Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12 26/01/2022 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
Bfrq df prmfxU isDFq aqy surWiKaf
Bfrq dy prmfx¨ isDFq df aihm
pihl¨ ieh irhf hY ik ies dy ivkfs
muqWlk socy smJy Zµg nfl rfËdfrI
bxf ky rWKI jFdI rhI hY» ieh ies
leI Ër¨rI sI ikAuNik Bfrq dy
prmfx¨ hiQafrF aqy imjæfeIl
pRogrfmF nfl prmfx¨ AUrjf ivBfg,
rWiKaf Koj qy ivkfs sµsQf
(zIafrzIE), ividak sµsQfvF aqy
jnqk qy pRfeIvyt Kyqr dy vpfrk
adfiraF nfl sµbµiDq ivigafnIaF
qy ieµjnIarF dI vWzI qfdfd juVI
hoeI sI» Ëfihr hY ik Bfrq dy
prmfx¨ pRogrfm AuWqy PYzryÈn afP
amYirkn sfieµitstË aqy iesy qrHF
brqfnIaf, PrFs, r¨s qy ibnf sæWk,
cIn qy pfiksqfn dIaF ivÈysæ
sµsQfvF smyq dunIaf dIaF nËrF
lWgIaF rhIaF hn»
BfrqI sfieµsdfn hflFik,
bYilsitk imjæfeIl ajæfmiesæF bfry
bhuq sImq ijhy ibafn jfrI krdy
rhy hn pr bulyitn afP atOimk
sfieµsitstË ijhy amrIkI sfieµs
pRkfÈnfvF aqy ies qrHF mYkfrQr
PfAUNzyÈn ijhy hornF amrIkI
adfiraF dIaF pRkfÈnfvF ivc sfzy
prmfx¨ hiQafrF aqy bYilsitk
imjæfielF bfry bhuq sfry vyrvy iml
jFdy hn» ies iksm dy aiDaYn
bhuq sfvDfnI aqy kfPI jFc prK qoN
bfad kIqy jFdy hn» idlcsp gWl
ieh hY ik ieh aiDaYn vI Bfrq
aµdr imldIaF ilKqF qoN koeI Kfs
aWzrIaF nhIN hn»
X¨aYWs bulyitn afP amYirkn
sfieµitstË muqfibk, Bfrq kol
150 qoN 200 prmfx¨ hiQafr
bxfAux leI loVINdy pl¨tonIam dy
Bµzfr mOj¨d hn qy clµq anumfn
muqfibk, Bfrq kol 150 prmfx¨
hiQafr hn» ies qoN ielfvf Bfrq
ivc ivKµzn smWgrI dy Auqpfdn
ivc Pfst bRIzr aqy hornF
pl¨tonIam iraYktrF ËrIey ieËfÌf
krn dIaF kfPI sµBfvnfvF hn» zf[
eyikAU Éfn dy KulfisaF muqfibk,
cIn ƒ pfiksqfn vloN X¨rynIam dI
suDfeI leI sYNtrIiPAUjæ qknflojI
muhWeIaf krvfeI geI sI ijs dy
vyrvy Aus ny 1970ivaF qy
1980ivaF ivc X¨rop ivcoN hfsl
kIqy sn» cIn ny moVvyN r¨p ivc
pfiksqfn ƒ prmfx¨ hiQafr
bxfAux leI soDy hoey X¨rynIam dI
vrqoN krn df qknIkI igafn
muhWeIaf krvfieaf sI» cInI
rfÈtrpqI dYNg isafE ipµg ny 1978
ivc vfiȵgtn df dOrf kIqf sI ijs
kr ky Aus dI ‘dosqI’ dy pRBfv hyT
Aus vyly dy amrIkI rfÈtrpqI ijmI
kfrtr ny ienHF GtnfvF pRqI aWKF
mItI leIaF sn»
stfkhom ieµtrnYÈnl pIs
ieµstIicAUt dy anumfn muqfibk,
cIn kol ies smyN 350, pfiksqfn
kol 165 aqy Bfrq kol 156 prmfx¨
hiQafr hn» ËmInI sqÍf qoN dfgIaF
jfx vflIaF afpxIaF imjæfielF qoN
ielfvf Bfrq ny mhInf ku pihlF
afpxI qIjI prmfx¨ pxzuWbI vI lFc
kIqI hY ijs bfry ikhf jFdf hY ik
ies dI 8 bYilsitk imjæfielF dfgx
dI smrWQf hY» ies qoN pihlF do
prmfx¨ pxzuWbIaF dI cfr cfr
bYilsitk imjæfielF dfgx dI
smWrQf sI» Bfrq kol hux imjæfeIl
ƒ shI afbo-hvf vflI itAUb ivc
sIlbµd krn dI smWrQf vI af geI
hY qF ik ies dI Zoaf-ZuafeI ivc
koeI idWkq pyÈ nf afvy» hfl hI
ivc prKIaF agnI-pI aqy agnIvI
imjæfielF ijnHF dI mfr dI smWrQf
5500 iklomItr hY, smyq imjæfielF
dI p¨rI ryNj leI ieh sh¨lq hovygI»
idlcsp gWl ieh hY ik bhuq sfry
aiDaYnF ivc ieh gWl afeI hY ik
PrFs dy bxy imrfj 2000 aqy
rfPfl jhfË Bfrq dy prmfx¨
hiQafr iljfx dy smWrQ hoxgy»
cIn ny pfiksqfn ƒ prmfx¨
hiQafrF aqy bhuq sfrIaF
imjæfielF dy izËfeIn muhWeIaf
krvfey sn» cIn vloN pfiksqfn ƒ
muhWeIaf krvfeIaF imjæfielF ivc
QoVHI d¨rI qWk mfr krn vflI
gËnvI imjæfeIl (320 iklomItr)
qoN lY ky ÈfhIn-2 imjæfeIl (2500
iklomItr) aqy ÈfhIn-3 (2750
iklomItr) Èfml hn» pfiksqfn ƒ
muhWeIaf krvfey cInI prmfx¨
hiQafrF dy izjæfeIn eyikAU Éfn vloN
ilbIaf qy ierfk ijhy prmfx¨ ÉfhÈF
rWKx vfly keI hor ieslfmI mulkF
ƒ iBjvf idWqy gey sn» hflFik
Bfrq ny hux iqµn prmfx¨ AUrjf nfl
cWlx vflIaF iqµn pxzuWbIaF bxf
leIaF hn qy nfl hI irportF
imlIaF hn ik cOQI prmfx¨ pxzuWbI
agly sfl iqafr kIqI jf skdI hY»
ieh irportF vI afeIaF hn ik
Bfrq afpxIaF imjæfielF qy keI
qrHF dy hiQafr iPWt krn dI
qknflojI ivksq kr irhf hY»
PYzryÈn afP amYirkn sfieµsitstË
dI sWjrI irport ivc not kIqf
igaf hY ik 18 dsµbr 2021 ƒ
abdul klfm ryNj qoN Bfrq ny afpxI
agnI-pI imjæfeIl dI d¨jI aËmfieÈ
kIqI sI» ies imjæfeIl dI
pihlI ajæmfiesæ jnvrI 2020 ivc
kIqI sI» ies nfl Bfrq dI prmfx¨
pxzuWbIaF df byVf iqafr ho skdf
hY» ies dy nfl hI agnI-vI
imjæfielF vI iqafr ho jfxgIaF
ijnHF qy keI qrHF dy hiQafr
(vfrhYWz) lfey jf skdy hn»
cIn afpxIaF ÈfvnvfdI ‘mhfn
hfn pRµprfvF’ kr ky ieh idKfvf
krdf rhygf ik Auh Bfrq nfl iksy
qrHF dI prmfx¨ vfrqf krn ivc
rucI nhIN lYNdf» ies dOrfn Bfrq
pxzuWbI qoN dfgI jfx vflI ky-4
imjæfeIl vI ivksq kr irhf hY ijs
dI ryNj 3500 iklomItr hY» ieh
drimafnI d¨rI qWk mfr krn vflI
bYilsitk imjæfeIl agnI-3 df
nyvl (jl sYnf df) r¨p hY» ky-4
dIaF keI ajæmfiesæF ho cuWkIaF hn
pr ajy ieh bIVI nhIN jf skI» ies
dIaF jnvrI 2020 ivc
ivsfKfptnm qWt dy nyVy keI
ajæmfiesæF kIqIaF geIaF sn»
hflFik zIafrzIE ny ies dI puÈtI
nhIN kIqI sI pr aiDkfrIaF dy
hvfly nfl afeIaF mIzIaf irportF
ivc dfavf kIqf igaf sI ik ieh
ajæmfieÈ sÌl rhI sI» pfiksqfn
ny afpxy prmfx¨ isDFq df kdy
Kulfsf nhIN kIqf pr ies dI prmfx¨
kmFz aQfirtI stRYitijk plYinµg
izvIËn dy muKI lYPtInYNt jnrl
Kfild ikdveI ny ietlI dy lYNdfE
nYtvrk dy BOiqk ivigafnIaF dI
tIm ƒ 2002 ivc dWisaf sI ik
pfiksqfn dy prmfx¨ pRogrfm df
kyNdr ibµd¨ Bfrq hY» ikdveI ny ieh
vI afiKaf sI ik jy Bfrq ny pfiksqfn
dy vWzy Kyqr qy kbËf kr ilaf
jF pfiksqfn dI Ql qy hvfeI sYnf
dy vWzy ihWsy ƒ qbfh kr idµdf hY qF
Auh prmfx¨ hiQafrF dI vrqoN
krngy» AunHF ieh vI ikhf ik jy
Bfrq vloN pfiksqfn dy arQcfry dI
sµGI GuWtI geI, jF ies ƒ isafsI
asiQrqf vWl DWikaf jFdf hY qF vI
Auh prmfx¨ hiQafr iesqymfl kr
skdy hn»
ieh Éulfsf aijhy ÈÉs ny kIqf
hY jo lµmy arsy qoN pfiksqfn dy
prmfx¨ ËKIiraF df ingHfbfn irhf
aqy 1971-73 ivc Bfrq ivc jµgI
kYdI bx ky irhf sI» hflFik Bfrq
df pfiksqfn nfl lµmf arsf
tkrfa brkrfr rWK ky afpxy
vsIly Ëfieaf krn jF ies dy
afbfdI dy kyNdrF qy kbËf jmfAux df
koeI ierfdf nhIN hY pr pfiksqfn ƒ
hux iksy iksm dy Brm ivc nhIN
rihxf cfhIdf ik jy 26/11 hmly
vrgI koeI hor kfrvfeI kIqI geI
qF ‘nv gFDIvfdI’ lIzriÈp vI hWQ
qy hWQ Dr ky nhIN bYTygI» iesy
dOrfn, pfiksqfn nfl aµdrKfqy qy
ÊYr-rsmI gWlbfq jfrI rWKx ivc
koeI hrj nhIN hY ijvyN asIN bIqy ivc
vI keI vfr kr cuWky hF» hux spWÈt
hY ik pfiksqfn dIvflIaf ho cuWikaf
hY, ies qy kOmFqrI ivWqI adfiraF
df dbfa hY aqy ies ƒ Bfrq ƒ
asiQr krn vfsqy dihÈqgrdF dI
mdd lYx leI bhuq iËafdf soc
ivcfr krnI pvygI» ies dy nfl hI
qfilbfn vloN z¨rµz lfeIn dy svfl
qy pKæq¨n BfvnfvF dI hmfieq kIqI
jf rhI hY qF Bfrq vloN kfbul ƒ
loVINdI afriQk mdd dyx dI
pihlkdmI ƒ agFh vDfieaf jfxf
cfhIdf hY» rWiKaf mµqrI rfjnfQ
isµG ny hfl hI ivc not kIqf sI ik
Bfrq ies vyly prmfx¨ hiQafrF dI
pihlF vrqoN nf krn dI pRqIbWDqf
df pflx krdf hY pr BivWK ivc kI
vfprdf hY, Auuh hflfq qy inrBr
krygf»
sfzyy rfÈtr ƒ zf[ eypIjy abdul
klfm aqy AunHF dy ieµjnIarF qy
sfieµsdfnF aqy prmfx¨ AUrjf
ivBfg dy AuGy ivigafnIaF vloN dyÈ
dy prmfx¨ qy imjæfielF dy pRogrfm
ivc pfey Xogdfn ƒ hmyÈf Xfd
rWKxf cfhIdf hY qF ik cIn aqy
pfiksqfn dovF vloN kOmI surWiKaf ƒ
drpyÈ cuxOqIaF df tfkrf kIqf jf
sky» ies dy nfl hI pRfeIvyt sYktr
dy AunHF lokF ƒ vI Xfd rWiKaf jfxf
cfhIdf hY ijnHF ny ies rfÈtrI Audm
ivc aihm B¨imkf inBfeI hY»
jI pfrQfsfrQI
*lyKk pfiksqfn ivc Bfrq
df hfeI kimsænr rih cuWkf hY»