IN-NAZZJON Il-:img[a, 4 ta’ Marzu, 2011A[barijiet ta’ Barra 15minn Tonio Galea u Richie Cassar – foreign@media.link.<strong>com</strong>.mtIl-qorti kriminali internazzjonalise tinvestiga lil GaddafiLuis Moreno-OcampoIl-Qorti KriminaliInternazzjonali qalet li g[andhatinvestiga lill-Mexxej LibjanMuammar Gaddafi, lil uliedu u lilmembri o[ra ‘minn ta’ ;ewwa’b’konnessjoni ma’ delitti mwettqamill-qawwiet tas-sigurtà fil-Libja.Il-Prosekutur Luis Moreno-Ocampo, membru ta’ din il-qortiba]ata f’The Hague, qal li [addma kellu l-awtorità biexjimmassakra /ivili wara l-azzjonijiet li ttie[du fil-konfronttad-dimostranti li qed jopponug[at-tmexxija ta’ Gaddafi u metasetg[u mietu l-eluf fi/-/irkostanzi.Moreno-Ocampo kompla li l-qorti identifikat lil xi persuni flog[lalivell tat-tmexxija Libjana uli g[andhom ikunu investigati.‘Dawn huma MuammarGaddafi u talin indikati, inklu]iw[ud minn uliedu, li jiffurmawi/-/irku ta’ ;ewwa u li kellhomdin l-awtorità,’ tenna l-Prosekutur. Moreno-Ocampowissa wkoll li ‘hemm, imbag[ad,il-persuni b’awtorità formali lig[andhom joqog[du attenti g[aldelitti li jikkommettu nieshom.’Il-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti jiem iluimpona s-sanzjonijiet fuqMuammar Gaddafi u familtuminbarra li rrefera ‘l-a;ir tal-Gvern (Libjan) mad-dimostranti’lill-Qorti KriminaliInternazzjonali.Gaddafi [alef li jibqa’ l-Libjafejn be[siebu ji;;ieled sal-a[[arnifs, bil-Prosekutur Moreno-Ocampo issa jidentifika w[udmill-attakki ri/enti li g[andhomikunu investigati – fosthom ilvjolenzatal-15 ta’ Frar fil-belt ta’Bengazi u xi in/identi li kienuse[[ew fi Tripli fl-20 ta’ Frar.Moreno-Ocampo kompla li;aladarba wie[ed jikkommettidelitti fuq din l-iskala, il-Qortitieg[u tkun fid-dmir li tinvestigau tipprova twaqqaf l-a;irinkwistjoni. Hu anki sa[aq li l-Qorti tista’, fi kwistjoni ta’ xhur,to[ro; il-mandati ta’ arrestb’konnessjoni mal-atro/itajiet.Min-na[a tieg[u, MusaIbrahim, kelliem g[all-GvernLibjan, fisser din l-investigazzjonib[ala ‘simili g[al /ajta’ meta fil-Libja g[ad ma waslitx missjoniinkarigata bil-;bir tal-fatti.Musa Ibrahim kompla li l-investigazzjoni qed tibba]a bissfuq ir-rapporti tal-istampa u metakellem lir-Radju tal-BBC /a[ad lil-moviment ta’ kontra Gaddafi huwie[ed pa/ifiku ‘meta llumhemm il-gruppi armati sasnienhom li qed jattakkaw l-g[ases tal-pulizija, il-kampijiettal-Armata u l-ajruporti minbarrali jokkupaw l-ibliet Libjani.’Fi kliem Moreno-Ocampo,persuni o[ra fi/-‘/irku ta’Gaddafi’ li jaqg[u ta[t din l-investigazzjoni jinkludu l-Kmandant tat-32 Brigata tal-Armata Libjana; il-mer/enarjibarranin; wie[ed mill-kelliemag[ar-re;im u l-Konsulent Libjandwar is-Sigurtà Nazzjonali.Dawn ma kinux identifikatib’isimhom i]da mifhum li l-gruppanki jinkludi w[ud minn uliedMuammar Gaddafi.Il-Prosekutur imbag[ad irreferag[al [addie[or li hu ‘barra /-/irku’, fosthom il-Kap tas-sigurtàpersonali ta’ Gaddafi; id-Direttur:enerali tal-Organizzazzjonig[as-Sigurtà Esterna Libjana u l-Kap tal-Qawwiet tas-Sigurtà tar-Re;im – li lkoll issemmew b[alasuspettati potenzjali.Obama jg[id li Gaddafi je[tie; jitlaqIl-President tal-Istati UnitiBarack Obama tard ilbiera[sejja[ biex il-Mexxej LibjanMuammar Gaddafi jitlaqmill-poter, minbarra liapprova l-u]u ta’ ajruplanimilitari Amerikani biexjin;abru l-E;izzjani li qedjiffullaw mal-fruntiera tal-Libja mat-Tune]ija.Meta tkellem waqtkonferenza tal-a[barijiet fil-White House, Obama sostnafost o[rajn li Gaddafi tilef‘id-dritt le;ittimu’ biexikompli jmexxi l-Libja. FlistessObama kompla li l-Istati Uniti u l-komunitàinternazzjonali jridu jkunulesti g[al azzjoni mill-aktarfis f’ka] li ti]viluppa kri]iumanitarja – kif ukoll b[alamezz biex iwaqqfu vjolenzakontra /ivili fil-Libja.Il-President Amerikanimbag[ad spjega li l-amministrazzjoni tieg[u qedt[ejji lista s[i[a ta’‘g[a]liet’ fir-rigward tal-Libja [alli tinevitasitwazzjoni fejn /ertapolitika tispi//a sta;natajew ineffettiva.Fl-istess [in, Obamasu;;erixxa li f’ka] ta’sitwazzjoni fejn MuammarGaddafi jibqa’ ba]at fiTripli ‘ta[t assedju’, l-IstatiUniti jista’ jkollha ssib ilmezzibiex twassal l-ikel lil-Libjani b[ala forma ta’g[ajnuna.Ftit qabel id-diskors, id-Dipartiment tad-Difi]aAmerikan qal li g[andu l-provi li l-Gvern Libjan kien‘qed jirrikorri g[all-mezzital-ajru’Il-Kurunell David Lapan,kelliem g[all-Pentagon, qalli raw bi/-/ar rapporti uxandir li juru din il-qawwatal-ajru. ‘Ma nistax ng[idjekk din il-qawwa hixtintu]a fuq ir-ribelli i]daje]istu l-provi li l-GvernLibjan u]a dawn il-mezziinkwistjoni,’ spjega |Lapan.Xhieda fil-Lvant tal-Libjalbiera[ qalu li ajruplan talgwerraLibjan g[at-tieni jumkonsekuttiv ibbumbardja l-belt ta’ Brega, fejn hemmterminal ta]-]ejt ewlieni.F’din iz-zona partikolarig[addejja taqbida g[allkontrollta’ triq ma;enb ilkostatal-Mediterran lig[andha importanzastrate;ika, bil-;lied jinsabg[addej ukoll g[all-kontrollta’ fa/ilitajiet ta]-]ejtf’in[awi li jiem ilu waqg[uf’idejn ir-ribelli ta’ kontraGaddafi.Rapporti tard ilbiera[ qaluwkoll li ajruplani tal-gwerraattakkaw mill-;did il-belt ta’Ajbadiya, li tinsab qrib Bregau li wkoll hi kontrollata mirribelli.I]da g[alkemm Saif al-Ribell ta’ kontra Gaddafi jie[u [sieb id-difi]i g[al kontra attakki mill-ajru fi triq li tag[ti minnAjdabiya lejn Brega (Reuters)Islam, wie[ed minn ulied il-Mexxej Libjan, qal li l-bumbardamenti ta’ Bregakellhom l-intenzjoni li‘jnaffru’ lir-ribelli u jg[inubiex il-qawwiet tal-Gvernjie[du lura l-istallazzjonijietta]-]ejt, dak li qed ji]viluppab[alissa fil-Lvant tal-Libjama jidhirx daqstant favorevolig[al Gaddafi.Dan meta r-ribelli flavangwardjatar-rewwixtakomplew imexxu l-;liedakontra qawwiet leali g[all-Gvern lejn il-Punent ta’Brega u f’in[awi fejn sig[atqabel irnexxielhom ira]]nukontro offensiva tat-truppiLibjani.Il-;ellieda tal-Oppo]izzjoniqalu li t-truppi ta’ Gaddafi filfattkellhom jirtiraw lejn RasLanuf, xi 600 kilometru fil-Lvant ta’ Tripli u fejn ukollhemm terminal ta]-]ejtewlieni. Intqal ukoll li numruta’ mer/enarji ‘favur Gaddafi’qed jin]ammu mir-ribelli flin[awipartikolari.
IN-NAZZJON Il-:img[a, 4 ta’ Marzu, 201116 A[barijiet ta’ Barra A[barijiet ta’ Barra 17Ribelli armati f’territorju barra Ras Lanuf i]ommu ]ag[]ug[ li qed jakku]awh b[ala ;ellied leali g[all-Mexxej Libjan MuammarGaddafi (Reuters)L-Italja t[ejji g[al e]odutal-massa mill-Afrika ta’ FuqL-Italja qed t[ejji g[allpossibbiltàta’ e]odu massi//ta’ immigranti li qed ja[arbumit-taqlib politiku u l-kaosfil-pajji]i tal-Afrika ta’ Fuq— u meta fil-lejl tal-Erbg[arrankat l-immigrazzjoniillegali mit-Tune]ija.Mijiet minn dawn l-immigranti fl-a[[ar jiemre;g[u ppruvaw jaqsmu bilba[arlejn l-Italja biex majinqabdux f’sitwazzjonijietperikolu]i wara li fil-jiemri/enti kellhom i]ommu luramin[abba l-maltemp qalil likien qed ja[kem fir-re;junital-Mediterran.Sadattant, il-Ministru g[all-Intern Taljan Roberto Maroniqal li missjoni tal-g[ajnunag[at-Tune]ija – li fost o[rajntipprovdi l-ikel u l-g[ajnunamedika – [asbet ukoll biextindirizza s-sitwazzjoni tarrefu;jatifl-Afrika ta’ Fuq.Dan meta l-istess missjoniqed t[ejji di;à g[all-‘mew;atal-immigranti’ potenzjali lejnl-Italja.‘Di;à lestejna l-Pjan B u l-awtoritajiet Taljani qedifasslu strate;ija g[al dawn l-immigranti fl-eventwalità lijaslu,’ ikkummenta Maroniwaqt konferenza tal-a[barijietf’Ruma.Matul il-lejl tal-Erbg[a tlietdg[ajjes mg[obbijin b’xi 160immigrant waslu fl-ib[rabarra l-g]ira ta’ Lampedusa –u wara li sig[at qabel kienuwaslu xi 500 immigranti o[rafl-istess zona.Mindu [arab, f’nofs Jannar,Immigranti Afrikani li [arbu l-inkwiet tal-Libja jistennew g[all-ikel fl-a//ess ta’ Ras Jdir,fl-in[awi tal-fruntiera mat-Tune]ija (Reuters)il-President tat-Tune]ija Zineal-Abidine Ben Ali, la[quwaslu fl-Italja ’l fuq minn6,000 immigrant illegali mit-Tune]ija.G[exieren ta’ eluf,sadattant, [arbu mill-vjolenzafil-Libja u qasmu l-fruntieralejn it-Tune]ija b’ri]ultat talfermentfl-ibliet Libjani liqanqal l-azzjonijiet vjolentimill-qawwiet tas-sigurtà lijappo;;jaw il-Gvern ta’Muammar Gaddafi.Hu anki minnu li l-emer;enza tar-refu;jati qedtimponi pi] straordinarju fuqil-kapa/itajiet tat-Tune]ijabiex tag[ti l-g[ajnuna, bl-Italja tkun fost diversi bliettal-Ewropa li impenjawru[hom biex jg[inu lill-Afrikani li qed ja[arbu mil-Libja.Fl-istess [in, il-GvernTaljan immexxi mill-PrimMinistru Silvio Berlusconi huallarmat dwar il-prospett tal-‘mew; tal-immigranti ;odda’li jaqsmu bil-ba[ar lejn l-Italja min[abba l-vjolenza u l-in/ertezza fir-re;juni Afrikanitat-Tramuntana.Il-Gvern ta’ Berlusconi ilujag[ti prijorità lill-mi]urig[at-tra]]in talimmigrazzjoniillegali, blawtoritajietf’Rumajiddikjaraw l-a[[armovimenti tal-immigrantib[ala emer;enza umana, fosttwissija li l-e]odu kapa/ijla[[aq mal-‘mijiet tal-eluf .’FI }VILUPPI O{RAFIL-LIBJAQed jin]ammul-morini Olandi]i Kelliem g[all-Ministeru tad-Difi]a Libjan ]vela li tlietmorini Olandi]i qed jin]ammu arrestati fil-Libja wara linqabdu mill-qawwiet leali g[al Muammar Gaddafi.Ing[ad li l-morini inkwistjoni kienu ni]lu l-art f’Sirte biexjg[inu bl-evakwazzjonijiet tal-barranin mil-Libja u fostt[assib li s-sitwazzjoni tas-sigurtà fl-in[awi partikolari kienetqed taqleb g[all-ag[ar.Ir-rapporti qalu li l-morini kienu telqu b’[elikopter minnvapur tal-qawwiet tal-ba[ar Olandi] stazzjonat barra l-kostatal-Libja u spi//aw ‘f’dik is-sitwazzjoni’ waqt li kienu qedjippruvaw jg[inu lil ]ew; persuni mill-Ewropa.Mifhum ukoll li dawn i]-]ew; Ewropej (wie[ed minnhomOlandi]) ing[ataw lill-uffi/jali mal-Ambaxxata |Olandi]a fiTripli u llum m’g[adhomx jg[ixu l-Libja.Jidher intant li l-morini ma talbux il-permess biex jid[lu flispazjutal-ajru Libjan, bl-awtoritajiet Olandi]i b[alissag[addejjin b’negozjati diplomati/i intensivi’ mal-Gvern ta’Gaddafi biex ja//ertaw il-[elsien ta’ dawn it-tlieta.Jistg[u jiffri]aw l-assita’ Libjan prominenti L-Awstrija qed tikkunsidra li ]]id il-lista tal-assi lig[andhom ikunu fri]ati [alli tinkludi uffi/jal ewlieni mal-Awtorità Libjana g[all-Investimenti (LIA); b’dan qed isirmin[abba l-possibbiltà ta’ ‘konnessjoni’ mal-persuni l-aktar qribta’ Muammar Gaddafi. L-Awstrija di;à [adet il-passi biex tiffri]akwalunkwe assi marbuta mat-Tmexxija Libjana u l-MinisteruAwstrijak g[all-Affarijiet Barranin qal li talab lill-Bank Nazzjonalital-Awstrija biex jikkunsidra l-mi]uri kontra Mustafa Zarti, il-Vi/iKap tal-Lia. Dan wara li jiem ilu ttie[du s-sanzjonijietinternazzjonali fil-konfront tal-familja u l-asso/jati ta’ Gaddafi.Zarti, li g[andu passaport Awstrijak, ma kienx inklu] fuqil-lista tal-assi ‘indikati g[all-iffri]ar’ li l-Bank Nazzjonalital-Awstrija kien ippubblika ftit wara li l-Unjoni Ewropeaadottat l-imsemmija sanzjonijiet.Il-Kunsill tar-ribelli Libjaniji/[ad ta[ditiet ma’ Gaddafi I/-Chairman tal-Kunsill Nazzjonali Libjan li humag[mul mir-ribelli anti-Gaddafi qal li ji/[ad ‘g[alkollox’ ilkun/ettta’ ta[ditiet mal-Mexxej tal-Libja. Dan qalukorrispondent mal-Istazzjon Al Jazeera, bi/-Chairman AbdelJalil jis[aq ukoll li ‘ma ;ie kuntattjat [add’ mir-ribelli firrigwardta’ inizjattiva mill-Venezwela inti]a g[at-tmiem talkri]i(konflitt) fil-Libja.Isa[[u d-difi]i fil-beltta’ Ajdabiyah Ribelli Libjani armati bil-kanuni g[al kontra l-ajruplani ur-rocket-launchers qed isa[[u d-difi]i f’Ajdabiyah u l-in[awita’ madwarha bl-iskop li jiddefendu ru[hom a[jar fleventwalitàta’ attakki ;odda mill-qawwiet ta’ MuammarGaddafi. Din il-belt importanti lejn il-Lvant tal-Libja di;àkienet su;;ett g[ar-rejds tal-qawwiet tal-Gvern, u r-ribellihuma determinati biex ikomplu jirre]istu lir-re;im akkost ta’kollox. Ajdabiyah sa ftit ilu serviet b[ala depot g[allarmamentimilitari u nhar l-Erbg[a kienet spi//atibbumbardjata mill-ajru anki waqt li t-truppi ta’ Gaddafimexxew offensiva mill-art fuq l-in[awi ta’ Brega.Residenti ta’ Triplijinkwetaw dwar il-futur G[alkemm il-[ajja tista’ tidher normali f’[afna bnadi ta’Tripli, wie[ed ‘qed jara u jmiss’ il-problemi konnessi malprovvistatal-prodotti, i]-]ieda fil-prezzijiet u l-inkwiet;enerali dwar il-finanzi. Imbag[ad hemm is-sens akut fost ilpopluli l-vjolenza se tispi//a tmiss anki lilhom jekk kemm-ildarba llum ji]bruffaw il-protesti kontra Gaddafi wara s-sessjoni tat-talb fil-kapitali. B[alissa, il-[wienet u l-banek fiTripli qed jift[u b[as-soltu u t-toroq huma mimlija bin-niessejrin jixtru inkella fi triqthom lejn ix-xog[ol. Madankollu, l-akbar problema ‘prattika’ hi li l-mijiet tal-eluf ta’ [addiemaimmigranti li sa ftit ilu kienu jie[du [sieb kull tip ta’ xog[ol –minn tindif tat-toroq sat-tmexxija tal-istallazzjonijiet ta]-]ejt– jew telqu inkella waslu biex jitilqu mil-Libja.Wie[ed mir-ribelli Libjani jg[atti widnejh waqt l-isplu]joni ta’ bomba li g[adha kemm intefg[et mill-ajru g[al fuq id-de]ert qrib ta’ Brega. Dan ir-ritratt ittie[edwaqt attakk fuq ir-ribelli mill-ajruplani militari leali g[all-Mexxej Libjan Muammar Gaddafi (Reuters)Ripatrijazzjoni ta’ emer;enza mill-ajruEluf ta’ E;izzjani li rnexxielhom ja[arbu mill-vjolenza tal-Libja qed jitwasslu lura pajji]homf’inizjattiva ba]ata fuq it-titjiriet tal-emer;enza u meta qed jintu]aw kontinwament tliet ajruplanichartered mir-Renju Unit.Suldat Tune]in i]omm l-ordni waqt li l-E;izzjani li qedjaqsmu g[al pajji]u mil-Libja jaslu fl-ajruport ta’ Djerba-Zarzis biex jaqbdu ajruplan lejn l-E;ittu (Reuters)Dawn l-E;izzjani –minbarra l-mijiet ta’Tune]ini u /ittadini minnpajji]i o[ra tal-Afrika –kienu waslu fl-art talfruntieraLibjana mat-Tune]ija waqt li rranka l-;lied bejn il-qawwiet tal-Kurunell MuammarGaddafi u r-ribelli ta’kontra r-re;im; bl-elementuman tad-drama qedikompli jikber.In-Nazzjonijiet Unititemmen li mal-180,000barrani la[qu l-fruntieri tal-Libja, bi kwa]i 80.000jirritornaw lejn l-E;ittu ub’numru simili ta’ Tune]inijaslu lura pajji]hom.Madankollu fadalg[exieren ta’ eluf li qedjistennew biex jaqsmu lejnit-Tune]ija, b’[afnaminnhom ikunu [addiemaimmigranti li sofrew ta[tidejn il-Libjani leali g[alGaddafi wara li ;ewakku]ati b’li ‘inkora;;ewir-rewwixta kontra l-Gvern(Libjan).’Peress li ftit biss minndawn it-talin setg[ujivvja;;aw lura lejndjarhom twaqqfu diversi‘bliet tat-tined’ fl-in[awital-fruntiera, bis-sriebet tanniesli qed ifittxu l-ikel uilma nadif ma jaqtg[u xejnfis-sig[at ri/enti.Min-na[a tag[ha, MelissaFleming, kelliema g[an-Nazzjonijiet Uniti, sostnietli ‘[afna refu;jatimwerwrin’ li g[adhom fiTripli huma wisqimbe]]g[in biex jag[mlu ximoviment u meta qedjib]g[u li jispi//aw ‘mirata’ xi [add’.U skont Fleming, hemmir-refu;jati li ilhom ‘iljiem’jistennew biex jaqsmumill-fruntiera Libjana g[at-Tune]ija, meta jidher li l-pajji] inkwistjoni mhux qedjippermetti Afrikani millpajji]ita’ ta[t is-Sahara.Sadattant, ir-Renju Unitqed jonfoq mal-erba’ miljunlira Sterlina fuq ilprogrammta’ charter fejnit-tliet ajruplani msemmijaqed iwasslu l-E;izzjaniminn Djerba fit-Tune]ijalejn il-Kajr – bit-titjirietisiru kuljum u fi kwalunkwe[in tal-;urnata.Min-na[a tieg[u, ilmilitarE;izzjan bag[at]ew; vapuri biex i;ib lura/-/ittadini tieg[u li spi//aw‘f’art ta’ [add’, bl-uffi/jalifil-Kajr isostnu li mill-bidutar-rewwixta (fil-Libja) lilhawn la[qu rritornaw ’ilfuq minn 100,000 E;izzjan.Fi ]viluppi o[ra, l-IstatiUniti wissiet mill-;diddwara l-element tas-sogrukonness mal-impo]izzjonita’ no-fly zone f’dawn i/-/irkostanzi.G[alkemm l-Amerikanijsostnu li ‘m’huma jeskluduxejn’ fis-sitwazzjoni tal-Libja, is-Segretarju tad-Difi]a Amerikan RobertGates jidher dispost g[allkawtelafejn jid[lu r-restrizzjonijiet g[al titjirietpotenzjali.Madankollu, il-MinistruFran/i] g[all-AffarijietBarranin Alain Juppelbiera[ qal li pajji]u u r-Renju Unit g[andhomjappo;;jaw l-idea g[attwaqqifta’ no-fly zone fuqil-Libja f’ka] li l-qawwietta’ Gaddafi jkomplu blattakkifuq /ivili.