08.01.2013 Views

eqspertis

eqspertis

eqspertis

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

sagareo<br />

prioritetebi


Tu politika SesaZleblobebisa da TamaSis xelovnebaa, SeiZleba Tamamad<br />

iTqvas, rom Cvenma xelisuflebam kargad gamoiyena Tavis xelT arsebuli<br />

yvela SesaZlebloba da politikur dafaze Cinebulad iTamaSa. saqar­<br />

TvelosTvis yvelaze mniSvnelovani siaxle _ nato­s generaluri mdivnis<br />

iap de hoop sxeferis gancxadeba: mas nato­Si 2009 wlisaTvis gawevrianebis<br />

kandidatebs Soris serbeTis, ukrainisa da saqarTvelos naxva surs da<br />

am droisaTvis gadawyvetilebasac miiReben. amitomac nato­s eqspertebis<br />

rekomendaciebiTa da standartebis Sesabamisad, saqarTveloSi umniSvnelovanesi<br />

samxedro reforma mimdinareobs da Cveni SeiaraRebuli<br />

Zalebi mTlianad profesiul samxedro samsaxurze gadadis.<br />

dReisaTvis nato­Si gawevrianebis oficialuri kandidatebi albaneTi,<br />

xorvatia da makedoniaa. ruseTs Tavis sazRvrebTan aliansis miaxloebis<br />

eSinia da `erTpirovnuli samyaros~ _ aSS­is msoflioze batonobas akritikebs.<br />

aseve SeSfoTebulia aRmosavleT evropaSi nato­s raketsawinaaRmdego<br />

Tavdacvis saSualebis ganlagebiT da winaaRmdegia natos mowinave<br />

Zalebis ruseTis saxelmwifo sazRvrebTan gadayvanis. Tumca ruseTs surs,<br />

msoflioSi igive roli iTamaSos, romelsac sabWoTa kavSirSi asrulebda.<br />

ruseTis prezidenti saerTaSoriso Tanamegobrobas mouwodebs,<br />

konfliqtis mogvareba serbebsa da kosovoel albanelebs miandos, rom<br />

romelime mxare damcirebuli da nawyeni ar darCes, es saukuneebi gagrZeldebao.<br />

kargi iqneboda, Cvens Crdiloel mezobels es rCeva Tavad<br />

gaeTvaliswinebina, Serigebisa da saerTo enis gamonaxva qarTveli, osi da<br />

afxazi xalxisaTvis daenebebina.<br />

marTalia, konfliqtur zonebSi ruseTi, alternatiuli xelisuflebis<br />

formirebis nacvlad saqarTvelos xelisuflebas arsebulTan saerTo<br />

enis gamonaxvas urCevs, magram saqarTvelos xelisuflebam, parlamentma,<br />

politikuri speqtris sruli mxardaWeriT, zemo afxazeTisa da droebiTi<br />

administraciuli erTeuli Seqmna.<br />

saqarTvelos parlamentSi mowveulma droebiTi administraciuli erTeulis<br />

xelmZRvanelma dimitri sanakoevma osur enaze Tavisi xalxis survili<br />

gaaxmovana: osebs, qarTvelebTan erTad, mSvidobian, erTian demokratiul<br />

saqarTvelos saxelmwifoSi surT integracia, xolo evropuli politikis<br />

yvelaze gabeduli institutis _ evrokavSiris _ tribunidan mTel<br />

msoflios ganucxada: `evropa osi xalxis ocnebaa, dRes es ocneba ise axlos<br />

aris, rogorc arasdros.~<br />

evropis sabWos generaluri mdivani teri devisi _ `samxreT oseTi<br />

saqarTvelos nawilia.~ ruseTi mainc uars acxadebs droebiT administraciasTan<br />

urTierTobaze, molaparakebebs gamoricxavs da saqarTvelos<br />

SigadaSig kvlav Seaxsenebs `adekvatur zomebs~ _ energomatareblebiT<br />

manipulirebs. evropisaTvis, iransa da ruseTze ufro metad, kaspiis<br />

zRvis fskerze gamavali marSrutia misaRebi. prorusuli proeqtebis<br />

ganxorcieleba ver Secvlis dasavleTis damokidebulebas saqarTvelosa<br />

da kaspiis regionisadmi. grZelvadian perspeqtivebSi saqarTvelos kvlav<br />

seriozuli mniSvneloba eqneba. poloneT­ukrainis gza Cveni qveynisaTvis<br />

misaRebi, efeqturi da Semosavliania.


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

k o m e n t a r i<br />

saqarTvelos geopolitikuri funqcia<br />

krakovSi Catarebul energousafrTxoebis samits eswrebodnen polone­<br />

Tis, ukrainis, azerbaijanis, saqarTvelos prezidentebi da yazaxeTis war­<br />

momadgeneli. miuxedavad imisa, rom samitze konkretuli gadawyvetileba<br />

ar miuRiaT, mas didi mniSvneloba hqonda. daisaxa TanamSromlobis geg­<br />

mebi, samuSao jgufi, romelSic yvela monawile qveynis warmomadgeneli<br />

Sevida, ganixilavs saqarTvelos teritoriis gavliT evropaSi gazisa da<br />

navTobis miwodebis, anu transkaspiur proeqtebs. am samitis paralelu­<br />

rad, putini yazaxeTisa da TurqmeneTis prezidentebs Sexvda. gaformebuli<br />

xelSekrulebis Tanaxmad ruseTisaTvis yazaxeTisa da TurqmeneTis mier<br />

miwodebuli gazisa da navTobis moculoba mniSvnelovnad gaizrdeba.<br />

CvenTvis mniSvnelovani is gaxldaT, rom samitze ganixiles Tu ro­<br />

gor SeiZleba saqarTvelos gavliT ganxorcieldes evropisaTvis gazis<br />

miwodebis alternatiuli gzebi. evropa darwmunda, rom ruseTi Tavis<br />

energomonopolias yovelTvis politikur iaraRad gamoiyenebs, ami­<br />

tom gamosavals eZebs. am SemTxvevaSi saqarTvelo, rogorc satranzito<br />

qveyana, saukeTeso variantia. rasakvirvelia, ruseTi yovelnairad ecdeba,<br />

CaSalos es gegma, arastabiluri viTareba Seqmnas da warmoaCinos saqarT­<br />

velo rogorc arasaimedo partniori. evropas sxva gamosavali ara aqvs.<br />

man unda izrunos ara mxolod alternatiuli energowyaroebis Seqmnaze<br />

(biologiuri an wylis energia), aramed imazec, rom ruseTis garda en­<br />

ergiis miRebis sxva wyaro hqondes. am mimarTebiT krakovSi gadadgmuli<br />

pirveli nabiji Zalze mniSvnelovania: daisaxa samomavlo gegma, romelsac<br />

uTuod mohyveba dadebiTi Sedegi.<br />

saqarTvelom, rogorc tranzitulma qveyanam, Tavisi SesaZlebloba<br />

unda gamoiyenos. es gazrdis qveynis geopolitikur mniSvnelobas,<br />

mogvitans mogebas da mogvcems saSualebas, naklebad viyoT<br />

damokidebuli ruseTze.<br />

nino nakaSiZe _<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

sagareo urTierTobaTa<br />

komitetis Tavmjdomaris<br />

moadgile<br />

fraqcia `nacionaluri<br />

moZraoba _ demokratebi~<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

2007<br />

`evrosabWos rezoluciiT<br />

mxolod iwyeba ruseTisTvis<br />

imis Sexseneba, rom yvela<br />

sakiTxSi unda arsebobdes<br />

TamaSis erTiani, civilizebuli<br />

wesebi da energomatareblebis<br />

politikuri mizniT gamoyeneba<br />

dauSvebelia.~<br />

marko mxelsaoni<br />

evrosabWos politikuri<br />

komisiis Tavmjdomare<br />

`CineTi da indoeTI<br />

energomomaragebis axal<br />

wyaroebs eZeben. Amitom<br />

navTobi da gazi SesaZloa<br />

naklebad xelmisawvdomi<br />

da arasakmarisi aRmoCndes<br />

industriuli dasavleTisaTvis<br />

da swrafad mzardi<br />

ekonomikebisaTvis. Am pirobebSi<br />

energomomarageba konfliqtebis<br />

Zlier magnatad gadaiqceva.~<br />

riCard lugari<br />

amerikis SeerTebuli<br />

Statebis senatori<br />

`yofili sabWoTa kavSiris<br />

respublikebi SeiZleba<br />

ruseTTan erTad kvlav erTian<br />

blokSi aRmoCndnen. aseTi<br />

scenari SesaZlebelia, Tuki<br />

navTobis fasi barelze 159<br />

dolars miaRwevs.~<br />

msoflio ekonomikuri<br />

forumis (mef) eqspertTa<br />

oficialuri moxseneba _<br />

2007 wlis globaluri<br />

riskebi


2007<br />

weli<br />

`Tavad safrTxeebis<br />

Sefaseba sworia, Tumca<br />

ruseTis garSemo masze<br />

energodamokidebuli<br />

qveynebis aliansis Seqmna<br />

araseriozulia...<br />

dasavleTi aucileblad<br />

monaxavs energoresursebis<br />

alternatiuli miwodebis<br />

marSrutebs da erT-erTi<br />

maTgani swored saqarTveloze<br />

gava... am miwodebis<br />

marSrutebis diversifikacia,<br />

ris aucileblobas<br />

evrokavSirSi da aSS-Si<br />

ukve xedaven, gamoricxavs<br />

energoresursebis moxmarebaze<br />

uxeSi zewolisa da fasiT<br />

manipulirebis SesaZleblobas~<br />

vasil WyoiZe<br />

politologi<br />

`rezonansi~<br />

`saqarTvelo ruseTidan<br />

5,5 milion kubur metr gazs<br />

iRebs dRe-RameSi, xolo<br />

saWiroa Svidi milioni<br />

kuburi metri, 3,5 milioni<br />

generaciaze, Tboeleqtro<br />

sadgurebis muSaobaze<br />

ixarjeba.~<br />

`24 saaTi~<br />

`nabuko~ _ azerbaijanis<br />

msxvil sabados, Sahdenizs<br />

ungreTTan SeaerTebs _<br />

azerbaijani, saqarTvelo,<br />

TurqeTi, bulgareTi, rumineTi,<br />

ungreTi da avstria _<br />

33000 kilometri _ misi<br />

meSveobiT evropaSi gadaizideba<br />

azerbaijanuli da yazaxuri<br />

gazi, TurqmeneTSi momxdari<br />

politikuri cvlilebebis<br />

Semdeg proeqtSi SeiZleba es<br />

qveyanac CaerTos. proeqti<br />

2008 wels daiwyeba, 2012<br />

wels dasruldeba da<br />

5 800 000 000 evrodaa<br />

Sefasebuli _ gazsadeni<br />

31 miliard kubur metrs<br />

gaatarebs.<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

proeqtis warmateba saqarTvelosaTvis<br />

mniSvnelovania<br />

energoresursebis diversifikacia Cveni da evrokavSiris wevri qvey­<br />

nebis interesTa Tanxvedraa _ saqarTvelo erTgvari xidia energomata­<br />

reblebis eqsportior da momxmarebel qveynebs Soris. ruseTi evropi­<br />

saTvis energomatareblebis mTavari mimwodebelia. magaliTad, avstria<br />

moxmarebuli gazis 60%­s ruseTidan iRebs. es sagangaSo cifria. bolo<br />

wlebis movlenebma SeaSfoTa evropa da axla aqtiurad eZeben alternatiul<br />

gzebs. saqarTvelos SeuZlia mas es alternativa SesTavazos.<br />

poloneTis samiti am mimarTebiT gadadgmuli konkretuli nabiji<br />

iyo, mTavari Tema _ ukrainisa da poloneTis gavliT, evropisaTvis<br />

energomatarebelebis miwodeba.<br />

amisaTvis ZiriTadi infrastruqtura ukve arsebobs. mxedvelobaSi maqvs<br />

navTobsadeni sufsamde, amJamad moqmedi sufsis terminali, odesa­brodis<br />

da brodidan poloneTis teritoriaze gamavali navTobsadenebi. rCeba<br />

Savi zRvis sul mcire monakveTi. aq gadazidva tankerebiTaa SesaZlebeli, Semdeg<br />

poloneTi _ navTobsadenis gdanskamde gagrZeleba, saidanac navTobi<br />

CrdiloeTis zRvaSi gava. Cndeba navTobis gatarebis axali marSruti. es<br />

metad mniSvnelovani proeqtia da misi saboloo Sedegi evropisaTvis energomatareblebis<br />

diversificirebaa. aqtiurad ganixileba kidev ramdenime<br />

proeqti, romlebSic saqarTvelos monawileoba Zalze mniSvnelovania.<br />

evrokavSiri aqtiurad muSaobs `nabukos~ proeqtze, romelmac TurqeTi<br />

avstriasTan unda daakavSiros. mniSvnelovani da logikuria Cveni winadadeba:<br />

gamoviyenoT baqo­Tbilisi­erzrumis gazsadeni da damatebiTi<br />

simZlavreebi imisaTvis, rom kaspiis gazi am gazsadens uSualod SeuerTdes,<br />

misi saSualebiT igi avstriasa da centralur evropas miewodos. amave<br />

dros, molaparakeba mimdinareobs TurqmeneTsa da yazaxeTTan. saubaria<br />

TurqmeneTis mxares, kaspiis zRvis meore sanapiroze, Txevadi gazis terminalsa<br />

da transkavkasiur gazsadenze, romelic kaspiis zRvis fskerze gaiv­<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

k o m e n t a r i<br />

daviT baqraZe _<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

evropasTan integraciis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

fraqcia `nacionaluri<br />

moZraoba _ demokratebi~


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

lis da centraluri aziis resursebs baqo­Tbilisi­erzrumTan moqmed gaz­<br />

sadenebTan daakavSirebs. es Zalze seriozuli proeqtebia. maTi nawili ukve<br />

xorcieldeba, nawilze ki politikuri SeTanxmeba misaRwevia. vimedovneb,<br />

uaxloes or­sam weliwadSi SeTanxmebis procesi dasruldeba da proeqtebis<br />

xorcSesxmis Semdeg seriozul sargebels miviRebT satranzito gadasaxadebisa<br />

da saqarTvelos energetikuli damoukideblobis ganmtkicebis TvalsazrisiT.<br />

saqarTvelo evropa­aziisTvis erT­erTi wamyvani satranzito<br />

qveyana gaxdeba. am proeqtebis warmateba qveynisaTvis metad mniSvnelovania.<br />

rac Seexeba e.w. alternatiul samits _ ruseTs aRelvebs movlenaTa<br />

aseTi ganviTareba, radgan gazis mopovebaSi mas seriozuli problemebi<br />

aqvs. `gazpromis~ oficialuri monacemebiT SarSan gazis mopovebis zrda<br />

mxolod erT procents Seadgenda. ruseTis ekonomika 6%­iT, xolo evropuli<br />

ekonomika saSualod 3­4%­iT gaizarda, moxda 10%­iani ekonomikuri<br />

da warmoebis 1%­iani zrda. deficiti aSkaraa. Tu amas davumatebT<br />

ruseTis mier CineTisaTvis gazis miwodebis valdebulebas, faqtia, igi<br />

kontraqtorebs veRar daakmayofilebs. ruseTs erTaderTi gza rCeba,<br />

Seisyidos Turqmenuli gazi da amiT dafaros arsebuli deficiti.<br />

TurqmeneTs aRar akmayofilebs status kvo _ ruseTi misgan<br />

yidulobda gazs 55 dolarad, evropaSi ki 250-ad hyidis (rusul<br />

politikaSi TurqmeneTi gamoyenebulia rogorc mogebis wyaro).<br />

aqedan gamomdinare, gasagebia ruseTis SeSfoTeba, uaxloes wlebSi<br />

rogor ganviTardeba energetikuli politika. Tanac energetika politikis<br />

marTvis instrumentad iqca. ruseTis politikuri wreebi cdiloben,<br />

SeinarCunon gavlenis sfero _ gazis garantirebuli raodenoba centraluri<br />

aziidan, pirvel rigSi, TurqmeneTidan.<br />

Suaaziuri Sexvedra ar yofila iseTi `vardisferi,~ rogoradac es<br />

ruseTis presam warmoaCina. marTalia, raRacaze SeTanxmdnen, magram es<br />

oficialurad ar gaformebula. Tu rogori iqneba yaxazeTisa da TurqmeneTis<br />

saboloo pozicia, jerjerobiT ucnobia. albaT, maTi resursebi<br />

gadanawildeba _ nawili ruseTSi, nawili ki alternatiuli mimarTulebiT.<br />

aRniSnuli proeqti ruseTis winaaRmdeg ar aris mimarTuli. misi<br />

mizania: ar moxdes arsebuli resursebis monopolizacia da uzrunvelyos<br />

energetikuli usafrTxoeba. amisaTvisaa mowodebuli mTeli evropa,<br />

evrokavSiri da maT Soris saqarTveloc.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

7<br />

-<br />

2007<br />

ruseTis xelisuflebam<br />

ucxoel investorebze mkacri<br />

kontrolis daweseba gadawyvita.<br />

konkretulad, momzadda<br />

specialuri kanon-proeqti,<br />

romelic ucxoel investorebs<br />

avaldebulebs, qveynis<br />

strategiul kompaniaSi muSaobis<br />

ufleba uSiSroebis federaluri<br />

samsaxurisagan miiRos.<br />

`sruliad axali<br />

geopolitikuri RerZi iqmneba<br />

saqarTvelo-azerbaijani-<br />

TurqeTis saxiT. es derefani<br />

ukve muSaobs da mas<br />

ganviTarebis potenciali<br />

aqvs. TurqeTs aqvs ambicia,<br />

rom azerbaijanidan da<br />

centraluri aziidan evropaSi<br />

navTobproduqtebisa da gazis<br />

eqsportis gamanawilebeli<br />

punqti gaxdeba. SegviZlia<br />

vTqvaT, rom samxreT-aRmosavleTis<br />

energetikul derefans<br />

TurqeTis saxiT seriozuli<br />

konkurenti hyavs.~<br />

gia xuxaSvili<br />

eqsperti<br />

`rezonansi~<br />

`poloneT-ukrainis gza<br />

saqarTvelosaTvis misaRebia<br />

da mas sakmaod seriozuli<br />

Semosavlebis motana SeuZlia.<br />

miT umetes misi realizaciis<br />

SemTxvevaSi ara marto<br />

milsadeni, aramed portic<br />

daitvirTeba.~<br />

daviT ebraliZe<br />

yofili energoombudsmeni<br />

`rezonansi~<br />

`energo-natos~ Seqmnis idea,<br />

ara marto ruseTis mxriv<br />

energoresursebis politikuri<br />

brZolis instrumentad<br />

gamoyenebam, aramed aziaSi<br />

momxdarma cvlilebebmac ganapiroba.<br />

SezRudul energoresursebs<br />

sul ufro farTod<br />

moixmaren mzardi aziuri<br />

ekonomikebi.~<br />

zurab garayaniZe<br />

`24 saaTi~


2007<br />

weli<br />

`ruseTi yazaxeTSi sakuTar<br />

strategiul partniors,<br />

megobars, keTil partniorsa<br />

da saimedo mokavSires xedavs...<br />

Cven iseve rogorc adre,<br />

Zalian axlo varT erTmaneTTan<br />

da erTmaneTs vWirdebiT.<br />

Amitom Cveni prioritetuli<br />

amocana strategiuli<br />

partniorobis ganmtkicebaa.~<br />

vladimer putini<br />

ruseTis federaciis<br />

prezidenti yazaxeTSi<br />

vizitisas<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

alternativa ar arsebobs<br />

bolo dros, energomatareblebis transportirebasTan, zogadad<br />

energousafrTxoebis sakiTxebTan dakavSirebiT, movlenebi sainteresod<br />

viTardeba. yvelasaTvis naTelia, rom male dedamiwaze energoresursebi<br />

faqtobrivad amoiwureba. rac ufro vuaxlovdebiT am mijnas, situacia re­<br />

gionebSi, sadac energoproduqtebi moipoveba, da romlebic transpor­<br />

tirebis qselSi arian CarTuli, iZabeba. es globaluri problemaa: erayi,<br />

irani, Sua aziis respublikebi. yvela qveyana cdilobs usafrTxoebis da­<br />

matebiTi saSualebebi Seiqmnas, didi fuli iSovos da urTierTobebi mo­<br />

agvaros uaxloes partniorebTan. amis magaliTia saqarTvelos preziden­<br />

tis poloneTSi viziti da paralelurad putinis Sexvedrebi yazaxeTsa da<br />

TurqmeneTSi.<br />

ramdenime welia muSaobs azerbaijansa da saqarTveloze gamavali<br />

energetikuli derefani, romlis saSualebiTac navTobisa da gazis<br />

uzarmazari nakadi miedineba. Cveni mizania: bolomde gamoviyenoT<br />

arsebuli resursi, davainteresoT partniorebi, maTTvis<br />

saqarTvelo ufro mimzidveli gavxadoT.<br />

TavisTvis imaves eswrafvis ruseTis federaciac. konkurencia sabWoTa<br />

kavSiris daSlis Semdeg gamwvavda. msoflio mixvda, rom mxolod ru­<br />

seTze damokidebuleba araa xelsayreli. saWiroa sando partniorebisa<br />

da sxva wyaroebis moZieba (ruseTi sando partniori rom araa, SarSan<br />

Tavisi qmedebebiT daamtkica). ruseTi sagareo urTierTobebSi aqtiurad<br />

iyenebs Tavis kozirs. Cven an unda mivyveT mis nebas da vixadoT gazis gaZ­<br />

virebuli safasuri, an movZebnoT sxva wyaroebi, romlebic, samwuxarod,<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

komentari<br />

giorgi cagareiSvili _<br />

fraqcia `mrewvelebi~


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

jerjerobiT ar Cans. ruseTTan TanamSromloba aucilebelia, magram es<br />

Tanasworobis principebze unda iyos dafuZnebuli. aucilebelia davi­<br />

wyoT fiqri mzis, qaris energiebis da sxva mowinave teqnologiebis gamoy­<br />

enebaze. am mimarTulebiT msoflios mravalma qveyanam garkveuli nabi­<br />

jebi ukve gadadga. ramdenime welia vsaubrobT gazis miwisqveSa sacavebis<br />

Sesaxeb, romlis mowyobasac ratomRac saSveli ar daadga. sainteresoa,<br />

ratom aWianurebs saqarTvelos mTavroba am problemis mogvarebas. aseTi<br />

maragi aqvs Cvens mezobel somxeTs. energomatareblebis diversificire­<br />

ba aucilebelia. unda movZebnoT axali partniorebi, viTanamSromloT<br />

azerbaijanTan, iranTan, ruseTTan. saqarTvelos mTavrobisa da prezi­<br />

dentis gancxadebebis miuxedavad, alternativa ar arsebobs. gazs viRebT<br />

ruseTisagan, mcire raodenobiT _ azerbaijanidan, rac zRvaSi wveTia.<br />

jerjerobiT ver moxerxda SeTanxmeba TurqeTTan gazis mowodebisa da<br />

transportirebis sakiTxTan dakavSirebiT. mosaxleobam unda icodes, vin<br />

aris misi uaxloesi partniori, ra gadis mis miwa­wyalze. Cveni uflebaa,<br />

vicodeT ra fass vixdiT gazSi. momavalSi ruseTi kvlav ecdeba, ar dauSvas<br />

gazisa da navTobis mowodebis zrda saqarTvelosa da azerbaijanis gavliT.<br />

Tu mizandasaxulni viqnebiT, proeqtebi warmatebulad ganxorcieldeba.<br />

1995­1997 wlebSi veravin warmoidgenda, rom saqarTveloSi baqojeihanis<br />

da Sahdenizis gazsadenebi gaivlida. uzarmazari winaaRmdegobis<br />

miuxedavad, Cven es SevZeliT. saWiroa muxlCauxreli Sroma da mudmivi<br />

monitoringi nebismier partniorTan. ruseTi, arsebuli problemebis<br />

miuxedavad, Cveni mezobeli qveyanaa da masTan urTierToba aucilebelia.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

2007<br />

`navTobisa da gazis sferoSi<br />

ruseTTan TanamSromlobas<br />

strategiuli xasiaTi<br />

aqvs. kerZod, es exeba<br />

yazaxeTidan naxSirwyalbadebis<br />

transportirebas<br />

msoflio bazarze ruseTis<br />

magistraluri milsadenis<br />

gamoyenebiT da nedleulis<br />

erToblivad gadamuSavebas.<br />

yazaxeTi momxrea, rom misi<br />

nedleulis udidesi nawili,<br />

Tu mTlianad ara, swored<br />

ruseTis teritoriaze<br />

gadiodes.~<br />

nursulTan<br />

nazarbaevi<br />

yazaxeTis prezidenti<br />

`24 saaTi~<br />

`TurqmeneTSi gazis<br />

transportirebis marSrutebi<br />

ganixileba. yazaxeTma<br />

daadastura, rom rusuli<br />

varianti prioritetulia.~<br />

aleqsei mileri<br />

`gazpromis~ xelmZRvaneli<br />

`24 saaTi~<br />

`ruseTs surs, evropas<br />

daanaxvos, rom centraluri<br />

azia, Tavisi resursebiT, mis<br />

gverdiTaa.~<br />

arCil gegeSiZe<br />

eqsperti<br />

`24 saaTi~


N A T O


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

saqarTvelos parlamentis mier miRebuli memorandumi _ Tbilisi 12.03.07<br />

saqarTvelos Crdiloatlantikuri<br />

xelSekrulebis organizaciaSi (natoSi)<br />

gawevrianebis Sesaxeb<br />

Cven, saqarTvelos politikuri partiebi da saparlamento fraqciebi,<br />

viTvaliswinebT saqarTveloSi da mis gareT arsebul geopolitikur rea­<br />

lobas, warmoqmnils evropuli da evroatlantikuri institutebis gafar­<br />

Toebis, evropis gaerTianebisa da msoflioSi terorizmis safrTxis<br />

gaZlierebis Sedegad,<br />

veyrdnobiT saerTo demokratiul Rirebulebebsa da qarTveli xal­<br />

xis araerTgzis gamoxatul uryev nebas, icxovros evroatlantikuri usafr­<br />

Txoebis sistemis wevr, demokratiul saxelmwifoSi, maT Soris, saqarTve­<br />

los parlamentis 2002 wlis 13 seqtembris erTxmad miRebul dadgenilebas<br />

saqarTvelos Crdiloatlantikuri xelSekrulebis organizaciaSi (nato­<br />

Si) gawevrianebis procesis dawyebis Sesaxeb,<br />

vacnobierebT, rom saqarTvelos saxelmwifo politikis mTavari mi­<br />

zania qveynis Zlierebis, erTianobis, usafrTxoebisa da keTildReobis<br />

miRwevisaTvis xelsayreli pirobebis Seqmna,<br />

vaRiarebT, rom natos wevroba aris saqarTvelos erTianobis, teri­<br />

toriuli mTlianobis, usafrTxoebisa da demokratiuli ganviTarebis<br />

saukeTeso garantia,<br />

veswrafviT, gatardes stabiluri, Tanamimdevruli da warmatebuli sa­<br />

gareo politika, rogorc politikur partiebs Soris arsebuli Tanxmo­<br />

bisa da farTo sazogadoebrivi konsensusis Sedegi,<br />

principulad ar viziarebT Tvalsazriss saqarTvelos SesaZlo nei­<br />

tralitetis Sesaxeb, rogorc natoSi gawevrianebis alternativisa, agreTve<br />

sruliad usafuZvlod migvaCnia mosazreba, rom natoSi integraciis proce­<br />

si da gawevrianeba raime safrTxes uqmnis qveynis teritoriul mTlianobas,<br />

vugzavniT mkafio da erTmniSvnelovan gzavnils saqarTvelos moqa­<br />

laqeebs, sxva saxelmwifoTa xelisuflebebsa da saerTaSoriso organi­<br />

zaciebs,<br />

veswrafviT, Cveni wvlili SevitanoT evropasa da regionSi mSvido­<br />

bis dacvis, demokratiuli faseulobebis gavrcelebisa da Tanamedrove<br />

globalur safrTxeebTan brZolis saqmeSi,<br />

vacxadebT, rom erTsulovnad veTanxmebiT da mxars vuWerT saqarTve­<br />

los srul integracias da SeZlebisdagvarad swraf gawevrianebas Crdiloatlantikuri<br />

xelSekrulebis organizaciaSi (natoSi).<br />

am miznis misaRwevad saqarTvelos politikuri partiebi da saparlamento<br />

fraqciebi vTanxmdebiT, rom vimoqmedebT da viTanamSromlebT, raTa:<br />

1. Camoyalibdes saqarTvelo stabilur, liberalur, demokratiul<br />

saxelmwifod, sadac politikuri xelisuflebis SenarCunebisTvis brZola<br />

an xelisuflebis cvla safrTxes ar uqmnis kanonis uzenaesobis, samoqalaqo<br />

da politikuri uflebebis, kerZo sakuTrebisa da arCevnebis samarTlianobis<br />

uzrunvelyofas natos wevri qveynebis standartebis doneze.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

11<br />

2007


2007<br />

weli<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

2. ganviTardes saqarTvelos sagareo da Tavdacvis politika, ro­<br />

gorc evropuli da evroatlantikuri usafrTxoebis politikis Semadgeneli<br />

nawili, maT Soris, regionuli da saerTaSoriso konfliqtebis<br />

mogvarebisa da Tanamedrove safrTxeebTan brZolis mizniT natos egidiT<br />

warmoebul samSvidobo da samxedro operaciebSi monawileobiT.<br />

3. natos rigis 2006 wlis samitze miRebuli deklaraciis moTxovnebisa<br />

da suliskveTebis gaTvaliswinebiT, uzrunvelyofil iqnes saqarTvelos<br />

saxelmwifo politikis Tanamimdevruloba da memkvidreobiToba<br />

natosTan intensiuri dialogisa (ID) da individualuri TanamSromlobis<br />

samoqmedo gegmis (IPAP) warmatebiT dasasruleblad, gawevrianebis samoqmedo<br />

gegmis (MAP) misaRebad da warmatebiT dasasruleblad, gawevrianebis<br />

Taobaze molaparakebebis dasawyebad da warmatebiT dasasruleblad.<br />

4. ganmtkicdes qveynis Tavdacvisunarianoba da ganviTardes saqarTvelos<br />

SeiaraRebuli Zalebi natos standartebis Sesabamisad, maT Soris, saxelmwifo<br />

biujetidan adekvaturi da gamWvirvale dafinansebis meSveobiT.<br />

5. gamoviyenoT qveynis natoSi integraciis procesSi gaCenili faqtorebi<br />

saqarTvelos teritoriaze arsebuli konfliqtebis mSvidobiani mogvarebis,<br />

teritoriuli da sazogadoebrivi reintegraciis dasaCqareblad.<br />

6. davarwmunoT kavkasiisa da Savi zRvis regionis yvela saxelmwifo,<br />

rom saqarTvelos evroatlantikur sivrceSi integracia aris qveynis saboloo<br />

suverenuli arCevani, romelic gazrdis mTeli regionis stabilurobasa<br />

da usafrTxoebas.<br />

12 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

q. Tbilisi<br />

2007 weli 12 marti<br />

erTiani nacionaluri moZraobisa da saparlamento fraqcia<br />

`nacionaluri moZraoba­demokratebis~ saxeliT: m.nadiraZe<br />

politikuri gaerTianeba `axali memarjveneebis~ da saparlamento<br />

fraqcia `memarjvene opoziciis~ saxeliT: d.gamyreliZe<br />

politikuri moZraoba `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~<br />

da saparlamento fraqcia `mrewvelebis~ saxeliT: z. tyemalaZe<br />

`saqarTvelos konservatiuli partiis~ saxeliT: b. gujabiZe<br />

respublikuri partiis saxeliT: d. usufaSvili<br />

saparlamento fraqcia `maJoritarebis~ saxeliT: b. juReli<br />

saparlamento fraqcia `damoukidebeli maJoritarebis~<br />

saxeliT: i.CxartiSvili<br />

saparlamento fraqcia `saqarTvelos regionebis~<br />

saxeliT: g. liparteliani<br />

saparlamento fraqcia `demokratiuli frontis~<br />

saxeliT: d. zurabiSvili


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

qalbatonebo da batonebo,<br />

Zvirfaso kolegebo,<br />

CemTvis didi pativia sityviT mivmarTo am pativcemul auditorias. upir­<br />

veles yovlisa, neba miboZeT visargeblo am SesaZleblobiT da gulwrfe­<br />

li madloba gadavuxado Cvens portugaliel maspinZlebs am RonisZiebis<br />

organizebisaTvis.<br />

saqarTvelos<br />

parlamentis<br />

Tavmjdomaris<br />

nino burjanaZis<br />

gamosvla<br />

nato-s<br />

saparlamento<br />

asambleis<br />

sagazafxulo<br />

sesiaze<br />

simboluria is faqti, rom Cven erTmaneTs vxvdebiT swored portu­<br />

galiaSi, qveyanaSi, sadac daiwyo evropis demokratizaciis mesame talRa.<br />

portugalia aris naTeli magaliTi, Tu rogor uzrunvelyofs qveynis<br />

natoSi integracia warmatebul demokratiul gardaqmnebs da pozitiurad<br />

cvlis istoriuli ganviTarebis mTel suraTs.<br />

sasiamovnoa, kidev erTxel Sevxvde natos saparlamento asambleis im<br />

wevrebs, romlebsac sul axlaxan TbilisSi vmaspinZlobdiT. vimedovneb,<br />

TbilisSi gatarebuli dReebi dagexmaraT ukeT gagegoT, Tu ratom miiswrafvis<br />

saqarTvelo gaxdes aliansis wevri saxelmwifo, ra saerTo<br />

sargebels moutans natos wevr saxelmwifoebs Cveni gawevrianeba da ra<br />

aris ukve gakeTebuli am mimarTulebiT.<br />

neba miboZeT, ufro farTo sazogadoebisTvis, kidev erTxel gavamaxvilo<br />

Tqveni yuradReba am komponentebze.<br />

qarTveli xalxi evroatlantikur sivrceSi integracias miiCnevs<br />

axalgazrda demokratiuli qveynisa da mTeli regionis mdgradi<br />

ganviTarebis umTavres garantad. saqarTvelos natoSi integracia<br />

gaxda mTeli qarTuli sazogadoebisa da misi politikuri speqtris<br />

makonsolidirebeli idea.<br />

aliansis wevroba Cveni moqalaqeebis gacxadebuli nebaa da mas mxars<br />

uWers mosaxleobis 80%­ze meti. es garemoeba kidev erTxel adasturebs,<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

13<br />

2007


2007<br />

weli<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

rom qarTveli xalxis mier demokratiisa da evroatlantikur Tanamegob­<br />

robaSi instituciuri integraciis sasargeblod gakeTebuli arCevani saboloo<br />

da Seuqcevadia.<br />

ramdenime kviris win WeSmaritad istoriuli SeTanxmeba Sedga saqarTvelos<br />

parlamentSi _ parlamentSi warmodgenilma yvela politikuri partiisa<br />

da fraqciis, umravlesobisa da umciresobis warmomadgenlma xeli<br />

moawera saqarTvelos natoSi gawevrianebis mxardamWer memorandums.da<br />

am sakiTxs kenWisyrisas 160­ma deputatma dauWira mxari, arc erTi deputati<br />

ar yofila winaaRmdegi. es dokumenti kidev erTxel adasturebs im faqts,<br />

rom, miuxedavad qveynis SigniT mimdinare reformebTan dakavSirebiT<br />

gansxvavebuli poziciebis arsebobisa, natoSi integracia mTeli politikuri<br />

speqtris saerTo Rirebulebaa.<br />

2004 wels saqarTvelo iyo pirveli qveyana, romelmac natosTan individualuri<br />

partniorobis samoqmedo gegma (IPAP) wamoiwyo. IPAP­is farglebSi<br />

miRweuli mniSvnelovani progresis safuZvelze 2006 wlis seqtemberSi<br />

natom gamoacxada: saqarTvelosTan iwyebda wevrobis intensiuri<br />

dialogis reJimSi muSaobas, es xarisxobrivad axali etapia saqarTvelos<br />

natoSi integraciis procesSi.<br />

natosTan Cveni urTierTobebis Semdgomi nabiji iqneba wevrobis samoqmedo<br />

gegmis (MAP) dawyeba, romelsac, vimedovneb, saqarTvelo uaxloes<br />

momavalSi miiRebs da am gzaze ar unda warmoiqmnas xelovnuri barierebi.<br />

es aris Cveni qveynis sagareo politikis umTavresi amocana momaval<br />

aT TveSi. wevrobis samoqmedo gegmasTan (MAP) dakavSirebiT dadebiTi<br />

gadawyvetilebis miReba umniSvnelovanesi iqneba qveyanaSi mimdinare reformebis<br />

waxalisebis TvalsazrisiT da xelis SemSleli faqtori<br />

ucxoeTSi moqmedi im ZalebisTvis, romelTac jer kidev miaCniaT, rom<br />

saqarTvelos evroatlantikur sivrceSi integraciis procesi Seuqcevadi<br />

ar aris.<br />

Zvirfaso megobrebo, Cven kargad vacnobierebT, rom wevrobis samoqmedo<br />

gegmis (MAP) ganxorcielebis dawyeba ar niSnavs aliansSi Cvens avtomatur<br />

gawevrianebas, kandidatobidan wevrobamde didi gzaa gasavleli.<br />

Cven veswrafviT kidev ufro ganvamtkicoT urTierToba natosTan da<br />

miviRoT wevrobis samoqmedo gegma, imdenad, ramdenadac es iqneba natosaqarTvelos<br />

TanamSromlobis logikuri gagrZeleba da Cveni demokratiuli<br />

reformebis qvakuTxedi.<br />

vimedovneb, rom Tqven, rogorc erovnuli parlamentebis gavleniani<br />

wevrebi, daxmarebas aRmogviCenT am miznis miRwevaSi da, Cven mier aRebuli<br />

valdebulebebis Sesrulebis SemTxvevaSi, uzrunvelyofT, am gzaze ar<br />

iyos politikuri vaWroba da ar Seiqmnas xelovnuri barierebi.<br />

Cven kargad vacnobierebT im garemoebas, rom saqarTvelosTvis evroatlantikuri<br />

Tanamegobrobis wevroba, upirveles yovlisa, gulisxmobs<br />

met pasuxismgeblobas sicocxlisunariani sabazro ekonomikis principebze<br />

dafuZnebuli demokratiuli qveynis mimarT, romelic amasTanave<br />

iqneba saimedo partniori saerTo usafrTxoebisa da keTildReobis uz­<br />

14 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

runvelyofis TvalsazrisiT. am miznis misaRwevad da WeSmaritad saimedo<br />

partniorad Camosayalibeblad ukve Zalian bevri ram gakeTda.<br />

vaxorcielebT ra Tamami da mizanswrafuli reformebis programas,<br />

romelSic mTavari antikorufciuli brZolaa, saqarTvelom miaRwia<br />

bevrisaTvis warmoudgeneli masStabis warmatebebs. evropis rekonstruq­<br />

ciisa da ganviTarebis (EBRD) bankis 2005 wlis gamokiTxvis Sedegad, ko­<br />

rufciasTan brZolis TvalsazrisiT, 2002­05 wlebSi gardamaval qveynebs<br />

Soris saqarTvelo miCneuli iyo yvelaze warmatebul saxelmwifod.<br />

bolo oTx weliwadSi, saxelmwifos mier gatarebuli politikisa da<br />

institutebis swori funqcionirebis wyalobiT, saqarTvelos biujeti eqvs­<br />

jer gaizarda. aman xelisuflebas saSualeba misca mTeli qveynis masStabiT<br />

ganexorcielebina infrastruqturis ganviTarebis proeqtebi, moexdina<br />

policiisa da uSiSroebis samsaxurebis, ganaTlebis, sagadasaxado da jandacvis<br />

sistemebis Zireuli reformebi.<br />

imave periodSi, ruseTis mier gamocxadebuli embargos da ekonomikuri<br />

sanqciebis fonze, saqarTvelom SeZlo SeenarCunebina mTliani Sida produqtis<br />

(GDP) zrdis maRali tempebi. neba miboZeT, Tqveni yuradReba mivapyro<br />

saqarTvelos winaaRmdeg dawesebul am yovlad usafuZvlo embargos:<br />

2006 wels ruseTis federaciam SemoiRo yovlismomcveli ekonomikuri<br />

blokada yvela saxis qarTul saqonelze, maT Soris, soflis meurneobis<br />

produqciaze, Rvinosa da mineralur wyalze; daxura yvela kanonieri<br />

sasazRvro punqti; gaauqma satransporto da safosto komunikaciebi;<br />

SezRuda adamianTa mimosvla; ruseTSi mcxovrebi eTnikuri qarTvelebis<br />

da qarTuli warmomavlobis ruseTis moqalaqeebis winaaRmdeg ruseTis<br />

xelisuflebam wamoiwyo farTomasStabiani kampania, rasac Sedegad mohyva<br />

adamianTa fundamenturi uflebebis masobrivi darRveva, diskriminacia<br />

eTnikur safuZvelze da qsenofobiis uamravi faqti. samwuxarod, am darbazSi<br />

warmodgenili qveynebidan saqarTvelo ar aris erTaderTi, romlis<br />

winaaRmdegac ruseTi iyenebs politikurad motivirebul ekonomikur<br />

gadawyvetilebebs.<br />

miuxedavad zemoTqmulisa, msoflio bankisa da saerTaSoriso<br />

safinanso korporaciis _ `biznesis warmoeba 2006 wels~ _ bolo<br />

erToblivi kvlevebis Tanaxmad, 2006 wels saqarTvelo miCneuli<br />

iyo nomer pirvel reformator qveynad da es miRweuli iyo<br />

yovlismomcveli reformebis wyalobiT, romlebmac gamoiwvia<br />

biznesgaremos liberalizacia. 2005 wels 112-e adgilidan, 2006 wels<br />

saqarTvelom 37-ze gadainacvla. es iyo aseTi kvlevebis istoriaSi<br />

yvelaze didi progresis magaliTi.<br />

yvelaze mniSvnelovani warmatebebi gvaqvs Tavdacvis sistemis reformaSi.<br />

2007 wels, rogorc es rekomendebuli iyo natos standartebiT, Tavdacvis<br />

biujetma Seadgina mTliani Sida produqtis 3%.<br />

bolo ori wlis ganmavlobaSi ganxorcielda Tavdacvis infrastruqturis<br />

radikaluri cvlileba da mniSvnelovani nabijebi gadaidga profesiuli<br />

jaris Camosayalibeblad. amJamad piradi Semadgenlobis daaxloe­<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

1<br />

2007


2007<br />

weli<br />

Sexvedra portugaliis<br />

parlamentis<br />

TavmjdomaresTan<br />

Jaime de gamasTan<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

biT 65% profesiuli samxedro mosamsaxurea. Cven SevZeliT, gadagvewyvita<br />

sabrZolo aRWurvilobasTan, tyvia­wamalTan, infrastruqturasa da<br />

samxedroebis sacxovrebel pirobebTan dakavSirebuli problemebi. qar­<br />

Tuli jari yvelaze ufro mcirericxovania regionSi, eqspertTa azriT,<br />

yvelaze kargad gawvrTnili da aRWurvili.<br />

dRes ukve naTlad Cans, rom samoqalaqo sazogadoeba bevrad ufro<br />

informirebuli da ukeT CarTulia Tavdacvis sferoSi. masmediis saSualebiT<br />

yvela mimdinare reforma sajaro debatebis sagani xdeba, romlebSic<br />

minawileoben opoziciis, arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi<br />

da damoukidebeli eqspertebi. dainteresebuli pirebisaTvis<br />

xelmisawvdomia fundamenturi mniSvnelobis strategiuli dokumentebi<br />

da samarTlebrivi safuZvlebi reformebisa da prioritetebis Sesaxeb.<br />

Seqmnilia specialuri ndobis jgufi, romelSic Sedian parlamentis<br />

wevrebi da romlis funqciaa Tavdacvis sistemaSi arsebul xarjebze, konfidencialuri<br />

xarjebis CaTvliT, zedamxedvelobis ganxorcieleba.<br />

es faqtebi, romelic, samwuxarod, xSirad ucnobia TviT Cveni megobrebisTvisac<br />

ki, naTlad adasturebs saqarTveloSi demokratiuli transformaciis<br />

warmatebas. es aris swored iseTi tipis transformacia,<br />

romelic centraluri da aRmosavleT evropis qveynebma 15 wlis win<br />

gaiares. es faqtebi metyvelebs, rom sakuTari ganviTarebis logikiT da<br />

mimarTulebiT, saqarTvelos saxelmwifo miekuTvneba liberaluri<br />

demokratiebis Tanamegobrobas.<br />

ra Tqma unda, zemoTqmuli srulebiT ar niSnavs, rom miRweuliT<br />

unda davkmayofildeT. kargad vacnobierebT, bevri ram jer kidev gasakeTebelia.<br />

Cveni mTavari mizania saxelmwifo institutebis gaZliereba<br />

da demokratiuli Rirebulebebis danergva; Zalze sayuradReboa sasamarTlo<br />

xelisuflebis namdvili damoukideblobis gaZliereba da<br />

1 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

sazogadoebis ndobis gazrda, mimdinare reformebis logikur dasasru­<br />

lamde miyvana da procesis Seuqcevadoba. demokratia ar aris erTjeradi<br />

aqti _ erTxel aaSeno da Semdeg modunde. demokratia moiTxovs mud­<br />

mivad muSaobas da xelSewyobas. natos wevroba gaaRrmavebs saqarTvelos<br />

demokratizaciis process.<br />

Cven siamayiT vacxadebT, rom ukve dRes viqceviT rogorc aliansis de­<br />

faqto wevri saxelmwifo, romelsac Tavisi wvlili Seaqvs usafrTxoebis<br />

uzrunvelyofis saqmeSi. saqarTvelo sakuTar rols TamaSobs saerTaSo­<br />

riso asparezze mdgradi mSvidobisa da usafrTxoebis dasamyareblad.<br />

qarTuli samxedro danayofebi aqtiurad arian CarTulni samSvidobo<br />

operaciebSi: kosovoSi, eraysa da avRaneTSi. metic, saqarTvelom xeli mo­<br />

awera natosTan xelSekrulebas _ `natos SeiaraRebuli Zalebisa da samxed­<br />

ro personalisadmi maspinZeli qveynis mxridan mxardaWerisa da tran­<br />

zitis uzrunvelyofis Sesaxeb.~ mdebareobs ra terorizmis winaaRmdeg<br />

brZolis wina xazze, saqarTvelo moqmedebs rogorc erTguli de­faqto<br />

mokavSire, miuxedavad im riskebisa da safrTxeebisa, romlebic Cvens monawileobas<br />

ukavSirdeba saerTaSoriso samSvidobo operaciebSi.<br />

Tqvens yuradRebas mivapyrob erT sakiTxs: ratom migvaCnia, rom Cveni<br />

wevroba aris saerTo interesebSi. am mimarTebiT, yuradRebas gavamaxvileb<br />

imaze, Tu ras SesZens saqarTvelos wevroba Cvens regionsa da,<br />

zogadad, evropas.<br />

1) sargebeli regionisaTvis: usafrTxoebis saswrafo proeqcia samxreT<br />

kavkasiaSi. regionis strategiuli mniSvneloba bolo wlebis ganmavlobaSi<br />

gaizarda. es ukavSirdeba axali navTobsadenebis mSeneblobas<br />

kaspiis zRvis energoresursebiT mdidari regionidan Savi da xmelTa­<br />

Sua zRvebisaken. sargebeli, dakavSirebuli xelsayrel mdebareobasa da<br />

satranzito potencialis srul realizaciasTan, SesaZloa gamoviyenoT<br />

situaciis Zireulad Sesacvlelad evropis energoresursebiT momaragebis<br />

diversifikaciisaTvis da gaxdes evropis energousafrTxoebis<br />

momavali strategiis umniSvnelovanesi elementi.<br />

saqarTvelo, rogorc natos pasuxismgeblobis mqone wevri samxreT<br />

kavkasiaSi, iqneba stabilurobis wyaro da misabaZi modeli. saqarTvelo,<br />

rogorc natos wevri, saSualebas miscems alianss uzrunvelyos regionSi<br />

usafrTxoebis proeqcia da amgvarad gazardos regionuli stabiluroba,<br />

rogorc es moxda baltiispireTis, samxreT­aRmosavleT evropisa da, gansakuTrebiT,<br />

dasavleT balkaneTis regionebSi.<br />

2) sargebeli regionisTvis: ra iqneba saqarTvelos natoSi gawevrianebasTan<br />

dakavSirebuli yvelaze didi sargebeli evropisaTvis? pasuxi martivia,<br />

Tumca uaRresad mniSvnelovani demokratiuli sivrcis gafarToeba<br />

aRmosavleTiT. gaamyarebs ra demokratiul ganviTarebas kavkasiaSi, evropa<br />

moigebs saerTo usafrTxo teritoriis TvalsazrisiT, romelic<br />

Sedgeba saimedo partniorebisagan, da amgvarad emsaxureba saerTaSoriso<br />

usafrTxoebisa da stabilurobis ganmtkicebas.<br />

saqarTvelos CarTva evropuli usafrTxoebis sistemaSi mniSvnelov­<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

17<br />

2007


2007<br />

weli<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

nad Seamcirebs evropis usafrTxoebisadmi arsebuli gamowvevebis nakads,<br />

mag. terorizms, narkotikebiTa da iaraRiT ukanono vaWrobas, trefi­<br />

kings, ukanono migraciasa da organizebul danaSauls.<br />

bulgareTisa da rumineTis evrokavSirSi gawevrianebis Semdeg sazRvre­<br />

bi uSualod Sav zRvaze gadis. amgvarad, es teritoria xdeba evropis vaWro­<br />

bis, usafrTxoebisa da sakanonmdeblo sivrcis Semadgeneli nawili.<br />

natos praRis samitis Semdeg, romelmac warmatebulad daagvirgvina bal­<br />

tiispireTisa da centraluri evropis usafrTxoebis arqiteqtura, Savi<br />

zRvis usafrTxoebis sistemis Seqmna da gaZliereba momavlis saerTo amo­<br />

canaa. ufro farTo konteqstSi es sistema dakavSirebuli iqneba xmelTaSua<br />

zRvis usafrTxoebasTan da daasrulebs erTiani evropuli usafrTxoe­<br />

bis arqiteqturis Seqmnis process _ mTeli evropis gaerTianebas.<br />

Zvirfaso megobrebo,<br />

Cemi qveynis sruli da obieqturi suraTis Seqmnis mizniT, neba momeciT,<br />

mokled visaubro problemebze, romlebic, miuxedavad mniSvnelovani<br />

progresisa, jer kidev arsebobs saqarTveloSi.<br />

upirvelesi da yvelaze mniSvnelovani am problemebs Soris aris<br />

mougvarebeli e.w. `gayinuli~ konfliqtebi afxazeTsa da samxreT oseTSi<br />

_ yvelaze seriozuli dabrkoleba saqarTveloSi demokratiis konsolidaciisa<br />

da ekonomikis ganviTarebisaTvis.<br />

saqarTvelo mzad aris, moaxdinos konfliqtebis mSvidobiani mogvarebis<br />

procesis integrireba warmatebuli transformaciis fonze. am<br />

mizniT Cven SevimuSaveT yovlismomcveli samSvidobo gegma da detaluri<br />

sagzao rukebi, romlebic misaRebia saerTaSoriso Tanamegobrobisa­<br />

Tvis. neba miboZeT, calsaxad ganvacxado:<br />

Cven mzad varT, davicvaT TiToeuli eTnikuri afxazisa da osis<br />

uflebebi saqarTvelos yvela nawilSi. rac Seexeba TviT regionebs,<br />

Cven mzad varT, maT mivaniWoT avtonomiis yvelaze farTo modeli,<br />

srulad davicvaT maTi eTnikuri TviTmyofadoba. saqarTvelos<br />

saxelmwifo ganaxorcielebs mxolod ZiriTad funqciebs _<br />

centraluri mTavrobis kompetencias nebismier demokratiaSi.<br />

saqarTvelos mTavrobis uaxles iniciativas, samxreT oseTis konfliqtis<br />

mSvidobiani mogvarebis kuTxiT, warmoadgens regionSi droebiTi<br />

teritoriuli erTeulis Seqmna. es aris damatebiTi instrumenti ukve arsebuli<br />

samSvidobo gegmebisa, romelTa mizania adgilobrivi mosaxleobis<br />

warmomadgenlebisaTvis molaparakebis procesSi monawileobis uzrunvelyofa.<br />

aqve msurs ganvmarto, rom saqarTvelos parlamenti da mTavroba<br />

udides mniSvnelobas vaniWebT adgilobriv mosaxleobasa da adgilobrivi<br />

Temebis warmomadgenlebTan uSualo dialogs. am mizniT Cven virCevT<br />

CarTulobis princips da movuwodebT saerTaSoriso Tanamegobrobasac,<br />

gaamyaros kontaqtebi da konsultaciebi adgilobriv liderebTan.<br />

saqarTveloSi arsebul konfliqtebze saubrisas, aucileblad unda<br />

aRiniSnos urTierTobebi Cvens Crdiloel mezobelTan _ ruseTTan.<br />

1 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

am forumze ar vapireb Cvens ormxriv problemebze saubars, radganac<br />

saqarTvelos natoSi gawevrianebis sakiTxi ar aris dakavSirebuli urTi­<br />

erTobebTan nebismier, Tundac uaRresad mniSvnelovan mezobelTan.<br />

darwmunebuli varT, nato­saqarTvelos TanamSromlobis progresi<br />

ruseTis federaciisaTvis gasagebs gaxdis, rom saqarTvelo gamosulia misi<br />

gavlenis sferodan da es Cvens ormxriv urTierTobebs gaaumjobesebs.<br />

saqarTvelo natos sazRvarzea, ar arsebobs dapirispirebuli saer­<br />

TaSoriso blokebi da natos gaZliereba ar gulisxmobs ruseTis dasus­<br />

tebas. dReisaTvis, globaluri terorizmisa da agresiuli separatizmis<br />

epoqaSi, saqarTveloSi ukontrolo teritoriebis arseboba niSnavs mud­<br />

miv arastabilurobas ruseTis federaciis samxreT sazRvarTan. upirve­<br />

les yovlisa, ruseTis interesebSi unda iyos Zlieri da stabiluri mezo­<br />

beli. SesaZloa paradoqsulad JRerdes, magram yvelaze metad ruseTis<br />

federacia moigebs saqarTvelos natoSi gawevrianebiT, radganac moxdeba<br />

meti stabilurobisa da usafrTxoebis proecireba mis samxreT flangze.<br />

aris ki natos gafarToeba safrTxe ruseTisTvis?! es kiTxva dakav­<br />

Sirebulia natos arsTan _ demokratiasTan, stabilurobasTan, prog­<br />

nozirebasTan, kanonis uzenaesobasa da TanamSromlobasTan. warmoad­<br />

gens prognozirebadi, stabiluri da TanamSromlobaze orientirebuli<br />

demokratia safrTxes ruseTisaTvis? Cven mtkiced gvwams, rom gava dro<br />

da ruseTic darwmundeba: umjobesia, saqarTvelos msgavsad, qveynebi iyvnen<br />

stabiluri da hqondeT usafrTxoebis gancda. Cven migvaCnia, rom saqarTvelos<br />

gawevrianeba natoSi met stabilurobas moutans regions, rogorc aRmosavleTiT<br />

natos gafarToebam meti stabiluroba da mSvidoba moutana<br />

aRmosavleT evropas. natos gafarToeba umniSvnelovanesia aRmosavleT<br />

evropaSi mSvidobisa da stabilurobisaTvis da aseTive iqneba Savi zRvisa<br />

da samxreT kavkasiisaTvis.<br />

qalbatonebo da batonebo,<br />

dasasrul, Tqveni nebarTviT, kidev erTxel xazgasmiT aRvniSnav: Cven<br />

yvelani darwmunebuli varT natos da misi gafarToebis mniSvneloba­<br />

Si da gvjera, rom male saqarTvelo aliansSi gawevriandeba. es rwmena<br />

dafuZnebulia saerTo faseulobebis myar bazissa da erTian interesebze.<br />

partnioroba, romelic efuZneba amgvar safuZvels, WeSmaritad gulwrfeli,<br />

myari da xangrZlivi iqneba.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

1<br />

2007


2007<br />

weli<br />

`maT undaT natoSi Sesvla,<br />

Tumca ar iziareben Cvens<br />

interesebs, maT mxolod<br />

sakuTari interesebi<br />

aRelvebT. Cven ar gvWirdeba<br />

saqarTveloSi samxedro<br />

bazebi... me maT vuTxari: gsurT<br />

Tqveni qveynis gaerTianeba?<br />

Cven xels ar SegiSliT, magram<br />

ar dagexmarebiT...<br />

Cven amis winaaRmdegni ar<br />

vyofilvarT, Tumca, rac ufro<br />

metad vuxriT Tavs mezoblebs,<br />

miT ufro Tavxeddebian isini.<br />

problema qarTvel xalxSi<br />

ki ara, mis xelisuflebaSia.<br />

rodesac saakaSvili aq<br />

imyofeboda, me mas vuTxari,<br />

Tqveni gulisTvis cecxlidan<br />

naxSirs ar amoviRebT-meTqi.~<br />

vladimer putini<br />

ruseTis federaciis<br />

prezidenti _<br />

axalgazrda rus<br />

mwerlebTan araformaluri<br />

Sexvedrisas<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

Seuqcevadi procesi<br />

20 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

nika rurua _<br />

k o m e n t a r i<br />

saqarTvelos parlamentis Tavdacvisa da uSiSroebis<br />

komitetis Tavmjdomaris moadgile<br />

fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~<br />

Crdiloatlantikur aliansTan saqarTvelos intensiuri dialogis<br />

faza jer ar damTavrebula. Cveni natoeli megobrebisa da partniorebis<br />

rCeviT, saWiroa mTlianad gamoviyenoT intensiuri dialogis yvela<br />

instrumenti. Cvenma partniorebma irwmunes _ qveyanaSi reformebis procesi<br />

Seuqcevadia. ukve ganxorcielebuli reformebis umravlesoba dadebiTadaa<br />

Sefasebuli da maT realuri Sedegic aqvT. reformebi mxolod samxedro<br />

sferos ar exeba, intensiuri dialogi reformebis farTo speqtrs moicavs.<br />

NATO saqarTveloSi mimdinare demokratiuli procesebiTacaa dainteresebuli.<br />

miuxedavad imisa, rom Cveni saxelmwifos demokratiuli<br />

mSeneblobis procesi ar dasrulebula, bevri ram ukve movagvareT. rac<br />

Seexeba wevrobis samoqmedo gegmas, igi intensiuri dialogis procesis<br />

logikuri gagrZelebaa, Tumca MAP-is, anu wevrobis samoqmedo gegmis<br />

miRebas, axali Zalian konkretuli procedurebi dasWirdeba.<br />

amaze ukve vmuSaobT natos wevri qveynebis warmomadgenlebTan. sul axlaxan<br />

portugaliaSi, kunZul madeiraze, Catarda natos saparlamento asambleis<br />

morigi Sekreba. saqarTvelos delegacias me vxelmZRvanelobdi. delegaciis<br />

wevrebi iyvnen: givi TargamaZe, irakli qavTaraZe, daviT gamyreliZe, mowveuli<br />

gamomsvleli gaxldaT parlamentis Tavmjdomare, qalbatoni nino burjanaZe.<br />

mis gamosvlas gacxovelebuli diskusia da kiTxva­pasuxi mohyva. Cvenma<br />

rusma kolegebma, tradiciulad, sakmaod uxerxul mdgomareobaSi Caiyenes<br />

Tavi, Tu ratom, amaze saubrisagan Tavs Sevikaveb. maT qalbatonma ninom Zalze<br />

konkretuli da amomwuravi pasuxebi gasca. danarCeni delegaciebis wevrTa<br />

kiTxvebi, ZiriTadad saqarTveloSi mimdinare procesebs _ e.w. `gayinul~<br />

konfliqtebs exeboda. ismoda kiTxva, rodis SevZlebT MAP­ze gadasvlas.<br />

Cveni varaudiT es procesi erTi welze met xans ar gaiweleba, wevrobis<br />

samoqmedo gegmaze gadasvla SesaZlebelia welsac, magram ara ugvianes 2008<br />

wlisa. Cven teqnikurad mzad varT, rom daaxloebis procesi Seuqcevadi<br />

gaxdes. Tumca aqve aRvniSnav, reformebs seriozuli sabiujeto xarjebi<br />

sWirdeba. amaze xSirad vsaubrobT ucxoel partniorebTan. saqarTvelos<br />

moqalaqeebma unda dainaxon, rom procesi win midis da Seuqcevadi xdeba.


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

k o m e n t a r i<br />

unikaluri SesaZlebloba<br />

daviT gamyreliZe _<br />

fraqcia `memarjvene<br />

opoziciis~ Tavmjdomare<br />

2007 wlis maisSi portugaliaSi gamarTuli natos saparlamento asam­<br />

bleis sxdoma mniSvnelovani iyo saqarTvelosaTvis. saqarTvelodan,<br />

garda asambleis mudmivmoqmedi delegaciis wevrebisa, sesias parlamen­<br />

tis farTo warmomadgenloba eswreboda. politikuri TvalsazrisiT<br />

kargad gamovida qalbatoni nino burjanaZe.<br />

oficialur Sexvedrebisa Tu piradi urTierTobebisas vgrZnob­<br />

diT Cveni qveynisadmi natos warmomadgenelTa seriozul mxardaWeras,<br />

igrZnoboda natos wevri qveynebis mTavrobebisa da saparlamento warmo­<br />

madgenlebis damaimedebeli keTilganwyoba. magram arsebobs erTi mTa­<br />

vari ,,magram:~ Tavad saqarTvelo ramdenad daarwmunebs saerTaSoriso<br />

Tanamegobrobas, rom mzad aris, gaxdes am didi, Zlieri ojaxis sruluf­<br />

lebiani wevri. es suliskveTeba aSkarad gamoixata natos generaluri mdiv­<br />

nis sxeferis gamosvlaSi: nato mzad aris, kari gauRos saqarTvelos,<br />

oRond Tavad saqarTvelo unda mivides am karamde, rogorc demokra­<br />

tiuli qveyana, sadac daculi iqneba adamianis, sicocxlisa da sakuTrebis<br />

uflebebi, sityvisa da gamoxatvis Tavisufleba, iarsebebs konfliqtebis<br />

mSvidobiani mogvarebis Tanmimdevruli xedva da samoqmedo programa,<br />

qveynis biujeti natos standartebis Sesabamisi da gamWvirvale iqneba, Catar­<br />

deba demokratiuli arCevnebi da, rac mTavaria, iarsebebs damoukidebeli<br />

sasamarTlo sistema.<br />

amis gaTvaliswinebiT, dRes saqarTvelos aqvs unikaluri Sansi realu­<br />

ri reformebis gziT ganaxorcielos strategiuli mizani. amitom Cvenma<br />

qveyanam es SesaZlebloba ar unda dakargos.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

21<br />

2007<br />

`ucxoeli damnaSaveebi rom<br />

daviWiroT, amisaTvis maTi<br />

qveyana natoSi Sesvlis<br />

gancxadebas unda akeTebdes?<br />

saqarTveloSi radikaluri<br />

opoziciac ki acxadebs:<br />

iviwyeben politikur<br />

dapirispirebas da erTiandebian<br />

xelisuflebasTan roca<br />

qveyanas safrTxe emuqreba.<br />

e.i. qarTvelebi ruseTis<br />

xelisuflebis qmedebebs<br />

mTeli qveynis winaaRmdeg<br />

mimarTul safrTxed aRiqvamen.<br />

Tqven es gindodaT?! es aris<br />

politika?!~<br />

matvei ganapolski<br />

Jurnalisti<br />

`ra Tqma unda, xalxma Tavad<br />

unda miiRos gadawyvetileba,<br />

magram vfiqrob, 2009 wels<br />

es gadawyvetileba miRebuli<br />

iqneba.~<br />

iap de hoop sxeferi<br />

natos generaluri mdivani<br />

`nato-s Tavisi mowinave<br />

Zalebi Cvens saxelmwifo<br />

sazRvrebTan gadahyavs...naTelia,<br />

rom nato-s gafarToebas<br />

aranairi kavSiri ar aqvs<br />

Tavad aliansis modernizaciasa<br />

da evropaSi usafrTxoebis<br />

uzrunvelyofasTan,<br />

piriqiT, es seriozuli<br />

maprovocirebeli faqtoria,<br />

romelic urTierTndobis<br />

xarisxs amcirebs... Cven gvaqvs<br />

samarTliani ufleba vikiTxoT<br />

vis winaaRmdeg aris mimarTuli<br />

es gafarToeba?!~<br />

vladimer putini<br />

ruseTis federaciis<br />

prezidenti


2007<br />

brius jorji _<br />

gaerTianebuli<br />

samefos delegaciis<br />

xelmZRvaneli natos<br />

saparlamento<br />

asambleaSi<br />

weli<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

22 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

natos saparlamento asambleis<br />

rouz-rosis 65-e seminari<br />

Tbilisi 19-21.04.07<br />

saqarTvelos parlamentTan TanamSromlobiT, saqarTveloSi meored<br />

gaimarTa natos saparlamento asambleis rouz­rosis 65­e seminari saxelwodebiT:<br />

`saqarTvelo evroatlantikuri integraciis gzaze.~ masSi<br />

monawileobdnen natos saparlamento asambleis biuros wevrebi, mowveuli<br />

stumrebi, sakanonmdeblo da aRmasrulebeli xelisuflebis warmomadgenlebi.<br />

rouz­rosis programa _ partniorobisa da TanamSromlobisaTvis _<br />

natos saparlamento asambleis muSaobis umniSvnelovanesi nawilia, romlis<br />

mizania partnior qveynebs daexmaros politikuri da ekonomikuri<br />

reformebis warmatebiT ganxorcielebaSi.<br />

seminarze misasalmebeli sityviT gamovidnen: saqarTvelos prezidenti<br />

mixeil saakaSvili, saqarTvelos parlamentis Tavmjdomare nino burjanaZe<br />

da natos saparlamento asambleis prezidenti xose lelo.<br />

seminaris gaxsnaze saqarTvelos parlamentis Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />

ganacxada: `CvenTvis didi pativia aseTi mniSvnelovani seminaris<br />

maspinZloba. es faqti kidev erTxel xazs usvams saqarTvelosa da natos<br />

mWidro TanamSromlobis mniSvnelobasa da Cveni urTierTobebis Semdgom<br />

perspeqtivebs~<br />

nino burjanaZis gancxadebiT, nato usafrTxoebisa da stabilurobis<br />

garantia da, rac yvelaze mniSvnelovania, es organizacia dafuZnebulia<br />

demokratiuli principebis Seuqcevadobaze, romlebic saqarTvelosTvis<br />

mTavar faseulobas warmoadgens.<br />

saqarTvelos prezidentis mixeil saakaSvilis gancxadebiT, saqarTvelo<br />

unda gaxdes natos wevri, radgan es aris misi bunebrivi adgili: `saqar­<br />

Tvelos mimarT mxardaWera izrdeba. Cven veliT dadebiT gadawyvetilebas,<br />

raTa saqarTvelo uaxloesi erTi wlis ganmavlobaSi iqces natos<br />

wevrobis realur kandidatad. am procesSi parlamentis roli metad<br />

mniSvnelovania.~<br />

saqarTvelos prezidentma regionSi arsebul konfliqtebze isaubra:<br />

TbilisSi rouz-rosis 65-e seminari nayofierad mimdinareobs,<br />

risTvisac seminaris monawileebi am RonisZiebis organizatorebis<br />

madlierni varT. qarTul mxares unari Seswevs mkafiod<br />

Camoayalibos sakuTari pozicia da saerTaSoriso sazogadoebas<br />

naTlad gaacnos saxelmwifos mTavari prioritetebi da samomavlo<br />

miznebi. Tbilisis seminars, motivaciis TvalsazrisiT, Tqveni<br />

qveynisTvis udidesi mniSvneloba aqvs. vimedovneb, saqarTvelo<br />

warmatebiT gaagrZelebs arCeul kurss da SeZlebs arsebuli<br />

amocanebis gadaWras.<br />

piradad Cemi survilia, axlo momavalSi, Tqveni qveyana natos<br />

wevrad vixilo. garda im sargeblisa, romelsac saqarTvelo<br />

natoSi gawevrianebiT miiRebs, is Tavad Seitans mniSvnelovan<br />

wvlils aliansis saqmianobaSi. am gancxadebis safuZveli Tqveni<br />

qveynis msoflios cxel wertilebSi saerTaSoriso operaciebSi<br />

monawileoba da warmatebuli partniorobaa.


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

`saqarTvelo mzad aris, xeli gauwodos yvelas, visac konfliqtebis mSvi­<br />

dobiani gziT mogvareba surs.~<br />

natos saparlamento asambleis prezidentma xose lelom xazi gausva<br />

saqarTvelos mier evrointegraciis procesSi miRweul progress da isaubra<br />

Cveni qveynis nakisri valdebulebebis warmatebiT ganxorcielebaze. man imedi<br />

gamoTqva, rom aRniSnuli seminari xels Seuwyobs saqarTvelosa da mTlianad<br />

regionSi demokratiuli procesebis Seuqcevadobasa da stabilurobas.<br />

latviis sagareo saqmeTa ministris artis pabriqsis gancxadebiT, saqar­<br />

Tvelom mokle droSi umniSvnelovanesi reformebi gaatara da demok­<br />

ratiuli, stabiluri qveyana gaxda: `latvia yovelTvis mxars dauWers saqarTvelos<br />

evroatlantikur sivrceSi gawevrianebas, saqarTvelo ara<br />

mxolod natos, aramed evrokavSiris wevric unda gaxdes.~<br />

strategiul kvlevaTa saerTaSoriso institutis warmomadgenelma<br />

oqsana antonenkom samxreT kavkasiaSi usafrTxoebis sakiTxebsa da am regionSi<br />

saqarTvelos strategiul mniSvnelobaze gaamaxvila yuradReba:<br />

`saqarTvelo aris evroatlantikuri sazogadoebis nawili da, adre Tu<br />

gvian, is aucileblad gaxdeba misi srulfasovani wevri. Cven veTanxmebiT<br />

mosazrebas _ saqarTvelos integraciis sakiTxi droulia da is misabaZi<br />

magaliTia regionis sxva qveynebisaTvis.~<br />

saqarTvelos evroatlantikur aliansSi integraciis sakiTxebze isaubra<br />

saqarTvelos sagareo saqmeTa ministrma gela beJuaSvilma: `saqarTvelo<br />

wlebis ganmavlobaSi pozitiurad TanamSromlobda natos saparlamento<br />

asambleasTan da saamayoa is faqti, rom saqarTvelo erTiani<br />

evropuli sazogadoebis integraciis sakiTxSi mTel regionSi demokratiuli<br />

ganviTarebis simboloa. Cven davadeqiT natosken integraciis gzas<br />

da mzad varT, gavagrZeloT am gzaze svla, miuxedavad im dabrkolebebisa,<br />

romlebic Cvens qveyanas xvdeba. saqarTvelo mzadaa, monawileoba miiRos<br />

natos egidiT gamarTul yvela samSvidobo misiaSi. qarTuli samxedro<br />

batalionebi ukve kosovosa da avRaneTSi imyofebian, rac garkveuli kontribuciaa<br />

natoSi integraciisaTvis.~<br />

seminarze moxsenebiT gamovida ruseTis federaciis sagareo saqmeTa<br />

saministros dsT­is qveynebis meoTxe departamentis direqtori andrei<br />

kelini. man ruseTis federaciisa da samxreT kavkasiis qveynebis urTier­<br />

es seminari saerTaSoriso Tanamegobrobis mier saqarTvelos<br />

natoSi gawevrianebis mxardaWeris kidev erTi dasturia. am<br />

procesebSi parlamentis rolsa da parlamentarTa pozicias<br />

gadamwyveti mniSvneloba aqvs. seminarze Cven saSualeba mogveca<br />

mkafiod dagvefiqsirebina sakuTari poziciebi. aSkaraa, saqarTvelo<br />

garkveuli periodis Semdeg natoSi gawevrianebis samoqmedo gegmas<br />

miiRebs da Semdeg natos wevri gaxdeba.<br />

moxaruli var, rom am seminaris Catareba saqarTveloSi tradiciad<br />

iqca da sruliad gansxvavebul Temebze vsaubrobT. pirvel seminarze<br />

saqarTvelos natoSi gawevrianebaze saubars SeiZleboda nawilobriv<br />

ironia gamoewvai, Tumca am sakiTxis prioritetulobze miniSnebebi<br />

maSinac arsebobda. axla ki, Cveni qveynis aliansSi gawevrianebis<br />

perspeqtivis gaTvaliswinebiT, saubaria saqarTvelos saxelmwifo<br />

institutebis natosa da evrokavSiris standartebTan miaxloebaze.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

23<br />

2007<br />

giorgi baramiZe _<br />

saxelmwifo ministri<br />

evropul da<br />

evroatlantikur<br />

struqturebSi<br />

integraciis sakiTxebSi,<br />

vice­premieri


2007<br />

nika rurua _<br />

parlamentis wevri<br />

weli<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

Tobebze isaubra da aRniSna: `ruseTi eswrafvis keTilmezobluri ur­<br />

TierTobebi iqonios Tavis samxreTel mezoblebTan. ruseT­azerbaijanis<br />

urTierTobebSi axali etapi daiwyo, rac gulisxmobs Tanaswor da<br />

keTilmezoblur urTierTobebs, somxeTi yovelTvis iyo da rCeba ruseTis<br />

partnior saxelmwifod. rac Seexeba saqarTvelos, vcdilobT,<br />

vipovoT recepti, romelic or qveyanas Soris urTierTobebis normalizacias<br />

Seuwyobs xels. ruseTi cdilobs saqarTvelosTan urTierTobebis<br />

gaumjobesebas, razec ruseTis elCis dabrunebac metyvelebs, magram am<br />

procesSi marto ruseTis Zalisxmeva sakmarisi ar aris.~ andrei kelinis<br />

gamosvlis Semdeg seminarze debatebi gaimarTa. ruseTis warmomadgenelma<br />

misTvis bevr usiamovno kiTxvas upasuxa.<br />

natos saparlamento seminaris meore dRis dilis sxdomas natos saparlamento<br />

asambleaSi gaerTianebuli samefos delegaciis xelmZRvaneli<br />

brus jorji uZRveboda. sxdoma evrokavSirsa da natosTan samxreT kavkasiis<br />

urTierTobebs daeTmo.<br />

moxsenebiT gamovida giorgi baramiZe _ saqarTvelos saxelmwifo ministri<br />

evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxeb­<br />

Si. man mokled mimoixila `vardebis revoluciis~ Semdeg, 2003 wlidan,<br />

saqarTveloSi ganxorcielebuli politikuri da ekonomikuri procesebi:<br />

`saqarTveloSi reformebis Sedegad aSkaraa biznesgaremos gaumjobeseba,<br />

liberalizebuli savaWro reJimisa da korufciis aRmofxvris mniSvnelovani<br />

Sedegebi, aseve sasamarTlo sistemebis transformireba da<br />

evrostandartebis Sesabamisi rekonstruqcia.~ momxsenebelma yuradReba<br />

gaamaxvila saqarTvelos evropul sazogadoebasTan integraciis sakiTxze:<br />

saqarTvelo istoriulad da kulturulad yovelTvis miiswrafoda<br />

evropisken da dRes Tavisi survilis realizebis didi SesaZlebloba<br />

aqvs. integraciisTvis aRebuli valdebulebebis Sesruleba saqarTvelos<br />

ganzraxvis demonstrirebaa da igi mzadaa, Tavisi wvlili Seitanos saer­<br />

TaSoriso usafrTxoebis sferoSi... `mwams, rom saqarTveloSi male<br />

dasruldeba demokratiul principebze dafuZnebuli Ria sazogadoebis<br />

formireba. saerTaSoriso sazogadoeba ki kvlavac mxars dauWers<br />

saqarTvelos demokratiuli ganviTarebis miswrafebebs.~<br />

saqarTvelos strategiul mizanze _ evroatlantikur aliansTan integraciaze<br />

_ isaubra saqarTvelos Tavdacvis ministris moadgilem baTu<br />

quTeliam: `qveyanaSi ganviTarebuli reformebis kursi, pirvel rigSi, saxelmwifo<br />

keTildReobiskenaa mimarTuli da ara romelime saerTaSoriso<br />

organizaciis saameblad. saqarTvelom Riad ganacxada Tavisi survili<br />

da igi etapobrivad, nabij­nabij, cdilobs Tavisi miznis realizacias.~<br />

natos saparlamento asambleis rouz-rosis 65-e seminari kargi<br />

SesaZleblobaa saqarTvelosTvis yvela saWirboroto Temisa Tu<br />

problemis gansaxilvelad. TavisTavad saqarTveloSi esoden<br />

mniSvnelovani seminaris Catareba aSkara politikuri mxardaWeris<br />

gamoxatvaa saerTaSoriso sazogadoebis mxridan. saqarTvelom<br />

seriozul winsvlas miaRwia sxvadasxva sferoSi, maT Soris,<br />

natoSi integraciis mimarTulebiT. natos saparlamento asambleis<br />

prezidentis gancxadebiT, natos wevri qveynebis saparlamento<br />

delegaciebi absolutur mxardaWeras gamoxataven saqarTvelos<br />

aliansSi gawevrianebasTan dakavSirebiT.<br />

24 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

`natos saparlamento asambleis seminaris TbilisSi Catareba imas ni­<br />

Snavs, rom natos aq unda yofna!~ _ ganacxada natos partniorobis direq­<br />

toratis wevrma jeims makeim. misi gancxadebiT, dawyebulia dialogi natosa<br />

da saqarTvelos Soris da am dialogisas unda mogvardes saqarTvelos<br />

integraciisTvis aucilebeli yvela sakiTxi. …`veravin daadebs vetos<br />

saqarTvelos survils, iyos aliansis wevri... saqarTvelo dgas natosTan<br />

integraciis gzaze da, miuxedavad imisa, rom jer ar aris TariRi cno­<br />

bili, gawevrianeba ueWvelia.~<br />

seminaris mesame sxdoma afxazeTis da samxreT oseTis konfliqtebs<br />

daeTmo. konfliqtebis daregulirebis sakiTxebSi saxelmwifo minis­<br />

tris moadgilem giorgi kalaZem saqarTvelos mxridan konfliqtebis<br />

mSvidobiani mogvarebis survilze isaubra.<br />

delegaciis wevrebma da monawileebma _ saqarTveloSi gaeros gener­<br />

aluri mdivnis specialuri warmomadgenlis politikuri mrCevelis aTa­<br />

nas baltovisa da saqarTveloSi euTos misiis xelmZRvanelis roi rivma­<br />

sagan _ detaluri informacia miiRes konfliqtur zonebSi gaerosa da<br />

euTos misiebis muSaobis Sesaxeb.<br />

natos saparlamento seminaris bolo sesia saqarTveloSi politiku­<br />

ri da ekonomikuri reformebis gardamavali periodis ganxilvas dae­<br />

Tmo. mas natos saparlamento asambleaSi saqarTvelos delegaciis wevri<br />

irakli qavTaraZe uZRveboda. ZiriTadi moxseneba saqarTvelos eko­<br />

nomikuri ganviTarebis ministrma giorgi arvelaZem gaakeTa. ministrma<br />

paralelebi gaavlo `vardebis revoluciamdel~ saqarTvelosa da dRes<br />

arsebul viTarebas Soris: `saqarTvelos yvela moiazrebda Seumdgar<br />

saxelmwifod, dRes ki gvaqvs mkafiod Camoyalibebuli demokratiuli<br />

saxelmwifo liberaluri ekonomikuri politikiTa da erTiani evropu­<br />

li ojaxis wevrobis surviliT.~ radikaluri reformebis, ekonomikuri<br />

reabilitaciisa da korufciis winaaRmdeg brZolis mxriv, saqarTvelo<br />

msoflio bankma nomer pirvel qveynad daasaxela. es saqarTvelos ufro<br />

mimzidvels xdis ucxoeli investorebisTvis.<br />

ministrma ruseTTan urTierTobebzec isaubra: ruseTis mxridan<br />

sazRvrebis Caketvisa da eqsport­importis akrZalvis miuxedavad, saqar­<br />

Tvelom SeinarCuna ekonomikuri stabiluroba da moaxerxa axali baz­<br />

rebis aTviseba _ `saqarTvelos mTavroba amuSavebs da axorcielebs<br />

saerTaSoriso proeqtebs, maT Soris aRsaniSnavia baqo­Tbilisi­yar­<br />

sis sarkinigzo magistralis mSenebloba, romlis dasrulebis Semdeg<br />

saqarTvelo SeZlebs evropis sarkinigzo qselTan dakavSirebas, damate­<br />

biTi tvirTbrunvisa da kapitalis mobilizebas~.<br />

saqarTveloSi ekonomikuri maCveneblebi mimoixila TbilisSi saer­<br />

TaSoriso savaluto fondis warmomadgenelma robert kristiansen­<br />

ma: miuxedavad ekonomikuri maCveneblebis gaumjobesebisa da makrosta­<br />

bilurobis zomieri ganviTarebisa, saqarTvelos ekonomikaSi kvlav<br />

igrZnoba garkveuli resursebis nakleboba. kristiansenma qveyanaSi in­<br />

flaciis gamomwvev mizezebzec isaubra da aRniSna: inflaciis ZiriTadi<br />

mizezi fiskaluri deficitia, Tumca mTavrobis mier inflaciis damor­<br />

Cileba da kontroli pozitiuri maCvenebelia.<br />

natos saparlamento asambleis rouz­rosis 65­e samdRiani seminaris<br />

monawileebma madloba gadauxades qarTul mxares saintereso da infor­<br />

maciuli forumis organizebisTvis da momavalSi msgavs RonisZiebebSi<br />

monawileobis survili gamoTqves.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

2<br />

2007


samxedro<br />

reforma


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

jari sakontraqto sistemaze jer ver<br />

gadava<br />

samxedro reformis erT­erTi mniSvnelovani amocana profesiuli<br />

armiis Seqmnaa.<br />

saqarTveloSi Tanamedrove samxedro xelovnebis standartebi mkvid­<br />

rdeba. jarSi samsaxuri nel­nela popularuli xdeba, realurad procesi<br />

2003 wlidan daiwyo.<br />

saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebi sakontraqto sistemaze aucileb-<br />

lad gadava, magram konkretuli TariRi gansazRvruli ar aris.<br />

saamisod saWiroa gvyavdes profesiul armiaSi samsaxuris msurvelTa<br />

garkveuli raodenoba, isini vinc am saqmes profesiad gaixdis.<br />

saqarTvelos SeiaraRebul ZalebSi 26 aTasi jariskacia. 70% sakontraq­<br />

to samsaxurSia, 30% _ wvevamdelia. jerjerobiT, mTlianad sakontraqto<br />

samsaxurze ver gadavalT, radgan Seuvsebeli adgilebi dagvrCeba. poten­<br />

ciurad, SesaZlebelia Zalian bevri axalgazrda movides. am etapze, Tu<br />

savaldebulo samsaxurs gavauqmebT, gaCndeba vakuumi, rac ar Sedis Cvens<br />

saxelmwifo interesebSi.<br />

kargia, rom gvyavs rezervistebi, magram rezervi profesiuli ja­<br />

ris damxmare Zalaa. es nebismieri adamianis samoqalaqo valdebulebaa.<br />

rezervistebiT profesiuli jari ver Seiqmneba _ maTi gawveva xdeba weli­<br />

wadSi erTxel an orjer, 18 dRiT.<br />

k o m e n t a r i<br />

saubroben saqarTvelos natoSi integraciasa da standartebis Sesru­<br />

lebaze. yvela qveyana Tavis samxedro struqturas TviTon adgens. nato ki<br />

mxolod saukeTeso gamocdil variantebs sTavazobs. natos developerul<br />

qveynebSi profesiuli jaria, magram zogierT qveyanaSi aris gawvevis<br />

sistema.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

27<br />

2007<br />

nika rurua _<br />

saqarTvelos parlamentis Tavdacvisa da<br />

uSiSroebis komitetis Tavmjdomaris<br />

moadgile<br />

fraqcia `nacionaluri moZraoba _<br />

demokratebi~


2007<br />

weli<br />

`sabrZolo gamocdileba<br />

aris Cveni mTavari Zala,<br />

roca fizikurad sustma<br />

SeiZleba daamarcxos Zlieri,<br />

usamarTlo da mCagvreli<br />

Zala. Cveni mTavari amocana<br />

imaSia, rom mudmivad<br />

daveufloT iniciativebs,<br />

amitom arasodes ar unda<br />

CavjdeT mowinaaRmdegis<br />

gegmaSi, droSi, taqtikur<br />

gaTvlebsa da strategiaSi. mas<br />

unda vupasuxoT Wkviani da<br />

gaazrebuli manevriT.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

`axali Taoba~<br />

`rezervistTa rigebSi<br />

aTasobiT adamiani gadis<br />

momzadebas. moxaruli var,<br />

rom maTi momzadebis donem<br />

da raodenobam yvelaze<br />

optimistur molodinsac ki<br />

gadaaWarba.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

MAP­i kompleqsuri reformaa. mas konkretulad saqarTvelosTvis<br />

daadgens nato da jarSi gawvevasTan amas aranairi kavSiri ar aqvs. indi­<br />

vidualuri partniorobis samoqmedo gegma saqarTvelom Seadgina da<br />

natom daamtkica. MAP­s ukve nato SeimuSavebs.<br />

saqarTvelos natoSi integraciis konkretuli TariRi ucnobia.<br />

yvelafers vakeTebT am procesis dasaCqareblad, magram, albaT, ramden­<br />

ime weli mainc dagvWirdeba. gvinda, natos wevrobis samoqmedo gegmaze<br />

2009 wels gadavideT. bevri qveyana mas eqvs­Svid wels andomebs. saqarTve­<br />

los amdeni xani ar dasWirdeba, radgan teqnikuri maCveneblebiT Tu<br />

vimsjelebT, ukve vimsaxurebT MAP­Si gawevrianebas. magram bolo gad­<br />

awyvetileba mainc politikuri iqneba, romelic natos wevrma 26 qveyanam<br />

unda miiRos, erTic rom iyos winaaRmdegi, ver gavwevriandebiT. amitom<br />

samuSao Zalian bevria, rogorc diplomatiur, aseve teqnikur doneze.<br />

2 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

k o m e n t a r i<br />

qveynis usafrTxoebis garanti<br />

samxedro reforma iTvaliswinebs natos standartebis Sesabamisi<br />

armiis Seqmnas. arsebobs mTlianad sakontraqto sistemaze gadasvlis<br />

konkretuli gegma, romelic dafuZnebulia ara jariskacebis raodeno­<br />

baze, aramed xarisxsa da motivaciaze. uqmdeba savaldebulo samxedro<br />

samsaxuri da gawvevis instituti.<br />

Zalian mniSvnelovania kanoni sarezervo samsaxuris Sesaxeb _<br />

saqarTvelos moqalaqe, 27­dan 40 wlamde, valdebulia, gaiaros samxe­<br />

dro momzadeba, radgan sakontraqto jarSi yvela ar wava, qveyanas aucile­<br />

blad sWirdeba rezervi. rezervistebi iswavlian iaraRis xmarebis ele­<br />

mentarul wesebs, Seasruleben sxvadasxva tipis davalebasa da amocanas:<br />

patrulireba, Senobis dacva da a.S.<br />

daviT kirkitaZe _<br />

fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebis~<br />

Tavmjdomaris moadgile


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

Zalian male kontraqtorebs daeniSnebaT maRali xelfasi, eqnebaT<br />

dazRveva da samxedro samsaxuris saukeTeso pirobebi. saqarTvelos Sei­<br />

araRebuli Zalebi uzrunvelyofen qveynis usafrTxoebis dacvas.<br />

Tamamad SeiZleba iTqvas, rom aRmosavleT evropaSi jaris erT-erTi<br />

saukeTeso nawili gvyavs.<br />

amis dasturia ara mxolod qveynis Sida qmedebebi (aRlumebi Tu sxva­<br />

dasxva RonisZieba), aramed qarTveli jariskacebis monawileoba saerTa­<br />

Soriso samxedro operaciebSi. swored aseTia ucxoeli samxedro eqs­<br />

pertebis Sefaseba.<br />

MAP­is Sesrulebis Semdeg erTi nabijiRa rCeba natoSi integraciamde.<br />

vfiqrob, am xelisuflebis dros saqarTvelo aucileblad gaxdeba na­<br />

tos wevri qveyana.<br />

k o m e n t a r i<br />

natos standarti _ sakontraqto sistema<br />

samxedro reforma natos standartebis moTxovnebma ganapiroba:<br />

aliansis wevri an wevrobis kandidati qveynebi, rekrutirebis, anu saval­<br />

debulo gawvevis sistemidan sakontraqto sistemaze unda gadavidnen.<br />

saqarTveloSic nel­nela unda Seiqmnas am standartebis Sesabamisi pro­<br />

fesiuli armia. es qveynisaTvis wingadadgmuli nabiji iqneba. savaldebu­<br />

lo gawvevis sistemam Tavisi dro moWama, Tumca es ar niSnavs, ar gvyavdes<br />

rezervistebi. paralelurad aucilebelia, moqmedebdes rezervistTa gaw­<br />

vevis sistema, radgan yvela qveyanaSi igi efeqturad muSaobs.<br />

saqarTvelo 2010 wlisaTvis mTlianad gadava gawvevis profesiul<br />

sistemaze. albaT am droisaTvis ukve natos wevri qveyanac viqnebiT. 2011­<br />

2012 wlebisTvis yvela valdebuleba unda Sesruldes da gvyavdes mcire,<br />

mobiluri, umaRles doneze gawvrTnili, kargad ekipirebuli da SeiaraR­<br />

ebuli profesiuli armia, romelsac, SeiaraRebisa Tu materialuri saSu­<br />

alebebis mxriv, eqneba umaRlesi donis uwyveti momarageba.<br />

giorgi cagareiSvili _<br />

fraqcia `mrewvelebi~<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

2<br />

2007<br />

`dRes gvaqvs gansakuTrebuli<br />

pativi da privilegia,<br />

SegviZlia viyoT Zlierebi<br />

da davicvaT damoukidebeli<br />

saqarTvelo, vizrunoT<br />

mis usafrTxoebasa da<br />

keTildReobaze~.<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

`axali Taoba~<br />

`vafaseb saqarTvelos<br />

xelisuflebis gadawyvetilebas<br />

eraySi samxedro kontingentis<br />

gazrdis Sesaxeb, minda<br />

qarTvelebma icodnen, rom<br />

amerika maTi madlieria.~<br />

jorj buSi<br />

aSS-s prezidenti<br />

medianiusi<br />

`gvinda mTel msoflios<br />

vaCvenoT, rom qarTvelebi<br />

arasodes arsaidan ar<br />

gaiqcevian yvelaze rTul<br />

situaciaSic ki, Cven ara<br />

mxolod SevinarCunebT, aramed<br />

gavzrdiT Cvens samxedro<br />

monawileobas eraySi.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

`axali Taoba~<br />

`sasiamovno iyo qarTvel<br />

samxedroebTan muSaoba.<br />

Tqveni jariskacebi Zalian<br />

disciplinirebulebi arian,<br />

bevrs muSaoben da swrafad<br />

iTviseben.~<br />

qreg jonsi<br />

amerikul instruqtorTa<br />

meTauri<br />

`axali Taoba~


2007<br />

weli<br />

`saqarTvelos SeiaraRebuli<br />

Zalebis misia qveynis<br />

teritoriuli mTlianobis<br />

aRdgenaa, rasac saqarTvelo<br />

uaxloes momavalSi<br />

aucileblad Seasrulebs.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

saqarTvelo evropaSi Cveulebrivi SeiaraRebis xelSekrulebis monaw­<br />

ilea. SeiaraRebis yvela saxeobasa da raodenobaSi _ sahaero, javSante­<br />

qnika, cocxali Zala _ Cveni kvota gvaqvs. amitom saqarTvelos ar SeuZlia,<br />

hyavdes usazRvrod didi armia. arsebobs Sida da gare safrTxeebi,<br />

miuxedavad amisa, Cveni armia ar unda aRematebodes 25­27 aTas jariskacs.<br />

raodenobis CarCoebSi moqceva Semakavebeli faqtoria. mcirericxovani<br />

jari qveynisa da sazogadoebis demilitarizaciaze metyvelebs. ra Tqma<br />

unda, sakontraqto jarSi mxolod kargi fizikuri monacemebisa da unaris<br />

adamianebi wavlen.<br />

samwuxarod, mimdinare samxedro reformas xarvezebic axlavs _<br />

Tanxebis xarjvis gaumWvirvaloba. sazogadoebas ufleba aqvs, icodes,<br />

raSi ixarjeba Tavdacvis sferosaTvis gamoyofili milionobiT lari.<br />

bolo wlebSi samxedro biujeti daaxloebiT 957 milioni laria, xarjviTi<br />

nawilis 25% gamoyofilia jarisTvis. msgavsi gadanawileba arc<br />

erT qveyanas ar aqvs, maT Soris, arc ruseTs, CineTsa Tu amerikas.<br />

opoziciam am xarjebze ara Tu samoqalaqo, sadeputato kontrolic<br />

ki ver ganaxorciela, radganac ndobis jgufSi Cveni warmomadgeneli ar<br />

gvyavs. warvadgineT batoni daviT gamyreliZis kandidatura, magram umravlesobam<br />

mis damtkicebaze uari ganacxada, sxva kandidats ki principulad<br />

ar SevTavazebT, radgan maT ara aqvT ufleba, gvikarnaxon, opoziciidan<br />

vin unda iyos ndobis jgufSi. opoziciasa da sazogadoebas ufleba aqvs,<br />

icodes, rogor ixarjeba gamoyofili Tanxebi da rogori momzadebuli<br />

jari gvyavs. aseTi gziT ar daCqardeba saqarTvelos natoSi integracia,<br />

radgan natos samxedro xarjebis samoqalaqo kontroli umaRles donezea<br />

ayvanili.<br />

kargia, Tu reformis ganxorcielebisas Cvens SeniSvnebs gaiTvaliswineben<br />

da xarvezebi gamoswordeba.<br />

30 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

sakontraqto jari aucilebelia<br />

andro barnovi _<br />

eqsperti, konfliqtologi<br />

samxedro reforma optimaluri sakanonmdeblo bazis _ standartu­<br />

li dokumentis momzadebiT iwyeba: erovnuli samxedro strategia, stra­<br />

tegiuli mimoxilva, ministris koncefcia da a.S.<br />

saqarTveloSi wlebis ganmavlobaSi amis politikuri neba ar arsebob­<br />

da. dResdReobiT problema mogvarda.<br />

natos StabbinaSi ukve wardgenilia Cveni Tavdacvis strategiuli mi­<br />

moxilva, es dokumenti Sejerdeba da uaxloes momavalSi saboloo saxiT<br />

Camoyalibdeba.<br />

aseve mniSvnelovania strategiul miznebTan reformis Sesabamisoba.<br />

reformiT gansazRvrulia SeiaraRebuli Zalebisa da Sinagan saqmeTa<br />

saministros roli. umTavresi xarvezi: gauTvaliswinebelia samxedro<br />

moqmedebebis sruliad gansxvavebuli sfero _ jaris gawvrTna urbanuli<br />

brZolebisaTvis. Cvens jars SeiZleba mouwios samxedro moqmedebebi iseT<br />

adgilas, romlisTvisac urbanul brZolebs Zalian didi mniSvneloba<br />

eqneba. cnobilia aseTi tipis brZolis xuTi done: miwisqveSa infrastruq­<br />

tura, xmeleTi, interieri, saxuravebi da ca. Cveni reformis mixedviT ki<br />

mxolod sami donea gansazRvruli: xmeleTi, wyali da ca. samxedro moq­<br />

medebebis urbanuli meTodis efeqtianoba CeCneTis omis dros gamoCnda<br />

_ CeCnebma rusebs mTlianad gaunadgures javSanteqnika.<br />

saqarTvelos natoSi integracia surs. Crdiloatlantikuri aliansis<br />

kriteriumebiT sameTauro sakontrolo sistema da SeiaraReba mis<br />

moTxovnebs unda Seesabamebodes.<br />

SeiaraRebaSi saqarTvelos problemebi jer kidev aqvs _ teqnikis didi<br />

nawili ar Seesabameba natos standartebs. samxedro rezervs ganaxleba<br />

sWirdeba, arada Tavdacvis biujetma miliards miaRwia. bevri ram keTdeba:<br />

jari ikvebeba, normalurad acvia, aqvs damatebiTi SeiaraReba, viTardeba<br />

infrastruqtura. fuli ixarjeba, magram ramdenad miznobrivad da efeqturad,<br />

amas konkretuli cifrebi da monacemebi sWirdeba, amitom xelaRe­<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

e q s p e r t i s<br />

k o m e n t a r i<br />

31<br />

2007<br />

`samxedro valdebulebisagan<br />

Tavisufldebian janmrTelobis<br />

mdgomareobis gamo samxedro<br />

samsaxurisaTvis uvargisad<br />

cnobili pirebi, isini, vinc<br />

samsaxuri sxva saxelmwifos<br />

samxedro ZalebSi gaiares da<br />

isini vinc ewevian samecniero<br />

an pedagogiur moRvaweobas<br />

da a.S. xolo Svilis SeZenis<br />

dRidan, sami wlis vadiT,<br />

samxedro samsaxuri im pirebs<br />

gadauvaddebaT, romelTac erTi<br />

Svili hyavT.~<br />

nika rurua<br />

saqarTvelos<br />

parlamentis wevri<br />

`rezonansi~<br />

`dRes saqarTveloSi arsebobs<br />

sami tipis valdebuleba:<br />

samxedro savaldebulo<br />

samsaxuri, alternatiuli<br />

SromiTi samsaxuri da<br />

savaldebulo sarezervo<br />

samsaxuri.~<br />

`savaldebulo samxedro<br />

samsaxuri unda gauqmdes,<br />

Sesabamisad Cveni<br />

SeiaraRebuli Zalebi mTlianad<br />

dakompleqtebuli iqneba<br />

sakontraqto mosamsaxureebiT.<br />

Tumca amasTanave qveyanaSi<br />

iarsebebs savaldebulo<br />

samxedro sarezervo<br />

samsaxuri.~<br />

irakli sesiaSvili<br />

eqsperti usafrTxoebis<br />

sakiTxebSi<br />

`mTeli kvira~


2007<br />

weli<br />

`Cven prezident putins<br />

madloba unda vuTxraT<br />

imisaTvis, rom man naTlad<br />

da gasagebad daamtkica, Tu<br />

ramdenad saWiroa natos<br />

gafarToeba.~<br />

karel Svarcenbergi<br />

CexeTis sagareo saqmeTa<br />

ministri<br />

`moskovi dasavleTis<br />

WeSmariti partniori ver<br />

gaxdeba, sanam misi qmedebebi<br />

dasavleTis demokratiebis<br />

sabazo faseulobebs<br />

ewinaaRmdegeba.~<br />

jon makkeini<br />

amerikeli senatori<br />

`ruseTs ar unda eSinodes<br />

Tavis sazRvrebTan aliansis<br />

miaxloebis. civi omi 1989<br />

wels dasrulda, axali civi<br />

omi Cven ar gvWirdeba~.<br />

robert geiTsi<br />

aSS-s Tavdacvis mdivani<br />

`24 saaTi~<br />

`nato-Si saqarTvelos<br />

gawevrianebisaTvis, mTavaria<br />

yvela im ZiriTadi reformis<br />

gatareba, rasac nato-Si<br />

integracia iTxovs da<br />

mougvarebeli konfliqtebi<br />

problemas veRar Seqmnian,<br />

radgan yvela dainaxavs, rogor<br />

mogvardeba es konfliqtebi<br />

natoSi gawevrianebis Semdeg.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

`SeiaraRebuli Zalebi rTuli<br />

organizmia, es aris adgili<br />

sadac adamianis Rirsebasa da<br />

sicocxles pativs scemen.<br />

amitom aseTi adamianebis<br />

pirobebis gaumjobesebisaTvis<br />

qarTuli saxelmwifo<br />

uzarmazar resurss xarjavs.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

biT verafers vityvi. kargi iqneba, Tu procesi ufro gamWvirvale gaxdeba:<br />

Tavdacva ZviradRirebuli sferoa da sazogadoebam unda icodes, raSi<br />

ixarjeba Tanxebi. dResdReobiT mTliani Sida produqciis wili Tav­<br />

dacvis danaxarjebze modis, rac msoflioSi erT­erTi yvelaze maRali<br />

maCvenebelia. saqarTvelo ar aris mdidari qveyana, amitom mniSvnelova­<br />

nia, TiToeuli TeTri miznobrivad daixarjos.<br />

kargia savaldebulodan sakontraqto sistemaze gadasvla _ jariskaci<br />

profesionali unda iyos. Tumca, qarTvel jariskacs intensiuri Sexeba<br />

aqvs mosaxleobasTan da yvelaferi, rac qveyanaSi xdeba, jaris ganwyobaze<br />

aisaxeba. mkveTrad unda gaemijnos erTmaneTs sazogadoeba da jari.<br />

samxedro samsaxuri unda iyos mimzidveli _ maRali xelfasiTa<br />

da SeRavaTebiT. ganviTarebul qveynebSi jari imdenad prestiJulia,<br />

samxedro samsaxuris gavlis Semdeg, adamians sxvadasxva socialur<br />

safexurze gza xsnili aqvs.<br />

Tu demokratiul saxelmwifoze vsaubrobT, politikuri da samxe­<br />

dro mmarTveloba unda gaimijnos: gadawyvetilebebis miRebis meqanizmma<br />

samxedro mmarTvelobidan samoqalaqoSi unda gadainacvlos da Seiqmnas<br />

samoqalaqo pirebiT dakompleqtebuli saministro.<br />

profesiul jarTan erTad aucilebelia rezervi _ moqalaqeebi gaiv­<br />

lian specialur samxedro momzadebas, magram sruli kursisaTvis Tvra­<br />

meti dRe ar kmara. sistema axalia, adaptireba da Segueba sWirdeba nel­<br />

nela vadac gaizrdeba, magram ara didi xniT, radgan rezervis logika<br />

moklevadian samsaxurs gulisxmobs. reforma jaris raodenobasac gan­<br />

sazRvravs, dResdReobiT 20­25 aTasi jariskaci gvyavs. es ar aris sakmari­<br />

si, swored amitomaa aucilebeli rezervi.<br />

Tu srulmasStabiani konfliqti warmoiSva da yvelaze uaresi scenariT<br />

ganviTarda, ra Tqma unda, 25 aTasi jariskaci sakmarisi ar iqneba, magram<br />

strategiis pirveli mizani da amocanaa mowinaaRmdege Seakavo da raR­<br />

ac periodi gaZlo. swored amas gulisxmobs samxedro Zalebis mTeli<br />

logika. strategiuli Sekaveba niSnavs _ ar dauSva Tavdasxma, Seakavo mow­<br />

inaaRmdege sanam damatebiTi ZaliT partniori qveyana dagexmareba.<br />

rac Seexeba, natoSi integracias, procesi 2009 wlisaTvis dasruldeba.<br />

32 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


saqarTvelos saxelmwifo acnobierebs, rom<br />

yofil samxreT oseTis avtonomiur olqSi konfliqtis<br />

mSvidobiani gadawyveta aris misi mogvarebis<br />

upirobo gza, aRiarebs da icavs yofili<br />

samxreT oseTis avtonomiuri olqis teritoriaze<br />

mcxovrebi yvela eTnikuri jgufis uflebebs,<br />

eswrafvis, uzrunvelyos yofili samxreT oseTis<br />

avtonomiuri olqis teritoriaze mcxovrebi yvela<br />

eTnikuri jgufis, adgilobrivi politikuri<br />

Zalisa da mTlianad adgilobrivi sazogadoebis<br />

maqsimaluri da srulfasovani monawileoba konfliqtis<br />

mogvarebis procesSi, da miznad isaxavs<br />

yvela pirobis Seqmnas yofili samxreT oseTis avtonomiuri<br />

olqisTvis saqarTvelos saxelmwifos<br />

farglebSi avtonomiuri statusis gansazRvris,<br />

misTvis farTo politikuri TviTmmarTvelobis<br />

miniWebisa da demokratiuli arCevnebis CatarebisaTvis,<br />

raTa uzrunvelyofil iqnes saqarTvelos<br />

saxelmwifoSi osi xalxis kulturuli TviTmyofadoba<br />

da regionis politikuri TviTmmarTveloba.<br />

muxli 1<br />

1. es kanoni gansazRvravs yofili samxreT oseTis<br />

avtonomiuri olqis teritoriaze droebi­<br />

Ti saxelmwifo mmarTvelobis ganxorcielebis<br />

formasa da wess am teritoriaze saqarTvelos<br />

iurisdiqciis srul aRdgenamde.<br />

2. am kanonis mizania xeli Seuwyos konfliqtis<br />

mSvidobian mogvarebas, yofili samxreT oseTis<br />

avtonomiuri olqis teritoriaze konstituciuri<br />

wesrigis aRdgenas da am teritoriaze mcxovrebi<br />

pirebisa da eTnikuri jgufebis uflebebisa da<br />

Tavisuflebebis dacvas da maTi interesebis uzrunvelyofas,<br />

yofili samxreT oseTis avtonomiuri<br />

olqisTvis avtonomiuri statusis gansazRvrisa<br />

da demokratiuli arCevnebis CatarebisaTvis Sesabamisi<br />

pirobebis Seqmnas.<br />

muxli 2<br />

yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis<br />

teritoriaze droebiT administraciul­teritoriul<br />

erTeuls saqarTvelos prezidentis wardginebiT<br />

dadgenilebiT qmnis saqarTvelos parlamenti.<br />

muxli 3<br />

1. droebiTi administraciul­teritoriuli<br />

erTeulis teritoriaze saxelmwifo mmarTvelobis<br />

ganxorcielebis uflebamosileba SeTanxmebis<br />

safuZvelze saqarTvelos prezidentma SeiZleba<br />

mianiWos adgilobrivi politikuri Zalebisa da<br />

saqarTvelos kanoni<br />

yofil samxreT oseTis avtonomiur olqSi konfliqtis mSvidobiani<br />

mogvarebisaTvis saTanado pirobebis Seqmnis Sesaxeb<br />

adgilobrivi sazogadoebis sxva warmomadgenlebs.<br />

2. droebiTi administraciul­teritoriuli<br />

erTeulis teritoriaze saxelmwifo mmarTvelobis<br />

ganxorcielebis mizniT iqmneba droebi­<br />

Ti administraciul­teritoriuli erTeulis<br />

administracia, romlis saqmianobis wesi da farglebi<br />

ganisazRvreba am kanoniTa da saqarTvelos<br />

prezidentis brZanebulebiT.<br />

muxli 4<br />

droebiTi administraciul­teritoriuli<br />

erTeulis administraciis ZiriTadi funqciebia:<br />

a) saxelmwifo mmarTvelobis ganxorcieleba<br />

delegirebuli uflebamosilebis farglebSi;<br />

b) yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqisTvis<br />

avtonomiuri statusis gansazRvrasTan<br />

dakavSirebiT molaparakebebis warmoeba;<br />

g) Tavisi kompetenciis farglebSi TanamSromloba<br />

saqarTvelos saxelmwifo organoebTan<br />

da saerTaSoriso organizaciebTan konfliqtis<br />

mSvidobiani mogvarebis mizniT Sesabamisi Ronis­<br />

Ziebebis gansaxorcieleblad;<br />

d) konfliqtis mSvidobiani mogvarebis mizniT<br />

Sesabamisi gegmebisa da proeqtebis SemuSaveba da<br />

maTi momzadebis procesSi adgilobrivi sazogadoebis<br />

monawileobis uzrunvelyofa;<br />

e) samSvidobo molaparakebebisa da samSvidobo<br />

procesebis daCqarebis mizniT sxva aucilebeli<br />

RonisZiebebis ganxorcielebisaTvis xelis Sewyoba;<br />

v) yofili samxreT oseTis avtonomiuri olqis<br />

teritoriaze mcxovrebTa Soris urTierTndobis<br />

ganmtkicebisaTvis xelis Sewyoba;<br />

z) saerTaSoriso da humanitaruli proeqtebis<br />

ganxorcielebis koordinacia;<br />

T) adgilobrivi infrastruqturis reabilitaciis<br />

xelSewyoba;<br />

i) saqarTvelos prezidentis mier gansazRvruli<br />

sxva uflebamosilebebis ganxorcieleba.<br />

muxli 5<br />

es kanoni amoqmeddes gamoqveynebisTanave.<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

mixeil saakaSvili<br />

Tbilisi,<br />

2007 wlis 13 aprili<br />

N 4625 _ Is


2007<br />

weli<br />

`dRes arsebobs kargi<br />

safuZveli imisaTvis, rom<br />

samSvidobo mimarTulebiT<br />

daiwyos moZraoba eTnikur<br />

qarTvelebs, eTnikur osebs,<br />

sxvadasxva jgufebs, sxvadasxva<br />

dasaxlebul punqtebs Soris.<br />

Cven gviwyoben provokaciebs,<br />

SeiaraRebul Tavdasxmebs,<br />

amkvidreben ukanonobas.<br />

ukanonobas Cven vupasuxebT<br />

kanonebiT, Zaladobas _<br />

samSvidobo iniciativebiT,<br />

saqarTvelos daqucmacebis<br />

logikis Tavze moxvevis<br />

mcdelobas vupasuxebT<br />

energiuli qmedebebiT.<br />

sxvadasxva eTnikuri jgufebis<br />

integracia ise unda moxdes,<br />

rom TiToeuli maTganis<br />

interesebi umaRles doneze<br />

iqnes daculi.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

34 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

k o m e n t a r i<br />

warsuli mSvidobisaTvis unda gvaxsovdes...<br />

upirveles yovlisa, saqarTvelos xelisuflebas, parlamentis Tavm­<br />

jdomares, yvela deputats madlobas movaxseneb, rom saSualeba momeca,<br />

saqarTvelos parlamentis tribunidan saqarTvelos mosaxleobisaTvis<br />

Cems mSobliur osur enaze mimemarTa.<br />

Cveni administraciis mizania, avaSenoT axali, demokratiuli,<br />

Tanasworobis principze agebuli saxelmwifo. amis garanti ki<br />

mSvidobaa, rogorc ossa da qarTvels, ise sxva erovnebis adamianebs<br />

Soris.<br />

unda vicxovroT megobrulad, mSvidobianad da vaSenoT erTiani<br />

demokratiuli saxelmwifo. qarTvelebmac da osebmac ar unda davivi­<br />

wyoT Tavsgadamxdari tragedia, Tundac imitom, rom mSvidobiani urTi­<br />

erTobisa da Tanacxovrebis gzebi gamovnaxoT da warsulis Secdomebi<br />

ar gavimeoroT. mxolod amis Semdeg SevZlebT mSvidobiani momavalis<br />

Senebas. warsulze orientirebulni, sakuTar Secdomebsa da gansacdelSi<br />

Caketilni, mSvidobian, warmatebul qveyanas ver davutovebT Cvens Svilebsa<br />

da STamomavlobas.<br />

intensiurad viTanamSromleb saqarTvelos parlamentTan. rac Seexeba<br />

prezident kokoiTs, mis mimarT Cemi damokidebuleba Zalian uaryofi­<br />

Tia. vfiqrob, ar unda wamovegoT provokaciebs da sakiTxi mSvidobiani<br />

gziT gadavwyvitoT.<br />

dimitri sanakoevi _<br />

samxreT oseTis samxareo administraciis<br />

xelmZRvaneli


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

k o m e n t a r i<br />

qarTul saxelmwifoSi integracia<br />

gardauvalia<br />

saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni `samxreT oseTSi droebiTi<br />

administraciis Seqmnis Sesaxeb.~ afxazeTisagan gansxvavebiT, romelsac hyavs<br />

legitimuri xelisufleba, am konfliqtur zonaSi konstituciurad ar ar­<br />

sebobda araviTari adgilobrivi erTeuli. kokoiTis de­faqto xelisuf­<br />

lebis mier Catarebuli nebismieri arCevnebi aralegitimuri iyo. miuxeda­<br />

vad imisa, rom sanakoevis xelisufleba, saerTaSoriso organizaciebisa<br />

da saqarTvelos xelisuflebis mxridan, ar moiazreboda kanonierad, man<br />

da misma amomrCevlebma saqarTvelos saxelmwifoSi integracia isurves.<br />

mdgomareoba Seicvala: oseTis droebiT administraciaSi gvyavs<br />

legitimuri warmomadgeneli, daiwyo osuri sazogadoebrivi azris<br />

gaTvaliswinebis procesi.<br />

SoTa malaSxia _<br />

teritoriuli mTlianobis<br />

aRdgenis sakiTxTa droebiTi<br />

saparlamento komisiis<br />

Tavmjdomare<br />

fraqcia `nacionaluri<br />

moZraoba _ demokratebi~<br />

droebiTi administracia finansdeba saxelmwifo biujetidan da saer­<br />

TaSoriso organizaciebis mier. SemuSavdeba proeqtebi da regionSi<br />

aRorZindeba ekonomika.<br />

saerTaSoriso organizaciebis mier gamoyofil Tanxebs kokoiTis xelisufleba<br />

aramiznobrivad xarjavda. amieridan dafinansdeba mxolod<br />

iseTi proeqtebi, romlebic xels Seuwyobs saqarTvelos ekonomikaSi regionis,<br />

qalaqis, soflis, Temis struqturis integracias. es Tanxebi legitimur<br />

administraciis mier miznobrivad daixarjeba.<br />

ruseTis xelisuflebis mier marTuli kokoiTis molaparakebebze<br />

daTanxmeba garTuldeba. vfiqrob, male maTTvisac SesamCnevi iqneba regionSi<br />

momxdari ekonomikuri cvlilebebi, veRar SeZleben kriminalur<br />

klanebze orientirebas da kokoiTis mTavrobaSi daiwyeba dapirispirebisa<br />

da gaxleCis procesi.<br />

sanakoevisa da qarqusovis msgavsad, osuri sazogadoebac gaiazrebs da<br />

CaerTveba am procesebSi, vinaidan maTi TviTmyofadobis SenarCunebis er­<br />

TaderTi gza, saqarTvelos ekonomikaSi integracia da qarTvelebTan er­<br />

Tad erTiani demokratiuli saxelmwifos mSeneblobaa.<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

3<br />

2007<br />

`administraciuli erTeulis<br />

marTvas ganaxorcieleben<br />

rogorc saqarTvelos<br />

aRmasrulebeli xelisuflebis<br />

warmomadgenlebi, aseve<br />

adgilobrivi mosaxleoba, maT<br />

Soris eTnikuri osebic.<br />

yvela im adamians, romelsac<br />

regionSi mSvidoba surs,<br />

mivmarTav, erTad SevqmnaT es<br />

erTeuli, Semdeg ki CavataroT<br />

demokratuli arCevnebi da<br />

statusi ganvsazRvroT.<br />

adgilobrivma eTnikurma<br />

osebma da qarTvelebma erTad<br />

unda miiRon monawileoba<br />

regionis social-ekonomikuri<br />

mdgomareobis gaumjobesebasa<br />

da samSvidobo policiuri<br />

operaciebis warmoebaSi.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti


2007<br />

weli<br />

`samSvidobo procesi daiwyo,<br />

gamoCndnen adgilobrivi<br />

sazogadoebidan aRmocenebuli<br />

Zalebi, romelTac samSvidobo<br />

dialogis survili aqvT,<br />

es yvelaferi ki kokoiTis<br />

reJims angrevs, is xom<br />

specsamsaxurebis mier Seqmnili<br />

produqtia.~<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

`msoflio Tanamegobrobam<br />

dainaxa, rom qarTuli mxare<br />

mzad iyo, eTanamSromla<br />

rogorc kokoiTTan, ise<br />

sanakoevTan. Tumca, am<br />

SeTavazebaze kokoiTis arCevani<br />

uari iyo.~<br />

nino burjanaZe<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomare<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

samSvidobo kursi intensiuri xdeba<br />

droebiTi administraciis Seqmna Cveni xelisuflebis mier adre daSvebuli<br />

Secdomebis gamosworebis mcdelobaa: 2004 wels cxinvalis regionSi<br />

iaraRi ar unda gamoeyenebina.<br />

e.w. samxreT oseTis prezidentad sanakoevis arCevac did<br />

uxerxulobas qmnida, amitom droebiTi administraciis SeqmniTa<br />

da xelmZRvanelad misi daniSvniT procesi qarTuli saxelmwifos<br />

samarTlebriv politikur sivrceSi moeqca.<br />

amJamad dimitri sanakoevi oficialuri piria, administracias gaaCnia<br />

sakuTari biujeti, legaluri saxsrebi, es Zalian kargia. proeqtis warmateba<br />

saqarTvelos xelisuflebaze, zogadad, qarTul da osur sazogadoebazea<br />

damokidebuli.<br />

konfliqtis mSvidobianad mogvarebas, bunebrivia, marto sanakoevi<br />

ver SeZlebs, radgan yofil samxreT oseTis olqs, faqtobrivad, ruse­<br />

Ti da kokoiTi akontrolebs, Cveni xelisufleba ki, am teritoriaze<br />

saqarTvelos iurisdiqciis farTod gavrcelebiT, ndobis mopovebas<br />

gegmavs _ intensiuri dialogis warmarTviT surs konfliqtis mSvidobiani<br />

mogvareba. miuxedavad imisa, rom kokoiTTan saubari Zalian rTulia,<br />

xelisuflebam yvelaferi unda gaakeTos amisaTvis. paralelurad, saer­<br />

TaSoriso Tanamegobrobis daxmarebiT, osi xalxi davarwmunoT, rom<br />

SeiaraRebuli gziT problemis gadaWras ar vapirebT: natoSi integraciis<br />

procesi praqtikulad gamoricxavs saqarTvelos xelisuflebis mxridan<br />

SeiaraRebuli gziT konfliqtis mogvarebas. marTalia, 2004 wlis zafxulis<br />

movlenebma garkveulwilad xeli SeuSala mSvidobian process, magram,<br />

rac dro gadis, samSvidobo kursi ufro intensiuri xdeba.<br />

bunebrivia, sanakoevis da kokoiTis urTierToba ar aris pozitiuri,<br />

magram xelisuflebam unda daarwmunos isini dialogis aucileblobaSi.<br />

dimitri sanakoevi e.w. samxreT oseTis respublikis premier­ministri<br />

iyo, iaraRiT xelSi ibrZoda saqarTvelos winaaRmdeg. dRes igi komfortuli<br />

partniori araa, magram mainc qarTuli politikis realizaciaSi<br />

monawileobs. es dasafasebelia.<br />

3 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

k o m e n t a r i<br />

daviT berZeniSvili _<br />

fraqcia `demokratiuli fronti~


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

gia nodia _<br />

eqsperti<br />

mSvidobisa da keTildReobis zona<br />

droebiTi administraciis Seqmnis mizani erTgvarad CixSi Sesuli sit­<br />

uaciis Secvlis mcdelobaa. 2004 wlis zafxulis movlenebiT xelisufle­<br />

ba problemis swrafad gadawyvetas Seecada. es faqti uaryofiTad Seafasa<br />

msoflio Tanamegobrobam, Seiqmna STabeWdileba, TiTqos saqarTvelos<br />

Zalismieri meTodebiT surda problemebis mogvareba.<br />

dResdReobiT xelisufleba pozitiur brZolaze gadavida,<br />

cdilobs, gaiZlieros pozicia, magram es ar niSnavs, rom<br />

saqarTvelom problemis mogvareba ganusazRvreli droiT gadado.<br />

xelisufleba nel-nela, droebiTi administraciis daxmarebiT,<br />

Seecdeba, situacia Tavis sasargeblod Semoabrunos.<br />

cxadia, mxolod am struqturis Seqmna ver moagvarebs konfliqts, gasa­<br />

Tvaliswinebelia meore mxare _ separatistuli xelisufleba _ mas ru­<br />

seTi uWers mxars. amave dros Cndeba axali dinamika axali moqmedi pire­<br />

biT, oseTi aRar ganixileba rogorc konsolidirebuli separatistuli<br />

mxare, am sazogadoebaSi arsebobs gansxvavebuli orientaciebi.<br />

saqarTvelos pozicia gamWvirvalea _ mzad aris aRiaros samxreT<br />

oseTis avtonomia. xelisufleba osur mosaxleobas konkretul samuSao<br />

models sTavazobs. samSvidobo winadadebebs Tan sdevs garkveuli qmede­<br />

ba. saqarTvelo Seecdeba, Seqmnas mSvidobisa da keTildReobis sanimuSo,<br />

saCvenebeli zona. sapasuxod maTgan sasurvelia saqarTvelos xelisufle­<br />

bis mimarT loialoba da saerTaSoriso Tanamegobrobisadmi keTili<br />

nebis demonstrireba. amgvari ganwyoba saxelmwifo Tu kerZo investicie­<br />

bisaTvis motivirebul garemos Seqmnis. am nabijebiT msoflio unda dar­<br />

wmundes, rom Cvens qveyanasTan TanamSromloba momgebiania.<br />

Teoriulad konfliqtis mogvarebis sxva gzac SeiZleba gamoinaxos:<br />

unda gagrZeldes kontaqtebi kokoiTis mTavrobasTan. mogvwons Tu ara,<br />

igi politikuri figuraa, romelsac osuri sazogadoebis mcire nawili<br />

uWers mxars, Tanac didia ruseTis gavlena. mTavaria, rogorc osuri,<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

e q s p e r t i s<br />

k o m e n t a r i<br />

37<br />

2007<br />

`Cven yvelafers<br />

vakeTebT imisaTvis, rom<br />

adamianebi mixvdnen _<br />

kosovos damoukidebloba<br />

gansakuTrebuli da<br />

gamonaklisi SemTxvevaa da misi<br />

precedenti arc erT qveyanaSi<br />

ar ganmeordeba.~<br />

kondoliza raisi<br />

aSS-s saxelmwifo mdivani<br />

`24 saaTi~<br />

`saqarTvelos mTavrobam<br />

swori gadawyvetileba miiRo,<br />

roca konfliqtis mSvidobiani<br />

mogvarebisken mimarTuli<br />

iniciativebi konfliqtis<br />

zonaSi arsebul yvela Zalas<br />

SesTavaza. vwuxvarT, rom<br />

cxinvalis de-faqto reJimi<br />

am procesSi monawileobis<br />

miRebas jerjerobiT ar<br />

Tanxmdeba. Cven movuwodebT<br />

mas, es SeTavazeba xelaxla<br />

ganixilos.~<br />

jon tefti<br />

aSS-is elCi saqarTveloSi<br />

`axali Taoba~


2007<br />

weli<br />

`gayinul konfliqtebTan~<br />

dakavSirebiT ruseTTan<br />

molaparakebebi Cveulebriv<br />

mimdinareobs, isini winaaRmdegi<br />

arian _ Cven ki momxreebi. ase<br />

rom, balansi daculia. magram,<br />

Tu ruseTi im rezoluciis<br />

winaaRmdegi wava, romelic<br />

teritoriul mTlianobas<br />

aRiarebs, amiT igi sakuTar<br />

fexs moiWris.~<br />

aleqsei tulbure<br />

gaeroSi moldaveTis<br />

mudmivi warmomadgeneli<br />

`ria novosti~<br />

`konstruqciuli dialogi<br />

qarTul-osuri konfliqtis<br />

mogvarebis is gzaa, romelsac<br />

SeerTebuli Statebi<br />

uWers mxars. oficialuri<br />

Tbilisis gadawyvetileba,<br />

awarmoos dimitri sanakoevTan<br />

konstruqciuli dialogi,<br />

xels Seuwyobs regionSi<br />

samSvidobo procesis<br />

ganviTarebas.<br />

Cven darwmunebulni varT,<br />

nebismieri dapirispireba<br />

politikuri gziT unda<br />

gadawydes. amasTan erTad,<br />

xazgasmiT minda aRvniSno, rom<br />

saqarTvelos teritoriuli<br />

mTlianobis sakiTxi kiTxvis<br />

niSnis qveS ar unda idges~.<br />

Son makkormaki<br />

amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saxelmwifo<br />

departamentis oficialuri<br />

warmomadgeneli<br />

`24 saaTi~<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

ise qarTuli mosaxleobis didma nawilma konfliqtis mSvidobiani gziT<br />

mogvarebis modeli miiRos da saerTaSoriso Tanamegobrobamac dauWi­<br />

ros mxari. rogorc ki ruseTi kokoiTis poziciebis dasustebas dainax­<br />

avs, Tavad ubiZgebs molaparakebebisaken.<br />

sanakoevis administraciis gaZliereba, SeiZleba, swored iseTi<br />

faqtori aRmoCndes, romelic iZulebuls gaxdis ruseTsa da<br />

kokoiTs, garkveul daTmobebze wamovidnen.<br />

gansxvavebuli viTarebaa afxazeTSi. afxazur sazogadoebasa da poli­<br />

tikur elitaSi ar aris Ria proqarTuli, loialurad ganwyobili Zal­<br />

ebi, magram zemo afxazeTis administraciis Seqmna, misi stabilizacia da<br />

galis raionSi eTnikuri qarTuli mosaxleobis poziciebis gamyareba<br />

saqarTvelos gaZlierebas niSnavs. es msoflio sazogadoebas aCvenebs,<br />

rom kosovos precedentis ganmeoreba Cvens qveyanaSi gamoricxulia _<br />

afxazeTi saqarTvelos nawilia, sadac mosaxleobis didi umravlesoba<br />

qarTvelia.<br />

situacias arTulebs dasavleTTan ruseTis mravalmxrivi konfronta­<br />

cia. ruseTi kargavs msoflio hegemonobas da misTvis imperiuli fsiqologiis<br />

realizaciis erT­erTi saSualeba afxazeTi da samxreT oseTia.<br />

ar aris gamoricxuli, ruseTis xelisufleba mixvdes, iracionaluri da<br />

uperspeqtivoa dasavleTTan dapirispireba, Tanac mis nacionalur interesebSi<br />

arc am konfliqturi zonebis kontroli Sedis da politika Secvalos.<br />

saqarTvelos mizania, droebiT administracias TandaTan SesZinos<br />

legitimacia, razec saerTaSoriso organizaciebi, jerjerobiT, Tavs ikaveben,<br />

sabolood ki mainc Seicvleba politikuri TamaSis wesebi, radgan<br />

TandaTan gaizrdeba sanakoevis araformaluri legitimurobis done.<br />

3 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

saqarTvelos evropul ojaxSi vxedav<br />

_ saqarTvelos sagareo politikis prioritetebi da Cveni xelisuf­<br />

lebis mier gadadgmuli nabijebi. sainteresoa Tqveni, rogorc <strong>eqspertis</strong>,<br />

Sefaseba: saqarTvelos dRevandeli sagareo prioritetebi da politi­<br />

kuri veqtori...<br />

_ Cveni sagareo politikuri prioritetebi qveynis strategiuli arCeva­<br />

nis Sesabamisia: sagareo politikuri kursi saqarTvelom ramdenime wlis<br />

win gansazRvra da mkafiod Camoayaliba _ evropul­dasavluri da ev­<br />

roatlantikuri integracia.<br />

am wlebis ganmavlobaSi qveynis sagareo prioritetebi praqtikulad<br />

ucvlelia. mniSvnelovania, rom strategiuli xazis cvlileba­revizia ar<br />

momxdara, Tumca sagareo politikuri procesi bevrad ufro daCqarda<br />

da gaaqtiurda.<br />

i n t e r v i u<br />

irakli menaRariSvili _<br />

eqsperti, strategiul<br />

gamokvlevaTa centris<br />

direqtori<br />

ramdenime xnis win JurnalistTa erT­erTi jgufis TxovniT sagareo<br />

urTierTobebis sabWom (yofili diplomatebis arasamTavrobo struq­<br />

tura) 2006 wlis Sedegebi gaaanaliza da Seajama. am analizmac daadastura:<br />

erTxel arCeuli kursis erTguleba, xelisuflebis Zalisxmevac swored<br />

am mimarTulebiT koncentrireba. am sakiTxTan dakavSirebiT, qveynis wamy­<br />

van politikur Zalebsa da partiebSi konsensusi mniSvnelovani momentia<br />

qveynisa Tu saerTaSoriso TanamegobrobisaTvis. isini saqarTveloSi<br />

sando partniors xedaven, radgan politikur speqtrSi raime cvlilebis<br />

SemTxvevaSi sagareo politikuri arCevanis gadaxedva ar moxdeba.<br />

_ yovelive es Tqven Tvalwin xdeboda: rTuli iyo am arCevanis gakeTe­<br />

ba, Tu odiTganve Cveni qveynis dasavleTisaken ltolvam isev imZlavra?<br />

_ sagareo politikuri ganacxadi Cveni damoukideblobis mopovebis<br />

gariJraJzec iseTive iyo, rogorc amJamad _ dasavluri. Tumca saqarTve­<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

3<br />

2007<br />

`samxreT oseTi saqarTvelos<br />

Semadgeneli nawilia da<br />

saqarTvelos mTavrobas,<br />

samxreT oseTis teritoriaze<br />

mcxovrebi adgilobrivi<br />

mosaxleobis nebis<br />

gaTvaliswinebiT, sruli<br />

ufleba aqvs, Seqmnas<br />

adgilobrivi administracia.<br />

rac Seexeba sanakoevis mier<br />

warmodgenil samSvidobo<br />

gegmas, Cven mivesalmebiT<br />

yvela im iniciativas, romelic<br />

mimarTuli iqneba am regionSi<br />

konfliqtis mSvidobiani gziT<br />

mogvarebisken.~<br />

teri devisi<br />

evrosabWos generaluri<br />

mdivani<br />

`rezonansi~


2007<br />

weli<br />

`dRes idgmeba<br />

umniSvnelovanesi nabiji<br />

saqarTvelos gasamTlianeblad<br />

da mas mohyveba kidev erTi<br />

mniSvnelovani nabiji, da Cven<br />

yvelani vizeimebT politikuri<br />

da mSvidobiani gziT Cveni<br />

qveynis gamTlianebas.~<br />

giga bokeria<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

wevri<br />

`rezonansi~<br />

`nebismier iniciativas,<br />

romelic xels Seuwyobs am<br />

konfliqtis mogvarebas da<br />

teritoriuli mTlianobis<br />

aRdgenas mSvidobiani gziT, me<br />

piradad mxars davuWer.~<br />

daviT gamyreliZe<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

wevri<br />

`24 saaTi~<br />

`momavalSi siamovnebiT<br />

movismendi saqarTvelos<br />

parlamentSi osi deputatebis<br />

gamosvlebs. osuri ena yurs<br />

ar Wris.~<br />

daviT berZeniSvili<br />

saqarTvelos parlamentis<br />

wevri<br />

`24 saaTi~<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

los politikuri elita damoukideblobis mopovebisas saxelmwofosa da<br />

politikuri procesebis samarTavad moumzadebeli aRmoCnda. amitom Cveni<br />

damoukideblobis pirveli wlebi postsabWoTa qveynebs Soris erT­erTi<br />

yvelaze uaresi scenariT _ samoqalaqo omiT _ ganviTarda. am tragikuli<br />

movlenebis Semdeg situacia kidev ufro daamZima afaxazeTisa da cxinvalis<br />

regionSi konfliqtebma. saqarTvelo, miuxedavad ara erTi ganacxadisa,<br />

dsT­Si aRmoCnda. es Zalmomreobis Sedegi gaxldaT. Cveni survili da<br />

realoba erTmaneTs dascilda. amitom saqarTvelos winaSe bevrad ufro<br />

rTuli amocana dadga, vidre sxva postsabWoTa qveynebisaTvis.<br />

arCevani didxans keTdeboda. iyo azrTa sxvaoba. Tanac kargad gvaxsovs,<br />

rogor formirdeboda maSin qveynis mTavroba da ramdenad avtonomiuri<br />

viyaviT. arCevani aseTi gvqonda: an dsT _ Tavisi ZiriTadi komponentebiT<br />

(sul male gamoCnda, rom arc mTlad efeqturi), an orientacia<br />

dasavlur faseulobebze, integraciisa da usafrTxoebis sistemebze.<br />

saqarTveloSi, da saerTod regionSi, Seqmnili mdgomareobis gamo,<br />

es yvelaferi Zalian Sori, naklebrealuri, magram mainc sasurveli iyo.<br />

amgvarad diskusia, dava, kamaTi realistebsa da romantikosebs Soris<br />

(marTalia, maSin aseTi terminebi da Sefasebebi ar arsebobda) midioda...<br />

es ar iyo advili procesi da saboloo gadawyvetileba oTxmocdaaTiani<br />

wlebis dasasruls momwifda, romelic mravalma faqtorma ganapiroba:<br />

lomis wili ki saqarTvelo­ruseTis urTierTobis praqtikaSi ido.<br />

axla zogierTi Cemi kolega sruliad obieqturad aRniSnavs: natos<br />

misaRebSi saqarTvelo ruseTis seriozuli daxmarebiT aRmoCndao.<br />

Seqmnilma situaciam dagvanaxa, rom saqarTvelos didi arCevani ar<br />

hqonda _ Tuki gvindoda saxelmwifo vyofiliyaviT, civilizebuli<br />

sistema unda Segveqmna. amis erTaderTi saSualeba ki dasavleTTan<br />

integracia iyo.<br />

stambolis samitze saqarTvelom erTmniSvnelovnad ganacxada da<br />

kidec miaRwia SeTanxmebas ruseTis bazebis gayvanaze. amiT sabolood da<br />

principulad uarvyaviT ruseTTan TanamSromlobis garkveuli formati.<br />

ramdenime wlis Semdeg ki iyo natos praRis samiti da prezident SevardnaZis<br />

ganacxadi natoSi gawevrianebis procesis dawyebis survilis Taobaze.<br />

iq miRebuli gadawyvetilebis Semdeg daiwyo saqarTvelosaTvis IPAP­is<br />

damuSaveba da is procesi, romlis aqtiur fazaSi axla varT. aseTi iyo<br />

Cveni sagareo politikuri kursis gansazRvris dinamika.<br />

_ umTavresi cvlileba: saqarTvelo _ ruseTis urTierToba, Tqveni<br />

prognozi...<br />

_ saqarTvelosa da ruseTis urTierToba orive mxarisaTvis yovel­<br />

Tvis mniSvnelovani iqneba. CvenTvis ruseTi mezobelia. dRevandeli Cveni<br />

geopolitikuri imperativi: moiZebnos ruseTTan keTilmezobluri<br />

urTierTobis modusi, sxvanairad saqarTvelos sul problemebi eqneba.<br />

ruseTsac obieqturad sWirdeba saqarTvelo, rogorc keTili mezobeli,<br />

megobari da partniori qveyana. Crdilokavkasia, istoriuli<br />

mizezebis gamo, misTvis sakmaod rTuli regionia da, Tu ruseTs surs<br />

mSvidoba da stabiluroba sakuTar samxreT flangze, CrdiloeT kavkasiaSi<br />

_ misTvis mxolod keTilmezoblurad ganwyobili, stabiluri<br />

40 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

samxreTi kavkasia da saqarTveloa xelsayreli _ ai, ruseTis obieqturi<br />

interesi.<br />

dRevandeli rTuli situaciis mizezad bevri subieqtur faqtorebs<br />

asaxelebs, magram ZiriTadi mainc obieqturi mizezebia. esaa saqarTvelo­<br />

sa da ruseTis gansxvavebuli xedva samxreT kavkasiis funqciisa da masSi<br />

saqarTvelos rolisa da adgilis Sesaxeb.<br />

saqarTvelo Tavis Tavs moiazrebs usafrTxoebis evroatlantikur<br />

struqturaSi, mis ganuyofel nawilad. ruseTs ki surs, samxreTi<br />

kavkasia SeinarCunos Tavis, rogorc ityvian, `ukana ezod,~ _<br />

gansakuTrebuli gavlenis sferod.<br />

aseTia regionis mimarT ruseTis istoriulad Camoyalibebuli xe­<br />

dva. dRes qarTul­rusuli urTierTobebis umTavresi problema saqar­<br />

Tvelos natosken swrafvaa. nebismieri donis Sexvedris fundamenturi<br />

sakiTxi swored esaa, danarCeni araumniSvnelo, magram mainc meorexa­<br />

risxovania.<br />

_ gamosavali?<br />

_ situacia mxolod im SemTxvevaSi gamoswordeba, Tu saqarTvelosa da<br />

samxreT kavkasiaSi sabolood Camoyalibdeba geopolitikuri realobe­<br />

bi, roca saqarTvelo natos wevri iqneba da ruseTi Tavis politikas am<br />

faqtis gaTvaliswinebiT aawyobs. vidre ruseTis politelitis azriT<br />

arsebobs alternativa (me amas iluzias vuwodeb), Tavidan aicilos mov­<br />

lenebis amgvari ganviTareba, situaciebis kidev ufro gamwvaveba gamoric­<br />

xuli araa. aris Tu ara ukanasknel periodSi ganviTarebuli movlenebi<br />

saqarTvelo­ruseTis urTierTobis yvelaze mZime gamovlineba? gareg­<br />

nuli efeqtebiT bolo dapirispireba yvelaze xmauriani iyo, Tumca ara<br />

uprecedento. ramdenime wlis win saqarTvelos teritoriis winaaRmdeg<br />

samxedro operaciebi tardeboda (axlaxan zemo afxazeTSi Cadenili<br />

provokacia daaxloebiT hgavs imas, rac pankisis xeobaSi xdeboda). arc<br />

maSin iyo pankisis CeCnebi da CeCnuri terorizmi am xeobebis dabombvis<br />

ZiriTadi mizezi: saqarTvelos politikuri arCevanis Secvlas daJinebiT<br />

iTxovda ruseTi. mxolod saerTaSoriso struqturebis aqtiurma Carevam<br />

da ara marto politikurma (yvelaze mkafio mxardaWeris gamoxatuleba _<br />

2002 wlis gazafxulze amerikuli wvrTnisa da aRWurvis programis dawyeba<br />

iyo) Seakava ruseTi kidev ufro radikaluri qmedebebisagan.<br />

vfiqrob, dambalansebeli dResac saerTaSoriso institutebis poziciaa.<br />

ruseTis zogierTi nabiji situaciis ganmuxtvis survilze migvaniSnebs,<br />

magram amis iqiT saqme ar midis: arc sahaero mimosvlis, arc safosto kav­<br />

Siris, arc vizebisa da eqsport­importis sakiTxia mogvarebuli. Cven isev<br />

mZime sanqciebis reJimSi vcxovrobT.<br />

unda gaimarTos Tu ara is Sexvedrebi, romelzec ase bevrs saubroben?<br />

CemTvis pasuxi erTmniSvnelovania: pragmatuli interesebidan<br />

gamomdinare unda vimoqmedoT _ saqarTvelom yvelaferi unda<br />

gaakeTos balansis SesanarCuneblad.<br />

_ am Temidan gamomdinare, gverds ver avuvliT ramdenime umwvaves sakiTxs:<br />

saqarTvelos teritoriuli mTlianoba (zemo afxazeTi da droe­<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

41<br />

2007<br />

`cxinvalis sazogadoebaSi<br />

antirusuli ganwyoba nelnela<br />

yalibdeba. etyoba, es<br />

garkveulwilad afxazebis<br />

gavlenac aris.~<br />

`cxinvalis regionis<br />

osuri mosaxleobis didi<br />

nawili qarTuli piradobis<br />

damadasturebeli mowmobebis,<br />

pasportis aRebas cdilobs.~<br />

mamuka areSiZe<br />

eqsperti<br />

`axali versia~


2007<br />

weli<br />

`viciT, rom samxreT oseTis<br />

mosaxleobis didi nawili<br />

mSvidobian iniciativebs mxars<br />

uWers. samwuxarod, azris<br />

Tavisuflad gamoxatva yvela<br />

maTgans ar SeuZlia. amas<br />

rusuli specsamsaxurebis<br />

mier Seqmnili cxinvalis<br />

marionetuli reJimi uSlis<br />

xels. xalxi SeSinebulia, maT<br />

`ka-ge-be~-Si ibareben da axsnaganmartebebs<br />

arTmeven.~<br />

`qarTvelebi da osebi<br />

yovelTvis erTad cxovrobdnen<br />

da erTad icxovreben.<br />

rac ufro adre davZlevT<br />

gaucxoebas, miT male<br />

damyardeba Cvens samSobloSi<br />

mSvidoba.~<br />

vladimer sanakoevi<br />

moZraobis `samxreT oseTis<br />

xalxi mSvidobisaTvis~<br />

spikeri<br />

`rezonansi~<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

biTi administraciuli erTeulis Seqmna), natosaken swrafva da energo­<br />

usafrTxoeba...<br />

es Cveni erovnuli usafrTxoebis strategiis erT­erTi yvelaze mniS­<br />

vnelovani komponentia, magram pirveli da umTavresi qveynis demokra­<br />

tiuli transformaciis procesis gaaqtiureba da logikur Sedegamde<br />

miyvanaa. amas unda daefuZnos Cveni teritoriuli mTlanobis aRdgenac,<br />

natoSi integrirebac, energousafrTxoebac...<br />

SeuZlebelia teritoriuli mTlanobis aRdgena, Tu Sen ar xar<br />

ufro mimzidveli da ukeTesi qveyana, vidre nebismieri alternativa,<br />

romlebic saqarTveloSi afxazur da osur Temebs gaaCniaT.<br />

samwuxaroa, rom ruseTis kursi saqarTvelos teritoriaze arsebuli<br />

konfliqtebis mowesrigebis procesSi `status kvos~ SenarCunebaa. dRes<br />

yvela Tanxmdeba, rom konfliqti ki ar aris gayinuli, aramed misi mowes­<br />

rigebis, mogvarebis procesi. dapirispirebuli mxareebi kvlavac iaraRis<br />

samiznidan uyureben erTmaneTs da, rogorc ki odnav Sesustdeba saerTa­<br />

Soriso kontroli an gaCndeba raRac piroba, cecxlic ixsneba. nu vityviT,<br />

rom araferi keTdeboda konfliqtis mosawesrigeblad, iyo warmate­<br />

bac da ukan daxevac _ taqtikuri manevrebi _ magram strategiuli Tval­<br />

sazrisiT konfliqtebis mowesrigebis procesSi seriozuli winsvla ar<br />

yofila, procesi gaiyina da amgvari `status kvo~ xels aZlevs am scenaze<br />

yvelaze efeqtur moTamaSes. ruseTi konfliqtebs ganixilavs qarTulrusuli<br />

urTierTobebis WrilSi da acxadebs: saqarTvelos natoSi integraciis<br />

gzaze gadadgmuli yoveli nabiji konfliqtur zonebSi situacias<br />

gaauaresebs. saerTaSoriso Tanamegobrobis aqtiuri Carevis miuxedavad,<br />

realurad situacias isev erTi moTamaSe ganagebs.<br />

Cven Tanmimdevrul, mSvidobian, saerTo strategiis realizaciaze unda<br />

vizrunoT. yvelaze miuRebeli (rasac axla vityvi aq araferia originaluri),<br />

destruqciuli, damangrveli da Cveni interesebis sawinaaRmdego,<br />

ormagi TamaSi da araTanmimdevruli qmedebaa. samwuxarod, Cven amas<br />

wlebis manZilze vakeTebdiT, amitomac TiTqmis ar gvaqvs progresi. axali<br />

iniciativebi gegmazomierad Tu ar ganxorcielda, konfliqtis mowesrigebis<br />

winaaRmdeg imuSavebs.<br />

Crdiloatlantikuri aliansi _ am kiTxvaze pasuxi TiTqmis gacemulia.<br />

erTs davamateb: nato dRes usafrTxoebis yvelaze efeqturi instrumentia<br />

ara marto Tavisi wevri qveynebisaTvis _ dRes igi globaluri moTama­<br />

Sea. es termini natos xelmZRvanelobaSic bevrs ar moswons, magram nato<br />

dRes realurad reagirebs msoflios cxel wertilebSi Seqmnil mZafr<br />

situaciebze.<br />

imedia, Cveni mosaxleobis damokidebuleba am sakiTxisadmi gulwrfelia<br />

_ yvela gamokvleviT Zalian maRalia natosaken swrafvis survili.<br />

ar maqvs iluzia, rom yvelas Rrmad esmis, ra aris nato, misi struqtura<br />

da saqmianobis areali. es arcaa saWiro, mTavaria, sazogadoebas esmodes<br />

is principebi, risTvis mivdivarT iq, visTan erTad mivdivarT da risi<br />

imedi unda gvqondes.<br />

nato, rogorc transformaciis motori, qveynis gardaqmnis<br />

saSualebas gvaZlevs. masSi gawevrianebis procesi CemTvis aranakleb<br />

mniSvnelovania, vidre wevrobis faqti.<br />

42 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i


sagareo prioritetebi<br />

sagareo prioritetebi<br />

aliansi maRali moTxovnis standartebs gviyenebs. samxedro sfero<br />

ufro advili gardasaqmnelia, vidre mTeli qveyana da sazogadoeba.<br />

sakmaod grZeli gzaa gasavleli. amitom ganvewyoT yoveldRiuri mZime<br />

SromisaTvis, raTa sanukvar mizans mivaRwioT.<br />

misasalmebeli da mniSvnelovania, rom saqarTvelos sakmaod Wreli<br />

politikuri speqtri am ideam Sekra. albaT arian iseTebic, vinc<br />

winaaRmdegia, es maTi poziciaa da amis ufleba aqvT, magram mainc minda<br />

gavafrTxilo: amas kargi araferi mohyveba, garda imisa, rac erTxel<br />

ukve gamoviareT!<br />

energetikuli usafrTxoebis problema saqarTvelosaTvis ramdenime<br />

aspeqtiTaa aqtualuri: Sida energosistemis transformacia _ am mimar­<br />

TulebiT ukanasknel wlebSi bevri ram gakeTda, magram qveyanas ufro<br />

saimedo energoresursebiT momaragebis sistema da myari Sida energe­<br />

tikuli konstruqcia esaWiroeba.<br />

aranakleb mniSvnelovania saqarTvelos roli farTomasStabian<br />

regionul da globalur energetikul dinamikaSi: centraluri aziisa<br />

da kaspiis zRvis energoresursebis evropaSi da msoflio bazrebze<br />

transportireba. es,Tu SeiZleba iTqvas, strategiuli Temaa. am EprocesSi<br />

saqarTvelom Tavisi adgili unda daimkvidros, radgan mas seriozuli<br />

ukukavSiri aqvs Cveni qveynis politikuri, ekonomikuri da strategiuli<br />

usafrTxoebis sakiTxebTan. ukve funqcionirebs baqo­jeihani, dRes praqtikulad<br />

amuSavda baqo­erzrumis gazsadeni. axla saubaria transkaspiur energetikul<br />

koridorze. situacia martivad ar viTardeba. amis dasturia<br />

poloneTis energosamiti da paralalurad ruseT­TurqmeneT­yazaxeTis<br />

molaparakebebi, ruseTis prezidentis gavlenis demonstrireba da zustad<br />

poloneTis energosamitis dReebSi misi uprecedentod xangrZlivi<br />

viziti centralur aziaSi. sakiTxi mniSvnelovania dasavleTisaTvis,<br />

ruseTisa da aRmosavleTisTvis (CineTi). es Cveni qveynisTvis gamowvevaa,<br />

mTlianad samxreT kavkasiis, SavizRvispireTisa da saqarTvelos bunebrivi<br />

funqciaa, amitomac misi realizacia ZiriTadi amocana unda iyos.<br />

energetikul usafrTxoebaze saubrisas ZiriTadi Tezisi diversificirebaa:<br />

energetikuli wyaroebis, energomatareblebis, transportirebis<br />

gzebis, energiis alternatiuli wyaroebis da a.S.<br />

didi xani evropa ruseTSi sando energomomwodebels xedavda.<br />

mouxeSavma da daufiqrebelma energoSantaJma gamoafxizla<br />

msoflio. amitomacaa evrokavSiris bolo periodis samitebis<br />

mudmivi Tema energousafrTxoeba, ruseTisagan energetikuli qartiis<br />

ratificirebis moTxovna da ase Semdeg.<br />

mxolod ukrainaSi, moldaveTSi, saqarTvelosa da Semdeg belorusia­<br />

Si gazis miwodebis Sewyveta rodia ruseTis energetikuli politikis gamovlineba.<br />

ruseTma daiwyo da Zalian swrafad axorcielebs privatizebuli,<br />

maT Soris msoflio energogigantebisaTvis dasamuSaveblad gadacemuli<br />

sabadoebis renacionalizacias. es procesi didad ar gansxvavdeba venesuelaSi<br />

Cavesis `reformebisagan.~ realurad saxelmwifos xelSi koncentrirdeba<br />

mTeli energoresursebi da ara marto energoresursebi _ am<br />

uzarmazar teritoriaze (`am teritoriebSi~ ruseTi moiazrebs aramarto<br />

sakuTar, aramed yofil postsabWoTa sivrces) xdeba energomatareblebis<br />

s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i<br />

weli<br />

43<br />

2007<br />

`gamoricxuli ar<br />

aris, aucileblobis<br />

SemTxvevaSi miRebuli iyos<br />

gadawyvetileba sanakoevis<br />

mTavrobas daqvemdebarebuli<br />

bandformirebebis likvidaciis<br />

Sesaxeb.~<br />

eduard kokoiTi<br />

`24 saaTi~…<br />

`Cveni xalxebi ukeTes<br />

momavals imsaxureben. Cven<br />

gvinda cxovreba erTian,<br />

Tavisufal, demokratiul<br />

saxelmwifoSi, sadac daculi<br />

iqneba Cveni da Cveni Svilebis<br />

momavali. me vfiqrob, rom Cemi<br />

eris aseTi momavali erTian,<br />

demokratiul da stabilur<br />

saqarTveloSia.~<br />

dimitri sanakoevi<br />

droebiTi administraciis<br />

xelmZRvaneli<br />

`24 saaTi~


2007<br />

weli<br />

`Zvirfaso ruseTis dumis<br />

wevrebo, mogmarTavT<br />

TxovniT, miiRoT zomebi<br />

mdgomareobis stabilizaciisa<br />

da konfliqtis mxareTa<br />

Soris arsebuli kritikuli<br />

mdgomareobis aRmofxvrisaTvis.<br />

gTxovT, zegavlena moaxdinoT<br />

saqarTvelos mTavrobaze, raTa<br />

mdgomareoba oficialuri<br />

molaparakebebis CarCoebs<br />

daubrundes.~<br />

osuri separatistuli<br />

parlamentis Txovna<br />

ruseTis saTaTbiros<br />

sagareo prioritetebi prioritetebi<br />

transportirebis saSualebebis monopolizaciac. swored am mizans emsax­<br />

ureboda putinis centraluraziuri turne. es problema mwvavea saerTaSo­<br />

riso Tanamegobrobisa da saqarTvelosaTvis.<br />

_ ramdenime mniSvnelovani sakiTxi ganvixileT, vinaidan qveynis saga­<br />

reo da saSinao politikas saqarTvelos parlamenti gansazRvravs, prob­<br />

lemebi parlamentis saqmianobis rakursiT ganvixiloT...<br />

_ saqarTvelos parlaments qveynis konstitucia avaldebulebs sagar­<br />

eo politikis Camoyalibebasa da gansazRvras. qveyana warmatebas miaRwevs<br />

maSin, roca yvela struqturis, pilitikuri Zalis, saxelmwifo Tu arasa­<br />

xelmwifo institutis Zalisxmeva erTi konkretuli miznis misaRwevad<br />

koncentrirdeba. amis SesaniSnavi gamoxatuleba saqarTvelos evrosabWo­<br />

Si gasaerTianeblad gaweuli muSaoba iyo. CemTvis es imitomaa kargi magal­<br />

iTi, rom piradad mixdeboda TanamSromloba rogorc parlamentTan,<br />

ise sxva saxelmwifo struqturebsa da arasamTvrobo organizaciebTan.<br />

Cveni erToblivi Zalisxmevis produqti am procesis warmatebiT dag­<br />

virgvineba iyo, ramac seriozuli safuZveli Seuqmna movlenebis Semdgom<br />

ganviTarebas da im saboloo arCevansac, romelzec ukve visaubreT.<br />

_ saqarTvelos kanonmdeblobis saerTaSoriso standartebTan har­<br />

monizacia...<br />

_ ramdenadac CemTvis cnobilia, es procesi dawyebulia. arsebobs<br />

strategia da gegma. procesi erTmniSvnelovani ar aris. zog sferoSi, _<br />

SromiTi urTierTobebi, socialuri politika, _ Cveni gadawyvetilebebi<br />

ewinaaRmdegeba evropul politikas. konkretuli situaciebis moSvelieba<br />

argumentad ar gamodgeba. ar SeiZleba, erTi sferos samarTlebrivi<br />

regulireba da praqtika winaaRmdegobaSi modiodes meoresTan. amis ma­<br />

galiTebi gvaqvs da es yuradsaRebia.<br />

ra Tqma unda, am procesSi aucileblad gasaTvaliswinebelia Cveni<br />

erovnul­istoriuli Tavisebureba, kulturuli bazisic, romelzec<br />

saxelmwifo igeba. amisaTvis arsebobs garkveuli instrumentebi da lim­<br />

itebi. TiToeuli gadawyvetilebis miRebisas seriozuli dafiqrebaa saWi­<br />

ro, ramdenadaa is harmonizebuli rogorc Cvens samomavlo _ evropul,<br />

aseve dRevandel identurobasTan _ TviTmyofad kulturasTan.<br />

_ da bolos: saqarTvelos uaxloesi da Soreuli perspeqtiva<br />

_ imedi minda viqonio, rom qveynis gardaqmnis procesi ufro aqtiu­<br />

ri, logikuri da efeqturi gaxdeba. am mcdelobis saboloo Sedegi efeq­<br />

turi, civilizebuli, warmatebuli saxelmwifo unda iyos.<br />

arcTu ise Soreuli perspeqtiva: saqarTvelos erTian evropul ojax­<br />

Si vxedav. es Cveni arCevania da misma ganxorcielebam saqarTvelos saer­<br />

TaSoriso TanamegobrobaSi Rirseuli adgili unda daumkvidros.<br />

44 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!