Disa' xhur [abs u €20,000 multa - MaltaRightNow.com

20 Personalità
L-istorja ta’ San Fran;isk, ta’ tfulitu,
tal-;enituri tieg[u, mal-familja, min
kienu missieru u ommu – dawn
nafuhom.
Jekk nitfg[u [arsitna fuq il-[ajja
tieg[u, nitg[allmu xi tfisser tassew tkun
Nisrani, u kemm jiswielek li tg[ix hekk.
Fran;isku, li ma kellu ebda g[arfien ta’
teolo;ija, fehem tajjeb li tkun Nisrani
jfisser tkun miftu[ biex tilqa’ u xxebbah
[ajtek ma’ Kristu – imwieled bniedem
g[alina; batut u msallab biex jifdina;
mag[na fl-Ewkaristija biex jitmag[na.
Ta’ min jistaqsi ftit: ‘mela biex tg[ix
l-Evan;elju u tkun Nisrani, hemm b]onn
t[alli kollox u tg[ix b[al San Fran;isk?’.
Irrid ng[id jien, tista’ tg[ix il-Van;elu
fil-familja u mal-[bieb? Twe;iba
f’waqtha: l-importanti hu li tg[ix tajjeb
kif Alla jridek u fejn iridek. Ji;ifieri,
tista’ u g[andek tg[ix il-Van;elu, u tkun
Nisrani dejjem, kullimkien u ma’
kul[add. San Fran;isk kellu sej[a mill-
Mulej.
Int u jien g[andna sej[a o[ra
ming[and il-Mulej. Fil-familja, filkunvent,
fuq ix-xog[ol u kullimkien,
tista’ tg[ix il-vokazzjoni tieg[ek. Hu
me[tie; li twie;eb g[al kollox b’qalb
tajba u b’sens ta’ responsabbiltà.
San Fran;isk dan g[amlu bir-reqqa
kollha fis-sej[a li g[amillu l-Img[allem:
meta g[arkupptejh quddiem il-Kur/ifiss,
semg[u jg[idlu: “Mur... sewwi l-Knisja
tieg[i...”. Ta[seb li int u jien
m’g[andniex sej[a wkoll ming[and il-
Mulej li tixbah lil dik tal-qaddis tag[na?
Hu minn dan il-punt li se n[arsu lejn
il-Qaddis tag[na, u li x’aktarx i;eg[ilna
nist[u xi ftit. B’danakollu nersqu lejh
b’tama qaddisa, g[ax f’qalbna n[ossu li dak il-;id
li wie[ed g[andu b]onn jaqla’, ma jirnexxilux
jiksbu, jekk mhux bis-smig[ tal-Kelma ta’ Alla.
Il-messa;; tal-esperjenza tal-[ajja kollha ta’ San
Fran;isk hu mibni fuq il-prin/ipju ‘Alla l-ewwel u
fuq kollox’. Dan g[adu jg[odd g[alina llum, kbar u
]g[ar.
Jekk imbag[ad naqilbu t-termini , kif qed ji;ri
llum bl-isku]a tal-progress fil-kultura moderna, u
nag[mlu il-bniedem l-ewwel u fuq kul[add, ji;ri li
minflok ng[ollu l-bniedem g[al-livell li hu msejja[
– xbieha ta’ Alla, l-akbar fost il-[olqien, in;ibuh
bla siwi, inkapa/i li jifhem lilu nnifsu, u
nni]]luh fil-livell ta’ annimal.
Min jaf hix din ir-ra;uni li hemm min
tilef rasu, biex il-[a]in qed isejja[lu tajjeb;
f’isem il-progress jista’ jag[mel li jrid; u
sirna xi drabi lpup g[al xulxin!
Fran;isku kien bniedem tad-demm u lla[am
b[alna. G[ex f’so/jetà li ma kenitx
t[alli tog[ma tajba. Missieru kien
neguzjant kbir. Minn ommu xorob iddrawwiet
u suriet tajba tag[ha. Flus u
g[ana u [bieb ma naqsuh qatt. Kien
ferrie[i u qalbu tajba. Kien jilqa’ u jg[in
lil kul[add. Qatt ma ta ru[u b’mirbu[
g[all-[a]en (II Cel 3; FF 583).
G[ax it-toroq tal-Mulej mhumiex ittoroq
tag[na, wara [ajja mtajra, il-Mulej nebb[u.
“Lil min l-a[jar taqdi – lis-Sid jew lill-qaddej?”
Fran;isku dlonk wie;eb: Lis-Sid.
Fran;isku qara u fehem il-Van;elu, [addnu
mieg[u, u g[amlu g[odda u gwida biex fuqu
jfassal fehmietu u g[emilu. “Dan irrid, dan nitlob,
u dan nixtieq nag[mel b’qalbi kollha” (I Cel 22).
X’fih, mela, il-Van;elu? Il-kelmiet tal-Img[allem
li qara Fran;isku kienu jitolbu impenn kbir. Mhux
biss, trid tibda mill-g[eruq. F’kelma wa[da, jew
ma’ Alla, jew max-xitan. Ma tistax tg[ix bin-nofs;
jew illum iva, u g[ada [allini nag[mel fattija.
G[alhekk Fran;isku [asibha tajjeb... idde/ieda
jimxi wara Kristu, li hu t-triq, is-sewwa u l-[ajja
tieg[u.
Qabad il-mixja fit-triq tas-sagrifi//ju, g[ax dik
tie[u g[all-[ajja vera (Mt 7,13). Beda biex tilef
[ajtu (il-wirt, il-flus, il-[bieb u x-xalar) g[allim[abba
tal-Img[allem (Mt 10, 39). Mo[[u mhux
i]jed fit-t[assib tal-[ajja, x’se jiekol u jilbes (Lq
21, 34). Beda ji;;erra minn belt g[all-o[ra j[abbar
il-pa/i u l-im[abba li tag[milna wlied Alla (Mt 5,
9). Ma’ min jiltaqa’, juri ru[u b[al nag[;a, imma
g[aqli b[as-serp u safi b[all-[amiema (Mt 10, 16).
Ja[fer dejjem u lil kul[add (Mt 18, 35). Iqis ru[u
ta’ qaddej li ma jiswa g[al xejn; dak li jag[mel
g[ax hu dmir tieg[u (Lq 17, 10). I[obb lil Alla fuq
kollox, u lill-g[ajru i]jed minnu nnifsu (Mt 22,37).
B’dan il-programm f’mo[[u, Fran;isku mhux
biss ma baqax trux g[as-sej[a tal-Van;elu ‘ejja,
imxi warajja’ imma nbidel u sar hu l-Van;elu [aj
fit-toroq ta’ Assisi (1 Cel; FF357). Fran;isku ta la[[ar
salt fil-konver]joni tieg[u; ried ikun kollu ta’
Alla.
Fi pjazza kollha nies, quddiem l-Isqof , qal lil
IN-NAZZJON It-Tlieta, 4 ta’ Ottubru, 2011
San Fran;isk – bniedem tassew u Nisrani veru
minn Fr. Thomas MOORE ofm.conv. - tompetmor@yahoo.com
Biex tkun taf lil San Fran;isk (u lill-qaddisin l-o[ra kollha), l-ewwel trid tkun taf il-Van;elu. G[aliex,
min hu l-qaddis^ Hu dak li, mhux g[ax ma g[amilx dnub, imma, i]jed minn hekk, g[ax g[ex u g[amel
il-Kelma, mexa fuq il-Van;elu. Hekk qalilna l-Mulej> “Min i[obbni jisma’ u jag[mel kelmti”.
San Fran;isk – Alla dejjem ji;i l-ewwel
Fran;isku kien bniedem tad-demm u
l-la[am b[alna. G[ex f’so/jetà li ma kenitx
t[alli tog[ma tajba. Missieru kien neguzjant
kbir. Minn ommu xorob id-drawwiet u suriet
tajba tag[ha. Flus u g[ana u [bieb ma
naqsuh qatt. Kien ferrie[i u qalbu tajba.
Kien jilqa’ u jg[in lil kul[add. Qatt ma ta ru[u
b’mirbu[ g[all-[a]en
missieru: “Mil-lum ’il quddiem nista’
ng[id b’qalbi kollha: “Missierna li inti
fis-smewwiet...” (II Cel,12; FF597).
Ne[[a [wej;u quddiem kul[add, u
tefag[hom flimkien ma’ xi flus,
f’ri;lejn missieru Bernardone. Kul[add
[aseb li kienet telfa ta’ ;enn, imma
g[al Fran;isku kienet reb[a kbira, g[ax
minn dakinhar [eles minn kull irbit
biex jaqdi lis-Sid.
Fit-thewdin tal-im[abba tieg[u lejn
il-Van;elu, sikwit kien ja[seb fuq ilkelmiet
‘U l-Iben ta’ Alla sar Bniedem
u g[ammar fostna’. Dan il-[sieb kien
iberren [afna f’mo[[u, sakemm darba
sejja[ lil wie[ed [abib tieg[u, u
ftiehem mieg[u biex ji//elebra l-festa
tal-Milied e]att kif ;rat ;ewwa Betlem.
G[alfejn? Mhux biex jag[mel presepju
[aj [alli jiggustawh.
Fran;isku ried jara b’g[ajnejh, u juri
lil dawk ta’ madwaru x’;ara meta
twieled :esù Bambin ;ewwa Betlem.
Ried i[oss hu wkoll dak li g[adda
min g[alihom :esù, Marija u :u]eppi
f’dajk il-lejl xitwi fl-g[ar talannimali.
Lill-[abib tieg[u qallu: “Irrid
nipprova nifhem kif l-Iben ta’ Alla,
is-Sid ta’ kollox, jitwieled fl-aktar
mod fqir li qatt wie[ed seta’ ja[seb.
Irrid induq ftit minn dik l-im[abba li
:esù Bambin wera lejna l-bnedmin”
(Icel 84; FF468).
:esù Bambin ippremja lil Fran;isku
g[al dik il-;rajja li rnexxielu jwaqqaf,
il-;rajja tal-presepju, g[ax tarbija ta’
;miel liema b[alu dehret fil-maxtura
wara l-prietka ta’ Fran;isku f’dak illejl
tal-Milied ;ewwa r-ra[al ta’
Greccio (I Cel, 86; FF470).
Din il-;rajja tal-presepju g[adna nfakkruha sallum,
specjalment a[na l-Fran;iskani. G[alfejn
in]ejnu l-presepju? L-ewwel nett biex niftakru flim[abba
kbira tal-Iben ta’ Alla li sar bniedem
b[alna g[alina. Quddiem dik ix-xena ta’dik il-
;rajja Fran;isku wa[[alha f’rasu u f’qalbu u kien
jg[id: “Min inti int, Mulej, u min jiena jien?”
Dan il-[sieb tal-presepju qaddes lil Fran;isku.
Kien ja[seb f’dik it-Tarbija. Alla mag[mul
bniedem, dak li jista’ kollox, ji;i b]onn kul[add,
bid-dehra tieg[u ta’ tarbija ji;bed il-qlub, anki laktar
iebsa.
I[ares lejn Marija, jara fiha lqaddejja
tal-Mulej, tag[mel dejjem ir-
rieda tieg[u, tg[in lil Eli]abetta, tieqaf
mal-g[arajjes ta’ Kana. U f’:u]eppi
jara r-ra;el li jwettaq dmiru, ukoll
meta hemm b]onn sagrifi//ju. Din hi rra;uni
g[alfejn in]ejnu l-presepju, u
g[andna nkomplu narmawh, g[ax iddehra
ta’ dawn it-tliet mudelli – :esù,
Marija u :u]eppi – tqawwina fil-fidi u
l-ispirtu ta’ adorazzjoni li kellu San
Fran;isk.
Din il-festa San Fran;isk kien
isej[ilha l-festa tal-festi g[ax il-Milied
kien ifakkru meta l-KELMA ta’ Alla
saret Bniedem g[alina.
I]jed milli g[amel u qal, Fran;isku g[araf
jimxi wara l-Img[allem Kristu. Wara i]jed minn
tmien mitt sena g[adu [aj fostna. Bosta huma
dawk li jag[rfuh b[ala l-mexxej tag[hom.
Fran;isku g[araf jag[]el triqtu fuq tliet waqtiet
tal-[ajja tal-Img[allem: i) it-twelid ta’ Sidna
:esù Kristu; ii) il-Kur/ifiss, bil-passjoni u lmewt
tieg[u; u iii) l-Ewkaristija – il-pre]enza ta’
:esu’ fostna. Dawn g[amlu lil Fran;isku lbniedem
ta’ Alla, Fran;isku n-Nisrani.