n. Jauzihandia litzateke. Erakundeak zabarkeriaz <strong>eta</strong> arduragabekeriaz ari dira jokatzen. Neurriak astirohartzen ari dira.Txelio AlcántaraHondakinen batzordeaEkologistak martxanADMINISTRAZIOA EUSKARAZ (IVAP)59. zenbakia. 2008ko urtarrila.- 4 -
IRAKURMENAAlboko orrian duzu testu bat.Irakurri <strong>eta</strong>:Laburtu irakurritakoa, aldagai nagusiak adieraziz: zer esaten duen nork,zertarako, norentzat… (40 hitz baino gutxiagotan).Aurreikusitako denbora: 30 minutu.Jarduera hon<strong>eta</strong>n, azterk<strong>eta</strong>riak erakutsi behar du testua ulertu duela.Laburpena__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________- 5 -