Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
16 | LA PATRIE DAL FRIÛL | NOVEMBAR 20<strong>06</strong> |<br />
[ TES SCUELIS DE PATRIE ]<br />
Il mestri Giorgio<br />
Pascoli cui fruts<br />
di Feagne<br />
furlan tal istitût comprensîf di Feagne:<br />
TRA PLURILINGUISIM<br />
“Une lenghe e vîf<br />
se cun jê si fasin<br />
robis bielis” (F. Fabbro, 2005).<br />
Fâ insieme, par furlan, “robis bielis” cun grande sodisfazion.<br />
Cheste e je stade la idee che e à sostignût lis<br />
propuestis che tai agns a àn caraterizât i Progjets di<br />
furlan <strong>dal</strong> Istitût Comprensîf di Feagne.<br />
I insegnants a àn simpri vût iniment che i contignûts<br />
che a vevin di passâ cu la lenghe (e che a son i elements<br />
di fonde des abilitâts superiôrs), a vevin di jessi<br />
significatîfs e rindi atuâl l’insegnament de lenghe furlane.<br />
Su cheste fonde a àn rivât a insiorâle, a incressi il<br />
so ricognossiment e a svilupâ lis competencis comunicativis<br />
dai arlêfs (Orientaments pe aplicazion de Leç<br />
482/99).<br />
Si à di dî che intal POF (la “cjarte di identitât” de<br />
Scuele), une part dai cetancj Progjets e ativitâts che a<br />
vegnin proponûts ai fruts, a rivuardin il svilup e l’insiorament<br />
des ativitâts linguistichis, sedi pal talian che<br />
pes lenghis forestis (inglês, francês, todesc).<br />
In cheste sfere a van metûts ancje i Progjets leâts ae<br />
lenghe furlane, che a intindin rinfuarçâ la identitât<br />
culturâl di cui che al è nassût achì, dâ cognossince<br />
e facilitâ la integrazion a ducj chei altris, intune<br />
logjiche di plurilinguisim e acetazion <strong>dal</strong><br />
difarent.<br />
Tai agns i arlêfs a àn sperimentât che ancje cu la lenghe<br />
furlane, come cun dutis chês altris lenghis, si pues<br />
esprimi cualsisei contignût culturâl e dissiplinâr, e si<br />
pues dâ une leture <strong>dal</strong> mont di vuê, tant che une des<br />
tantis pussibilis.<br />
Dentri <strong>dal</strong> Progjet di Istitût “Parlare, conoscere e<br />
apprendere in friulano”, coordenât de mestre Ornella<br />
Piccoli e sostignût cun convinzion e traspuart <strong>dal</strong><br />
Dirigjent scolastic dotôr Lieto Molinaro, si disvilupe la<br />
progjetualitât des trê Scuelis de infanzie, des trê<br />
Primariis e de Scuele secondarie di prin grât.<br />
Ducj i Progjets a tratin tematichis che a rivuardin il<br />
teritori sot l’aspiet gjeografic, storic e antropologjic.<br />
Salde e je stade la colaborazion cu lis Aministrazions<br />
Comunâls e lis Associazions culturâls, une vore ferbintis<br />
sul teritori.<br />
Intes Scuelis de Infanzie a son stadis metudis adun<br />
esperiencis une vore significativis, che a riprendin<br />
contignûts culturâi leâts aes storiis, aes tradizions, al<br />
mût di vivi di îr e di vuê. Un grum preseade e je stade<br />
la publicazion <strong>dal</strong> librut ”Impie la cjandele, scolte,<br />
piture…fevele!” che e documente un Progjet (metût<br />
adun cul jutori <strong>dal</strong> mestri Giorgio Pascoli) che al<br />
intindeve svicinâ i fruts ae cognossince de lenghe furlane<br />
midiant il lengaç dai colôrs. Un grum impuartantis<br />
a son stadis ancje lis esperiencis des Scuelis<br />
Primariis; in gracie dai<br />
Progjets inmaneâts<br />
des mestris, i fruts<br />
a àn scuviert<br />
tradizions e<br />
fiestis di<br />
altris