ratom avtonomia?
ratom avtonomia?
ratom avtonomia?
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tbilisis<br />
universiteti<br />
Tvalsazrisi<br />
Tavisufali savaWro-ekonomikuri zonis foTSi<br />
gaxsna msoflio biznesTan integrirebis saukeTeso<br />
winapirobaa<br />
ekonomikuri zonaa. maT Soris mxolod 3<br />
procentia warmatebuli da am warmatebis<br />
garanti is cnobili brendebi arian, romlebic<br />
am zonebSi moRvaweoben. iseTi qveynisTvis,<br />
rogoric saqarTveloa, ekonomikis<br />
amgvari mowyoba jer ucxo xilia,<br />
Tumca cnobilia sxva qveynebis gamocdileba,<br />
romlis mixedviTac unda vimoqmedoT.<br />
magaliTad, poloneTi, sadac 14 ase-<br />
Ti zona moqmedebs, ekonomikis ayvavebis<br />
xanaSia da es swored Tavisufali ekonomikuri<br />
zonebis `damsaxurebaa~.<br />
miuxedavad amisa, saqarTveloSi Tavisufali<br />
zonebis gaxsnis mowinaaRmdegeebic<br />
arian. maTi mtkicebiT, am zonebis arseboba<br />
xels uSlis evropis samezoblo politikas<br />
da qveynis evrokavSirSi gawevrianebas.<br />
saqarTvelo iswrafvis evrokavSiris<br />
wevrobisken, romelic, upirvelesad,<br />
ekonomikuri gaerTianebaa da moiTxovs<br />
saTanado sakanonmdeblo bazis Seqmnasa da<br />
ekonomikur Zlierebas. eqspertTa azriT,<br />
Tuki poloneTma SeZlo Tavisufali<br />
ekonomikuri zonebis amoqmedebiT cxovrebis<br />
donis amaRleba da evrokavSiris<br />
wevric gaxda, SesaZlebelia saqarTvelomac<br />
igive gaimeoros, oRond, garkveuli<br />
pirobebiT.<br />
`evropis samezoblo politikisTvis<br />
Tavisufali ekonomikuri zonis Seqmna<br />
bevrs arafers niSnavs. is pirvel rigSi<br />
dokumentebis standartizaciis, sursa-<br />
Tis uvneblobis, vaWrobis, Sromis dacvis,<br />
Sromis kodeqsis da sxva kanonebis evropis<br />
kanonmdeblobasTan daaxloebas<br />
moiTxovs. evropis kanonmdebloba rTulia<br />
da iseTi qveynisTvis, rogoric<br />
saqarTveloa, Zalian Znelia mas bolomde<br />
Seeguos. gvaqvs samoqmedo gegma,<br />
romelic gawerilia wlebze da saqarTvelo<br />
bevr rames akeTebs evropasTan dasaaxloeblad,<br />
magram, Cemi azriT, saqarTvelo<br />
yvela politikur gaerTianebaSi, maT<br />
Soris, natoSic male Seva, magram evrogaerTianebaSi<br />
SesvlisTvis, ekonomikuri<br />
TvalsazrisiT, seriozuli moTxovnebi da<br />
kriteriumebia dasakmayofilebeli da<br />
yvelaze optimisturi prognozebiTac ki,<br />
es 10-15 wlis Semdeg SeiZleba moxdes.<br />
mTavari aq sxva ramea _ evrokavSirSi gawevrianebis<br />
procesi aranair winaaRmdegobaSi<br />
ar aris Tavisufali ekonomikuri<br />
zonis arsebobasTan. poloneTi evrogaer-<br />
Tianebis wevria da sakmaod seriozuli<br />
Tavisufali zonebi aqvs. maT Soris erTerTi<br />
SarSan gaixsna gdanskSi. bevri miTqma-moTqma<br />
aris amasTan dakavSirebiT<br />
_kargia, cudia da a.S magram Tu polonefoTSi<br />
Tavisufali ekonomikuri zona gaixsna. es saqarTvelos msoflio<br />
bazarze integrirebisken gadadgmuli pirveli seriozuli nabijia, romelsac,<br />
ekonomistebis mtkicebiT, qveynis ekonomikis swrafi da Seuqcevadi ganviTareba<br />
unda mohyves.<br />
ra aris Tavisufali ekonomikuri zona? ekonomikuri eqspertis, profesor<br />
emzar jgerenaias saxelmZRvaneloSi _ `sabaJo saqmis teqnologiis<br />
safuZvlebi~ miTiTebulia, rom `es aris mewarmeobisa da gadasaxadebis SeRavaTiani<br />
reJimis adgili~, romelic sam mTavar princips eyrdnoba: 1. Tavisufali<br />
sabaJo sawarmoo zona, saidanac saqoneli Tavisuflad gadis rogorc<br />
eqsportze, ise Sida bazarze (Senaxvis, warmoebis da realizaciis Tavisuflebis<br />
principi); 2. repatriacia, romelic Seiqmneba sabaJo zonaSi. am principis<br />
mixedviT, ekonomikuri saqmianobis mizania am zonaSi mogebis miReba. mimReb<br />
investors unda hqondes mogebis qveynidan Tavisuflad gatanis SesaZlebloba.<br />
Tavis mxriv, es principi valutis Tavisufal konventirebadobas da<br />
SeuzRudav mimoqcevas moiTxovs; 3. sagadasaxado preferenciebi da SeRavaTebi,<br />
anu e.w. `sagadasaxado oazisi~, romelic dRg-sgan gaTavisuflebas da sxva<br />
SeRavaTebis miniWebas gulisxmobs.<br />
arsebobs sami tipis specialuri zona: safinanso zona (igive `ofSoruli~),<br />
savaWro zona da e.w. teqno-parkebi. yvela maTgani msoflioSi gavrcelebuli<br />
saxeobebia da did ekonomikur mogebas iZlevian.<br />
maia toraZe<br />
saqarTvelom arCevani gaakeTa meore<br />
tipis specialur zonaze _ foTSi Seiqmna<br />
Tavisufali savaWro-ekonomikuri zona.<br />
misi mizania investiciebis da teqnologiebis<br />
mozidva, saeqsporto potencialis<br />
gazrda, sagadamxdelo balansis gaumjobeseba,<br />
qveynis savaluto da sxva saxis<br />
Semosavlis zrda, sagareo-ekonomikuri<br />
urTierTobebis gaaqtiureba, SromiTi<br />
resursebis dasaqmebis uzrunvelyofa da<br />
xelSemwyobi pirobebis Seqmna qveynis<br />
ekonomikuri ganviTarebisTvis.<br />
foTis Tavisufali industriuli zonis<br />
SeqmniT saqarTvelos xelisuflebam<br />
moqmedebis sruli Tavisufleba mianiWa<br />
foTis portis investors RAK Investmens<br />
Authority -s, romelsac SeuZlia qveynis<br />
ekonomikur ganviTarebaSi didi wvlili<br />
Seitanos. foTi istoriulad strategiuli<br />
obieqtia. is mdebareobs Savi zRvis auz-<br />
Si da tvirTbrunvis raodenobiT mniSvnelovani<br />
adgili uWiravs. amasTan er-<br />
Tad, foTi erTerTi mTavari portia Traceka<br />
-s koridorSi, aris kavkasiis satransporto-tranzituli<br />
qselis nawili da emsaxureba<br />
yvela saxis tvirTbrunvas.<br />
profesor emzar jgerenaias azriT,<br />
Tavisufali savaWro-ekonomikuri zonis<br />
foTSi gaxsna msoflio biznesTan integrirebis<br />
saukeTeso winapirobaa da mas didi<br />
warmatebebi elis, Tu xelisufleba da<br />
investori amisTvis erToblivad izruneben.<br />
`foTis investorma, RAK Investmens Authority<br />
-ma xelisuflebasTan unda dados<br />
seriozuli xelSekruleba, romelic mas<br />
garantias miscems, rom iq biznesi biurokratiisgan<br />
sruliad Tavisufali iqneba.<br />
foTis Tavisufali zonis ganviTarebas<br />
ramdenime winapiroba unda uwyobdes<br />
xels. pirveli _ aq biznesi ICC-s (saerTa-<br />
Soriso savaWro palatis) kanonmdeblobis<br />
mixedviT unda imarTebodes, rac iTvaliswinebs<br />
infrastruqturis mowyobasac.<br />
<strong>ratom</strong> vusvamT xazs infrastruqturas da<br />
investorsa da saxelmwifos Soris marTvis<br />
xelSekrulebas? imitom, rom, Tu ar iqneba<br />
sruli infrastruqturuli xelSewyoba,<br />
frenis, wylis, gzis, rkinigzis,<br />
samoZrao liandagebis da sabocmano da<br />
sxva samsaxurebis saxiT, Zalian gaWirdeba<br />
foTis portis ganviTareba da am teritoriaze<br />
Tavisufali zonis mowyoba.<br />
meore _ foTi Zalian rTuli infrastruqturuli<br />
erTeulia. amitom gamanawilebel<br />
da maregulirebel saxelmwifo<br />
organoebTan, sazRvao, kavSirgabmulobis,<br />
erovnuli bankis Tu finansur-makontrolebel<br />
organizaciebTan urTierToba<br />
gaadvilebuli unda iyos. saqmis kargi<br />
dasawyisi aqedan iTvleba. lentis gaWra<br />
bevrs arafers niSnavs, Tu seriozul sainvesticio<br />
samuSaos ar CavatarebT. Cven<br />
unda davajeroT msoflios cnobili brendebi,<br />
romlebic dubaiSi, hongkongSi Tu<br />
singapurSi muSaoben, rom saqarTvelo<br />
aris usafrTxo, namdvilad Tavisufali,<br />
arabiurokratiuli, arakorumpirebuli<br />
da Tavisufali biznesis qveyana, romelic<br />
xels uwyobs biznesis ganviTarebas. es<br />
aris mniSvnelovani winapiroba, romelic<br />
gaTvlili unda iyos xangrZliv periodze<br />
da ara 2-3 welze an piaris efeqtebze.<br />
amasTanave, RAK Investmens Authority-ma<br />
unda moaxdinos seriozuli modernizacia.<br />
man samuSao situacia unda moumzados im<br />
brendebs, romelzec zemoT gvqonda<br />
saubari, unda awarmoos piar kampania da<br />
moizidos ucxouri msxvili brendebi,<br />
romlebic msoflio bazris sxvadasxva<br />
moTxovnilebis dakmayofilebaze mu-<br />
Saoben. rogorRac unda gavcdeT lokalur<br />
azrovnebas, rom Tavisufal zona-<br />
Si CamovasxamT limonaTs da CxorowyuSi<br />
gavasaRebT. foTis Tavisufali zonis SeqmniT<br />
Cven pretenzia ganvacxadeT msoflio<br />
bazarTan integrirebaze, risTvisac<br />
saeqsporto potencialis gazrda da sainvesticio<br />
da safinanso jgufebisTvis xelSewyoba<br />
erTerTi aucilebeli moTxovnaa.<br />
RAK Investmens Authority-ma seriozuli<br />
baza unda Seqmnas imisaTvis, rom Semosul<br />
investorebs da biznesmenebs Tavi<br />
moawonos. saWiroa muSaoba safinansosavaWro-samrewvelo<br />
mimarTulebiT imisTvis,<br />
rom gaizardos tvirTbrunva, iyos<br />
moTxovna sawyobebze, qarxnebze, gadamuSavebiT-SemfuTvel<br />
sawarmoebze da a.S.<br />
amis Semdeg ki aucilebeli nabijia axali<br />
portis aSeneba. me ase vxedav am zonis ganviTarebis<br />
perspeqtivas. Tu mas romelime<br />
punqti moakldeba, foTSi iqneba Cveulebrivi<br />
porti SeRavaTiani pirobebiT~,<br />
_ ganacxada emzar jgerenaiam CvenTan<br />
saubarSi.<br />
Tavisufali ekonomikuri zonis foT-<br />
Si gaxsna strategiulad da geografiulad<br />
swori nabijia, radgan foTs aqvs resursi<br />
_ ganaviTaros infrastruqtura. gansxvavebiT<br />
baTumisgan, romelic tvirTnakadebs<br />
ZiriTadad Txevadi navTobis saxiT<br />
agrovebs, is TiTqmis yvela saxis<br />
tvirTbrunvas axorcielebs. amasTan,<br />
foTi mdebareobs trasekas koridorSi da<br />
Sua azia-foTi-baqos xazs dasavleTic mxars<br />
uWers, rac Zalian mniSvnelovania.<br />
profesori emzar jgerenaia foTis portis<br />
aqtivSi Tvlis imasac, rom rumineTis<br />
navsadguri konstanca xdeba samxreT<br />
evropis mZlavri porti, romelsac Sua<br />
aziis mxridan partniori sWrideba. es<br />
dadebiTi faqtoria da saerTaSoriso<br />
TvalsazrisiT did rols TamaSobs.<br />
`mTavaria, foTSi rkinigzis xazi gakeTdes<br />
xarisxianad da swrafad, rom man moaxerxos<br />
produqtiuli muSaoba. dRes fo-<br />
Tis ports 8 milioni tvirTbrunva aqvs<br />
da es sakmaod Zlieri maCvenebelia, magram<br />
mas SeuZlia wliuri brunva gazardos 10-<br />
18 procentamde, xolo axali portis<br />
aSenebis Semdeg maCvenebeli gaasammagos~,<br />
_ ganacxada emzar jgerenaiam.<br />
msoflioSi sami aTasamde Tavisufali<br />
Ti dRes evrokavSiris moTxovnebs akmayofilebs<br />
biujetis deficitis, inflaciis,<br />
saeqsporto warmoebis zrdis, savaluto<br />
kursis mxriv, imis damsaxurebaa, rom<br />
swored am 14-ma Tavisufalma zonam wamoswia<br />
misi ekonomika. poloneTma am gziT<br />
saeqsporto warmoeba gaaZliera da<br />
dasaqmebis problema gadawyvita. Tqven<br />
SegiZliaT SeiswavloT poloneTis magaliTi<br />
da Tavisufali zonis gaxsnis mowinaaRmdegeebs<br />
daanaxoT, ra xdeba am qveyanaSi.<br />
evrokavSiri Tavisufal zonas sakmaod<br />
saqmianad uyurebs da ase iqneba<br />
saqarTvelos SemTxvevaSic~, _ acxadebs<br />
emzar jgerenaia.<br />
cxadia, aseTi magaliTis arsebobis<br />
pirobebSi metia Sansi, daijero da sxvac<br />
daajero, rom foTis Tavisufali zona<br />
saqarTvelos ekonomikuri ayvavebis er-<br />
TerTi winapiroba gaxdeba, magram arsebobs<br />
winaaRmdegobebi, romelic Cveni<br />
qveynis saxelmwifoebrivi mSeneblobis<br />
TiTqmis ori aTeuli wlis ganmavlobaSi<br />
yvela etapze iCenda Tavs _ korufcia,<br />
biurokratizmi da Zlieri adminisitrireba<br />
xelisuflebis mxridan.<br />
profesori emzar jgerenaia am<br />
winaaRmdegobebs xedavs da miaCnia, rom Tu<br />
RAK Investmens Authority ar aRmoCndeba ma-<br />
Rali donis operatori firma, iseTi,<br />
rogoric aris `jafsa~ dubaiSi, Tu igi ver<br />
SeZlebs, moizidos msxvili investorebi<br />
da firmebi an saxelmwifo zedmetad Caereva<br />
biznesSi, foTSi Tavisufali savaWroekonomikuri<br />
zona ar ganviTardeba.<br />
`vnaxoT, ramdenad efeqturi iqneba<br />
muSaoba da ramdenad Tavisufali iqneba<br />
xelisuflebis midgoma am sakiTxisadmi.<br />
Cven unda SevZloT dasavlur biznesTan<br />
swrafi integrireba. es sWirdeba ara mxolod<br />
ekonomikas, aramed ganaTlebas,<br />
kulturas, xelovnebas da yvela im mimarTulebas,<br />
romelic biznesisgan xelSewyobas<br />
da waxalisebas iTxovs. rogor Sei-<br />
Zleba biznesi da iurisprudencia aswavlo<br />
kargad, Tu ar iqneba ganviTarebuli<br />
biznesproduqtebi da ar iarsebebs kadrebze<br />
moTxovna? Tu saqarTvelo ar<br />
iqneba srulad integrirebuli msoflio<br />
bazarze, rogor unda movuaroT kulturas<br />
da gadavurCeT globalizaciis process?<br />
saqarTveloSi unda gaCndes saSualo<br />
qarTveli Tavisi moTxovnebiT.<br />
winaaRmdeg SemTxvevaSi, sxva mimarTulebebis<br />
ganviTarebaze laparakic ar iqneba.<br />
Cven seriozuli garRveva gvWirdeba msoflio<br />
bazarze da es aris nomer pirveli<br />
amocana~, - ganacxada emzar jgerenaiam.<br />
www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5