25.10.2013 Views

Elŝuti la gazetan numeron ĉe gazetejo.org (pezo: 1.1 Mb)

Elŝuti la gazetan numeron ĉe gazetejo.org (pezo: 1.1 Mb)

Elŝuti la gazetan numeron ĉe gazetejo.org (pezo: 1.1 Mb)

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ripozigu ilin dum unu nokto kaj manĝu.<br />

Olivpasto estas metiista produkto el pasto de olivoj kaj spicoj,<br />

nomata ankaŭ kaviaro aŭ pasteĉo de olivoj, uzata ankaŭ por prepari<br />

saŭcojn, sukojn kaj rostitajn pantranĉojn. (fino)<br />

Genetike Modifitaj Organismoj<br />

de Manfred WESTERMAYER (<strong>la</strong> origina<strong>la</strong>, kompleta artikolo estis verkita<br />

por Sennaciulo, majo–junio 2010, numero 5-6 [1259–1260])<br />

Kio estas genetiko?<br />

Ĉiuj <strong>org</strong>anismoj, p<strong>la</strong>ntoj kaj bestoj – muskoj, musoj kaj muŝoj,<br />

ŝarkoj, paseroj, helikoj kaj <strong>la</strong> homo – sur nia p<strong>la</strong>nedo Tero biologie<br />

funkcias <strong>la</strong>ŭ <strong>la</strong> sama baza principo. Vivi kaj heredi <strong>la</strong> genojn. La<br />

monaĥo Gregor MENDEL trovis en 1866 <strong>la</strong> heredajn regulojn kaj en<br />

1953 James WATSON kaj Francis CRICK malkovris <strong>la</strong> duoble-helican<br />

strukturon de <strong>la</strong> DNA: du fadenoj formitaj de nukleotidoj<br />

konsistantaj el fosfata acido, el desoksiribozo (suker-simi<strong>la</strong><br />

molekulo) kaj el unu el kvar nukleaj bazoj (A, G, C, T).<br />

La hereda mekanismo funkcias je ĉiuj genroj kaj specioj de nia<br />

p<strong>la</strong>nedo surbaze de DNA (desoksi-ribonukleataj acidoj), kies bazaj<br />

molekuloj troviĝas en 4 diversaj formoj: 2 purinaj acidoj A kaj G<br />

(adenino kaj guanino) kaj 2 pirimidinaj C kaj T (citozino kaj timino).<br />

La du fadenoj tenas sin kvazaŭ zipe, tiel ke ĉiu bazo de unu faden-ero<br />

pariĝas kun <strong>la</strong> komplementa – A+T kaj G+C – de <strong>la</strong> dua fadeno, kaj<br />

estiĝas helico-forma duob<strong>la</strong> fadeno – <strong>la</strong> kromosomo. Tiel estiĝas<br />

kvazaŭ eskalo kun f<strong>la</strong>nkoj el fosfato kaj sukero, kiuj estas transe<br />

ligitaj per <strong>la</strong> bazoparoj AT aŭ GC; krome ĝi estas tordita. Tiu<br />

longega, sed molekulska<strong>la</strong> tordita eskalo konsistas el milionoj da<br />

eskaleroj kaj nomiĝas kromosomo (ĥromosomo).<br />

18 ESPERANTISTA VEGETARANO 2010/2

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!